د قرآن کریم د معناګانو ژباړه - پښتو ژباړه - سرفراز * - د ژباړو فهرست (لړلیک)
نحل
یُنَزِّلُ الْمَلٰٓىِٕكَةَ بِالرُّوْحِ مِنْ اَمْرِهٖ عَلٰی مَنْ یَّشَآءُ مِنْ عِبَادِهٖۤ اَنْ اَنْذِرُوْۤا اَنَّهٗ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّاۤ اَنَا فَاتَّقُوْنِ ۟
الله پاک ملایکي د خپل حکم سره ځینو هغو بنده ګانو ته چې خوښه يي ورته وشي لیږي چې خلکو ته خبر ور کړي چې: پرته له ما نه بل هیڅ حق معبود نشته نو له ما نه وډار شئ.
عربي تفسیرونه:
خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ بِالْحَقِّ ؕ— تَعٰلٰی عَمَّا یُشْرِكُوْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
خَلَقَ الْاِنْسَانَ مِنْ نُّطْفَةٍ فَاِذَا هُوَ خَصِیْمٌ مُّبِیْنٌ ۟
عربي تفسیرونه:
وَتَحْمِلُ اَثْقَالَكُمْ اِلٰی بَلَدٍ لَّمْ تَكُوْنُوْا بٰلِغِیْهِ اِلَّا بِشِقِّ الْاَنْفُسِ ؕ— اِنَّ رَبَّكُمْ لَرَءُوْفٌ رَّحِیْمٌ ۟ۙ
او همدغه څاروي ستاسې درانه بارونه هغو ځایونو ته رسوي چې له دوی پرته يې د ځانونو په کړاو او ربړولو سره رسولای شئ. په رښتیا چې ستاسې رب د ډیرې مهربانۍ او رحم څښتن دی.
عربي تفسیرونه:
یُنْۢبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّیْتُوْنَ وَالنَّخِیْلَ وَالْاَعْنَابَ وَمِنْ كُلِّ الثَّمَرٰتِ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً لِّقَوْمٍ یَّتَفَكَّرُوْنَ ۟
او په همدې اوبو يې تاسې ته کښت، زیتون، د خرماوو او انګورو ونې او هر ډول میوې زرغونه کړي. رښتیا چې د غور کوونکي قوم لاره په دې کې لوی دلیل دی.
عربي تفسیرونه:
وَسَخَّرَ لَكُمُ الَّیْلَ وَالنَّهَارَ ۙ— وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ ؕ— وَالنُّجُوْمُ مُسَخَّرٰتٌ بِاَمْرِهٖ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیٰتٍ لِّقَوْمٍ یَّعْقِلُوْنَ ۟ۙ
شپه، ورځ لمر او سپوږمۍ يې ستاسې د ګټې لپاره تابع ګرځولي. او ستوري هم د هغه په حکم څرخي. دا ټول شیان د عقل من قوم لپاره ډیر لوی دلایل دي.
عربي تفسیرونه:
وَهُوَ الَّذِیْ سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَاْكُلُوْا مِنْهُ لَحْمًا طَرِیًّا وَّتَسْتَخْرِجُوْا مِنْهُ حِلْیَةً تَلْبَسُوْنَهَا ۚ— وَتَرَی الْفُلْكَ مَوَاخِرَ فِیْهِ وَلِتَبْتَغُوْا مِنْ فَضْلِهٖ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُوْنَ ۟
او الله هغه ذات دې چې بحر يې ستاسې تابع کړ تر څو ترې تازه غوښه وخورئ او ګاڼه ترې راوباسئ چې بیا يي واغوندئ. او ګورئ چې کښتۍ د بحر مینځ څیرې کوي تر څو تاسېئ د الله فضل او مهرباني ولټوئ. او بلاخره د الله د نعمتونو شکر وکړئ.
عربي تفسیرونه:
وَعَلٰمٰتٍ ؕ— وَبِالنَّجْمِ هُمْ یَهْتَدُوْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
اَفَمَنْ یَّخْلُقُ كَمَنْ لَّا یَخْلُقُ ؕ— اَفَلَا تَذَكَّرُوْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
وَاللّٰهُ یَعْلَمُ مَا تُسِرُّوْنَ وَمَا تُعْلِنُوْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
وَالَّذِیْنَ یَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ لَا یَخْلُقُوْنَ شَیْـًٔا وَّهُمْ یُخْلَقُوْنَ ۟ؕ
عربي تفسیرونه:
اَمْوَاتٌ غَیْرُ اَحْیَآءٍ ؕۚ— وَمَا یَشْعُرُوْنَ ۙ— اَیَّانَ یُبْعَثُوْنَ ۟۠
عربي تفسیرونه:
وَاِذَا قِیْلَ لَهُمْ مَّاذَاۤ اَنْزَلَ رَبُّكُمْ ۙ— قَالُوْۤا اَسَاطِیْرُ الْاَوَّلِیْنَ ۟ۙ
[۱۳] الله نه دي نازل کړي بلکه پخوانۍ زړې کیسي دي ( البحر المحیط).
عربي تفسیرونه:
لِیَحْمِلُوْۤا اَوْزَارَهُمْ كَامِلَةً یَّوْمَ الْقِیٰمَةِ ۙ— وَمِنْ اَوْزَارِ الَّذِیْنَ یُضِلُّوْنَهُمْ بِغَیْرِ عِلْمٍ ؕ— اَلَا سَآءَ مَا یَزِرُوْنَ ۟۠
ددې خبرو جزا همدا ده چې د قیامت په ورځ به يي خپل ټول ګناهونه په اوږو بار او د هغو کسانو ګناهونه به هم پرې باو وي چې دوی يې په ناپوهۍ سره بې لارې کوي. خبردار چې دوی ډير بد پیټې په اوږو کړی دی.
عربي تفسیرونه:
قَدْ مَكَرَ الَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَاَتَی اللّٰهُ بُنْیَانَهُمْ مِّنَ الْقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَیْهِمُ السَّقْفُ مِنْ فَوْقِهِمْ وَاَتٰىهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَیْثُ لَا یَشْعُرُوْنَ ۟
له دوی نه وړاندې هم ځینو خلکو دسیسې جوړې کړې وي. الله دهغوی د دسیسو ماڼۍ له بیخه ونړوله او پر هغوی يې رانسکوره کړه او د هغې لورې پرې عذاب راغی چې پرې هیڅ پوه نه وو.
