وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی ئۆیغوری بۆ پوختەی تەفسیری قورئانی پیرۆز * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
فَلَمَّا جَهَّزَهُم بِجَهَازِهِمۡ جَعَلَ ٱلسِّقَايَةَ فِي رَحۡلِ أَخِيهِ ثُمَّ أَذَّنَ مُؤَذِّنٌ أَيَّتُهَا ٱلۡعِيرُ إِنَّكُمۡ لَسَٰرِقُونَ
يۇسۇف قول ئاستىدىكىلەرنى قېرىنداشلىرىنىڭ تۆگىلىرىگە ئاشلىق يۈكلەپ بېرىشكە بۇيرۇغان ۋاقىتتا ئۇكىسى بۇنيامىننى يېنىدا ئېلىپ قېلىشقا باھانە تېپىش ئۈچۈن قېرىنداشلىرىغا تۇيدۇرماستىن پادىشاھنىڭ ھاجەتمەنلەرگە ئاشلىق ئۆلچەپ بېرىدىغان قاچىسىنى بۇنيامىننىڭ تاغىرىغا تىقىپ قويدى. يۇسۇفنىڭ قېرىنداشلىرى يۇرتىغا قايتىش ئۈچۈن يولغا چىققاندا كەينىدىن بىر جاكارچى قوغلاپ كېلىپ: ئەي ئاشلىق يۈكلەپ ماڭغان تۆگىچىلەر! سىلەر چوقۇم ئوغرى ئىكەنسىلەر، دەپ ۋارقىرىدى.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ نَفۡقِدُ صُوَاعَ ٱلۡمَلِكِ وَلِمَن جَآءَ بِهِۦ حِمۡلُ بَعِيرٖ وَأَنَا۠ بِهِۦ زَعِيمٞ
جاكارچى بىلەن ھەمراھلىرى يۇسۇفنىڭ قېرىنداشلىرىغا: پادىشاھىمىزنىڭ ئاشلىق ئۆلچەپ بېرىدىغان قاچىسى يوقاپ كەتتى. بىز ئاختۇرۇشتىن بۇرۇن پادىشاھنىڭ قاچىسىنى ئەكېلىپ بەرگەن كىشىگە بىر تۆگە ئاشلىق سۆيۈنچە بېرىلىدۇ، مەن بۇنىڭغا كېپىل، دېدى.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ تَٱللَّهِ لَقَدۡ عَلِمۡتُم مَّا جِئۡنَا لِنُفۡسِدَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا كُنَّا سَٰرِقِينَ
يۇسۇفنىڭ قېرىنداشلىرى: ئاللاھ بىلەن قەسەمكى، بىزنىڭ گۇناھسىزلىقىمىزنى، ئوغرى ئەمەسلىكىمىزنى سىلەرمۇ بىلىسىلەر، چۈنكى ئەھۋالىمىز سىلەرگە ئايان. بىز مىسىرغا بۇزۇقچىلىق قىلىش ئۈچۈن كەلمىدۇق، ئۇنىڭ ئۈستىگە بىز ئۆمرىمىزدە ئوغرىلىق قىلىپ باقمىغان، دېيىشتى.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ جَزَٰٓؤُهُۥ مَن وُجِدَ فِي رَحۡلِهِۦ فَهُوَ جَزَٰٓؤُهُۥۚ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلظَّٰلِمِينَ
يۇسۇفنىڭ قېرىنداشلىرى ئۇلارغا: بىزنىڭ شەرىئىتىمىزدە ئوغرىلانغان نەرسە كىمنىڭ يۈكىدىن تېپىلسا، ئوغرىلىق قىلغۇچى مېلى ئوغرىلانغان كىشىگە قۇللۇققا تۇتۇپ بېرىلىدۇ. بىز ئوغرىلارغا مۇشۇنداق قۇل قىلىش جازاسى بېرىمىز، دېدى.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَبَدَأَ بِأَوۡعِيَتِهِمۡ قَبۡلَ وِعَآءِ أَخِيهِ ثُمَّ ٱسۡتَخۡرَجَهَا مِن وِعَآءِ أَخِيهِۚ كَذَٰلِكَ كِدۡنَا لِيُوسُفَۖ مَا كَانَ لِيَأۡخُذَ أَخَاهُ فِي دِينِ ٱلۡمَلِكِ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُۚ نَرۡفَعُ دَرَجَٰتٖ مَّن نَّشَآءُۗ وَفَوۡقَ كُلِّ ذِي عِلۡمٍ عَلِيمٞ
