Ibisobanuro bya qoran ntagatifu - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - Ishakiro ry'ibisobanuro


Ibisobanuro by'amagambo Isura: Attwur (Umusozi)   Umurongo:

ət-Tur

Impamvu y'isura:
الحجج والبراهين لرد شبهات المكذبين للنبي صلى الله عليه وسلم.
Peyğəmbəri -səllallahu aleyhi və səlləm- yalançı sayanların şübhələrini rədd etmək üçün dəlil və sübutların mövcudluğu.

وَٱلطُّورِ
Uca Allah, Musa (aleyhissəlam) ilə danışdığı yer olan, Tur dağına and içir.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَكِتَٰبٖ مَّسۡطُورٖ
O, həmçinin, içində yazılar olan Kitaba and içir.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فِي رَقّٖ مَّنشُورٖ
Nazil edilmiş kitablar tək sərilmiş və açıq vəziyyətdə olan vərəqlər.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَٱلۡبَيۡتِ ٱلۡمَعۡمُورِ
Allah, həmçinin, göydə yerləşən və içində mələklərin Ona ibadət etdiyi evə and içir.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَٱلسَّقۡفِ ٱلۡمَرۡفُوعِ
O, həmçinin, yerin tavanı sayılan yüksələn göyə and içir.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَٱلۡبَحۡرِ ٱلۡمَسۡجُورِ
O, həmçinin, suyu dolub daşan dənizə and içir.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ لَوَٰقِعٞ
Ey Peyğəmbər! Sənin Rəbbinin əzabı hökmən vaqe ola­caqdır və bu kafirlərdən əsla yan keçməyəcəkdir.
Ibisobanuro by'icyarabu:
مَّا لَهُۥ مِن دَافِعٖ
Heç bir şey kafirləri o əzabdan xilas edə bilməz, eləcə də, onların əzaba düçar olmasının qarşısını ala bilməz.
Ibisobanuro by'icyarabu:
يَوۡمَ تَمُورُ ٱلسَّمَآءُ مَوۡرٗا
O gün göy qiyamətin qopacağını bildirmək titrəyib lərzəyə gələcəkdir.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَتَسِيرُ ٱلۡجِبَالُ سَيۡرٗا
Dağlar öz yerlərindən çıxıb hərəkətə gələcəkdir.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَوَيۡلٞ يَوۡمَئِذٖ لِّلۡمُكَذِّبِينَ
Allahın kafirlərə vəd etdiyi əzabı yalan sayanlar, o gün həlak olsun və ziyana uğrasın!
Ibisobanuro by'icyarabu:
ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي خَوۡضٖ يَلۡعَبُونَ
O kəslər ki, batil işlərlə əylənir, nə diriləcəklərini, nə də həşr olunacaqlarını düşünürlər.
Ibisobanuro by'icyarabu:
يَوۡمَ يُدَعُّونَ إِلَىٰ نَارِ جَهَنَّمَ دَعًّا
O gün onlar şiddətlə və amansızcasına sürüklənib Cəhənnəm odu­na atı­lacaqlar.
Ibisobanuro by'icyarabu:
هَٰذِهِ ٱلنَّارُ ٱلَّتِي كُنتُم بِهَا تُكَذِّبُونَ
Onlara məzəmmət edilərək deyiləcək: “Bu, si­zin yalan saydığınız və peyğəmbərlərinizin sizi qorxutduğu Cəhən­nəm odu­dur!
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• الكفر ملة واحدة وإن اختلفت وسائله وتنوع أهله ومكانه وزمانه.
Küfrün vasitələri, əhli, məkanı və zamanı fərqli və müxtəlif olmasına baxmayaraq küfrün hamısı eyni bir millətdir.

• شهادة الله لرسوله صلى الله عليه وسلم بتبليغ الرسالة.
Uca Allahın, Öz rəsulunun risaləti təbliğ etməsinə dair şahidlik etməsi.

• الحكمة من خلق الجن والإنس تحقيق عبادة الله بكل مظاهرها.
Cinlərin və insanların xəlq edilməsinin hikməti, onların Uca Allaha edtikləri ibadəti tam şəkildə yerinə yetirməsidir.

• سوف تتغير أحوال الكون يوم القيامة.
Qiyamət günü kainatın halı dəyişəcəkdir.

