Ibisobanuro by'amagambo Isura Al Hijri - الترجمة القيرغيزية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - ububiko bwa qor'an yejejwe

Хижр

Impamvu y'isura:

توعد المستهزئين بالقرآن، والوعد بحفظه تأييدًا للنبي وتثبيتًا له.

Куранды шылдыңдагандарды азаптоого убада берүү жана пайгамбарды колдоп, Куранды сактоого убада берүү.

---

Umurongo: 1

الٓرۚ تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ وَقُرۡءَانٖ مُّبِينٖ

Алим, лаам, ро. Ушуга окшогон аяттын түшүндүрмөсү бакара сүрөөсүнүн башталышында айтылган. Аллахтын алдынан түшкөндүгүн билдирген бийик даражалуу бул аяттар – жалгыз Аллахка сыйынууну жана шарияттарды ачыктап түшүндүргөн Куран аяттары.

Umurongo: 2

رُّبَمَا يَوَدُّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوۡ كَانُواْ مُسۡلِمِينَ

Кыямат күнү каапырларга баары ачык болгондо жана бул дүйнөдөгү алардын каапырлыгы жокко чыкканы билингенде алар мусулман болууну эңсешет.

Umurongo: 3

ذَرۡهُمۡ يَأۡكُلُواْ وَيَتَمَتَّعُواْ وَيُلۡهِهِمُ ٱلۡأَمَلُۖ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ

Оо, пайгамбар! Ал жалганчыларды тим кой! Алар малдарга окшоп жеп-ичип, бул убактылуу дүйнөнүн ырахаттарын пайдаланып жана дүйнөгө берилүү аларды ыйман менен жакшылык иштерди кылуудан алаксыта берсин. Алар кыямат күнү Аллахтын алдына келишкенде кандай жоготууга учурагандарын билишет.

Umurongo: 4

وَمَآ أَهۡلَكۡنَا مِن قَرۡيَةٍ إِلَّا وَلَهَا كِتَابٞ مَّعۡلُومٞ

Зулумдук кылган шаарлардын кайсынысына кыйроону түшүрбөйлүк, Аллахтын илиминде анын белгиленген мөөнөтү болгон, ал алдыга да артка да жылдырылган эмес.

Umurongo: 5

مَّا تَسۡبِقُ مِنۡ أُمَّةٍ أَجَلَهَا وَمَا يَسۡتَـٔۡخِرُونَ

Кайсы гана коом болбосун, анын кыйроо мөөнөтү келмейинче кыйроого учурабайт, кыйроо мөөнөтү келген болсо, анда ал кечиктирилбейт.

Umurongo: 6

وَقَالُواْ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِي نُزِّلَ عَلَيۡهِ ٱلذِّكۡرُ إِنَّكَ لَمَجۡنُونٞ

Меккелик каапырлар пайгамбарга айтышты: «Эй, эскертме түшкөн адам! Чындыгында сен бул айткан сөзүң менен анык жиндисиң. Сен өзүндү жиндилердей алып жүрөсүң».

Umurongo: 7

لَّوۡمَا تَأۡتِينَا بِٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ

Сен чын эле жиберилген пайгамбар жана бизге азап келээринде чынчыл болсоң, сага күбөлүккө өткөн периштелерди алып келбейсиңби?

Umurongo: 8

مَا نُنَزِّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ إِلَّا بِٱلۡحَقِّ وَمَا كَانُوٓاْ إِذٗا مُّنظَرِينَ

Алардын периштелерди алып кел деген сөздөрүнө Аллах жооп кылды: «Силерди азап менен жок кылууга убакыт келгенде Биз даанышмандык талап кылган абалда гана периштелерди түшүрөбүз. Биз периштелерди жибергенде алар ыйман келтиришпесе, аларга мөөнөт берилбейт. Тескерисинче, жазаны эрте алышат».

Umurongo: 9

إِنَّا نَحۡنُ نَزَّلۡنَا ٱلذِّكۡرَ وَإِنَّا لَهُۥ لَحَٰفِظُونَ

Чындыгында бул Куранды Биз Мухаммаддын жүрөгүнө адамдарга эскертүү болуш үчүн түшүрдүк жана Куранды бурмалануудан, өзгөртүүдөн, ашырып же кемитүүдөн Өзүбүз сактайбыз.

Umurongo: 10

وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ فِي شِيَعِ ٱلۡأَوَّلِينَ

Оо, пайгамбар! Биз сенден мурун каапырлык кылган абалкы жамааттарга пайгамбарларды жибергенибизде аларды жалганга чыгарышты. Коомуңдун сени жалганга чыгаруусу пайгамбарлардын арасынан сага биринчи жолу болуп жаткан жок.

Umurongo: 11

وَمَا يَأۡتِيهِم مِّن رَّسُولٍ إِلَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ

Абалкы каапыр жамааттарга пайгамбар келсе, алар аны жалганга чыгарышты жана аны мазактап күлүштү.

Umurongo: 12

كَذَٰلِكَ نَسۡلُكُهُۥ فِي قُلُوبِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ

Биз ошол коомдордун жүрөктөрүнө жалганга чыгарууну салып койгон сыяктуу Мекке мушриктеринин жүрөктөрүнө да жүз бурууну жана көк беттикти салып коёбуз.