عربي تفسیرونه:
ثُمَّ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ یُخْزِیْهِمْ وَیَقُوْلُ اَیْنَ شُرَكَآءِیَ الَّذِیْنَ كُنْتُمْ تُشَآقُّوْنَ فِیْهِمْ ؕ— قَالَ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْعِلْمَ اِنَّ الْخِزْیَ الْیَوْمَ وَالسُّوْٓءَ عَلَی الْكٰفِرِیْنَ ۟ۙ
بیا به يې د قیامت په ورځ لاپسې رسوا او ورته به ووايې چې : اوس نو زما هغه شریکان چیرې دي چې تاسې به د هغوی په هکله شخړې کولې؟ د علم خاوندان به وايي چې: پرته له شکه نن ټوله رسوايي او بده ورځ د کافرانو په برخه ده.
عربي تفسیرونه:
الَّذِیْنَ تَتَوَفّٰىهُمُ الْمَلٰٓىِٕكَةُ ظَالِمِیْۤ اَنْفُسِهِمْ ۪— فَاَلْقَوُا السَّلَمَ مَا كُنَّا نَعْمَلُ مِنْ سُوْٓءٍ ؕ— بَلٰۤی اِنَّ اللّٰهَ عَلِیْمٌۢ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ۟
هغه کسان چې پر ځان د تیرې کولو په دوران کې يې ملایکې د مرګ لپاره راونیسي نو دوی به د روغي او جوړښت وړاندیز وکړي او وايې به چې مونږ خو هیڅ بد نه کول. برښتې به ووايي : داسې نه ده بلکې الله ستاسې له کړنو ښه خبر دی.
عربي تفسیرونه:
فَادْخُلُوْۤا اَبْوَابَ جَهَنَّمَ خٰلِدِیْنَ فِیْهَا ؕ— فَلَبِئْسَ مَثْوَی الْمُتَكَبِّرِیْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
وَقِیْلَ لِلَّذِیْنَ اتَّقَوْا مَاذَاۤ اَنْزَلَ رَبُّكُمْ ؕ— قَالُوْا خَیْرًا ؕ— لِلَّذِیْنَ اَحْسَنُوْا فِیْ هٰذِهِ الدُّنْیَا حَسَنَةٌ ؕ— وَلَدَارُ الْاٰخِرَةِ خَیْرٌ ؕ— وَلَنِعْمَ دَارُ الْمُتَّقِیْنَ ۟ۙ
او چې له پرهیزګارانو نه پوښتنه شوې چې ستا رب څه نازل کړي دي؟ هغوی وايي ښیګڼه يې نازله کړې. د هغو لپاره چې نیکۍ يې کړي په دې دنیا کې ښیګڼه ده. او د اخرت کور يې ډیر غوره دی. او هو! د پرهیزګارانو کور ډیر غوره او ښه دی.
عربي تفسیرونه:
جَنّٰتُ عَدْنٍ یَّدْخُلُوْنَهَا تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ لَهُمْ فِیْهَا مَا یَشَآءُوْنَ ؕ— كَذٰلِكَ یَجْزِی اللّٰهُ الْمُتَّقِیْنَ ۟ۙ
د هغوی کور هغه تل پاتې جنتونه دي چې لاندې له ونو او ماڼیو به يي ویالې روانې او څه چې غواړي په لاس به ورځي. هو! الله پاک پرهیزګارانو ته همدا ډول بدل ورکوي.
عربي تفسیرونه:
الَّذِیْنَ تَتَوَفّٰىهُمُ الْمَلٰٓىِٕكَةُ طَیِّبِیْنَ ۙ— یَقُوْلُوْنَ سَلٰمٌ عَلَیْكُمُ ۙ— ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ۟
هغه پرهیزګاران چې کله پرښتې د سپیڅلتیا په حال کې د هغوی روح اخلي نو ورته وايې به چې سلا دې وي پر تاسې، د هغو کړنو په بدل کې چې پخوا به مو کولې نن نن لاړ شئ جنت ته ننوځئ.
عربي تفسیرونه:
هَلْ یَنْظُرُوْنَ اِلَّاۤ اَنْ تَاْتِیَهُمُ الْمَلٰٓىِٕكَةُ اَوْ یَاْتِیَ اَمْرُ رَبِّكَ ؕ— كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ ؕ— وَمَا ظَلَمَهُمُ اللّٰهُ وَلٰكِنْ كَانُوْۤا اَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُوْنَ ۟
ای محمده! دوی اوس د څه انتظار کوي؟ خبره همدا ډول قدم اخیستی و. الله پر هغوی تیری نه وو کړی بلکې هغوی په خپله له خپلو ځانو سره تیر کاوو.
عربي تفسیرونه:
فَاَصَابَهُمْ سَیِّاٰتُ مَا عَمِلُوْا وَحَاقَ بِهِمْ مَّا كَانُوْا بِهٖ یَسْتَهْزِءُوْنَ ۟۠
عربي تفسیرونه:
وَقَالَ الَّذِیْنَ اَشْرَكُوْا لَوْ شَآءَ اللّٰهُ مَا عَبَدْنَا مِنْ دُوْنِهٖ مِنْ شَیْءٍ نَّحْنُ وَلَاۤ اٰبَآؤُنَا وَلَا حَرَّمْنَا مِنْ دُوْنِهٖ مِنْ شَیْءٍ ؕ— كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۚ— فَهَلْ عَلَی الرُّسُلِ اِلَّا الْبَلٰغُ الْمُبِیْنُ ۟
او مشرکان وايې چې: که الله غوښتي وای نو نه به زمونږ او نه به زمونږ پلرونو له هغه پرته د بل څه عبادت کړی وای او نه به مو د هغه له حکم نه پرته کوم څیز حرام ګرځولی وای. هو! همدا وړ خبرې پخوانیو هم کړې وې. نو ایا د رسولانو پر غاړه د څرګندې رسونې پرته د بل څه ذمه واري شته.
عربي تفسیرونه:
وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِیْ كُلِّ اُمَّةٍ رَّسُوْلًا اَنِ اعْبُدُوا اللّٰهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوْتَ ۚ— فَمِنْهُمْ مَّنْ هَدَی اللّٰهُ وَمِنْهُمْ مَّنْ حَقَّتْ عَلَیْهِ الضَّلٰلَةُ ؕ— فَسِیْرُوْا فِی الْاَرْضِ فَانْظُرُوْا كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِیْنَ ۟
او مونږ په هر امت کې د همدې خبرې لپاره استازی لیږلی دی چې: ای خلکو! د یو الله عبادت وکړئ، او له طاغوت نه ځان وژغورئ خو ځینو ته الله لار وښووله، او ځینې يې پاخه لار ورکي کړل. نو ای د مکې خلکو! په ځمکه کې وګرځئ او وګورئ چې د هغو خلکو پایله څه شوه چې پیغمبران به يي درواغجن ګڼل؟.
