وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - الترجمة البشتوية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
الحشر
لە مەبەستەکانی سورەتەکە:
إظهار قوة الله وعزته في توهين اليهود والمنافقين، وإظهار تفرقهم، في مقابل إظهار تآلف المؤمنين.
سَبَّحَ لِلّٰهِ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَمَا فِی الْاَرْضِ ۚ— وَهُوَ الْعَزِیْزُ الْحَكِیْمُ ۟
ټول هغه څه چې په اسمانونو او څه چې په ځمکه کې له مخلوقاتو څخه دي د الله لويي او له هغه څه پاکي بيانوي چې له هغه سره نه ښايي، او هغه داسې برلاسی دی چې هيڅوک نه شي پرې برلاسی کېدلای، په مخلوق، شريعت او قدرت کې يې د حکمت والا دی.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
هُوَ الَّذِیْۤ اَخْرَجَ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا مِنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ مِنْ دِیَارِهِمْ لِاَوَّلِ الْحَشْرِ ؔؕ— مَا ظَنَنْتُمْ اَنْ یَّخْرُجُوْا وَظَنُّوْۤا اَنَّهُمْ مَّا نِعَتُهُمْ حُصُوْنُهُمْ مِّنَ اللّٰهِ فَاَتٰىهُمُ اللّٰهُ مِنْ حَیْثُ لَمْ یَحْتَسِبُوْا وَقَذَفَ فِیْ قُلُوْبِهِمُ الرُّعْبَ یُخْرِبُوْنَ بُیُوْتَهُمْ بِاَیْدِیْهِمْ وَاَیْدِی الْمُؤْمِنِیْنَ ۗ— فَاعْتَبِرُوْا یٰۤاُولِی الْاَبْصَارِ ۟
(الله) همغه ذات دی چې کومو بنو نضيرو پر الله کفر کړی و او د هغه رسول محمد صلی الله عليه وسلم يې درواغجن ګڼلی و، په مدينه کې يې له کورونو په لومړنۍ اېستنه له مدينې څخه شام ته واېستل، او هغوی د اهل تورات له يهودو څخه وو، وروسته د ژمنې تر ماتولو او د هغه پر خلاف له مشرکانو سره تر يوځای کېدلو، هغوی يې د شام ځمکې ته و اېستل، په داسې حال کې چې اې مؤمنانو! تاسو ګومان نه کولو چې هغوی دې له کورونو څخه و اېستل شي، ځکه هغوی عزت او ځواک لرلو، او هغوی په خپله هم ګومان کولو چې د هغوی مضبوطې کلاګانې به هغوی د الله له نيونې او عذاب څخه وساتي، خو د الله عذاب له هغه لوري پرې راغی چې د راتګ اټکل يې هم نه و کړی، کله يې چې رسول ته د هغوی د وژلو او له کورونو څخه د اېستلو امر وکړ، او الله د هغوی په زړونو کې سخته وېره ورواچوله، هغوی خپل کورونه له ننې خوا نړول ترڅو مسلمانان ګټه ترې وانخلي، او مسلمانانو له بېرونه نړول، نو اې د سترګو څښتنانو له هغه څه پند واخلئ چې پر هغوی د خپل کفر له امله راغلل، د هغوی غوندې مه کېږئ، چې د هغوی سزا او عذاب به ترلاسه کړئ کوم چې هغوی ته ورکړل شو.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَوْلَاۤ اَنْ كَتَبَ اللّٰهُ عَلَیْهِمُ الْجَلَآءَ لَعَذَّبَهُمْ فِی الدُّنْیَا ؕ— وَلَهُمْ فِی الْاٰخِرَةِ عَذَابُ النَّارِ ۟
او که الله د هغوی لپاره له کورونو يې ویستل نه وای ليکلي، نو په دنيا کې به يې په وژلو او بندي کولو سزا ورکړې وه او په آخرت کې به هغوی لره د اور سزا وي چې انتظار يې کوي او تل ترتله به پکې وي.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• المحبة التي لا تجعل المسلم يتبرأ من دين الكافر ويكرهه، فإنها محرمة، أما المحبة الفطرية؛ كمحبة المسلم لقريبه الكافر، فإنها جائزة.