Umurongo: 13

لَا يُؤۡمِنُونَ بِهِۦ وَقَدۡ خَلَتۡ سُنَّةُ ٱلۡأَوَّلِينَ

Алар Мухаммадга түшүрүлгөн бул Куранга ыйман келтиришпейт. Буга чейин пайгамбарлар алып келгенди жалганга чыгарышкан адамдардын жок кылынганы тууралуу Аллахтын өкүмү болуп өттү. Эми сени жалганга чыгаргандар сабак алышсын.

Umurongo: 14

وَلَوۡ فَتَحۡنَا عَلَيۡهِم بَابٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ فَظَلُّواْ فِيهِ يَعۡرُجُونَ

Ошол жалганга чыгаргандар менен көк беттик кылгандарга ачык-айкын далилдердин негизинде акыйкат көрүнүп турса дагы жана аларга асмандан эшик ачылып, көтөрүлүп баратышса дагы

Umurongo: 15

لَقَالُوٓاْ إِنَّمَا سُكِّرَتۡ أَبۡصَٰرُنَا بَلۡ نَحۡنُ قَوۡمٞ مَّسۡحُورُونَ

Алар эч ишенишпейт жана сөзсүз айтышат: «Чындыгында көздөрүбүз башкаларды көрүүдөн тосулуп калды. Биз көрүп турган нерсе сыйкырдын гана таасири. Биз сыйкырланып калдык».

Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:

• القرآن الكريم جامع بين صفة الكمال في كل شيء، والوضوح والبيان.

Ыйык Куран бүт тараптан кемчиликсиз сыпатты жана ачыктап баяндоо сыпатын өзүнө камтыган.

• يهتم الكفار عادة بالماديات، فتراهم مُنْغَمِسين في الشهوات والأهواء، مغترين بالأماني الزائفة، منشغلين بالدنيا عن الآخرة.

Каапырлар адатта материалдык жактарга көңүл бурушат. Ошол себептен алар шакыбат каалоолорго батышып, куру кыялдарга азгырылып, акыретти таштап бул дүйнө менен алек болуп кеткендиктерин көрөсүң.

• هلاك الأمم مُقَدَّر بتاريخ معين، ومقرر في أجل محدد، لا تأخير فيه ولا تقديم، وإن الله لا يَعْجَلُ لعجلة أحد.

Коомдордун кыйрап жок болушу атайын бир мөөнөткө жана белгилүү бир убакытка чектелген. Ал алдыга да артка да жылбайт. Чындыгында Аллах бирөөнүн шаштырганы үчүн шашылбайт.

• تكفل الله تعالى بحفظ القرآن الكريم من التغيير والتبديل، والزيادة والنقص، إلى يوم القيامة.

Аллах таала Куранды бурмалануудан, өзгөртүүдөн, ашырып же кемитүүдөн кыямат күнүнө чейин Өзү сактайм деп кепилдик берди.

Umurongo: 16

وَلَقَدۡ جَعَلۡنَا فِي ٱلسَّمَآءِ بُرُوجٗا وَزَيَّنَّٰهَا لِلنَّٰظِرِينَ

Биз асманда чоң жылдыздарды жараттык. Адамдар сапарга чыгышканда алар аркылуу кургактык менен деңиздеги караңгылыктардан жол табышат. Аларды Аллахтын кудуретине далил кылуулары үчүн ага көз чаптырып караган адамдар үчүн кооздоп койдук.

Umurongo: 17

وَحَفِظۡنَٰهَا مِن كُلِّ شَيۡطَٰنٖ رَّجِيمٍ

Ошондой эле асманды Аллахтын ырайымынан куулган бардык жин-шайтандардан коргоп койдук.

Umurongo: 18

إِلَّا مَنِ ٱسۡتَرَقَ ٱلسَّمۡعَ فَأَتۡبَعَهُۥ شِهَابٞ مُّبِينٞ

Ал эми бийиктеги периштелер тобунун сөздөрүн жашырынып уккандарды болсо бир нурдуу жылдыз кууп жетип күйгүзөт.

Umurongo: 19

وَٱلۡأَرۡضَ مَدَدۡنَٰهَا وَأَلۡقَيۡنَا فِيهَا رَوَٰسِيَ وَأَنۢبَتۡنَا فِيهَا مِن كُلِّ شَيۡءٖ مَّوۡزُونٖ

Адамдар жер бетинде жайгашуулары үчүн аны жайык кылдык. Ал адамдарды чайпабаш үчүн бекем тоолорду орноттук. Ошондой эле түрлүү өсүмдүктөрдү өстүрдүк. Булар даанышмандыктын талабына ылайык чектелип белгиленген.

Umurongo: 20

وَجَعَلۡنَا لَكُمۡ فِيهَا مَعَٰيِشَ وَمَن لَّسۡتُمۡ لَهُۥ بِرَٰزِقِينَ

Эй, адамдар! Биз силер үчүн жер бетинде жашаган учуруңарда күн көрүүңөр үчүн тамак-аш жана суусундуктарды жараттык. Ошондой эле силерден башка силердин ырыскыңарсыз күн көрүшкөн адамдар менен жаныбарлар үчүн да жараттык.

Umurongo: 21

وَإِن مِّن شَيۡءٍ إِلَّا عِندَنَا خَزَآئِنُهُۥ وَمَا نُنَزِّلُهُۥٓ إِلَّا بِقَدَرٖ مَّعۡلُومٖ

Адамдар жана жаныбарлар пайдаланышкан кандай гана нерсе болбосун, Биз аны жаратууга жана ал аркылуу адамдарга пайда бергенге кудуреттүүбүз. Биз ошолордон кандай гана нерселерди жаратпайлы, алар Биздин даанышмандыгыбыздын талабына ылайык чектелип белгиленген өлчөмдө болот.