عربي تفسیرونه:
وَاَقْسَمُوْا بِاللّٰهِ جَهْدَ اَیْمَانِهِمْ ۙ— لَا یَبْعَثُ اللّٰهُ مَنْ یَّمُوْتُ ؕ— بَلٰی وَعْدًا عَلَیْهِ حَقًّا وَّلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟ۙ
او هغوی د الله په نوم پاخه قسمونه اخلي چې: الله به هیڅ کله مړه ژوندي نه کړي نه! داسې نه ده بلکې الله پر ځان پخه کړې ده چې هرو، مرو به يي راژوندي کوي خو ډیر خلک نه پوهیږي.
عربي تفسیرونه:
وَالَّذِیْنَ هَاجَرُوْا فِی اللّٰهِ مِنْ بَعْدِ مَا ظُلِمُوْا لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً ؕ— وَلَاَجْرُ الْاٰخِرَةِ اَكْبَرُ ۘ— لَوْ كَانُوْا یَعْلَمُوْنَ ۟ۙ
او هغو کسانو ته به چې له ظلم ګاللو وروسته يې د الله په لار کې هجرت کړی دی په دنیا کې ښیګڼه ورکړو. او د اخرت اجر ډیر لوی دی. که دوی پوهیږي.
عربي تفسیرونه:
الَّذِیْنَ صَبَرُوْا وَعَلٰی رَبِّهِمْ یَتَوَكَّلُوْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
وَمَاۤ اَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ اِلَّا رِجَالًا نُّوْحِیْۤ اِلَیْهِمْ فَسْـَٔلُوْۤا اَهْلَ الذِّكْرِ اِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُوْنَ ۟ۙ
او ای محمده! مونږ له تا نه وړاندې هم پرته له سړیو بل څوک خپل استازي نه دي لیږلي. او هغوی ته به مو وي کوله. نو ای قریشو! که تاسو په خپله نه پوهیږئ نو له علماوو[۱۴] پوښتنه وکړئ.
[۱۴] د پخوانیو اهل کتابو حق لیدونکي علماء.
عربي تفسیرونه:
بِالْبَیِّنٰتِ وَالزُّبُرِ ؕ— وَاَنْزَلْنَاۤ اِلَیْكَ الذِّكْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ اِلَیْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ یَتَفَكَّرُوْنَ ۟
پخواني استازي مو له ښکاره دلایلو او کتابونو سره لیږلي. او تاته مو هم پند ورکوونکی قران نازل کړی چې خلکو ته هغه څه بیان کړې چې ورته نازل شوي او کیدای شي چې هغوی په خپله هم فکر وکړي.
عربي تفسیرونه:
اَفَاَمِنَ الَّذِیْنَ مَكَرُوا السَّیِّاٰتِ اَنْ یَّخْسِفَ اللّٰهُ بِهِمُ الْاَرْضَ اَوْ یَاْتِیَهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَیْثُ لَا یَشْعُرُوْنَ ۟ۙ
ایا هغه کسان چې د بدۍ چلونه يې کړي دي له دې نه بې غمه شوي دي چې الله يې په ځمکه کې ډوب، او یا له داسې لورې ورته عذاب راشي چې دوی يې اټکل نشی کولای.
عربي تفسیرونه:
اَوْ یَاْخُذَهُمْ فِیْ تَقَلُّبِهِمْ فَمَا هُمْ بِمُعْجِزِیْنَ ۟ۙ
عربي تفسیرونه:
وَلِلّٰهِ یَسْجُدُ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَمَا فِی الْاَرْضِ مِنْ دَآبَّةٍ وَّالْمَلٰٓىِٕكَةُ وَهُمْ لَا یَسْتَكْبِرُوْنَ ۟
[۱۵] که ټول ژوي چې کافر هم پکې دي واخیستل شي نو مراد غیر اختیاري متابعت دی لکه لوئیدل. زړیدل او مړه کیدل او که یوازې ملایکي او نور څاروي مراد شی نو مشکل حل دی.
عربي تفسیرونه:
یَخَافُوْنَ رَبَّهُمْ مِّنْ فَوْقِهِمْ وَیَفْعَلُوْنَ مَا یُؤْمَرُوْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
وَقَالَ اللّٰهُ لَا تَتَّخِذُوْۤا اِلٰهَیْنِ اثْنَیْنِ ۚ— اِنَّمَا هُوَ اِلٰهٌ وَّاحِدٌ ۚ— فَاِیَّایَ فَارْهَبُوْنِ ۟
عربي تفسیرونه:
ثُمَّ اِذَا كَشَفَ الضُّرَّ عَنْكُمْ اِذَا فَرِیْقٌ مِّنْكُمْ بِرَبِّهِمْ یُشْرِكُوْنَ ۟ۙ
عربي تفسیرونه:
لِیَكْفُرُوْا بِمَاۤ اٰتَیْنٰهُمْ ؕ— فَتَمَتَّعُوْا ۫— فَسَوْفَ تَعْلَمُوْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
وَاِذَا بُشِّرَ اَحَدُهُمْ بِالْاُ ظَلَّ وَجْهُهٗ مُسْوَدًّا وَّهُوَ كَظِیْمٌ ۟ۚ
عربي تفسیرونه:
یَتَوَارٰی مِنَ الْقَوْمِ مِنْ سُوْٓءِ مَا بُشِّرَ بِهٖ ؕ— اَیُمْسِكُهٗ عَلٰی هُوْنٍ اَمْ یَدُسُّهٗ فِی التُّرَابِ ؕ— اَلَا سَآءَ مَا یَحْكُمُوْنَ ۟
د هغه بد زیري له کبله چې پرې شوی له خپل قوم نه پټ ګرځي او په دې فکر کې وي چې له سپکوالي سره يې وساتي او که ژوندۍ يې په خاورو ننه باسي؟ خبردار چې دوی د الله په هکله ډيره بده پریکړه کوي.
