Vertaling van de betekenissen Surah Soerat El-Maidah (De tafel) - De vertaling naar het Yao (Yao-taal) - The Heilige Qur'an Encyclopedie

Al-Mâ’idah

Vers: 1

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَوۡفُواْ بِٱلۡعُقُودِۚ أُحِلَّتۡ لَكُم بَهِيمَةُ ٱلۡأَنۡعَٰمِ إِلَّا مَا يُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ غَيۡرَ مُحِلِّي ٱلصَّيۡدِ وَأَنتُمۡ حُرُمٌۗ إِنَّ ٱللَّهَ يَحۡكُمُ مَا يُرِيدُ

E jenumanja ŵankulupilile! Kwanilisyani ilanga. Iŵele halaal kukwenu (kulya) inyama yakulanga (mpela ngamiya, ng'ombe, ngondolo ni mbusi) ikaŵeje yayikusoomedwa kukwenu (mu Qur’an kuti ya haraam). Nganigaŵa gakundisyidwa maani kutendaga n'di nnuyiye (ibada ya Hija kapena Umra), chisimu Allah akulamula yaakusaka.

Vers: 2

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُحِلُّواْ شَعَٰٓئِرَ ٱللَّهِ وَلَا ٱلشَّهۡرَ ٱلۡحَرَامَ وَلَا ٱلۡهَدۡيَ وَلَا ٱلۡقَلَٰٓئِدَ وَلَآ ءَآمِّينَ ٱلۡبَيۡتَ ٱلۡحَرَامَ يَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّن رَّبِّهِمۡ وَرِضۡوَٰنٗاۚ وَإِذَا حَلَلۡتُمۡ فَٱصۡطَادُواْۚ وَلَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شَنَـَٔانُ قَوۡمٍ أَن صَدُّوكُمۡ عَنِ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ أَن تَعۡتَدُواْۘ وَتَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡبِرِّ وَٱلتَّقۡوَىٰۖ وَلَا تَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ

E jenumanja ŵankulupilile! Ngasinkuchembulusya kuchimbichika kwa imanyilo ya (Dini ja) Allah, namuno mwesi wakuchimbichika, namuno (kuchimbichika kwa inyama yaitumisyidwe ku Maaka kuŵa) mbepesi, namuno makosa (gaikuwechedwaga inyamayo gakulosya kuti mbepesi sya ku Maaka), namuno (kuchimbichika kwa ŵandu) ŵaakunuya ya kwaula ku Nyumba Jakuchimbichika achisachililaga umbone wakuumila kwa M’mbuje gwao ni chinonyelo, sano pati nkopweche (mu ibada ya Hija kapena Umra), basi lupatani (naga nkusaka), soni kwaŵenga ŵandu ligongo lyanti ansiŵiiliile kuti nkaika ku Nsikiti Wakuchimbichika (wa ku Maaka), kukantendekasya kuti nsumbe mpika (pakwauchisya ukoleko wao), nambo kamusyanganani pa yaukoto ni yawoga (wakun'jogopa Allah), ni ngasinkamusyangana pa yasambi ni yaumagongo, soni mun'jogopani Allah, chisimu Allah ni Jwaukali nnope pakupeleka ipotesi.

Vers: 3

حُرِّمَتۡ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةُ وَٱلدَّمُ وَلَحۡمُ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦ وَٱلۡمُنۡخَنِقَةُ وَٱلۡمَوۡقُوذَةُ وَٱلۡمُتَرَدِّيَةُ وَٱلنَّطِيحَةُ وَمَآ أَكَلَ ٱلسَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيۡتُمۡ وَمَا ذُبِحَ عَلَى ٱلنُّصُبِ وَأَن تَسۡتَقۡسِمُواْ بِٱلۡأَزۡلَٰمِۚ ذَٰلِكُمۡ فِسۡقٌۗ ٱلۡيَوۡمَ يَئِسَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن دِينِكُمۡ فَلَا تَخۡشَوۡهُمۡ وَٱخۡشَوۡنِۚ ٱلۡيَوۡمَ أَكۡمَلۡتُ لَكُمۡ دِينَكُمۡ وَأَتۡمَمۡتُ عَلَيۡكُمۡ نِعۡمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ ٱلۡإِسۡلَٰمَ دِينٗاۚ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ فِي مَخۡمَصَةٍ غَيۡرَ مُتَجَانِفٖ لِّإِثۡمٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

Iŵele haraam kukwenu (kulya) chibudu, myasi, nyama jeguluŵe, ni chachikolanjilidwe (lina linepe) lyangaŵaga lya Allah pakuchisikita (kuŵa mbepesi ja akumasoka), ni chachiwile ligongo lya kutilinyisyidwa (kupotedwa), ni chachiwile ligongo lya kuputwa, ni chachiwile ligongo lya kusenjelemukuka, ni chachiwile pakutotedwa ni misengo (ja chijakwe), ni chachiwile ligongo lya kuliidwa ni chinyama cha mwitinji - ikaaŵeje chansikite (nkanichimalichiche kuwa), ni chachisikitilidwe peganga (kapena pansolo pakupelechela mbepesi kwa akumasoka), soni (kuŵele kwakanyisyidwa kukwenu) kusaka kuimanya yakusisika pakulondola isango, yosope yeneyi iŵele ulemwa. Lelo akatile tama aŵala ŵakanile pa (yakujimasya) dini jenu (ja Usilamu), basi ngasimwajogopaga ŵanganyao nambo munjogopeje Une. Lelo nankwanilichisye dini jenu ni ngwanisye chindimba Changu pa jenumanja ni nansagulile Usilamu kuŵa dini jenu. Nambo jwaasingaliilwe ni sala (ni kulya ya haraamuyo), mwangali kupendechela ku ulemwa, basi (ngapata sambi), chisimu Allah ni Jwakululuka kusyene, Jwachanasa channope.

Vers: 4

يَسۡـَٔلُونَكَ مَاذَآ أُحِلَّ لَهُمۡۖ قُلۡ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُ وَمَا عَلَّمۡتُم مِّنَ ٱلۡجَوَارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ ٱللَّهُۖ فَكُلُواْ مِمَّآ أَمۡسَكۡنَ عَلَيۡكُمۡ وَٱذۡكُرُواْ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَيۡهِۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ

Akum'buusya (mmwe Muhammadi ﷺ) kuti ana ichichi yayili halaal kukwao (kulya)? Jilani: “Iŵele halaal kukwenu (kulya) yambone (yosope), kwisa soni (nyama jammikuuli jajikamwilwe ni) inyama kapena ijuni yakusakulila yanyyijiganyisye kasakule ka ikwembelechesya, nkwijiganyaga (matala gakusakulila) gan'jiganyisye Allah, basi lyani yayinkamulile ni nllikolanjeje lina lya Allah pa ikwembelechesya, soni mun'jogopani Allah. Chisimu Allah ni Jwachitema nnope pakuŵalanjila.”

Vers: 5

ٱلۡيَوۡمَ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُۖ وَطَعَامُ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ حِلّٞ لَّكُمۡ وَطَعَامُكُمۡ حِلّٞ لَّهُمۡۖ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ إِذَآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحۡصِنِينَ غَيۡرَ مُسَٰفِحِينَ وَلَا مُتَّخِذِيٓ أَخۡدَانٖۗ وَمَن يَكۡفُرۡ بِٱلۡإِيمَٰنِ فَقَدۡ حَبِطَ عَمَلُهُۥ وَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ

Lelo iŵele halaal kukwenu (kulya) yambone (yosope), niyakulya ya aŵala ŵaŵapedwile Chitabu (Ayuda ni Akilisito) iŵele halaal kukwenu, nombe yakulya yenu iŵele halaal kukwao,^[1] ni (nkundisyidwe soni kwalomba) achakongwe ŵambone mu ŵakulupilila (ŵachisilamu) kwisa soni achakongwe ŵambone mwa aŵala ŵanakupedwaga Chitabu paujo penu (Ayuda ni Akilisito)^[2] naga n'di mwapele mahari gao (mbiya syandowa kapena chilichose chakwalombelela), mwakwalomba^[3] ngaŵaga mwachikululu kapena kwatenda maganja, sano jwatakane chikulupi, nikuti pamasile pagajonasiche masengo gakwe, soni jwalakwejo ku Akhera tachiŵa mu ŵakwasika.

(5:1) (a) Pakujigalila mwaŵechetele Az-Zuhrî kuti: “Pangali kandu kulya yakusikitidwa ni Akilisito ŵacharabu. Nambo naga mwapikene ali nkolanga lina linepe lyangaŵaga lya Allah pakusikitapo ninkalya.” (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 5189). Yakulya yakusosekwa kusikitidwa kaje kuti ilidwe mpela inyama kapena ijuni; nganiyiŵa halaal lelojino kulya mpaka ikasikitidwe ni Asilamu, ligongo pangali ŵaakulikolangaga lina lya Allah pakusikita ikaŵeje Asilamu. Sano naga isikitidwe ni Asilamu, basi tipaŵe pangali kandu kulya namuno ili itelechedwe ni Ayuda kapen Akilisito, naga tuli tusimichisye kuti: 1. Nganiyikwayana ni usakwa. 2. Nganawanganya ni ya haraam. (b) Kamulichisya masengo ikolelo mpela mbale ni iteleko ya Ayuda ni Akilisito: Akusimulila Abu Tha‘alaba رضى الله عنه yanti ŵalakweo ŵam’bichilile Ntume ﷺ kukum’busya ya kuliila mu ikolelo ya achimisyene chitabu (Ayuda ni Akilisito). Ntume ﷺ nijwatite: “Ngasin’diila mu ikolelo yao, ikaŵeje naga n’di nsingalilwe. Sano naga n’di nsingalilwe, basi ijosyani ni n’diile.” (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 5177). (5:2) Jwankongwe jwachisilamu nganaŵa jwakundisyidwa kulombedwa ni Muyuda kapena Mkilisito, ikaŵeje jwannumejo ajinjile kaje mu Usilamu (5:3) Jwannume naga jukusaka kulombela, basi jukuye malamusi gagakwikaga, kuti ulombela wakwe uŵe wakwitichika ni Usilamu: a) Jwankongwe jukunde kulombedwa. b) Jwannume jupeleche mahari (mbiya syandowa kapena chilichose chakulombelela) kwa jwankongwejo. c) Waliyyu Al-Amri (mundu jwannume jwakun’jimila jwankongwejo mpela babagwe, achimwenegwe kapena mwanagwe) juŵechete maloŵe kunsalila nkulombela kuti: “Ngunnombesya Anono mwanache jwa Chenono.” d) Nkulombela juŵechete maloŵe gakwitichisya kuti: “Ngukunda kulombela Anono mwanche jwa Chenono.” e) Sipatikane mboni siŵili syachisilamu, syachilume soni syakulungamika. Usoomedwe utuba wandowa.

Vers: 6

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا قُمۡتُمۡ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ فَٱغۡسِلُواْ وُجُوهَكُمۡ وَأَيۡدِيَكُمۡ إِلَى ٱلۡمَرَافِقِ وَٱمۡسَحُواْ بِرُءُوسِكُمۡ وَأَرۡجُلَكُمۡ إِلَى ٱلۡكَعۡبَيۡنِۚ وَإِن كُنتُمۡ جُنُبٗا فَٱطَّهَّرُواْۚ وَإِن كُنتُم مَّرۡضَىٰٓ أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوۡ جَآءَ أَحَدٞ مِّنكُم مِّنَ ٱلۡغَآئِطِ أَوۡ لَٰمَسۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَلَمۡ تَجِدُواْ مَآءٗ فَتَيَمَّمُواْ صَعِيدٗا طَيِّبٗا فَٱمۡسَحُواْ بِوُجُوهِكُمۡ وَأَيۡدِيكُم مِّنۡهُۚ مَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيَجۡعَلَ عَلَيۡكُم مِّنۡ حَرَجٖ وَلَٰكِن يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمۡ وَلِيُتِمَّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ

E jenumanja ŵankulupilile! Pandema jankwima kuja ku swali, basi josyani ngope syenu kwisa soni mikono jenu mpaka mu isukusuku, soni pakani (mesi) pa mitwe jenu, ni (kosya) sajo syenu mpaka m’misomali, soni naga n'di ni janaba, basi liswejesyani (pakoga chilu chosope), Sano naga n'di ŵakulwala, kapena pa ulendo, kapena jumo mwa jenumanja ayiiche kutyochela kukaŵenduka (kuchimbusi), kapena nkwayanile ni achimmasyeto (pakutenda nsangu), ni nganin'gapata mesi, basi gambani kutenda Tayammamu ni litaka lyambone,^[4] lipakaani kungope kwenu ni mmakono mwenu ni lyalakwelyo, Allah ngakusaka kuŵika pa jenumanja chakunonopa chilichose, nambo akusaka kuti answejesye ni akwanisye chindimba Chakwe pa jenumanja kuti m'be ŵakutogolela.

(5:4) Nnole chilaaki cha Ȃya ja (4:43).

Vers: 7

وَٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَمِيثَٰقَهُ ٱلَّذِي وَاثَقَكُم بِهِۦٓ إِذۡ قُلۡتُمۡ سَمِعۡنَا وَأَطَعۡنَاۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ

Soni kumbuchilani chindimba cha Allah chachili pa jenumanja, ni chilanga Chakwe chajwataŵene namwe chila, pandema jamwatite: “Tupikene soni tukundile.” Soni mun'jogopani Allah, chisimu Allah ni Nkuimanya chenene yayili m’mitima (mwenu).

