Ibisobanuro bya qoran ntagatifu - الترجمة الفولانية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - Ishakiro ry'ibisobanuro


Ibisobanuro by'amagambo Isura: Annajmi (Inyenyeri)   Umurongo:

Simoore hoodere

Impamvu y'isura:
إثبات صدق الوحي وأنه من عند الله.
Tabitinde sellude wahyu e wonde ko ka Alla mbo ummii.

وَٱلنَّجۡمِ إِذَا هَوَىٰ
Alla woondirii hoodere sinde fukkiima.
Ibisobanuro by'icyarabu:
مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمۡ وَمَا غَوَىٰ
Nelaaɗo-yo o his- ooñaaki gaa e laawol peewal, o wonaani bewɗo, kono ko o peewɗo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَمَا يَنطِقُ عَنِ ٱلۡهَوَىٰٓ
O haalatah e o quraana tawa hombo rewi e belaaɗe makko.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنۡ هُوَ إِلَّا وَحۡيٞ يُوحَىٰ
O quraana mbo wonah si wonah wahyu, mbo Alla wahyato faade e makko ummaade e Jibriil.
Ibisobanuro by'icyarabu:
عَلَّمَهُۥ شَدِيدُ ٱلۡقُوَىٰ
Ko malayka jom semmbe oon woni Jibriil anndini ɗum mbo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
ذُو مِرَّةٖ فَٱسۡتَوَىٰ
E jibriil-yo o his- jom mbaadi njooɗndi, o fotondiri e mu, hombo feenyani annabi-yo o his- e mbaadi ndi Alla tagri mbo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَهُوَ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡأَعۡلَىٰ
Jibriir hombo e jookli toowɗi.
Ibisobanuro by'icyarabu:
ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّىٰ
Refti Jibriir ɓadii o ɓeydi ɓattaade.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَكَانَ قَابَ قَوۡسَيۡنِ أَوۡ أَدۡنَىٰ
O ɓadinoo mbo fotde laanye ɗiɗe wolla ko ɓuri ɓadaade.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَأَوۡحَىٰٓ إِلَىٰ عَبۡدِهِۦ مَآ أَوۡحَىٰ
Jibriir wahyii faade e maccuɗo Alla muhamadu-yo o his- ko O wahyii ko.
Ibisobanuro by'icyarabu:
مَا كَذَبَ ٱلۡفُؤَادُ مَا رَأَىٰٓ
ɓernde muhamadu -yo o his- fennaani ko O yi*i ko.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَفَتُمَٰرُونَهُۥ عَلَىٰ مَا يَرَىٰ
mbela hoɗon njeddandira e makko-onon heefareeɓe-ko Alla holli mbo ko ñande jemma israa mbo Alla nawi mbo?
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَقَدۡ رَءَاهُ نَزۡلَةً أُخۡرَىٰ
Ko goonga tigi muhamadu-yo o his- yi*ii e mbaadi makko laawol goɗngol e jemma israa he.
Ibisobanuro by'icyarabu:
عِندَ سِدۡرَةِ ٱلۡمُنتَهَىٰ
ka lekki sidra haaɗtirki, kiin ka lekki mawki to kammu jeeɗiɓo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
عِندَهَا جَنَّةُ ٱلۡمَأۡوَىٰٓ
ka kiin lekki woni aljanna koɗirɗo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِذۡ يَغۡشَى ٱلسِّدۡرَةَ مَا يَغۡشَىٰ
Nde naati e sidra-Jaaɓi- he huunde mawnde ummaade e jamirooje Alla, hay gooto anndah no ɗuum laatarii si wonah Alla.
Ibisobanuro by'icyarabu:
