وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی ئۆیغوری بۆ پوختەی تەفسیری قورئانی پیرۆز * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۚ لَيَجۡمَعَنَّكُمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ لَا رَيۡبَ فِيهِۗ وَمَنۡ أَصۡدَقُ مِنَ ٱللَّهِ حَدِيثٗا
ئاللاھتىن باشقا ئىبادەتكە ھەقلىق بەرھەق مەبۇد يوقتۇر. ئۇ سىلەرگە ئەمەللىرىڭلارغا يارىشا جازا-مۇكاپات بېرىش ئۈچۈن يۈز بېرىشىدە قىلچە شەك بولمىغان قىيامەت كۈنى باشتىن-ئاخىر ھەممەيلەننى توپلايدۇ. سۆزدە ئاللاھتىنمۇ راستچىل كىم بار؟.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ فَمَا لَكُمۡ فِي ٱلۡمُنَٰفِقِينَ فِئَتَيۡنِ وَٱللَّهُ أَرۡكَسَهُم بِمَا كَسَبُوٓاْۚ أَتُرِيدُونَ أَن تَهۡدُواْ مَنۡ أَضَلَّ ٱللَّهُۖ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُۥ سَبِيلٗا
ئى مۇئمىنلەر! مۇناپىقلارغا قانداق مۇئامىلە قىلىشتا نېمىشقا ئىككىگە بۆلۈنۈپ كېتىسىلەر؟ بىر بۆلۈكۈڭلار: ئۇلار كاپىر بولغاچقا ئۇلارغا قارشى ئۇرۇش قىلىمىز دەيسىلەر. يەنە بىر بۆلۈكۈڭلار: ئۇلارنىڭ ئىمانى بار، شۇڭا ئۇلار بىلەن ئۇرۇش قىلمايمىز دەيسىلەر. ئۇلارنى دەپ ئۆزئارا ئىختىلاپلىشىشىڭلارنىڭ قىلچە ئورنى يوق. ئاللاھ ئۇلارنى قىلمىشلىرى تۈپەيلىدىن كۇپرىغا ۋە ئازغۇنلۇققا قايتۇرۇۋەتتى. سىلەر ئاللاھ توغرىغا مۇۋەپپەق قىلمىغانلارنى توغرىغا يېتەكلىمەكچىمۇ؟، كىمنىكى ئاللاھ ھەق يولدىن ئازدۇرۇۋېتىدىكەن، سەن ھەرگىزمۇ ئۇنى توغرىغا يېتەكلەشكە ئامال قىلالمايسەن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَدُّواْ لَوۡ تَكۡفُرُونَ كَمَا كَفَرُواْ فَتَكُونُونَ سَوَآءٗۖ فَلَا تَتَّخِذُواْ مِنۡهُمۡ أَوۡلِيَآءَ حَتَّىٰ يُهَاجِرُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۚ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَخُذُوهُمۡ وَٱقۡتُلُوهُمۡ حَيۡثُ وَجَدتُّمُوهُمۡۖ وَلَا تَتَّخِذُواْ مِنۡهُمۡ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرًا
مۇناپىقلار سىلەرنىڭمۇ ئۆزلىرىگە ئوخشاش سىلەرگە نازىل قىلىنغان قۇرئانغا كاپىر بولۇشۇڭلارنى، ئاندىن كۇپرىدىمۇ ئۆزلىرىگە ئوخشاش بولۇشۇڭلارنى ئارزۇ قىلىدۇ. ئۇلار ئۆزلىرىنىڭ ئىمانى بارلىقىنىڭ ئىسپاتى سۈپىتىدە شېرىك ئۇۋىسىدىن ئىسلام دىيارىغا ئاللاھ يولىدا ھىجرەت قىلىپ كەلگەنگە قەدەر ئۇلارنى دۈشمەن بىلىپ، ئۇلار ئىچىدىن دوست تۇتۇۋالماڭلار. ناۋادا ئۇلار بۇنداق قىلىشتىن يۈز ئۆرۈپ، شۇ پېتى تۇرۇۋەرسە، ئۇلارنى تاپقان يەردە تۇتۇپ ئۆلتۈرۈڭلار. ئۇلار ئىچىدىن سىلەرنىڭ ئىشلىرىڭلارنى بىلىدىغان سىرداش دوست تۇتۇۋالماڭلار، دۈشمىنىڭلارغا قارشى سىلەرگە ياردەم بېرىدىغان ياردەمچىمۇ قىلماڭلار.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا ٱلَّذِينَ يَصِلُونَ إِلَىٰ قَوۡمِۭ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَهُم مِّيثَٰقٌ أَوۡ جَآءُوكُمۡ حَصِرَتۡ صُدُورُهُمۡ أَن يُقَٰتِلُوكُمۡ أَوۡ يُقَٰتِلُواْ قَوۡمَهُمۡۚ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَسَلَّطَهُمۡ عَلَيۡكُمۡ فَلَقَٰتَلُوكُمۡۚ فَإِنِ ٱعۡتَزَلُوكُمۡ فَلَمۡ يُقَٰتِلُوكُمۡ وَأَلۡقَوۡاْ إِلَيۡكُمُ ٱلسَّلَمَ فَمَا جَعَلَ ٱللَّهُ لَكُمۡ عَلَيۡهِمۡ سَبِيلٗا