Vers: 8

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُواْ قَوَّٰمِينَ لِلَّهِ شُهَدَآءَ بِٱلۡقِسۡطِۖ وَلَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شَنَـَٔانُ قَوۡمٍ عَلَىٰٓ أَلَّا تَعۡدِلُواْۚ ٱعۡدِلُواْ هُوَ أَقۡرَبُ لِلتَّقۡوَىٰۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ

E jenumanja ŵankulupilile! Ŵani ŵakwimilichika (pakupitisya yakuona) ligongo lya Allah, ŵakupeleka umboni mwakulungamika, soni kwaŵenga ŵandu kukantendekasya kuti nkalungamika, lungamikani, kutenda iyyoyoko nikwakuli kwakuŵandichila nnope ku woga (wakun'jogopa Allah), soni mun'jogopani Allah, chisimu Allah ni Nkusimanya chenene abali syosope sya yankutenda.

Vers: 9

وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٌ عَظِيمٞ

Allah ŵapele chilanga aŵala ŵakulupilile nikutendaga yambone (chanti), akwete kupata ŵanganyao chikululuko ni malipilo gamakulungwa nnope.

Vers: 10

وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَحِيمِ

Nambo ŵandu ŵaakufuulu ni kanila ma Ȃya Getu, ŵanganyao niŵandu ŵa ku Moto Waukali.

Vers: 11

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ هَمَّ قَوۡمٌ أَن يَبۡسُطُوٓاْ إِلَيۡكُمۡ أَيۡدِيَهُمۡ فَكَفَّ أَيۡدِيَهُمۡ عَنكُمۡۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ

E jenumanja ŵankulupilile! Kumbuchilani chindimba cha Allah pa jenumanja, pandema jaŵasachilile ŵandu kuti ajongole makono gao kukwenu (kusaka kumputa ngondo), basi (Allah) ni ŵagachijile makono gaogo kuti gakanyyichila ŵanganyammwe, soni mun'jogopani Allah, soni kwa Allah pe basi ajegamile ŵakulupilila.

Vers: 12

۞ وَلَقَدۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِيثَٰقَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَبَعَثۡنَا مِنۡهُمُ ٱثۡنَيۡ عَشَرَ نَقِيبٗاۖ وَقَالَ ٱللَّهُ إِنِّي مَعَكُمۡۖ لَئِنۡ أَقَمۡتُمُ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَيۡتُمُ ٱلزَّكَوٰةَ وَءَامَنتُم بِرُسُلِي وَعَزَّرۡتُمُوهُمۡ وَأَقۡرَضۡتُمُ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا لَّأُكَفِّرَنَّ عَنكُمۡ سَيِّـَٔاتِكُمۡ وَلَأُدۡخِلَنَّكُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۚ فَمَن كَفَرَ بَعۡدَ ذَٰلِكَ مِنكُمۡ فَقَدۡ ضَلَّ سَوَآءَ ٱلسَّبِيلِ

Soni pamasile paŵajigele Allah chilanga cha ŵanache ŵa Israila, ni twatomeche mwa ŵanganyao achinnongola likumi kwisa ŵaŵili, sano Allah ni jwatite: “Chisimu Une ndinamwe, naga nchiimikaga Swala mwakolosya ni kutolaga Zaka ni kwakulupililaga achimitenga Ŵangu, ni kwakamuchisyaga, ni kunkongosyaga Allah ngongole jambone, chisimu chene tinansiimachisye yakusakala yenu, soni tinjin'jinjisya kwene ku Matimbe ga ku Mbepo gasikujilima cha pasi pakwe sulo, nambo jwachakane panyuma pa chele (chilangachi) mwa jenumanja, nikuti amasile mwasokonechele (kuleka) litala lyagoloka.”

Vers: 13

فَبِمَا نَقۡضِهِم مِّيثَٰقَهُمۡ لَعَنَّٰهُمۡ وَجَعَلۡنَا قُلُوبَهُمۡ قَٰسِيَةٗۖ يُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِۦ وَنَسُواْ حَظّٗا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِۦۚ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَىٰ خَآئِنَةٖ مِّنۡهُمۡ إِلَّا قَلِيلٗا مِّنۡهُمۡۖ فَٱعۡفُ عَنۡهُمۡ وَٱصۡفَحۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ

Basi ligongo lyakasa chilanga chao twalwesile, ni twajitesile mitima jao kuŵa jakuumula, akuŵa ali nkupitikusya maloŵe pakugatyosya m’mangwakwe, soni ni aliŵalile liunjili lya (utenga wakunkuya Muhammadi ﷺ) waŵakumbusyidwe (mu Taurat),^[5] ni nganneka kuŵa n'di nkuukopochela ulaamba mwa ŵanganyao ikaŵeje ŵannono mwa jamanjao, basi mwakululuchilani ni kwikwanjila (yangalumbana yao), chisimu Allah akwanonyela ŵakolosya.

(5:5) Ayuda ŵalamulidwe mu Taurat yakunkuya Ntume Muhammadi ﷺ patachiyika kuŵa Ntenga jwa Allah ku ŵandu wosope. Nnole Ȃya ja (7:157) ni chilaaki chakwe.

Vers: 14

وَمِنَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّا نَصَٰرَىٰٓ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَهُمۡ فَنَسُواْ حَظّٗا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِۦ فَأَغۡرَيۡنَا بَيۡنَهُمُ ٱلۡعَدَاوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ وَسَوۡفَ يُنَبِّئُهُمُ ٱللَّهُ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ

Nombe soni kuumila kwa aŵala ŵakutiji: “Chisimu uwwe Akilisito,” twajigele chilanga chao, basi ni ŵaliŵalile liunjili lya (utenga wakunkuya Muhammadi ﷺ) waŵakumbusyidwe (mu Injil),^[6] basi ni tupandile chilikati chao utinda ni uŵengani mpaka lisiku lya Kiyama, ni tachiika kwatagulila Allah yaŵaliji nkupanganya.

(5:6) (a) Akilisito ŵalamulidwe mu Injil ya kunkuya Ntume Muhammadi ﷺ patachiyika kuŵa Ntenga jwa Allah ku ŵandu wosope. Nnole Ȃya ja (7:157) ni chilaaki chakwe. (b) Akusimulila Abu Mȗsa رضى الله عنه yanti: Ntume ﷺ jwatite: “Chilandanyo cha Asilamu, Ayuda ni akilisito, chili chisawu mundu juŵalembile ŵandu kuti ankamulile masengo lisiku lyantundu mpaka chilo, pa malipilo gakumanyika. Niŵankamulile (masengogo) mpaka chilikati chamuusi. Basi ŵanganyao niŵatite: ‘Ngatukugasaka malipilo genu gampangene nowego. Soni kwatukamwileku kwalulele.’ Nkulemba masengo jula nijwatite: ‘Nkatenda iyyo. Malisyani masengo genu gagasigelega, nimpochele malipilo genu gakwanila.’ Nambo ŵanganyao ŵakanile ni ŵalesile. (Achi ni chilandanyo cha Ayuda ŵaŵakanile kuukulupilila utenga wa Isa). Sano mundu jula nijwalembile ŵandu ŵane panyuma pao. Niŵatesile kuti: ‘Malisyani kwakusigele mu lisikuli, chimpate malipilo ganapangene nao ŵandanda ŵala (malipilo galisiku lyantundu).’ Basi ŵanganyao ŵakamwile masengo mpaka ndaŵi ja swala ja Asr. Ŵanganyao ŵatite: ‘Masengo gatunkamulilega basi galulele, jigalani mwasyene malipilogo.’ Nkulemba masengo jwatite: ‘Malisyani masengo gagasigelego. Muusi nganiusigala ikaŵeje kandaŵi kannonope.’ Nambo ŵanganyao ŵakanile. (Achi ni chilandanyo cha Akilisito ŵaŵakanile kuukulupilila utenga wa Muhammadi ﷺ). Basi jwalakwe ni jwalembile ŵamasengo ŵane kuti ankamulile kwakwasigele mu lisikulyo. Niŵankamulile kwakwasigele mu lisikulyo mpaka lyatiŵile lyuŵa. Niŵapochele malipilo gakwanila, gakapochele ŵaŵili ŵandanda ŵala (malipilo ga lisiku lyantundu). Achi nichilandanyo cha aŵala ŵandu (Asilamu), ni chilandanyo cha alila lilanguka lyaalikundile (lyalili chikulupi cha Tauhidi, Qur’an kwisa soni Sunnah sya Ntume Muhammadi ﷺ ni chongolo chakwe). (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 2151).

Vers: 15

يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ قَدۡ جَآءَكُمۡ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمۡ كَثِيرٗا مِّمَّا كُنتُمۡ تُخۡفُونَ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَيَعۡفُواْ عَن كَثِيرٖۚ قَدۡ جَآءَكُم مِّنَ ٱللَّهِ نُورٞ وَكِتَٰبٞ مُّبِينٞ

E jenumanja achimisyene chitabu (Ayuda ni Akilisito)! Pamasile pam'bichilile Ntenga Jwetu (Muhammadi ﷺ) jwaakunsalichisya palangulangu yaijinji mu yamwaliji nkusisa ya m’chitabu (cha Baibulo), soni ni akuileka yaijinji, pamasile palim'bichilile kuumila kwa Allah lilanguka (Muhammadi ﷺ) kwisa soni Chitabu chakusalichisya kusyesyene (Qur’an).

Vers: 16

يَهۡدِي بِهِ ٱللَّهُ مَنِ ٱتَّبَعَ رِضۡوَٰنَهُۥ سُبُلَ ٱلسَّلَٰمِ وَيُخۡرِجُهُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِ بِإِذۡنِهِۦ وَيَهۡدِيهِمۡ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ

Allah akwajongolela nacho ŵandu ŵaakukuya chinonyelo Chakwe kumatala gantendele, ni akwakoposya m’chipi ni kwajinjisya mwilanguka mwa lisosa Lyakwe, soni ni akwajongolela kwitala lyagoloka.

Vers: 17

لَّقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَۚ قُلۡ فَمَن يَمۡلِكُ مِنَ ٱللَّهِ شَيۡـًٔا إِنۡ أَرَادَ أَن يُهۡلِكَ ٱلۡمَسِيحَ ٱبۡنَ مَرۡيَمَ وَأُمَّهُۥ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗاۗ وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَاۚ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ

Pamasile paakufuulu aŵala ŵaakutiji: “Chisimu Allah ni Masihi mwanache jwa Maryam.”^[7] Jilani (mmwe Muhammadi ﷺ): “Ana nduni jwampaka akakwete chilichose chakumpinga Allah angasache Jwalakwe kun'jonanga Masihi (Isa) mwanache jwa Maryamujo, kwisa soni mamagwe ni wosope ŵali pachilambo? Soni Allah ni Nsyene uchimwene wa kumawunde ni petaka ni yaili chilikati chakwe, akugumbaga chaakusaka, soni Allah pachindu chilichose aŵele Jwakombola.”

(5:7) Nnole Ȃya ja (4:171) ni chilaaki chakwe.

Vers: 18

وَقَالَتِ ٱلۡيَهُودُ وَٱلنَّصَٰرَىٰ نَحۡنُ أَبۡنَٰٓؤُاْ ٱللَّهِ وَأَحِبَّٰٓؤُهُۥۚ قُلۡ فَلِمَ يُعَذِّبُكُم بِذُنُوبِكُمۖ بَلۡ أَنتُم بَشَرٞ مِّمَّنۡ خَلَقَۚ يَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَآءُۚ وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَاۖ وَإِلَيۡهِ ٱلۡمَصِيرُ

Soni Ayuda ni Akilisito akutiji: “Uwwe niŵanache ŵa Allah soni isyoŵe yakwe.” Jilani (mmwe Muhammadi ﷺ): “Nambi uli akumpaga ilagasyo pa sambi syenu? Nambo jenumanja ŵanduŵandupe mu iwumbe yaagumbile, akunkululuchilaga jwansachile ni kumpa ilagasyo jwansachile, soni Allah ni Nsyene uchimwene wa kumawunde ni petaka ni yaili chilikati chakwe, soni Kukwakwe ni kwakuujila.”

Vers: 19

يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ قَدۡ جَآءَكُمۡ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمۡ عَلَىٰ فَتۡرَةٖ مِّنَ ٱلرُّسُلِ أَن تَقُولُواْ مَا جَآءَنَا مِنۢ بَشِيرٖ وَلَا نَذِيرٖۖ فَقَدۡ جَآءَكُم بَشِيرٞ وَنَذِيرٞۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ

E jenumanja achimisyene chitabu (Ayuda ni Akilisito)! Pamasile pam'bichilile Ntenga Jwetu (Muhammadi ﷺ) jwaakunsalichisya ŵanganyammwe pandema jakulechesya (kwika) achimitenga, kuti kasin'ja kuŵecheta (yanti): “Nganatuichilila nkutagulila abali jakusengwasya namuno nkutetela.”^[8] Sano pamasile pam'bichilile nkutagulila abali jakusengwasya soni nkutetela, soni Allah pachindu chilichose aŵele Jwakombola.

(5:8) Nnole chilaaki cha Ȃya ja (3:85).

Vers: 20

وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِۦ يَٰقَوۡمِ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ جَعَلَ فِيكُمۡ أَنۢبِيَآءَ وَجَعَلَكُم مُّلُوكٗا وَءَاتَىٰكُم مَّا لَمۡ يُؤۡتِ أَحَدٗا مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Soni (kumbuchilani) katema kajwaŵechete Musa kwa ŵandu ŵakwe (kuti): “E ŵandu ŵangu! Kumbuchilani chindimba cha Allah pa jenumanja pandema jaŵatesile ŵane mwa jenumanja kuŵa achimitume, niŵantesile kuŵa achiŵenye, ni ŵampele jenumanja yanganampeje jwalijose mu iwumbe (yakala).”

