وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی ئۆیغوری بۆ پوختەی تەفسیری قورئانی پیرۆز * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
وَٱلسَّٰبِقُونَ ٱلۡأَوَّلُونَ مِنَ ٱلۡمُهَٰجِرِينَ وَٱلۡأَنصَارِ وَٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُم بِإِحۡسَٰنٖ رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُ وَأَعَدَّ لَهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي تَحۡتَهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ
ھەممىدىن ئىلگىرى ئىمان ئېيتقان، ۋەتەنلىرىنى تاشلاپ ئاللاھ تەرەپكە ھىجرەت قىلغان مۇھاجىرلار؛ ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرىگە ياردەم بەرگەن، بۇرۇن ئىمان ئېيتقان مۇھاجىر ۋە ئەنسارىلارغا ئېتىقاد، سۆز، ئىش-ھەرىكەتتە چىرايلىقچە ئەگەشكەنلەردىن ئاللاھ رازى بولدى، ئۇلارنىڭ ئىبادىتىنى قۇبۇل قىلدى. ئۇلارمۇ ئاللاھ ئاتا قىلغان كاتتا ساۋابقا رازى بولدى. ئۇلارغا قەسىرلىرى ئاستىدىن ئۆستەڭلار ئېقىپ تۇرىدىغان جەننەتلەرنى تەييارلىدى. ئۇلار بۇ جەننەتلەردە مەڭگۈ تۇرىدۇ. ئەنە شۇ مۇكاپات بۈيۈك غەلبىدۇر.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمِمَّنۡ حَوۡلَكُم مِّنَ ٱلۡأَعۡرَابِ مُنَٰفِقُونَۖ وَمِنۡ أَهۡلِ ٱلۡمَدِينَةِ مَرَدُواْ عَلَى ٱلنِّفَاقِ لَا تَعۡلَمُهُمۡۖ نَحۡنُ نَعۡلَمُهُمۡۚ سَنُعَذِّبُهُم مَّرَّتَيۡنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلَىٰ عَذَابٍ عَظِيمٖ
مەدىنە ئەتراپىدىكى ئەئرابىلاردىن مۇناپىقلار بار. مەدىنە ئاھالىسىدىنمۇ مۇناپىقلىقتا چىڭ تۇرغانلار بار. ئى پەيغەمبەر! سەن ئۇلارنى بىلمەيسەن. ئۇلارنى ئاللاھ بىلىدۇ. ئاللاھ ئۇلارنىڭ مۇناپىقلىقىنى ئېچىش، ئۆلتۈرۈش ۋە ئەسىرگە چۈشۈرۈش ئارقىلىق دۇنيادا بىر قېتىم، قەبرە ئازابى بىلەن ئاخىرەتتە بىر قېتىم ئازاپلايدۇ. ئاندىن ئۇلار قىيامەت كۈنى دەۋزەخنىڭ ئەڭ تۆۋەن قاتلىمىدا چوڭ ئازابقا دۇچار بولىدۇ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَءَاخَرُونَ ٱعۡتَرَفُواْ بِذُنُوبِهِمۡ خَلَطُواْ عَمَلٗا صَٰلِحٗا وَءَاخَرَ سَيِّئًا عَسَى ٱللَّهُ أَن يَتُوبَ عَلَيۡهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ
مەدىنە ئاھالىسىدىن ئۆزرىسىز جىھادقا چىقماي قالغانلاردىن يەنە بىر قىسىم كىشىلەر ئۆزرىسىنىڭ يوقلىقىنى ئىتىراپ قىلدى ۋە يالغان ئۆزرىلەرنى بايان قىلمىدى. ئۇلار ئاللاھقا ئىتائەت قىلىش، ئاللاھنىڭ شەرىئىتىگە چىڭ ئېسىلىش، ئاللاھ يولىدا جىھاد قىلىشتىن ئىبارەت ئىلگىرى قىلغان ياخشى ئەمەللىرى بىلەن، تەۋبە قىلىشى ئۈمىد قىلىنىدىغان يامان ئەمەللەرنى ئارىلاشتۇرۇپ قويدى. شۈبھىسىزكى، ئاللاھ بەندىلىرى ئىچىدىكى تەۋبە قىلغۇچىلارنى كەچۈرگۈچىدۇر ۋە ئۇلارغا كۆيۈمچاندۇر.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
خُذۡ مِنۡ أَمۡوَٰلِهِمۡ صَدَقَةٗ تُطَهِّرُهُمۡ وَتُزَكِّيهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَيۡهِمۡۖ إِنَّ صَلَوٰتَكَ سَكَنٞ لَّهُمۡۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
