د معناګانو ژباړه سورت فجر - اویګوري ژبې ته د المختصر في تفسیر القرآن الکریم ژباړه - د قرآن کریم دائرة المعارف

پەجر

د سورت د مقصدونو څخه:

بيان عاقبة الطغاة، والحكمة من الابتلاء، والتذكير بالآخرة.

ھەددىدىن ئاشقۇچى تاغۇتلارنىڭ ئاقىۋېتى، سىناق، ئىمتىھانلاردىكى ھېكمەت، ئاخىرەتنى ئەسلىتىش قاتارلىقلارنىڭ بايانى.

---

آیت: 1

وَٱلۡفَجۡرِ

ئاللاھ تائالا تاڭ بىلەن قەسەم قىلدى.

آیت: 2

وَلَيَالٍ عَشۡرٖ

زۇلھەججىنىڭ دەسلەپكى ئون كېچىسى بىلەن قەسەم قىلدى.

آیت: 3

وَٱلشَّفۡعِ وَٱلۡوَتۡرِ

جۈپ ۋە تاق نەرسىلەر بىلەن قەسەم قىلدى.

آیت: 4

وَٱلَّيۡلِ إِذَا يَسۡرِ

كېلىپ، دۋاملىشىپ، كەتكەن چاغدىكى كېچە بىلەن قەسەم قىلدى. بۇ قەسەملەرنىڭ جاۋابى: سىلەرگە چوقۇم ئەمەللىرىڭلارغا يارىشا جازا - مۇكاپات بېرىلىدۇ، دېگەن سۆزدۇر.

آیت: 5

هَلۡ فِي ذَٰلِكَ قَسَمٞ لِّذِي حِجۡرٍ

يۇقىرىدىكى ئايەتلەردە ئەقىل ئىگىسىنى قانائەتلەندۈرلەيدىغان قەسەم بارمۇ؟

آیت: 6

أَلَمۡ تَرَ كَيۡفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ

ئەي پەيغەمبەر! پەرۋەردىگارىڭنىڭ ھۇد قەۋمى بولغان ئاد پەيغەمبىرىنى ئىنكار قىلغاندا ئۇلارنى قانداق قىلىۋەتكەنلىكىدىن خەۋىرىڭ بارمۇ؟

آیت: 7

إِرَمَ ذَاتِ ٱلۡعِمَادِ

ئاد بولسا ئۇلارنىڭ بوۋىسى ئۇزۇن بويلۇق ئىرەمگە نىسبەت بېرىلگەن قەبىلىدۇر.

آیت: 8

ٱلَّتِي لَمۡ يُخۡلَقۡ مِثۡلُهَا فِي ٱلۡبِلَٰدِ

بۇنداق ئادەملەر باشقا شەھەرلەردە يارىتىلىپ باقمىغان ئىدى.

آیت: 9

وَثَمُودَ ٱلَّذِينَ جَابُواْ ٱلصَّخۡرَ بِٱلۡوَادِ

شۇنىڭدەك پەرۋەردىگارىڭنىڭ سالىھ قەۋمى بولغان سەمۇدنى قانداق جازالىغانلىقىدىن خەۋىرىڭ بارمۇ؟ ئۇلار تاغلاردىكى قورام تاشلارنى كېسىپ، تاش ئۆيلەرنى ياسايتتى

آیت: 10

وَفِرۡعَوۡنَ ذِي ٱلۡأَوۡتَادِ

پەرۋەردىگارىڭنىڭ يەنە كىشىلەرنى قوزۇقلار بىلەن ئازابلايدىغان پىرئەۋننى قانداق جازالىغانلىقىدىن خەۋىرىڭ بارمۇ؟

آیت: 11

ٱلَّذِينَ طَغَوۡاْ فِي ٱلۡبِلَٰدِ

بۇلارنىڭ ھەممىسى زومىگەرلىك ۋە زۇلۇمدا چەكتىن ئېشىپ كەتكەن، ھەممىسى شەھەرلەردە ھەددىدىن ئاشقان ئىدى.

آیت: 12

فَأَكۡثَرُواْ فِيهَا ٱلۡفَسَادَ

ئۇلار كۇپرى ۋە گۇناھ - مەئسىيەتلەرنى تارقىتىش ئارقىلىق بۇزۇقچىلىقنى كۆپ قىلدى.

آیت: 13

فَصَبَّ عَلَيۡهِمۡ رَبُّكَ سَوۡطَ عَذَابٍ

شۇنىڭ بىلەن ئاللاھ ئۇلارغا قاتتىق ئازابىنى تېتىتىپ، ئۇلارنى تۈپ يىلتىزىدىن قۇرۇتۇۋەتتى.

آیت: 14

إِنَّ رَبَّكَ لَبِٱلۡمِرۡصَادِ

ئەي پەيغەمبەر! شەكسىزكى پەرۋەردىگارىڭ ياخشىلىق قىلغانلارنى جەننەت بىلەن مۇكاپاتلاش، يامانلىق قىلغانلارنى دوزاخ بىلەن جازالاش ئۈچۈن ئىنسانلارنىڭ ئەمەللىرىنى كۆزىتىپ، نازارەت قىلىپ تۇرىدۇ.