Vers: 21

يَٰقَوۡمِ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡأَرۡضَ ٱلۡمُقَدَّسَةَ ٱلَّتِي كَتَبَ ٱللَّهُ لَكُمۡ وَلَا تَرۡتَدُّواْ عَلَىٰٓ أَدۡبَارِكُمۡ فَتَنقَلِبُواْ خَٰسِرِينَ

“E ŵandu ŵangu! Jinjilani m’chilambo chakuswejesyedwa (cha Falastini) channembele Allah, ni ngasim'bujila munyuma mwenu (kutila) ntakwika mun'galawiche kuwa ŵakwasika.”

Vers: 22

قَالُواْ يَٰمُوسَىٰٓ إِنَّ فِيهَا قَوۡمٗا جَبَّارِينَ وَإِنَّا لَن نَّدۡخُلَهَا حَتَّىٰ يَخۡرُجُواْ مِنۡهَا فَإِن يَخۡرُجُواْ مِنۡهَا فَإِنَّا دَٰخِلُونَ

Ŵanganyao ŵatite: “E mmwe Musa! Chisimu mwalakwemo mwana ŵandu ŵamachili nnope, soni chisimu uwwe nganituŵa tujinjilemo mpaka akakopochemo, nambo naga akopochemo, basi uwwe chisimu chene tuŵe nkwinjila.”

Vers: 23

قَالَ رَجُلَانِ مِنَ ٱلَّذِينَ يَخَافُونَ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمَا ٱدۡخُلُواْ عَلَيۡهِمُ ٱلۡبَابَ فَإِذَا دَخَلۡتُمُوهُ فَإِنَّكُمۡ غَٰلِبُونَۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَتَوَكَّلُوٓاْ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ

Ŵandu ŵaŵili (Yoshwa ni Kaalab) mu ŵandu ŵaŵaliji ni woga (wakun'jogopa Allah, aŵala) ŵaŵapele Allah ukoto ŵatite: “Mwaajinjililani ŵanganyao pannango, sano naga nkwika mwakuchijinjila (chilambocho), basi chisimu ŵanganyammwe tim'be ŵakupunda, soni kwa Allah pe basi jegamilani nam'baga jenumanja ŵakulupilila (kusyene).”

Vers: 24

قَالُواْ يَٰمُوسَىٰٓ إِنَّا لَن نَّدۡخُلَهَآ أَبَدٗا مَّا دَامُواْ فِيهَا فَٱذۡهَبۡ أَنتَ وَرَبُّكَ فَقَٰتِلَآ إِنَّا هَٰهُنَا قَٰعِدُونَ

Ŵanganyao ŵatite: “E mmwe Musa! Uwwe nganituŵa tujinjilemo atapanandi muchalonjelele ŵanganyao ali mwalakwemo, basi jaulani mmwejo ni Ambuje ŵenu (Allah) ni nkamenyane nao, chisimu uwwe ŵachitamile panopano.”

Vers: 25

قَالَ رَبِّ إِنِّي لَآ أَمۡلِكُ إِلَّا نَفۡسِي وَأَخِيۖ فَٱفۡرُقۡ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡفَٰسِقِينَ

Jwalakwe jwatite: “Ambuje ŵangu! Chisimu une jwangali ukombosi (wakunkanganichisya jwalijose kukuya malamusi Genu), ikaŵeje nansyene ni nkulugwangu, basi lekanganyani chilikati chetuwe ni ŵandu ŵakunyosya.”

Vers: 26

قَالَ فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَيۡهِمۡۛ أَرۡبَعِينَ سَنَةٗۛ يَتِيهُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ فَلَا تَأۡسَ عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡفَٰسِقِينَ

(Allah) jwatite: “Basi nikuti chalakwe (chilambo cha Falastinacho) chiŵele chakanyisyidwa kukwao (kuchijinjila), kwayaka makumi ncheche, chagambeje kwendajenda pa chilambo, basi ngasimwadandaulila ŵandu ŵakunyosya.”

Vers: 27

۞ وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ ٱبۡنَيۡ ءَادَمَ بِٱلۡحَقِّ إِذۡ قَرَّبَا قُرۡبَانٗا فَتُقُبِّلَ مِنۡ أَحَدِهِمَا وَلَمۡ يُتَقَبَّلۡ مِنَ ٱلۡأٓخَرِ قَالَ لَأَقۡتُلَنَّكَۖ قَالَ إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ ٱللَّهُ مِنَ ٱلۡمُتَّقِينَ

Soni mwasoomelani (mmwe Muhammadi ﷺ) abali ja ŵanache ŵaŵili ŵa Adam (Haabiil ni Qaabiil) mwakuonaonape, pandema jaŵapeleche mbepesi (kwa Allah), basi ni japocheledwe ja jumo jwao (Haabiil) nambo ja jwinejo nganijipocheledwa, (Qaabiil) jwatite: “Chisimu chene une chinam'bulaje.”^[9] (Haabiil) jwatite: “Chisimu Allah akasapochela (mbepesi) ja ŵakun'jogopa (Jwalakwe).”

(5:9) Akusimulila Abdullah رضى الله عنه yanti: Ntume ﷺ jwatite: “Ngajukuwulajidwaga mundu jwalijose (mwalupuso) ikaŵeje kwa mwanache jwandanda jwa Adam (Qaabiil) kukasaŵaga kwana liwunjili lyasambi syakwe. (Ligongo ni juŵatandisye yakuulagana). (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 6473).

Vers: 28

لَئِنۢ بَسَطتَ إِلَيَّ يَدَكَ لِتَقۡتُلَنِي مَآ أَنَا۠ بِبَاسِطٖ يَدِيَ إِلَيۡكَ لِأَقۡتُلَكَۖ إِنِّيٓ أَخَافُ ٱللَّهَ رَبَّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

“Chisimu naga nkongola nkono wenu kukwangu kuti mumbulaje, une ngamba jwakongola nkono wangu kukwenu kuti nam'bulaje, chisimu une ngun'jogopa Allah M'mbuje jwa iwumbe yosope.”

Vers: 29

إِنِّيٓ أُرِيدُ أَن تَبُوٓأَ بِإِثۡمِي وَإِثۡمِكَ فَتَكُونَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلنَّارِۚ وَذَٰلِكَ جَزَٰٓؤُاْ ٱلظَّٰلِمِينَ

“Chisimu une ngusaka kuti m'buje n'di ntwichile sambi syangu ni sambi syenu, ni tin'jise kuŵa mu ŵandu ŵa ku Moto, soni galakwego ni malipilo ga ŵakulitenda lupuso.”

Vers: 30

فَطَوَّعَتۡ لَهُۥ نَفۡسُهُۥ قَتۡلَ أَخِيهِ فَقَتَلَهُۥ فَأَصۡبَحَ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ

Basi (Qaabiil) ntima wakwe wanchisisye yakum'bulaga mpwakwe ni ŵam'buleje, basi ni jwasyuchile kuŵa mu ŵakwasika.

Vers: 31

فَبَعَثَ ٱللَّهُ غُرَابٗا يَبۡحَثُ فِي ٱلۡأَرۡضِ لِيُرِيَهُۥ كَيۡفَ يُوَٰرِي سَوۡءَةَ أَخِيهِۚ قَالَ يَٰوَيۡلَتَىٰٓ أَعَجَزۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِثۡلَ هَٰذَا ٱلۡغُرَابِ فَأُوَٰرِيَ سَوۡءَةَ أَخِيۖ فَأَصۡبَحَ مِنَ ٱلنَّٰدِمِينَ

Basi Allah ŵatumisye likungulu lyalyaliji nkusokola pasi kuti linnosye yatajile pakusika malilo ga mpwakwe. (Qaabiil) jwatite: “Kutapana kwangune! Yeti nepeleje kuti mbe mpela ali likungululi, kuti siiche malilo gampwanga.” Basi ni jwasyuchile kuŵa mu ŵakuligamba.

Vers: 32

مِنۡ أَجۡلِ ذَٰلِكَ كَتَبۡنَا عَلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ أَنَّهُۥ مَن قَتَلَ نَفۡسَۢا بِغَيۡرِ نَفۡسٍ أَوۡ فَسَادٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ ٱلنَّاسَ جَمِيعٗا وَمَنۡ أَحۡيَاهَا فَكَأَنَّمَآ أَحۡيَا ٱلنَّاسَ جَمِيعٗاۚ وَلَقَدۡ جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُنَا بِٱلۡبَيِّنَٰتِ ثُمَّ إِنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُم بَعۡدَ ذَٰلِكَ فِي ٱلۡأَرۡضِ لَمُسۡرِفُونَ

Paligongo lya yalakweyi twalamwile ŵanache ŵa Israila yanti: jwaawuleje mundu mwangali (kuti nkuwulajidwajo jwate kuwulaga) mundu jwine kapena kuwatanganya pa chilambo, basi iŵele mpela awuleje ŵandu wosope, nombe soni jwaakulupwisye umi wa mundu, basi iŵele mpela akulupwisye umi wa ŵandu wosope. Soni pamasile paŵayichilile achimitenga Ŵetu ni ilosyo yakuonechela, kaneko chisimu ŵajinji mwa ŵanganyao panyuma pa yalakweyo ŵapelenganyagape konanga pachilambo.

Vers: 33

إِنَّمَا جَزَٰٓؤُاْ ٱلَّذِينَ يُحَارِبُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَسۡعَوۡنَ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَسَادًا أَن يُقَتَّلُوٓاْ أَوۡ يُصَلَّبُوٓاْ أَوۡ تُقَطَّعَ أَيۡدِيهِمۡ وَأَرۡجُلُهُم مِّنۡ خِلَٰفٍ أَوۡ يُنفَوۡاْ مِنَ ٱلۡأَرۡضِۚ ذَٰلِكَ لَهُمۡ خِزۡيٞ فِي ٱلدُّنۡيَاۖ وَلَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ

Chisimu malipilo ga aŵala ŵaakumenyana ngondo ni Allah ni Ntenga Jwakwe ﷺ nikupitaga nchiwatanganya pachilambo, awulajidwe kapena akomeledwe pansalaba kapena gakatidwe makono gao ni ngongolo syao mwakutindanya (ligasa lyakun'dyo ni likau lyakunchiji, kapena ligasa lyakunchiji ni likau lyakun'dyo), kapena atopoledwe m’chilambo, kwalakweku ni kwaluka kwao pa duniya, soni akwete kupata ŵanganyao ku Akhera ilagasyo yekulungwa nnope.

Vers: 34

إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُواْ مِن قَبۡلِ أَن تَقۡدِرُواْ عَلَيۡهِمۡۖ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

Ikaŵeje aŵala ŵatesile toba nkanim'biche mwakwakamula, basi manyililani yanti Allah ni Jwakululuka kusyene Jwachanasa channope.

Vers: 35

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱبۡتَغُوٓاْ إِلَيۡهِ ٱلۡوَسِيلَةَ وَجَٰهِدُواْ فِي سَبِيلِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ

E jenumanja ŵankulupilile! Mun'jogopani Allah, ni nsosejesoseje litala lyakum'bikasya Kukwakwe, soni putani ngondo petala Lyakwe kuti m'be ŵakupunda.

Vers: 36

إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوۡ أَنَّ لَهُم مَّا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا وَمِثۡلَهُۥ مَعَهُۥ لِيَفۡتَدُواْ بِهِۦ مِنۡ عَذَابِ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَا تُقُبِّلَ مِنۡهُمۡۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ

Chisimu aŵala ŵakanile ingaŵe ŵakwete yosope yaili pa chilambo, pamo ni ine soni yanti chisawu yele, kuti aliwombolele nayo ku ilagasyo ya lisiku lya Kiyama, nga nganiyikundidwa kukwao, soni akwete kupata ŵanganyao ilagasyo yakupoteka nnope.

Vers: 37

يُرِيدُونَ أَن يَخۡرُجُواْ مِنَ ٱلنَّارِ وَمَا هُم بِخَٰرِجِينَ مِنۡهَاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٞ مُّقِيمٞ

Chakasachilileje kuti akopoche ku Moto, nambo ŵanganyao ngaja kuŵa ŵakopoka mwalakwemo, soni akwete kupata ŵanganyao ilagasyo yandamo.

Vers: 38

وَٱلسَّارِقُ وَٱلسَّارِقَةُ فَٱقۡطَعُوٓاْ أَيۡدِيَهُمَا جَزَآءَۢ بِمَا كَسَبَا نَكَٰلٗا مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٞ

Soni jwawiyi jwachilume ni jwawiyi jwachikongwe mwakatani makono gao kuŵa malipilo ga yapanganyisye, (ayi ni) ipotesi yakuumila kwa Allah, soni Allah ni Jwamachili gakupunda, Jwalunda lwakusokoka.

Vers: 39

فَمَن تَابَ مِنۢ بَعۡدِ ظُلۡمِهِۦ وَأَصۡلَحَ فَإِنَّ ٱللَّهَ يَتُوبُ عَلَيۡهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ

Nambo jwatesile toba panyuma pa lupuso lwakwe, ni kwilanya (itendo yakwe), basi chisimu Allah tapochele toba jakwe, chisimu Allah ni Jwakululuka kusyene, Jwachanasa channope.

Vers: 40

أَلَمۡ تَعۡلَمۡ أَنَّ ٱللَّهَ لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ يُعَذِّبُ مَن يَشَآءُ وَيَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ

Ana ngankumanyilila yanti Allah akwete uchimwene wa kumawunde ni petaka? Akumpaga ilagasyo jwakunsaka ni kunkululuchila jwakunsaka, soni Allah pa chindu chilichose aŵele Jwakombola.

