د معناګانو ژباړه سورت رحمن - کردي ژبې ته د المختصر في تفسیر القرآن الکریم ژباړه - د مخ نمبر 531 - د قرآن کریم دائرة المعارف

الرحمن

د سورت د مقصدونو څخه:

تذكير الجن والإنس بنعم الله الباطنة والظاهرة، وآثار رحمته في الدنيا والآخرة.

بیرهێنانەوەى جنۆکە و مرۆڤ بە نیعمەتەکانى خواى گەورە لە نهێنی و ئاشکرادا و شوێنەواری ڕەحمەتی ئەو زاتە لە دونیا و دوارۆژدا.

---

آیت: 1

ٱلرَّحۡمَٰنُ

ئەو پەروەردگارەی ئەم قورئانە پیرۆزەی ناردووە، خاوەنی سۆز و میھرە و کانگای ڕەحمەت و بەزەیی بێ سنورە.

آیت: 2

عَلَّمَ ٱلۡقُرۡءَانَ

ھەر ئەو زاتە کە خەڵكی فێری خوێندنەوە و تێگەیشتنی قورئان کردووە، لەبەرکردن وتێگەیشتنی بۆ ئاسان کردن.

آیت: 3

خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ

ھەر ئەو زاتە لەسەرەتاوە مرۆڤی بەدیھێناوە، دواتریش شێوەی بەجوانترین شێواز ڕێكخستووه.

آیت: 4

عَلَّمَهُ ٱلۡبَيَانَ

وە فێریکرد کەچۆن بتوانێ ئەوەی لە دڵیدایە بیڵێ و دەری ببڕێ، بە گوفتار یان بە نووسین.

آیت: 5

ٱلشَّمۡسُ وَٱلۡقَمَرُ بِحُسۡبَانٖ

خۆر و مانگیش بەفەرمانی پەروەردگار لەو خولگەی کە بۆیان دیاریکراوە بەبێ زیاد و کەم دەسوڕێنەوە، بۆ ئەوەی مرۆڤەکان ژمارەی ساڵ و مانگەکان و حسێبی خۆیان بزانن.

آیت: 6

وَٱلنَّجۡمُ وَٱلشَّجَرُ يَسۡجُدَانِ

ڕووەکە بێ قەدەکان و درەختە بەرزەکانیش ھەموویان سوژدە دەبەن بۆ (اللە تعالی) و لەنەخشەی دیاری کراوی بەدیھێنەریان دەرناچن و ناترازێن و ملكەچی فەرمانی ئەون.

آیت: 7

وَٱلسَّمَآءَ رَفَعَهَا وَوَضَعَ ٱلۡمِيزَانَ

پەروەردگار ئاسمانی بەرزی ڕاگرتووە بەسەر زەویدا، تەرازوو پێوەری لەسەر زەوی داناوە - ھەموو شتێک بەئەندازە و یاسایە - وە فەرمانیشی کردووە بە بەندەکانی کە دادپەروەر بن.

آیت: 8

أَلَّا تَطۡغَوۡاْ فِي ٱلۡمِيزَانِ

- ئەی خەڵکینە - ئەو پەروەردگارەی تەرازووی حەق و دادپەروەری ھێناوەتە دی و بەفەرمان و فەرمایشتەکانی خۆی دەریخستووە، تا مرۆڤەکان لەسنووری هەق دەرنەچن و خیانەت نەکەن لە کێشانە و پێوانەدا.

آیت: 9

وَأَقِيمُواْ ٱلۡوَزۡنَ بِٱلۡقِسۡطِ وَلَا تُخۡسِرُواْ ٱلۡمِيزَانَ

هەق و دادپەروەری دابمەزرێنن لەنێو خۆتاندا، پیادەی بکەن لەھەموو کارو بارێکدا، لەکێشانە و پێوانەدا دادپەروەر بن و زیاد و کەمی و ناپاکی تێدا نەکەن هەركاتێك بۆ خۆتان، یان بۆ كەسانی تر كێشاتان.