هغه محبت چې مسلمان د کافر له دين څخه نه بېزاره کوي او هغه بد نه ګڼي، نو هغه حرام دی، خو هغه فطري محبت، لکه د يو مسلمان له کافر خپلوان سره محبت دا بيا جائز دی.
• رابطة الإيمان أوثق الروابط بين أهل الإيمان.
ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ شَآقُّوا اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ۚ— وَمَنْ یُّشَآقِّ اللّٰهَ فَاِنَّ اللّٰهَ شَدِیْدُ الْعِقَابِ ۟
دا څه چې هغوی ته ورسېدل، ځکه ورته ورسېدل چې هغوی له الله سره دښمني کړې او د خپل کفر او ژمنې ماتولو له امله يې د هغه له رسول سره دښمني کړې ده، او څوک چې له الله سره دښمني کوي، نو بېشکه د الله عذاب ډېر سخت دی، چې د هغه سخت عذاب به ورته رسيږي.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَا قَطَعْتُمْ مِّنْ لِّیْنَةٍ اَوْ تَرَكْتُمُوْهَا قَآىِٕمَةً عَلٰۤی اُصُوْلِهَا فَبِاِذْنِ اللّٰهِ وَلِیُخْزِیَ الْفٰسِقِیْنَ ۟
اې د مؤمنانو ډلې! تاسې چې کومې د خرما ونې پرې کړې، د دې لپاره چې د بنو نضير په غزا کې د الله دښمنان په غوسه کړئ، او يا مو په خپلو تنو همداسې ولاړې پرېښودې د دې لپاره چې ګټه ترې واخلئ، دا د الله په امر سره و، دا په ځمکه کې ورانکاري نه وه لکه هغوی چې فکر کړی، ترڅو الله پرې له خپلې پيروۍ وتلي هغه يهود - چې ژمنه يې ماته کړې د وفا په مقابل کې يې د دوکې لاره غوره کړې ده - رسوا کړي.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَاۤ اَفَآءَ اللّٰهُ عَلٰی رَسُوْلِهٖ مِنْهُمْ فَمَاۤ اَوْجَفْتُمْ عَلَیْهِ مِنْ خَیْلٍ وَّلَا رِكَابٍ وَّلٰكِنَّ اللّٰهَ یُسَلِّطُ رُسُلَهٗ عَلٰی مَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَاللّٰهُ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
او د بنو نضير له مالونو څخه چې الله پر خپل رسول څه را ګرځولي، د هغه په لټه کې خو تاسې نه اسونه ځغلولي او نه اوښان، اونه په هغو کې کوم کړاو درته رسېدلی، خو الله خپل رسول پر هغه چا مسلطوي چې ويې غواړي، او خپل رسول يې پر بنونضير مسلط کړ، نو د هغوی ښارونه يې پرته له جنګ څخه فتح کړل، او الله پر هرڅه ځواکمن دی، هيڅ شی يې هم نه شي بې وسه کولای.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَاۤ اَفَآءَ اللّٰهُ عَلٰی رَسُوْلِهٖ مِنْ اَهْلِ الْقُرٰی فَلِلّٰهِ وَلِلرَّسُوْلِ وَلِذِی الْقُرْبٰی وَالْیَتٰمٰی وَالْمَسٰكِیْنِ وَابْنِ السَّبِیْلِ ۙ— كَیْ لَا یَكُوْنَ دُوْلَةً بَیْنَ الْاَغْنِیَآءِ مِنْكُمْ ؕ— وَمَاۤ اٰتٰىكُمُ الرَّسُوْلُ فَخُذُوْهُ ۚ— وَمَا نَهٰىكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوْا ۚ— وَاتَّقُوا اللّٰهَ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ شَدِیْدُ الْعِقَابِ ۟ۘ
