ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߟߊߘߛߏߣߍ߲" ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߘߐ߫ ߊ߬ߠߌ߯ߙߌ߲ߞߊ߲ ߘߐ߫ * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
مۈلك
ߝߐߘߊ ߟߊߢߌߣߌ߲ ߘߏ߫:
إظهار كمال ملك الله وقدرته؛ بعثًا على خشيته، وتحذيرًا من عقابه.
ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلۡمَوۡتَ وَٱلۡحَيَوٰةَ لِيَبۡلُوَكُمۡ أَيُّكُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗاۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡغَفُورُ
ئەي ئىنسانلار! ئاللاھ تائالا ئۆلۈم بىلەن ھاياتلىقنى سىلەردىن قايسىڭلارنىڭ ئەڭ ياخشى ئەمەل قىلىدىغانلىقىنى سىناپ بېقىش ئۈچۈن ياراتتى. ئاللاھ غالىبتۇركى، ئۇنى ھېچكىم مەغلۇب قىلالمايدۇ. ئۇ بەندىلىرىدىن تەۋبە قىلغانلارنىڭ گۇناھلىرىنى مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلَّذِي خَلَقَ سَبۡعَ سَمَٰوَٰتٖ طِبَاقٗاۖ مَّا تَرَىٰ فِي خَلۡقِ ٱلرَّحۡمَٰنِ مِن تَفَٰوُتٖۖ فَٱرۡجِعِ ٱلۡبَصَرَ هَلۡ تَرَىٰ مِن فُطُورٖ
ئاللاھ يەتتە قات ئاسماننى ياراتتى، ھەر بىر قات ئاسمان يەنە بىرىنىڭ ئۈستىدە بولۇپ، ئاسمان بىلەن ئاسمان بىر - بىرىگە تېگىپ قالمايدۇ. ئەي ئاسمانغا قارىغۇچى ئىنسان! ئاللاھنىڭ يارىتىشىدا ھېچقانداق زىتلىق ۋە ماسلاشماسلىق بارلىقىنى كۆرمەيسەن. قايتىلاپ قاراپ باققىنكى، ئاسماندا بىرەر يوچۇق بارلىقىنى ياكى دەز كەتكەنلىكىنى كۆرەلەمدىكەنسەن؟ ھەرگىز ئۇنداق ئەھۋال بارلىقىنى كۆرمەيسەن. پەقەت مۇكەممەل، پۇختا بىر يارىتىشنىلا كۆرىسەن.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَقَدۡ زَيَّنَّا ٱلسَّمَآءَ ٱلدُّنۡيَا بِمَصَٰبِيحَ وَجَعَلۡنَٰهَا رُجُومٗا لِّلشَّيَٰطِينِۖ وَأَعۡتَدۡنَا لَهُمۡ عَذَابَ ٱلسَّعِيرِ
ھەقىقەتەن بىز يەر يۈزىگە ئەڭ يېقىن بولغان ئاسماننى نۇرلۇق يۇلتۇزلار بىلەن زىننەتلىدۇق ۋە ئۇ يۇلتۇزلارنى (ئاسمان خەۋەرلىرىنى) ئوغرىلىقچە ئاڭلىۋالىدىغان شەيتانلارنى ئاتىدىغان ئوق قىلدۇق. ئۇ يۇلتۇزلار ئوغرى شەيتانلارنى كۆيدۈرۈپ تاشلايدۇ. بىز ئۇلارغا ئاخىرەتتە لاۋۇلداپ تۇرغان ئوتنى تەييارلىدۇق.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
تَكَادُ تَمَيَّزُ مِنَ ٱلۡغَيۡظِۖ كُلَّمَآ أُلۡقِيَ فِيهَا فَوۡجٞ سَأَلَهُمۡ خَزَنَتُهَآ أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ نَذِيرٞ
دوزاخ ئۆزىگە تاشلانغانلارغا قاتتىق غەزەپلەنگەنلىكتىن يېرىلىپ، پارە - پارە بولۇپ كەتكىلى تاس قالىدۇ. دوزاخقا ھەر قېتىم دوزاخ ئەھلى بولغان كاپىرلار تاشلانغاندا ئۇنىڭغا مۇئەككەل قىلىنغان پەرىشتىلەر ئۇلارنى ئەيىبلەش يۈزىسىدىن: دۇنيادىكى ۋاقتىڭلاردا سىلەرنى ئاللاھنىڭ ئازابىدىن قورقۇتىدىغان بىرەر پەيغەمبەر كەلمىگەنمىدى؟ دەپ سورايدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالُواْ بَلَىٰ قَدۡ جَآءَنَا نَذِيرٞ فَكَذَّبۡنَا وَقُلۡنَا مَا نَزَّلَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٍ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا فِي ضَلَٰلٖ كَبِيرٖ
كاپىرلار: ئەلۋەتتە بىزنى ئاللاھنىڭ ئازابىدىن قورقۇتىدىغان پەيغەمبەر كەلگەن، ئەمما بىز ئۇنى ئىنكار قىلىپ ئۇنىڭغا: ئەي پەيغەمبەرلەر! ئاللاھ ھېچقانداق ۋەھىي چۈشۈرگىنى يوق. سىلەر پەقەت ھەقتىن يىراق گۇمراھلىقتا سىلەر، دېگەن ئىدۇق، دېيىشىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَقَالُواْ لَوۡ كُنَّا نَسۡمَعُ أَوۡ نَعۡقِلُ مَا كُنَّا فِيٓ أَصۡحَٰبِ ٱلسَّعِيرِ
كاپىرلار يەنە: كاشكى بىز (پەيغەمبەرنىڭ ئاگاھلاندۇرۇشلىرىنى) مەنپەئەتلىنىش مەقسىتىدە ئاڭلىغان بولساق ياكى ھەقنى باتىلدىن ئايرىيالايدىغان ئادەمدەك ئەقلىمىزنى ئىشلەتكەن بولساق، دوزاخ ئەھلىنىڭ قاتارىدا بولماس ئىدۇق. كاشكى بىزمۇ پەيغەمبەرلەرگە ئىمان كەلتۈرۈپ، ئۇلار ئېلىپ كەلگەن دىنغا چىنپۈتۈپ، جەننەت ئەھلىدىن بولساقچۇ! - دېيىشىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• في معرفة الحكمة من خلق الموت والحياة وجوب المبادرة للعمل الصالح قبل الموت.
ئۆلۈم بىلەن ھاياتلىقنىڭ يارىتىلىشىدىكى ھېكمەتنى تونۇغاندىن كېيىن ئۆلۈم كېلىشتىن بۇرۇن سالىھ ئەمەلگە ئالدىراش ۋاجىبتۇر.
• حَنَقُ جهنم على الكفار وغيظها غيرةً لله سبحانه.
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߟߊߘߛߏߣߍ߲" ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߘߐ߫ ߊ߬ߠߌ߯ߙߌ߲ߞߊ߲ ߘߐ߫ - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߕߌߙߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