عربي تفسیرونه:
لِلَّذِیْنَ لَا یُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ مَثَلُ السَّوْءِ ۚ— وَلِلّٰهِ الْمَثَلُ الْاَعْلٰی ؕ— وَهُوَ الْعَزِیْزُ الْحَكِیْمُ ۟۠
په ناوړو صفتونو سره د ستایلو وړ هغه کسان دي چې په اخرت ایمان نه لري. او د الله جل جلاله لپاره تر ټولو لوړ صفتونه دي. او هغه پر هر څه برلاسی او د حکمت څښتن دی.
عربي تفسیرونه:
وَلَوْ یُؤَاخِذُ اللّٰهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِمْ مَّا تَرَكَ عَلَیْهَا مِنْ دَآبَّةٍ وَّلٰكِنْ یُّؤَخِّرُهُمْ اِلٰۤی اَجَلٍ مُّسَمًّی ۚ— فَاِذَا جَآءَ اَجَلُهُمْ لَا یَسْتَاْخِرُوْنَ سَاعَةً وَّلَا یَسْتَقْدِمُوْنَ ۟
او که چیرې الله خلک په خپلو ظلمونو سم له لاسه نیولی نو د ځمکي په مخ به هیڅ ساه لرونکی نه و پاتې خو هغه تر ټاکلې مودې پورې مهلت ورکوي. او کله چې د هغوی د له مینځه وړلو نیټه راشي، نو بیا یوه لحظه نه وروسته کیږي او نه وړاندې کیږي.
عربي تفسیرونه:
وَیَجْعَلُوْنَ لِلّٰهِ مَا یَكْرَهُوْنَ وَتَصِفُ اَلْسِنَتُهُمُ الْكَذِبَ اَنَّ لَهُمُ الْحُسْنٰی ؕ— لَا جَرَمَ اَنَّ لَهُمُ النَّارَ وَاَنَّهُمْ مُّفْرَطُوْنَ ۟
او مشرکان هغه څه الله پاک ته ټاکي چې د خپلو ځانو لپاره یط بدګڼي او ژبي درواغ وايي چې ښیګڼه يې په برخه ده. دا خبره بالکل پخه ده چې اور يې په برخه او هملته به پریښوولی شی.
عربي تفسیرونه:
تَاللّٰهِ لَقَدْ اَرْسَلْنَاۤ اِلٰۤی اُمَمٍ مِّنْ قَبْلِكَ فَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطٰنُ اَعْمَالَهُمْ فَهُوَ وَلِیُّهُمُ الْیَوْمَ وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلِیْمٌ ۟
ای محمده! قسم په الله چې: مونږ له تانه وړاندې ډیر قمومونو ته پیغمبران لیږلي وو. خو شیطان ورته د هغوی شرکي کارونه ښایسته( او د پیغمبرانو خبره يې ونه منله) نو نن يې همدا شیطان ملګری او د ټولو په برخه دردناک عذاب دی.
عربي تفسیرونه:
وَمَاۤ اَنْزَلْنَا عَلَیْكَ الْكِتٰبَ اِلَّا لِتُبَیِّنَ لَهُمُ الَّذِی اخْتَلَفُوْا فِیْهِ ۙ— وَهُدًی وَّرَحْمَةً لِّقَوْمٍ یُّؤْمِنُوْنَ ۟
او مونږ پر تا یوازې ددې لپاره کتاب نازل کړی دی چې ته خلکو ته هغه اختلاف روښانه کړې چې هغوي پکې اخته شوي دي او هو! د کتاب هدایت او رحمت دی، خو د هغه چا لپاره چې ويې مني.
عربي تفسیرونه:
وَاللّٰهُ اَنْزَلَ مِنَ السَّمَآءِ مَآءً فَاَحْیَا بِهِ الْاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً لِّقَوْمٍ یَّسْمَعُوْنَ ۟۠
او دا الله دی چې له بره نه یې اوبه راښکته کړې او بیا يې پرې مړه او وچه ځمکه را ژوندۍ کړې ده. بې له شکه چې د اوریدونکي قوم لپاره په دې کې لویه نښه او دلیل دی.
عربي تفسیرونه:
وَاِنَّ لَكُمْ فِی الْاَنْعَامِ لَعِبْرَةً ؕ— نُسْقِیْكُمْ مِّمَّا فِیْ بُطُوْنِهٖ مِنْ بَیْنِ فَرْثٍ وَّدَمٍ لَّبَنًا خَالِصًا سَآىِٕغًا لِّلشّٰرِبِیْنَ ۟
او دا پخه خبره ده چې په څارویو کې هم تاسې ته یو لوی درس دی. مونږ تاسې ته د هغوی له ګیډو نه د خوشایو او وینې ترمینځه خالصې شیدي درڅښو چې د څښونکو لپاره ډیرې خوندورې او اسانې تیریږي.
عربي تفسیرونه:
وَمِنْ ثَمَرٰتِ النَّخِیْلِ وَالْاَعْنَابِ تَتَّخِذُوْنَ مِنْهُ سَكَرًا وَّرِزْقًا حَسَنًا ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً لِّقَوْمٍ یَّعْقِلُوْنَ ۟
او په همدې توګه د خرما او انګورو له ونو نه هم تاسې نشه لرونکي او نور ښه خوراکونه جوړوئ. بې له شکه چې دعقل لرونکي قوم لپاره په دې کې لویه نښه او دلیل دی.
عربي تفسیرونه:
ثُمَّ كُلِیْ مِنْ كُلِّ الثَّمَرٰتِ فَاسْلُكِیْ سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا ؕ— یَخْرُجُ مِنْ بُطُوْنِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ اَلْوَانُهٗ فِیْهِ شِفَآءٌ لِّلنَّاسِ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً لِّقَوْمٍ یَّتَفَكَّرُوْنَ ۟
بیا هر ډول میوې وخورئ، او په هغو لارو والوزئ چې رب درته اسانې کړي دي. د هغوی له ګیډو نه په مختلفو رنګونو شربت راووځي چې په هغه کې د خلکو لپاره شفا ده. په رښتیا چې دفکر کوونکي قوم لپاره په دې کې لویه نښه او دلیل دی.