د کليوالو له مالونو څخه چې الله پر خپل رسول پرته له جنګ څخه څه پېرزو کړي دي، هغه الله لره دي چې چاته وغواړي ګرځولای یې شي، او د رسول ملکيت دی، له بنوهاشم او بنو مطلب څخه د هغه د خپلوانو لپاره دي، د هغه څه په بدل کې چې هغوی له صدقې څخه منع کړل شوي دي، د يتيمانو، مسکينانو او هغه غريب لپاره دي چې نفقه يې له لاسه ورکړې وي، ترڅو د مال راکړه ورکړه له مسکينانو پرته د شتمنو ترمنځ لاس په لاس نه شي، او اې مؤمنانو! رسول چې کوم د فئ (ولجې) مال درکړي هغه واخلئ، او له څه مو چې منع کوي ترې منع شئ، او له الله څخه د هغه د امرونو په پرځای کولو او له نواهيوو يې په ډډه کولو سره وډار شئ، پرته له شکه الله سخت عذاب ورکوونکی دی؛ نو له عذاب څخه يې ووېرېږئ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لِلْفُقَرَآءِ الْمُهٰجِرِیْنَ الَّذِیْنَ اُخْرِجُوْا مِنْ دِیَارِهِمْ وَاَمْوَالِهِمْ یَبْتَغُوْنَ فَضْلًا مِّنَ اللّٰهِ وَرِضْوَانًا وَّیَنْصُرُوْنَ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ هُمُ الصّٰدِقُوْنَ ۟ۚ
د دغه مال يوه برخه به د الله په لار کې هغو بې وزلو مهاجرو ته ورکول کيږي چې د خپلو مالونو او اولادونو پرېښودلو ته اړ اېستل شوي دي، هغوی هيله لري چې الله به په دنيا کې د روزي او په آخرت کې د رضا پېرزوينه پرې وکړي، هغوی د الله مرسته کوي او د الله په لار کې په جهاد سره د هغه د رسول مرسته کوي، همدغه پر دغو صفتونو متصف خلک په رېښتيا په ايمان کې راسخ خلک دي.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَالَّذِیْنَ تَبَوَّءُو الدَّارَ وَالْاِیْمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ یُحِبُّوْنَ مَنْ هَاجَرَ اِلَیْهِمْ وَلَا یَجِدُوْنَ فِیْ صُدُوْرِهِمْ حَاجَةً مِّمَّاۤ اُوْتُوْا وَیُؤْثِرُوْنَ عَلٰۤی اَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ ۫ؕ— وَمَنْ یُّوْقَ شُحَّ نَفْسِهٖ فَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْمُفْلِحُوْنَ ۟ۚ
او د هغو انصارو لپاره دي چې له مهاجرينو مخکې مدينې ته راغلي دي، او پر الله او د هغه پر رسول يې ايمان راوړل غوره کړي دي، له هغه چا سره مينه لري چې له مکې څخه يې هجرت کړی، او د الله په لار کې په هجرت کوونکو د هغه څه له امله چې هغوی ته له ولجې څخه ورکړل شوي او دوی (انصارو) ته نه دي ورکړل شوي په زړونو کې نه غوسه او کينه مومي، او په دنيوي برخو کې مهاجرينو ته پر خپلو ځانونو لومړيتوب ورکوي، که څه هم په بې وسئ او اړتيا متصف وي، او څوک چې الله پر مال د نفس له حرص څخه وساتي، هغه يې بيا د الله په لار کې لګوي، نو همدوی بريالي دي د هغه څه په ترلاسه کولو سره چې هيله يې لري او له هغه څه څخه په ژغورنه سره چې ترې ډاريږي.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• فعل ما يُظنُّ أنه مفسدة لتحقيق مصلحة عظمى لا يدخل في باب الفساد في الأرض.