أَفَسِحۡرٌ هَٰذَآ أَمۡ أَنتُمۡ لَا تُبۡصِرُونَ
Bəlkə bu gördüyünüz əzab da sehrdir?! Yoxsa siz onu görmürsünüz?!
Ibisobanuro by'icyarabu:
ٱصۡلَوۡهَا فَٱصۡبِرُوٓاْ أَوۡ لَا تَصۡبِرُواْ سَوَآءٌ عَلَيۡكُمۡۖ إِنَّمَا تُجۡزَوۡنَ مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Dadın bu atəşin istisini və yanın orada! Onun atəşinin əzabını dözsəniz də, döz­məsəniz də, səbili olmağınız və ya səbirsizliyiniz sizin üçün ey­ni­dir. Bu gün sizə an­caq dünyada etdiyiniz küfrün və asiliklərin cəzası veriləcəkdir”
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّٰتٖ وَنَعِيمٖ
Rəbbinin əmrlərini yerinə yetirib Onun qadağan etdiyi işlərdən çəkinməklə Ondan qorxan kimsələr cənnətlərdə və tükənməz böyük nemət içində olcaqlar.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَٰكِهِينَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمۡ رَبُّهُمۡ وَوَقَىٰهُمۡ رَبُّهُمۡ عَذَابَ ٱلۡجَحِيمِ
Rəbbinin onlara bəxş et­diyi ləzzətli yemək-içməklərə, habelə, hurilərə se­vinəcək və onların pak və müqəddəs Rəbbi on­ları Cə­hən­nəm əza­bından xilas edəcək. Beləcə, onlar istədikləri nemətlərə nail olmaqla, habelə, çəkindikləri əzabdan qurtulmaqla uğur qazanacaqlar.
Ibisobanuro by'icyarabu:
كُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ هَنِيٓـَٔۢا بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Onlara deyiləcək: "Nəfsinizi çəkdiyi nemətlərdən nuşcanlıqla yeyin-için! Yediyiniz və içdiyiniz şeylərdən zərər görəcəyinizdən və əziyyət çəkəcəyinizdən ötrü əndişlənməyin. Bu nemətlər sizin dünyada etdiyiniz yaxşı əməllərin mükafatıdır.
Ibisobanuro by'icyarabu:
مُتَّكِـِٔينَ عَلَىٰ سُرُرٖ مَّصۡفُوفَةٖۖ وَزَوَّجۡنَٰهُم بِحُورٍ عِينٖ
Onlar bəzədilmiş və bir-birinin yanına cərgələrlə düzülmüş taxtlar üzərində dirsəklənəcəklər. Biz on­­ları iri qa­ra gözlü huri­lər­lə evləndirəcəyik.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَٱتَّبَعَتۡهُمۡ ذُرِّيَّتُهُم بِإِيمَٰنٍ أَلۡحَقۡنَا بِهِمۡ ذُرِّيَّتَهُمۡ وَمَآ أَلَتۡنَٰهُم مِّنۡ عَمَلِهِم مِّن شَيۡءٖۚ كُلُّ ٱمۡرِيِٕۭ بِمَا كَسَبَ رَهِينٞ
Möminlərin imanda on­la­rın ar­xa­sınca gedən övladlarını, əməlləri onların əməllərinə çatmasa belə, Cən­nətdə öz­lərinə qo­vuşduracağıq ki, könülləri şad olsun. Onların əməllə­rinin savabından heç bir şey əskilt­məyə­cə­yik. Hər bir insan qazandığı pis əməlinin girovudur və başqa birisi onun günah yükündən heç bir şey daşımaz.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَمۡدَدۡنَٰهُم بِفَٰكِهَةٖ وَلَحۡمٖ مِّمَّا يَشۡتَهُونَ
Biz Cənnət əhlinə istədikləri çeşid-çeşid mey­vələr­dən və ətdən bol-bol verəcəyik.
Ibisobanuro by'icyarabu:
يَتَنَٰزَعُونَ فِيهَا كَأۡسٗا لَّا لَغۡوٞ فِيهَا وَلَا تَأۡثِيمٞ