يۇسۇفنىڭ ئادەملىرى ئۇنىڭ قېرىنداشلىرىنىڭ يۈك - تاقلىرىنى ئاختۇرۇش ئۈچۈن ئۇلارنى يۇسۇفنىڭ ئالدىغا ئېلىپ كېلىشتى. يۇسۇف تەدبىرىنى مەخپىي تۇتۇش ئۈچۈن قان قېرىندىشى بۇنيامىننىڭ يۈك - تاقلىرىنى ئاختۇرۇشتىن بۇرۇن باشقا قېرىنداشلىرىنىڭ يۈك - تاقلىرىنى ئاختۇرۇشقا باشلىدى. ئەڭ ئاخىرىدا قان قېرىندىشى بۇنيامىننىڭ يۈكىنى ئاختۇرۇپ، پادىشاھنىڭ يۈتكەن قاچىسىنى ئۇنىڭ يۈك - تاقلىرى ئىچىدىن تاپتى. بىز يۇسۇفكە قېرىندىشىنىڭ يۈك - تاقلىرى ئارىسىغا پادىشاھنىڭ قاچىسىنى يوشۇرۇپ قويۇش تەدبىرىنى كۆرسەتكىنىمىزدەك، قېرىنداشلىرىنىڭ يۇرتىدىكى ئوغرىنى قۇل قىلىپ جازالاش ئادىتىدىن پايدىلىنىپ قېرىندىشىنى يېنىدا ئېلىپ قېلىشتىن ئىبارەت باشقا بىر تەدبىرنىمۇ كۆرسەتتۇق. چۈنكى يۇسۇف مۇبادا ئۆز پادىشاھىنىڭ ئوغرىنى دۇمبالاش ۋە ئوغرىلانغان نەرسىنى تۆلىتىش قانۇنى بويىچە مۇئامىلە قىلغان بولسا بۇ پىلان ئەمەلگە ئاشمىغان بولاتتى. لېكىن ئاللاھ تائالا باشقىچە يول تۇتۇشنى خالىغان بولۇپ، ئۇ شۇنداق قىلىشقا ئەلۋەتتە قادىردۇر. بىز يۇسۇفنىڭ مەرتىۋىسىنى يۇقىرى كۆتۈرگىنىمىزدەك، بەندىلىمىزدىن خالىغان كىشىنىڭ مەرتىۋىسىنى يۇقىرى كۆتىرىمىز. ھەر قانداق ئىلىم ئىگىسى ئۈستىدە ئۇنىڭدىنمۇ ياخشىراق بىلگۈچى زات باردۇر. ھەممەيلەننىڭ ئىلمى ئۈستىدە ئاللاھنىڭ ئىلمى باردۇركى، ئۇ ھەر نەرسىنى ياخشى بىلىپ تۇرىدۇ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ قَالُوٓاْ إِن يَسۡرِقۡ فَقَدۡ سَرَقَ أَخٞ لَّهُۥ مِن قَبۡلُۚ فَأَسَرَّهَا يُوسُفُ فِي نَفۡسِهِۦ وَلَمۡ يُبۡدِهَا لَهُمۡۚ قَالَ أَنتُمۡ شَرّٞ مَّكَانٗاۖ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا تَصِفُونَ
يۇسۇفنىڭ قېرىنداشلىرى: ئەگەر بۇنيامىن ئوغرىلىق قىلغان بولسا، بۇ ھەيران قالغۇدەك ئىش ئەمەس. چۈنكى بۇندىن بۇرۇن ئۇنىڭ قان قېرىندىشى يۇسۇفمۇ ئوغرىلىق قىلغان ئىدى، دېيىشتى. يۇسۇف ئۇلارنىڭ بۇ گەپدانلىقىدىن ئاغرىنغانلىقىنى يوشۇرۇپ، ئۇلارغا بىلدۈرمىدى ھەمدە كۆڭلىدە ئۇلارغا: بۇ سىلەرنىڭ بۇرۇندىن تارتىپ بار بولغان ھەسەتخورلۇقۇڭلار ۋە ناچارلىقىڭلاردۇركى، مۇشۇ يەردىمۇ شۇ ناچارلىقنىڭ ئۆزىنى تەكرار سادىر قىلىۋاتىسىلەر. ئاللاھ تائالا سىلەرنىڭ بۇ بوھتانىڭلارنى ئەڭ ياخشى بىلگۈچىدۇر، دېدى.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡعَزِيزُ إِنَّ لَهُۥٓ أَبٗا شَيۡخٗا كَبِيرٗا فَخُذۡ أَحَدَنَا مَكَانَهُۥٓۖ إِنَّا نَرَىٰكَ مِنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
يۇسۇفنىڭ قېرىنداشلىرى يۇسۇفكە: جانابلىرى! ئۇنىڭ دادىسى ياشىنىپ قالغان بىر مويىسپىت كىشى بولۇپ، ئۇنى تولىمۇ ياخشى كۆرىدۇ. شۇڭا ئۇنىڭ ئورنىغا ئارىمىزدىن باشقا بىرىنى تۇتۇپ قالغان بولسىلا. بىز سىلىنى بىزگە ۋە باشقىلارغا قىلغان مۇئامىلىلىرىگە قاراپ ياخشىلاردىن دەپ بىلىمىز. شۇڭا بىزگە بۇ ئىشتىمۇ ياخشىلىق قىلغان بولسىلا، دېدى.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• جواز الحيلة التي يُتَوصَّل بها لإحقاق الحق، بشرط عدم الإضرار بالغير.
باشقىلارغا زىيان ئۇرماسلىق شەرتى بىلەن ھەقنى روياپقا چىقىرىشقا ۋاسىتە بولىدىغان تەدبىرلەرنى قوللىنىشقا بولىدۇ.
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی ئۆیغوری بۆ پوختەی تەفسیری قورئانی پیرۆز - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
بڵاوكراوەتەوە لەلایەن ناوەندی تەفسیر بۆ خوێندنە قورئانیەکان.