ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
Жумъа сураси
ߝߐߘߊ ߟߊߢߌߣߌ߲ ߘߏ߫:
الامتنان على الأمة وتفضيلها برسولها، وبيان فضل يوم الجمعة.
يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ ٱلۡمَلِكِ ٱلۡقُدُّوسِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَكِيمِ
Осмонлару ердаги ҳамма махлуқотлар Аллоҳни У Зотга нолойиқ бўлган ҳар қандай нуқсондан поклаб тасбеҳ айтадилар. У ҳамма салтанат ёлғиз Ўзиники бўлган буюк Подшоҳдир. Ҳар қандай нуқсондан Покдир. Ҳаммадан Ғолиб Азиздир. Ҳар бир яратишини, шариатини ва тақдирини ҳикмат билан қиладиган Ҳакимдир.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
هُوَ ٱلَّذِي بَعَثَ فِي ٱلۡأُمِّيِّـۧنَ رَسُولٗا مِّنۡهُمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتِهِۦ وَيُزَكِّيهِمۡ وَيُعَلِّمُهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَإِن كَانُواْ مِن قَبۡلُ لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ
У шундай Зотки, ўқишни ҳам, ёзишни ҳам билмайдиган араблар орасига ўзларидан бир пайғамбарни юборди. Пайғамбар уларга Аллоҳ нозил қилган оятларни тиловат қилади. Уларни куфр ва ёмон хулқлардан тозалайди. Уларга Қуръон ва суннатни ўргатади. Улар олдин ҳақ йўлдан озиб, очиқ залолатда бўлиб, бут-санамларга ибодат қилиб, ноҳақ қонлар тўкиб, қариндошлик ришталарини узиб юрган эдилар.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَءَاخَرِينَ مِنۡهُمۡ لَمَّا يَلۡحَقُواْ بِهِمۡۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
Пайғамбар алайҳиссалом арабларга ва ҳали уларга етиб келмаган, энди келадиган бошқа қавмларга ҳам юборилган. Аллоҳ азиздирки, ҳеч кимса У Зотдан ғолиб эмас. Ҳакимдирки, ҳар бир яратишида, шариатида, тақдирида бир ҳикмат бор.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذَٰلِكَ فَضۡلُ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِيمِ
Пайғамбар алайҳиссаломнинг арабларга ва бошқаларга юборилиши Аллоҳнинг фазлидир. Уни Аллоҳ Ўзи истаган одамга беради. Аллоҳ ўта фазлу марҳаматли Зотдир. Пайғамбар алайҳиссаломни бутун башариятга юборгани ҳам ана шу фазлу марҳаматидандир.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مَثَلُ ٱلَّذِينَ حُمِّلُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ ثُمَّ لَمۡ يَحۡمِلُوهَا كَمَثَلِ ٱلۡحِمَارِ يَحۡمِلُ أَسۡفَارَۢاۚ بِئۡسَ مَثَلُ ٱلۡقَوۡمِ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِۚ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
Тавротга амал қилиш вазифаси топширилган, лекин уни бажармаган яҳудийлар устига катта-катта китоблар ортилган эшакка ўхшайдилар. Эшак ўзининг устидаги нарса китобми, бошқа нарсами, билмайди. Аллоҳнинг оятларини ёлғонга чиқарувчилар мисоли нақадар ёмон. Аллоҳ золим қавмнинг ҳақни топишига тавфиқ бермайди.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ هَادُوٓاْ إِن زَعَمۡتُمۡ أَنَّكُمۡ أَوۡلِيَآءُ لِلَّهِ مِن دُونِ ٱلنَّاسِ فَتَمَنَّوُاْ ٱلۡمَوۡتَ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
Эй Пайғамбар, айтинг: "Эй дини бузилиб кетганидан кейин ҳам яҳудийлигида қолганлар, бошқа одамлар эмас, фақат бизгина Аллоҳнинг дўстларимиз, деган даъволарингиз рост бўлса, ўлимни орзу қилинглар-чи. Ана шунда ўзингизга аталган улуғликка тезроқ эришасизлар-ку. Шундай эмасми?"
