ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߘߊߜ߭ߑߓߊߣߌߞߊ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ


ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫: ߞߐ߲ߛߐ߲ ߠߎ߬ ߝߐߘߊ   ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫:

ߞߐ߲ߛߐ߲ ߠߎ߬ ߝߐߘߊ

يَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡأَنفَالِۖ قُلِ ٱلۡأَنفَالُ لِلَّهِ وَٱلرَّسُولِۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَصۡلِحُواْ ذَاتَ بَيۡنِكُمۡۖ وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
1. (Yaa nyini Annabi Muhammadu)! Bɛ bɔhira tobbuna yεla. Yεlima: “Tobbuna nyɛla Naawuni ni O tumo dini. Dinzuɣu, zom ya Naawuni, ka mali ya biɛhigu din be yi sunsuuni. Yaha! Doli ya Naawuni mini O tumo, yi yi nyɛla ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَجِلَتۡ قُلُوبُهُمۡ وَإِذَا تُلِيَتۡ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُهُۥ زَادَتۡهُمۡ إِيمَٰنٗا وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ
2. Achiika! Ban ti Naawuni yεlimaŋli nnyɛ ninvuɣu shɛba bɛ yi ti teei ba Naawuni yɛla, ka dabεm kpε bɛ suhiri ni. Yaha! Bɛ yi ti karim O (Naawuni) aayanima n-ti ba, ka di pahi ba iimaansili. Ka bɛ lahi zaŋdi bɛ maŋa ndalindi bɛ Duuma (Naawuni).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ يُنفِقُونَ
3. Ninvuɣu shεba ban puhiri jiŋli, ka mali Ti (Tinim’ Naawuni) ni largi ba shɛli n-dihira.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ حَقّٗاۚ لَّهُمۡ دَرَجَٰتٌ عِندَ رَبِّهِمۡ وَمَغۡفِرَةٞ وَرِزۡقٞ كَرِيمٞ
4. Bana n-nyɛ ban shiri ti Naawuni yεlimaŋli ni achiika. Bɛ yɛn ti malila darzanim’ bɛ Duuma (Naawuni) sani, ni chεmpaŋ, ni arzichi shɛli din galsi (Alizanda).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَمَآ أَخۡرَجَكَ رَبُّكَ مِنۢ بَيۡتِكَ بِٱلۡحَقِّ وَإِنَّ فَرِيقٗا مِّنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ لَكَٰرِهُونَ
5. (Yaa nyini Annabi)! Kamani a Duuma (Naawuni) ni yihi a a yiŋ’ ni yεlimaŋli (Badar tobu ni) shεm, tɔ! Achiika! Muslinnim’ puuni shɛba nyɛla ban je lala.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يُجَٰدِلُونَكَ فِي ٱلۡحَقِّ بَعۡدَ مَا تَبَيَّنَ كَأَنَّمَا يُسَاقُونَ إِلَى ٱلۡمَوۡتِ وَهُمۡ يَنظُرُونَ
6. (Yaa nyini Annabi)! Bɛ (Muslinnim’) ŋmεri a namgbankpeeni n-zaŋ chaŋ yεlimaŋli (tobu ni yibu), saha shɛli di ni yi na polo ni naai, ka di ŋmanila bɛ karti ba mi n-labsiri kpibu shee, ka bɛ kuli nyɛla ban yuunda.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذۡ يَعِدُكُمُ ٱللَّهُ إِحۡدَى ٱلطَّآئِفَتَيۡنِ أَنَّهَا لَكُمۡ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيۡرَ ذَاتِ ٱلشَّوۡكَةِ تَكُونُ لَكُمۡ وَيُرِيدُ ٱللَّهُ أَن يُحِقَّ ٱلۡحَقَّ بِكَلِمَٰتِهِۦ وَيَقۡطَعَ دَابِرَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
7. Yaha! Teemi ya saha shεli Naawuni ni daa gbaai ya (yi Muslinnima) alikauli kadama yi ni tuhi (chɛfurinim’) zamaatu biba ayi puuni yino, ka yi (Muslinnim’) naan bɔrimi ni yi tuhila ban bi gbibi bidibbina (kɔhigɔriba) maa, ka Naawuni mi bɔri ni O ti yɛlimaŋli (Muslinsi daadiini) nasara O zaligu puuni, ka ŋmaai chεfurinim’ birili (Badar tobu ni).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لِيُحِقَّ ٱلۡحَقَّ وَيُبۡطِلَ ٱلۡبَٰطِلَ وَلَوۡ كَرِهَ ٱلۡمُجۡرِمُونَ
8. DominO ti yεlimaŋli nasara, ka nyɛhi ʒiri, hali bibɛhi yi je lala.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِذۡ تَسۡتَغِيثُونَ رَبَّكُمۡ فَٱسۡتَجَابَ لَكُمۡ أَنِّي مُمِدُّكُم بِأَلۡفٖ مِّنَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ مُرۡدِفِينَ
9. Teemi ya saha shεli yi (Muslinnim’) ni daa bɔri sɔŋsim yi Duuma (Naawuni) sani, ka O deei yi suhigu (ka yεli): “N nyɛla Ŋun yɛnsɔŋ ya ni Malaaikanim’ tuhuli, ka bɛ nyɛ ban kuli pa taba zuɣu (ka bɛ kana n-ti sɔŋ ya chεfurinim’ zuɣu).”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا جَعَلَهُ ٱللَّهُ إِلَّا بُشۡرَىٰ وَلِتَطۡمَئِنَّ بِهِۦ قُلُوبُكُمۡۚ وَمَا ٱلنَّصۡرُ إِلَّا مِنۡ عِندِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
10. Yaha! Naawuni bi zali li (Malaaikanim’ maa sɔŋsim) m-pahila di nyɛla suhupiɛlli lahibali n-tin ya, ka lahi chε ka yi (Muslinnim’) suhiri doni. Yaha! Nasara n-kani naɣila Naawuni sani. Achiika! Naawuni nyɛla Nyɛŋda, Yεmgoliŋgalana.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِذۡ يُغَشِّيكُمُ ٱلنُّعَاسَ أَمَنَةٗ مِّنۡهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيۡكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ لِّيُطَهِّرَكُم بِهِۦ وَيُذۡهِبَ عَنكُمۡ رِجۡزَ ٱلشَّيۡطَٰنِ وَلِيَرۡبِطَ عَلَىٰ قُلُوبِكُمۡ وَيُثَبِّتَ بِهِ ٱلۡأَقۡدَامَ
