Ibisobanuro bya qoran ntagatifu - ibisobanuro byabafilipine muncamake yibisobanuro bya Qoraan ntagatifu * - Ishakiro ry'ibisobanuro
Al-Kahf
Impamvu y'isura:
بيان منهج التعامل مع الفتن.
ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ عَلَىٰ عَبۡدِهِ ٱلۡكِتَٰبَ وَلَمۡ يَجۡعَل لَّهُۥ عِوَجَاۜ
Ang pagbubunyi, dahil sa mga katangian ng kalubusan at kapitaganan at dahil sa mga biyayang hayag at kubli, ay ukol kay Allāh lamang na nagpababa ng Qur'ān sa Lingkod Niya at Sugo Niyang si Muḥammad – sumakanya ang basbas at ang pagbati ng kapayapaan. Hindi Siya naglagay sa Qur'ān na ito ng isang pagkabaluktot at isang pagkiling palayo sa katotohanan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَيِّمٗا لِّيُنذِرَ بَأۡسٗا شَدِيدٗا مِّن لَّدُنۡهُ وَيُبَشِّرَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱلَّذِينَ يَعۡمَلُونَ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أَنَّ لَهُمۡ أَجۡرًا حَسَنٗا
Bagkus gumawa Siya rito bilang tuwid, na walang salungatan dito at walang pagkakaiba-iba, upang magpangamba sa mga tagatangging sumampalataya laban sa isang pagdurusang malakas mula sa ganang Kanya na naghihintay sa kanila, at upang magpabatid sa mga mananampalatayang gumagawa ng mga gawaing maayos hinggil sa magpapagalak sa kanila: na ukol sa kanila ay isang gantimpalang maganda, na hindi napapantayan ng anumang gantimpala.
Ibisobanuro by'icyarabu:
مَّٰكِثِينَ فِيهِ أَبَدٗا
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• أنزل الله القرآن متضمنًا الحق والعدل والشريعة والحكم الأمثل .
Nagpababa si Allāh ng Qur'ān na naglalaman ng katotohanan, katarungan, batas, at kahatulang pinakaideyal.
• جواز البكاء في الصلاة من خوف الله تعالى.
مَّا لَهُم بِهِۦ مِنۡ عِلۡمٖ وَلَا لِأٓبَآئِهِمۡۚ كَبُرَتۡ كَلِمَةٗ تَخۡرُجُ مِنۡ أَفۡوَٰهِهِمۡۚ إِن يَقُولُونَ إِلَّا كَذِبٗا
Ang mga gumagawa-gawang ito ay walang anumang kaalaman o patunay sa inaangkin nila na pag-uugnay ng anak kay Allāh at ang mga ninuno nilang tinularan nila roon ay wala ring kaalaman. Bumigat sa kapangitan ang salitang iyon na lumalabas sa mga bibig nila nang walang pagpapakaunawa. Wala silang sinasabi kundi pananalitang sinungaling na walang batayan at walang saligan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَلَعَلَّكَ بَٰخِعٞ نَّفۡسَكَ عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِمۡ إِن لَّمۡ يُؤۡمِنُواْ بِهَٰذَا ٱلۡحَدِيثِ أَسَفًا
Kaya baka ikaw, O Sugo, ay magpapahamak sa sarili mo dala ng lungkot at dalamhati kung hindi sila sumampalataya sa Qur'ān na ito, ngunit huwag mong gawin sapagkat hindi kailangan sa iyo ang kapatnubayan nila; tanging ang kailangan sa iyo ay ang pagpapaabot.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّا جَعَلۡنَا مَا عَلَى ٱلۡأَرۡضِ زِينَةٗ لَّهَا لِنَبۡلُوَهُمۡ أَيُّهُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗا
Tunay na Kami ay gumawa sa anumang nasa ibabaw ng lupa na mga nilikha bilang karikitan para rito upang sumulit Kami sa kanila kung alin sa kanila ang pinakamaganda sa gawa ayon sa nagpapalugod sa Amin at kung alin sa kanila ang pinakamasagwa sa gawa upang gumanti Kami sa bawat isa ayon sa nagiging karapat-dapat dito.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَإِنَّا لَجَٰعِلُونَ مَا عَلَيۡهَا صَعِيدٗا جُرُزًا
Tunay na Kami ay talagang magpapanibagong-anyo sa nasa balat ng lupa na mga nilikha upang maging lupang hungkag sa mga halaman. Iyon ay matapos ng pagwawakas ng buhay ng mga nilikhang nasa ibabaw nito kaya magsaalang-alang sila niyon.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمۡ حَسِبۡتَ أَنَّ أَصۡحَٰبَ ٱلۡكَهۡفِ وَٱلرَّقِيمِ كَانُواْ مِنۡ ءَايَٰتِنَا عَجَبًا
Huwag kang magpalagay, O Sugo, na ang kasaysayan ng magkakasama sa yungib at ng tablero nilang sinulatan ng mga pangalan nila ay kabilang sa mga tanda Naming kataka-taka, bagkus ang iba pa rito ay higit na kataka-taka, gaya ng pagkalikha sa mga langit at lupa.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِذۡ أَوَى ٱلۡفِتۡيَةُ إِلَى ٱلۡكَهۡفِ فَقَالُواْ رَبَّنَآ ءَاتِنَا مِن لَّدُنكَ رَحۡمَةٗ وَهَيِّئۡ لَنَا مِنۡ أَمۡرِنَا رَشَدٗا
Banggitin mo, O Sugo, nang nagpakandili ang mga kabataang mananampalataya dahil sa pagtakas dahil sa relihiyon nila saka nagsabi sila sa panalangin nila sa Panginoon nila: "Panginoon namin, magbigay Ka sa amin mula sa ganang Iyo ng isang awa sa pamamagitan ng pagpapatawad Mo sa amin sa mga pagkakasala namin at pagliligtas Mo sa amin mula sa mga kaaway namin. Gumawa Ka para sa amin, kaugnay sa nauukol sa paglikas palayo sa mga tagatangging sumampalataya at [nauukol] sa pananampalataya, ng isang pagkapatnubay tungo sa daan ng katotohanan at isang pagkatama."