مَا زَاغَ ٱلۡبَصَرُ وَمَا طَغَىٰ
Yitere Nelaaɗo-yo o his- ooñaaki nyaama wolla nana, nde yawtaani keerol.
Ibisobanuro by'icyarabu:
لَقَدۡ رَأَىٰ مِنۡ ءَايَٰتِ رَبِّهِ ٱلۡكُبۡرَىٰٓ
Muhamadu-yo o his- yi*ii jemma seteede mbo MiiraaJ kaawisaaji Alla mawɗi kollirooji kattane Makko, O yi*i aljanna e yiite e goɗɗum.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَفَرَءَيۡتُمُ ٱللَّٰتَ وَٱلۡعُزَّىٰ
Mbela on nji*ii-onon heefereeɓe- sanamuuji ndewaton ɗi ko aldah e Alla:Laata e Ujjaa.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَمَنَوٰةَ ٱلثَّالِثَةَ ٱلۡأُخۡرَىٰٓ
E manaata tatɓiija goɗɗo o e sanamuuji mon. kabree kam mbela hoɓe njoganii on nafoore wolla lorla.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَلَكُمُ ٱلذَّكَرُ وَلَهُ ٱلۡأُنثَىٰ
Mbela na woodani on-onon heeferɓe- gorko ko yiɗɗon ko, na woodani Mboko Joomiraawo demmbo mbo nganñɗon o?
Ibisobanuro by'icyarabu:
تِلۡكَ إِذٗا قِسۡمَةٞ ضِيزَىٰٓ
Ndeen fecccoore nde peccirɗon belaaɗe mon ko nde tooñnde.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنۡ هِيَ إِلَّآ أَسۡمَآءٞ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٍۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَمَا تَهۡوَى ٱلۡأَنفُسُۖ وَلَقَدۡ جَآءَهُم مِّن رَّبِّهِمُ ٱلۡهُدَىٰٓ
ɗi sanamuuji ɗi ngonah si wonah inɗe ɗe ngalah maana, ɗi ngalah hay geɗal e sifaaji Alliyankeewal on inniriiɗi onon e baabiraave mon ummaade e ko*e mon, Alla jippinaani heen hay daliil, sirkuɓe ɓe ndewata si wonah sikke e belaaɗe pittaali mum en e ko seytaane suɗi e ɓerɗe mum en, arii e mum en ummaade e Joom mum en peewal e ɗemngal nelaaɗo-yo o his- te ɓe peewaani.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمۡ لِلۡإِنسَٰنِ مَا تَمَنَّىٰ
Mbela na woodani neɗɗa ko o wooɗa ko e tefnga sanamuuji faade Alla?
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَلِلَّهِ ٱلۡأٓخِرَةُ وَٱلۡأُولَىٰ
Alah, alanah mbo ko o wooɗa ko, ko Alla tan woodani ko sakkati e ko adii, O okka heen ko O wela O haɗa ko O haaja.
Ibisobanuro by'icyarabu:
۞ وَكَم مِّن مَّلَكٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ لَا تُغۡنِي شَفَٰعَتُهُمۡ شَيۡـًٔا إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ أَن يَأۡذَنَ ٱللَّهُ لِمَن يَشَآءُ وَيَرۡضَىٰٓ
Hono foti malayka nder kammuuji ɗi tefoore majji nafatah hay huunde soɗi faalaama tefande gooto si wonah caggal de Alla sakkiti tefnga wonande Mbo O haaja e ɓeen, O wele tefnanteeɗo o, Alla sakkitantah oon baɗanɗo Mbo nandadiijo, O weletaake oon tefnanteeɗo dewoowo ko wonah Alla.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• كمال أدب النبي صلى الله عليه وسلم حيث لم يَزغْ بصره وهو في السماء السابعة.
Timmude needi annabi-yo o his- sabu ndaarande makko ooñaaki nde o woni to kammu jeeɗaɓiijo.