عربي تفسیرونه:
وَاللّٰهُ خَلَقَكُمْ ثُمَّ یَتَوَفّٰىكُمْ وَمِنْكُمْ مَّنْ یُّرَدُّ اِلٰۤی اَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَیْ لَا یَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَیْـًٔا ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلِیْمٌ قَدِیْرٌ ۟۠
او دا الله دی چې تاسې يې پيدا کړي يې. بیا مو مړه کوي او ځينې مو تر ناکاره عمر رسوي تر هغې چې په هر څه له پوهې وروسته په هیڅ باندې ونه پوهیږي. بې شکه یوازې د یو الله په هر څه پوه او پوره توانا دی.
عربي تفسیرونه:
وَاللّٰهُ فَضَّلَ بَعْضَكُمْ عَلٰی بَعْضٍ فِی الرِّزْقِ ۚ— فَمَا الَّذِیْنَ فُضِّلُوْا بِرَآدِّیْ رِزْقِهِمْ عَلٰی مَا مَلَكَتْ اَیْمَانُهُمْ فَهُمْ فِیْهِ سَوَآءٌ ؕ— اَفَبِنِعْمَةِ اللّٰهِ یَجْحَدُوْنَ ۟
او الله ستاسې ځینو ته په ځینو نورو په روزۍ کې لوړتیا وربښلې ده. نو کومو کسانو ته چې لوړتیا وربښل شوې تیار نه دي چې خپل مال خپلو غلامانو ته ورکړي چې دواړه یو شان مالدار شي. ایا دا خلک د الله له نعمت نه انکار کوي؟
عربي تفسیرونه:
وَاللّٰهُ جَعَلَ لَكُمْ مِّنْ اَنْفُسِكُمْ اَزْوَاجًا وَّجَعَلَ لَكُمْ مِّنْ اَزْوَاجِكُمْ بَنِیْنَ وَحَفَدَةً وَّرَزَقَكُمْ مِّنَ الطَّیِّبٰتِ ؕ— اَفَبِالْبَاطِلِ یُؤْمِنُوْنَ وَبِنِعْمَتِ اللّٰهِ هُمْ یَكْفُرُوْنَ ۟ۙ
او الله دی چې تاسې ته يې له تاسې نه ښځې پیدا کړي. او له ښځو نه يې بچي او لمسیان در کړل او ښه پاک خوراکونه يې درکړي. نو ایا په باطل باور لري او د الله له نعمت نه انکار کوي؟
عربي تفسیرونه:
فَلَا تَضْرِبُوْا لِلّٰهِ الْاَمْثَالَ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ یَعْلَمُ وَاَنْتُمْ لَا تَعْلَمُوْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
ضَرَبَ اللّٰهُ مَثَلًا عَبْدًا مَّمْلُوْكًا لَّا یَقْدِرُ عَلٰی شَیْءٍ وَّمَنْ رَّزَقْنٰهُ مِنَّا رِزْقًا حَسَنًا فَهُوَ یُنْفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَّجَهْرًا ؕ— هَلْ یَسْتَوٗنَ ؕ— اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ ؕ— بَلْ اَكْثَرُهُمْ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟
الله پاک یو مثال بیان کړی یو غلام د بل په لاس کې دی. د هیڅ توان ورسره نشته او بل هغه سړی دی چې مونږ له خپلې لورینې ښه روزي ورکړې او هغه يې په پټه او ښکاره مصرفوي. ایا دواړه سره یو شان دي؟ د ټولې ستاینې وړ یوازې یو الله دی. خو د هغوی ډیر خلک نه پوهیږي.
عربي تفسیرونه:
وَضَرَبَ اللّٰهُ مَثَلًا رَّجُلَیْنِ اَحَدُهُمَاۤ اَبْكَمُ لَا یَقْدِرُ عَلٰی شَیْءٍ وَّهُوَ كَلٌّ عَلٰی مَوْلٰىهُ ۙ— اَیْنَمَا یُوَجِّهْهُّ لَا یَاْتِ بِخَیْرٍ ؕ— هَلْ یَسْتَوِیْ هُوَ ۙ— وَمَنْ یَّاْمُرُ بِالْعَدْلِ ۙ— وَهُوَ عَلٰی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیْمٍ ۟۠
او الله یو بل مثال راوړي دوه سړي دي: یو ګونګې، له هر څه نه بې وسې او د خپل بادار په اوږو پیټی چې په هر څه يې وګوماري، ښیګڼه نه راوړي. ایا دی او هغه څوک سره برابر دي چې نور د انصاف په لور بلي او په خپله هم په روغه لار روان وي؟
عربي تفسیرونه:
وَلِلّٰهِ غَیْبُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— وَمَاۤ اَمْرُ السَّاعَةِ اِلَّا كَلَمْحِ الْبَصَرِ اَوْ هُوَ اَقْرَبُ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
او د اسمانونو او ځمکې پټ څیزونه یوازې یو الله ته معلوم دي. او د قیامت راتګ د سترګو د رب په اندازه بلکې له هغه نه هم نژدې دی. بې شکه چې الله پر هر څه پیاوړی دی.
عربي تفسیرونه:
وَاللّٰهُ اَخْرَجَكُمْ مِّنْ بُطُوْنِ اُمَّهٰتِكُمْ لَا تَعْلَمُوْنَ شَیْـًٔا ۙ— وَّجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْاَبْصَارَ وَالْاَفْـِٕدَةَ ۙ— لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُوْنَ ۟
او الله دی چې تاسې يې د مورګانو له ګیډو نه راویستلي يي په هیڅ نه پوهیدئ د اوریدلو توان، سترګې او زړونه يې درکړل تر څو د هغه د نعمتونو شکر وکړئ.
عربي تفسیرونه:
اَلَمْ یَرَوْا اِلَی الطَّیْرِ مُسَخَّرٰتٍ فِیْ جَوِّ السَّمَآءِ ؕ— مَا یُمْسِكُهُنَّ اِلَّا اللّٰهُ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیٰتٍ لِّقَوْمٍ یُّؤْمِنُوْنَ ۟
ایا مرغانو ته يې نه دي لیدلي چې: په بره فضا کې الوتلو ته تابع کړي شوي. او پرته له الله نه بل څوک نشته چې هملته يې لوړساتي. د ایمان راوړونکي قوم لپاره په دې کې ډیر دلایل شته.
