د معناګانو ژباړه سورت الليل - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - د قرآن کریم دائرة المعارف

سورەتی اللیل

د سورت د مقصدونو څخه:

بيان أحوال الخلق في الإيمان والإنفاق وحال كل فريق.

ڕوونکردنەوەى حاڵی خوڵقێنراوەکان لە ئیمان و خەرجکردن و حاڵی هەر کۆمەڵێک.

---

آیت: 1

وَٱلَّيۡلِ إِذَا يَغۡشَىٰ

سوێند بەشەو کاتێک نێوان زەوی وئاسمان دادەپۆشێت بەتاریکیەکەی.

آیت: 2

وَٱلنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّىٰ

وە سوێند بە ڕۆژر کاتێک کە ڕووناک دەبێتەوە ودەردەکەوێت.

آیت: 3

وَمَا خَلَقَ ٱلذَّكَرَ وَٱلۡأُنثَىٰٓ

سوێند بە بەدیھێنانی اللە -تەعاﻻ- بۆ ھەردوو ڕەگەزەکە: بەدیھێنانی نێر ومێ.

آیت: 4

إِنَّ سَعۡيَكُمۡ لَشَتَّىٰ

-ئەی خەڵکینە- بێگومان ھەوڵ وکۆششتان جیاوازە، ھەندێکیان کردەوە چاکەکانە کەدەبنە ھۆی چوونە بەھەشتەوە، وە ھەندێکی تریشیان گوناھـ وتاوانەکانە کە دەبنە ھۆی چوونە ئاگری دۆزەخەوە.

آیت: 5

فَأَمَّا مَنۡ أَعۡطَىٰ وَٱتَّقَىٰ

ئەمجا ئەو كەسەی دەبەخشێت لەو سەروەت وسامانەی کە واجبە لەسەری بیبەخشێت لە زەکات وخەرجی وکەفارەتەکان، پاشان خۆی پاراست لەوەی قەدەغەی لێکراوە وفەرمانی پێکراوە کە لێی دوور بکەوێتەوە.

آیت: 6

وَصَدَّقَ بِٱلۡحُسۡنَىٰ

وە باوەڕی تەواوی ھەبێت بە بەڵێنەکانی اللە -تەعاﻻ- (بەوەی لەبەرامبەر بەخشینی ماڵەکەیدا پاداشتی دەداتەوە بە بەھەشتی بەرین وفراوان).

آیت: 7

فَسَنُيَسِّرُهُۥ لِلۡيُسۡرَىٰ

ئەوە ھەر زوو ڕێگای چاکە وچاکەکاری بۆ ئاسان دەکەین، لەگەڵ بەخشین لەپێناو اللە -تەعاﻻ-دا.

آیت: 8

وَأَمَّا مَنۢ بَخِلَ وَٱسۡتَغۡنَىٰ

بەڵام ئەوەی ڕژد وچرووک وڕەزیل وھیچ نەبەخشێت لەوەی واجبە لەسەری کە بیبەخشێت، وە خۆی بێ نیاز بگرێت لە اللە -تەعاﻻ- بەماڵ وسەروەت وسامانی، وە داوای ھیچ شتێک لە فەزڵ وناز ونیعمەتەکان لە اللە نەکات.

آیت: 9

وَكَذَّبَ بِٱلۡحُسۡنَىٰ

وە باوەڕی نەبێت بە پاداشتی چاکتر وباشتر لای اللە -تەعاﻻ-، لەپاداشتی بەخشینی ماڵ وسامانی لەپێناو ئەودا.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• أهمية تزكية النفس وتطهيرها.

گرنگی تەزکیەی -پاککردنەوەی- نەفس لە ژەنگ وژاری گوناھـ وتاوان.

• المتعاونون على المعصية شركاء في الإثم.

ئەو کەسانەی ھاریکاری یەکتری دەکەن لە تاوان وخراپە، ھاوبەشیشن لە گوناھەکەیدا.

• الذنوب سبب للعقوبات الدنيوية.

گوناھـ وتاوانكردن ھۆکاری سزاکانی دونیان.

• كلٌّ ميسر لما خلق له فمنهم مطيع ومنهم عاصٍ.

ھەموو کەسێک کاری بۆ ئاسانکراوە بۆ ئەو مەبەستەی بۆی بەدیھێنراوە، ھەندێکیان گوێڕایەڵن وھەندێکی تریش سەرپێچی کارن.

آیت: 10

فَسَنُيَسِّرُهُۥ لِلۡعُسۡرَىٰ

ئەوە ھەر زوو ڕێگای خراپە وتاوانی بۆ ئاسان دەکەین، وە کاری چاکەی لا قورس وگران دەکەین.