Umurongo: 22

وَأَرۡسَلۡنَا ٱلرِّيَٰحَ لَوَٰقِحَ فَأَنزَلۡنَا مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَسۡقَيۡنَٰكُمُوهُ وَمَآ أَنتُمۡ لَهُۥ بِخَٰزِنِينَ

Биз булуттарды чаңдаштыруучу шамалдарды жибердик. Чаңдашкан булуттардан жамгыр жаадырдык. Жамгырдын суусу менен силерди сугардык. Эй, адамдар! Жер бетиндеги бул сууларды булак жана кудуктарга силер топтобойсуңар. Акыйкатта аларды Аллах Өзү гана топтойт.

Umurongo: 23

وَإِنَّا لَنَحۡنُ نُحۡيِۦ وَنُمِيتُ وَنَحۡنُ ٱلۡوَٰرِثُونَ

Чындыгында Биз Өзүбүз гана жоктон жаратып жана өлгөнгөн кийин кайра жан жан салуу менен өлүктөрдү тирилтебиз. Ошондой эле тирүүлөрдүн ажалдары келгенде аларды өлтүрөбүз. Биз жер бетин жана андагыларды мурас кылып Өзүбүз гана калабыз.

Umurongo: 24

وَلَقَدۡ عَلِمۡنَا ٱلۡمُسۡتَقۡدِمِينَ مِنكُمۡ وَلَقَدۡ عَلِمۡنَا ٱلۡمُسۡتَـٔۡخِرِينَ

Биз силерден алдын жана кийин ким төрөлгөнүн жана ким өлгөнүн билгенбиз. Булардын бири да Бизге жашыруун эмес.

Umurongo: 25

وَإِنَّ رَبَّكَ هُوَ يَحۡشُرُهُمۡۚ إِنَّهُۥ حَكِيمٌ عَلِيمٞ

Эй, пайгамбар! Чындыгында Раббиң алардын жакшылык кылгандарына сыйлык, жамандык кылгандарына жазасын бериш үчүн баарысын кыямат күнү чогултат. Чындыгында Ал башкаруусунда Даанышман жана Ал бардык нерсени Билүүчү.

Umurongo: 26

وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن صَلۡصَٰلٖ مِّنۡ حَمَإٖ مَّسۡنُونٖ

Биз Адамды чертсе үн чыккан кургак ылайдан жараттык. Ал жаратылган бул ылай көп убакыт турганы үчүн жыты өзгөрүп, кара түстө болчу.

Umurongo: 27

وَٱلۡجَآنَّ خَلَقۡنَٰهُ مِن قَبۡلُ مِن نَّارِ ٱلسَّمُومِ

Ал эми Адамдан мурун жиндердин түпкү атасын жалындаган күчтүү оттон жараттык.

Umurongo: 28

وَإِذۡ قَالَ رَبُّكَ لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِنِّي خَٰلِقُۢ بَشَرٗا مِّن صَلۡصَٰلٖ مِّنۡ حَمَإٖ مَّسۡنُونٖ

Оо, пайгамбар! Раббиңдин периштелерге жана алар менен чогу болгон Иблиске айтканын эсте: «Мен жакында кургак ылайдан адамды жаратам. Аны черткенде үн чыккан, жыты өзгөргөн кара түстө болот».

Umurongo: 29

فَإِذَا سَوَّيۡتُهُۥ وَنَفَخۡتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُواْ لَهُۥ سَٰجِدِينَ

Аны келбетине келтирип, дене-түзүлүшүн толуктагандан кийин Менин буйругума баш ийип жана ага саламдашып сажда кылгыла.

Umurongo: 30

فَسَجَدَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ كُلُّهُمۡ أَجۡمَعُونَ

Периштелер моюн сунушту. Раббиси аларга буйрук кылгандай баарысы ага сажда кылышты.

Umurongo: 31

إِلَّآ إِبۡلِيسَ أَبَىٰٓ أَن يَكُونَ مَعَ ٱلسَّٰجِدِينَ

Бирок Иблис периштелер менен бирге Адамга сажда кылуудан баш тартты. Ал периштелер менен болсо дагы алардан эмес эле.

Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:

• ينبغي للعبد التأمل والنظر في السماء وزينتها والاستدلال بها على باريها.

Ар бир пенде асманга жана анын кооздугуна көз чаптырып жана ой жүгүртүп, аны менен Жаратуучуну далил кылуусу керек.

• جميع الأرزاق وأصناف الأقدار لا يملكها أحد إلا الله، فخزائنها بيده يعطي من يشاء، ويمنع من يشاء، بحسب حكمته ورحمته.

Бардык ырыскыларга жана ар кыл тагдырларга Аллах Өзү гана ээлик кылат. Алардын казынасы Анын гана колунда. Ал Өз ырайымдуулугу жана даанышмандыгына жараша андан Өзү каалаганына берет, Өзү каалаганынан тыят.

• الأرض مخلوقة ممهدة منبسطة تتناسب مع إمكان الحياة البشرية عليها، وهي مثبّتة بالجبال الرواسي؛ لئلا تتحرك بأهلها، وفيها من النباتات المختلفة ذات المقادير المعلومة على وفق الحكمة والمصلحة.

Жер шары адам баласы жашаш үчүн ылайыкталып жайык тегиз болуп жаратылган. Ал адамдарды силкибеш үчүн бекем тоолор менен бекемделген. Анда пайдалуулукка жана даанышмандыкка ылайык белгилүү өлчөмдөгү ар кандай өсүмдүктөр бар.