Vers: 41

۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلرَّسُولُ لَا يَحۡزُنكَ ٱلَّذِينَ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡكُفۡرِ مِنَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِأَفۡوَٰهِهِمۡ وَلَمۡ تُؤۡمِن قُلُوبُهُمۡۛ وَمِنَ ٱلَّذِينَ هَادُواْۛ سَمَّٰعُونَ لِلۡكَذِبِ سَمَّٰعُونَ لِقَوۡمٍ ءَاخَرِينَ لَمۡ يَأۡتُوكَۖ يُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ مِنۢ بَعۡدِ مَوَاضِعِهِۦۖ يَقُولُونَ إِنۡ أُوتِيتُمۡ هَٰذَا فَخُذُوهُ وَإِن لَّمۡ تُؤۡتَوۡهُ فَٱحۡذَرُواْۚ وَمَن يُرِدِ ٱللَّهُ فِتۡنَتَهُۥ فَلَن تَمۡلِكَ لَهُۥ مِنَ ٱللَّهِ شَيۡـًٔاۚ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَمۡ يُرِدِ ٱللَّهُ أَن يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمۡۚ لَهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا خِزۡيٞۖ وَلَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٞ

E mmwe Ntenga ﷺ! Akasan'dandaulikasya aŵala ŵaakutenda chitema (gwila) mu ukafili mu aŵala ŵaakuŵecheta ni pakamwa paope kuti: “Tukulupilile,” kutendaga mitima jao nganijikulupilila, nombe mwa Ayuda mwana ŵaakupikanichisyaga (yankuŵecheta) kuti akalambusyeje, akupikanichisyaga (kuti akasaleje) kwa ŵandu ŵane ŵanganam'bichilila (ŵali achakulungwa ŵao, aŵala) ŵaakusembendula maloŵe (ga mu Taurat) pagatyosya m’mangwakwe. (Aŵala) ŵaakutiji: “Naga n'di mpedwile (ni Muhammadijo) ayi (yatukunsalilayi) kaipochelani, nambo naga nganimpedwa yele nkakalamuche.” Soni jwansachilile Allah kumpa fitina (jakunsokonesya ni kun’jonanga), nganim'ba mumpatiile chilichose chakumpinga Allah, ŵanganyao ni aŵalaŵala ŵanganasaka Allah kuti ajiswejesye mitima jao, akwete kupata ŵanganyao pa duniya kwaluka, ni akwete kupata soni ku Akhera ilagasyo yekulungwa nnope.

Vers: 42

سَمَّٰعُونَ لِلۡكَذِبِ أَكَّٰلُونَ لِلسُّحۡتِۚ فَإِن جَآءُوكَ فَٱحۡكُم بَيۡنَهُمۡ أَوۡ أَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡۖ وَإِن تُعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ فَلَن يَضُرُّوكَ شَيۡـٔٗاۖ وَإِنۡ حَكَمۡتَ فَٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِٱلۡقِسۡطِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ

Ŵakunonyelwa kupikanila unami, ŵangatenda ndetemo pakulya ya haraam, sano naga ali am'bichilile, basi jilanyani chilikati chao kapena mwatundumalile, soni naga n'di mwatundumaliile, nganaŵa ampele chisausyo chilichose, nambo naga ntite n'jilanye, basi jilanyani chilikati chao mwagolosya, chisimu Allah akwanonyela ŵagolosya (magambo).

Vers: 43

وَكَيۡفَ يُحَكِّمُونَكَ وَعِندَهُمُ ٱلتَّوۡرَىٰةُ فِيهَا حُكۡمُ ٱللَّهِ ثُمَّ يَتَوَلَّوۡنَ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَۚ وَمَآ أُوْلَٰٓئِكَ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Ana soni chantiwuli cham'biiche kuŵa nkwilanya kutendaga akwete Taurat, mwalakwemo mwana ulamusi wa Allah, kaneka ni akugalauka (mwakunyosya) panyuma pa kwele (kwilanya kwenuko), soni ŵanganyao nganaŵa ŵakulupilila.

Vers: 44

إِنَّآ أَنزَلۡنَا ٱلتَّوۡرَىٰةَ فِيهَا هُدٗى وَنُورٞۚ يَحۡكُمُ بِهَا ٱلنَّبِيُّونَ ٱلَّذِينَ أَسۡلَمُواْ لِلَّذِينَ هَادُواْ وَٱلرَّبَّٰنِيُّونَ وَٱلۡأَحۡبَارُ بِمَا ٱسۡتُحۡفِظُواْ مِن كِتَٰبِ ٱللَّهِ وَكَانُواْ عَلَيۡهِ شُهَدَآءَۚ فَلَا تَخۡشَوُاْ ٱلنَّاسَ وَٱخۡشَوۡنِ وَلَا تَشۡتَرُواْ بِـَٔايَٰتِي ثَمَنٗا قَلِيلٗاۚ وَمَن لَّمۡ يَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ

Chisimu Uwwe twatulwisye Taurat, mwalakwemo mwaliji mwana chongoko ni lilanguka, Achimitume ŵaŵalipeleche (kwa Allah) ŵaliji nkwilanyichisya najo Ayuda, nombe nao ŵandu ŵaulungu ŵachiyuda kwisa soni achalijiganye ŵao (ŵajilanyichisye soni Tauratijo Ayuda), pakuti ŵanganyao ŵachisyidwe kusunga chitabu cha Allah (Taurat) soni ŵaliji mboni pa chalakwecho, basi ngasimwajogopa ŵandu nambo munjogope Une, soni kasinsagulaga (ya duniya) yantengo wannono pakusumanya ni ma Ȃya Gangu, soni ŵangakwilanyichisya yaatulwisye Allah, basi ŵanganyao niŵali achimakafili.

Vers: 45

وَكَتَبۡنَا عَلَيۡهِمۡ فِيهَآ أَنَّ ٱلنَّفۡسَ بِٱلنَّفۡسِ وَٱلۡعَيۡنَ بِٱلۡعَيۡنِ وَٱلۡأَنفَ بِٱلۡأَنفِ وَٱلۡأُذُنَ بِٱلۡأُذُنِ وَٱلسِّنَّ بِٱلسِّنِّ وَٱلۡجُرُوحَ قِصَاصٞۚ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِۦ فَهُوَ كَفَّارَةٞ لَّهُۥۚ وَمَن لَّمۡ يَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ

Soni mwalakwemo twalamwile ŵanganyao yanti: “Mundu awulajidwe ligongo lya kuwulaga mundu, liso likolotoledwe ligongo lya kolotola liso, lupula lukatidwe ligongo lyakata lupula, liwiwi likatidwe ligongo lyakata liwiwi, lino likuulidwe ligongo lyakuula lino, nombe maŵanga gana mbusyo (syakwe).” Nambo jwaakululwiche yalakweyo mwasadaka, basi yele (yakululukayo) tiyintendekasye kululuchilidwa sambi syakwe, soni ŵangakwilanyichisya yaatulwisye Allah, basi ŵanganyao niŵali ŵalupuso.

Vers: 46

وَقَفَّيۡنَا عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِم بِعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰةِۖ وَءَاتَيۡنَٰهُ ٱلۡإِنجِيلَ فِيهِ هُدٗى وَنُورٞ وَمُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَهُدٗى وَمَوۡعِظَةٗ لِّلۡمُتَّقِينَ

Ni twakuuyichisye mu sajo syao (Achimitumewo) ni Isa mwanache jwa Maryam, kwisa kuijitichisya yayaliji paujo pakwe ya mu Taurat, ni twampele soni Injil, mwalakwemo mwaliji mwana chongoko ni lilanguka, soni jaliji nkwitichisya yayaliji paujo pakwe ya mu Taurat, soni jaliji chongolo ni chamuko kwa ŵakun'jogopa (Allah).

Vers: 47

وَلۡيَحۡكُمۡ أَهۡلُ ٱلۡإِنجِيلِ بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فِيهِۚ وَمَن لَّمۡ يَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ

Soni achinsyene Injil (Akilisito), ajilanyichisyeje yatulwisye Allah mwalakwemo, soni ŵangakwilanyichisya yaatulwisye Allah, basi ŵanganyao niŵali ŵakunyosya.

Vers: 48

وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَمُهَيۡمِنًا عَلَيۡهِۖ فَٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُۖ وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَهُمۡ عَمَّا جَآءَكَ مِنَ ٱلۡحَقِّۚ لِكُلّٖ جَعَلۡنَا مِنكُمۡ شِرۡعَةٗ وَمِنۡهَاجٗاۚ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَلَٰكِن لِّيَبۡلُوَكُمۡ فِي مَآ ءَاتَىٰكُمۡۖ فَٱسۡتَبِقُواْ ٱلۡخَيۡرَٰتِۚ إِلَى ٱللَّهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ

Soni tuntuluchiisye (mmwe Muhammadi ﷺ) chitabu (Qur’an) mwakuonaonape, chachikwitichisya yaili paujo pakwe ya m’chitabu (cha Baibulo), ni kuchigosa (pakuitendela umboni yaili mwalakwemo kuti: “Ayi yakuona, nambo ayi yaunami,”) basi jilanyani chilikati chao ni yatulwisye Allah, soni ngasinkuya isako yao kuleka yakuona yaim'bichilile, ŵaliose mwa jenumanja twapele chilamusi ni litala lyakulanguka, soni Allah angasache angantesile kuŵa nkutula umpepe, nambo asachile kun'dinga pa yampele, basi pikisanani pa yambone, kwa Allah ni kwakuujila kwenu ŵanaose, basi nitachintagulila ichindu yamwaliji nkulekangana mu yalakweyo.

Vers: 49

وَأَنِ ٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَهُمۡ وَٱحۡذَرۡهُمۡ أَن يَفۡتِنُوكَ عَنۢ بَعۡضِ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ إِلَيۡكَۖ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَٱعۡلَمۡ أَنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ أَن يُصِيبَهُم بِبَعۡضِ ذُنُوبِهِمۡۗ وَإِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلنَّاسِ لَفَٰسِقُونَ

Soni jilanyani chilikati chao ni yatulwisye Allah, ni ngasinkuya isako yao, soni mwakalamukani atakwika mwansokonesye kwakuleka ine yatulwisye Allah kukwenu, nambo naga akugalauka (kuleka chiilanyo chenu), basi manyililani yanti Allah akusaka kwapa ipotesi ya sine mwa sambi syao, soni chisimu ŵandu ŵajinji ali ŵakunyosya.

Vers: 50

أَفَحُكۡمَ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِ يَبۡغُونَۚ وَمَنۡ أَحۡسَنُ مِنَ ٱللَّهِ حُكۡمٗا لِّقَوۡمٖ يُوقِنُونَ

Ana kwilanya kwa chijinga ni kwakukusaka? Ana nduni jwali jwambone nnope pa kwilanya kumpunda Allah? (Ayi iŵele yakumanyika) kwa ŵandu ŵaakukulupilila kusyesyene.

Vers: 51

۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ٱلۡيَهُودَ وَٱلنَّصَٰرَىٰٓ أَوۡلِيَآءَۘ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۚ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمۡ فَإِنَّهُۥ مِنۡهُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ

E jenumanja ŵankulupilile! Ngasimwatenda Ayuda ni Akilisito kuŵa isyoŵe. Ŵane mwa jamanjao aŵele isyoŵe ya ŵane, soni jwatasyoŵekane nao mwa jenumanja, basi nikuti jwalakwejo ni jumo jwao. Chisimu Allah jwaangaajongola ŵandu ŵakulitenda lupuso.

Vers: 52

فَتَرَى ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ يُسَٰرِعُونَ فِيهِمۡ يَقُولُونَ نَخۡشَىٰٓ أَن تُصِيبَنَا دَآئِرَةٞۚ فَعَسَى ٱللَّهُ أَن يَأۡتِيَ بِٱلۡفَتۡحِ أَوۡ أَمۡرٖ مِّنۡ عِندِهِۦ فَيُصۡبِحُواْ عَلَىٰ مَآ أَسَرُّواْ فِيٓ أَنفُسِهِمۡ نَٰدِمِينَ

Basi timwaone aŵala ŵamuli m’mitima mwao mwana ulwele (wa unakunaku), achikangamalilaga kukwao achitiji: “Tukogopa kuti litakwika mwalitupatile (nowe) likungu (lyampaka lyapate Asilamuŵa)”. Nambo mwine Allah kuŵa nkwika nako kuwugula (nsinda wa Maaka) kapena chindu chine chakuuma Kukwakwe (mpela kusijuwula nganisyo syasili m’mitima mwa achinakunakuo), basi nikwisa kusyuka kuŵa ŵakudandaula pa yaŵasisile m’mitima mwao.

Vers: 53

وَيَقُولُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَهَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ أَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ إِنَّهُمۡ لَمَعَكُمۡۚ حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ فَأَصۡبَحُواْ خَٰسِرِينَ

Nikuŵecheta aŵala ŵakulupilile (kuti): “Ana ŵanganyaŵa ngaŵa ni aŵalaŵala ŵana kulumbilaga mwa Allah mu kulumbila kwao kwamachili kuti: chisimu ŵanganyao ali nomwe (Asilamu)?” Itendo yao ijonasiche, basi ni asyuchile kuŵa ŵakwasika.

Vers: 54

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَن يَرۡتَدَّ مِنكُمۡ عَن دِينِهِۦ فَسَوۡفَ يَأۡتِي ٱللَّهُ بِقَوۡمٖ يُحِبُّهُمۡ وَيُحِبُّونَهُۥٓ أَذِلَّةٍ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ يُجَٰهِدُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوۡمَةَ لَآئِمٖۚ ذَٰلِكَ فَضۡلُ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٌ

E jenumanja ŵankulupilile! Jwatagalauche mwa jenumanja kuleka dini jakwe (ja Usilamu), basi Allah sampano taiche nao ŵandu ŵatiŵanonyele nombe nao soni tannonyele, ŵakulinandiya kwa ŵakulupilila, ŵamachili pa makafili, ŵataŵeje ali nkuputa ngondo petala lya Allah, soni ngajogopaga mpachepache wa akupacha, walakweu ni umbone wa Allah waakumpaga jwansachile, soni Allah ni Jwakwanila kusyene (ku iwumbe Yakwe), Jwakumanyilila nnope.

