ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ


ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫: ߕߊ߲ߓߏ߲߫ ߕߏߟߊ ߟߎ߬ ߝߐߘߊ   ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫:

سۈرە مۇتەپپىپىن

ߝߐߘߊ ߟߊߢߌߣߌ߲ ߘߏ߫:
تحذير المكذبين الظالمين من يوم القيامة وبشارة المؤمنين به.
قىيامەت كۈنىنى ئىنكار قىلغۇچى زالىملارنى ئاگاھلاندۇرۇش ۋە ئۇنىڭ بىلەن مۇئمىنلەرگە خوش بىشارەت بېرىش.

وَيۡلٞ لِّلۡمُطَفِّفِينَ
ئۆلچەمدە كەم بەرگۈچىلەر ھالاك بولسۇن ۋە زىيان تارتسۇن!
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلَّذِينَ إِذَا ٱكۡتَالُواْ عَلَى ٱلنَّاسِ يَسۡتَوۡفُونَ
ئۇلار باشقىلاردىن ئۆلچەپ ئالغاندا ئۆزلىرىنىڭ ھەقلىرىنى تولۇق، قىلچە كەم قىلماي ئالىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذَا كَالُوهُمۡ أَو وَّزَنُوهُمۡ يُخۡسِرُونَ
باشقىلارغا ئۆلچەپ ياكى تارتىپ بەرگەندە ئۆلچەم ۋە تارازىدا كەم بېرىدۇ. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام دەسلەپ ھىجرەت قىلىپ كەلگەن چاغدا مەدىنىلىكلەرنىڭ ئەھۋالى مۇشۇنداق ئىدى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَلَا يَظُنُّ أُوْلَٰٓئِكَ أَنَّهُم مَّبۡعُوثُونَ
مۇشۇنداق ناچار قىلمىشنى قىلىدىغان بۇ ئادەملەر ئۆزلىرىنىڭ ئاللاھ تەرەپكە تىرىلىپ بارىدىغانلىقىغا چىن پۈتمەمدۇ؟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• التحذير من الغرور المانع من اتباع الحق.
تەكەببۇرلۇق قىلىپ ھەقكە ئەگىشىشتىن چەكلەپ قويۇدىغان ئىشلاردىن ئاگاھلاندۇرىدۇ.

• الجشع من الأخلاق الذميمة في التجار ولا يسلم منه إلا من يخاف الله.
سودا - سېتىقتىكى ئاچكۆزلۈكتىن ئىبارەت ناچار خۇيلاردىن ئاگاھلاندۇرۇشنى ئىپادىلەيدۇ. بۇنداق خۇيلاردىن پەقەت ئاللاھتىن قورققان كىشىلا ساقلىنىپ قالالايدۇ.

• تذكر هول القيامة من أعظم الروادع عن المعصية.
قىيامەت كۈنىنىڭ قورقۇنچىسىنى ئەسلەش گۇناھ - مەئسىيەتلەردىن توسىدىغان ئەڭ چوڭ ۋاسىتىدۇر.