• الأمر للملائكة بالسجود لآدم فيه تكريم للجنس البشري.

Периштелерди Адамга сажда кылууга буйрууда жалпы адамзатка болгон сый-урмат камтылган.

Umurongo: 32

قَالَ يَٰٓإِبۡلِيسُ مَا لَكَ أَلَّا تَكُونَ مَعَ ٱلسَّٰجِدِينَ

Иблис Адамга сажда кылуудан баш тарткандан кийин Аллах андан: «Менин буйругума баш ийип сажда кылышкан периштелер менен бирге сажда кылуудан сени эмне тосту?» – деп сурады.

Umurongo: 33

قَالَ لَمۡ أَكُن لِّأَسۡجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقۡتَهُۥ مِن صَلۡصَٰلٖ مِّنۡ حَمَإٖ مَّسۡنُونٖ

Иблис текеберленип айтты: «Менин адамга сажда кылганым туура эмес. Сен аны кургаган ылайдан жараттың. Ал өзгөргөн кара түстөгү ылай».

Umurongo: 34

قَالَ فَٱخۡرُجۡ مِنۡهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٞ

Аллах Иблиске айтты: «Бейиштен чык! Чындыгында сен куулгандардансың.

Umurongo: 35

وَإِنَّ عَلَيۡكَ ٱللَّعۡنَةَ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلدِّينِ

Сен кыяматка чейин Менин каргышыма калдың жана ырайымымдан куулдуң».

Umurongo: 36

قَالَ رَبِّ فَأَنظِرۡنِيٓ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ

Иблис айтты: «Оо, Раббим! Анда мага жаратылгандар кайра тирилүүчү күнгө чейин мени өлтүрбөй мөөнөт бер».

Umurongo: 37

قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ ٱلۡمُنظَرِينَ

Аллах ага айтты: «Албетте сен ажалы кечиктирилип мөөнөт берилгендерден болдуң.

Umurongo: 38

إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡوَقۡتِ ٱلۡمَعۡلُومِ

Сурнай тартылып бардык жаратылгандар өлгөн убакытка чейин».

Umurongo: 39

قَالَ رَبِّ بِمَآ أَغۡوَيۡتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَأُغۡوِيَنَّهُمۡ أَجۡمَعِينَ

Иблис айтты: «Оо, Раббим! Сен мени адаштырганың себептүү мен дагы аларга жер бетинде күнөөлөрдү кооз кылып көргөзөм жана алардын баарысын туура жолдон сөзсүз адаштырам.

Umurongo: 40

إِلَّا عِبَادَكَ مِنۡهُمُ ٱلۡمُخۡلَصِينَ

Бир гана Өзүңө сыйынуу үчүн тандап алган пенделериңден башкасын».

Umurongo: 41

قَالَ هَٰذَا صِرَٰطٌ عَلَيَّ مُسۡتَقِيمٌ

Аллах айтты: «Бул – Мага жеткирүүчү түз жол.

Umurongo: 42

إِنَّ عِبَادِي لَيۡسَ لَكَ عَلَيۡهِمۡ سُلۡطَٰنٌ إِلَّا مَنِ ٱتَّبَعَكَ مِنَ ٱلۡغَاوِينَ

Чындыгында Менин ыкластуу пенделеримди азгырууга кудуретиң жетпейт жана аларды башкара да албайсың. Бирок сени ээрчип адашкандарды гана башкара аласың».

Umurongo: 43

وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوۡعِدُهُمۡ أَجۡمَعِينَ

Чындыгында тозок Иблис жана аны ээрчиген бардык адашкандарга убада кылынган жай.

Umurongo: 44

لَهَا سَبۡعَةُ أَبۡوَٰبٖ لِّكُلِّ بَابٖ مِّنۡهُمۡ جُزۡءٞ مَّقۡسُومٌ

Алар кире турган тозоктун жети эшиги бар. Анын ар бир эшигинен Иблисти ээрчигендерден кире турган белгилүү өлчөм бар.

Umurongo: 45

إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ

Чындыгында Раббисинин буйруктарына моюн сунуп, тыйгандарынан алыстап Андан корккондор үчүн бейиш бактары жана булактар бар.

Umurongo: 46

ٱدۡخُلُوهَا بِسَلَٰمٍ ءَامِنِينَ

Алар кирип баратканда аларга айтылат: «Балээ-коркунучтардан кутулуп саламаттыкта бейишке киргиле!»

Umurongo: 47

وَنَزَعۡنَا مَا فِي صُدُورِهِم مِّنۡ غِلٍّ إِخۡوَٰنًا عَلَىٰ سُرُرٖ مُّتَقَٰبِلِينَ

Биз алардын көкүрөктөрүнөн жек көрүүнү жана душмандыкты алып салдык. Алар бири-бирин жакшы көргөн бир туугандар. Алар бет маңдай бири-бирин карап сөрүлөрдө отурушат.

Umurongo: 48

لَا يَمَسُّهُمۡ فِيهَا نَصَبٞ وَمَا هُم مِّنۡهَا بِمُخۡرَجِينَ

Алар бейиште чарчашпайт жана ал жактан чыгышпайт. Алар бейиште түбөлүк калышат.

Umurongo: 49

۞ نَبِّئۡ عِبَادِيٓ أَنِّيٓ أَنَا ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ

Оо, пайгамбар! Пенделериме билдир: «Чындыгында алардын тообо кылгандарын Мен гана кечирем жана ырайым кылам».