Vers: 55

إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُمۡ رَٰكِعُونَ

Chisimu nsyoŵe jwenu ni Allah ni Ntenga Jwakwe ﷺ, kwisa soni aŵala ŵaakulupilile, aŵala ŵakwimikaga Swala mwakolosya ni kutolaga Zaka aku achilinandiyaga pakwinama (kuswali).

Vers: 56

وَمَن يَتَوَلَّ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ فَإِنَّ حِزۡبَ ٱللَّهِ هُمُ ٱلۡغَٰلِبُونَ

Sano jwatasyoŵekane ni Allah, Ntenga Jwakwe ﷺ, kwisa soni ŵandu ŵaakulupilile, basi chisimu nkutula wa Allah ni wauli wakupunda.

Vers: 57

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَكُمۡ هُزُوٗا وَلَعِبٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَٱلۡكُفَّارَ أَوۡلِيَآءَۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ

E jenumanja ŵankulupilile! Ngasimwatenda ŵandu ŵaajitendele dini jenu chipongwe ni chanache mwa ŵandu ŵaŵapedwile chitabu paujo penu, kwisa soni achimakafili kuŵa isyoŵe, soni mun'jogopani Allah naga n'di ŵakulupilila (kusyene).

Vers: 58

وَإِذَا نَادَيۡتُمۡ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ ٱتَّخَذُوهَا هُزُوٗا وَلَعِبٗاۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَعۡقِلُونَ

Soni pati m'bilanjiile ku Swala, akuutendela (nsanao) chipongwe ni chanache, yalakweyo niligongo lyanti ŵanganyao ŵangali lunda.

Vers: 59

قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ هَلۡ تَنقِمُونَ مِنَّآ إِلَّآ أَنۡ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡنَا وَمَآ أُنزِلَ مِن قَبۡلُ وَأَنَّ أَكۡثَرَكُمۡ فَٰسِقُونَ

Jilani: “E jenumanja achinsyene chitabu (Ayuda ni Akilisito) ana nkutuona ulemwa uwwe ligongo lyanti tunkulupilile Allah ni yayitulusyidwe kukwetu kwisa soni yayatulusyidwe kala? Sonitu ŵajinji mwa jenumanja ŵakunyosya.”

Vers: 60

قُلۡ هَلۡ أُنَبِّئُكُم بِشَرّٖ مِّن ذَٰلِكَ مَثُوبَةً عِندَ ٱللَّهِۚ مَن لَّعَنَهُ ٱللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيۡهِ وَجَعَلَ مِنۡهُمُ ٱلۡقِرَدَةَ وَٱلۡخَنَازِيرَ وَعَبَدَ ٱلطَّٰغُوتَۚ أُوْلَٰٓئِكَ شَرّٞ مَّكَانٗا وَأَضَلُّ عَن سَوَآءِ ٱلسَّبِيلِ

Jilani: “Ana nantagulile ya (nkupata) malipilo gakusakala kwa Allah kulekangana niyele (yankutuganichisyayo)? Jwalakwetu ni ajula jwannwesile Allah ni kuntumbilila ni kwasyusya ŵane mwa ŵanganyao kuŵa majani ni maguluŵe, ni kun'galagatila shetani, ŵanganyao ni achinsyene malo gakusakala nnope (ku Moto), soni ni ŵakusokonechela nnope kuleka litala lyagoloka.”

Vers: 61

وَإِذَا جَآءُوكُمۡ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَقَد دَّخَلُواْ بِٱلۡكُفۡرِ وَهُمۡ قَدۡ خَرَجُواْ بِهِۦۚ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا كَانُواْ يَكۡتُمُونَ

Soni pati anyyichilile ŵanganyammwe akasatiji: “Tukulupilile.” Kutendaga ali ajinjile (kukwenu) ni ukafili, soni ni kopoka nao (ukafilio). Nambo Allah ni jwaakuimanya chenene yaŵele ŵanganyao ali nkusisa.

Vers: 62

وَتَرَىٰ كَثِيرٗا مِّنۡهُمۡ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِ وَأَكۡلِهِمُ ٱلسُّحۡتَۚ لَبِئۡسَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

Timwaone ŵajinji mwa jamanjao achikangamalilaga ku ilemwa ni umagongo ni kulya kwao ya haraam, kaje kusakala nnope yaaŵele ŵanganyao ali nkutenda!

Vers: 63

لَوۡلَا يَنۡهَىٰهُمُ ٱلرَّبَّٰنِيُّونَ وَٱلۡأَحۡبَارُ عَن قَوۡلِهِمُ ٱلۡإِثۡمَ وَأَكۡلِهِمُ ٱلسُّحۡتَۚ لَبِئۡسَ مَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ

Ligongo chichi ŵandu ŵaulungu ŵachiyuda kwisa soni achalijiganye ŵao ngaakwakanya yakuŵecheta yao yaulemwa ni kulya kwao ya haraam? Kaje kusakala nnope yaaŵele ŵanganyao ali nkupanganya!

Vers: 64

وَقَالَتِ ٱلۡيَهُودُ يَدُ ٱللَّهِ مَغۡلُولَةٌۚ غُلَّتۡ أَيۡدِيهِمۡ وَلُعِنُواْ بِمَا قَالُواْۘ بَلۡ يَدَاهُ مَبۡسُوطَتَانِ يُنفِقُ كَيۡفَ يَشَآءُۚ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُم مَّآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ طُغۡيَٰنٗا وَكُفۡرٗاۚ وَأَلۡقَيۡنَا بَيۡنَهُمُ ٱلۡعَدَٰوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ كُلَّمَآ أَوۡقَدُواْ نَارٗا لِّلۡحَرۡبِ أَطۡفَأَهَا ٱللَّهُۚ وَيَسۡعَوۡنَ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَسَادٗاۚ وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُفۡسِدِينَ

Soni Ayuda akasatiji: “Ligasa lya Allah lyeumbate (ngatukupata chipanje mpela kala).” (Ngwamba,) magasa gao nigagali gamaumbate (ligongo lya kulyalyaganya kwao), soni ni alwesedwe ligongo lya yaakuŵecheta. Nambo magasa Gakwe (Allah) ganagaŵili gachongolele akutolaga mwaakusachila, soni yaitulusyidwe kukwenu kuumila kwa Ambuje ŵenu chisimu chene chiyajonjechesye ŵajinji mwa jamanjao kusumba mpika ni ukafili, ni tuponyisye chilikati chao utinda ni uŵengani mpaka lisiku lya Kiyama, ndaŵi ni katema kaakukolesyaga moto wangondo, Allah akasausimisyaga, ni akasajendaga ŵanganyao pa chilambo kupita nchiwatanganya, soni Allah jwanganonyela akuwatanganya.

Vers: 65

وَلَوۡ أَنَّ أَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ ءَامَنُواْ وَٱتَّقَوۡاْ لَكَفَّرۡنَا عَنۡهُمۡ سَيِّـَٔاتِهِمۡ وَلَأَدۡخَلۡنَٰهُمۡ جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ

Soni ingaŵe kuti achinsyene chitabu (Ayuda ni Akilisito) ŵaakulupilile (mwa Muhammadi ﷺ) ni kuŵa niwoga (wakun'jogopa Allah), chisimu tukaasiimaachiisye yakusakala yao, soni tukajile kwajinjisya ku Matimbe Gachindimba.

Vers: 66

وَلَوۡ أَنَّهُمۡ أَقَامُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِم مِّن رَّبِّهِمۡ لَأَكَلُواْ مِن فَوۡقِهِمۡ وَمِن تَحۡتِ أَرۡجُلِهِمۚ مِّنۡهُمۡ أُمَّةٞ مُّقۡتَصِدَةٞۖ وَكَثِيرٞ مِّنۡهُمۡ سَآءَ مَا يَعۡمَلُونَ

Soni ingaŵe ŵanganyao ŵajikamulichisye masengo Taurat ni Injil, kwisa soni yaitulusyidwe kukwao kuumila kwa M’mbuje gwao (jajili Qur’an), chisimu akapatile yakulya kutyochela pachanya pao ni pasi pangongolo syao, mwa jamanjao mwana likuga lyalili petala lyagoloka (paakuya ya mu itabu ni kunkulupilala Muhammadi ﷺ, mpela Abdullah bin Salâm^[10]), nambo ŵajinji mwa jamanjao iŵele yakusakala nnope yaakutenda.

(5:10) Akusimulila Anas رضى الله عنه yanti:Abdullah bin Salâm رضى الله عنه ŵapikene yakwika kwa Ntenga jwa Allahﷺ(mu nsinda wa Madinah), kutendaga (Abdullah) ali ku migunda kukulima. Basi niŵam’bichilile Ntume ﷺ niŵatite: “Une tinam’buusye ichindu itatu, yangaakuimanyililaga ikaŵeje Ntume. Ana chilosyo chandanda chakwika kwa Kiyama nichichi? Nambi yakulya yandanda kulya ŵandu ŵa ku Mbepo ichiŵa ichichi? Nambi chichi chikuntendekasyaga mwanache kulandana ni babagwe kapena mamagwe?” Ntume ﷺ jwatite: “Jibulilu jundagulile yalakweyo pangakaŵapa.” Abdullah ŵawusyisye kuti: “Jibulilu?” Ntume ﷺ jwatite: “Elo.” Abdullah ŵatite: “Jwalakwejotu ni mmagongo jwa Ayuda mwa Achimalaika wosope. (Basi soomani Ȃya ja (2:97) “Mundu juchaŵe mmagongo jwa Jibulilu (ligongo lyakwika najo Qur'an, amanyilile kuti) jwalakwejo ajituluchisye (Qur'anijo) mu ntima mwenu kwa lisosa lya Allah…”) Sano chilosyo chandanda chakwika kwa Kiyama, nimoto watiuchakusanyaga ŵandu, watiuchityochela kungopoko lyuŵa kujaga kungapililo lyuŵa. Sano yakulya yandanda yatakalye ŵandu ŵa ku Mbepo, nilitoga lya somba lyakonjechesya. Sano naga mesi ga ŵalume gagalongolele mesi ga ŵakongwe, basi mwanache akwalandaga babagwe, nambo naga mesi ga ŵakongwe gagalongolele mesi ga ŵalume, nikuti mwanache akwalandaga mamagwe.” Abdullah ŵatite: “Ngutendela umboni wanti: Pangali nnungu (jwakuŵajilwa kun’galagatila) ikaŵeje Allah. Ngutendela soni umboni wanti: Mmwejo Ntenga jwa Allah. E mmwe Ntenga jwa Allah! Chisimu Ayuda ŵaunami wakusimosya. Mwawusyani yangune nkanayimanye ya kusinguka kwangu, nimpikane yatajile pakuunambuchisya unami patayimanye yakusinguka kwangu.” Niŵayiche Ayuda. Ntume ﷺ nijwawusyisye kuti: “Ana Abdullah ali mundu jwantiuli kukwenu?” Ŵanganyao ŵatite: “Jwambone jwetu, nambo soni mwanache jwa jwambone jwetu. Soni bwana jwetu, nambo soni mwanache jwa bwana jwetu.” Ntume ﷺ jwatite: “Nkuyiona uli naga Abdullah bin Salâm ali asingwiche?” Ŵanganyao ŵatite: “Allah an’juye jwalakwe ku yakusingukayo.” Niŵakopweche Abdullah niŵatite: “Ngutendela umboni wanti: Pangali nnungu (jwakuŵajilwa kun’galagatila) ikaŵeje Allah, soni ngutendela umboni wanti: Muhammadi ﷺ Ntenga jwa Allah.” = Ŵanganyao ŵatite: “Jwalakweju nijwakusakala nnope mwetuwe, nambo soni mwanache jwa jwakusala nnope mwetuwe.” Niŵanchembulwisye. Abdullah ŵatite: “Ayi niyanaijogwepeje Mmwe Ntenga jwa Allah!” (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 4210).

Vers: 67

۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلرَّسُولُ بَلِّغۡ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَۖ وَإِن لَّمۡ تَفۡعَلۡ فَمَا بَلَّغۡتَ رِسَالَتَهُۥۚ وَٱللَّهُ يَعۡصِمُكَ مِنَ ٱلنَّاسِۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡكَٰفِرِينَ

E mmwe Ntenga ﷺ! Lungusyani yaitulusyidwe kukwenu kuumila kwa Ambuje ŵenu (Allah). Nambo naga ngankutenda, nikuti nganinnungusya utenga Wakwe. Soni Allah tam’bambasye ku ŵandu, chisimu Allah ngaakwaajongolaga ŵandu makafili.

Vers: 68

قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَسۡتُمۡ عَلَىٰ شَيۡءٍ حَتَّىٰ تُقِيمُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡۗ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُم مَّآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ طُغۡيَٰنٗا وَكُفۡرٗاۖ فَلَا تَأۡسَ عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ

Jilani: “E jenumanja achinsyene chitabu (Ayuda ni Akilisito)! Nganim'ba pa chilichose mpaka nkakamulichisye masengo Taurat ni Injil, kwisa soni yaitulusyidwe kukwenu kuumila kwa M'mbuje gwenu (jajili Qur’an).”  Sano yaitulusyidwe kukwenu kuumila kwa Ambuje ŵenu, chisimu chene chiyajonjechesye ŵajinji mwa jamanjao kusumba mpika ni ukafili, basi ngasimwadandaulila ŵandu makafili.

Vers: 69

إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَٱلَّذِينَ هَادُواْ وَٱلصَّٰبِـُٔونَ وَٱلنَّصَٰرَىٰ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ

Chisimu aŵala ŵakulupilile (mitume jakala) ni ŵali mu Chiyuda, Asabayi^[11] ni Akilisito; ŵaliose mwajamanjao ŵatakulupilile mwa Allah ni Lisiku Lyambesi (pakunda Usilamu), ni kutendaga yambone (mu Usilamu mwaomo), basi ngaaja kuŵa ni woga, soni ngaaja kuŵa ŵakudandaula.^[82]

(5:11) Nnole chilaaki (1) cha Ȃya ja (2:62).