آیت: 11

وَمَا يُغۡنِي عَنۡهُ مَالُهُۥٓ إِذَا تَرَدَّىٰٓ

ئەو کاتەیش کە دەمرێت و لەگۆڕ دەنرێت ودەچێتە ئاگرەوە؛ ماڵ وسامانی ھیچ سوودێکی پێناگەیەنێت.

آیت: 12

إِنَّ عَلَيۡنَا لَلۡهُدَىٰ

بەڕاستی ڕوونکردنەوە وڕێنمونی کردنی ڕێبازی ڕاست وجیاکردنەوەی له باتڵ -پوچەڵ- وناھەق لەسەر ئێمەیە.

آیت: 13

وَإِنَّ لَنَا لَلۡأٓخِرَةَ وَٱلۡأُولَىٰ

وە ھەردوو دونیاکە، چی ئەم دونیایە کە ئێستا تێیدا دەژین وچی دونیایی دواڕۆژیش ھەر هەمووی موڵکی ئێمەیە وبۆ ئێمەیە، ھەرچۆنێکمان بوێت بەو شێوەیە ئاراستەیان دەکەین، ھیچ کەسێک جگە ئێمە خاوەنی ھیچ شتێک نیە.

آیت: 14

فَأَنذَرۡتُكُمۡ نَارٗا تَلَظَّىٰ

-ئەی خەڵكینە- من ئێوەم ئاگادار کردەوە وترساندمن بە ئاگرێگی زۆر بڵێسەدار، ئەگەر ھاتوو سەرپێچی اللە -تەعالا- بکەن.

آیت: 15

لَا يَصۡلَىٰهَآ إِلَّا ٱلۡأَشۡقَى

کەس ناچێتە ناو ئاگری دۆزەخ و نا ناڵێنێت بەدەست گەرمیەكەیەوە کەسانی سەرکەش ویاخی وخوانەناس وبێباوەڕ نەبێت.

آیت: 16

ٱلَّذِي كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ

ئەو کەسەی باوەڕی نەھێنا بەو پەیامەی پێغەمبەر -صلى الله علیه وسلم- ھێناویەتی، وە پشتیشی ھەڵکرد لەجێبەجێکردنی فەرمانەکانی اللە -تەعالا-.

آیت: 17

وَسَيُجَنَّبُهَا ٱلۡأَتۡقَى

خواناسترین وپارێزکارترین کەسی لێ دوور دەخرێتەوە، وەک ئەبو بەکری سدیق -ڕەزاى خواى لێبێت-.

آیت: 18

ٱلَّذِي يُؤۡتِي مَالَهُۥ يَتَزَكَّىٰ

ئەو کەسەی کە ماڵ وسامانی لەپێناو اللە -تەعاﻻ- دەبەخشێت بۆئەوەی دڵ ودەروونی پاک بکاتەوە لەخراپە وتاوان.

آیت: 19

وَمَا لِأَحَدٍ عِندَهُۥ مِن نِّعۡمَةٖ تُجۡزَىٰٓ

ئەوەی دەیبەخشن لەماڵ وسامان بۆ ئەوە نییە لەبەرامبەر نیعمەت وچاکەی کەسێک بەسەریەوە بۆئەوەى پاداشتی بداتەوە، بەڵکو تەنھا مەبەستی ڕەزامەندی اللە -تەعاﻻ-یە.

آیت: 20

إِلَّا ٱبۡتِغَآءَ وَجۡهِ رَبِّهِ ٱلۡأَعۡلَىٰ

ئەوەی دەیبەخشێ لە ماڵ وسامانی تەنھا مەبەستی ڕەزامەندی پەروەردگاری بەرز وبڵندە بەسەر دروستكراوەكانی.

آیت: 21

وَلَسَوۡفَ يَرۡضَىٰ

ئەو کەسەی وابێت لە دواڕۆژدا ڕازی دەبێت لە میھرەبانی وپاداشتی اللە -تەعاﻻ-.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• منزلة النبي صلى الله عليه وسلم عند ربه لا تدانيها منزلة.

پلە وپایەی پێغەمبەر (صلی اللە علیە وسلم) لای پەروەردگاری، ھیچ پلەوپایەیەکی دونیایی تری پێی ناگات.

• شكر النعم حقّ لله على عبده.

شوکر وسوپاسی ناز ونیعمەتەکان مافێکی اللە -تەعاﻻ-یە بەسەر بەندەکانیەوە.

• وجوب الرحمة بالمستضعفين واللين لهم.

واجبە مرۆڤی باوەڕدار بەزەیی بێتەوە بە ھەژاران ونەداراندا ونەرم نیان بێت لەگەڵیان.