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا يَتَمَنَّوۡنَهُۥٓ أَبَدَۢا بِمَا قَدَّمَتۡ أَيۡدِيهِمۡۚ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِٱلظَّٰلِمِينَ
Ҳеч қачон ўлимни орзу қилмайдилар. Аксинча, дунёда абадий қолишни истайдилар. Чунки улар ўзларининг куфру маъсиятга, зулму зўравонликка ботиб, Тавротни ўзгартириб юборганларини яхши биладилар. Аллоҳ золимларни кўриб-билиб туради. Уларнинг бирон иши Аллоҳдан яширин қолмайди. Яқинда уларни қилган ишларига яраша жазолайди.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُلۡ إِنَّ ٱلۡمَوۡتَ ٱلَّذِي تَفِرُّونَ مِنۡهُ فَإِنَّهُۥ مُلَٰقِيكُمۡۖ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَىٰ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Эй Пайғамбар, анави яҳудийларга айтинг: "Сизлар ўзингиз қочаётган ўлимга эртами, кечми, барибир йўлиқасизлар. Кейин Қиёмат куни яширин ишларни ҳам, ошкора ишларни ҳам Билгувчи Аллоҳнинг ҳузурига қайтариласизлар. У Зотдан бирон нарса яширин қолмас. Ана ўшанда сизларга шу дунёда қилиб ўтган ишларингиз ҳақида хабар беради ва қилмишингизга яраша жазолайди".
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• عظم منة النبي صلى الله عليه وسلم على البشرية عامة وعلى العرب خصوصًا، حيث كانوا في جاهلية وضياع.
Аллоҳ таолонинг Муҳаммад алайҳиссаломни пайғамбар қилиб юбориши бутун башариятга, хусусан, арабларга кўрсатган буюк илтифоти, фазлу марҳаматидир. Зеро, улар Исломдан олдин жоҳилият ботқоғига ботиб, таназзулга юз тутган эдилар.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَوٰةِ مِن يَوۡمِ ٱلۡجُمُعَةِ فَٱسۡعَوۡاْ إِلَىٰ ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَذَرُواْ ٱلۡبَيۡعَۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
Эй Аллоҳга иймон келтирган ва шариатига амал қилган зотлар, агар муаззин Жума куни имом минбарга чиққанидан кейин (иккинчи азонни айтиб) намозга чақирса, савдони ташлаб, хутбани эшитиш ва намоз ўқишга шошилинглар. Агар биладиган бўлсангизлар, мана шундай қилишингиз ўзингиз учун яхшидир. Шундай экан, бўйсунинглар ва бажаринглар.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَإِذَا قُضِيَتِ ٱلصَّلَوٰةُ فَٱنتَشِرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَٱبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِ ٱللَّهِ وَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ كَثِيرٗا لَّعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
Жума намозини ўқиб бўлгач, ер юзига тарқалиб, ҳалол ризқ топиш ва юмушларингизни бажаришга киришаверинглар. Айни пайтда Аллоҳни кўп эсланглар. Тирикчилик билан овора бўлиб, Аллоҳни унутиб қўйманглар. Шоядки, шунда мурод-мақсадингизга етиб, хавфсираётган нарсангиздан нажот топсангизлар.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذَا رَأَوۡاْ تِجَٰرَةً أَوۡ لَهۡوًا ٱنفَضُّوٓاْ إِلَيۡهَا وَتَرَكُوكَ قَآئِمٗاۚ قُلۡ مَا عِندَ ٱللَّهِ خَيۡرٞ مِّنَ ٱللَّهۡوِ وَمِنَ ٱلتِّجَٰرَةِۚ وَٱللَّهُ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ
Эй Пайғамбар, айрим мусулмонлар бирон тижорат ёки кўнгилхушликни кўриб қолсалар, сизни минбарда турган ҳолингизда ташлаб, ўшанга қараб кетадилар. Эй Пайғамбар, уларга айтинг: "Аллоҳнинг ҳузуридаги солиҳ амал учун бериладиган мукофот кўнгилхушликдан ҳам, тижоратдан ҳам яхшироқдир. Аллоҳ энг яхши ризқ бергувчидир".
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.