د معناګانو ژباړه سورت النجم - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - د قرآن کریم دائرة المعارف

Нажм сураси

د سورت د مقصدونو څخه:

إثبات صدق الوحي وأنه من عند الله.

Ваҳийнинг Аллоҳ ҳузуридан келган ҳақ эканини исбот этиш.

---

آیت: 1

وَٱلنَّجۡمِ إِذَا هَوَىٰ

Аллоҳ ботаётган юлдузга қасам ичди.

آیت: 2

مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمۡ وَمَا غَوَىٰ

Муҳаммад алайҳиссалом ҳидоят йўлидан озмади. Адашмади. Аксинча, энг тўғри йўлда юрибди.

آیت: 3

وَمَا يَنطِقُ عَنِ ٱلۡهَوَىٰٓ

Бу Қуръонни ҳавойи нафсидан олиб гапираётгани йўқ.

آیت: 4

إِنۡ هُوَ إِلَّا وَحۡيٞ يُوحَىٰ

Бу Қуръон Аллоҳ таоло Жаброил алайҳссалом орқали Муҳаммад алайҳиссаломга юборган ваҳийдан бошқа нарса эмас.

آیت: 5

عَلَّمَهُۥ شَدِيدُ ٱلۡقُوَىٰ

Буни унга ўта кучли фаришта - Жаброил алайҳиссалом ўргатган.

آیت: 6

ذُو مِرَّةٖ فَٱسۡتَوَىٰ

Жаброил алайҳиссалом хушсурат бўлиб, Пайғамбар алайҳиссаломга қандай яратилган бўлса, ўшандай асл суратида кўринган.

آیت: 7

وَهُوَ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡأَعۡلَىٰ

Жаброил самонинг олий уфқида эди.

آیت: 8

ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّىٰ

Кейин Жаброил алайҳиссалом Пайғамбар алайҳиссаломга яқинлашиб, яқин жойга келди.

آیت: 9

فَكَانَ قَابَ قَوۡسَيۡنِ أَوۡ أَدۡنَىٰ

Бас, у зотга икки камон оралиғида ёки ундан-да яқинроқ келди.

آیت: 10

فَأَوۡحَىٰٓ إِلَىٰ عَبۡدِهِۦ مَآ أَوۡحَىٰ

Жаброил Аллоҳнинг бандаси Муҳаммад алайҳиссаломга ваҳийни олиб келди.

آیت: 11

مَا كَذَبَ ٱلۡفُؤَادُ مَا رَأَىٰٓ

Муҳаммад алайҳиссаломнинг қалби кўзи кўрган нарсани ёлғон демади.

آیت: 12

أَفَتُمَٰرُونَهُۥ عَلَىٰ مَا يَرَىٰ

Эй мушриклар, Пайғамбар билан Аллоҳ унга меърож кечаси кўрсатиб қўйган нарса ҳақида тортишасизларми?

آیت: 13

وَلَقَدۡ رَءَاهُ نَزۡلَةً أُخۡرَىٰ

Муҳаммад алайҳиссалом Жаброилни асл суратида иккинчи марта меърож кечасида кўрган.

آیت: 14

عِندَ سِدۡرَةِ ٱلۡمُنتَهَىٰ

Энг четдаги Нилуфар ёнида. У еттинчи осмондаги жуда улкан дарахт.

آیت: 15

عِندَهَا جَنَّةُ ٱلۡمَأۡوَىٰٓ

Жаннати маъво шу дарахтнинг ёнидадир.

آیت: 16

إِذۡ يَغۡشَى ٱلسِّدۡرَةَ مَا يَغۡشَىٰ

Ўшанда Нилуфарни Аллоҳнинг амри билан чек-чегарасини Аллоҳдан бошқа ҳеч ким билмайдиган жуда улкан нарса ўраб олганди.

آیت: 17

مَا زَاغَ ٱلۡبَصَرُ وَمَا طَغَىٰ

Пайғамбар алайҳиссаломнинг кўзи ўнгга ҳам, сўлга ҳам оғмади. Ҳаддидан ҳам ошмади.