لېكىن ئۇلار ئىچىدىن سىلەر بىلەن ئارىسىدا ئۇرۇش توختىتىش توغرۇلۇق كېلىشىم تۈزۈشكەن ياكى نە سىلەرگە قارشى، نە ئۆز خەلقىگە قارشى ئۇرۇش قىلىشقا رايى بارماي، قەلبلىرى سىقىلغان ھالدا يېنىڭلارغا كەلگەنلەر بۇنىڭ سىرتىدا. ئەگەر ئاللاھ خالىسا ئىدى، ئەلۋەتتە ئۇلارنى سىلەردىن كۈچلۈك قىلاتتى-دە، ئۇلار سىلەرگە ھۇجۇم قىلغان بولاتتى. شۇڭا ئاللاھ بېغىشلىغان خاتىرجەملىكنى قوبۇل قىلىڭلار، ئۇلارنى ئۆلتۈرۈپ، ئەسىر ئالىدىغان ئىشنى قىلماڭلار. ناۋادا ئۇلار ئۆزلىرىنى چەتكە ئېلىپ، سىلەرگە ھۇجۇم قىلمىسا ۋە سىلەر بىلەن ئۇرۇش قىلماي، كېلىشىم تۈزۈشكە ماقۇل بولغان ۋاقىتتا، ئاللاھ سىلەرنىڭ ئۇلارنى ئۆلتۈرۈشۈڭلارغا ياكى ئەسىر ئېلىشىڭلارغا يول قويمايدۇ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سَتَجِدُونَ ءَاخَرِينَ يُرِيدُونَ أَن يَأۡمَنُوكُمۡ وَيَأۡمَنُواْ قَوۡمَهُمۡ كُلَّ مَا رُدُّوٓاْ إِلَى ٱلۡفِتۡنَةِ أُرۡكِسُواْ فِيهَاۚ فَإِن لَّمۡ يَعۡتَزِلُوكُمۡ وَيُلۡقُوٓاْ إِلَيۡكُمُ ٱلسَّلَمَ وَيَكُفُّوٓاْ أَيۡدِيَهُمۡ فَخُذُوهُمۡ وَٱقۡتُلُوهُمۡ حَيۡثُ ثَقِفۡتُمُوهُمۡۚ وَأُوْلَٰٓئِكُمۡ جَعَلۡنَا لَكُمۡ عَلَيۡهِمۡ سُلۡطَٰنٗا مُّبِينٗا
ئەي مۇئمىنلەر! مۇناپىقلار ئىچىدە يەنە بىر ئوچۇم كىشىلەر باركى، ئۇلار ئۆزلىرىنىڭ بىخەتەرلىكى ئۈچۈن سىلەرگە ئىمان ئېيتقاندەك كۆرۈنىدۇ. كاپىر قەۋمىنىڭ يېنىغا بارغاندا ئۇلارنى ئۆزلىرىگە ئىشەندۈرۈش ئۈچۈن كۇپرىنى ئىزھار قىلىشىدۇ. ئۇلار قاچانكى ئاللاھقا كاپىر بولۇشقا ۋە ئۇنىڭغا شېرىك كەلتۈرۈشكە چاقىرىلسا، دەرھال ئۇنىڭغا باشچىلاپ كىرىپلا كېتىدۇ. شۇڭا بۇلار سىلەرگە قارشى ئۇرۇش قىلىشنى تاشلاپ، سىلەر بىلەن كېلىشىم تۈزۈشكىلى كەلمىسە ۋە قوللىرىنى سىلەردىن يىغمىسا، ئۇلارنى تاپقان يەردە تۇتۇپ ئۆلتۈرۈڭلار. ئۇلار ئەنە شۇنداق مىجەزلىك كىشىلەركى، بىز ئۇلارنىڭ سىلەرگە قىلغان خىيانىتى ۋە ئالدامچىلىقىنى ئۇلارنى تۇتۇپ ئۆلتۈرۈشۈڭلارغا ئوچۇق سەۋەب قىلدۇق.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• خفاء حال بعض المنافقين أوقع الخلاف بين المؤمنين في حكم التعامل معهم.
بىر قىسىم مۇناپىقلارنىڭ ئەھۋالىنىڭ مۇجمەللىكى، ئۇلارغا قانداق مۇئامىلە قىلىش توغرىسىدا مۇئمىنلەر ئوتتۇرىسىدا ئىختىلاپ پەيدا قىلىدۇ.
• بيان كيفية التعامل مع المنافقين بحسب أحوالهم ومقتضى المصلحة معهم.
مۇناپىقلارغا قانداق مۇئامىلە قىلىش ئۇلارنىڭ ئەمەلىي ئەھۋالى ۋە ئۇلاردىن كېلىدىغان مەنپەئەتكە باغلىق.
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی ئۆیغوری بۆ پوختەی تەفسیری قورئانی پیرۆز - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
بڵاوكراوەتەوە لەلایەن ناوەندی تەفسیر بۆ خوێندنە قورئانیەکان.