Vers: 70

لَقَدۡ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَأَرۡسَلۡنَآ إِلَيۡهِمۡ رُسُلٗاۖ كُلَّمَا جَآءَهُمۡ رَسُولُۢ بِمَا لَا تَهۡوَىٰٓ أَنفُسُهُمۡ فَرِيقٗا كَذَّبُواْ وَفَرِيقٗا يَقۡتُلُونَ

Yakuonaonape, twajigele chilanga cha ŵanache ŵa Israila ni twatumisye kukwao achimitenga, ndaŵi ni katema kajwaichililaga ntenga ni yangaikunonyelwa mitima jao likuga line (lya achimitenga) ŵaalikaaniile, likuga line soni akuliulaga.

Vers: 71

وَحَسِبُوٓاْ أَلَّا تَكُونَ فِتۡنَةٞ فَعَمُواْ وَصَمُّواْ ثُمَّ تَابَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ ثُمَّ عَمُواْ وَصَمُّواْ كَثِيرٞ مِّنۡهُمۡۚ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِمَا يَعۡمَلُونَ

Ni ŵaganichisyaga yanti ngapapatikana ilagasyo; basi ni ŵaliji ŵangalola soni ŵangapikana, kaneka (ali atesile toba) Allah ŵaapochele toba jao, yeti soni ŵajinji mwa jamanjao, ŵapitilisye ungalola ni ungapikana, sano Allah ni Nkuilolechesya yaakutenda.

Vers: 72

لَقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَۖ وَقَالَ ٱلۡمَسِيحُ يَٰبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمۡۖ إِنَّهُۥ مَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ حَرَّمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ ٱلۡجَنَّةَ وَمَأۡوَىٰهُ ٱلنَّارُۖ وَمَا لِلظَّٰلِمِينَ مِنۡ أَنصَارٖ

Pamasile paakufuulu aŵala ŵaakutiji: “Chisimu Allah ni Masihi mwanache jwa Maryam.” Kutendaga Masihi jwatite: “E jenumanja ŵanache ŵa Israila! Mun'galagatilani Allah M'mbuje gwangu soni M'mbuje gwenu.” Chisimu jwaakum'bwanganya Allah (ni indu ine), nikuti Allah pamasile pankanyisye jwalakwejo kwinjila ku Mbepo, mwanti liuto lyakwe ni ku Moto,^[12] soni ŵandu ŵalupuso ngasakola ŵakwakulupusya.

(5:12) Nnole chilaaki cha Ȃya ja (2:165)

Vers: 73

لَّقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ ثَالِثُ ثَلَٰثَةٖۘ وَمَا مِنۡ إِلَٰهٍ إِلَّآ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۚ وَإِن لَّمۡ يَنتَهُواْ عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ

Pamasile paakufuulu aŵala ŵaakutiji: “Chisimu Allah ni jumpepe mwa (milungu) jitatu,” kutendaga pangali nnungu jwine ikaŵeje Nnungu Jumo. Nambo naga ngaakuleka yaakuŵechetayo, chisimu ŵandu ŵakanile mwa ŵanganyao chiyapate ilagasyo yakupoteka nnope.

Vers: 74

أَفَلَا يَتُوبُونَ إِلَى ٱللَّهِ وَيَسۡتَغۡفِرُونَهُۥۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

Ana ngakutenda toba kwa Allah ni kum'bendaga chikululuko? Nambotu Allah ni Jwakululuka kusyene, Jwachanasa channope.^[13]

(5:13) Akusimulila Anas bin Mâlik رضى الله عنه yanti: Ntenga jwa Allah ﷺ jwatite: “Allah akasaŵa jwakusengwa nnope ni toba ja kapolo Jwakwe, kumpunda jumo jwenu jwaakusengwaga pakujipata soni ngamiya jakwe jajansokonechele mu ukweti.” (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 5950).

Vers: 75

مَّا ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَ إِلَّا رَسُولٞ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِهِ ٱلرُّسُلُ وَأُمُّهُۥ صِدِّيقَةٞۖ كَانَا يَأۡكُلَانِ ٱلطَّعَامَۗ ٱنظُرۡ كَيۡفَ نُبَيِّنُ لَهُمُ ٱلۡأٓيَٰتِ ثُمَّ ٱنظُرۡ أَنَّىٰ يُؤۡفَكُونَ

Masihi (Isa) mwanache jwa Maryam nganaŵa jwinepe ikaŵeje Ntenga basi, pamasile papite paujo pakwe achimitenga (ŵane), nombenao mamagwe ŵaliji ŵakuonaonape, ŵanaŵaŵilio ŵaliji nkulya yakulya (mwaakulilaga jwalijose, ana Nnungu kuŵa nkulya?) Nnole yatukuti pakusalichisya kukwao ma Ȃya, soni nnole yaakuti pakugalausyidwa (kuleka yakuona).

Vers: 76

قُلۡ أَتَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَمۡلِكُ لَكُمۡ ضَرّٗا وَلَا نَفۡعٗاۚ وَٱللَّهُ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ

Jilani: “Ana nkuchigalagatila changanichikola (machili) gakumpela ilagasyo namuno chikamuchisyo kunneka Allah? Nambotu Allah nijwali Jwakupikanichisya, Jwakumanyilila nnope.”

Vers: 77

قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَا تَغۡلُواْ فِي دِينِكُمۡ غَيۡرَ ٱلۡحَقِّ وَلَا تَتَّبِعُوٓاْ أَهۡوَآءَ قَوۡمٖ قَدۡ ضَلُّواْ مِن قَبۡلُ وَأَضَلُّواْ كَثِيرٗا وَضَلُّواْ عَن سَوَآءِ ٱلسَّبِيلِ

Jilani: “E jenumanja achinsyene chitabu (Ayuda ni Akilisito)! Ngasinsumbaga mpika pa dini jenu (paakulupilila inepe) yangaŵaga yakuona, soni ngasinkuya isako yaŵandu ŵaŵamasile paŵasokonechele kala, ni kwaasokonesya ŵajinji, niŵasokonechele kuleka litala lyagoloka.”

Vers: 78

لُعِنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۢ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُۥدَ وَعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَواْ وَّكَانُواْ يَعۡتَدُونَ

Ŵalwesedwe aŵala ŵaŵakanile mu ŵanache ŵa Israila ni lulimi lwa Daudi ni Isa mwanache jwa Maryam, yalakweyo ligongo lya kunyosya kwao, soni ŵaliji ali nkusumba mpika.

Vers: 79

كَانُواْ لَا يَتَنَاهَوۡنَ عَن مُّنكَرٖ فَعَلُوهُۚ لَبِئۡسَ مَا كَانُواْ يَفۡعَلُونَ

Nganaŵaga nkukanyana pa yakusakala yaaitesile, kaje kusakala nnope yaŵaliji nkutenda!

Vers: 80

تَرَىٰ كَثِيرٗا مِّنۡهُمۡ يَتَوَلَّوۡنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْۚ لَبِئۡسَ مَا قَدَّمَتۡ لَهُمۡ أَنفُسُهُمۡ أَن سَخِطَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ وَفِي ٱلۡعَذَابِ هُمۡ خَٰلِدُونَ

Timwaone ŵajinji mwa jamanjao (Ayuda) ali nkusyoŵekana nao aŵala ŵakanile (makafili gacharabu, kuti awupute ngondo Usilamu), kaje kusakala nnope yaajilongochesye mitima jao! Mwanti Allah ŵakasilichile, soni mu ilagasyo tachiŵa ŵandamo.

Vers: 81

وَلَوۡ كَانُواْ يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلنَّبِيِّ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِ مَا ٱتَّخَذُوهُمۡ أَوۡلِيَآءَ وَلَٰكِنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُمۡ فَٰسِقُونَ

Mwanti angaŵe ali nkunkulupilila Allah ni Ntume (Muhammadi ﷺ) kwisa soni yaitulusyidwe kukwakwe, nga nganiŵatenda kuŵa asyoŵe, nambo kuti ŵajinji mwa jamanjao ŵakunyosya.

Vers: 82

۞ لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ ٱلنَّاسِ عَدَٰوَةٗ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلۡيَهُودَ وَٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْۖ وَلَتَجِدَنَّ أَقۡرَبَهُم مَّوَدَّةٗ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّا نَصَٰرَىٰۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّ مِنۡهُمۡ قِسِّيسِينَ وَرُهۡبَانٗا وَأَنَّهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ

Chisimu chene timwasimane ŵandu ŵali ŵakupundanganya nnope utinda kwa ŵandu ŵaakulupilile; ni Ayuda kwisa soni ŵakuwanganya (Allah ni isanamu), soni chisimu chene timwasimane ŵali ŵakuŵandichila ŵao nnope ku chinonyelo chakwanonyela ŵandu ŵakulupilila; ni aŵala ŵakutiji: “Chisimu uwwe ni Akilisito.” Yalakweyo ligongo lyanti mwa ŵanganyao mwana achalijiganye ya dini kwisa soni ŵakun’jogopa Nnungu, soni nikuti ŵanganyao ŵangalikwesya.

Vers: 83

وَإِذَا سَمِعُواْ مَآ أُنزِلَ إِلَى ٱلرَّسُولِ تَرَىٰٓ أَعۡيُنَهُمۡ تَفِيضُ مِنَ ٱلدَّمۡعِ مِمَّا عَرَفُواْ مِنَ ٱلۡحَقِّۖ يَقُولُونَ رَبَّنَآ ءَامَنَّا فَٱكۡتُبۡنَا مَعَ ٱلشَّٰهِدِينَ

Soni pati apikene (Akilisitowo) yaitulusyidwe kwa Ntenga (Muhammadi ﷺ ), tin'gaone meso gao gali nkulakatisya misosi ligongo lya yakuona yaimanyi, achitiji: “Ambuje ŵetu! Tukulupilile. Basi tulembani pamo ni akuŵichila umboni (yakuonayi).”

Vers: 84

وَمَا لَنَا لَا نُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَمَا جَآءَنَا مِنَ ٱلۡحَقِّ وَنَطۡمَعُ أَن يُدۡخِلَنَا رَبُّنَا مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلصَّٰلِحِينَ

Ni (ŵatite pakwajanga akwagamba ligongo lyakunda Usilamu): “Chantiuli tukankulupilila Allah ni yakuona yaituichilile, kutendaga tunankun’jembecheya M’mbuje gwetu kuti akatujinjisye (ku Mbepo) pamo ni ŵandu ŵambone?”

Vers: 85

فَأَثَٰبَهُمُ ٱللَّهُ بِمَا قَالُواْ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ وَذَٰلِكَ جَزَآءُ ٱلۡمُحۡسِنِينَ

Basi ligongo lya yaŵaŵechete, Allah ŵalipile Matimbe ga ku Mbepo gasikujilima cha pasi pakwe sulo, chakaŵe ŵandamo mwalakwemo, soni galakwego nimalipilo ga ŵakolosya.

Vers: 86

وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَحِيمِ

Nambo ŵandu ŵaakufuulu ni kanila ma Ȃya Getu, ŵanganyao niŵandu ŵa ku Moto Waukali.

Vers: 87

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُحَرِّمُواْ طَيِّبَٰتِ مَآ أَحَلَّ ٱللَّهُ لَكُمۡ وَلَا تَعۡتَدُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُعۡتَدِينَ

E jenumanja ŵankulupilile! Ngasinyyitenda kuŵa haraam ichindu yambone yayitesile Allah kuŵa halaal kukwenu, soni ngasinsumba mpika, chisimu Allah jwangaanonyela ŵakusumba mpika.

Vers: 88

وَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ حَلَٰلٗا طَيِّبٗاۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِيٓ أَنتُم بِهِۦ مُؤۡمِنُونَ

Soni lyagani mu ichindu yampele Allah, yaili ya halaal nambo soni yambone, ni mun'jogopeje Allah Ajula jwankuŵa ŵanganyammwe n'di nkunkulupilila.

Vers: 89

لَا يُؤَاخِذُكُمُ ٱللَّهُ بِٱللَّغۡوِ فِيٓ أَيۡمَٰنِكُمۡ وَلَٰكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا عَقَّدتُّمُ ٱلۡأَيۡمَٰنَۖ فَكَفَّٰرَتُهُۥٓ إِطۡعَامُ عَشَرَةِ مَسَٰكِينَ مِنۡ أَوۡسَطِ مَا تُطۡعِمُونَ أَهۡلِيكُمۡ أَوۡ كِسۡوَتُهُمۡ أَوۡ تَحۡرِيرُ رَقَبَةٖۖ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ ثَلَٰثَةِ أَيَّامٖۚ ذَٰلِكَ كَفَّٰرَةُ أَيۡمَٰنِكُمۡ إِذَا حَلَفۡتُمۡۚ وَٱحۡفَظُوٓاْ أَيۡمَٰنَكُمۡۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ

Allah ngasampa ilagasyo pakulumbila kwenu kwangali mate, nambo tachimpa ilagasyo pakulumbila kunnumbile mwakusimichisya, basi malipilo gakwe (naga m'bwesesye yannumbileyo), nikugalisya masikini likumi ni yakulya yachipiimo chakatikati chankuliichisya maŵasa genu, kapena kwawecha, kapena gopola kapolo, nambo jwanganapata (yalakweyi), basi chataŵe moŵa gatatu. Galakwego ni malipilo ga kulumbila kwenu pati nnumbile (ni kuwesesya yannumbileyo), soni sungani kulumbila kwenu (nkawesesyaga-wesesyaga yannumbile kuti chintende), iyyoyopeyo niyaakuti Allah pakusalichisya kukwenu ma Ȃya Gakwe kuti m'be ŵakutogolela.