آیت: 18

لَقَدۡ رَأَىٰ مِنۡ ءَايَٰتِ رَبِّهِ ٱلۡكُبۡرَىٰٓ

Дарҳақиқат, Муҳаммад алайҳиссалом меърож кечаси Парвардигорининг қудратига далолат қиладиган буюк оятларидан айримларини, жумладан, жаннат ва дўзахни кўрди.

آیت: 19

أَفَرَءَيۡتُمُ ٱللَّٰتَ وَٱلۡعُزَّىٰ

Эй мушриклар, ўзинглар ибодат қилаётган мана бу бутлар - Лот ва Уззо ҳақида ўйлаб кўрдингларми?!

آیت: 20

وَمَنَوٰةَ ٱلثَّالِثَةَ ٱلۡأُخۡرَىٰٓ

Бутларингиздан яна учинчиси Манот ҳақида ҳам ўйлаб кўрдингларми? Улар сизларга бирон фойда ёки зарар келтира оладиларми?!

آیت: 21

أَلَكُمُ ٱلذَّكَرُ وَلَهُ ٱلۡأُنثَىٰ

Эй мушриклар, сизларга ўзинглар яхши кўрадиган эркак жинсию, Аллоҳга сизлар ёмон кўрадиган аёл жинсими?!

آیت: 22

تِلۡكَ إِذٗا قِسۡمَةٞ ضِيزَىٰٓ

У ҳолда ўз ҳавойи нафсларингиз билан қилган бу тақсимотингиз ўта адолатсиз тақсимот-ку?!

آیت: 23

إِنۡ هِيَ إِلَّآ أَسۡمَآءٞ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٍۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَمَا تَهۡوَى ٱلۡأَنفُسُۖ وَلَقَدۡ جَآءَهُم مِّن رَّبِّهِمُ ٱلۡهُدَىٰٓ

Бу бутлар ўзларингиз ва ота-боболарингиз қўйиб олган номлар, холос. Уларда илоҳликдан асар ҳам йўқ. Аллоҳ улар ҳақида ҳеч қандай ҳужжат нозил қилмаган. Мушриклар ўз эътиқодларида фақат гумонга ва шайтон безаб кўрсатган ҳавойи нафсларига эргашадилар. Ҳолбуки, Парвардигорлари тарафидан Пайғамбар орқали ҳидоят келиб турибди. Улар эса бу ҳидоятга эргашмаяптилар.

آیت: 24

أَمۡ لِلۡإِنسَٰنِ مَا تَمَنَّىٰ

Ёки инсон учун бутларнинг шафоат қилишини исташидек, ўзи орзу қилган нарсаси бўлаверадими?

آیت: 25

فَلِلَّهِ ٱلۡأٓخِرَةُ وَٱلۡأُولَىٰ

Йўқ. Нимани орзу қилсалар, ўшанга эришавермайдилар. Зеро, охират ҳам, дунё ҳам ёлғиз Аллоҳникидир. Улардан истаганини беради, истаганини бермайди.

آیت: 26

۞ وَكَم مِّن مَّلَكٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ لَا تُغۡنِي شَفَٰعَتُهُمۡ شَيۡـًٔا إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ أَن يَأۡذَنَ ٱللَّهُ لِمَن يَشَآءُ وَيَرۡضَىٰٓ

Самоларда қанча фаришталар борки, кимнидир шафоат қилмоқчи бўлсалар, уларнинг шафоатидан заррача фойда бўлмайди. Аллоҳ кимларнинг шафоат қилишига рухсат берса ва кимларнинг шафоат қилинишига рози бўлса, ўшаларгина бундан мустасно. Аллоҳ Ўзига шерик қилинганларнинг шафоат қилишларига ҳаргиз изн бермас. Аллоҳни қўйиб, ўшаларга ибодат қилганларнинг шафоат қилинишига рози ҳам бўлмас.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• كمال أدب النبي صلى الله عليه وسلم حيث لم يَزغْ بصره وهو في السماء السابعة.

Пайғамбар алайҳиссалом одоби камолига етган одоб эди. Еттинчи осмонда ҳам кўзларини ўнгу сўлга оғдирмади.

• سفاهة عقل المشركين حيث عبدوا شيئًا لا يضر ولا ينفع، ونسبوا لله ما يكرهون واصطفوا لهم ما يحبون.