ئى پەيغەمبەر! ئۇلارنىڭ ماللىرىنىڭ بىر قىسمىنى سەدىقە ھېسابىدا ئالغىنكى، ئۇ ئارقىلىق ئۇلار گۇناھ-مەئسىيەتنىڭ كىرلىرىدىن پاكلانسۇن، ئۇلارنىڭ ياخشىلىقلىرى كۆپەيسۇن. ئۇلاردىن سەدىقىنى ئالغاندىن كېيىن ئۇلارغا دۇئا قىلغىن. شۈبھىسىزكى سېنىڭ دۇئايىڭ ئۇلارغا خاتىرجەملىك ئېلىپ كېلىدۇ. ئاللاھ دۇئايىڭنى ئاڭلاپ تۇرغىچىدۇر، ئۇلارنىڭ ئەمەللىرىنى ۋە نىيەتلىرىنى بىلىپ تۇرغىچىدۇر.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَلَمۡ يَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ هُوَ يَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ وَيَأۡخُذُ ٱلصَّدَقَٰتِ وَأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلتَّوَّابُ ٱلرَّحِيمُ
جىھادقا چىقماي قېلىپ قالغانلار؛ ئاللاھنىڭ تەۋبە قىلغان بەندىلىرىدىن تەۋبىنى قۇبۇل قىلىدىغانلىقىنى، ئۆزىنىڭ سەدىقىگە ئېھتىياجى بولمىسىمۇ سەدىقىنى قۇبۇل قىلىپ، قىلغان سەدىقىسىگە ساۋاب بېرىدىغانلىقىنى، ئاللاھنىڭ بەندىلىرى ئىچىدىكى تەۋبە قىلغان كىشىلەرنىڭ تەۋبىلىرىنى بەكمۇ قۇبۇل قىلىدىغانلىقىنى ۋە ئۇلارغا مېھرىبان ئىكەنلىكىنى بىلسۇن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقُلِ ٱعۡمَلُواْ فَسَيَرَى ٱللَّهُ عَمَلَكُمۡ وَرَسُولُهُۥ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَۖ وَسَتُرَدُّونَ إِلَىٰ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
ئى پەيغەمبەر! ئۇلارغا ئېيتقىنكى: قولدىن بېرىپ قويغان ئەمىلىڭلارنىڭ زىيىنىنى تولۇقلاڭلار، ئەمەللىرىڭلارنى ئاللاھ ئۈچۈن خالىس قىلىڭلار، ئاللاھنى رازى قىلىدىغان ئىشلارنى قىلىڭلار، ئاللاھ، ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرى ۋە مۆئمىنلەر ئەمەللىرىڭلارنى كۆرۈپ تۇرىدۇ، قىيامەت كۈنى ھەر نەرسىنى بىلىپ تۇرىدىغان پەرۋەردىگارىڭلارنىڭ دەرگاھىغا قايتۇرىلىسىلەر. ئۇ ئاشكارا-مەخپى قىلغان قىلمىشىڭلارنى بىلىپ تۇرىدۇ، دۇنيادا قىلغانلىرىڭلارنى سىلەرگە خەۋەر قىلىدۇ ۋە شۇنىڭغا قارىتا جازا-مۇكاپات بېرىدۇ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَءَاخَرُونَ مُرۡجَوۡنَ لِأَمۡرِ ٱللَّهِ إِمَّا يُعَذِّبُهُمۡ وَإِمَّا يَتُوبُ عَلَيۡهِمۡۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ
ئۆزرىسى يوق تۇرۇپ تەبۇك غازىتىغا چىقمىغان بىر قىسىم كىشىلەر ئاللاھنىڭ ھۆكمىگە قالدۇرۇلدى، ئاللاھ ئۇلار ھەققىدە خالىغىنىچە ھۆكۈم قىلىدۇ. يەنى تەۋبە قىلمىسا ئازابلايدۇ، تەۋبە قىلسا تەۋبىسىنى قۇبۇل قىلىدۇ. ئازابقا ياكى ئەپۇغا ھەقلىق كىشىلەرنى ئاللاھ ناھايىتى ياخشى بىلىدۇ. ھۆكۈم يولغا قويۇشتا ۋە ئىشلارنى ئۇرۇنلاشتۇرۇشتا ھېكمەت بىلەن ئىش قىلغۇچىدۇر. ئۆزرىسى يوق تۇرۇپ تەبۇك غازىتىغا چىقمىغانلار مۇرارە ئىبنى رەبىئ، كەئب ئىبنى مالىك، ھىلال ئىبنى ئۇمەييە قاتارلىقلاردۇر.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• فضل المسارعة إلى الإيمان، والهجرة في سبيل الله، ونصرة الدين، واتباع طريق السلف الصالح.
ئىمانغا ئالدىراش، ئاللاھ يولىدا ھىجرەت قىلىش، دىنغا ياردەم بېرىش، سەلەپ-سالىھلارنىڭ يولىغا ئەگىشىش قاتارلىقلارنىڭ پەزىلىتى.
• استئثار الله عز وجل بعلم الغيب، فلا يعلم أحد ما في القلوب إلا الله.
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی ئۆیغوری بۆ پوختەی تەفسیری قورئانی پیرۆز - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
بڵاوكراوەتەوە لەلایەن ناوەندی تەفسیر بۆ خوێندنە قورئانیەکان.