آیت: 10

وَٱلۡأَرۡضَ وَضَعَهَا لِلۡأَنَامِ

پەروەردگار زەوی داناوە و ملکەچی کردووە بۆ بەدیهێنراوەكانی تا لەسەری نیشتەجێ ببن و ژیان بەرنه سەر.

آیت: 11

فِيهَا فَٰكِهَةٞ وَٱلنَّخۡلُ ذَاتُ ٱلۡأَكۡمَامِ

ھەموو جۆرە درەختێکی بەرداری تێدایە، وە دار خورمای تیادا ھێناوەتە کایە، کە یەکەم جار ھێشووەکەی لەناو کیفدا دروست دەبێت.

آیت: 12

وَٱلۡحَبُّ ذُو ٱلۡعَصۡفِ وَٱلرَّيۡحَانُ

ھەروەھا زەوی بەشێوەیەک فەراھەم ھێناوە کەھەموو جۆرە دانەوێڵەیەکی تیادا بڕوێت، وەک گەنم و جۆ، ھەروەھا گەلێک سەوزایی بۆنداریشی تیا ڕواندووە، وەک ڕێحانە و گوڵ.

آیت: 13

فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ

دەی کەواتە ئەی گرۆی ئادەمیزاد و جنۆکە، بەکام لە ناز و نیعمەتەکانی پەروەردگارتان بڕواناکەن و بەدرۆی دەزانن؟!

آیت: 14

خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِن صَلۡصَٰلٖ كَٱلۡفَخَّارِ

(اللە تعالی) ئادەمی (سەلامی خوای لێ بێت) لە قوڕی و شکەوەبوو بەدیھێناوە، کە ئەگەر پڵتۆکی لێبدرایە، دەنگی دەدایەوە. وەک قوڕی سورەوەکراو (فەخوری).

آیت: 15

وَخَلَقَ ٱلۡجَآنَّ مِن مَّارِجٖ مِّن نَّارٖ

ھەروەھا باوکی جنۆکەی لە بڵێسەی ئاگرێکی بێ دووکەڵ بەدیھێناوە.

آیت: 16

فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ

دەی کەواتە ئەی گرۆی ئادەمیزاد و جنۆکە، بەکام لە ناز و نیعمەتەکانی پەروەردگارتان بڕواناکەن و بەدرۆی دەزانن؟!

آیت: 17

رَبُّ ٱلۡمَشۡرِقَيۡنِ وَرَبُّ ٱلۡمَغۡرِبَيۡنِ

ھەر (اللە تعالی) خۆی پەروەردگاری ھەردوو ڕۆژھەڵات و ڕۆژئاوایە (کە لە ھەردوو وەرزی ھاوین و زستاندا زۆر ئاشکران).

آیت: 18

فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ

دەی کەواتە ئەی گرۆی ئادەمیزاد و جنۆکە، بەکام لە ناز و نیعمەتەکانی پەروەردگارتان بڕواناکەن و بەدرۆی دەزانن؟!

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• كتابة الأعمال صغيرها وكبيرها في صحائف الأعمال.

تۆمارکردنی ھەرچی کردار ھەیە - گەورە یان بچوک - لە پەڕاوگەی کرداردا.

• ابتداء الرحمن بذكر نعمه بالقرآن دلالة على شرف القرآن وعظم منته على الخلق به.

پەروەردگار لە باسی نیعمەتەکانیدا سەرەتا بە باسی قورئان دەستی پێکردووە، بەڵگەیە لەسەر ڕێز و گەورەیی قورئان، وە گەورەیی چاکە و فەزڵی پەروەردگارە بەسەر بەندەکانییەوە.

• مكانة العدل في الإسلام.

ئەم سورەتە پله و پایە و گرنگی دادپەروەری لە ئیسلامدا دەردەخات.

• نعم الله تقتضي منا العرفان بها وشكرها، لا التكذيب بها وكفرها.

ناز و نیعمەتەکانی پەروەردگار بۆ بەندەکانی، بۆ ئەوەیە زیاتر بیناسین و سوپاسگوزاری ئەو بین، نەک پشتکردنە بەرنامەکەی باوەڕی پێ نەھێنین.