Мушрикларнинг ақли нақадар қисқа. Чунки улар фойда ҳам, зарар ҳам келтирмайдиган нарсаларга ибодат қиладилар. Ўзлари ёқтирмайдиган нарсаларни Аллоҳники деб, ўзлари яхши кўрадиган нарсаларни бизники, дейдилар.

• الشفاعة لا تقع إلا بشرطين: الإذن للشافع، والرضا عن المشفوع له.

Шафоатнинг икки шарти бор. Аллоҳ шафоат қилувчига изн бериши, шафоат қилинувчидан эса рози бўлиши.

آیت: 27

إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ لَيُسَمُّونَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ تَسۡمِيَةَ ٱلۡأُنثَىٰ

Қайта тирилиб, охиратга боришга ишонмайдиганлар фаришталарни Аллоҳнинг қизлари деб эътиқод қиладилар-да, уларни аёлларнинг номлари билан номлайдилар. Аллоҳ уларнинг гапларидан Олий ва Буюкдир.

آیت: 28

وَمَا لَهُم بِهِۦ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّۖ وَإِنَّ ٱلظَّنَّ لَا يُغۡنِي مِنَ ٱلۡحَقِّ شَيۡـٔٗا

Фаришталарни аёллар номланишидек номлашлари илм, билимга асосланган эмас. Бу ишда фақат гумонга, ҳаёлга эргашадилар. Гумон эса ҳақнинг бирон ўрнини боса олмас.

آیت: 29

فَأَعۡرِضۡ عَن مَّن تَوَلَّىٰ عَن ذِكۡرِنَا وَلَمۡ يُرِدۡ إِلَّا ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا

Эй Пайғамбар, Аллоҳни эслашдан бош тортиб, парвосига ҳам келтирмасдан, фақат шу дунёга муккасидан кетган кимсадан юз ўгиринг. У охират учун амал қилмайди. Чунки унда иймон йўқ.

آیت: 30

ذَٰلِكَ مَبۡلَغُهُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱهۡتَدَىٰ

Мушрикларнинг илм бобида етиб борган чўққилари фаришталарни аёллар номи билан номлаш бўлди, холос. Чунки улар жоҳил, нодондирлар. Пухта иймонга етиб бора олмайдилар. Эй Пайғамбар, албатта Парвардигорингиз ҳақ йўлдан адашганни ҳам, Ўзининг йўлига ҳидоят топганни ҳам яхши билгувчидир. У Зотдан бирон нарса яширин қолмас.

آیت: 31

وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ أَسَٰٓـُٔواْ بِمَا عَمِلُواْ وَيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ بِٱلۡحُسۡنَى

Самолардаги нарсалар ҳам, заминдаги нарсалар ҳам ёлғиз Аллоҳнинг мулкидир. Ўзи яратган. Ўзи бошқаради. Ўзи эгалик қилади. Шу дунёда ёмонлик қилганларни гуноҳларига яраша жазолайди, азоблайди. Яхшилик қилганларни эса жаннат билан мукофотлайди.

آیت: 32

ٱلَّذِينَ يَجۡتَنِبُونَ كَبَٰٓئِرَ ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡفَوَٰحِشَ إِلَّا ٱللَّمَمَۚ إِنَّ رَبَّكَ وَٰسِعُ ٱلۡمَغۡفِرَةِۚ هُوَ أَعۡلَمُ بِكُمۡ إِذۡ أَنشَأَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ وَإِذۡ أَنتُمۡ أَجِنَّةٞ فِي بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡۖ فَلَا تُزَكُّوٓاْ أَنفُسَكُمۡۖ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱتَّقَىٰٓ

Улар шундай зотларки, катта гуноҳлардан ва манфур маъсиятлардан тийиладилар. Кичик хатолар бундан мустасно. Кичик хатолар катта гуноҳлардан тийилиш ва тоат-ибодатни кўпайтириш билан кечирилиб кетади. Эй Пайғамбар, Парвардигорингиз мағфирати кенг Зотдир. Тавба қилган бандаларини кечириб юборади. У Зот оталарингизни тупроқдан яратган пайтида ҳам, сизлар оналарингизнинг қоринларида ҳомила бўлиб, босқичма-босқич яратилаётган пайтингизда ҳам ҳамма аҳволларингизни жуда яхши билади. Бирон нарса У Зотдан яширин қолмайди. Шундай экан, ўзингизни ўзингиз тақводор кўрсатиб, мақтамай қўя қолинглар. Ким Аллоҳдан буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила тақво қилганини Ўзи жуда яхши билади.

