ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߞߊ߬ߡߙߌ߬ߦߊ߬ߞߊ߲ ߘߐ߫. * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
قَالَ إِن سَأَلۡتُكَ عَن شَيۡءِۭ بَعۡدَهَا فَلَا تُصَٰحِبۡنِيۖ قَدۡ بَلَغۡتَ مِن لَّدُنِّي عُذۡرٗا
ព្យាការីមូសាបានក៏បានតបថាៈ ប្រសិនបើខ្ញុំសួរ(អ្នកអំពី)អ្វីមួយបន្ទាប់ពីនេះម្ដងទៀតនោះ ចូរអ្នកចាកចេញពីខ្ញុំចុះ។ ជាការពិតណាស់ ខ្ញុំបានមកដល់ចំណុចចុងក្រោយនៃការអធ្យាស្រ័យចំពោះការបោះបង់ការសេពគប់ជាមួយខ្ញុំ ដោយសារតែការខ្ញុំបានធ្វើខុសនឹងបទបញ្ជារបស់អ្នកចំនួនបីដងទៅហើយ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَٱنطَلَقَا حَتَّىٰٓ إِذَآ أَتَيَآ أَهۡلَ قَرۡيَةٍ ٱسۡتَطۡعَمَآ أَهۡلَهَا فَأَبَوۡاْ أَن يُضَيِّفُوهُمَا فَوَجَدَا فِيهَا جِدَارٗا يُرِيدُ أَن يَنقَضَّ فَأَقَامَهُۥۖ قَالَ لَوۡ شِئۡتَ لَتَّخَذۡتَ عَلَيۡهِ أَجۡرٗا
ហើយពួកគាត់ទាំងពីរ(ព្យាការីខហ្ទៀរ និងព្យាការីមូសា)ក៏បានបន្តដំណើរទៅមុខទៀត រហូតគាត់ទាំងពីរបានទៅដល់ភូមិមួយ ពួកគាត់ទាំងពីរក៏បានសុំចំណីអាហារពីអ្នកភូមិនោះ តែពួកគេបានបដិសេធមិនផ្ដល់អាហារឲ្យពួកគាត់ និងមិនបំពេញកាតព្វកិច្ចនៃការទទួលភ្ញៀវចំពោះពួកគាត់ឡើយ។ ក្រោយមក គាត់ទាំងពីរបានឃើញជញ្ជាំងមួយនៅក្នុងភូមិជិតដួលរលំ។ ពេលនោះ ព្យាការីខហ្ទៀរក៏បានធ្វើឲ្យវាត្រង់ឡើងវិញ។ នៅពេលនោះ ព្យាការីមូសាក៏បានពោលទៅកាន់ព្យាការីខហ្ទៀរថាៈ ប្រសិនបើអ្នកចង់យកថ្លៃឈ្នួលចំពោះការជួសជុលវា(ជញ្ជាំង)នោះ អ្នកអាចយកវាបាន ដោយសារតែពួកយើងត្រូវការវា ក្រោយពីពួកគេបានបដិសេធក្នុងទទួលពួកយើងជាភ្ញៀវ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ هَٰذَا فِرَاقُ بَيۡنِي وَبَيۡنِكَۚ سَأُنَبِّئُكَ بِتَأۡوِيلِ مَا لَمۡ تَسۡتَطِع عَّلَيۡهِ صَبۡرًا
ព្យាការីខហ្ទៀរក៏បានពោលទៅកាន់ព្យាការីមូសាថាៈ ការជំទាស់របស់ខ្ញុំដោយខ្ញុំមិនយកថ្លៃឈ្នួលលើការធ្វើឲ្យជញ្ជាំងត្រង់ឡើងវិញនេះ គឺជាកន្លែងដែលពួកយើងត្រូវបែកគ្នាហើយ។ ខ្ញុំនឹងបកស្រាយប្រាប់អ្នកនូវអ្វីដែលអ្នកមិនអាចអត់ធ្មត់ចំពោះអ្វីដែលអ្នកបានឃើញខ្ញុំធ្វើវានោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَمَّا ٱلسَّفِينَةُ فَكَانَتۡ لِمَسَٰكِينَ يَعۡمَلُونَ فِي ٱلۡبَحۡرِ فَأَرَدتُّ أَنۡ أَعِيبَهَا وَكَانَ وَرَآءَهُم مَّلِكٞ يَأۡخُذُ كُلَّ سَفِينَةٍ غَصۡبٗا
