ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫ ߡߊ߲߬ߛߊ߬ߦߊ ߝߐߘߊ - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߔߘߋߞߎ

Мулк сураси

ߝߐߘߊ ߟߊߢߌߣߌ߲ ߘߏ߫:

إظهار كمال ملك الله وقدرته؛ بعثًا على خشيته، وتحذيرًا من عقابه.

Аллоҳ таолодан қўрқишга ундаш ва Унинг азобидан огоҳлантириш учун У Зотнинг мулки ва қудратининг мукаммаллигини кўрсатиш.

---

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 1

تَبَٰرَكَ ٱلَّذِي بِيَدِهِ ٱلۡمُلۡكُ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ

Аллоҳ буюкдир ва яхшиликлари кўпдир. Мулк ёлғиз Ўзининг Қўлидадир ва У ҳар нарсага Қодирдир. Унинг Қўлидан келмайдиган бирон иш йўқ.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 2

ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلۡمَوۡتَ وَٱلۡحَيَوٰةَ لِيَبۡلُوَكُمۡ أَيُّكُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗاۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡغَفُورُ

Эй одамлар, Аллоҳ таоло сизларнинг қайси бирингиз амали яхшироқ эканингизни синаш учун ўлим ва ҳаётни яратди. У шундай қудратлики, ҳеч ким уни енга олмайди. Шу билан бирга тавба қилган бандаларининг гуноҳларини кечирувчи Ғофур зотдир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 3

ٱلَّذِي خَلَقَ سَبۡعَ سَمَٰوَٰتٖ طِبَاقٗاۖ مَّا تَرَىٰ فِي خَلۡقِ ٱلرَّحۡمَٰنِ مِن تَفَٰوُتٖۖ فَٱرۡجِعِ ٱلۡبَصَرَ هَلۡ تَرَىٰ مِن فُطُورٖ

Аллоҳ таоло етти осмонни яратган Зотдир. Ҳар бир осмон бир-бирига тегмаган ҳолда қават-қават қилиб яратилган. Эй инсон, Аллоҳ яратган нарсаларда биронта ҳам номутаносибликни кўрмайсан. Яна қайта назар сол-чи, бирон ёриқ ёки тешикни кўрармикинсан?! Асло кўролмассан! Фақатгина пухта-пишиқ ижодни кўрасан, холос.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 4

ثُمَّ ٱرۡجِعِ ٱلۡبَصَرَ كَرَّتَيۡنِ يَنقَلِبۡ إِلَيۡكَ ٱلۡبَصَرُ خَاسِئٗا وَهُوَ حَسِيرٞ

Яна қайта-қайта назар солинг! Кўзларингиз сизга осмоннинг яратилишида биронта айб-нуқсон тополмасдан чарчаб, қарашдан тўхтаб, бўйин эгиб, таслим бўлиб қайтади.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 5

وَلَقَدۡ زَيَّنَّا ٱلسَّمَآءَ ٱلدُّنۡيَا بِمَصَٰبِيحَ وَجَعَلۡنَٰهَا رُجُومٗا لِّلشَّيَٰطِينِۖ وَأَعۡتَدۡنَا لَهُمۡ عَذَابَ ٱلسَّعِيرِ

Дарҳақиқат, ерга энг яқин бўлган осмонни нурафшон юлдузлар билан безадик ва уларни Аллоҳнинг сўзини ўғирламоқчи бўлган шайтонларга отилиб, куйдирувчи учқунлар қилдик. Ўша шайтонлар учун охиратда қизиган дўзахни ҳозирлаб қўйганмиз.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 6

وَلِلَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِمۡ عَذَابُ جَهَنَّمَۖ وَبِئۡسَ ٱلۡمَصِيرُ

Парвардигорларига куфр келтирган нокаслар учун Қиёмат куни ловуллаб турган олов азоби бордир. Уларнинг қайтадиган жойлари нақадар ёмон жой.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 7

إِذَآ أُلۡقُواْ فِيهَا سَمِعُواْ لَهَا شَهِيقٗا وَهِيَ تَفُورُ

Улар дўзахга улоқтирилганларида жудаям хунук қичқириқни эшитадилар. Дўзах қозондек биқирлаб қайнаётган бўлади.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 8

تَكَادُ تَمَيَّزُ مِنَ ٱلۡغَيۡظِۖ كُلَّمَآ أُلۡقِيَ فِيهَا فَوۡجٞ سَأَلَهُمۡ خَزَنَتُهَآ أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ نَذِيرٞ

Дўзахийларга бўлган кучли ғазабидан дўзах ёрилиб, узилиб кетгудай бўлади. Унга ҳар гал дўзахийлардан бир тўдаси улоқтирилганда қўриқчи фаришталар заҳархандалик билан сўрайдилар: ”Дунё ҳаётида сизларга Аллоҳнинг азобидан огоҳлантирувчи пайғамбар келмаганмиди?!”