Vers: 90

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡخَمۡرُ وَٱلۡمَيۡسِرُ وَٱلۡأَنصَابُ وَٱلۡأَزۡلَٰمُ رِجۡسٞ مِّنۡ عَمَلِ ٱلشَّيۡطَٰنِ فَٱجۡتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ

E jenumanja ŵankulupilile! Chisimu ukana, juga, isanamu kwisa soni isango (yosopeyi) iŵele usakwa, (ili) mmasengo ga Shetani, basi liŵambasyani kuti m'be ŵakupunda.

Vers: 91

إِنَّمَا يُرِيدُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَن يُوقِعَ بَيۡنَكُمُ ٱلۡعَدَٰوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ فِي ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِ وَيَصُدَّكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَعَنِ ٱلصَّلَوٰةِۖ فَهَلۡ أَنتُم مُّنتَهُونَ

Chisimu Shetani akusaka kutandisya chilikati chenu utinda ni uŵengani kupitila mu ukana ni juga, ni kuti ansiŵilile kunkumbuchila Allah ni kuswali, ana jenumanja n'di ŵakuleka?

Vers: 92

وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَٱحۡذَرُواْۚ فَإِن تَوَلَّيۡتُمۡ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا عَلَىٰ رَسُولِنَا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ

Soni mumpikanilani Allah ni mumpikanile Ntenga ﷺ, ni kalamukani (panganyosya malamusi), nambo naga nkugalauka (kuleka yele), basi manyililani yanti masengo ga Ntenga Jwetu ni kulungusya (utenga) mwakupikanika.

Vers: 93

لَيۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جُنَاحٞ فِيمَا طَعِمُوٓاْ إِذَا مَا ٱتَّقَواْ وَّءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ ثُمَّ ٱتَّقَواْ وَّءَامَنُواْ ثُمَّ ٱتَّقَواْ وَّأَحۡسَنُواْۚ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ

Pangali ulemwa kwa aŵala ŵaakulupilile ni kutendaga yambone pa yaŵalile (kala nkaniyikanyisyidwe) naga ali ni woga (wa kuiŵambala yakanyisyidwayo) ni kulupilila (yalamulidwe) ni kutendaga yambone, soni nikwendelechela kuŵa ni woga ni kulupilila kaneko ni kuŵa ni woga ni kolosya, soni Allah akwanonyela ŵakolosya.

Vers: 94

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَيَبۡلُوَنَّكُمُ ٱللَّهُ بِشَيۡءٖ مِّنَ ٱلصَّيۡدِ تَنَالُهُۥٓ أَيۡدِيكُمۡ وَرِمَاحُكُمۡ لِيَعۡلَمَ ٱللَّهُ مَن يَخَافُهُۥ بِٱلۡغَيۡبِۚ فَمَنِ ٱعۡتَدَىٰ بَعۡدَ ذَٰلِكَ فَلَهُۥ عَذَابٌ أَلِيمٞ

E jenumanja ŵankulupilile! Allah tan'dinje mayeso ni sine mwa nyama sya m’maani sichigaichile makono genu ni mapanga genu (n'di nnuyiye ibada ya Hija kapena Umra) kuti Allah ammanyukule mundu jwaakun'jogopaga Jwalakwe mwangali kum'bona, sano juchasumbe mpika panyuma pa yele (yasalilidweyo ni kulupata), basi akwete kupata ilagasyo yakupoteka nnope.

Vers: 95

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَقۡتُلُواْ ٱلصَّيۡدَ وَأَنتُمۡ حُرُمٞۚ وَمَن قَتَلَهُۥ مِنكُم مُّتَعَمِّدٗا فَجَزَآءٞ مِّثۡلُ مَا قَتَلَ مِنَ ٱلنَّعَمِ يَحۡكُمُ بِهِۦ ذَوَا عَدۡلٖ مِّنكُمۡ هَدۡيَۢا بَٰلِغَ ٱلۡكَعۡبَةِ أَوۡ كَفَّٰرَةٞ طَعَامُ مَسَٰكِينَ أَوۡ عَدۡلُ ذَٰلِكَ صِيَامٗا لِّيَذُوقَ وَبَالَ أَمۡرِهِۦۗ عَفَا ٱللَّهُ عَمَّا سَلَفَۚ وَمَنۡ عَادَ فَيَنتَقِمُ ٱللَّهُ مِنۡهُۚ وَٱللَّهُ عَزِيزٞ ذُو ٱنتِقَامٍ

E jenumanja ŵankulupilile! Ngasim'bulaga nyama ja m’maani kutendaga n'di nnuyiye (ibada ya Hija kapena Umra), soni jwataiche mwakujiulaga mwa jenumanja melepe, basi malipilo (gakwe chigaŵe pakusikita) chakulandana ni chaulejecho mu nyama syakulanga, yampaka ajile pakulamula ŵakulungamika ŵaŵili mwa jenumanja, kuŵa mbepesi jakupelechedwa kuLikaaba (pakwapeleganya nyamajo ŵakulaga ŵakweleko), kapena malipilo ga yakulya yakwaaliisya masikini, kapena kutaŵa mwakulandana ni yakulyayo, kuti apasye makungu ga itendo yakwe, Allah ayisiimaasiisye yayapite kala, nambo jwataujauje soni, basi Allah tam'buchisye mbusyo syakupoteka syakuuma Kukwakwe, soni Allah ni Jwamachili gakupunda, Nkuusya mbusyo syakupoteka kusyene.

Vers: 96

أُحِلَّ لَكُمۡ صَيۡدُ ٱلۡبَحۡرِ وَطَعَامُهُۥ مَتَٰعٗا لَّكُمۡ وَلِلسَّيَّارَةِۖ وَحُرِّمَ عَلَيۡكُمۡ صَيۡدُ ٱلۡبَرِّ مَا دُمۡتُمۡ حُرُمٗاۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِيٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ

Gaŵele gaakundisyidwa kukwenu maani ga m'mbwani ni yakulya yakwe (yaisimanikwe m'mbwanimo ili iwile isyenepe ni ili ya halali) jiŵele posyo jenu kwisa soni ŵapaulendo, ni gakanyisyidwe kukwenu maani ga m’mikuli muchinnonjelele n'di muniya (ja Hija kapena Umra). Soni mun'jogopani Allah Ajula jwa chinchisonganganyisyidwa Kukwakwe.

Vers: 97

۞ جَعَلَ ٱللَّهُ ٱلۡكَعۡبَةَ ٱلۡبَيۡتَ ٱلۡحَرَامَ قِيَٰمٗا لِّلنَّاسِ وَٱلشَّهۡرَ ٱلۡحَرَامَ وَٱلۡهَدۡيَ وَٱلۡقَلَٰٓئِدَۚ ذَٰلِكَ لِتَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَأَنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٌ

Allah alitesile Likaaba - Nyumba Jakuchimbichika - kuŵa lyakwajimila ŵandu (kuti apatende ibada ya Hija ni kupata yakulajila yao ya duniya mwantunjelele), nimwesi wakuchimbichika (awutesile nombe kuŵa wakwajimila ŵandu pangaputigwa ngondo mwalakwemo), kwisa soni inyama yambepesi (ja ku Maaka), ni makosa (gaikuwechedwaga, ayitesile yosopeyo kuŵa yakwajimila ŵandu ŵaijigele kuti akatendedwa uwwanga), yalakweyi (ayitesile) kuti mmanyilile yanti Allah akwimanya yaili kumawunde ni yaili petaka, ni kuti soni Allah chindu chilichose aŵele Jwachimanya chenene.

Vers: 98

ٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ وَأَنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

Manyililani yanti Allah ni Jwaukali pakupeleka ipotesi, ni kuti soni Allah ni Jwakululuka kusyene, Jwachanasa channope.

Vers: 99

مَّا عَلَى ٱلرَّسُولِ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُۗ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تُبۡدُونَ وَمَا تَكۡتُمُونَ

Pangali masengo gane kwa Ntenga ﷺ ikaŵeje kulungusya utenga, soni Allah akwimanya yankulosya palangulangu ni yankusisa.

Vers: 100

قُل لَّا يَسۡتَوِي ٱلۡخَبِيثُ وَٱلطَّيِّبُ وَلَوۡ أَعۡجَبَكَ كَثۡرَةُ ٱلۡخَبِيثِۚ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ يَٰٓأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ

Jilani: “Yakusakala ni yambone ngaŵa nkulandana, namuno kuli kunsangalesye kutupa kwa yakusakalayo (nkapendechela ku yalakweyo).” Basi mun'jogopani Allah, E jenumanja ŵankwete lunda! Kuti m'be ŵakupunda.

Vers: 101

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَسۡـَٔلُواْ عَنۡ أَشۡيَآءَ إِن تُبۡدَ لَكُمۡ تَسُؤۡكُمۡ وَإِن تَسۡـَٔلُواْ عَنۡهَا حِينَ يُنَزَّلُ ٱلۡقُرۡءَانُ تُبۡدَ لَكُمۡ عَفَا ٱللَّهُ عَنۡهَاۗ وَٱللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٞ

E jenumanja ŵankulupilile! Ngasim'buusyaga indu yanti ili ilosyedwe kukwenu mpaka insakalile, soni naga nyyiwusyeje ndema jakutulusyidwa Qur’an chiyilosyedwe kukwenu. Allah ayisiimaasiisye yeleyo (yakuwuusyawuusya yenuyo ni ngasim'bujauja soni), soni Allah ni Jwakululuka kusyene, Jwakutulala nnope ntima.

Vers: 102

قَدۡ سَأَلَهَا قَوۡمٞ مِّن قَبۡلِكُمۡ ثُمَّ أَصۡبَحُواْ بِهَا كَٰفِرِينَ

Chisimu ŵawuusiisye yalakweyo ŵandu ŵaŵaliji paujo penu, kaneko ligongo lya yalakweyo ŵasyuchile kuŵa ŵakanila.

Vers: 103

مَا جَعَلَ ٱللَّهُ مِنۢ بَحِيرَةٖ وَلَا سَآئِبَةٖ وَلَا وَصِيلَةٖ وَلَا حَامٖ وَلَٰكِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَۖ وَأَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ

Allah nganaŵika (mpingu uliose) pa nyama jakuŵilanjikwa Bahiira^[14], kapena Saaiba^[15]. kapena Waswiila^[16], kapena Haamu^[17], (aji ni mitundu ja ngamiya syaŵaliji ŵandu nkuchimbichisya nasyo isanamu kala Usilamu nkaniuyiche), nambo ŵandu ŵaakanile akunsepela Allah unami, soni ŵajinji mwa jamanjao ŵangali umanyilisi.

(5:14) Bahîrah: Ngamiya jajikongwe jajaliji nkusunjidwa nkaka wakwe kuisunjila isanamu, nipangali juŵakundisyidwaga kujikama nkaka wakwe. (5:15) Sâ’ibah: Ngamiya jajikongwe jajalechedwaga kuti jipiteje nchilya jisyenepe, soni jaliji jakanyisyidwa kujitwika misigo, ligongo jaliji jakuchimbichisyila isanamu. (5:16) Waswîlah: Ngamiya jajikongwe jajalechedwaga kuŵa ja isanamu, ligongo lyanti jiŵeleche mwanache jwankongwe pa liŵele lyakwe lyandanda ni lyaŵili. (5:17) Hâmu: Ngamiya jelume jajalechedwaga kuŵa ja isanamu, ligongo lyanti jimalisisye masengo gakupeleka maŵele ku ngamiya syasikongwe igala.

Vers: 104

وَإِذَا قِيلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ إِلَىٰ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَإِلَى ٱلرَّسُولِ قَالُواْ حَسۡبُنَا مَا وَجَدۡنَا عَلَيۡهِ ءَابَآءَنَآۚ أَوَلَوۡ كَانَ ءَابَآؤُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ شَيۡـٔٗا وَلَا يَهۡتَدُونَ

Soni naga ili iŵechetedwe kukwao (yanti): “Ikaani ku yaatulwisye Allah ni (m'biche soni) kwa Ntenga ﷺ.” Akutiji: “Ikutukwanila yatwasimene nayo achatati ŵetu.” Ana nantimuno kuti achatati ŵawowo nganamanyililaga chilichose soni nganaŵa ŵakongoka (chiŵakuyejepe?)

Vers: 105

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ عَلَيۡكُمۡ أَنفُسَكُمۡۖ لَا يَضُرُّكُم مَّن ضَلَّ إِذَا ٱهۡتَدَيۡتُمۡۚ إِلَى ٱللَّهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

E jenumanja ŵankulupilile! Likolosyani mitima jenu. Ŵandu ŵasokonechele nganaŵa ampele ilagasyo naga n'di n'jongweche, kwa Allah ni kwakuwujila kwenu ŵanaose, basi ni tachintagulila ichindu yamwaliji nkupanganya.

