وه‌رگێڕانی ماناكان ئایه‌تی 151 سوره‌تی سورەتی الأنعام - الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فرەفەرهەنگی قورئانی پیرۆز

ئایه‌تی: 151

۞ قُلۡ تَعَالَوۡاْ أَتۡلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمۡ عَلَيۡكُمۡۖ أَلَّا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡـٔٗاۖ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنٗاۖ وَلَا تَقۡتُلُوٓاْ أَوۡلَٰدَكُم مِّنۡ إِمۡلَٰقٖ نَّحۡنُ نَرۡزُقُكُمۡ وَإِيَّاهُمۡۖ وَلَا تَقۡرَبُواْ ٱلۡفَوَٰحِشَ مَا ظَهَرَ مِنۡهَا وَمَا بَطَنَۖ وَلَا تَقۡتُلُواْ ٱلنَّفۡسَ ٱلَّتِي حَرَّمَ ٱللَّهُ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۚ ذَٰلِكُمۡ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ

ئەي پەيغەمبەر! ئىنسانلارغا ئېيتقىنكى، كېلىڭلار، مەن سىلەرگە ئاللاھنىڭ نېمىلەرنى ھارام قىلغانلىقىنى ئوقۇپ بېرەي. ئاللاھ سىلەرگە مەخلۇقاتلىرىدىن بىرەر نەرسىنى ئۆزىگە شېرىك كەلتۈرۈشىڭلارنى، ئاتا -ئاناڭلارنى قاقشىتىشىڭلارنى -ئەكسىچە ئاتا-ئاناڭلارغا ياخشىلىق قىلىش سىلەرگە ۋاجىب-، جاھىلىيەت كىشىلىرىنىڭ قىلغىنىدەك كەمبەغەللىك تۈپەيلى بالىلىرىڭلارنى ئۆلتۈرۈۋېتىشىڭلارنى ھارام قىلدى. بىز سىلەرگە ۋە ئۇلارغا رىزىق بېرىمىز. ئاللاھ سىلەرنىڭ ئاشكارا-يۇشۇرۇن ھالدا زىنايى-پاھىشىلەرگە يېقىن يولىشىڭلارنى، ئۆلتۈرۈشنى ھارام قىلغان جاننى ئۆلتۈرۈۋېتىشىڭلارنى ھارام قىلدى، توي قىلغاندىن كېيىن زىنا قىلىش، ئىسلامغا كىرىپ بولۇپ دىندىن يېنىۋېلىشقا ئوخشاش (جىنايەتلەر تۈپەيلىدىن) ھەقلىق رەۋىشتە ئۆلتۈرۈش بۇنىڭدىن مۇستەسنا. سىلەرنى ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرى ۋە چەكلىمىلىرىنى چۈشەنسۇن دەپ ئاللاھ تائالا سىلەرگە بۇ مەزكۇر ئىشلارنى تەۋسىيە قىلدى.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• الحذر من الجرائم الموصلة لبأس الله؛ لأنه لا يُرَدُّ بأسه عن القوم المجرمين إذا أراده.

ئاللاھنىڭ ئازابىغا دۇچار قىلىدىغان جىنايەتلەردىن ھەزەر ئەيلەش كېرەك، چۈنكى ئاللاھ گۇناھكارلارنى ئازابلىماقچى بولغاندا ئۇلاردىن ئۇنىڭ ئازابى قايتۇرۇلمايدۇ.

• الاحتجاج بالقضاء والقدر بعد أن أعطى الله تعالى كل مخلوق قُدْرة وإرادة يتمكَّن بهما من فعل ما كُلِّف به؛ ظُلْمٌ مَحْض وعناد صرف.

ئاللاھ ھەركىمگە بۇيرۇلغان ئىشلارنى قىلالايدىغان قۇدرەت ۋە ئىرادىنى بەرگىنىدىن كېيىن يەنە قازا ۋە قەدەرنى باھانە قىلىش پەقەت زۇلۇم ۋە سەركەشلىكتۇر.

• دَلَّتِ الآيات على أنه بحسب عقل العبد يكون قيامه بما أمر الله به.

يۇقىردىكى ئايەتلەر بەندىنىڭ ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىنى ئىجرا قىلىشى ئەقلىگە يارىشا بولىدىغانلىقىنى كۆرسىتىپ بەردى.

• النهي عن قربان الفواحش أبلغ من النهي عن مجرد فعلها، فإنه يتناول النهي عن مقدماتها ووسائلها الموصلة إليها.

گۇناھ - مەئسىيەتكە يېقىنلىشىشتىن چەكلەش گۇناھ مەئسىيەت قىلىشتىنلا چەكلىگەندىن كۈچلۈكرەكتۇر. چۈنكى گۇناھ-مەئسىيەتكە يېقىنلىشىشتىن چەكلەش گۇناھنىڭ مۇقەددىمىلىرى ۋە ئۇنىڭغا ئېلىپ بارىدىغان تۈرلۈك ۋاسىتىلەرنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.