Umurongo: 50

وَأَنَّ عَذَابِي هُوَ ٱلۡعَذَابُ ٱلۡأَلِيمُ

Жана Менин азабым – жан ооруткан азап экенин аларга жеткир. Алар Менин кечиримиме жетип, азабымдан кутулуш үчүн Мага тообо кылышсын.

Umurongo: 51

وَنَبِّئۡهُمۡ عَن ضَيۡفِ إِبۡرَٰهِيمَ

Ошондой эле Ибрахимге конок болуп келишкен периштелердин кабарын аларга жеткир. Алар ага балалуу болорун сүйүнчүлөп жана Луттун коомун жок кылуу үчүн келишкен.

Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:

• في الآيات دليل على تزاور المتقين واجتماعهم وحسن أدبهم فيما بينهم، في كون كل منهم مقابلًا للآخر لا مستدبرًا له.

Бул аяттар такыба адамдар бири-бири менен көрүшүп, чогулушуп жана бири-бирине артын салбай бет маңдай болуп өз ара жакшы адепте болууларына далил болот.

• ينبغي للعبد أن يكون قلبه دائمًا بين الخوف والرجاء، والرغبة والرهبة.

Пенденин жүрөгү дайым коркунуч менен үмүттүн, каалоо менен коркуунун ортосунда болуш керек.

• سجد الملائكة لآدم كلهم أجمعون سجود تحية وتكريم إلا إبليس رفض وأبى.

Бардык периштелер саламдашуу жана урматтоо саждасы менен Адамга сажда кылышты. Иблис гана сажда кылуудан баш тартты.

• لا سلطان لإبليس على الذين هداهم الله واجتباهم واصطفاهم في أن يلقيهم في ذنب يمنعهم عفو الله.

Аллах туура жолго салып, Өзү тандаган пенделеринин үстүнөн Иблис бийлик кыла албайт. Аларды Аллахтын кечириминен куру калтырган күнөөлөргө түртө албайт.

Umurongo: 52

إِذۡ دَخَلُواْ عَلَيۡهِ فَقَالُواْ سَلَٰمٗا قَالَ إِنَّا مِنكُمۡ وَجِلُونَ

Алар анын алдына «Салам!» деп айтып киришти. Ал алардын саламына андан да жакшыраак алик алды. Аларга жесин деп отко какталып бышкан торпоктун этин тартты. Аларды адамдардан деп ойлогон. Качан алардын тамактан жебегендерин көргөндө: «Биз силерден кооптонуп жатабыз» – деди.

Umurongo: 53

قَالُواْ لَا تَوۡجَلۡ إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَٰمٍ عَلِيمٖ

Элчи периштелер ага: «Эч коркпо! Биз сени кубандырган кабар алып келдик. Жакында сен илимдүү эркек балалуу болосуң» – дешти.

Umurongo: 54

قَالَ أَبَشَّرۡتُمُونِي عَلَىٰٓ أَن مَّسَّنِيَ ٱلۡكِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ

Ибрахим балалуу болосуң деген кабарга таң кала аларга: «Мен карыган куракка келип картайып калсам кайдагы баланы сүйүнчүлөп жатасыңар? Кайсы негизге таянып сүйүнчүлөп жатасыңар?» – деди.

Umurongo: 55

قَالُواْ بَشَّرۡنَٰكَ بِٱلۡحَقِّ فَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡقَٰنِطِينَ

Элчи периштелер Ибрахимге: «Биз сага эч кандай шек-күмөнү жок чындыкты сүйүнчүлөдүк. Биз сага сүйүнчүлөгөн нерседен үмүтсүз калгандардан болбо».

Umurongo: 56

قَالَ وَمَن يَقۡنَطُ مِن رَّحۡمَةِ رَبِّهِۦٓ إِلَّا ٱلضَّآلُّونَ

Ибрахим айтты: «Раббисинин ырайымынан туура жолдон адашкандар гана үмүт үзүшөт».

Umurongo: 57

قَالَ فَمَا خَطۡبُكُمۡ أَيُّهَا ٱلۡمُرۡسَلُونَ

Ибрахим: «Оо, Аллах тараптан келген элчилер! Эмне иш менен келдиңер?» – деп сурады.

Umurongo: 58

قَالُوٓاْ إِنَّآ أُرۡسِلۡنَآ إِلَىٰ قَوۡمٖ مُّجۡرِمِينَ

Элчи периштелер айтышты: «Аллах бизди чоң бузукулук жана жамандык кылган Луттун коомун жок кылыш үчүн жиберди.

Umurongo: 59

إِلَّآ ءَالَ لُوطٍ إِنَّا لَمُنَجُّوهُمۡ أَجۡمَعِينَ

Бир гана Луттун үй-бүлөсү менен аны ээрчигендер аман калышат. Алар кыйроого учурашпайт. Биз алардын баарысын ал нерседен куткарабыз.

Umurongo: 60

إِلَّا ٱمۡرَأَتَهُۥ قَدَّرۡنَآ إِنَّهَا لَمِنَ ٱلۡغَٰبِرِينَ

Бирок анын аялынан башкасын. Биз аны кыйроого дуушар болгондор менен калат деп өкүм кылдык.

Umurongo: 61

فَلَمَّا جَآءَ ءَالَ لُوطٍ ٱلۡمُرۡسَلُونَ

Элчи периштелер Луттун үй-бүлөсүнө эркектердин келбетинде келишти.