آیت: 15

فَأَمَّا ٱلۡإِنسَٰنُ إِذَا مَا ٱبۡتَلَىٰهُ رَبُّهُۥ فَأَكۡرَمَهُۥ وَنَعَّمَهُۥ فَيَقُولُ رَبِّيٓ أَكۡرَمَنِ

ئىنسان تەبىئىتى شۇنداق: يەنى رەببى ئۇنى سىناپ، ئەزىز قىلىپ، مال - دۇنيا، بالا - چاقا ۋە يۈز - ئابروي ئاتا قىلسا، ئىنسان بۇنى ئاللاھنىڭ نەزىرىدە ھۆرمەتكە سازاۋەر بولغانلىق دەپ ئويلاپ قالىدۇ، شۇنىڭ بىلەن: مەن پەرۋەردىگارىمنىڭ ھۆرمىتىگە لايىق بولغىنىم ئۈچۈن پەۋەردىگارىم مېنى ھۆرمەتلىدى، دەيدۇ.

آیت: 16

وَأَمَّآ إِذَا مَا ٱبۡتَلَىٰهُ فَقَدَرَ عَلَيۡهِ رِزۡقَهُۥ فَيَقُولُ رَبِّيٓ أَهَٰنَنِ

ناۋادا ئۇنى سىناپ، رىزقىنى تار قىلىپ قويسا، بۇنى پەرۋەردىگارىنىڭ نەزىرىدىكى خارلىق دەپ ئويلاپ قالىدۇ، شۇنىڭ بىلەن: پەرۋەردىگارىم مېنى خارلىدى، دەيدۇ.

آیت: 17

كَلَّاۖ بَل لَّا تُكۡرِمُونَ ٱلۡيَتِيمَ

ھەرگىز ئۇنداق ئەمەس، ، يەنى ئەمەلىي ئەھۋال بۇ ئىنسان خىيال قىلغاندەك، راھەت - پاراغەتكە ئېرىشىش ئاللاھنىڭ بەندىسىدىن رازى بولغانلىقىنىڭ دەلىلى ئەمەس. بەلكى سىلەر ئاللاھ سىلەرگە بەرگەن رىزىقنىڭ بىر قىسمىنى يېتىملارغا بەرمەيسىلەر.

آیت: 18

وَلَا تَحَٰٓضُّونَ عَلَىٰ طَعَامِ ٱلۡمِسۡكِينِ

بىر - بىرىڭلارنى يېگۈدەك بىر نەرسە تاپالمايدىغان كەمبەغەللەرگە تائام بېرىشكە تەۋسىيە قىلىشمايسىلەر.

آیت: 19

وَتَأۡكُلُونَ ٱلتُّرَاثَ أَكۡلٗا لَّمّٗا

بىچارە ئاياللار ۋە يېتىملەرنىڭ ھەقلىرىنى سىلەرگە ھالال بولۇش - بولماسلىقىغا قارىماي ھە دەپ يەيسىلەر.

آیت: 20

وَتُحِبُّونَ ٱلۡمَالَ حُبّٗا جَمّٗا

مال - دۇنيانى تولىمۇ ياخشى كۆرگەنلىكتىن ئاللاھ يولىدا مال چىقىم قىلىشقا بېخىللىق قىلىسىلەر.

آیت: 21

كَلَّآۖ إِذَا دُكَّتِ ٱلۡأَرۡضُ دَكّٗا دَكّٗا

بۇنداق قىلىش سىلەرگە راۋا بولمايدۇ. زېمىن ئارقىمۇ-ئارقا قاتتىق تەۋرىتىلگەن چاغدا.

آیت: 22

وَجَآءَ رَبُّكَ وَٱلۡمَلَكُ صَفّٗا صَفّٗا

ئەي پەيغەمبەر! پەرۋەردىگارىڭ بەندىلىرى ئارىسىدا ھۆكۈم چىقىرىش ئۈچۈن كەلگەن، پەرىشتىلەرمۇ سەپ - سەپ بولۇپ تىزىلغان چاغدا.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• فضل عشر ذي الحجة على أيام السنة.

زۇلھەججىنىڭ ئون كۈنى بىر يىلنىڭ باشقا كۈنلىرىدىن پەزىلەتلىكتۇر.

• ثبوت المجيء لله تعالى يوم القيامة وفق ما يليق به؛ من غير تشبيه ولا تمثيل ولا تعطيل.

قىيامەت كۈنى ئاللاھنىڭ ئۆزىگە لايىق رەۋىشتە كېلىدىغانلىقى مۇھەققەقتۇر، ئۇنىڭ كېلىشىنى ھېچنەرسىگە ئوخشىتىشقا، تەسۋىرلەشكە، يوققا چىقىرىشقا بولمايدۇ.

• المؤمن إذا ابتلي صبر وإن أعطي شكر.

مۇئمىن خاپىلىققا ئۇچرىسا سەۋر قىلىدۇ، نېئمەت بېرىلسە شۈكرى قىلىدۇ.