د لوی مصلحت د را منځته کولو لپاره د هغه څه ترسره کول چې د مفسدې ګومان پرې کيږي په ځمکه کې په فساد کې نه داخليږي.
وَالَّذِیْنَ جَآءُوْ مِنْ بَعْدِهِمْ یَقُوْلُوْنَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِاِخْوَانِنَا الَّذِیْنَ سَبَقُوْنَا بِالْاِیْمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِیْ قُلُوْبِنَا غِلًّا لِّلَّذِیْنَ اٰمَنُوْا رَبَّنَاۤ اِنَّكَ رَءُوْفٌ رَّحِیْمٌ ۟۠
او هغه کسان چې له دغو وروسته راغلل او د قيامت تر ورځې يې د هغوی پيروي وکړه وايي: اې زموږ پالونکيه! موږ ته بخښنه وکړه او زموږ هغه ديني وروڼو ته چې پر الله او د هغه پر رسول یې په ايمان راوړلو کې له موږ څخه مخکې شوي دي، او زموږ په زړونو کې له مؤمنانو څخه هيچاته کينه او حسد مه اچوه، اې زموږ ربه! بېشکه ته پرخپلو بندګانو مهربانه يې او پر هغوی رحم کوونکی یې.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
اَلَمْ تَرَ اِلَی الَّذِیْنَ نَافَقُوْا یَقُوْلُوْنَ لِاِخْوَانِهِمُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا مِنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ لَىِٕنْ اُخْرِجْتُمْ لَنَخْرُجَنَّ مَعَكُمْ وَلَا نُطِیْعُ فِیْكُمْ اَحَدًا اَبَدًا ۙ— وَّاِنْ قُوْتِلْتُمْ لَنَنْصُرَنَّكُمْ ؕ— وَاللّٰهُ یَشْهَدُ اِنَّهُمْ لَكٰذِبُوْنَ ۟
اې رسوله! هغو کسانو ته دې نه دي کتلي چې کفر يې پټ کړی او ايمان يې ښکاره کړی، په کفر کې يې خپلو هغو د تحريف شوي تورات پيروانو يهودو وروڼو ته وايي: په خپلو کورونو کې پاتې شئ، موږ مو هيڅکله نه پرېږدو او نه مو ورته تسليموو، که مسلمانان مو ترې وباسي موږ هرومرو ستاسو د ملاتړ له مخې درسره وځو، او هيڅوک به مو له تاسو سره له وتلو ايسار نه کړي، که هغوی درسره جنګ کوي موږ به مو هرومرو د هغوی خلاف مرسته کوو، او الله شاهدي ورکوي چې په رېښتيا منافقان درواغجن دي په هغه څه کې چې له يهودو سره د يوځای وتلو دعوا يې کړې کله چې هغوی اېستل کيږي، او له هغوی سره د جګړې کولو کله چې له هغوی سره جګړه کيږي.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَىِٕنْ اُخْرِجُوْا لَا یَخْرُجُوْنَ مَعَهُمْ ۚ— وَلَىِٕنْ قُوْتِلُوْا لَا یَنْصُرُوْنَهُمْ ۚ— وَلَىِٕنْ نَّصَرُوْهُمْ لَیُوَلُّنَّ الْاَدْبَارَ ۫— ثُمَّ لَا یُنْصَرُوْنَ ۟
که چېرې مسلمانان، يهود وباسي هغوی(منافقان) نه ورسره وځي، او که جګړه ورسره وکړي هغوی(منافقان) يې مرسته او کمک نه کوي، او که د مسلمانانو پر خلاف مرسته او کمک ورسره وکړي؛ نو هغوی په تېښته ترې تښتي بيا له دې وروسته د منافقانو مرسته نه کيږي، بلکې الله يې رسوا کوي او سپکوي.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَاَنْتُمْ اَشَدُّ رَهْبَةً فِیْ صُدُوْرِهِمْ مِّنَ اللّٰهِ ؕ— ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا یَفْقَهُوْنَ ۟
