وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی سورەتی اللیل - الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فرەفەرهەنگی قورئانی پیرۆز

سۈرە لەيل

لە مەبەستەکانی سورەتەکە:

بيان أحوال الخلق في الإيمان والإنفاق وحال كل فريق.

خالايىقلارنىڭ ئىمان، خەيرى-ئېھسان قىلىشتىكى ئەھۋالىنى ۋە ھەر بىر پىرقىنىڭ ئەھۋالىنىڭ بايانى .

---

ئایه‌تی: 1

وَٱلَّيۡلِ إِذَا يَغۡشَىٰ

ئاللاھ تائالا قاراڭغۇلۇقى ئاسمان بىلەن زېمىننىڭ ئارىسىدىكى بارلىق نەرسىنى قاپلىغان چاغدىكى كېچە بىلەن قەسەم قىلدى.

ئایه‌تی: 2

وَٱلنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّىٰ

تاڭ يورۇپ، ئاشكارا بولغان چاغدىكى كۈندۈز بىلەن قەسەم قىلدى.

ئایه‌تی: 3

وَمَا خَلَقَ ٱلذَّكَرَ وَٱلۡأُنثَىٰٓ

ئەر ۋە ئايالدىن ئىبارەت ئىككى جىنسنى يارىتىشى بىلەن قەسەم قىلدى.

ئایه‌تی: 4

إِنَّ سَعۡيَكُمۡ لَشَتَّىٰ

ئەي ئىنسانلار! شەكسىزكى سىلەرنىڭ ئەمەللىرىڭلار خىلمۇخىلدۇر. يەنى ئەمەللىرىڭلاردىن ياخشىلىقلارمۇ بار بولۇپ، بۇنداق ئەمەللەر جەننەتكە كىرىشنىڭ سەۋەبىدۇر، يامانلىقلارمۇ بار بولۇپ، بۇنداق ئەمەللەر دوزاخقا كىرىشنىڭ سەۋەبىدۇر.

ئایه‌تی: 5

فَأَمَّا مَنۡ أَعۡطَىٰ وَٱتَّقَىٰ

زاكات، نەپىقە ۋە كاپپارەت دېگەندەك بېرىشكە تېگىشلىك بولغان مالنى بەرگەن ھەمدە ئاللاھ چەكلىگەن ئىشلاردىن ساقلانغان،

ئایه‌تی: 6

وَصَدَّقَ بِٱلۡحُسۡنَىٰ

شۇنداقلا ئاللاھ ۋەدە قىلغان ساۋاب - مۇكاپاتلارغا ئىشەنگەن ئادەمگە كەلسەك،

ئایه‌تی: 7

فَسَنُيَسِّرُهُۥ لِلۡيُسۡرَىٰ

بۇ بۇنداق ئادەمگە ياخشى ئەمەللەرنى ۋە ئاللاھ يولىدا مال سەرپ قىلىشنى قولايلاشتۇرۇپ بېرىمىز.

ئایه‌تی: 8

وَأَمَّا مَنۢ بَخِلَ وَٱسۡتَغۡنَىٰ

مېلىغا بېخىللىق قىلىپ، بېرىشكە تېگىشلىك مالنىمۇ بەرمىگەن ھەمدە ئۆز مېلى ئارقىلىق ئاللاھتىن ئۆزىنى بىھاجەت ساناپ، ئاللاھنىڭ پەزلىدىن ھېچنەرسە تىلىمىگەن،

ئایه‌تی: 9

وَكَذَّبَ بِٱلۡحُسۡنَىٰ

ھەمدە ئاللاھ تائالا ئۆز يولىدا سەرپ قىلىنغان ماللارنىڭ بەدىلىگە بېرىشنى ۋەدە قىلغان ساۋاب - مۇكاپاتلارنى ئىنكار قىلغان ئادەمگە كەلسەك،

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• أهمية تزكية النفس وتطهيرها.

نەپسنى پاكلاش ئىنتايىن مۇھىم ئەمەلدۇر.

• المتعاونون على المعصية شركاء في الإثم.

ئاسىيلىقتىكى ھەمكارلىق گۇناھكارلىقتىكى ئورتاقلىقتۇر.

• الذنوب سبب للعقوبات الدنيوية.

گۇناھ - مەئسىيەتلەر مۇشۇ دۇنيانىڭ ئۆزىدىمۇ ئازابقا دۇچار بولۇشقا سەۋەب بولىدۇ.

• كلٌّ ميسر لما خلق له فمنهم مطيع ومنهم عاصٍ.

ھەر كىم ئۆزى يارىتىلغان ئەمەلنى قىلىشقا مۇيەسسەر قىلىنغان بولۇپ، ئۇلارنىڭ ئىچىدە ئىتائەت قىلغۇچىمۇ، ئاسىيلىق قىلغۇچىمۇ بار.