Vers: 106

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ شَهَٰدَةُ بَيۡنِكُمۡ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ حِينَ ٱلۡوَصِيَّةِ ٱثۡنَانِ ذَوَا عَدۡلٖ مِّنكُمۡ أَوۡ ءَاخَرَانِ مِنۡ غَيۡرِكُمۡ إِنۡ أَنتُمۡ ضَرَبۡتُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَأَصَٰبَتۡكُم مُّصِيبَةُ ٱلۡمَوۡتِۚ تَحۡبِسُونَهُمَا مِنۢ بَعۡدِ ٱلصَّلَوٰةِ فَيُقۡسِمَانِ بِٱللَّهِ إِنِ ٱرۡتَبۡتُمۡ لَا نَشۡتَرِي بِهِۦ ثَمَنٗا وَلَوۡ كَانَ ذَا قُرۡبَىٰ وَلَا نَكۡتُمُ شَهَٰدَةَ ٱللَّهِ إِنَّآ إِذٗا لَّمِنَ ٱلۡأٓثِمِينَ

E jenumanja ŵankulupilile! Ŵikani mboni chilikati chenu ndema jakum’bichilila jumo jwenu chiwa ni akusaka kuleka wasiya, (siŵe mboni) siŵili syakulungamika mwa jenumanja (Asilamu syakusilechela wasiyao), kapena sinepe siŵili syanganisiŵa mwa jenumanja (Asilamu) naga n'jesilejesile pa chilambo ni chimpatile chipato cha chiwa (Asilamu achin'jenu ali kwanaula). Naga n'di nkaichile (yasikuŵecheta mboni siŵilisyo), sijimikani panyuma pa swala, basi ni silumbile kwa Allah (pakuŵecheta kuti): “Ngatukusumanya kulumbilaku ni chindu chilichose (cha duniya kuti tulumbile yaunami tupate chakupata), naatamuno chili chakunkamuchisya jwapaulongo (petu), soni ngatukusisa umboni wa Allah (waatulamwile kuti tupeleche), uwwetu (kwisa mwakusisa umboni), nikuti pajele ndemajo chituŵe mu ŵandu ŵakulemwa.”

Vers: 107

فَإِنۡ عُثِرَ عَلَىٰٓ أَنَّهُمَا ٱسۡتَحَقَّآ إِثۡمٗا فَـَٔاخَرَانِ يَقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَحَقَّ عَلَيۡهِمُ ٱلۡأَوۡلَيَٰنِ فَيُقۡسِمَانِ بِٱللَّهِ لَشَهَٰدَتُنَآ أَحَقُّ مِن شَهَٰدَتِهِمَا وَمَا ٱعۡتَدَيۡنَآ إِنَّآ إِذٗا لَّمِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ

Nambo naga ili iwonechele yanti (mboni) siŵilisila siŵajilwe kupata sambi (pakupeleka umboni waunami kapena kusisa kachindu ka mu wasiyao), basi mmalo mwakwe chajime ŵane ŵaŵili mwa ŵandu ŵachikwaŵandika (chipanjecho ŵali achalongo achin’jakwe nkuwa), ŵaukwagunda nnope (wasiyao), basi ni chalumbile kwa Allah (pakusikanila mboni siŵili sila kuti): “Chisimu umboni wetu uŵele wakuona nnope kulekangana ni umboni wao, soni nganitusumba mpika (pakwasepela unami ŵanaŵaŵiliŵa), uwwetu (kwisa mwakusumba mpika), nikuti pajele ndemajo chituŵe mu ŵandu ŵalupuso.”

Vers: 108

ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَن يَأۡتُواْ بِٱلشَّهَٰدَةِ عَلَىٰ وَجۡهِهَآ أَوۡ يَخَافُوٓاْ أَن تُرَدَّ أَيۡمَٰنُۢ بَعۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱسۡمَعُواْۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡفَٰسِقِينَ

Chele (chilamusichi) chiŵele chakuŵandichila (kusitendekasya mboni) kuti siyiche nao umboni mwaukusosekwela, kapena kuti sijogope yanti kutakwika mwakupelechedwe kulumbila (kwine) panyuma pa kulumbila kwao (ni kwaluka), soni mun'jogopani Allah ni kupikanila (malamusi), soni Allah jwangaajongola ŵandu ŵakunyosya.

Vers: 109

۞ يَوۡمَ يَجۡمَعُ ٱللَّهُ ٱلرُّسُلَ فَيَقُولُ مَاذَآ أُجِبۡتُمۡۖ قَالُواْ لَا عِلۡمَ لَنَآۖ إِنَّكَ أَنتَ عَلَّٰمُ ٱلۡغُيُوبِ

Pa lisiku lyatachisonganganya Allah achimitenga nikwausya kuti: “Ana mwajanjidwe ichichi?” Ŵanganyao tachiti: “Uwe ŵangali umanyilisi, chisimu Mmwejo ni Ŵakumanyilila nnope yakusisika.”

Vers: 110

إِذۡ قَالَ ٱللَّهُ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ ٱذۡكُرۡ نِعۡمَتِي عَلَيۡكَ وَعَلَىٰ وَٰلِدَتِكَ إِذۡ أَيَّدتُّكَ بِرُوحِ ٱلۡقُدُسِ تُكَلِّمُ ٱلنَّاسَ فِي ٱلۡمَهۡدِ وَكَهۡلٗاۖ وَإِذۡ عَلَّمۡتُكَ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَۖ وَإِذۡ تَخۡلُقُ مِنَ ٱلطِّينِ كَهَيۡـَٔةِ ٱلطَّيۡرِ بِإِذۡنِي فَتَنفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيۡرَۢا بِإِذۡنِيۖ وَتُبۡرِئُ ٱلۡأَكۡمَهَ وَٱلۡأَبۡرَصَ بِإِذۡنِيۖ وَإِذۡ تُخۡرِجُ ٱلۡمَوۡتَىٰ بِإِذۡنِيۖ وَإِذۡ كَفَفۡتُ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ عَنكَ إِذۡ جِئۡتَهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡهُمۡ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٞ

(Kumbuchilani) katema katachiŵecheta Allah (lisiku lya Kiyama kunsalila Isa) kuti: “E mmwe Isa mwanache jwa Maryam! Kumbuchilani chindimba Changu chachaliji kukwenu ni kwa mama ŵenu, ndema janan'dimbangenye ni Nsimu Weswela (Jibulilu), mwanti mwaŵechete ni ŵandu n'di nnuuli kwisa soni n'di nkusile, ni ndema janan'jiganyisye kulemba, lunda lwakusokoka, kwisa soni Taurat ni Injil, ni ndema jamwaliji nkugumba kutyochela mwilongo chitusitusi cha chijuni mu lisosa Lyangu, ni kuchipepelela basi ni kusyuka chijuni chisyesyene mu lisosa Lyangu, ni mwaliji nkwaaposya ŵangalola kwachipago kwisa soni ŵachinaŵa mu lisosa Lyangu, ni ndema jamwaliji nkwakoposya ŵawe (m’malembe nikuŵa ŵawumi) mu lisosa Lyangu, ni ndema janaasiŵilile ŵanache ŵa Israila kukwenu (katema kaŵakamulene yakum'bulaga) pandema jamwaichilile ni ilosyo yakuonechela, basi aŵala ŵaŵakanile mwa jamanjao ŵatite: ‘Ayitu nganiyiŵa inepe ikaŵeje usaŵi wakuonechela.”

Vers: 111

وَإِذۡ أَوۡحَيۡتُ إِلَى ٱلۡحَوَارِيِّـۧنَ أَنۡ ءَامِنُواْ بِي وَبِرَسُولِي قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَٱشۡهَدۡ بِأَنَّنَا مُسۡلِمُونَ

(Kumbuchilani) soni katema kanajuwulile ŵakulijiganya (ŵa Isa) yanti: “Mungulupililani Une ni Ntenga Jwangu (Isa).” Ŵanganyao ŵatite: “Tukulupilile, soni ŵichilani umboni kuti chisimu uwwe tuli Asilamu.”

Vers: 112

إِذۡ قَالَ ٱلۡحَوَارِيُّونَ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ هَلۡ يَسۡتَطِيعُ رَبُّكَ أَن يُنَزِّلَ عَلَيۡنَا مَآئِدَةٗ مِّنَ ٱلسَّمَآءِۖ قَالَ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ

(Kumbuchilani) katema kaŵaŵechete ŵakulijiganya (ŵa Isa kuti): “E mmwe Isa mwanache jwa Maryam! Ana Ambuje ŵenu mpaka apakombole kututuluchisya tebulo jejale yakulya kuumila kwinani?” (Isa) jwatite: “Mun'jogopani Allah naga n'di ŵakulupilila (kusyene).”

Vers: 113

قَالُواْ نُرِيدُ أَن نَّأۡكُلَ مِنۡهَا وَتَطۡمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعۡلَمَ أَن قَدۡ صَدَقۡتَنَا وَنَكُونَ عَلَيۡهَا مِنَ ٱلشَّٰهِدِينَ

Ŵanganyao ŵatite: “Tukusaka kuti tulye yalakweyo ni jitulalile mitima jetu, soni tumanyilile yanti chisimu ntusaaliile yakuona, soni kuti tuŵe mu ŵakutendela umboni pa yalakweyo.”

Vers: 114

قَالَ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَ ٱللَّهُمَّ رَبَّنَآ أَنزِلۡ عَلَيۡنَا مَآئِدَةٗ مِّنَ ٱلسَّمَآءِ تَكُونُ لَنَا عِيدٗا لِّأَوَّلِنَا وَءَاخِرِنَا وَءَايَةٗ مِّنكَۖ وَٱرۡزُقۡنَا وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ

Isa mwanache jwa Maryam jwatite: “E Allah Ambuje ŵetu! Tutuluchisyani tebulo jejale (yakulya) kuumila kwinani kuti jiŵe yidi (pwando) kukwetu ja ŵandanda ŵetu ni ŵambesi ŵetu, soni (kuti chiŵe) chisimosimo chakutyochela Kukwenu, ni tupani soni lisiki, soni Mmwejo ni Ŵambone nnope mwa akupeleka lisiki.”

Vers: 115

قَالَ ٱللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا عَلَيۡكُمۡۖ فَمَن يَكۡفُرۡ بَعۡدُ مِنكُمۡ فَإِنِّيٓ أُعَذِّبُهُۥ عَذَابٗا لَّآ أُعَذِّبُهُۥٓ أَحَدٗا مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Allah jwatite: “Chisimu Une tinajitulusye kukwenu, nambo jwachakane panyuma pakwe mwa jenumanja, basitu Une chinallagasye ni ilagasyo ya nganinallagasyeje nayo jwalijose mu iwumbe yosope.”

Vers: 116

وَإِذۡ قَالَ ٱللَّهُ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ ءَأَنتَ قُلۡتَ لِلنَّاسِ ٱتَّخِذُونِي وَأُمِّيَ إِلَٰهَيۡنِ مِن دُونِ ٱللَّهِۖ قَالَ سُبۡحَٰنَكَ مَا يَكُونُ لِيٓ أَنۡ أَقُولَ مَا لَيۡسَ لِي بِحَقٍّۚ إِن كُنتُ قُلۡتُهُۥ فَقَدۡ عَلِمۡتَهُۥۚ تَعۡلَمُ مَا فِي نَفۡسِي وَلَآ أَعۡلَمُ مَا فِي نَفۡسِكَۚ إِنَّكَ أَنتَ عَلَّٰمُ ٱلۡغُيُوبِ

Soni (kumbuchilani) katema katachiŵecheta Allah (lisiku lya Kiyama pa kum’buusya Isa) kuti: “E mmwe Isa mwanache jwa Maryam! Ana mmwe mwasalile ŵandu yanti: ‘Mundendani une ni mama ŵangu kuŵa milungu jiŵili mmalo mwa Allah?” Jwalakwe tachiti: “Kuswejela ni Kwenu! Nganiyiŵa yakundisidwa kukwangu kuti mbechete yanganiyiŵajilwa kukwangu, ingaŵe naiche mwakuŵecheta yalakweyo, basi chisimu nkayimanyi. Nkumanyilila yaili mu ntima mwangu, nambo une ngangumanyilila yaili mu ntima Mwenu, chisimu Mmwejo ni Ŵakumanyilila nnope yakusisika.”

Vers: 117

مَا قُلۡتُ لَهُمۡ إِلَّا مَآ أَمَرۡتَنِي بِهِۦٓ أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمۡۚ وَكُنتُ عَلَيۡهِمۡ شَهِيدٗا مَّا دُمۡتُ فِيهِمۡۖ فَلَمَّا تَوَفَّيۡتَنِي كُنتَ أَنتَ ٱلرَّقِيبَ عَلَيۡهِمۡۚ وَأَنتَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدٌ

“Nganimbecheta kukwao ikaŵeje yamwanamwile yanti: ‘Mun'galagatileje Allah, M’mbuje gwangu soni M'mbuje gwenu.’ Soni naliji mboni pa ŵanganyao pa ndema janalonjele chilikati chao. Nambo katema kamwanjigele, Mmwejo ni ŵamwaliji ŵakwalolela ŵanganyao, soni Mmwe pa chindu chilichose m'bele Mboni.”

Vers: 118

إِن تُعَذِّبۡهُمۡ فَإِنَّهُمۡ عِبَادُكَۖ وَإِن تَغۡفِرۡ لَهُمۡ فَإِنَّكَ أَنتَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ

“Naga nkwapa ilagasyo, basi chisimu ŵanganyao achikapolo Ŵenu, soni naga nkwakululuchila, basi nikuti chisimu Mmwejo ni Ŵamachili gakupunda, Ŵalunda lwakusokoka.”

Vers: 119

قَالَ ٱللَّهُ هَٰذَا يَوۡمُ يَنفَعُ ٱلصَّٰدِقِينَ صِدۡقُهُمۡۚ لَهُمۡ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ

Allah tachiti: “Ali ni lisiku lyakwakamuchisya ŵakuŵecheta yakuona ukuona wao, akwete kupata ŵanganyao Matimbe ga ku Mbepo gasikujilima cha pasi pakwe sulo, chaŵe ŵandamo mwalakwemo kwa yaka ni yaka. Allah tiŵanonyele (pakwapochela masengo gao gambone), nombe nao chanonyelwe Najo (pa malipilo gachijwaape). Kwalakweko ni kupunda kwekulungwa nnope.”

Vers: 120

لِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا فِيهِنَّۚ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرُۢ

Allah ni Nsyene uchimwene wa kumawunde ni petaka ni yaili mwalakwemo, soni Jwalakwe pa chindu chilichose aŵele Jwakombola.