ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߊߛߊ߯ߡߌߞߊ߲ ߘߐ߫. * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ثَمٰنِیَةَ اَزْوَاجٍ ۚ— مِنَ الضَّاْنِ اثْنَیْنِ وَمِنَ الْمَعْزِ اثْنَیْنِ ؕ— قُلْ ءٰٓالذَّكَرَیْنِ حَرَّمَ اَمِ الْاُنْثَیَیْنِ اَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَیْهِ اَرْحَامُ الْاُنْثَیَیْنِ ؕ— نَبِّـُٔوْنِیْ بِعِلْمٍ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟ۙ
তেৱেঁই তোমালোকৰ বাবে আঠ প্ৰকাৰ জন্তু সৃষ্টি কৰিছে, ভেৰাৰ দুটা, ছাগলীৰ দুটা, মাইকী আৰু মতা। হে ৰাছুল! মুশ্বৰিকসকলক কওঁক যে, মতা হোৱাৰ কাৰণে উভয় প্ৰকাৰ জন্তুৰ মতাক আল্লাহে হাৰাম কৰিছে নেকি? যদি সিহঁতে হয় বুলি উত্তৰ দিয়ে তেন্তে সিহঁতক কওঁক যে, তেন্তে তোমালোকে মাইকীবোৰক কিয় হাৰাম কৰা? নে তেওঁ মাইকীবোৰক মাইকী হোৱাৰ কাৰণে হাৰাম কৰিছে? যদি সিহঁতে হয় বুলি উত্তৰ দিয়ে, তেন্তে সিহঁতক কওঁক, তেন্তে তোমালোকে মতাবোৰক কিয় হাৰাম বুলি গণ্য কৰা? অথবা তেওঁ সেইবোৰ পোৱালীক হাৰাম কৰিছে নেকি, যিবোৰ উভয় প্ৰকাৰৰ মাইকীয়ে গৰ্ভ ধাৰণ কৰে? সেইবোৰ এই কাৰণে এইবোৰ হাৰাম নেকি যে গৰ্ভত আছে? যদি সিহঁতে কয় যে, হয়; তেন্তে আপুনি সিহঁতক প্ৰশ্ন কৰক যে, সকলো পোৱালী দেখুন গৰ্ভৰ পৰাই জন্ম লাভ কৰে তেন্তে তোমালোকে এনেকুৱা কিয় কৰা যে, কেতিয়াবা মতাক হাৰাম বুলি কোৱা আকৌ কেতিয়াবা মাইকীক হাৰাম বুলি কোৱা। হে মুশ্বৰিকসকল! যদি তোমালোকৰ এই দাবী সত্য হয় যে, এইবোৰক আল্লাহে হাৰাম কৰিছে তেন্তে তোমালোকে কোৱাচোন, তোমালোকে কোনটো সঠিক জ্ঞানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰা।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمِنَ الْاِبِلِ اثْنَیْنِ وَمِنَ الْبَقَرِ اثْنَیْنِ ؕ— قُلْ ءٰٓالذَّكَرَیْنِ حَرَّمَ اَمِ الْاُنْثَیَیْنِ اَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَیْهِ اَرْحَامُ الْاُنْثَیَیْنِ ؕ— اَمْ كُنْتُمْ شُهَدَآءَ اِذْ وَصّٰىكُمُ اللّٰهُ بِهٰذَا ۚ— فَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرٰی عَلَی اللّٰهِ كَذِبًا لِّیُضِلَّ النَّاسَ بِغَیْرِ عِلْمٍ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظّٰلِمِیْنَ ۟۠
আঠ প্ৰকাৰৰ বাকীবোৰ হৈছেঃ উটৰ দুবিধ আৰু গৰুৰ দুবিধ (মতা আৰু মাইকী)। হে ৰাছুল! মুশ্বৰিকসকলক সোধক যে, ইয়াৰ মাজৰ পৰা আল্লাহে যিটোক হাৰাম কৰিছে, সেইটো মতা হোৱাৰ কাৰণে হাৰাম নে মাইকী হোৱাৰ কাৰণে, নে গৰ্ভত থকাৰ কাৰণে হাৰাম কৰিছে? হে মুশ্বৰিকসকল! তোমালোকৰ ধাৰণা মতে যিবোৰক তোমালোকে হাৰাম বুলি গণ্য কৰা সেইবোৰক আল্লাহে হাৰাম কৰাৰ সময়ত তোমালোকে তাত উপস্থিত আছিলা নেকি? সেই ব্যক্তিতকৈ ডাঙৰ অন্যায়কাৰী আৰু কোনো হ'ব নোৱাৰে, যিয়ে আল্লাহৰ প্ৰতি মিছা আৰোপ লগাইছে, আৰু এনেকুৱা বস্তুক তেওঁ হাৰাম কৰা বুলি প্ৰচাৰ কৰিছে যিটোক তেওঁ হাৰাম কৰা নাই। এইটো সি এই কাৰণে কৰিছে যাতে সি সঠিক জ্ঞান নোহোৱাকৈ মানুহক পথভ্ৰষ্ট কৰিব পাৰে। নিশ্চয় আল্লাহে এনেকুৱা অন্যায়কাৰীক সঠিক পথৰ হিদায়ত নিদিয়ে, যিয়ে আল্লাহৰ প্ৰতি মিছা আৰোপ লগায়।