لِيَوۡمٍ عَظِيمٖ
بۈيۈك كۈندىكى ھېساب ۋە جازا - مۇكاپات ئۈچۈن تىرىلىدىغانلىقىغا چىن پۈتمەمدۇ؟ ئۇ كۈندە قىيىنچىلىق ۋە قورقۇنچ بار.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَوۡمَ يَقُومُ ٱلنَّاسُ لِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
ئۇ كۈندە ئىنسانلار پۈتۈن مەخلۇقاتلارنىڭ پەرۋەردىگارىنىڭ ئالدىدا ھېساب بېرىش ئۈچۈن تىك تۇرىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَلَّآ إِنَّ كِتَٰبَ ٱلۡفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٖ
ئەمەلىي ئەھۋال سىلەر تەسەۋۋۇر قىلغاندەك ئۆلۈمدىن كېيىن تىرىلمەيدىغان ئىش يوق. شەكسىزكى كاپىرلار ۋە مۇناپىقلاردىن گۇناھكارلار ئەلۋەتتە ئەڭ تۆۋەن قاتلامدىكى زىيانكارلىق ئىچىدىدۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا سِجِّينٞ
ئەي پەيغەمبەر! سىججىننىڭ نېمىلىكىنى قانداق بىلەلەيسەن؟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كِتَٰبٞ مَّرۡقُومٞ
شەكسىزكى، ئۇلارنىڭ ئەمەللىرى يېزىلغان، ئۆچۈپ كەتمەيدىغان، قوشۇپمۇ قويۇلمايدىغان، كەممۇ قىلىنمايدىغان دەپتەردۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَيۡلٞ يَوۡمَئِذٖ لِّلۡمُكَذِّبِينَ
ئۇ كۈندە ئىنكارچىلارنىڭ ھالىغا ۋاي!
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلَّذِينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوۡمِ ٱلدِّينِ
ئاللاھ تائالا بەندىلىرىگە بۇ دۇنيادا قىلغان ئەمەللىرىگە قارىتا جازا - مۇكاپات بېرىدىغان ئۇ كۈننى ئۇلار ئىنكار قىلىشىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا يُكَذِّبُ بِهِۦٓ إِلَّا كُلُّ مُعۡتَدٍ أَثِيمٍ
ئۇ كۈننى پەقەت ئاللاھنىڭ بەلگىلىمىلىرىدىن ئۆتۈپ كەتكۈچى ھەم گۇناھ - مەئسىيەتلەرنى كۆپ قىلغۇچىلا ئىنكار قىلىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِ ءَايَٰتُنَا قَالَ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ
ئۇنىڭغا بىزنىڭ پەيغەمبىرىمىزگە نازىل قىلىنغان ئايەتلىرىمىز ئوقۇپ بېرىلگىنىدە: بۇ ئىلگىرىكى ئۈممەتلەرنىڭ ھېكايىلىرى، ئاللاھنىڭ دەرگاھىدىن كەلگەن ئەمەس، دەيدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَلَّاۖ بَلۡۜ رَانَ عَلَىٰ قُلُوبِهِم مَّا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
ئەمەلىي ئەھۋال بۇ ئىنكارچىلار ئويلىغاندەك ئەمەس. ئەكسىچە ئۇلارنىڭ قىلغان گۇناھ - مەئسىيەتلىرى ئەقىللىرىدىن ئۈستۈن كېلىپ، ئۇنى يېپىۋالغان، شۇڭا ئۇلار قەلبلىرى بىلەن ھەقنى كۆرەلمىدى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَلَّآ إِنَّهُمۡ عَن رَّبِّهِمۡ يَوۡمَئِذٖ لَّمَحۡجُوبُونَ
دەرۋەقە ئۇلار قىيامەت كۈنى پەرۋەردىگارىنى كۆرۈشتىنمۇ مەھرۇم قىلىنىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ إِنَّهُمۡ لَصَالُواْ ٱلۡجَحِيمِ
ئاندىن ئۇلار چوقۇم دوزاخقا كىرىپ، ئۇنىڭ ھارارىتىنى تېتىيدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ يُقَالُ هَٰذَا ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تُكَذِّبُونَ
ئاندىن قىيامەت كۈنى ئۇلارغا كايىش تەرىقىسىدە: سىلەر دۇچار بولغان بۇ ئازابنى دۇنيادىكى ۋاقتىڭلاردا پەيغەمبىرىڭلار خەۋەر بەرگەندە ئۇنى ئىنكار قىلغان ئىدىڭلار، دېيىلىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَلَّآ إِنَّ كِتَٰبَ ٱلۡأَبۡرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ
ھەقىقىي ئەھۋال سىلەر ئويلىغاندەك ئەمەسكى، سىلەردىن ھېساب ئېلىنمايدىغان، جازا - مۇكاپات بېرىلمەيدىغان ئىش يوق. شەكسىزكى ئىتائەت قىلغۇچىلارنىڭ نامە - ئەمەل دەپتىرى ئىللىييوندا بولىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا عِلِّيُّونَ