11. (Yaa yinim’ Muslinnima)! Teemi ya saha shεli gonyuunsi ni daa gbaai ya (Badar tobu ni), ka di nyɛla suhudoo din yi O (Naawuni) sani n-zaŋ tin ya, ka O lahi siɣisi ya kom na zuɣusaa domin O ti zaŋ li niŋ ya kasi, ka nyɛhi shintaŋ daɣiri ka chεn ya, ka kpaŋsi yi suhiri ni, ka lahi ba yi naba zali.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِذۡ يُوحِي رَبُّكَ إِلَى ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ أَنِّي مَعَكُمۡ فَثَبِّتُواْ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْۚ سَأُلۡقِي فِي قُلُوبِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلرُّعۡبَ فَٱضۡرِبُواْ فَوۡقَ ٱلۡأَعۡنَاقِ وَٱضۡرِبُواْ مِنۡهُمۡ كُلَّ بَنَانٖ
12. (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli a Duuma (Naawuni) ni daa tim na ni wahayi Malaaikanim’ sani (ka yεli): “Achiika! M mini ya m-be, dinzuɣu kpaŋsim ya ninvuɣu shεba ban ti yεlimaŋli maa, N (Mani Naawuni) nyɛla Ŋun yɛn zaŋ dabiεm n-labi chεfurinim’ suhiri ni, dinzuɣu wahimi ya bɛ zuɣuri ni, ka lahi wahi bɛ nubihi.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ شَآقُّواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥۚ وَمَن يُشَاقِقِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَإِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
13. Di daliri nyɛla bɛ tum mi birgi Naawuni mini O tumo (Annabi Muhammadu) zaligu, ŋun mi tum birgi Naawuni mini O tumo zaligu, tɔ! Achiika! Naawuni nyɛla Azaabakpeenilana n-ti o.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذَٰلِكُمۡ فَذُوقُوهُ وَأَنَّ لِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابَ ٱلنَّارِ
14. Dina n-nyɛ (Azaaba maa), dinzuɣu lammi ya li. Yaha! Achiika! Buɣum daazaaba be ni chɛfurinima.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا لَقِيتُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ زَحۡفٗا فَلَا تُوَلُّوهُمُ ٱلۡأَدۡبَارَ
15. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Yiyi ti laɣim ni chεfurinim’ tobu ni, tɔ! Yin miri ya ka yi (Muslimnim’) lebi biri ba.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَن يُوَلِّهِمۡ يَوۡمَئِذٖ دُبُرَهُۥٓ إِلَّا مُتَحَرِّفٗا لِّقِتَالٍ أَوۡ مُتَحَيِّزًا إِلَىٰ فِئَةٖ فَقَدۡ بَآءَ بِغَضَبٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَمَأۡوَىٰهُ جَهَنَّمُۖ وَبِئۡسَ ٱلۡمَصِيرُ
16. Yaha! Ŋun ti lebi biri ba dindali maa, naɣila di nyɛla tobdabari shεli, beeobɔrimi ni o sɔɣi labi n-ti kpe (Muslim’) tobbihi puuni, tɔ! Achiika! O labi ya ni sujee din yi Naawuni sani na. Yaha! O labbu shee nyɛla ʒahannama (buɣum). Di labbu shee maa mi nyɛla din be.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَلَمۡ تَقۡتُلُوهُمۡ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ قَتَلَهُمۡۚ وَمَا رَمَيۡتَ إِذۡ رَمَيۡتَ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ رَمَىٰ وَلِيُبۡلِيَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ مِنۡهُ بَلَآءً حَسَنًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ
17. Yi (Muslinnim’) daa bi ku ba (Badar tobu ni), amaa! Naawuni n-daa ku ba (chɛfurinim’ maa). Yaha! (Yaa nyini Annabi)! A daa bi labi (kuɣuli maa) saha shεli a ni daa labila, amaa! Naawuni n-daa labi li, domin O dahim ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yɛlimaŋli maa dahindisuŋ. Achiika! Naawuni nyɛla Wumda, Baŋda.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذَٰلِكُمۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ مُوهِنُ كَيۡدِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
18. Di daliri nyɛla Naawuni n-nyɛŊun yɛn gbargi chεfurnim’ nabiεri.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِن تَسۡتَفۡتِحُواْ فَقَدۡ جَآءَكُمُ ٱلۡفَتۡحُۖ وَإِن تَنتَهُواْ فَهُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡۖ وَإِن تَعُودُواْ نَعُدۡ وَلَن تُغۡنِيَ عَنكُمۡ فِئَتُكُمۡ شَيۡـٔٗا وَلَوۡ كَثُرَتۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
19. Yi (yi chɛfurinim’) yi suhiri nasara, tɔ! Achiika! Nasara kan ya na, amaa! Yi yi chɛ (yi yi Muslinnim’ tuhibu), tɔ! Dina n-nyɛ din gari n­zaŋ tin ya.Yaha! Yi yi lahi labi na, tɔ! Ti (Tinim’ Naawuni) ni labi na (n-ti ti Muslinnim’ nasara yi zuɣu). Yi mi salo ku tooi niŋ ya anfaani shεli,hali yi zoosim yi pahi. Yaha! Achiika! Naawuni mini ban ti yɛlimaŋli m-be.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَلَا تَوَلَّوۡاْ عَنۡهُ وَأَنتُمۡ تَسۡمَعُونَ
20. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Doli ya Naawuni mini O tumo (Annabi Muhammadu), ka miri ya ka yi lebi biri o, ka nyɛla ban wumda (Alkur’aani).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ قَالُواْ سَمِعۡنَا وَهُمۡ لَا يَسۡمَعُونَ
21. Yaha! Di leei ya kamani ninvuɣu shεbaban yεli: “Ti wum ya,” ka mi nyɛla ban bi wumda.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
۞ إِنَّ شَرَّ ٱلدَّوَآبِّ عِندَ ٱللَّهِ ٱلصُّمُّ ٱلۡبُكۡمُ ٱلَّذِينَ لَا يَعۡقِلُونَ
22. Achiika! Biŋkɔbri puuni ŋun be Naawuni sani n-nyɛ tikpiranim’ ni biriti (chɛfurinima), bana n-nyɛ ban bi niŋdi haŋkali.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَوۡ عَلِمَ ٱللَّهُ فِيهِمۡ خَيۡرٗا لَّأَسۡمَعَهُمۡۖ وَلَوۡ أَسۡمَعَهُمۡ لَتَوَلَّواْ وَّهُم مُّعۡرِضُونَ
23. Yaha! Naawuni yi di mi ni alheeri shɛli be bɛ ni, tɔ! O naan chε ka bɛ wum (yɛlimaŋli). Amaa! Hali O yi di chε ka bɛ wum, tɔ!Bɛ naan lebi biri, ka nyɛla ban zaɣisi (yεlimaŋli).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱسۡتَجِيبُواْ لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمۡ لِمَا يُحۡيِيكُمۡۖ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَحُولُ بَيۡنَ ٱلۡمَرۡءِ وَقَلۡبِهِۦ وَأَنَّهُۥٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ
24. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Saɣimi ya Naawuni mini O tumo boligu, o yi ti boli ya n-zaŋ din yɛn tin ya nyεvuya (iimaansili), ka baŋ ya kadama achiika! Naawuni kpεri ninsala mini o suhi sunsuuni. Yaha! Achiika O sani ka bɛ yɛn ti laɣim ya (Zaadali).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱتَّقُواْ فِتۡنَةٗ لَّا تُصِيبَنَّ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنكُمۡ خَآصَّةٗۖ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
25. Yaha! Zom ya fitina, di (daalobo) bi sheeri yi puuni ban di zualinsi ko zuɣu, ka baŋ ya ni achiika! Naawuni nyɛla Azaabakpeeni lana.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ أَنتُمۡ قَلِيلٞ مُّسۡتَضۡعَفُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ تَخَافُونَ أَن يَتَخَطَّفَكُمُ ٱلنَّاسُ فَـَٔاوَىٰكُمۡ وَأَيَّدَكُم بِنَصۡرِهِۦ وَرَزَقَكُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
26. Yaha! Teemi ya saha shεli yi (Muslinnim’) ni daa nyɛ zamaatu bɛla, ka daa nyɛ bɛ ni filindi shεba tiŋgbani ni, ka yi zɔri dabɛm ni ninsalinima (chɛfurnim’) ti sɔɣi n-gbahi ya, ka O laɣim ya (suhudoo shee, Madina), ka kpaŋsi ya ni O nasara (Badari tobu ni), ka lahi largi ya bindirasuma, domin achiika! Yi ni paɣi (Naawuni).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَخُونُواْ ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَ وَتَخُونُوٓاْ أَمَٰنَٰتِكُمۡ وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
27. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Di niŋ Naawuni mini O tumo bilkɔŋsi, ka miri ya ka yi niŋ yi daamaananim’ bilkɔŋsi, (dina n-nyɛ Naawuni jεma din nyɛ talahi yi zuɣu),ka mi nyɛla ban mi (ni bilkɔŋsi bi vεla).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَآ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَأَوۡلَٰدُكُمۡ فِتۡنَةٞ وَأَنَّ ٱللَّهَ عِندَهُۥٓ أَجۡرٌ عَظِيمٞ
28. Yaha! Baŋmi ya ni achiika! Yi daarzichi mini yi bihi nyɛla dahimbu n-zaŋ tin ya, ka kahi baŋ ni achiika! Naawuni sani ka sanyoo din galsi be (dina n-nyɛ Alizanda).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تَتَّقُواْ ٱللَّهَ يَجۡعَل لَّكُمۡ فُرۡقَانٗا وَيُكَفِّرۡ عَنكُمۡ سَيِّـَٔاتِكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡۗ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِيمِ
29. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Yi yi zo Naawuni, O ni zali ya din wolgira (yεlimaŋli mini ʒiri sunsuuni), ka nyɛhi yi taya ka chε n-ya, ka lahi chε m-paŋ ya. Yaha! Naawuni n­nyɛ Pintitali lana.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذۡ يَمۡكُرُ بِكَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِيُثۡبِتُوكَ أَوۡ يَقۡتُلُوكَ أَوۡ يُخۡرِجُوكَۚ وَيَمۡكُرُونَ وَيَمۡكُرُ ٱللَّهُۖ وَٱللَّهُ خَيۡرُ ٱلۡمَٰكِرِينَ
30. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli ban niŋ chɛfuritali maa ni daa nari a nabiɛri ni bɛ gbaagi a ti niŋ fukumsi ni, bee ka bɛ ku a, bee ka bɛ yihi a (Maka puuni), ka bɛ kuli nari nabiεri, ka Naawuni gba nara, dinzuɣu, Naawuni n-gari ban kam nara.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُنَا قَالُواْ قَدۡ سَمِعۡنَا لَوۡ نَشَآءُ لَقُلۡنَا مِثۡلَ هَٰذَآ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّآ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ
31. Yaha! Bɛ yi ti karindi ba Ti (Tinim’ Naawuni) aayanima, ka bɛ yεli: “Achiika! Ti wum ya, ti yi di bɔra, ti naan tooi tahi yεltɔɣa (Alkur’aani) ŋɔ maa tatabo na, ŋɔ maa pa shɛli m-pahila kurumbuni nim’ salima.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذۡ قَالُواْ ٱللَّهُمَّ إِن كَانَ هَٰذَا هُوَ ٱلۡحَقَّ مِنۡ عِندِكَ فَأَمۡطِرۡ عَلَيۡنَا حِجَارَةٗ مِّنَ ٱلسَّمَآءِ أَوِ ٱئۡتِنَا بِعَذَابٍ أَلِيمٖ
32. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli bɛ (Makka chεfurinim’) ni daa yεli: “Yaa ti Duuma Naawuni! Dindee yi shiri nyɛla ŋɔ (Alkur’aani) maa nyɛla yεlimaŋli Asani, tɔ! Nyin chε ka saa mi kuɣa m-bahi ti zuɣu na zuɣusaa, bee ka A ka ti na ni azaabakpeeni.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمۡ وَأَنتَ فِيهِمۡۚ وَمَا كَانَ ٱللَّهُ مُعَذِّبَهُمۡ وَهُمۡ يَسۡتَغۡفِرُونَ
33. Yaha! Naawuni ku niŋ ba azaaba, ka a (Annabi Muhammadu) be bɛ puuni. Yaha! Naawuni pala Ŋun yɛn niŋ ba azaaba, ka bɛ nyɛla ninvuɣu shɛba ban bɔri chεmpaŋ (Naawuni sani).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا لَهُمۡ أَلَّا يُعَذِّبَهُمُ ٱللَّهُ وَهُمۡ يَصُدُّونَ عَنِ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ وَمَا كَانُوٓاْ أَوۡلِيَآءَهُۥٓۚ إِنۡ أَوۡلِيَآؤُهُۥٓ إِلَّا ٱلۡمُتَّقُونَ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
34. Bozuɣu ka Naawuni ku niŋ ba azaaba, ka di nyɛla bɛ taɣiri la (niriba) ka chɛ Harami (Ka’aba) chaŋ ti kaai, bɛ mi pala ban su li (jiŋli maa), di ka ŋun su li m-pahila wuntizɔriba, amaa! Bɛ pam bi mi.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا كَانَ صَلَاتُهُمۡ عِندَ ٱلۡبَيۡتِ إِلَّا مُكَآءٗ وَتَصۡدِيَةٗۚ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ
35. Yaha! Bɛ (Maka chεfurinim’) daa ka jɛma Naawuni yili (Ka’aba) puuni m-pahila vuliŋga mini nuu kpahibu, (ka Naawuni yεli ba)! Lammi ya azaaba, domin yi ni niŋdi chεfuritali shεli maa zuɣu.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ لِيَصُدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۚ فَسَيُنفِقُونَهَا ثُمَّ تَكُونُ عَلَيۡهِمۡ حَسۡرَةٗ ثُمَّ يُغۡلَبُونَۗ وَٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِلَىٰ جَهَنَّمَ يُحۡشَرُونَ
36. Achiika! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali maa dirila bɛ daarzichi domin bɛ taɣi niriba ka chɛ Naawuni soli, tɔ! Ni baalim, bɛ ni di li, ka di lahi leei ashaara n-zaŋ ti ba, din nyaaŋa, ka bɛ (Muslinnim’) lahi nya nasara bɛ zuɣu. Yaha! Ninvuɣu shɛba ban niŋ chɛfuritali maa, bɛ ni ti laɣim ba ʒahannama buɣum ni (Zaadali).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لِيَمِيزَ ٱللَّهُ ٱلۡخَبِيثَ مِنَ ٱلطَّيِّبِ وَيَجۡعَلَ ٱلۡخَبِيثَ بَعۡضَهُۥ عَلَىٰ بَعۡضٖ فَيَرۡكُمَهُۥ جَمِيعٗا فَيَجۡعَلَهُۥ فِي جَهَنَّمَۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
37. Domin O (Naawuni) wolgi din be ka chɛ din vεla (Muslimi ka chɛ chεfura), ka zaŋ din be maa m-pa taba zuɣu,ka laɣim ba ʒahannama buɣum ni namgbaniyini. Bannim’ maa n-nyɛ ninvuɣu shɛbaban kɔhi lu.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُل لِّلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِن يَنتَهُواْ يُغۡفَرۡ لَهُم مَّا قَدۡ سَلَفَ وَإِن يَعُودُواْ فَقَدۡ مَضَتۡ سُنَّتُ ٱلۡأَوَّلِينَ
38. (Yaa nyini Annabi)! Yεlimi ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali maa kadama bɛ yi chɛ (bɛ chεfuritali maa), bɛ ni chε m-paŋ ba din pun gari, amaa! Bɛ yi labi, tɔ! Achiika! Di daa pun niŋ ka bɛ gbaai ninvuɣu shɛba ban pun gari bɛ tatabo.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَقَٰتِلُوهُمۡ حَتَّىٰ لَا تَكُونَ فِتۡنَةٞ وَيَكُونَ ٱلدِّينُ كُلُّهُۥ لِلَّهِۚ فَإِنِ ٱنتَهَوۡاْ فَإِنَّ ٱللَّهَ بِمَا يَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
39. Yaha! Tuhimi ya ba (chεfurinim’ maa) hali ka fitina (buɣa jεma) ti lahi kani, ka jεma kpalim Naawuni ko dini, amaa! Bɛ yi chɛ (buɣa maa jεma), tɔ! Naawuni nyεla Ŋun nyari bɛ tuuntumsa.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِن تَوَلَّوۡاْ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَوۡلَىٰكُمۡۚ نِعۡمَ ٱلۡمَوۡلَىٰ وَنِعۡمَ ٱلنَّصِيرُ
40. Yaha! Bɛ yi lebi biri, tɔ! Yin baŋmi ni achiika! Naawuni n- nyɛ Ŋun taɣiri ya, m-bo ni Duuma so Ŋun taɣira.Yaha! M-bo ni Sɔŋda.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