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُلْ لَّاۤ اَجِدُ فِیْ مَاۤ اُوْحِیَ اِلَیَّ مُحَرَّمًا عَلٰی طَاعِمٍ یَّطْعَمُهٗۤ اِلَّاۤ اَنْ یَّكُوْنَ مَیْتَةً اَوْ دَمًا مَّسْفُوْحًا اَوْ لَحْمَ خِنْزِیْرٍ فَاِنَّهٗ رِجْسٌ اَوْ فِسْقًا اُهِلَّ لِغَیْرِ اللّٰهِ بِهٖ ۚ— فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ بَاغٍ وَّلَا عَادٍ فَاِنَّ رَبَّكَ غَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟
হে ৰাছুল! আপুনি কওঁক যে, আল্লাহে মোৰ প্ৰতি যি অহী কৰিছে, তাত যি হাৰাম বস্তুৰ উল্লেখ আছে সেয়া হৈছেঃ যবেহ নকৰাকৈ মৃত্যুবৰণ কৰা জন্তু, প্ৰবাহিত তেজ, গাহৰিৰ মাংস এয়া অপৱিত্ৰ হাৰাম। অথবা যিটোক আল্লাহৰ নামৰ পৰিবৰ্তে বেলেগৰ নাম লৈ যবেহ কৰা হৈছে, যেনেঃ দেৱ-দেৱী (পীৰ-ফকীৰ, অলী আওলীয়া)ৰ নামত যবেহ কৰা জন্তু। কিন্তু যদি কোনোবাই ভোক সহ্য কৰিব নোৱাৰি প্ৰাণ বচাবলৈ এইবোৰ খাবলৈ বাধ্য হয়, উপভোগ কৰাৰ উদ্দেশ্যে যদি নহয়, লগতে প্ৰয়োজনতকৈ বেছি নাখায় তেন্তে তাৰ কোনো গুনাহ নহ'ব। হে ৰাছুল! নিশ্চয় আপোনাৰ ৰব্ব নিৰুপায় ব্যক্তিক ক্ষমা কৰিব যদি তাৰ পৰা ভক্ষণ কৰে আৰু তাৰ প্ৰতি তেওঁ দয়াশীল।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَعَلَی الَّذِیْنَ هَادُوْا حَرَّمْنَا كُلَّ ذِیْ ظُفُرٍ ۚ— وَمِنَ الْبَقَرِ وَالْغَنَمِ حَرَّمْنَا عَلَیْهِمْ شُحُوْمَهُمَاۤ اِلَّا مَا حَمَلَتْ ظُهُوْرُهُمَاۤ اَوِ الْحَوَایَاۤ اَوْ مَا اخْتَلَطَ بِعَظْمٍ ؕ— ذٰلِكَ جَزَیْنٰهُمْ بِبَغْیِهِمْ ۖؗ— وَاِنَّا لَصٰدِقُوْنَ ۟
আমি ইয়াহুদীসকলৰ ওপৰত সেই সকলো জীৱ-জন্তু হাৰাম কৰিছিলো যিবোৰৰ আঙুলি পৃথক পৃথক নহয়, যেনে উট আৰু উটপঁখী। সিহঁতৰ ওপৰত গৰু তথা ছাগলীৰ চৰ্বীও হাৰাম কৰিছিলো, কেৱল সেইসমূহ চৰ্বীৰ বাহিৰে যিবোৰ পিঠিত আৰু নাড়ী-ভুৰুত লাগি থাকে, নাইবা হাড়ৰ লগত লাগি থাকে। সিহঁতৰ অন্যায়ৰ পৰিণামস্বৰূপে আমি সিহঁতৰ ওপৰত এইবোৰ হাৰাম কৰিছিলো। নিশ্চয় আমি যি কওঁ সেয়াই সত্য।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• في الآيات دليل على إثبات المناظرة في مسائل العلم، وإثبات القول بالنظر والقياس.
এই আয়াতবোৰৰ দ্বাৰা জ্ঞান সম্পৰ্কীয় বিষয়ত তৰ্ক-বিতৰ্ক কৰাৰ প্ৰমাণ পোৱা যায়, লগতে গৱেষণা তথা উপযুক্ত যুক্তিৰে কথা উত্থাপনৰো প্ৰমাণ পোৱা যায়।
• الوحي وما يستنبط منه هو الطريق لمعرفة الحلال والحرام.
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߊߛߊ߯ߡߌߞߊ߲ ߘߐ߫. - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߕߌߙߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