آیت: 33

أَفَرَءَيۡتَ ٱلَّذِي تَوَلَّىٰ

Исломга яқин келиб, кейин ундан юз ўгирган кимсанинг манфур аҳволини кўрдингизми?

آیت: 34

وَأَعۡطَىٰ قَلِيلٗا وَأَكۡدَىٰٓ

У молдан озгина берди, кейин тўхтади. Чунки бахиллик унинг табиатида бор. Шундай бўлса ҳам у ўзини ўзи оқлайверади, мақтайверади.

آیت: 35

أَعِندَهُۥ عِلۡمُ ٱلۡغَيۡبِ فَهُوَ يَرَىٰٓ

Ғайб илми унинг ҳузурида бўлиб, кўриб турган эканмики, ғайбдан гапирса?

آیت: 36

أَمۡ لَمۡ يُنَبَّأۡ بِمَا فِي صُحُفِ مُوسَىٰ

Ёки у Аллоҳга бўҳтон қилаётгандир? Ёки Аллоҳ Мусо алайҳиссаломга нозил қилган олдинги саҳифалардаги нарсалар ҳақида унга хабар берилмаганми?

آیت: 37

وَإِبۡرَٰهِيمَ ٱلَّذِي وَفَّىٰٓ

Парвардигори топширган вазифани мукаммал адо этган Иброҳим саҳифаларидаги нарсалар ҳақида унга хабар келмаганми?

آیت: 38

أَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰ

Бирон инсон бошқанинг гуноҳини кўтармас.

آیت: 39

وَأَن لَّيۡسَ لِلۡإِنسَٰنِ إِلَّا مَا سَعَىٰ

Инсон учун ўзи қилган амалининг савобидан бошқа нарса йўқ.

آیت: 40

وَأَنَّ سَعۡيَهُۥ سَوۡفَ يُرَىٰ

Унинг ҳаракати яқинда Қиёмат куни яққол кўринади.

آیت: 41

ثُمَّ يُجۡزَىٰهُ ٱلۡجَزَآءَ ٱلۡأَوۡفَىٰ

Кейин амалига яраша жазо ёки мукофот камайтирилмасдан тўла қилиб берилади.

آیت: 42

وَأَنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ ٱلۡمُنتَهَىٰ

Эй Пайғамбар, бандаларнинг алал-оқибатда борадиган жойлари Парвардигорингизгадир.

آیت: 43

وَأَنَّهُۥ هُوَ أَضۡحَكَ وَأَبۡكَىٰ

Истаган одамини хурсанд қилиб кулдирадиган ҳам, истаган одамини хафа қилиб йиғлатадиган ҳам Унинг Ўзидир.

آیت: 44

وَأَنَّهُۥ هُوَ أَمَاتَ وَأَحۡيَا

Ҳамма жонзотларни ўлдирадиган ҳам, кейин қайта тирилтирадиган ҳам Унинг Ўзидир.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• انقسام الذنوب إلى كبائر وصغائر.

Гуноҳлар катта ва кичикка бўлинади. Катта гуноҳ гуноҳи кабира, кичик гуноҳ эса гуноҳи сағира, дейилади.

• خطورة التقوُّل على الله بغير علم.

Илмсизлик билан Аллоҳга бўҳтон қилиб қўйиш ўта хатарли.

• النهي عن تزكية النفس.

Оятларда ўзини ўзи оқлаш ва мақташдан қайтариляпти.

آیت: 45

وَأَنَّهُۥ خَلَقَ ٱلزَّوۡجَيۡنِ ٱلذَّكَرَ وَٱلۡأُنثَىٰ

Дарҳақиқат, У Зот жуфтликни - эркак ва аёлни яратди.

آیت: 46

مِن نُّطۡفَةٍ إِذَا تُمۡنَىٰ

Бачадонга келиб тушган нутфадан.

آیت: 47

وَأَنَّ عَلَيۡهِ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأُخۡرَىٰ

Уларни ўлганларидан кейин қайта тирилтириш ҳам У Зотнинг зиммасидадир.