عربي تفسیرونه:
وَاللّٰهُ جَعَلَ لَكُمْ مِّنْ بُیُوْتِكُمْ سَكَنًا وَّجَعَلَ لَكُمْ مِّنْ جُلُوْدِ الْاَنْعَامِ بُیُوْتًا تَسْتَخِفُّوْنَهَا یَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَیَوْمَ اِقَامَتِكُمْ ۙ— وَمِنْ اَصْوَافِهَا وَاَوْبَارِهَا وَاَشْعَارِهَاۤ اَثَاثًا وَّمَتَاعًا اِلٰی حِیْنٍ ۟
او الله دی چې تاسې ته يې ستاسې کورونه دمه ځای ګرځولي او دڅارویو له پوستکو نه يې داسې کورونه درکړل چې د سفر او دمې په دواړو حالاتو کې يې سپک مومئ او د هغوی له وړیو، پشمونو او وژغنو څخه يې ډیر وسایل او اسباب درکړي چې د ژ،ند تر یوې ټاکلې مودې ترې ګټه واخلئ.
عربي تفسیرونه:
وَاللّٰهُ جَعَلَ لَكُمْ مِّمَّا خَلَقَ ظِلٰلًا وَّجَعَلَ لَكُمْ مِّنَ الْجِبَالِ اَكْنَانًا وَّجَعَلَ لَكُمْ سَرَابِیْلَ تَقِیْكُمُ الْحَرَّ وَسَرَابِیْلَ تَقِیْكُمْ بَاْسَكُمْ ؕ— كَذٰلِكَ یُتِمُّ نِعْمَتَهٗ عَلَیْكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْلِمُوْنَ ۟
او الله له هغه څيزونو څخه چې پیدا کړي يې دي تاسې ته سیوری برابر کړی. او په غرونو کې يې پناه ګاوې در په برخه کړي او پوښاکونه يې درکړي چې له ګرمیو مو وژغوري. او داسې پوښاک يې هم درکړی چې د جنګ په اوږدو کې ستاسې ژغورنه کوي. په همدې توګه الله خپل نعمتونه در پوره کوي تر څو تاسې منونکي شئ.
عربي تفسیرونه:
فَاِنْ تَوَلَّوْا فَاِنَّمَا عَلَیْكَ الْبَلٰغُ الْمُبِیْنُ ۟
عربي تفسیرونه:
یَعْرِفُوْنَ نِعْمَتَ اللّٰهِ ثُمَّ یُنْكِرُوْنَهَا وَاَكْثَرُهُمُ الْكٰفِرُوْنَ ۟۠
عربي تفسیرونه:
وَاِذَا رَاَ الَّذِیْنَ ظَلَمُوا الْعَذَابَ فَلَا یُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَلَا هُمْ یُنْظَرُوْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
وَاِذَا رَاَ الَّذِیْنَ اَشْرَكُوْا شُرَكَآءَهُمْ قَالُوْا رَبَّنَا هٰۤؤُلَآءِ شُرَكَآؤُنَا الَّذِیْنَ كُنَّا نَدْعُوْا مِنْ دُوْنِكَ ۚ— فَاَلْقَوْا اِلَیْهِمُ الْقَوْلَ اِنَّكُمْ لَكٰذِبُوْنَ ۟ۚ
او کله هم چې مشرکان خپل انګیرلي شریکان وویني نو وبه وايې: ای زمونږ ربه! دا همغه دي چې مونږ به له تا نه پرته رابلل. خو معبودان به يې خبره ورځواب کړي چې : تاسې درواغجن یاست.
عربي تفسیرونه:
وَیَوْمَ نَبْعَثُ فِیْ كُلِّ اُمَّةٍ شَهِیْدًا عَلَیْهِمْ مِّنْ اَنْفُسِهِمْ وَجِئْنَا بِكَ شَهِیْدًا عَلٰی هٰۤؤُلَآءِ ؕ— وَنَزَّلْنَا عَلَیْكَ الْكِتٰبَ تِبْیَانًا لِّكُلِّ شَیْءٍ وَّهُدًی وَّرَحْمَةً وَّبُشْرٰی لِلْمُسْلِمِیْنَ ۟۠
او ای محمده! له هغې ورځې نه يې خبر کړه چې مونږ په هر امت کې د هغوی یو تن د شاهد په توګه راپورته او تا به هم په دغه قوم شاهد راولو. او مونږ داسې کتاب پر تا نازل کړی دی چې: هر څه يې پوره بیان کړي. او دمسلمانانو لپاره هدایت، رحمت او د خوښۍ زیر دی.
عربي تفسیرونه:
اِنَّ اللّٰهَ یَاْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْاِحْسَانِ وَاِیْتَآئِ ذِی الْقُرْبٰی وَیَنْهٰی عَنِ الْفَحْشَآءِ وَالْمُنْكَرِ وَالْبَغْیِ ۚ— یَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُوْنَ ۟
بې له شکه چې الله پاک د انصاف، ښیګڼې او خپلوۍ پاللو امر کوي او له بې خیايي بدۍ او سرغړونې نه منع کوي. هغه تاسې ته پند درکوي تر څو تاسې عبرت واخلئ.
عربي تفسیرونه:
وَاَوْفُوْا بِعَهْدِ اللّٰهِ اِذَا عٰهَدْتُّمْ وَلَا تَنْقُضُوا الْاَیْمَانَ بَعْدَ تَوْكِیْدِهَا وَقَدْ جَعَلْتُمُ اللّٰهَ عَلَیْكُمْ كَفِیْلًا ؕ— اِنَّ اللّٰهَ یَعْلَمُ مَا تَفْعَلُوْنَ ۟
او ای مؤمنانو! د الله په نوم کړې وعدې مو پوره کړئ او هغه قسمونه مه ماتوئ چې په کلکه يې واخلئ، او الله مو پر ځان شاهد نیولی وي. بې له شکه الله ستاسې پر ټولو کړنو ښه پوهیږي.
عربي تفسیرونه:
وَلَا تَكُوْنُوْا كَالَّتِیْ نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ اَنْكَاثًا ؕ— تَتَّخِذُوْنَ اَیْمَانَكُمْ دَخَلًا بَیْنَكُمْ اَنْ تَكُوْنَ اُمَّةٌ هِیَ اَرْبٰی مِنْ اُمَّةٍ ؕ— اِنَّمَا یَبْلُوْكُمُ اللّٰهُ بِهٖ ؕ— وَلَیُبَیِّنَنَّ لَكُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ مَا كُنْتُمْ فِیْهِ تَخْتَلِفُوْنَ ۟
او د هغې ښځې په شان مه کیږئ چې له اوبدلو وروسته به يې خپل وریښل بیرته خلاصول او تار، تار کول به يې. ایا تاسې خپل قسمونه په خپلو مینځونو کې د دوکې او چل ول لپاره په کار اچوئ؟ چې کیداې شي دا یوه ډله پر هغې بلې لویه شي؟ هو! الله پاک تاسې په دې وعدې سره ازمايې او د قیامت په ورځ به هرو، مرو هغه څه درته په ډاګه کړي چې نن پکې یو له بل سره اختلاف کوئ.