آیت: 23

وَجِاْيٓءَ يَوۡمَئِذِۭ بِجَهَنَّمَۚ يَوۡمَئِذٖ يَتَذَكَّرُ ٱلۡإِنسَٰنُ وَأَنَّىٰ لَهُ ٱلذِّكۡرَىٰ

ئۇ كۈندە جەھەننەم كەلتۈرۈلىدۇ، ئۇنىڭ يەتمىش مىڭ ھالقىسى بار بولۇپ، ھەر بىر ھالقىنى يەتمىش مىڭ پەرىشتە تۇتۇپ، سۆرەپ ماڭىدۇ. ئۇ كۈندە ئىنسان سەلقارىغان ئاللاھنىڭ ھەقلىرىنى ئېسىگە ئالىدۇ. لېكىن ئۇ كۈنكى ئەسلەشنىڭ نېمىگە پايدىسى بولسۇن؟ چۈنكى ئۇ ئەمەل كۈنى ئەمەس، بەلكى دۇنيادا قىلغاننىڭ جازا - مۇكاپاتىنى كۆرىدىغان كۈندۇر.

آیت: 24

يَقُولُ يَٰلَيۡتَنِي قَدَّمۡتُ لِحَيَاتِي

ئىنسان قاتتىق پۇشايماندىن: كاشكى ھەقىقىي ھايات بولغان ئاخىرەت ھاياتىغا ئەسقاتىدىغان ياخشى ئەمەللەرنى قىلغان بولسامچۇ؟ دەيدۇ.

آیت: 25

فَيَوۡمَئِذٖ لَّا يُعَذِّبُ عَذَابَهُۥٓ أَحَدٞ

ئۇ كۈندە ھېچكىم ئاللاھ ئازابلىغانغا ئوخشاش ئازابلىيالمايدۇ. چۈنكى ئاللاھنىڭ ئازابى ئەڭ قاتتىق ۋە داۋاملىقتۇر.

آیت: 26

وَلَا يُوثِقُ وَثَاقَهُۥٓ أَحَدٞ

ھېچكىم ئاللاھ كاپىرلارنى باغلىغانغا ئوخشاش زەنجىرلەردە باغلىيالمايدۇ.

آیت: 27

يَٰٓأَيَّتُهَا ٱلنَّفۡسُ ٱلۡمُطۡمَئِنَّةُ

مۇئمىنگە جېنى ئېلىنىدىغان چاغدا ۋە قىيامەت كۈنى مۇنداق دېيىلىدۇ: ئەي ئىمان ۋە ياخشى ئەمەل بىلەن ئارام تاپقۇچى جان!

آیت: 28

ٱرۡجِعِيٓ إِلَىٰ رَبِّكِ رَاضِيَةٗ مَّرۡضِيَّةٗ

ئېرىشكەن مول مۇكاپاتلاردىن مەمنۇن بولغان، قىلغان ياخشى ئەمەللىرىڭ ئارقىلىق پەرۋەردىگارىڭنىڭ دەرگاھىدا رازىلىققا ئېرىشكەن ھالدا پەرۋەردىگارىڭنىڭ ھۇزۇرىغا قايتقىن.

آیت: 29

فَٱدۡخُلِي فِي عِبَٰدِي

مېنىڭ ياخشى بەندىلىرىمنىڭ سىپىگە قوشۇلغىن.

آیت: 30

وَٱدۡخُلِي جَنَّتِي

ئۇلار بىلەن بىرگە مەن ئۇلارغا تەييارلىغان جەننىتىمگە كىرگىن.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• عتق الرقاب، وإطعام المحتاجين في وقت الشدة، والإيمان بالله، والتواصي بالصبر والرحمة: من أسباب دخول الجنة.

قۇل ئازات قىلىش، قىيىن پەيتلەردە موھتاجلارغا يېمەكلىك بېرىش، ئاللاھقا ئىمان ئېيتىش، ئۆزئارا سەۋرچان ھەم شەپقەتلىك بولۇشقا تەۋسىيە قىلىش جەننەتكە كىرىشنىڭ سەۋەبلىرىدىندۇر.

• من دلائل النبوة إخباره أن مكة ستكون حلالًا له ساعة من نهار.

ئاللاھ تائالانىڭ مەككىنىڭ كۈندۈزدىن مەلۇم ۋاقىت پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامغا ھالال بولىدىغانلىقىدىن خەۋەر بەرگەنلىكى ئۇنىڭ پەيغەمبەرلىك مۆجىزلىرىدىن بىرىدۇر.

• لما ضيق الله طرق الرق وسع طرق العتق، فجعل الإعتاق من القربات والكفارات.

ئاللاھ تائالا قۇللۇق يوللىرىنى تارلاشتۇرۇش بىلەن بىر ۋاقىتتا قۇل ئازات قىلىش يوللىرىنى كېڭەيتتى. شۇڭا قۇل ئازات قىلىشنى ئاللاھقا قىلىنغان ئىبادەتلەر ۋە كاپپارەتلەردىن قىلىپ بېكىتتى.