اې مؤمنانو! تاسو له الله څخه د منافقانو او يهودو په زړونو کې د وېرې له پلوه زيات سخت ياست، دغه ياد شوی - له تاسو څخه د هغوی سخته وېره او له الله څخه د وېرې کمزوري- له دې امله ده چې هغوی داسې قوم دی چې نه يې سر خلاصيږي او نه پوهيږي، ځکه که چېرې هغوی پوهېدلای؛ نو هرومرو به پوه شوي وای چې الله زيات د دې وړ دی چې وېره او ډار ترې وشي، همغه ذات دی چې تاسو يې پر هغوی مسلط کړي ياست.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَا یُقَاتِلُوْنَكُمْ جَمِیْعًا اِلَّا فِیْ قُرًی مُّحَصَّنَةٍ اَوْ مِنْ وَّرَآءِ جُدُرٍ ؕ— بَاْسُهُمْ بَیْنَهُمْ شَدِیْدٌ ؕ— تَحْسَبُهُمْ جَمِیْعًا وَّقُلُوْبُهُمْ شَتّٰی ؕ— ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا یَعْقِلُوْنَ ۟ۚ
اې مؤمنانو! يهود ټول يوځايي هم ستاسو سره نه شي جنګېدلای مګر په کلا بندو کليو کې او يا د دېوالونو تر شا، نو د هغوی تر څنګ هم ستاسو مقابله نه شي کولای، د هغوی خپل منځي جنګ ډېر سخت وي د هغوی د خپل منځي دښمنۍ له امله، ته به دا ګومان کوې چې هغوی سره يوه خوله او يو صف دي، او حقيقت دادی چې د هغوی زړونه بېل بېل دي، دغه اختلاف او دښمني له دې امله ده چې هغوی نه پوهيږي، ځکه که چېرې هغوی پوهېدلی؛ نو حق به يې پېژندلی وای، پيروي به يې کړې وای او په هغو کې به يې اختلاف نه وای کړی.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَمَثَلِ الَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ قَرِیْبًا ذَاقُوْا وَبَالَ اَمْرِهِمْ ۚ— وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلِیْمٌ ۟ۚ
د دغو يهودو په خپل کفر او هغه عذاب کې چې پرې راغی بېلګه داسې ده لکه له هغوی د لږ مخکې زمانې د مکې د مشرکانو، چې د خپل کفر بده پايله يې وڅکله، نو د بدر په ورځ چې څوک وژل کېدل ووژل شول او څوک چې بندي کېدل بندي کړای شول، او هغوی لره په آخرت دردوونکی عذاب دی.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَمَثَلِ الشَّیْطٰنِ اِذْ قَالَ لِلْاِنْسَانِ اكْفُرْ ۚ— فَلَمَّا كَفَرَ قَالَ اِنِّیْ بَرِیْٓءٌ مِّنْكَ اِنِّیْۤ اَخَافُ اللّٰهَ رَبَّ الْعٰلَمِیْنَ ۟
د هغوی بېلګه له منافقانو څخه په اورېدلو کې لکه د شیطان غوندې ده چې کله انسان ته داخبره ښايسته کړي چې کفر وکړي، خو کله چې د هغه د کفر ښايسته کولو له امله انسان کفر وکړي، شيطان ورته وايي: زه له تا څخه بېزار يم کله چې دې کفر وکړ، زه د مخلوقاتو له پالونکي الله څخه وېرېږم.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• رابطة الإيمان لا تتأثر بتطاول الزمان وتغير المكان.