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَضَرَبۡنَا عَلَىٰٓ ءَاذَانِهِمۡ فِي ٱلۡكَهۡفِ سِنِينَ عَدَدٗا
Pagkatapos, matapos ng paglalakbay nila at pagpapakandili nila sa yungib, nagtakip Kami sa mga tainga nila ng isang tabing sa pagkarinig sa mga tunog at nagpukol Kami sa kanila ng pagkatulog sa loob ng maraming taon.
Ibisobanuro by'icyarabu:
ثُمَّ بَعَثۡنَٰهُمۡ لِنَعۡلَمَ أَيُّ ٱلۡحِزۡبَيۡنِ أَحۡصَىٰ لِمَا لَبِثُوٓاْ أَمَدٗا
Pagkatapos, matapos ng pagkatulog nilang matagal ay ginising Namin sila upang magpaalam Kami – ayon sa kaalaman ng paghahayag – kung alin sa dalawang pangkating nagtutunggalian sa [haba ng] yugto ng pamamalagi nila sa yungib ang higit na maalam sa sukat ng yugtong iyon.
Ibisobanuro by'icyarabu:
نَّحۡنُ نَقُصُّ عَلَيۡكَ نَبَأَهُم بِٱلۡحَقِّۚ إِنَّهُمۡ فِتۡيَةٌ ءَامَنُواْ بِرَبِّهِمۡ وَزِدۡنَٰهُمۡ هُدٗى
Kami ay nagpapabatid sa iyo, O Sugo, ng ulat sa kanila ayon sa katapatang walang mapag-aalinlanganan kasama dito. Tunay na sila ay mga kabataang sumampalataya sa Panginoon nila at gumawa ng pagtalima sa Kanya. Nagdagdag Kami sa kanila ng kapatnubayan at pagpapatatag sa katotohanan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَرَبَطۡنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ إِذۡ قَامُواْ فَقَالُواْ رَبُّنَا رَبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ لَن نَّدۡعُوَاْ مِن دُونِهِۦٓ إِلَٰهٗاۖ لَّقَدۡ قُلۡنَآ إِذٗا شَطَطًا
Nagpalakas Kami sa mga puso nila sa pamamagitan ng pananampalataya, katatagan dito, at pagtitiis sa pag-iwan sa mga tinubuang-bayan, nang tumindig sila habang mga nagpapahayag sa harapan ng haring tagatangging sumampalataya ng pananampalataya nila kay Allāh lamang saka nagsabi sila rito: "Ang Panginoon Naming sinampalatayanan namin at sinamba namin ay ang Panginoon ng mga langit at ang Panginoon ng lupa. Hindi kami sasamba sa anumang iba pa sa Kanya na mga diyos na ipinagpapalagay ayon sa kasinungalingan [dahil] talaga ngang makapagsasabi Kami, kung sumamba Kami sa iba sa Kanya, ng isang pananalitang mapaniil na malayo sa katotohanan."
Ibisobanuro by'icyarabu:
هَٰٓؤُلَآءِ قَوۡمُنَا ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِهِۦٓ ءَالِهَةٗۖ لَّوۡلَا يَأۡتُونَ عَلَيۡهِم بِسُلۡطَٰنِۭ بَيِّنٖۖ فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبٗا
Pagkatapos lumingon ang iba sa kanila sa iba pa habang mga nagsasabi: "Ang mga ito, ang mga tao namin, ay gumawa bukod pa kay Allāh ng mga sinasambang sinasamba nila gayong sila ay hindi nagmamay-ari para sa pagsamba sa mga iyon ng isang patotoong maliwanag. Kaya walang isang higit na tagalabag sa katarungan kaysa sa sinumang lumikha-likha laban kay Allāh ng isang kasinungalingan sa pamamagitan ng pag-uugnay ng katambal sa Kanya."