ចំពោះរឿងសំពៅដែលអ្នកបានជំទាស់មិនឲ្យខ្ញុំទម្លុះវានោះ ជាការពិតណាស់ វាជាកម្មសិទ្ធិរបស់អ្នកទន់ខ្សោយដែលប្រកបមុខរបរនៅលើផ្ទៃសមុទ្រ ដោយពួកគេមិនមានលទ្ធភាពអាចការពារវាបានឡើយ ហើយខ្ញុំចង់ធ្វើឲ្យវាធ្លុះធ្លាយតាមរយៈអ្វីដែលខ្ញុំបានធ្វើទៅលើវា(ទម្លុះសំពៅនោះដោយដកយកក្តារមួយបន្ទះ)នោះ គឺដើម្បីកុំឲ្យស្ដេចមួយអង្គដែលនៅខាងមុខពួកគេនោះរឹបអូសយកវា ព្រោះថាស្ដេចអង្គនោះ តែងតែរឹបអូសយកទាំងបង្ខំពីម្ចាស់សំពៅនូវរាល់សំពៅណាដែលល្អៗ និងដោះលែង(មិនរឹបអូសយក)រាល់សំពៅណាដែលធ្លុះធ្លាយ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَمَّا ٱلۡغُلَٰمُ فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤۡمِنَيۡنِ فَخَشِينَآ أَن يُرۡهِقَهُمَا طُغۡيَٰنٗا وَكُفۡرٗا
ចំណែករឿងក្មេងប្រុសដែលអ្នកបានជំទាស់មិនឲ្យខ្ញុំសម្លាប់គេនោះ គឺឪពុកម្ដាយរបស់គេជាអ្នកដែលមានជំនឿ ហើយនៅក្នុងការដឹងរបស់អល់ឡោះ ក្មេងនោះគឺជាអ្នកដែលគ្មានជំនឿ ហើយយើងខ្លាចពេលគេធំឡើង គេនឹងអូសទាញឪពុកម្ដាយរបស់គេឲ្យធ្លាក់ទៅក្នុងភាពគ្មានជំនឿនឹងអល់ឡោះ និងប្រព្រឹត្តល្មើស(នឹងទ្រង់) ដោយសារតែការស្រឡាញ់លើសលប់របស់ពួកគាត់ទាំងពីរចំពោះគេ ឬក៏ដោយសារគាត់ទាំងពីរត្រូវការគេ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَأَرَدۡنَآ أَن يُبۡدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيۡرٗا مِّنۡهُ زَكَوٰةٗ وَأَقۡرَبَ رُحۡمٗا
ហើយខ្ញុំចង់ឲ្យអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ផ្លាស់ប្ដូរឲ្យពួកគាត់ទាំងពីរ(ដោយបង្កើត)នូវកូនប្រុសម្នាក់ផ្សេងទៀតដែលល្អជាងនោះ ទាំងខាងសាសនា និងការរស់នៅ ហើយនិងជ្រះស្អាតអំពីបាបកម្មនានា ព្រមទាំងជាទីស្រឡាញ់ទៅចំពោះឪពុកម្ដយរបស់គេជាងកូនដែលបានស្លាប់នេះទៅទៀត។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَمَّا ٱلۡجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَٰمَيۡنِ يَتِيمَيۡنِ فِي ٱلۡمَدِينَةِ وَكَانَ تَحۡتَهُۥ كَنزٞ لَّهُمَا وَكَانَ أَبُوهُمَا صَٰلِحٗا فَأَرَادَ رَبُّكَ أَن يَبۡلُغَآ أَشُدَّهُمَا وَيَسۡتَخۡرِجَا كَنزَهُمَا رَحۡمَةٗ مِّن رَّبِّكَۚ وَمَا فَعَلۡتُهُۥ عَنۡ أَمۡرِيۚ ذَٰلِكَ تَأۡوِيلُ مَا لَمۡ تَسۡطِع عَّلَيۡهِ صَبۡرٗا