• سفاهة عقل المشركين حيث عبدوا شيئًا لا يضر ولا ينفع، ونسبوا لله ما يكرهون واصطفوا لهم ما يحبون.
Fuuyde hakkille sirkuɓe rewɓe ko loratah nafatah, ɓe ngaskini e Alla koɓe njiɗah ɓe cuɓinii ko*e mum en koɓe njiɗi ko.

• الشفاعة لا تقع إلا بشرطين: الإذن للشافع، والرضا عن المشفوع له.
Tefgol wonata ko e sarɗeeji ɗiɗi:Sakkitde wonande tefoowo o, e weleede tefanteeɗo o.

إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ لَيُسَمُّونَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ تَسۡمِيَةَ ٱلۡأُنثَىٰ
ɓeen ɓe goonɗinaani ummital to laakira maɓe innir malaykaaji ɗi inɗe rewɓe sabu sikkude ɓe koɓe ɓiɓɓe Alla, Alla toowii e konngi mum en hee toowal manngal.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَمَا لَهُم بِهِۦ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّۖ وَإِنَّ ٱلظَّنَّ لَا يُغۡنِي مِنَ ٱلۡحَقِّ شَيۡـٔٗا
Woodanaaniɓe ganndal tuugnorgal e koɓe innirta ko malaykaaji inɗe rewɓe, alah koɓe ndewata e ɗuum si wonah sikke e ko laaɓaani, sikke noon nafatah e goonga hay huuunde nyande darnga.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَأَعۡرِضۡ عَن مَّن تَوَلَّىٰ عَن ذِكۡرِنَا وَلَمۡ يُرِدۡ إِلَّا ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا
ɗuuna-aan aan nulaaɗa- oon duntiiɗo innude Alla o faalaako nde, alah ko o faala si wonah nguurndam aduna, o gollanataaka laakara, sabu o goonɗinaani mbo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
ذَٰلِكَ مَبۡلَغُهُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱهۡتَدَىٰ
Ko sirkuɓe ɓe kaalata ko, ko faati e innirde malaykaaji inɗe rewɓe, fotde ganndal mum en ko ɗoon haaɗi, sabu koɓe majjuɓe, ɓe ɓe njottaaki e yananeede, ko joom ma noon ɓuri anndude oon gooñiiɗo acci laawol peewal, ko Kanko ɓuri anndude kadi oon peewɗo e laawol makko he, alah fof ko wirnii e Makko hay huunde.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ أَسَٰٓـُٔواْ بِمَا عَمِلُواْ وَيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ بِٱلۡحُسۡنَى
Ko Alla tan woodani ko woni e nder kammuuji, na woodani Mbo ko woni e leydi to bannge jeyal e takgo e jiiloowo, ngam O yoɓa bonnuɓe e aduna koɓe kaandi ko e lepte, O yoɓa goonɗinɓe golluɓe ko moƴƴi aljanna.
Ibisobanuro by'icyarabu:
ٱلَّذِينَ يَجۡتَنِبُونَ كَبَٰٓئِرَ ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡفَوَٰحِشَ إِلَّا ٱللَّمَمَۚ إِنَّ رَبَّكَ وَٰسِعُ ٱلۡمَغۡفِرَةِۚ هُوَ أَعۡلَمُ بِكُمۡ إِذۡ أَنشَأَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ وَإِذۡ أَنتُمۡ أَجِنَّةٞ فِي بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡۖ فَلَا تُزَكُّوٓاْ أَنفُسَكُمۡۖ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱتَّقَىٰٓ
Ɓen woɗɗitotooɓe junuubi mawɗi ɗin, e geddi kaanuɗi ɗin, ɓe faggitotaako si wanaa tokoosi ɗin. Ɗin no yaaforee accitugol mawnuɗi ɗin, e ɗuɗɗinirde dewe. Pellet, Joomi maa an Nulaaɗo, ko yaajuɗo yaafuyee. Himo yaafoo junuubi kala tuubuɓe e jeyaaɓe Makko ɓen. Ko Kanko Seniiɗo On, ɓuri anndude fii mon gila O tagirnoo ben mon Aadama e leydi, haa nde wonunoɗon saawaaɓe e deedi neeniraaɓe mon; hiɗon tagiree sagara naɓi sagara. Huunde e ɗum suuɗaaki Mo. Haray wata on mantir ko'e hulugol Allah. Ko Kanko ɓuri anndude huluɓe Mo ɓen, ɗoftii yamaruyeeji Makko, woɗɗitii haɗaaɗi Makko.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَفَرَءَيۡتَ ٱلَّذِي تَوَلَّىٰ
E a tinaali bonnde fiyaaku ɗuurniiɗo lislaamu on, fewndo ka o ɓadinoo mo?
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَعۡطَىٰ قَلِيلٗا وَأَكۡدَىٰٓ
Himo okka seeɗa e jawdi, hooti o ɗawa; tawde nguddan ko jikku makko. E hoore ɗum, himo manta hoore-makko.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَعِندَهُۥ عِلۡمُ ٱلۡغَيۡبِ فَهُوَ يَرَىٰٓ
Kere o jogi ganndal wiirniiɗi ngal o ndaarirta o yewta fii mun?
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمۡ لَمۡ يُنَبَّأۡ بِمَا فِي صُحُفِ مُوسَىٰ
Kaa hara o fefindi o takki e Allha? Hara o humpitaaka fii ko woni kon ka ɗeri arani ɗi Allah jippini ɗin e Muusaa?
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَإِبۡرَٰهِيمَ ٱلَّذِي وَفَّىٰٓ
E ko woni kon ka ɗeri Ibraahiima hunnoɗo kala ko Joomi makko nulunoo mo yo o yottingol kon.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰ
Wonnde neɗɗo woo ronnditotaako bakkaatu goɗɗo goo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَن لَّيۡسَ لِلۡإِنسَٰنِ إِلَّا مَا سَعَىٰ
E wonnde alanaa neɗɗanke on, si wanaa yeru baraaji golle makko ɗen.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَنَّ سَعۡيَهُۥ سَوۡفَ يُرَىٰ
E wonnde golle makko ɗen, aray ka yi'ee Ñalnde Darngal.
Ibisobanuro by'icyarabu:
ثُمَّ يُجۡزَىٰهُ ٱلۡجَزَآءَ ٱلۡأَوۡفَىٰ
Refti o yoɓiree golle makko ɗen, njoɓdi timmundi di ustaaki.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ ٱلۡمُنتَهَىٰ
E wonnde ko ka Joomi maa an Nulaaɗo, woni ruttorde jeyaaɓe ɓen si ɓe maayii.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَضۡحَكَ وَأَبۡكَىٰ
E wonnde ko Kanko woni weltinoowo Mo O yiɗi, O jalna ontigi, O sunina mo O yiɗi, O wullina ontigi.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَمَاتَ وَأَحۡيَا
E wonnde ko Kanko woni Waroowo wuuruooɓe aduna ɓen, O wuurnita ɓe ɓaawo mun.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• انقسام الذنوب إلى كبائر وصغائر.
Junuubi ɗin hino pecci ɗiɗi : mawnuɗi e togoosi.