فَكَانَ عَاقِبَتَهُمَاۤ اَنَّهُمَا فِی النَّارِ خَالِدَیْنِ فِیْهَا ؕ— وَذٰلِكَ جَزٰٓؤُا الظّٰلِمِیْنَ ۟۠
د شيطان او چا چې د هغه پيروي کړې پايله د قيامت په ورځ په اور کې ده چې تل به پکې اوسېدونکي وي، دغه بدله چې د هغوی دواړو انتظار کوي هغه د الله له پولو څخه په اوښتلو سره پر ځانونو د ظلم کوونکو بدله ده.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوا اتَّقُوا اللّٰهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ ۚ— وَاتَّقُوا اللّٰهَ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ خَبِیْرٌ بِمَا تَعْمَلُوْنَ ۟
اې هغو کسانو چې پر الله يې ايمان راوړی او پر هغه څه يې عمل کړی چې ورته روا کړي يې دي، له الله څخه د هغه د امرونو په پرځای کولو او له نواهيوو څخه يې په ډډه کولو وډارشئ، او هر نفس دې فکر وکړي چې د قيامت ورځې لپاره يې څه نېک عمل وړاندې کړی، او له الله څخه ووېرېږئ، پرته له شکه الله پر هغه څه ښه خبر دی چې تاسو يې کوئ، له هغه ستاسو له کړنو هيڅ هم نه پټيږي، او ژر به پرې جزا درکړي.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تَكُوْنُوْا كَالَّذِیْنَ نَسُوا اللّٰهَ فَاَنْسٰىهُمْ اَنْفُسَهُمْ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْفٰسِقُوْنَ ۟
او د هغو خلکو غوندې مه کېږئ چې الله يې د هغه د امرونو او نواهيوو په پرېښودلو سره هېر کړ، نو الله له هغوی خپل ځانونه هېر کړل، نو پر هغه څه يې عمل ونه کړ چې د الله له غضب او عذاب څخه يې ژغورل، همدوی هغه کسان دي چې الله يې هېر کړی، نو د هغه امر يې ونه منلو او له نواهيوو يې ونه ګرځېدل، همدوی د الله له پيروۍ څخه وتونکي دي.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَا یَسْتَوِیْۤ اَصْحٰبُ النَّارِ وَاَصْحٰبُ الْجَنَّةِ ؕ— اَصْحٰبُ الْجَنَّةِ هُمُ الْفَآىِٕزُوْنَ ۟
دوزخيان او جنتيان سره برابر نه دي، بلکې هغوی په بدله کې سره توپير لري لکه په دنيا کې چې په کړنو کې توپير و، جنتيان د هغه څه په ترلاسه کولو بريالي دي چې لټول يې، او له هغه څه خوندي دي چې ترې ډارېدل.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَوْ اَنْزَلْنَا هٰذَا الْقُرْاٰنَ عَلٰی جَبَلٍ لَّرَاَیْتَهٗ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْیَةِ اللّٰهِ ؕ— وَتِلْكَ الْاَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَكَّرُوْنَ ۟
که مو دغه قرآن پر يو غره را نازل کړی وای؛ نو اې رسوله! تا به دغه غر له خپل سختوالي سربېره د الله له وېرې عاجزه او ټوټه ټوټه شوی ليدلی وای؛ ځکه په قرآن کې هغه منع کوونکي نصيحتونه او سخته ګوت څنډنه ده، او دغه بېلګې دي موږ يې خلکو ته بيانوو ښايي هغوی خپل عقلونه په کار واچوي چې پند واخلي پر هغه څه چې د الله ایتونه پر کومو نصيحتونو او عبرتونو مشتمل دي.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
هُوَ اللّٰهُ الَّذِیْ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۚ— عٰلِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ ۚ— هُوَ الرَّحْمٰنُ الرَّحِیْمُ ۟