۞ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا غَنِمۡتُم مِّن شَيۡءٖ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُۥ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ إِن كُنتُمۡ ءَامَنتُم بِٱللَّهِ وَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَىٰ عَبۡدِنَا يَوۡمَ ٱلۡفُرۡقَانِ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ
41. Yaha! Baŋmi ya ni achiika! Tobbuna shɛŋa yi (Muslinnim’) ni di, tɔ! Di vaabu yim bunu puuni nyɛla Naawuni dini, ni Naawuni tumo, ni Annabi dɔɣiriba, ni kpibsi mini nandamba, ni sochanda, dindee yi niŋ ka yi ti Naawuni yɛlimaŋli, ni Ti (Tinim’ Naawuni) ni siɣisi shɛli na n-ti ti Ti dabli (Annabi Muhammadu), ʒiri mini yɛlimaŋli wolgibu dali (Badar tobu dali), dina n-nyɛ dabsi’ shɛli salonima ayi (Muslinnim’ mini chɛfurinim’) ni daa ti kpa taba la. Yaha! Naawuni nyɛla Toora binshɛɣu kam zuɣu.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِذۡ أَنتُم بِٱلۡعُدۡوَةِ ٱلدُّنۡيَا وَهُم بِٱلۡعُدۡوَةِ ٱلۡقُصۡوَىٰ وَٱلرَّكۡبُ أَسۡفَلَ مِنكُمۡۚ وَلَوۡ تَوَاعَدتُّمۡ لَٱخۡتَلَفۡتُمۡ فِي ٱلۡمِيعَٰدِ وَلَٰكِن لِّيَقۡضِيَ ٱللَّهُ أَمۡرٗا كَانَ مَفۡعُولٗا لِّيَهۡلِكَ مَنۡ هَلَكَ عَنۢ بَيِّنَةٖ وَيَحۡيَىٰ مَنۡ حَيَّ عَنۢ بَيِّنَةٖۗ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَسَمِيعٌ عَلِيمٌ
42. Teemi ya saha shεli yi (Muslim’ tobbihi) ni daa be yiliŋ maa yaɣ’ shεli din be yɔma, ka bɛ (chεfurinim’ maa) be katiŋa, ka (chɛfura) kɔhigɔriba maa be yi gbinni, di yi di daa niŋ ka yi gbaaila taba alikauli, tɔ! Yi naan yiɣisi alikauli maa, amaa! (Ka Naawuni chε ka yi laɣim tobu maa ni luɣushɛlipolo yi nibi tɛhi) domin O (Naawuni) pali O nam zalgu daalikauli din pun yɛn niŋ. Domin ŋun yɛn niŋ hallaka ka lebi biri yɛlimaŋli shiri niŋ hallaka, ka ŋun miyɛn ti yεlimaŋli ti yεlimaŋli. Achiika! Naawuni nyɛla Wumda, ni Baŋda.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِذۡ يُرِيكَهُمُ ٱللَّهُ فِي مَنَامِكَ قَلِيلٗاۖ وَلَوۡ أَرَىٰكَهُمۡ كَثِيرٗا لَّفَشِلۡتُمۡ وَلَتَنَٰزَعۡتُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ سَلَّمَۚ إِنَّهُۥ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
43. (Yaa nyini Annabi) Teemi saha shεli Naawuni ni daa zaŋ ba (chɛfurinim’ maa) n-wuhi a a gom ni, ka bɛ nyɛla (sapashinnim’) bɛla,O yidi daa zaŋ ba wuhi a ka bɛ nyɛ pam, yi naan gbaɣisi tobu maa, yi mi naan niŋ namgbankpeeni, amaa! Ka Naawuni taɣi ya. Achiika! O (Naawuni) nyɛla Baŋda ni din be suhiri ni.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذۡ يُرِيكُمُوهُمۡ إِذِ ٱلۡتَقَيۡتُمۡ فِيٓ أَعۡيُنِكُمۡ قَلِيلٗا وَيُقَلِّلُكُمۡ فِيٓ أَعۡيُنِهِمۡ لِيَقۡضِيَ ٱللَّهُ أَمۡرٗا كَانَ مَفۡعُولٗاۗ وَإِلَى ٱللَّهِ تُرۡجَعُ ٱلۡأُمُورُ
44. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli yi (Muslinnim’ mini chɛfurinim’) ni daa ti kpa taba (Badar tobu ni), ka O (Naawuni) daa zaŋ ba nwuhiri ya ka bɛ nyɛ bɛla yi ninni, ka yi mi gba nyɛ ba biɛla bɛ nini ni, domin Naawuni pali O nam zaligu daalikauli din pun yɛn niŋ. Yaha! Naawuni sani ka bɛ labsiri yεllikam.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا لَقِيتُمۡ فِئَةٗ فَٱثۡبُتُواْ وَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ كَثِيرٗا لَّعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
45. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Yi yi ti kpa ninvuɣu shɛba (chɛfurinima), tɔ! Yin zanimi ya n-tuhi ba, ka teei ya Naawuni yɛla pam, achiika! Yi nyɛla banyɛn nya tarli.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَلَا تَنَٰزَعُواْ فَتَفۡشَلُواْ وَتَذۡهَبَ رِيحُكُمۡۖ وَٱصۡبِرُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلصَّٰبِرِينَ
46. Yaha! Doli ya Naawuni mini O tumo (Annabi Muhammadu), ka di niŋ ya namgbankpeeni ka gbaɣisi tobu, ka yi yaa naai. Dinzuɣu! Niŋmiya suɣulo. Achiika! Naawuni mini suɣulonim’ m-be.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَٰرِهِم بَطَرٗا وَرِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۚ وَٱللَّهُ بِمَا يَعۡمَلُونَ مُحِيطٞ
47. Yaha! Di leei ya kamani ninvuɣu shεba ban yibɛ yiŋsi(ni bɛ chaŋ tobu ni) ni fuhibu mini ninsalinim’ nyabu zuɣu, ka taɣiri ninsalinim’ ka chɛ Naawuni soli. Yaha! Naawuni nyɛla Ŋun gili bɛ tuuntumsa (ni baŋsim).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذۡ زَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ وَقَالَ لَا غَالِبَ لَكُمُ ٱلۡيَوۡمَ مِنَ ٱلنَّاسِ وَإِنِّي جَارٞ لَّكُمۡۖ فَلَمَّا تَرَآءَتِ ٱلۡفِئَتَانِ نَكَصَ عَلَىٰ عَقِبَيۡهِ وَقَالَ إِنِّي بَرِيٓءٞ مِّنكُمۡ إِنِّيٓ أَرَىٰ مَا لَا تَرَوۡنَ إِنِّيٓ أَخَافُ ٱللَّهَۚ وَٱللَّهُ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
48. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli shintaŋ ni daa dihi chεfurinim’ bɛ tuuntumsa nachinsi n-ti ba, ka yεli ba: “Zuŋɔ so ku tooi nyεŋ ya ninsalinim’ puuni. Yaha! Achiika! Nkuli yɛn taba ya mi (ka sɔŋdi ya), amaa! Saha shεli salonima ayi (Muslimnim’ mini chɛfurinim’) maa nina ni daa ti kpa taba, ka o labi o nyaaŋa ka yεli: “Mani nuu ka yi ni, achiika! N-nyarila yi ni bi nyari shɛli, achiika! Mani zɔri Naawuni. Yaha! Naawuni nyɛla Azaabakpeenilana.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِذۡ يَقُولُ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ وَٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ غَرَّ هَٰٓؤُلَآءِ دِينُهُمۡۗ وَمَن يَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِ فَإِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
49. Saha shεli munaafichinim’ mini ninvuɣu shεba doro ni be bɛ suhiri ni (chɛfurinima) ni daa yεra: “Bambɔŋɔnim’ (Muslinnim’) daadiini yɔhim ba mi,” Ŋun mi dalim Naawuni, tɔ! Achiika! Naawuni nyɛla Nyεŋda, Yεmgoliŋgalana.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ يَتَوَفَّى ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَضۡرِبُونَ وُجُوهَهُمۡ وَأَدۡبَٰرَهُمۡ وَذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡحَرِيقِ
50. (Yaa nyini ŋun gbilsiri tibli)! A yi di yɛn nya saha shεli Malaaikanim’ ni deeri ninvuɣu shɛba ban niŋ chɛfuritali maa nyεvuya, ka bɛ (Malaaikanim’) buri ba bɛ nina polo ni bɛ yaansi zuɣu, (ka yεri ba): “Lammi ya buɣum shɛli din diri pam daazaaba.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذَٰلِكَ بِمَا قَدَّمَتۡ أَيۡدِيكُمۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَيۡسَ بِظَلَّٰمٖ لِّلۡعَبِيدِ
51. Dina n-nyɛ bɛ nuhi ni pun daŋsi tum shεli. Yaha! Achiika! Naawuni pala Ŋun diri O daba zualinsi.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَدَأۡبِ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَأَخَذَهُمُ ٱللَّهُ بِذُنُوبِهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ قَوِيّٞ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
52. Kamani Fir’auna niriba bɛhigu, n-ti pahi ninvuɣu shεba ban daa kana pɔi ni bana, bɛ daa niŋ chεfuritali ni Naawuni aayanima, ka O gbaaai ba ni bɛ tuumbiɛri. Achiika! Naawuni nyɛla Kpεŋlana, Azaabakpeeni lana.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ لَمۡ يَكُ مُغَيِّرٗا نِّعۡمَةً أَنۡعَمَهَا عَلَىٰ قَوۡمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ
53. Di daliri nyɛla achiika! Naawuni pala Ŋun taɣiri ni’ima shεli O ni niŋ ninvuɣu shεba, naɣila bɛ (niriba maa) ti taɣila (bɛhigu) din be bɛ mammaŋ’ sani. Yaha! Achiika Naawuni nyɛla Wumda, Baŋda.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَدَأۡبِ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ فَأَهۡلَكۡنَٰهُم بِذُنُوبِهِمۡ وَأَغۡرَقۡنَآ ءَالَ فِرۡعَوۡنَۚ وَكُلّٞ كَانُواْ ظَٰلِمِينَ
54. Kamani Fir’auna niriba bεhigu, ni ninvuɣu shεba ban daa kana pɔi ni bana, bɛ daa labsila bɛ Duuma (Naawuni) aayanim ʒiri, ka Ti (Tinim’ Naawuni) gbaai ba ni bɛ tuumbɛri. Yaha! Ka Ti chɛ ka kom di Fir’auna niriba, bɛ mi zaa daa nyɛla zualindiriba.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّ شَرَّ ٱلدَّوَآبِّ عِندَ ٱللَّهِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ
55. Achiika! Naawuni sani, biŋkobbiɛri n-nyɛ ninvuɣu shɛba ban niŋ chεfuritali, ka nyɛla ban ku lahi ti Naawuni yεlimaŋli.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلَّذِينَ عَٰهَدتَّ مِنۡهُمۡ ثُمَّ يَنقُضُونَ عَهۡدَهُمۡ فِي كُلِّ مَرَّةٖ وَهُمۡ لَا يَتَّقُونَ
56. Ninvuɣu shεba a ni gbaai alikauli ni bana, din nyaaŋa ka bɛ yiɣisiri bɛ daalikauli saha shεli kam, bɛ mi pala ban yɛn zo Naawuni.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَإِمَّا تَثۡقَفَنَّهُمۡ فِي ٱلۡحَرۡبِ فَشَرِّدۡ بِهِم مَّنۡ خَلۡفَهُمۡ لَعَلَّهُمۡ يَذَّكَّرُونَ
57. Dinzuɣu (Yaa nyini Annabi)! A yi ti nya nasara bɛ zuɣu tobu ni, nyin zaŋmi ba (bɛ tibli dargibu) n-varsi ban be bɛ nyaaŋa, achiika! Bɛ nyɛla ban yɛn teei Naawuni yɛla.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِن قَوۡمٍ خِيَانَةٗ فَٱنۢبِذۡ إِلَيۡهِمۡ عَلَىٰ سَوَآءٍۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡخَآئِنِينَ
58. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! A yi ti zɔri bilkɔŋsi ninvuɣu shɛba sani, tɔ! Nyin labsim bɛ daalikauli n-ti ba ka di saɣisi (ka di wuhi ni alikauli shɛli lahi ka a mini ba sunsuuni). Achiika! Naawuni bi bɔri bilkɔŋsi nima.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ سَبَقُوٓاْۚ إِنَّهُمۡ لَا يُعۡجِزُونَ