• خطورة التقوُّل على الله بغير علم.
Wowlugol e Allah ko aldaa e ganndal, ko ko hulɓinii.

• النهي عن تزكية النفس.
Hino haɗaa mantugol hoore-mun.

وَأَنَّهُۥ خَلَقَ ٱلزَّوۡجَيۡنِ ٱلذَّكَرَ وَٱلۡأُنثَىٰ
E wonnde O tagii nooneeji ɗin : gorel e deyel.
Ibisobanuro by'icyarabu:
مِن نُّطۡفَةٍ إِذَا تُمۡنَىٰ
Immorde e toɓɓere maniiyu si rufaama e rennga.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَنَّ عَلَيۡهِ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأُخۡرَىٰ
E wonnde ko Kanko woodani tagitugol ɗin ɗiɗi ɓaawo ɗi maayude.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَغۡنَىٰ وَأَقۡنَىٰ
E wonnde ko Kanko alɗiniri jeyaaɓe Makko ɓe yiɗani jawdi, O yeɗi ɓe jawle ɗe yimɓe ɗaɓɓata.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَنَّهُۥ هُوَ رَبُّ ٱلشِّعۡرَىٰ
E wonnde ko Kanko woni Jeyɗo hoodere Si'iraa, nde yoga e sirkooɓe rewata kafida nde e Allah.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَنَّهُۥٓ أَهۡلَكَ عَادًا ٱلۡأُولَىٰ
E wonnde ko Kanko halkunoo Aadi'en adinooɓe, ɓen woni yimɓe Huudi ɓen, fewndo ɓe haɓɓitinoo e keeferaaku ngun.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَثَمُودَاْ فَمَآ أَبۡقَىٰ
O halki kadi Samuuda'en, yimɓe Saalih ɓen, O heddinaano hay gooto e maɓɓe.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَقَوۡمَ نُوحٖ مِّن قَبۡلُۖ إِنَّهُمۡ كَانُواْ هُمۡ أَظۡلَمَ وَأَطۡغَىٰ
Ko non kadi O hlkirnoo yimɓe Nuuhu ɓen ado Aadi'en e Samuuda'en. Pellet, yimɓe Nuuhu ɓen laatino ɓurɓe tooñude e tiiɗude bewre diini Aadi'en e Samuuda'en. Tawde Nuuhu wonnduno e maɓɓe duuɓi ujunere ŋakkirɗum cappanɗe jowi, himo nodda ɓe e wootinɗingol Allah, kono ɓe salii nootagol mo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَٱلۡمُؤۡتَفِكَةَ أَهۡوَىٰ
E ca'e yimɓe Luutu ɓen ɓen O wayliti haa ka kammu, refti O wayliti ɓe ka leydi.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَغَشَّىٰهَا مَا غَشَّىٰ
O hippiri ɗe kaaƴe ɗen ɗe O hippi e maɓɓe ɓaawo O townude ɓe ka kammu, O liɓde ka leydi.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكَ تَتَمَارَىٰ
Ko honɗum e neemaaji Joomi maa tinndinayɗi e kattal Makko woni wennjata fii mun, ronkaa waajitorde ɗum, an oo neɗɗanke?
Ibisobanuro by'icyarabu:
هَٰذَا نَذِيرٞ مِّنَ ٱلنُّذُرِ ٱلۡأُولَىٰٓ
Awa oo Nulaaɗo immninaaɗo e mon, ko jeyaaɗo e Nulaaɓe adinooɓe.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَزِفَتِ ٱلۡأٓزِفَةُ
Darngal hewtungal ngal ɓadike.
Ibisobanuro by'icyarabu:
لَيۡسَ لَهَا مِن دُونِ ٱللَّهِ كَاشِفَةٌ
Duñoowo ngal itta, maa ƴellitotooɗo fii maggal, alaa si wanaa Allah.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَفَمِنۡ هَٰذَا ٱلۡحَدِيثِ تَعۡجَبُونَ
E ko ndee yewtere Al*ur'aana janngeteende e dow mon, woni ko haawetoɗon wiide ko ka Allah nde iwri?
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَتَضۡحَكُونَ وَلَا تَبۡكُونَ
Hiɗon jala jalkita nde, on wullataa tuma nanuɗon waaju mayre?
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَنتُمۡ سَٰمِدُونَ
Hara ko on weldiiɓe, ɓe haajaaka e mayre?
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَٱسۡجُدُواْۤ لِلَّهِۤ وَٱعۡبُدُواْ۩
Koni sujjanee Allah, laɓɓinanon Mo dewal.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• عدم التأثر بالقرآن نذير شؤم.
Anngal battinorgol Alqur'aana no wa'i wa kiite.

• خطر اتباع الهوى على النفس في الدنيا والآخرة.
Aayeeje ɗen hollii fii bone jokkugol mbeleeɗe wonkii ka aduna e ka laakara.

• عدم الاتعاظ بهلاك الأمم صفة من صفات الكفار.
Anngal waajitorgol halkude mofte adinooɓe, ko jikku heeferɓe.

 
Ibisobanuro by'amagambo Isura: Annajmi (Inyenyeri)
Urutonde rw'amasura numero y'urupapuro
 
Ibisobanuro bya qoran ntagatifu - الترجمة الفولانية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Ishakiro ry'ibisobanuro

الترجمة الفولانية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

Gufunga