Onlar Cənnətdə bir-birinə şə­­rab dolu badə ötürəcəklər. Bu şərabı içdikdə, o, dünyadakı şərabın sərxoşluğu kimi on­ları nə batil sözlər danışmağa, nə də günaha təhrik edəcəkdir.
Ibisobanuro by'icyarabu:
۞ وَيَطُوفُ عَلَيۡهِمۡ غِلۡمَانٞ لَّهُمۡ كَأَنَّهُمۡ لُؤۡلُؤٞ مَّكۡنُونٞ
Onların ətrafında xid­mət­lərinə ve­rilmiş, dəriləri də, sədəfin içində qorunub saxlanılan mir­­vari kimi saf və ağappaq olan yeniyetmə oğ­lanlar dolanacaqlar.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَسَآءَلُونَ
Cənnət əhli bir-birlərinə tərəf dönüb bir-birindən dünyadakı halları barədə soruşacaqlar.
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالُوٓاْ إِنَّا كُنَّا قَبۡلُ فِيٓ أَهۡلِنَا مُشۡفِقِينَ
Onlar belə cavab verəcəklər: "Biz dünyada ailəmizin içində ikən Allahın əzabından qorxurduq.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَمَنَّ ٱللَّهُ عَلَيۡنَا وَوَقَىٰنَا عَذَابَ ٱلسَّمُومِ
Allah bizi İslam dininə yönəltməklə bizə mərhəmət göstərdi və bizi çox qızmar atəşin əza­bın­dan qoru­du.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّا كُنَّا مِن قَبۡلُ نَدۡعُوهُۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡبَرُّ ٱلرَّحِيمُ
Biz dünya həyatımızda Allaha ibadət edir və Ona dua edirdik ki, bizi Cəhənnəm əzabından qorusun. Hə­qiqətən, O, Öz qullarına verdiyi vədinə sadiq qalan, onlara yaxşılıq və rəhm edəndir. Onun bizə iman bəxş etməsi, bizi Cənnətə daxil etməsi və Cəhənnəmdən uzaqlaşdırması, Onun bizə etdiyi yaxşılığı və bizə göstərdiyi mərhəmətindəndir”.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَذَكِّرۡ فَمَآ أَنتَ بِنِعۡمَتِ رَبِّكَ بِكَاهِنٖ وَلَا مَجۡنُونٍ
Ey Peyğəmbər! Sən Quranla xatırlat! Allahın sənə əta etdiyi iman və ağıl sayəsində nə cinlərdən bilgi alan ka­hin­sən, nə də dəli!
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمۡ يَقُولُونَ شَاعِرٞ نَّتَرَبَّصُ بِهِۦ رَيۡبَ ٱلۡمَنُونِ
Yoxsa haqqı yalan sayanlar: “Muhəmməd rəsul deyil, əksinə, o, bir şair­dir. Biz canımızı ondan qurtarmaq üçün, ölümün onu yaxalamasını gözlə­yirik” – deyirlər.
Ibisobanuro by'icyarabu:
قُلۡ تَرَبَّصُواْ فَإِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُتَرَبِّصِينَ
Ey Peyğəmbər! Onlara de: “Ölümümü gözləyin, mən də sizin məni yalançı saydığınıza görə düçar olacağınız əzabı gözləyirəm”.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• الجمع بين الآباء والأبناء في الجنة في منزلة واحدة وإن قصر عمل بعضهم إكرامًا لهم جميعًا حتى تتم الفرحة.
Valideynlərdən və övladlardan bəzisinin əməlində naqislik olsa belə, onların hamısına ehtiram göstərilərək, tam şəkildə sevinsinlər deyə, onların Cənnətdə bir yerdə olması.