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 9

قَالُواْ بَلَىٰ قَدۡ جَآءَنَا نَذِيرٞ فَكَذَّبۡنَا وَقُلۡنَا مَا نَزَّلَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٍ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا فِي ضَلَٰلٖ كَبِيرٖ

Ўшанда кофирлар айтадилар: ”Аллоҳнинг азобидан огоҳлантирувчи пайғамбарлар келган эди. Лекин биз уларни ёлғончига чиқариб: ”Аллоҳ ҳеч қандай ваҳий юборган эмас. Эй пайғамбарлар, сизлар ҳақ йўлдан озган, гумроҳларсиз, холос”, дегандик".

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 10

وَقَالُواْ لَوۡ كُنَّا نَسۡمَعُ أَوۡ نَعۡقِلُ مَا كُنَّا فِيٓ أَصۡحَٰبِ ٱلسَّعِيرِ

Яна шундай дейдилар: ”Эшитганларимизга қулоқ солиб, ақлимизни ишлатганимизда эди, ҳақ билан ботилни ажратган бўлардик, дўзахийлар қаторида бўлмаган, аксинча, пайғамбарларга ишониб, айтганларини тасдиқлаб, жаннатийлар қаторидан жой олган бўлар эдик".

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 11

فَٱعۡتَرَفُواْ بِذَنۢبِهِمۡ فَسُحۡقٗا لِّأَصۡحَٰبِ ٱلسَّعِيرِ

Улар ўзларининг куфри ва пайғамбарларни ёлғонга чиқарганларини эътироф этиб, шу билан дўзахга лойиқ бўлдилар. Дўзахийлар Аллоҳнинг раҳматидан йироқ бўлсин!

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 12

إِنَّ ٱلَّذِينَ يَخۡشَوۡنَ رَبَّهُم بِٱلۡغَيۡبِ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٞ كَبِيرٞ

Ёлғиз қолганларида ҳам Аллоҳдан қўрқадиган кишилар учун Парвардигорнинг мағфирати ва улкан савоби - жаннат бордир.

ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:

• في معرفة الحكمة من خلق الموت والحياة وجوب المبادرة للعمل الصالح قبل الموت.

Ўлим ва ҳаёт яратилишининг ҳикматини билиш ажал келишидан олдин солиҳ амаллар қилиб қолишга ундайди.

• حَنَقُ جهنم على الكفار وغيظها غيرةً لله سبحانه.

Жаҳаннамнинг Аллоҳ учун кофирларга ғазаб қилиши.

• سبق الجن الإنس في ارتياد الفضاء وكل من تعدى حده منهم، فإنه سيناله الرصد بعقاب.

Жинлар фазони тадқиқ қилишда одамлардан устун эдилар. Бу борада ҳаддидан ошганлар жазоланади.

• طاعة الله وخشيته في الخلوات من أسباب المغفرة ودخول الجنة.

Аллоҳ таолога итоат қилиш, ва ёлғиз қолганда ҳам У Зотдан қўрқиш мағфират ва жаннатга киришга сабаб бўлади.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 13

وَأَسِرُّواْ قَوۡلَكُمۡ أَوِ ٱجۡهَرُواْ بِهِۦٓۖ إِنَّهُۥ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ

Эй одамлар, сўзларингизни хоҳ яширинглар, хоҳ ошкор айтинглар, Аллоҳ таоло ҳаммасини билиб туради. У Зот бандаларининг қалбидаги барча нарсани Билгувчидир, ҳеч нарса У Зотдан яширин қолмас.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 14

أَلَا يَعۡلَمُ مَنۡ خَلَقَ وَهُوَ ٱللَّطِيفُ ٱلۡخَبِيرُ

Барча махлуқотларни яратган Зот энг махфий сирларни ҳам билмайди деб ўйлайсизми? У бандаларининг энг нозик сирларидан воқиф, ишларидан Хабардордир. Ҳеч нарса У Зотдан махфий қолмайди.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 15

هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ ذَلُولٗا فَٱمۡشُواْ فِي مَنَاكِبِهَا وَكُلُواْ مِن رِّزۡقِهِۦۖ وَإِلَيۡهِ ٱلنُّشُورُ

Аллоҳ таоло ер юзини яшашингиз учун енгил ва қулай қилиб қўйган Зотдир. Бас, ернинг ҳар тарафларида кезинглар ва унда Аллоҳ ҳозирлаб қўйган ризқлардан тановул қилинглар. Ҳисоб-китоб ва жазо учун қайта тирилиб борар жойингиз ёлғиз Унинг ҳузуридадир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 16

ءَأَمِنتُم مَّن فِي ٱلسَّمَآءِ أَن يَخۡسِفَ بِكُمُ ٱلۡأَرۡضَ فَإِذَا هِيَ تَمُورُ

Яшаш учун қулай қилиб қўйилган ерни Қоруннинг оёқлари остидан ёриб юборган осмондаги Аллоҳ сизларнинг остингиздан ёриб юборишидан хотиржаммисизлар? Сокин ер кутилмаганда изтиробга тушиб қолишидан қўрқмайсизларми?