ئەي پەيغەمبەر! ئىللىييوننىڭ نېمىلىكىنى قانداق بىلەلەيسەن؟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كِتَٰبٞ مَّرۡقُومٞ
شەكسىزكى (ئۇ) ياخشىلارنىڭ ئەمەللىرى يېزىلغان، ئۆچۈپ كەتمەيدىغان، قوشۇپمۇ قويۇلمايدىغان، كەممۇ قىلىنمايدىغان دەپتەردۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَشۡهَدُهُ ٱلۡمُقَرَّبُونَ
بۇ كىتابقا ھەر ئاسماندىكى ئاللاھنىڭ يېقىن پەرىشتىلىرى ھازىر بولىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّ ٱلۡأَبۡرَارَ لَفِي نَعِيمٍ
شەكسىزكى ياخشىلىق ۋە تائەت - ئىبادەتلەرنى كۆپ قىلغۇچى قىيامەت كۈنى ئەلۋەتتە ئۈزۈلۈپ قالمايدىغان نېئمەتلەر ئىچىدە بولىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
عَلَى ٱلۡأَرَآئِكِ يَنظُرُونَ
ئۇلار ئېسىل بېزەلگەن كارىۋاتلار ئۈستىدە پەرۋەردىگارىغا ھەمدە دىللارنى شادلاندۇرىدىغان نېئمەتلەرگە قارىشىپ ئولتۇرىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
تَعۡرِفُ فِي وُجُوهِهِمۡ نَضۡرَةَ ٱلنَّعِيمِ
ئۇلارنى كۆرگىنىڭدە يۈزلىرىدە باياشاتلىقنىڭ گۈزەللىكى جىلۋىلىنىپ تۇرغانلىقىنى كۆرىسەن.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يُسۡقَوۡنَ مِن رَّحِيقٖ مَّخۡتُومٍ
خىزمەتكارلىرى ئۇلارغا ئاغزى پىچەتلەنگەن شارابلارنى سۇنىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
خِتَٰمُهُۥ مِسۡكٞۚ وَفِي ذَٰلِكَ فَلۡيَتَنَافَسِ ٱلۡمُتَنَٰفِسُونَ
ئۇ شاراب تامامەن تۈگىگەنگە قەدەر ئىپارنىڭ ھىدى كېلىپ تۇرىدۇ. بەسلىشىدىغانلار ئاللاھنى رازى قىلىدىغان ئەمەللەرنى قىلىش، ئۇنى غەزەبلەندۈرىدىغان ئىشنى قىلماسلىق بىلەن مانا مۇشۇنداق ئېسىل مۇكاپاتلار ئۈچۈن بەسلەشسۇن.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمِزَاجُهُۥ مِن تَسۡنِيمٍ
بۇ پىچەتلەنگەن شارابقا تەسنىم دېگەن بۇلاقنىڭ (سۈيى) ئارىلاشتۇرۇلغان.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
عَيۡنٗا يَشۡرَبُ بِهَا ٱلۡمُقَرَّبُونَ
تەسنىم دېگەن ئەڭ ئالىي جەننەتتىكى بىر بۇلاق بولۇپ، ئاللاھنىڭ يېقىن بەندىلىرى ئۇنىڭدىن سۈزۈڭ ھەم ساپ ھالەتتە ئىچىدۇ. باشقا مۇئمىنلەرمۇ ئۇنىڭ ئارىلاشما ھالەتتىكى سۈيىدىن ئىچىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّ ٱلَّذِينَ أَجۡرَمُواْ كَانُواْ مِنَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يَضۡحَكُونَ
شەكسىزكى كۇپۇرلۇق قىلىش ئارقىلىق جىنايەت قىلغان گۇناھكارلار مۇئمىنلەرنى مەسخىرە قىلىپ كۈلەتتى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذَا مَرُّواْ بِهِمۡ يَتَغَامَزُونَ
كاپىرلار مۇئمىنلەرنىڭ يېنىدىن ئۆتكىنىدە ئۇلارنى مەسخىرە قىلىش مەقسىتىدە ئۆزئارا كۆز قىسىشاتتى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذَا ٱنقَلَبُوٓاْ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِمُ ٱنقَلَبُواْ فَكِهِينَ
ئۇلار ئۆيلىرىگە قايتقىنىدا ئۆزلىرىنىڭ كۇپۇرلۇقى ۋە مۇئمىنلەرنى مەسخىرە قىلىۋالغانلىقىغا خۇشال بولغان ھالدا قايتىشاتتى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذَا رَأَوۡهُمۡ قَالُوٓاْ إِنَّ هَٰٓؤُلَآءِ لَضَآلُّونَ
ئۇلار مۇسۇلمانلارنى كۆرگىنىدە: بۇلار ئۆز ئاتىلىرىنىڭ دىنىنى تاشلاپ شەكسىز ھەق يولدىن ئاداشقانلاردۇر، دېيىشەتتى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَآ أُرۡسِلُواْ عَلَيۡهِمۡ حَٰفِظِينَ
ئۇلار بۇنداق دەيدىغانغا ئاللاھ تائالا ئۇلارنى مۇئمىنلەرنىڭ ئەمەللىرىنى كۆزىتىشكە مەسئۇل قىلغىنى يوق.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• خطر الذنوب على القلوب.
گۇناھ - مەئسىيەتلەر قەلبلەرگە خەتەر ئېلىپ كېلىدۇ.