آیت: 48

وَأَنَّهُۥ هُوَ أَغۡنَىٰ وَأَقۡنَىٰ

У Зот Ўзи истаган бандасига мол-давлат ато этиб, уни бадавлат қилди.

آیت: 49

وَأَنَّهُۥ هُوَ رَبُّ ٱلشِّعۡرَىٰ

Айрим мушриклар ибодат қиладиган Шеъро юлдузининг Парвардигори ҳам Унинг Ўзидир.

آیت: 50

وَأَنَّهُۥٓ أَهۡلَكَ عَادًا ٱلۡأُولَىٰ

Дарҳақиқат, У Зот дастлабки Одни ҳалок этди. Улар Ҳуд алайҳиссаломнинг қавми эди. Саркашлик билан кофирлигида туришавергач, уларни ҳалок қилганди.

آیت: 51

وَثَمُودَاْ فَمَآ أَبۡقَىٰ

Солиҳнинг қавми Самуд қабиласини ҳам ҳалок этиб, биронтасини қолдирмади.

آیت: 52

وَقَوۡمَ نُوحٖ مِّن قَبۡلُۖ إِنَّهُمۡ كَانُواْ هُمۡ أَظۡلَمَ وَأَطۡغَىٰ

Од ва Самуддан олдин Нуҳ қавмини ҳам ҳалок этди. Нуҳ қавми Од ва Самуддан ҳам золимроқ ва ҳаддан ошганроқ одамлар эдилар. Чунки Нуҳ уларни минг йил Аллоҳни ягона илоҳ деб билишга даъват қилди. Шунда ҳам унга қулоқ солмадилар.

آیت: 53

وَٱلۡمُؤۡتَفِكَةَ أَهۡوَىٰ

Лут қавмининг қишлоғини самога кўтариб, кейин тўнтариб ерга ташлаган.

آیت: 54

فَغَشَّىٰهَا مَا غَشَّىٰ

Осмонга кўтариб, ерга отганидан кейин у тошларга кўмилиб қолди.

آیت: 55

فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكَ تَتَمَارَىٰ

Эй инсон, Парвардигорингнинг Ўз қудратига далолат қиладиган оятларидан ибрат олиш ўрнига, улардан қайси бири ҳақида талашиб-тортишасан?

آیت: 56

هَٰذَا نَذِيرٞ مِّنَ ٱلنُّذُرِ ٱلۡأُولَىٰٓ

Сизларга юборилган бу пайғамбар олдинги пайғамбарлардан биридир.

آیت: 57

أَزِفَتِ ٱلۡأٓزِفَةُ

Қиёмат яқинлашди.

آیت: 58

لَيۡسَ لَهَا مِن دُونِ ٱللَّهِ كَاشِفَةٌ

Аллоҳдан бошқа уни биладиган ҳам, даф қиладиган ҳам бирон зот йўқдир.

آیت: 59

أَفَمِنۡ هَٰذَا ٱلۡحَدِيثِ تَعۡجَبُونَ

Сизларга тиловат қилиб берилаётган мана Қуръон Аллоҳ тарафидан эканига ажабланасизларми?

آیت: 60

وَتَضۡحَكُونَ وَلَا تَبۡكُونَ

Унинг насиҳатларидан таъсирланиб йиғлаш ўрнига уни масхара қилиб куласизларми?

آیت: 61

وَأَنتُمۡ سَٰمِدُونَ

Бепарволик билан шундай қиласизларми?

آیت: 62

فَٱسۡجُدُواْۤ لِلَّهِۤ وَٱعۡبُدُواْ۩

Бас, ёлғиз Аллоҳгагина сажда қилинглар ва холис Унгагина ибодат қилинглар.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• عدم التأثر بالقرآن نذير شؤم.

Қуръондан таъсирланмаслик машъум оқибат даракчисидир.

• خطر اتباع الهوى على النفس في الدنيا والآخرة.

Ҳавойи нафсга эргашиш дунё учун ҳам, охират учун ҳам ўта хатарлидир.

• عدم الاتعاظ بهلاك الأمم صفة من صفات الكفار.

Ўтган умматлар бошига ёғилган балолардан ибрат олмаслик кофирлар сифатидир.