عربي تفسیرونه:
وَلَوْ شَآءَ اللّٰهُ لَجَعَلَكُمْ اُمَّةً وَّاحِدَةً وَّلٰكِنْ یُّضِلُّ مَنْ یَّشَآءُ وَیَهْدِیْ مَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَلَتُسْـَٔلُنَّ عَمَّا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ۟
او که الله غوښتي وای تاسې به یې یوه ډله ګرځولې وای خو د الله چې چا ته خوښه شي بې لارې کوي يې او چاته يې چې خوښه شي لار ورښايې. او خامخا به له تاسې نه ستاسې د کړنو پوښتنه وشي.
عربي تفسیرونه:
وَلَا تَتَّخِذُوْۤا اَیْمَانَكُمْ دَخَلًا بَیْنَكُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوْتِهَا وَتَذُوْقُوا السُّوْٓءَ بِمَا صَدَدْتُّمْ عَنْ سَبِیْلِ اللّٰهِ ۚ— وَلَكُمْ عَذَابٌ عَظِیْمٌ ۟
او ای مؤمنانو! قسمونه مو په خپلو مینځو کې د غولولو وسیله مه ګرځوئ هسې نه چې قدم مو له ټینګیدلو وروسته وښوئیږي او له دې کبله چې د الله له لارې نه مو خلک منع کړي دي ناوړه نتیجه يې وڅکئ. او په اخرت کې مو لوی عذاب په برخه دی.
عربي تفسیرونه:
مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّنْ ذَكَرٍ اَوْ اُ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهٗ حَیٰوةً طَیِّبَةً ۚ— وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ اَجْرَهُمْ بِاَحْسَنِ مَا كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ ۟
هر نارینه او ښځینه مؤمن چې نیک کارونه وکړي نو مونږ به پاک ژوند ور په برخه او په اخرت کې د دوی د نیکو کړنو بدل هرو، مرو ورکوو.
عربي تفسیرونه:
فَاِذَا قَرَاْتَ الْقُرْاٰنَ فَاسْتَعِذْ بِاللّٰهِ مِنَ الشَّیْطٰنِ الرَّجِیْمِ ۟
عربي تفسیرونه:
اِنَّهٗ لَیْسَ لَهٗ سُلْطٰنٌ عَلَی الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَلٰی رَبِّهِمْ یَتَوَكَّلُوْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
اِنَّمَا سُلْطٰنُهٗ عَلَی الَّذِیْنَ یَتَوَلَّوْنَهٗ وَالَّذِیْنَ هُمْ بِهٖ مُشْرِكُوْنَ ۟۠
عربي تفسیرونه:
وَاِذَا بَدَّلْنَاۤ اٰیَةً مَّكَانَ اٰیَةٍ ۙ— وَّاللّٰهُ اَعْلَمُ بِمَا یُنَزِّلُ قَالُوْۤا اِنَّمَاۤ اَنْتَ مُفْتَرٍ ؕ— بَلْ اَكْثَرُهُمْ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟
او کله چې مونږ یو ایت د بل ایت پر ځای بدل کړو، او الله ښه پوهیږي چې څه يې نازل کړي نو کافران وايې چې محمده! دا تا له ځانه جوړ کړي دي. نه : بلکې ددوی ډیر خلک نه پوهیږي.
عربي تفسیرونه:
وَلَقَدْ نَعْلَمُ اَنَّهُمْ یَقُوْلُوْنَ اِنَّمَا یُعَلِّمُهٗ بَشَرٌ ؕ— لِسَانُ الَّذِیْ یُلْحِدُوْنَ اِلَیْهِ اَعْجَمِیٌّ وَّهٰذَا لِسَانٌ عَرَبِیٌّ مُّبِیْنٌ ۟
او مونږ ته معلومه ده چې هغوی وايې: قران ورته یو بل انسان ورښايي. په داسې حال کې چې د کوم انسان په لور هغوی اشاره کوي د هغه ژبه عجمي[۱۷] ده او د قران ژبه فصیحه سوچه عربي ده.
[۱۷] یوه رومي غلام ته ئي نسبت کاو په نوم کې يي اختلاف دی په مکه کې اوسیده. د تورات او انجیل پوه ورسره وه او مسلمان شوی و( فتح القدیر امام الشوکاني)
عربي تفسیرونه:
مَنْ كَفَرَ بِاللّٰهِ مِنْ بَعْدِ اِیْمَانِهٖۤ اِلَّا مَنْ اُكْرِهَ وَقَلْبُهٗ مُطْمَىِٕنٌّۢ بِالْاِیْمَانِ وَلٰكِنْ مَّنْ شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْرًا فَعَلَیْهِمْ غَضَبٌ مِّنَ اللّٰهِ ۚ— وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیْمٌ ۟
څوک چې له ایمان راوړولو وروسته بیرته په الله کافر شي، که په زوره کفر ته مجبور او زړه يې په ایمان پوخ وي بیا خو خیر دی. او که د زړه له تله يې کفر ومانه نو پر هغوی د الله غضب دی. او لوی عذاب يې په برخه دی.
عربي تفسیرونه:
اُولٰٓىِٕكَ الَّذِیْنَ طَبَعَ اللّٰهُ عَلٰی قُلُوْبِهِمْ وَسَمْعِهِمْ وَاَبْصَارِهِمْ ۚ— وَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْغٰفِلُوْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
لَا جَرَمَ اَنَّهُمْ فِی الْاٰخِرَةِ هُمُ الْخٰسِرُوْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
ثُمَّ اِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِیْنَ هَاجَرُوْا مِنْ بَعْدِ مَا فُتِنُوْا ثُمَّ جٰهَدُوْا وَصَبَرُوْۤا ۙ— اِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟۠
او ستا رب پر هغو خلکو چې له ازمیښتونو او ربړونو ګاللو وروسته يې هجرت کړی او بیا يې د ستونزو له منلو سره سره جهاد ته ملا تړلې له دې ټولو وروسته[۱۸] ښه بښونکی او مهربان ذات دی.