• خمر الآخرة لا يترتب على شربها مكروه.
Axirət şərabını içdikdəm sonra insandan hər hansı bir xoşagəlməz hadisə baş verməz.

• من خاف من ربه في دنياه أمّنه في آخرته.
Kim dünyada Rəbbindən qorxarsa, Rəbbi axirətdə onu (hər bir qorxudan) xatircəm edər.

أَمۡ تَأۡمُرُهُمۡ أَحۡلَٰمُهُم بِهَٰذَآۚ أَمۡ هُمۡ قَوۡمٞ طَاغُونَ
Yoxsa onların ağılları onlara: "Peyğəmbər kahin və dəlidir" – deməyi əmr edir?! Beləliklə də, onlar heç bir şəxsdə cəm olmayan xislətin onda olduğunu deyirlər. Əksinə, onlar hüdudları aşmış bir qövmdür. Odur ki, onlar nə şəriətə, nə də ağıla etimad edərlər.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمۡ يَقُولُونَ تَقَوَّلَهُۥۚ بَل لَّا يُؤۡمِنُونَ
Yoxsa onlar: “Muhəmməd bu Quranı özün­dən uy­durdu, bu ona vəhy edilməmişdir!” – deyirlər?! Xeyr, o, bunu özündən uydurmamışdır. Onlar iman gə­tirməyə təkəbbürlük edirlər deyə: "O bunu özündən uydurdu" – deyirlər.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَلۡيَأۡتُواْ بِحَدِيثٖ مِّثۡلِهِۦٓ إِن كَانُواْ صَٰدِقِينَ
Əgər onların Peyğəmbərin Quranı uydurması barədə iddiaları doğrudursa, qoy onlar da Qurana bənzər uydurma bir kə­lam gə­tir­sinlər.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمۡ خُلِقُواْ مِنۡ غَيۡرِ شَيۡءٍ أَمۡ هُمُ ٱلۡخَٰلِقُونَ
Bəlkə onlar özlərini yaradan Xaliqsiz ya­ranıblar?! Yaxud onlar özləri özlərini yaradıblar?! Məxluqun Xaliqsiz yaranması mümkün deyil. Həmçinin, heç bir məxluq nə isə xəlq edə bilməz. Elə isə nə üçün onlar özlərinin Xaliqinə ibadət etmirlər?!
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمۡ خَلَقُواْ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَۚ بَل لَّا يُوقِنُونَ
Yoxsa onlar göyləri və yeri yara­dıblar?! Xeyr, onlar, Allahın özlərinin Xaliqi olduğuna qətiyyən inanmır­lar. Əgər onlar buna inansaydılar, Allahın tək ilah olduğunu qəbul edər və Onun rəsuluna iman gətirərdilər.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمۡ عِندَهُمۡ خَزَآئِنُ رَبِّكَ أَمۡ هُمُ ٱلۡمُصَۜيۡطِرُونَ
Yoxsa sənin Rəbbinin ruzi xə­zinələri onların əlindədir və onlar bunu istədiklərinə verirlər, habelə, peyğəmbərlik bəxş etmək onların ixtiyarındadır və onlar bunu istədiyinə verir, istədiyini də ondan məhrum edirlər?! Yaxud on­lar hökm sahibi­dirlər, istədikləri işləri görə bilirlər?!
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمۡ لَهُمۡ سُلَّمٞ يَسۡتَمِعُونَ فِيهِۖ فَلۡيَأۡتِ مُسۡتَمِعُهُم بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٍ
Yoxsa onların elə bir nərdivanı var ki, onun vasitəsilə göyə qalxıb Allahın vəhyini - onların haqq üzərində olduqları barədə olan vəhyi din­ləyirlər­?! Elə isə qoy onların o vəhyi dinləyənləri, onların haqq üzərində olduğu iddialarını təsdiqləyən açıq-aydın bir dəlil gə­tirsin­lər!
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمۡ لَهُ ٱلۡبَنَٰتُ وَلَكُمُ ٱلۡبَنُونَ
Yoxsa sizin xoşlamıdığınız qız uşaqları nöqsansız və uca Allahın, sevdiyiniz oğlan uşaqları isə sizindir?!
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمۡ تَسۡـَٔلُهُمۡ أَجۡرٗا فَهُم مِّن مَّغۡرَمٖ مُّثۡقَلُونَ
Ey Peyğəmbər! Yoxsa sən, Rəbbinin risalətini təbliğ etdiyinə görə onlardan bir muzd istəyirsən?! Onlar da buna görə, daşıya bilmədikləri bir yük altına giriblər?!
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمۡ عِندَهُمُ ٱلۡغَيۡبُ فَهُمۡ يَكۡتُبُونَ