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 17

أَمۡ أَمِنتُم مَّن فِي ٱلسَّمَآءِ أَن يُرۡسِلَ عَلَيۡكُمۡ حَاصِبٗاۖ فَسَتَعۡلَمُونَ كَيۡفَ نَذِيرِ

Лут қавмига осмондан тош ёғдирган осмондаги Аллоҳ сизларнинг устингизга тош ёғдиришидан хотиржаммисизлар? Азобимга гирифтор бўлгач, огоҳлантиришимнинг ҳақлигини билиб оласизлар, бироқ азобни кўргандан кейин бу билганингиз фойда қилмайди.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 18

وَلَقَدۡ كَذَّبَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَكَيۡفَ كَانَ نَكِيرِ

Булардан олдинги мушриклар ҳам пайғамбарларни ёлғонга чиқарган эдилар. Ёлғончига чиқариш ва куфрда оёқ тираб туриб олганларидан сўнг уларга Аллоҳнинг азоби ёғилди. Хўш, менинг жавобим уларга қандай бўлди?! Дарҳақиқат, менинг жавобим ўтта шиддатли бўлди.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 19

أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّيۡرِ فَوۡقَهُمۡ صَٰٓفَّٰتٖ وَيَقۡبِضۡنَۚ مَا يُمۡسِكُهُنَّ إِلَّا ٱلرَّحۡمَٰنُۚ إِنَّهُۥ بِكُلِّ شَيۡءِۭ بَصِيرٌ

Кофирлар устларида учиб юрган қушларни кўрмайдиларми? Улар учган пайтларида қанотларини гоҳ ёзиб, гоҳ йиғиб оладилар. Уларни ёлғиз Аллоҳгина ерга қулаб тушишдан ушлаб туради. У Зот ҳамма нарсани кўриб турувчидир, ҳеч нарса Ундан махфий қолмайди.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 20

أَمَّنۡ هَٰذَا ٱلَّذِي هُوَ جُندٞ لَّكُمۡ يَنصُرُكُم مِّن دُونِ ٱلرَّحۡمَٰنِۚ إِنِ ٱلۡكَٰفِرُونَ إِلَّا فِي غُرُورٍ

Эй кофирлар, агар Аллоҳ таоло сизларни азоблашни истаса, азобдан ҳимоя қиладиган бирон қўшинингиз йўқ-ку! Кофирлар шайтоннинг алдовига учган, тузоғига илинган гумроҳлардир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 21

أَمَّنۡ هَٰذَا ٱلَّذِي يَرۡزُقُكُمۡ إِنۡ أَمۡسَكَ رِزۡقَهُۥۚ بَل لَّجُّواْ فِي عُتُوّٖ وَنُفُورٍ

Аллоҳ таоло ризқ келишини тўсиб қўйса, ризқ берадиган бирон кимса топилмайди. Кофирлар Ҳақдан бўйин товлаш, мутакаббирлик ва қайсарликда давом этаверадилар.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 22

أَفَمَن يَمۡشِي مُكِبًّا عَلَىٰ وَجۡهِهِۦٓ أَهۡدَىٰٓ أَمَّن يَمۡشِي سَوِيًّا عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ

Юзи билан йиқилиб, юзи билан судралиб юрган мушрик тўғри йўлдами ёки тўғри йўл узра қадди рост юрган мўминми?

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 23

قُلۡ هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنشَأَكُمۡ وَجَعَلَ لَكُمُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَٱلۡأَفۡـِٔدَةَۚ قَلِيلٗا مَّا تَشۡكُرُونَ

Эй Пайғамбар, сизни ёлғончига чиқараётган анави мушрикларга айтинг: "Аллоҳ таоло сизларни яратиб, эшитиш учун қулоқларни, кўриш учун кўзларни, ўйлаш, фикр қилиш учун қалбларни, ақлларни ато этган Зотдир. Сизлар эса У Зот берган неъматларга камдан-кам шукр қиласизлар".

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 24

قُلۡ هُوَ ٱلَّذِي ذَرَأَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَإِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ

Эй Пайғамбар, сизни ёлғончига чиқараётган анави мушрикларга айтинг: ”Сизларни ер юзига Аллоҳ таоло тарқатди, ҳеч нарсани яратолмайдиган бут-санамларингиз эмас. Қиёмат куни ҳисоб-китоб ва жазо учун ёлғиз Ўзининг ҳузурига тўпланасизлар, санамларингизнинг эмас. Шундай экан, ёлғиз Ўзидангина қўрқиб, ёлғиз Ўзигагина ибодат қилинглар".