Umurongo: 62

قَالَ إِنَّكُمۡ قَوۡمٞ مُّنكَرُونَ

Лут пайгамбар аларга: «Силер чоочун экенсиңер» – деп айтты.

Umurongo: 63

قَالُواْ بَلۡ جِئۡنَٰكَ بِمَا كَانُواْ فِيهِ يَمۡتَرُونَ

Элчи периштелер Лутка айтышты: «Эй, Лут! Коркпо! Биз элиң күмөн санаган кыйратуучу азапты алып келдик.

Umurongo: 64

وَأَتَيۡنَٰكَ بِٱلۡحَقِّ وَإِنَّا لَصَٰدِقُونَ

Биз сага эч кандай тамашасы жок чындык менен келдик. Биз сага айткан сөзүбүздө чынчылбыз.

Umurongo: 65

فَأَسۡرِ بِأَهۡلِكَ بِقِطۡعٖ مِّنَ ٱلَّيۡلِ وَٱتَّبِعۡ أَدۡبَٰرَهُمۡ وَلَا يَلۡتَفِتۡ مِنكُمۡ أَحَدٞ وَٱمۡضُواْ حَيۡثُ تُؤۡمَرُونَ

Түндүн бир бөлүгү өткөндөн кийин үй-бүлөң менен жолго чык. Алардын артында жүр. Алардын башына түшкөн нерсени көрүш үчүн араңардан эч ким артын карабасын. Аллах силерди буйруган жакты көздөй жөнөгүлө.

Umurongo: 66

وَقَضَيۡنَآ إِلَيۡهِ ذَٰلِكَ ٱلۡأَمۡرَ أَنَّ دَابِرَ هَٰٓؤُلَآءِ مَقۡطُوعٞ مُّصۡبِحِينَ

Биз тагдыр кылган ал буйрукту Лутка аян аркылуу билдирдик. Ал буйрук – таң атканда ал коомдун бирин да калтырбай кыйратып жок кылуу эле.

Umurongo: 67

وَجَآءَ أَهۡلُ ٱلۡمَدِينَةِ يَسۡتَبۡشِرُونَ

Садумдун эли бузукулук кылууну каалашып сүйүнгөн бойдон Луттун конокторуна жетип келишти.

Umurongo: 68

قَالَ إِنَّ هَٰٓؤُلَآءِ ضَيۡفِي فَلَا تَفۡضَحُونِ

Лут аларга айтты: «Бул адамдар менин конокторум. Булардан каалап жаткан нерсеңер менен мени шерменде кылбагыла!

Umurongo: 69

وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُخۡزُونِ

Бул бузукулукту таштап Аллахтан корккула! Бул жийиркеничтүү жоругуңар менен мени кордукка салбагыла».

Umurongo: 70

قَالُوٓاْ أَوَلَمۡ نَنۡهَكَ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Ага коому айтты: «Биз сени адамдарды коноктобо деп тыйган элек го?».

Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:

• تعليم أدب الضيف بالتحية والسلام حين القدوم على الآخرين.

Башкаларга келген кезде саламдашуу аркылуу коноктун адебин үйрөтүү.

• من أنعم الله عليه بالهداية والعلم العظيم لا سبيل له إلى القنوط من رحمة الله.

Аллах туура жолго салып, илим берип кимге жакшылык кылса, анда ал адамга Аллахтын ырайымынан үмүт үзүүгө жол жок.

• نهى الله تعالى لوطًا وأتباعه عن الالتفات أثناء نزول العذاب بقوم لوط حتى لا تأخذهم الشفقة عليهم.

Луттун коомуна азап түшүп жаткан кезде Аллах таала Лутту жана аны ээрчигендер аларга боору оорубашы үчүн аларды артка кароону тыйды.

• تصميم قوم لوط على ارتكاب الفاحشة مع هؤلاء الضيوف دليل على طمس فطرتهم، وشدة فحشهم.

Луттун коомунун тигил коноктор менен бузукулук кылууну талап кылуусу – алардын табияты бузулганына жана өтө бузулуп кетишкендерине далил болот.

Umurongo: 71

قَالَ هَٰٓؤُلَآءِ بَنَاتِيٓ إِن كُنتُمۡ فَٰعِلِينَ

Конокторунун алдында кечирим сурап Лут аларга айтты: «Бул кыздар силердин аялдарыңардан. Эгерде шакыбат каалооңорду ишке ашыргыңар келсе, анда аларга үйлөнгүлө!»

Umurongo: 72

لَعَمۡرُكَ إِنَّهُمۡ لَفِي سَكۡرَتِهِمۡ يَعۡمَهُونَ

Оо, пайгамбар! Жашооңо ант болсун! Чындыгында Луттун коому ашып ташкан шакыбаттарында темселеп жүрүшөт.

Umurongo: 73

فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّيۡحَةُ مُشۡرِقِينَ

Күн чыгар маалда аларды өлтүрүүчү ачуу кыйкырык алды.

Umurongo: 74

فَجَعَلۡنَا عَٰلِيَهَا سَافِلَهَا وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِمۡ حِجَارَةٗ مِّن سِجِّيلٍ

Анан Биз алардын шаарын астын-үстүн кылып салдык. Алардын үстүнө катып калган чопо таштарды жаадырдык.

Umurongo: 75

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّلۡمُتَوَسِّمِينَ

Чындыгында Луттун коомуна түшкөн кыйроо тууралуу бул айтылган нерселерде ой жүгүрткөндөр үчүн белгилер бар.