الله همغه دی چې له هغه پرته په حقه معبود نشته، پر هغه څه پوه دی چې پټ دي او څه چې ښکاره دي، له دغه څخه هيڅ هم نه ترې پټيږي، د دنيا او آخرت رحمان او رحيم دی، رحمت يې ټولو کايناتو ته پراخه دی، پاچا دی، له هر نقص څخه پاک او سپېڅلی دی، له هر عيب څخه سالم دی، په څرګندو نښانو د خپلو رسولانو تصديقوونکی دی، د خپلو بندګانو د کړنو څارونکی دی داسې برلاسی دی چې هيڅوک نه شي پرې برلاسی کېدلی، داسې زورور دی چې په خپل زور سره پر هر څه ځواکمن شوی، د لويۍ څښتن دی، الله له هغه څه څخه پاک او سپېڅلی دی چې مشرکان کوم بوتان او داسې نور ورسره شريکوي.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
هُوَ اللّٰهُ الَّذِیْ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۚ— اَلْمَلِكُ الْقُدُّوْسُ السَّلٰمُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیْزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ ؕ— سُبْحٰنَ اللّٰهِ عَمَّا یُشْرِكُوْنَ ۟
الله همغه دی چې له هغه پرته په حقه معبود نشته، پر هغه څه پوه دی چې پټ دي او څه چې ښکاره دي، له دغه څخه هيڅ هم نه ترې پټيږي، د دنيا او آخرت رحمان او رحيم دی، رحمت يې ټولو کايناتو ته پراخه دی، پاچا دی، له هر نقص څخه پاک او سپېڅلی دی، له هر عيب څخه سالم دی، په څرګندو نښانو د خپلو رسولانو تصديقوونکی دی، د خپلو بندګانو د کړنو څارونکی دی داسې برلاسی دی چې هيڅوک نه شي پرې برلاسی کېدلی، داسې زورور دی چې په خپل زور سره پر هرڅه ځواکمن شوی، د لويۍ څښتن دی، الله له هغه څه څخه پاک او سپېڅلی دی چې مشرکان کوم بوتان او داسې نور ورسره شريکوي.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
هُوَ اللّٰهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْاَسْمَآءُ الْحُسْنٰی ؕ— یُسَبِّحُ لَهٗ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۚ— وَهُوَ الْعَزِیْزُ الْحَكِیْمُ ۟۠
همغه الله پيداکوونکی دی چې هرڅه يې پيداکړي دي، د شيانو را منځته کوونکی دی، څنګه چې غواړي خپلو مخلوقاتو ته شکل ورکوونکی دی، هغه پاک ذات لره ښکلي نومونه دي چې پر لوړو صفتونو مشتمل دي، څه چې په اسمانونو کې او څه چې په ځمکه کې دي له هر نقص څخه يې پاکي بيانوي، داسې برلاسی دی چې هيڅوک نه شي پرې برلاسی کېدلای، په خپل مخلوق، شريعت او اندازه د مخلوق خپل کې د حکمت والا دی.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• من علامات توفيق الله للمؤمن أنه يحاسب نفسه في الدنيا قبل حسابها يوم القيامة.
• في تذكير العباد بشدة أثر القرآن على الجبل العظيم؛ تنبيه على أنهم أحق بهذا التأثر لما فيهم من الضعف.
بندګانو ته په لوی غره کې د قرآن د سخت اغېز ور په يادولو کې پردې خبره تنبيه ده چې هغوی زيات د دغه اغېز وړ دي ځکه په هغوی کې کمزوري هم ده.
• أشارت الأسماء (الخالق، البارئ، المصور) إلى مراحل تكوين المخلوق من التقدير له، ثم إيجاده، ثم جعل له صورة خاصة به، وبذكر أحدها مفردًا فإنه يدل على البقية.
د الله (الخالق، البارئ، المصور) نومونه د مخلوق بېلابېلو پړاوونوته اشاره ده، چې لومړی يې تقدير، بيا يې رامنځته کول، بيا يې په ځانګړي شکل کې ګرځول دي، له هغو څخه د يوه ذکر کول پر پاتې نورو هم دلالت کوي.
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - الترجمة البشتوية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
الترجمة البشتوية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.