ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߟߊߘߛߏߣߍ߲" ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߘߐ߫ ߊ߬ߠߌ߯ߙߌ߲ߞߊ߲ ߘߐ߫ * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۚ إِن يَشَأۡ يُذۡهِبۡكُمۡ وَيَأۡتِ بِخَلۡقٖ جَدِيدٖ
ئەي ئىنسان! شەكسىزكى ئاللاھنىڭ ئاسمانلارنى ۋە زېمىننى ھەق رەۋىشتە ياراتقانلىقىنى، بىكار ياراتمىغانلىقىنى بىلمىدىڭمۇ؟ ئەي ئىنسانلار! ئەگەر ئاللاھ خالىسا ئىدى، سىلەرنى يوق قىلىۋېتىپ، ئورنۇڭلارغا ئۆزىگە ئىتائەت قىلىدىغان ۋە ئىبادەت قىلىدىغان باشقا كىشىلەرنى كەلتۈرگەن بولاتتى. ئەلۋەتتە سىلەرنى يوق قىلىۋېتىپ، ئورنۇڭلارغا ئۆزىگە قۇلچىلىق قىلىدىغان ۋە ئىتائەت قىلىدىغان باشقا بىر قەۋمنى كەلتۈرۈش ئاللاھقا ئاساندۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَبَرَزُواْ لِلَّهِ جَمِيعٗا فَقَالَ ٱلضُّعَفَٰٓؤُاْ لِلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُوٓاْ إِنَّا كُنَّا لَكُمۡ تَبَعٗا فَهَلۡ أَنتُم مُّغۡنُونَ عَنَّا مِنۡ عَذَابِ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٖۚ قَالُواْ لَوۡ هَدَىٰنَا ٱللَّهُ لَهَدَيۡنَٰكُمۡۖ سَوَآءٌ عَلَيۡنَآ أَجَزِعۡنَآ أَمۡ صَبَرۡنَا مَا لَنَا مِن مَّحِيصٖ
پۈتۈن مەخلۇقاتلار قىيامەت كۈنى قەبرىلىرىدىن چىقىپ ئاللاھنىڭ ھۇزۇرىغا بارىدۇ. ئاندىن ئەگەشكۈچى ئاجىزلار يولباشچى كاتتىۋاشلىرىغا: ئەي كاتتىۋاشلار! شەكسىزكى بىز سىلەرگە ئەگىشىپ، سىلەرنىڭ بۇيرۇقۇڭلار بويىچە ئىش قىلغان، چەكلىگەنلىرىڭلارنى قىلمىغان ئىدۇق. ئەمدى سىلەر بىزنى ئاللاھنىڭ ئازابىدىن ئازراق بولسىمۇ قوغدىيالامسىلەر؟ دەيدۇ. يولباشچى كاتتىۋاشلار دەيدۇكى: ئاللاھ بىزنى توغرا يولغا مۇۋەپپەق قىلغان بولسا ئىدى، بىزمۇ سىلەرنى شۇ يولغا يېتەكلىگەن ھەمدە ھەممىمىز بىردەك ئاللاھنىڭ ئازابىدىن قۇتۇلغان بولاتتۇق. لېكىن ئاللاھ بىزنى ئازغۇن قىلدى، ئاندىن بىزمۇ سىلەرنى ئازدۇردۇق. شۇڭا ئەمدى بىز مەيلى ئازابقا ۋايسايلى ياكى چىشىمىزنى چىشىمىزغا چىشلەپ تۇرايلى، ھەممىمىز ئوخشاش. بۇ ئازابتىن بىزگە ئەمدى قېچىش يوق.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَقَالَ ٱلشَّيۡطَٰنُ لَمَّا قُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ إِنَّ ٱللَّهَ وَعَدَكُمۡ وَعۡدَ ٱلۡحَقِّ وَوَعَدتُّكُمۡ فَأَخۡلَفۡتُكُمۡۖ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيۡكُم مِّن سُلۡطَٰنٍ إِلَّآ أَن دَعَوۡتُكُمۡ فَٱسۡتَجَبۡتُمۡ لِيۖ فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوٓاْ أَنفُسَكُمۖ مَّآ أَنَا۠ بِمُصۡرِخِكُمۡ وَمَآ أَنتُم بِمُصۡرِخِيَّ إِنِّي كَفَرۡتُ بِمَآ أَشۡرَكۡتُمُونِ مِن قَبۡلُۗ إِنَّ ٱلظَّٰلِمِينَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