• حرمان الكفار من رؤية ربهم يوم القيامة.
كاپىرلار قىيامەت كۈنى پەرۋەردىگارىنى كۆرۈشتىن مەھرۇمدۇر.

• السخرية من أهل الدين صفة من صفات الكفار.
دىندارلارنى مەسخىرە قىلىش كاپىرلارنىڭ سۈپەتلىرىدىن بىرىدۇر.

فَٱلۡيَوۡمَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنَ ٱلۡكُفَّارِ يَضۡحَكُونَ
خۇددى كاپىرلار دۇنيادا مۇئمىنلەرنى مەسخىرە قىلىپ كۈلگەندەك، قىيامەت كۈنى بولغاندا ئاللاھقا ئىمان ئېيتقان مۇئمىنلەرمۇ كاپىرلارنىڭ ئىچىنىشلىق ئەھۋالىغا قاراپ كۈلىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
عَلَى ٱلۡأَرَآئِكِ يَنظُرُونَ
مۇئمىنلەر چىرايلىق بېزەلگەن كارىۋاتلار ئۈستىدە ئاللاھ تائالا ئۆزلىرىگە تەييارلىغان ئۈزۈلمەس نېئمەتلەرگە قاراپ] ئولتۇرىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
هَلۡ ثُوِّبَ ٱلۡكُفَّارُ مَا كَانُواْ يَفۡعَلُونَ
كاپىرلار دۇنيادىكى قىلمىشلىرىغا قارىتا خورلىغۇچى ئازاب بىلەن چوقۇم جازالىنىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• خضوع السماء والأرض لربهما.
ئاسمان ۋە زېمىنمۇ پەرۋەردىگارىغا بويسۇنىدۇ.

• كل إنسان ساعٍ إما لخير وإما لشرّ.
ئەمەل قىلغۇچى ھەر بىر ئىنسان يا ياخشى ئەمەل قىلىدۇ ياكى يامان ئەمەل قىلىدۇ.

• علامة السعادة يوم القيامة أخذ الكتاب باليمين، وعلامة الشقاء أخذه بالشمال.
قىيامەت كۈنىدىكى بەخت - سائادەتنىڭ ئالامىتى نامە - ئەمالىنى ئوڭ قولى بىلەن ئېلىش، بەدبەختلىكنىڭ ئالامىتى بولسا سول قولى بىلەن ئېلىشتۇر.

 
ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫: ߕߊ߲ߓߏ߲߫ ߕߏߟߊ ߟߎ߬ ߝߐߘߊ
ߝߐߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ ߞߐߜߍ ߝߙߍߕߍ
 
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ

الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

ߘߊߕߎ߲߯ߠߌ߲