[۱۸] د هغې ګناه نه يي ورتیر شي چې بخوا يې د کارانو تر څنګ ژوند کاوه( فتح القدیر د امام الشوکاني)
عربي تفسیرونه:
وَضَرَبَ اللّٰهُ مَثَلًا قَرْیَةً كَانَتْ اٰمِنَةً مُّطْمَىِٕنَّةً یَّاْتِیْهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِّنْ كُلِّ مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِاَنْعُمِ اللّٰهِ فَاَذَاقَهَا اللّٰهُ لِبَاسَ الْجُوْعِ وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوْا یَصْنَعُوْنَ ۟
الله پاک د یوه کلي[۱۹] مثال وړاندې کوي چې : خورا ډاډمن او هوسا وو. له هر لورې ورته د خوراکونو کاروانونه را روان وو. خو دالله د نعمتونو ناشکري يي وکړه، الله هم د خپلو کړو وړو خوند ور وڅاکه، او د لوږې او ډار په لباس کې يي ونغښتل.
[۱۹] ځیني مفسرین وايي دا یو مثال دی خاص کلې نه دی او ځينې وايي د مکې کلی دی چې له رسول الله صلی الله علیه وسلم سره يې دښمني کوله او ځيني وايي چې د حضرت عثمان رضي الله عنه د شهادت په دوران کې د مدیني کلی دی( ابن جریر الطبری).
عربي تفسیرونه:
اِنَّمَا حَرَّمَ عَلَیْكُمُ الْمَیْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِیْرِ وَمَاۤ اُهِلَّ لِغَیْرِ اللّٰهِ بِهٖ ۚ— فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ بَاغٍ وَّلَا عَادٍ فَاِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟
الله پر تاسې یوازی مرداره، بهیدونکې وینه، د خنزیر غوښه او هغه څاروي حرام کړي دي چې د حلالولو په وخت کې پرې پرته له الله د بل چا نوم وویل شي. او هغه څوک چې ددې څیزونو خوراک ته اړ شو نو چې د الله له قانون نه يي سرغړونې ته بډې نه وي وهلي او د اړتیا له اندازې نه ډیر ونه خوري ( نو هیڅ باک يې نشته) ځکه چې الله پاک ډيربښونکی خورا مهربان دی.
عربي تفسیرونه:
وَلَا تَقُوْلُوْا لِمَا تَصِفُ اَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هٰذَا حَلٰلٌ وَّهٰذَا حَرَامٌ لِّتَفْتَرُوْا عَلَی اللّٰهِ الْكَذِبَ ؕ— اِنَّ الَّذِیْنَ یَفْتَرُوْنَ عَلَی اللّٰهِ الْكَذِبَ لَا یُفْلِحُوْنَ ۟ؕ
او له ځانه مه وايي چې دا حلال او دا حرام دي تر څو په دې توګه پر الله درواغ تړئ. ځکه هغه څوک چې په الله درواغ وتړي خلاصیدی نشي.
عربي تفسیرونه:
مَتَاعٌ قَلِیْلٌ ۪— وَّلَهُمْ عَذَابٌ اَلِیْمٌ ۟
عربي تفسیرونه:
وَعَلَی الَّذِیْنَ هَادُوْا حَرَّمْنَا مَا قَصَصْنَا عَلَیْكَ مِنْ قَبْلُ ۚ— وَمَا ظَلَمْنٰهُمْ وَلٰكِنْ كَانُوْۤا اَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُوْنَ ۟
او هغه څه مو چې په یهودیانو حرام کړي د هغوی بیان وړاندې [۲۰] مونږ تاته کړی دی. مونږ پر هغوی تیری نه دی کړی بلکې هغوی به خپله پر خپلو ځانونو ظلم کاوه.
[۲۰] د سورت الانعام ۱۴۶ ایت.
عربي تفسیرونه:
ثُمَّ اِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِیْنَ عَمِلُوا السُّوْٓءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابُوْا مِنْ بَعْدِ ذٰلِكَ وَاَصْلَحُوْۤا اِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟۠
دا پخه خبره ده چې څوک په ناپوهۍ کوم بدکار وکړي او بیا وروسته توبه وباسي، او ځان سم کړي نو ستا رب له دې ټولو ور تیر دی. ځکه چې هغه بښونکی خورا مهربان دی.
عربي تفسیرونه:
شَاكِرًا لِّاَنْعُمِهٖ ؕ— اِجْتَبٰىهُ وَهَدٰىهُ اِلٰی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیْمٍ ۟
عربي تفسیرونه:
وَاٰتَیْنٰهُ فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً ؕ— وَاِنَّهٗ فِی الْاٰخِرَةِ لَمِنَ الصّٰلِحِیْنَ ۟ؕ
عربي تفسیرونه:
اِنَّمَا جُعِلَ السَّبْتُ عَلَی الَّذِیْنَ اخْتَلَفُوْا فِیْهِ ؕ— وَاِنَّ رَبَّكَ لَیَحْكُمُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ فِیْمَا كَانُوْا فِیْهِ یَخْتَلِفُوْنَ ۟
او د شنبې د ورځي احترام یوازې پر هغو خلکو لازم شوی وو چې د محترمې ورځې په ټاکلو کې يې سره اختلاف کړی ؤ. او ستا رب به رښتیني فیصله د قیامت په ورځ د هغو خلکو په مینځ کې وکړي چې په دې هکله يې اختلاف کړی ؤ.
عربي تفسیرونه:
اُدْعُ اِلٰی سَبِیْلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِیْ هِیَ اَحْسَنُ ؕ— اِنَّ رَبَّكَ هُوَ اَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیْلِهٖ وَهُوَ اَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِیْنَ ۟
ای پیغمبره! د خپل رب د لارې په لور په حکمت او نیک اسلوب بلنه وکړه. او په خورا نیکه او غوره توګه ورته خپل هدف وړاندې کړه. ځکه چې ستا رب ته ښه معلوم دی چې څوک د هغه له لارې نه اووښتی او څوک په سمه لار روان دی.
عربي تفسیرونه:
اِنَّ اللّٰهَ مَعَ الَّذِیْنَ اتَّقَوْا وَّالَّذِیْنَ هُمْ مُّحْسِنُوْنَ ۟۠
عربي تفسیرونه:
د قرآن کریم د معناګانو ژباړه - پښتو ژباړه - سرفراز - د ژباړو فهرست (لړلیک)
د مولوي جانباز سرفراز له خوا ترجمه شوی