59. Yaha! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali maa di tεhiri ni bɛ zomi ntilgi maa. Achiika! Bɛ pala ban yɛn tooi nyεŋ Naawuni.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن قُوَّةٖ وَمِن رِّبَاطِ ٱلۡخَيۡلِ تُرۡهِبُونَ بِهِۦ عَدُوَّ ٱللَّهِ وَعَدُوَّكُمۡ وَءَاخَرِينَ مِن دُونِهِمۡ لَا تَعۡلَمُونَهُمُ ٱللَّهُ يَعۡلَمُهُمۡۚ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيۡءٖ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ يُوَفَّ إِلَيۡكُمۡ وَأَنتُمۡ لَا تُظۡلَمُونَ
60. Yaha! Malimi ya shili n-guli ba ni yi yaa tariga. Yaha! Lom ya yuri n-zali, ka mali li n-valsiri Naawuni dim ni yi gba dim (chεfura), ka shɛba mi beni ka yi ʒi ba ka Naawuni Ŋun mi ba (bana n-nyɛ munaafachinima). Yaha! Binshɛɣu yi (Muslinnim’) ni zaŋ n-dihi Naawuni soli, tɔ! Bɛ ni pali ya di sanyoo, bɛ mi ti ku din ya zualinsi.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
۞ وَإِن جَنَحُواْ لِلسَّلۡمِ فَٱجۡنَحۡ لَهَا وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
61. (Yaa nyini Annabi)! Amaa! Bɛ (chɛfurinim’ maa) yi dalimla maligu polo, tɔ! Nyin dalimmi di polo, ka zaŋ ayɛla dalim Naawuni. Achiika! O (Naawuni) nyɛla Wumda, Baŋda.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِن يُرِيدُوٓاْ أَن يَخۡدَعُوكَ فَإِنَّ حَسۡبَكَ ٱللَّهُۚ هُوَ ٱلَّذِيٓ أَيَّدَكَ بِنَصۡرِهِۦ وَبِٱلۡمُؤۡمِنِينَ
62. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Bɛ (chɛfurinim’) yi bɔri nibɛ niŋ a bilkɔŋsi, tɔ! Achiika! Naawuni n-nyɛŊun saɣindi a, Ŋuna n-nyɛŊun kpaŋsa ni O nasara, (ka lahi sɔŋ a) ni ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَلَّفَ بَيۡنَ قُلُوبِهِمۡۚ لَوۡ أَنفَقۡتَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا مَّآ أَلَّفۡتَ بَيۡنَ قُلُوبِهِمۡ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ أَلَّفَ بَيۡنَهُمۡۚ إِنَّهُۥ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
63. Yaha! Ka O laɣim bɛ (Muslinnim’) suhiri. (Yaa nyini Annabi)! Hali a yi di zaŋ din be tiŋgbani yaaŋa zuɣu zaasa ndihi, a naan ku tooi laɣim bɛ suhiri, amaa! Naawuni n-laɣim bɛ sunsuuni. Achiika! O (Naawuni) nyɛla Nyɛŋda, Yεmgoliŋgalana.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ حَسۡبُكَ ٱللَّهُ وَمَنِ ٱتَّبَعَكَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
64. Yaa nyini Annabi! Naawuni saɣindi a, ni (ka lahi saɣindi) ninvuɣu shɛba ban doli a ka nyɛ ban ti Naawuni yɛlimaŋli puuni.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ حَرِّضِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ عَلَى ٱلۡقِتَالِۚ إِن يَكُن مِّنكُمۡ عِشۡرُونَ صَٰبِرُونَ يَغۡلِبُواْ مِاْئَتَيۡنِۚ وَإِن يَكُن مِّنكُم مِّاْئَةٞ يَغۡلِبُوٓاْ أَلۡفٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَفۡقَهُونَ
65. Yaa nyini Annabi! Kpaŋsim ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋlimaa ni bɛ yim tobu ni, yi puuni ninvuɣu pishi yi mali suɣulo, bɛ ni nyεŋ (yi dimba maa) ninvuɣu kobsiyi, yi puuni ninvuɣukɔbga mi yi mali suɣulo, bɛ ni nyεŋ (chεfurnim’) ninvuɣu tuhuli, domin bɛ nyɛla ninvuɣu shεba ban bi baŋda.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلۡـَٰٔنَ خَفَّفَ ٱللَّهُ عَنكُمۡ وَعَلِمَ أَنَّ فِيكُمۡ ضَعۡفٗاۚ فَإِن يَكُن مِّنكُم مِّاْئَةٞ صَابِرَةٞ يَغۡلِبُواْ مِاْئَتَيۡنِۚ وَإِن يَكُن مِّنكُمۡ أَلۡفٞ يَغۡلِبُوٓاْ أَلۡفَيۡنِ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ مَعَ ٱلصَّٰبِرِينَ
66. Pumpɔŋɔ, Naawuni niŋ ya (yi Muslinnima) soochi, domin O mi ni yi puuni shεba beni n-nyɛ ninvuɣu gbarima, dinzuɣu di yi niŋ ka yi (Muslinnim) ninvuɣu kobga mali suɣulo, tɔ!Bɛ ni nyεŋ ninvuɣu (chεfurinim’) kobsiyi. Yaha! Yi (Muslinnim’) yi paai ninvuɣu tuhuli, bɛ ni nyεŋ ninvuɣu (chεfurinim’) tusaayi ni Naawuni yεda. Yaha! Naawuni mini suɣulonima m be.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَكُونَ لَهُۥٓ أَسۡرَىٰ حَتَّىٰ يُثۡخِنَ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ تُرِيدُونَ عَرَضَ ٱلدُّنۡيَا وَٱللَّهُ يُرِيدُ ٱلۡأٓخِرَةَۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
67. Di ku tooi niŋ ka Annabi so mali tobdaba, naɣila o kpaaila (chɛfurinim’) ʒim tiŋgbani yaaŋa zuɣu, yi (Muslinnim) bɔrila Dunia bɛhigu nyaɣisim. Naawuni mi bɔrila Bahibuyili (Chiyaama). Yaha! Naawuni nyɛla Nyɛŋda, Yεmgoliŋgalana.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لَّوۡلَا كِتَٰبٞ مِّنَ ٱللَّهِ سَبَقَ لَمَسَّكُمۡ فِيمَآ أَخَذۡتُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