ئایه‌تی: 10

فَسَنُيَسِّرُهُۥ لِلۡعُسۡرَىٰ

بۇنداق ئادەمگە بىز يامان ئەمەللەرنى قولايلاشتۇرۇپ، ياخشىلىق قىلىشنى قىيىنلاشتۇرۇۋېتىمىز.

ئایه‌تی: 11

وَمَا يُغۡنِي عَنۡهُ مَالُهُۥٓ إِذَا تَرَدَّىٰٓ

بۇ ئادەم ھالاك بولۇپ، دوزاخقا كىرگەن چاغدا ئۇنىڭ بېخىللىق قىلىپ چىڭ تۇتقان مال - مۈلكى ھېچنېمىگە ئەسقاتمايدۇ.

ئایه‌تی: 12

إِنَّ عَلَيۡنَا لَلۡهُدَىٰ

شەكسىزكى بىزنىڭ ۋەزىپىمىز توغرا يولنى خاتا يولدىن ئېنىق ئايرىپ بېرىشتۇر.

ئایه‌تی: 13

وَإِنَّ لَنَا لَلۡأٓخِرَةَ وَٱلۡأُولَىٰ

ئاخىرەت ۋە بۇ دۇنيا ھەقىقەتەن بىزنىڭ ئىلكىمىزدىدۇركى، بىز ئىككىلىسىدە ئۆزىمىز خالىغاننى قىلىمىز. بىزدىن باشقا ھېچكىمنىڭ بۇنداق قىلىش ھوقۇقى يوق.

ئایه‌تی: 14

فَأَنذَرۡتُكُمۡ نَارٗا تَلَظَّىٰ

ئەي ئىنسانلار! ئەگەر ئاللاھقا ئاسىي بولغان بولساڭلار، مەن سىلەرنى لاۋۇلداپ يېنىپ تۇرغان ئوتتىن ئاگاھلاندۇردۇم.

ئایه‌تی: 15

لَا يَصۡلَىٰهَآ إِلَّا ٱلۡأَشۡقَى

بۇ ئوتنىڭ ھارارىتىنى پەقەت كاپىر بولغان بەدبەخت ئادەملا تېتىيدۇ.

ئایه‌تی: 16

ٱلَّذِي كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ

ئۇ پەيغەمبەر ئېلىپ كەلگەن ھەقىقەتنى ئىنكار قىلغان ھەمدە ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىنى بەجا كەلتۈرۈشتىن يۈز ئۆرۈگەن ئادەمدۇر.

ئایه‌تی: 17

وَسَيُجَنَّبُهَا ٱلۡأَتۡقَى

ئەڭ تەقۋادار بولغان ئەبۇبەكرى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ ئۇ ئوتتىن يىراق قىلىنىدۇ.

ئایه‌تی: 18

ٱلَّذِي يُؤۡتِي مَالَهُۥ يَتَزَكَّىٰ

ئۇ گۇناھلاردىن پاكلىنىش ئۈچۈن مېلىنى ياخشىلىق يوللىرىغا سەرپ قىلىدۇ.

ئایه‌تی: 19

وَمَا لِأَحَدٍ عِندَهُۥ مِن نِّعۡمَةٖ تُجۡزَىٰٓ

ئۇ مېلىنى بىراۋنىڭ ئۆزىگە قىلغان ياخشىلىقىغا جاۋاب قايتۇرۇش يۈزىسىدىن سەرپ قىلمايدۇ.

ئایه‌تی: 20

إِلَّا ٱبۡتِغَآءَ وَجۡهِ رَبِّهِ ٱلۡأَعۡلَىٰ

ئۇ مال سەرپ قىلىش ئارقىلىق پەقەت مەخلۇقاتلىرىدىن يۈكسەك بولغان پەرۋەردىگارىنىڭ رازىلىقىنىلا كۆزلەيدۇ.

ئایه‌تی: 21

وَلَسَوۡفَ يَرۡضَىٰ

ئۇ ئاللاھ بەرگەن ئېسىل مۇكاپاتلاردىن چوقۇم مەمنۇن بولىدۇ.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• منزلة النبي صلى الله عليه وسلم عند ربه لا تدانيها منزلة.

بۇ ئايەتلەر پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئاللاھنىڭ نەزىرىدىكى مەرتىۋىسىگە ھېچبىر مەرتىۋىنىڭ تەڭ كەلمەيدىغانلىقىنى ئىپادىلەيدۇ.

• شكر النعم حقّ لله على عبده.

نېئمەتلەرگە شۈكرى قىلىش ئاللاھنىڭ بەندىلىرى ئۈستىدىكى ھەققىدۇر.

• وجوب الرحمة بالمستضعفين واللين لهم.

ئاجىزلارغا شەپقەتلىك بولۇش ۋە سىلىق مۇئامىلە قىلىش ۋاجىبتۇر.