Yoxsa qeyb elmi onların əlindədir və onlar da qeybdəki xəbərləri öyrənib insanlar üçün istədiklərini yazır, qeybdən onlara istədiklərini xəbər verirlər?!
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمۡ يُرِيدُونَ كَيۡدٗاۖ فَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ هُمُ ٱلۡمَكِيدُونَ
Yoxsa haqqı yalan sayanlar sənə və sənin dininə qarşı hiylə qurmaq istəyir­lər?! İnan Allaha, sən yox, əksinə, Allaha və Onun rəsuluna küfr edən kimsələr o hiylənin qurba­nı olacaqlar.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمۡ لَهُمۡ إِلَٰهٌ غَيۡرُ ٱللَّهِۚ سُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
Yoxsa onların Allahdan başqa ibadətə layiq bir məbudu vardır?! Allah on­la­rın Ona qoşduqları şəriklərdən uzaqdır, pak və müqəddəsdir. Onların etdiklərinin heç biri olmayıb və heç cür təsəvvür oluna bilməz də.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَإِن يَرَوۡاْ كِسۡفٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ سَاقِطٗا يَقُولُواْ سَحَابٞ مَّرۡكُومٞ
Əgər onlar göy parçala­rının başlarına düş­düyünü görsələr: “Özlərinə əzab gəldiyinə inanmadan, bu, ­bir-birinin üstünə yığılmış adi bulud topasıdır!” – deyər, beləliklə də, nə nəsihət qəbul edər, nə də iman gətirərlər.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَذَرۡهُمۡ حَتَّىٰ يُلَٰقُواْ يَوۡمَهُمُ ٱلَّذِي فِيهِ يُصۡعَقُونَ
Ey Peyğəmbər! Sən, onları əzaba düçar olacaqları günə - qiyamət gününə qovuşana qədər, tərk et, qoy inadkarlıq və tərslik etməyə davam etsinlər.
Ibisobanuro by'icyarabu:
يَوۡمَ لَا يُغۡنِي عَنۡهُمۡ كَيۡدُهُمۡ شَيۡـٔٗا وَلَا هُمۡ يُنصَرُونَ
O gün hiylələri onlara nə az, nə də çox - heç bir fay­da verməyəcək və on­la­ra əzabdan qurtulmaq üçün kö­mək göstərilməyəcək­dir.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ عَذَابٗا دُونَ ذَٰلِكَ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
Həqiqətən, şirk və asiliklər etməklə özlərinə zülm edənləri axirət əzabından əvvəl, bir əzab - dünyada qətlə yetirilmək və kölə edilmək, üstəlik, bərzəx aləmində qəbir əzabına düçar olmaq gözləyir. Lakin on­ların əksəriyyəti bunu bilməz və elə buna görə də küfr üzərində davam edərlər.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَٱصۡبِرۡ لِحُكۡمِ رَبِّكَ فَإِنَّكَ بِأَعۡيُنِنَاۖ وَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ حِينَ تَقُومُ
Ey Peyğəmbər! Sən, öz Rəbbinin əzəldən yazdığı qədərə və şəri hökmü­nə səbir et! Həqiqətən, sən Bi­zim gözümüz önündə və himayəmiz altındasan. Yu­xudan qalxdıqda Rəbbi­ni həmd ilə zikr et!
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَمِنَ ٱلَّيۡلِ فَسَبِّحۡهُ وَإِدۡبَٰرَ ٱلنُّجُومِ
Gecənin bir vaxtında Rəbbinə təriflər de və Onun üçün namaz qıl, bir də ul­duzlar batandan sonra, dan yeri söküldükdə fəcr namazını qıl!
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• الطغيان سبب من أسباب الضلال.
Azğınlıq etmək insanı zəlalətə salan səbəblərdəndir.

• أهمية الجدال العقلي في إثبات حقائق الدين.
Dinin həqiqətlərini isbat etmək üçün, ağıl ilə mübahisə etməyin əhəmiyyətli olması.

• ثبوت عذاب البَرْزَخ.
Bərzəx aləmindəki əzabın sübuta yetirilməsi.

 
Ibisobanuro by'amagambo Isura: Attwur (Umusozi)
Urutonde rw'amasura numero y'urupapuro
 
Ibisobanuro bya qoran ntagatifu - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Ishakiro ry'ibisobanuro

الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

Gufunga