جەننەت ئەھلى جەننەتكە، دوزاخ ئەھلى دوزاخقا كىرگەن ۋاقىتتا ئىبلىس مۇنداق دەيدۇ: ھەقىقەتەن ئاللاھ سىلەرگە راست ۋەدە قىلغان ئىدى ھەمدە سىلەرگە بەرگەن ۋەدىسىنى ئىشقا ئاشۇردى. مەن سىلەرگە يالغاندىن ۋەدە قىلغان ئىدىم، شۇڭا سىلەرگە بەرگەن ۋەدەمدە تۇرالمىدىم. مېنىڭ دۇنيادا سىلەرنى كۇپرى ۋە ئازغۇنلۇققا زورلىغۇدەك كۈچۈم يوق ئىدى، لېكىن سىلەرنى كۇپرىغا چاقىرىپ قويدۇم، ئاسىيلىقنى چىرايلىق كۆرسەتتىم، شۇنىڭ بىلەن سىلەر ماڭا ئەگىشىشكە ئالدىرىدىڭلار. شۇڭا ئەمدى ئۆزۈڭلارنىڭ ئازغۇنلۇقى ئۈچۈن ماڭا مالامەت قىلماي، ئۆزۈڭلارغا مالامەت قىلىڭلار. چۈنكى شۇنداق قىلىش ئەڭ لايىق مالامەتتۇر. مەن سىلەردىن ئازابنى قايتۇرۇش ئارقىلىق سىلەرنىڭ نىجاتكارىڭلار بولالمايمەن، سىلەرمۇ مەندىن ئازابنى قايتۇرۇش ئارقىلىق مېنىڭ نىجاتكارىم بولالمايسىلەر. شەكسىزكى مەن سىلەرنىڭ قۇلچىلىق قىلىشتا مېنى ئاللاھقا شېرىك قىلغىنىڭلارنى ئىنكار قىلىمەن. دۇنيادا ئاللاھقا باشقىلارنى شېرىك قىلىش ۋە ئۇنىڭغا كاپىر بولۇش ئارقىلىق ئۆزىگە زۇلۇم قىلغانلارغا قىيامەت كۈنى ئۇلارنى كۈتۈپ تۇرىدىغان دەرتلىك ئازاب بار.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأُدۡخِلَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا بِإِذۡنِ رَبِّهِمۡۖ تَحِيَّتُهُمۡ فِيهَا سَلَٰمٌ
زالىملارنىڭ ئاقىۋىتىنىڭ ئەكسىچە، ئىمان ئېيتقان ۋە ياخشى ئەمەللەرنى قىلغانلار سارايلىرى ۋە دەل - دەرەخلىرى ئاستىدىن ئۆستەڭلەر ئېقىپ تۇرىدىغان جەننەتلەرگە كىرگۈزۈلىدۇ، ئۇلار پەرۋەردىگارىنىڭ ئىزنى بىلەن جەننەتلەردە مەڭگۈ قالىدۇ. ئۇلار ئۆزئارا سالاملىشىدۇ، پەرىشتىلەرمۇ، پەرۋەردىگارىمۇ ئۇلارغا سالام بېرىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَلَمۡ تَرَ كَيۡفَ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا كَلِمَةٗ طَيِّبَةٗ كَشَجَرَةٖ طَيِّبَةٍ أَصۡلُهَا ثَابِتٞ وَفَرۡعُهَا فِي ٱلسَّمَآءِ
ئەي پەيغەمبەر! ئاللاھ تائالانىڭ تەۋھىد كەلىمىسى ئۈچۈن قانداق مىسال بايان قىلغانلىقىنى بىلمىدىڭمۇ؟ تەۋھىد كەلىمىسى بولسا "ئاللاھتىن باشقا ھېچ ئىلاھىي مەبۇد يوقتۇر" دېگەن سۆز بولۇپ، ئاللاھ تائالا ئۇنى ياخشى دەرەخ خورمىغا ئوخشاتتى. ئۇنىڭ يىلتىزى يەر ئاستىدا مۇستەھكەم تۇرىدۇ، ياخشى يىلتىزلىرى ئارقىلىق سۇ ئىچىدۇ، شېخى بولسا ئاسمانغا تاقاشقان بولۇپ، شەبنەمدىنمۇ سۇ ئىچىدۇ ھەمدە ساپ ھاۋانى سۈمۈرىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• بيان سوء عاقبة التابع والمتبوع إن اجتمعا على الباطل.
بۇ ئايەتلەر ئەگەشكۈچى بىلەن ئەگەشتۈرگۈچى خاتا ئۈستىدە بىرلەشسە ھەممىسىنىڭ ئاقىۋىتىنىڭ ئېچىنىشلىق بولىدىغانلىقىنى ئۇقتۇرىدۇ.
• بيان أن الشيطان أكبر عدو لبني آدم، وأنه كاذب مخذول ضعيف، لا يملك لنفسه ولا لأتباعه شيئًا يوم القيامة.
شەيتاننىڭ ئادەم ئەۋلادىنىڭ ئەڭ چوڭ دۈشمىنى بولۇپ، يالغانچى، ئېتىبارسىز، ئاجىز ئىكەنلىكىنى، قىيامەت كۈنى نە ئۆزىگە، نە ئەگەشكۈچىلىرىگە قىلچە ئەسقاتمايدىغانلىقىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ.
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߟߊߘߛߏߣߍ߲" ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߘߐ߫ ߊ߬ߠߌ߯ߙߌ߲ߞߊ߲ ߘߐ߫ - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߕߌߙߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