Umurongo: 76

وَإِنَّهَا لَبِسَبِيلٖ مُّقِيمٍ

Чындыгында Луттун шаары жолдун боюнда жайгашкан. Ал жерден өткөн жолоочулар аны көрүшөт.

Umurongo: 77

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ

Албетте бул болгон окуяда андан сабак ала турган ыймандуулар үчүн белгилер бар.

Umurongo: 78

وَإِن كَانَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡأَيۡكَةِ لَظَٰلِمِينَ

Чырмалып өскөн дарактуу шаардын жашоочулары Шуайбдын коому залымдар болушкан. Анткени алар Аллахка каапырлык кылышты жана алардын пайгамбары Шуайбды жалганга чыгарышты.

Umurongo: 79

فَٱنتَقَمۡنَا مِنۡهُمۡ وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٖ مُّبِينٖ

Биз аларды азапка салып өч алдык. Чындыгында Луттун коомунун шаары жана Шуайбдын элинин жашаган жерлери ал жерден өткөндөрдүн кең жолунун боюнда.

Umurongo: 80

وَلَقَدۡ كَذَّبَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡحِجۡرِ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

Хижаз менен Шамдын ортосунда жайгашкан Хижрдин жашоочулары Самуд да өздөрүнүн пайгамбары Салихти жалганга чыгаруу менен бардык пайгамбарларды жалганга чыгарышты.

Umurongo: 81

وَءَاتَيۡنَٰهُمۡ ءَايَٰتِنَا فَكَانُواْ عَنۡهَا مُعۡرِضِينَ

Ал Раббиси тараптан алып келген нерселерде чынчыл экендигине аларга далилдерди жана белгилерди бердик. Ошолордун бири төө эле. Алар бул белгилерден сабак алышпады жана көңүл бурушпады.

Umurongo: 82

وَكَانُواْ يَنۡحِتُونَ مِنَ ٱلۡجِبَالِ بُيُوتًا ءَامِنِينَ

Алар үй кылыш үчүн тоолорду оюшуп, ал жерде корккон нерселеринен коопсуздукта жашашчу.

Umurongo: 83

فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّيۡحَةُ مُصۡبِحِينَ

Таңга маал аларды ач айкырып азабы алды.

Umurongo: 84

فَمَآ أَغۡنَىٰ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ

Алардын иштеп тапкан байлыктары жана турак-жайлары аларды Аллахтын азабынан коргой алган жок.

Umurongo: 85

وَمَا خَلَقۡنَا ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَآ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۗ وَإِنَّ ٱلسَّاعَةَ لَأٓتِيَةٞۖ فَٱصۡفَحِ ٱلصَّفۡحَ ٱلۡجَمِيلَ

Биз асмандар менен Жерди жана ал экөөсүнүн ортосундагы нерселерди себепсиз жөн эле жараткан жокпуз. Биз алардын баарысын акыйкат менен гана жараттык. Албетте кыямат сааты сөзсүз келүүчү. Эй, пайгамбар! Сени жалганга чыгаргандардан жүз бур жана аларды жакшылык менен кечир.

Umurongo: 86

إِنَّ رَبَّكَ هُوَ ٱلۡخَلَّٰقُ ٱلۡعَلِيمُ

Оо, пайгамбар! Чындыгында Раббиң – Ал бүткүл нерселерди Жаратуучу жана аларды Билүүчү.

Umurongo: 87

وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَٰكَ سَبۡعٗا مِّنَ ٱلۡمَثَانِي وَٱلۡقُرۡءَانَ ٱلۡعَظِيمَ

Биз сага жети аяттан турган фатиханы бердик. Ал – улуу Куран.

Umurongo: 88

لَا تَمُدَّنَّ عَيۡنَيۡكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعۡنَا بِهِۦٓ أَزۡوَٰجٗا مِّنۡهُمۡ وَلَا تَحۡزَنۡ عَلَيۡهِمۡ وَٱخۡفِضۡ جَنَاحَكَ لِلۡمُؤۡمِنِينَ

Биз кээ бир каапырларга берген убактылуу жыргалчылыктарга кызыгып караба! Алардын жалганга чыгаргандарына кайгырба жана ыймандууларга кичипейил бол!

Umurongo: 89

وَقُلۡ إِنِّيٓ أَنَا ٱلنَّذِيرُ ٱلۡمُبِينُ

Оо, пайгамбар! Айткын: «Чындыгында мен азапты анык эскертүүчүмүн.

Umurongo: 90

كَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَى ٱلۡمُقۡتَسِمِينَ

Мен силерди Аллахтын китептерин бөлүктөргө бөлгөндөрдүн башына Аллах түшүргөн нерсе силерге да жетишинен эскертемин. Алар кээ бирине ыйман келтирип, кээ бирине каапыр болушкан.

Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:

• أن الله تعالى إذا أراد أن يهلك قرية ازداد شرهم وطغيانهم، فإذا انتهى أوقع بهم من العقوبات ما يستحقونه.

Эгерде Аллах таала жамандыгы көбөйгөн жана чектен чыккан кайсы бир шаарды кыйратууну каалап, алар чегине жетишсе, анда алар татыктуу болгон жазаларды түшүрөт.

• كراهة دخول مواطن العذاب، ومثلها دخول مقابر الكفار، فإن دخل الإنسان إلى تلك المواضع والمقابر فعليه الإسراع.

