ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫ 5 ߝߐߘߊ ߘߏ߫ ߖߘߍ߬ߟߊ߬ߛߊߦߌ ߝߐߘߊ - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߔߘߋߞߎ

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 5

فَإِذَا ٱنسَلَخَ ٱلۡأَشۡهُرُ ٱلۡحُرُمُ فَٱقۡتُلُواْ ٱلۡمُشۡرِكِينَ حَيۡثُ وَجَدتُّمُوهُمۡ وَخُذُوهُمۡ وَٱحۡصُرُوهُمۡ وَٱقۡعُدُواْ لَهُمۡ كُلَّ مَرۡصَدٖۚ فَإِن تَابُواْ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَوُاْ ٱلزَّكَوٰةَ فَخَلُّواْ سَبِيلَهُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

کاتێک مانگە حەرام و خاوەن ڕێزەکان کۆتاییان ھات، ئەو مانگانەی کە دوژمنەکانی خۆتان تێدا ئەمین کردووە کە لە گەڵیاندا نەجەنگن و خراپەتان بۆیان نەبێت، جاکاتێک ئەو مانگانە تەواو بوون ئیتر ھەر کاتێک گەیشتن بە بتپەرست و موشریکەکان بیانکوژن و بە دیل بیانگرن و گەمارۆیان بدەن لە ماڵ و جێگا و قەڵاکانی خۆیاندا، وە لەسەر ڕێگاکانیان بۆیان دانیشن، ئەگەر ھاتوو تەوبەیان کرد و گەڕانەوە بۆ لای خوا و وازیان ھێنا لە شیرک و ھاوەڵ بڕیاردان، وە نوێژەکانیان کرد و زەکاتی ماڵ و سامانیان دەرکرد، ئەوا دەبنە براتان لە ئاینی ئیسلامدا، ئەو کات واز بھێنن لە جەنگ و کوشتاریان، بێگومان خوای گەورە لێبوردەیە بەرامبەر ئەو بەندانەی کە تەوبە دەکەن، وە زۆریش میھرەبانە بۆیان.

ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:

• في الآيات دليل واضح على حرص الإسلام على تسوية العلاقات الخارجية مع الأعداء على أساس من السّلم والأمن والتّفاهم.

ئەم ئایەتانە بەڵگەیە لەسەر ئەوەی کە ئاینی پیرۆزی ئیسلام زۆر گرنکی دەدات بەدامەزراندنی پەیوەندیەکانی دەرەوە لەگەڵ دوژمنەکانیدا لەسەر بنەمای ئاشتی وئاسایش ولێک تێگەیشتن.

• الإسلام يُقَدِّر العهود، ويوجب الوفاء بها، ويجعل حفظها نابعًا من الإيمان، وملازمًا لتقوى الله تعالى.

ئاینی پیرۆزی ئیسلام ڕێز لە پەیمانەکان دەگرێت، وە واجبی کردووە کە وەفایان پێ بکرێت، وە پارێزگاری کردن لێیان لە ئیسلامدا ھەڵقوڵاوی باوەڕ و ئیمانە، وە گرێدراوی تەقوا و خواناسینە.

• أَنَّ إقامة الصّلاة وإيتاء الزّكاة دليل على الإسلام، وأنهما يعصمان الدّم والمال، ويوجبان لمن يؤدّيهما حقوق المسلمين من حفظ دمه وماله إلا بحق الإسلام؛ كارتكاب ما يوجب القتل من قتل النفس البريئة، وزنى الزّاني المُحْصَن، والرّدّة إلى الكفر بعد الإيمان.

ئەنجامدانی نوێژ و دەرکردنی زەکاتی ماڵ و سامان بەڵگەیە لەسەر ھاتنە ناو ئیسلامەوە، بۆیە نوێژ و زەکات خوێن و ماڵ و سامانی خاوەنەکەی دەپارێزن، وە ھەرکەسێک بە رێک و پێکی ئەنجامیان بدات و بەجێیان بھێنێت کۆمەڵیک مافی بۆ دەستەبەر دەکەن لە پاراستنی خوێن و ماڵ و سامانی، مەگەر بە یەکێک لەو ھەق و مافانە نەبێت ئیسلام دیاری کردووە بۆی، وەک ئەنجامدانی تاوانێک کە واجب بێت بکوژرێت، وەک ئەوەی کەسێکی بێتاوان بەناھەق بکوژێت، یان ژن و پیاوێکی شووکردو وژنھاوەر زینا و داوێن پیسی بکەن، یان لە ئاینی ئیسلام پاشگەز ببێتەوەو بگەڕێتەوە بۆ بێباوەڕی.

• مشروعيّة الأمان؛ أي: جواز تأمين الحربي إذا طلبه من المسلمين؛ ليسمع ما يدلّ على صحّة الإسلام، وفي هذا سماحة وتكريم في معاملة الكفار، ودليل على إيثار السِّلم.

دروستی پەنا و داڵدەدان لە ئیسلامدا، مەبەست پێی ئەوەیە بێباوەڕێکی جەنگاوەر کە ھیچ پەیمان و بەڵێنێکی نییە لەگەڵ موسڵمانان، ئەگەر ھاتوو داوای داڵدە و پەنای کرد لە موسڵمانان ئەوا ئاینی پیرۆزی ئیسلام ڕێگای داوە پەنا بدرێن، تاوەکو ئەو بەڵگە و دەلیلانەی کە پێویستە بیبیستێ بۆ تێگەیشتن لە ئیسلام دەرفەتی ھەبێت بە گوێی خۆی بیبیستێت، ئەمەش بەڵگەیە لەسەر ڕێز و لێبوردەی ئیسلام لەکاتی مامەڵەکردن لەگەڵ بێباوەڕان، وە بەڵگەیشە لەسەر پێشخستنی ئاشتی و ئارامی بەسەر جەنگ و کوشتاردا.