រីឯរឿងជញ្ជាំងដែលខ្ញុំបានជួសជុលវា ហើយអ្នកបានជំទាស់នឹងខ្ញុំមិនឲ្យជួសជុលវាទេនោះ ជាការពិតណាស់ វាជាកម្មសិទ្ធិរបស់ក្មេងប្រុសកំព្រាឪពុកពីរនាក់រស់នៅក្នុងទីក្រុងដែលពួកយើងបានមកដល់នោះ ហើយនៅខាងក្រោមជញ្ជាំងនោះ គឺមានកំណប់ទ្រព្យសម្បត្តិដែលគេកប់ទុកឲ្យពួកគេទាំងពីរ ហើយឪពុករបស់ក្មេងប្រុសទាំងពីរនេះទៀតសោត គឺជាមនុស្សល្អត្រឹមត្រូវ។ ហើយម្ចាស់របស់អ្នក(ឱព្យាការីមូសា)មានបំណងចង់ឲ្យគេទាំងពីរពេញវ័យគ្រប់អាយុ និងឲ្យគេទាំងពីរយកកំណប់ទ្រព្យរបស់គេទាំងពីរចេញពីក្រោមជញ្ជាំងនោះ។ ប្រសិនបើជញ្ជាំងបានរលំបាក់ធ្លាក់ក្នុងពេលឥឡូវនេះ នោះទ្រព្យសម្បត្តិ(កំណប់)របស់គេទាំងពីរនឹងត្រូវលាតត្រដាង(ឲ្យអ្នកដទៃបានឃើញ) ហើយប្រឈមនឹងការបាត់បង់ជាមិនខាន។ ហើយការរៀបចំទាំងនេះ គឺជាក្ដីមេត្តាករុណាពី(អល់ឡោះ)ម្ចាស់របស់អ្នកចំពោះគេទាំងពីរ ហើយខ្ញុំមិនបានធ្វើវាតាមតែទំនើងចិត្តរបស់ខ្ញុំនោះឡើយ។ នោះហើយគឺជាការបកស្រាយចំពោះអ្វីដែលអ្នកមិនអាចអត់ធ្មត់ចំពោះវាបាននោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَيَسۡـَٔلُونَكَ عَن ذِي ٱلۡقَرۡنَيۡنِۖ قُلۡ سَأَتۡلُواْ عَلَيۡكُم مِّنۡهُ ذِكۡرًا
ហើយពួកមុស្ហរីគីននិងពួកយូដានឹងសួរអ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)ជាការសាកល្បង(អំពីពួកគេចំពោះអ្នក)ពីរឿងរ៉ាវរបស់ ហ្ស៊ុលករណែន។ ចូរអ្នកពោលថាៈ ខ្ញុំនឹងនិទានរឿងរបស់គេមួយផ្នែកប្រាប់ដល់ពួកអ្នកដោយពួកអ្នកអាចយកវាធ្វើជាមេរៀន និងជាការចងចាំ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• وجوب التأني والتثبت وعدم المبادرة إلى الحكم على الشيء.
• ចាំបាច់ត្រូវពិនិត្យពិចារណា ផ្ទៀងផ្ទាត់ ហើយមិនត្រូវប្រញាប់ប្រញាល់វិនិច្ឆ័យចំពោះរឿងអ្វីមួយលឿនពេកនោះឡើយ។
• أن الأمور تجري أحكامها على ظاهرها، وتُعَلق بها الأحكام الدنيوية في الأموال والدماء وغيرها.
• ជាការពិតណាស់ កិច្ចការទាំងឡាយ គឺគេវិនិច្ឆ័យវាទៅលើផ្នែកខាងក្រៅរបស់វា ហើយវាភ្ជាប់ទៅនឹងច្បាប់លោកិយចំពោះទ្រព្យសម្បត្តិ អាយុជីវិត និងផ្សេងៗទៀត។
• يُدْفَع الشر الكبير بارتكاب الشر الصغير، ويُرَاعَى أكبر المصلحتين بتفويت أدناهما.
• ការពារប្រការអាក្រក់ធំៗតាមរយៈការប្រព្រឹត្តប្រការអាក្រក់តូចៗ ហើយត្រូវពិនិត្យមើល ថាតើមួយណាដែលមានផលប្រយោជន៍ធំធេងជាងគេក្នុងចំណោមប្រការទាំងពីរនោះ។
• ينبغي للصاحب ألا يفارق صاحبه ويترك صحبته حتى يُعْتِبَه ويُعْذِر منه.
• ចាំបាច់លើអ្នកដែលរាប់អានគ្នា គឺមិនត្រូវបែកចេញពីមិត្តភក្តិរបស់ខ្លួន និងបោះបង់ការរាប់អានគ្នានោះទេ រហូតទាល់តែគេបានដាស់រំលឹកមិត្តភក្តិរបស់ពីកំហុសឆ្គងនោះជាមុនសិន។
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߞߊ߬ߡߙߌ߬ߦߊ߬ߞߊ߲ ߘߐ߫. - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߕߌߙߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