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 25

وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا ٱلۡوَعۡدُ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

Қайта тирилишни ёлғонга чиқарувчилар уни бўлиши мумкинмас бир иш деб билиб: ”Эй Муҳаммад, сен ва дўстларинг ростгўй бўлсангизлар, айтингларчи, бизга ваъда қилинган қайта тирилиш қачон бўлади?", дейдилар.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 26

قُلۡ إِنَّمَا ٱلۡعِلۡمُ عِندَ ٱللَّهِ وَإِنَّمَآ أَنَا۠ نَذِيرٞ مُّبِينٞ

Эй Пайғамбар, айтинг: ” Қиёмат илми Аллоҳнинг ҳузуридадир. Унинг қачон содир бўлишини Аллоҳдан ўзга ҳеч ким билмайди. Мен сизларни рўй-рост, очиқ-ойдин огоҳлантирувчиман, холос”.

ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:

• اطلاع الله على ما تخفيه صدور عباده.

Аллоҳ таоло бандаларининг қалбида яширинган сирлардан ҳам Хабардор.

• الكفر والمعاصي من أسباب حصول عذاب الله في الدنيا والآخرة.

Куфр ва маъсиятлар дунё ҳаётида ҳам, охиратда ҳам Аллоҳ таолонинг азоби келишига сабаб бўлади.

• الكفر بالله ظلمة وحيرة، والإيمان به نور وهداية.

Куфр зулмат ва саросималикдир. Иймон эса нур ва ҳидоятдир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 27

فَلَمَّا رَأَوۡهُ زُلۡفَةٗ سِيٓـَٔتۡ وُجُوهُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَقِيلَ هَٰذَا ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تَدَّعُونَ

Бошларига Аллоҳ ваъда қилган кун келганида ва азоб ўзларига жуда яқин эканини кўрганларида иймонсизларнинг юзлари ўзгариб, қорайиб кетади. Уларга: ”Сиз у дунёда ошиқиб талаб қилаётганингиз мана шудир”, дейилади.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 28

قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِنۡ أَهۡلَكَنِيَ ٱللَّهُ وَمَن مَّعِيَ أَوۡ رَحِمَنَا فَمَن يُجِيرُ ٱلۡكَٰفِرِينَ مِنۡ عَذَابٍ أَلِيمٖ

Эй Пайғамбар, анави ёлғонга чиқарувчи мушрикларга қарата айтинг: ”Аллоҳ таоло мени ва мўминларни вафот топдирса ёки бизга раҳм қилиб, ажалимизни кечиктирса, айтинглар-чи, кофирларни шиддатли азобдан ким қутқариб қолади!? Уларни бирон кимса ҳаргиз қутқариб қололмас".

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 29

قُلۡ هُوَ ٱلرَّحۡمَٰنُ ءَامَنَّا بِهِۦ وَعَلَيۡهِ تَوَكَّلۡنَاۖ فَسَتَعۡلَمُونَ مَنۡ هُوَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ

Эй Пайғамбар, анави мушрикларга айтинг: ”Раҳмон бўлган Зот сизларни ёлғиз ўзига ибодат қилишга чақирди. Биз унга иймон келтирдик ва ишларимизда ёлғиз Ўзига суяндик.
Ким очиқ-ойдин залолатдаю, ким тўғри йўлда эканини яқинда аниқ билиб оласизлар”.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 30

قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِنۡ أَصۡبَحَ مَآؤُكُمۡ غَوۡرٗا فَمَن يَأۡتِيكُم بِمَآءٖ مَّعِينِۭ

Эй Пайғамбар, анави мушрикларга айтинг: ”Айтинглар-чи, ичаётган сувингиз қўлингиз ета олмайдиган даражада ер қаърига сингиб кетса, сизлар унга ета олмасангизлар, сизларга мўл-кўл оқар сувни ким келтириб бера олади?! Аллоҳдан ўзга ҳеч ким келтириб бера олмас".

ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:

• اتصاف الرسول صلى الله عليه وسلم بأخلاق القرآن.

Пайғамбар алайҳиссаломнинг қуръоний ахлоқ билан сифатланиши.

• صفات الكفار صفات ذميمة يجب على المؤمن الابتعاد عنها، وعن طاعة أهلها.

Кофирларнинг сифатлари манфур, ёқимсиз сифатлардир. Мўминлар бундай сифатлардан ўзларини эҳтиёт қилишлари ва уларнинг соҳибларига итоат этишдан тийилишлари лозим.

• من أكثر الحلف هان على الرحمن، ونزلت مرتبته عند الناس.

Қасамхўр Аллоҳнинг назаридан қолади ва одамлар орасида обрўсизланади.