68. Di yi di pala Naawuni ni pun daŋ zali fukumsi shεli zuɣu, azaaba titali naan paai ya (yi Muslinnima) n-zaŋ chaŋ yi ni deei shɛli (tobdaba maa sani).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَكُلُواْ مِمَّا غَنِمۡتُمۡ حَلَٰلٗا طَيِّبٗاۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
69. Dinzuɣu, dim ya yi ni di tobbuna shɛŋa puuni ka di nyɛ halalsi n-tin ya ka vεla, ka zon ya Naawuni. Achiika! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّمَن فِيٓ أَيۡدِيكُم مِّنَ ٱلۡأَسۡرَىٰٓ إِن يَعۡلَمِ ٱللَّهُ فِي قُلُوبِكُمۡ خَيۡرٗا يُؤۡتِكُمۡ خَيۡرٗا مِّمَّآ أُخِذَ مِنكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
70. Yaa nyini Annabi! Yεlimi tobdaba ban be yi nuu ni maa: “Naawuni yi baŋ ni din be yi suhiri ni nyɛla zaɣivεlli, O ni tin ya din gari binshɛɣubɛ ni deei yi sani maa, ka chε m-paŋ ya.” Naawuni mi nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِن يُرِيدُواْ خِيَانَتَكَ فَقَدۡ خَانُواْ ٱللَّهَ مِن قَبۡلُ فَأَمۡكَنَ مِنۡهُمۡۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
71. (Yaa nyini Annabi)! Bɛ yi bɔrini bɛ niŋ a bilkɔŋsi, tɔ!Bɛ daa pun niŋ Naawuni bilkɔŋsi pɔi ni dina, ka Naawuni ti a yiko bɛ zuɣu. Yaha! Naawuni nyɛla Baŋda, Yεmgoliŋgalana.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَٰهَدُواْ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱلَّذِينَ ءَاوَواْ وَّنَصَرُوٓاْ أُوْلَٰٓئِكَ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۚ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَلَمۡ يُهَاجِرُواْ مَا لَكُم مِّن وَلَٰيَتِهِم مِّن شَيۡءٍ حَتَّىٰ يُهَاجِرُواْۚ وَإِنِ ٱسۡتَنصَرُوكُمۡ فِي ٱلدِّينِ فَعَلَيۡكُمُ ٱلنَّصۡرُ إِلَّا عَلَىٰ قَوۡمِۭ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَهُم مِّيثَٰقٞۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
72. Achiika! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlmaŋli,ka zo hiʒira, ka tuhi ni bɛ daarzichi ni bɛ nyɛvuya Naawuni soli zuɣu, ni ninvuɣu shɛba ban ti ba sheebu shee (Madina), ka sɔŋ ba, tɔ! Bannim’ nyɛla ban sɔŋdi taba. Amaa! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yɛlimaŋ’ maŋli,ka bi zo hiʒira, yi (Muslinnim’) ka bɛ sɔŋsim ni shεli, naɣila bɛ gba zola Hiʒira maa na. Amaa! Bɛ yi bo yi sɔŋsim adiini puuni, tɔ!Bɛ sɔŋsim leei talahi yi zuɣu, naɣila ninvuɣu shεba alikauli ni be yi mini ba sunsuuni. Yaha! Naawuni nyɛla Ŋun nyari yi tuuntumsa.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٍۚ إِلَّا تَفۡعَلُوهُ تَكُن فِتۡنَةٞ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَفَسَادٞ كَبِيرٞ
73. Yaha! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali maa gba nyɛla ban sɔŋdi taba, dinzuɣu, yi (yi Muslinnim’) yi bi niŋ lala, fitina (zabazaba) mini saɣiŋgu zaɣ’ titali ni niŋ tiŋgbani yaaŋa zuɣu.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَٰهَدُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱلَّذِينَ ءَاوَواْ وَّنَصَرُوٓاْ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ حَقّٗاۚ لَّهُم مَّغۡفِرَةٞ وَرِزۡقٞ كَرِيمٞ
74. Yaha! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli,ka zo hiʒira, ka tuhi Naawuni soli zuɣu, ni ninvuɣu shεba bantiba bɛhigu shee (Madina), ka sɔŋ ba, bannim’ maa n-nyɛ ban ti Naawuni yεlimaŋli ni achiika. Bɛ mali chεmpaŋ (Naawuni sani), ni arzichi din galsi (dina n-nyɛ Alizanda).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنۢ بَعۡدُ وَهَاجَرُواْ وَجَٰهَدُواْ مَعَكُمۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ مِنكُمۡۚ وَأُوْلُواْ ٱلۡأَرۡحَامِ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلَىٰ بِبَعۡضٖ فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمُۢ
75. Yaha! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli di nyaaŋa, ka zo hiʒira, ka pahi yi (Muslinnim’) zuɣu ka yi tuhi, tɔ! Bannim’ maa be yi puuni. Dɔɣim gba nyɛla ban gari taba fali dibu puuni. Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun mi binshɛɣu kam.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
 
ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫: ߞߐ߲ߛߐ߲ ߠߎ߬ ߝߐߘߊ
ߝߐߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ ߞߐߜߍ ߝߙߍߕߍ
 
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߘߊߜ߭ߑߓߊߣߌߞߊ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ

ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ ߘߊߜ߭ߑߓߊߣߌߞߊ߲ ߘߐ߫߸ ߡߎ߬ߤ߭ߊߡߡߊߘߎ߫ ߓߊ߯ߓߊ߯ ߜ߭ߊߕ߭ߏ߯ߓߏ߫

ߘߊߕߎ߲߯ߠߌ߲