Азап болгон жерлерге кирүү жакшы эмес. Ошол сыяктуу эле каапырлардын көрүстөнүнө кирүүгө болбойт. Эгерде адам ошондой жерлерге же көрүстөнгө кирсе, анда ал жерден тез кетүүсү керек.

• ينبغي للمؤمن ألا ينظر إلى زخارف الدنيا وزهرتها، وأن ينظر إلى ما عند الله من العطاء.

Ыймандуу мусулмандарга бул дүйнөнүн кооздугуна кароо зарыл эмес, Аллахтын алдында аларга берилчү сооп-сыйга кароо зарыл.

• على المؤمن أن يكون بعيدًا من المشركين، ولا يحزن إن لم يؤمنوا، قريبًا من المؤمنين، متواضعًا لهم، محبًّا لهم ولو كانوا فقراء.

Ыймандуу адам мушриктерден алыс болуусу керек. Эгерде алар ыйман келтиришпесе, анда ал үчүн кайгырышпайт. Ошондой эле ыймандуулар кедей болушса дагы аларды жакын тутуп, аларга кичипейил болуп жана аларды жакшы көрүүсү керек.

Umurongo: 91

ٱلَّذِينَ جَعَلُواْ ٱلۡقُرۡءَانَ عِضِينَ

Алар Куранды бөлүк-бөлүк кылышып: «Бул сыйкыр же төлгөө же ыр саптары» – деп айтышты.

Umurongo: 92

فَوَرَبِّكَ لَنَسۡـَٔلَنَّهُمۡ أَجۡمَعِينَ

Оо, пайгамбар! Раббиңе ант, Биз аны бөлүктөргө бөлгөндөрдүн баарысын кыямат күнү сөзсүз суракка алабыз.

Umurongo: 93

عَمَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

Биз алардын бул дүйнөдө кылышкан каапырлыктары жана күнөөлөрү тууралуу сөзсүз сурайбыз.

Umurongo: 94

فَٱصۡدَعۡ بِمَا تُؤۡمَرُ وَأَعۡرِضۡ عَنِ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

Оо, пайгамбар! Аллах сени даават кылууга буйруган нерсени жарыя кыл жана мушриктердин айткандарына жана кылгандарына көңүл бурба!

Umurongo: 95

إِنَّا كَفَيۡنَٰكَ ٱلۡمُسۡتَهۡزِءِينَ

Жана алардан коркпо! Курайштын сени шылдыңдаган каапыр башчыларынын айлакерлигине Биз Өзүбүз жетиштүүбүз.

Umurongo: 96

ٱلَّذِينَ يَجۡعَلُونَ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَۚ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ

Алар Аллах менен катар башка нерселерди кудай кылып алышкандар. Жакында алар кылган ширктеринин жаман натыйжасын билишет.

Umurongo: 97

وَلَقَدۡ نَعۡلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدۡرُكَ بِمَا يَقُولُونَ

Оо, пайгамбар! Биз алардын сени шылдыңдап жана жалганга чыгарып жаткандары себептүү көкүрөгүң кысылып жатканын билебиз.

Umurongo: 98

فَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ وَكُن مِّنَ ٱلسَّٰجِدِينَ

Аллахка ылайык келбеген нерселерден Аны аруулап жана кемчиликсиз сыпаттар менен Ага мактоолорду айтып, Ага гана бет ал. Аллахка ибадат кылгандардан жана Ал үчүн намаз окугандардан бол. Бул нерседе сенин көкүрөгүңдүн кысылганына шыпаа бар.

Umurongo: 99

وَٱعۡبُدۡ رَبَّكَ حَتَّىٰ يَأۡتِيَكَ ٱلۡيَقِينُ

Ошондой эле Раббиңе дайым ибадат кыл жана ошого бекем болуп сага өлүм келгенге чейинки тирүүлүгүңдө аны үзбөй улант.

Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:

• عناية الله ورعايته بصَوْن النبي صلى الله عليه وسلم وحمايته من أذى المشركين.

Аллахтын пайгамбарды мушриктердин зыяндарынан коргоосу жана Ага көрсөткөн камкордугу.

• التسبيح والتحميد والصلاة علاج الهموم والأحزان، وطريق الخروج من الأزمات والمآزق والكروب.

Аллахты аруулоо, Ага мактоо айтуу жана пайгамбарга дуба жолдоо – кайгы-капачылыктан арылуунун дабасы жана кыйынчылыктардан кутулуунун жолу.

• المسلم مطالب على سبيل الفرضية بالعبادة التي هي الصلاة على الدوام حتى يأتيه الموت، ما لم يغلب الغشيان أو فقد الذاكرة على عقله.

Мусулман адамга өлүм келгенге чейин намаз ибадатын калтырбай аткаруу милдеттүү түрдө парз кылынган. Бир гана эси ооп калып же акыл-эсин жоготуп койгон учурда гана кечиримдүү.

• سمى الله الوحي روحًا؛ لأنه تحيا به النفوس.

Аллах асмандан түшкөн кабарды рух деп атады. Анткени ал адамдардын жан дүйнөсүн тирилтет.

• مَلَّكَنا الله تعالى الأنعام والدواب وذَلَّلها لنا، وأباح لنا تسخيرها والانتفاع بها؛ رحمة منه تعالى بنا.

Аллах таала Өзү ырайым кылып бизди үй жаныбарларына жана айбанаттарга ээлик кылды жана аларды бизге баш ийдирди. Ошондой эле аларды пайдаланууга жана колдонууга уруксат берди.