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• الداعي إلى الله عليه التبليغ والسعي بغاية ما يمكنه، مع التوكل على الله في ذلك، فإن اهتدوا فبها ونعمت، وإلا فلا يحزن ولا يأسف.
Ang tagapag-anyaya tungo kay Allāh ay kailangan sa kanya ang pagpapaabot at ang pagsusumikap ayon sa abot ng nakakaya niya kalakip ng pananalig kay Allāh roon. Kaya kung napatnubayan sila ay kay inam. Kung hindi naman ay huwag siyang malungkot at huwag siyang manghinayang.
• في العلم بمقدار لبث أصحاب الكهف، ضبط للحساب، ومعرفة لكمال قدرة الله تعالى وحكمته ورحمته.
Sa kaalaman sa sukat ng tagal ng pamamalagi ng magkakasama sa yungib ay may kawastuan sa pagtutuos at kabatiran sa kalubusan ng kakayahan ni Allāh – pagkataas-taas Siya – karunungan Niya, at awa Niya.
• في الآيات دليل صريح على الفرار بالدين وهجرة الأهل والبنين والقرابات والأصدقاء والأوطان والأموال؛ خوف الفتنة.
Sa mga talata ng Qur'ān ay may patunay na tahasan [sa pagpapahintulot] sa pagtakas dahil sa relihiyon at pag-iwan sa mag-anak, mga anak, mga kamag-anakan, mga kaibigan, mga tinubuang-bayan, at mga yaman dahil sa pangamba sa paniniil.
• ضرورة الاهتمام بتربية الشباب؛ لأنهم أزكى قلوبًا، وأنقى أفئدة، وأكثر حماسة، وعليهم تقوم نهضة الأمم.
Ang pangangailangan sa pagmamalasakit sa pagpapalaki sa mga kabataan dahil sila ay higit na dalisay sa mga puso, higit na malinis sa mga saloobin, higit na matindi sa kasugiran, at sa kanila nakasalalay ang pagbangon ng mga kalipunan.
وَإِذِ ٱعۡتَزَلۡتُمُوهُمۡ وَمَا يَعۡبُدُونَ إِلَّا ٱللَّهَ فَأۡوُۥٓاْ إِلَى ٱلۡكَهۡفِ يَنشُرۡ لَكُمۡ رَبُّكُم مِّن رَّحۡمَتِهِۦ وَيُهَيِّئۡ لَكُم مِّنۡ أَمۡرِكُم مِّرۡفَقٗا
Nang lumayo kayo sa mga kababayan ninyo at umiwan kayo sa anumang sinasamba nila bukod pa kay Allāh kaya wala kayong sinasamba maliban kay Allāh lamang saka nagpakandili kayo sa yungib bilang pagtakas dahil sa relihiyon ninyo, nagkaloob naman para sa inyo ang Panginoon ninyo – kaluwalhatian sa Kanya – mula sa awa Niya ng mangangalaga sa inyo laban sa mga kaaway ninyo at magsasanggalang sa inyo. Magpapagaan para sa inyo ng nauukol sa inyo ang pakikinabangan ninyo mula sa ipanunumbas Niya sa inyo kapalit ng pamumuhay sa piling ng mga kababayan ninyo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
۞ وَتَرَى ٱلشَّمۡسَ إِذَا طَلَعَت تَّزَٰوَرُ عَن كَهۡفِهِمۡ ذَاتَ ٱلۡيَمِينِ وَإِذَا غَرَبَت تَّقۡرِضُهُمۡ ذَاتَ ٱلشِّمَالِ وَهُمۡ فِي فَجۡوَةٖ مِّنۡهُۚ ذَٰلِكَ مِنۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِۗ مَن يَهۡدِ ٱللَّهُ فَهُوَ ٱلۡمُهۡتَدِۖ وَمَن يُضۡلِلۡ فَلَن تَجِدَ لَهُۥ وَلِيّٗا مُّرۡشِدٗا
Kaya sumunod sila sa ipinag-utos sa kanila. Nagsanhi si Allāh ng pagkatulog sa kanila at nangalaga Siya sa kanila laban sa kaaway nila. Makikita mo, O tagapanood sa kanila, ang araw, kapag lumitaw iyon sa silangan niyon, na kumikiling palayo sa yungib nila sa dakong kanan ng papasok dito, at kapag lumubog iyon sa sandali ng paglubog niyon, na lumilihis palayo sa yungib sa dakong kaliwa niyon kaya hindi tumatama iyon dito. Sila ay nasa isang lilim na palagian, na hindi nakasasakit sa kanila ang init ng araw habang sila ay nasa isang kalawakan ng yungib. Naidudulot sa kanila mula sa hangin ang kinakailangan nila. Ang nangyayaring iyon sa kanila na pagkakanlong sa kanila sa yungib, ang pagsasanhi ng pagkatulog para sa kanila, ang paglihis ng araw palayo sa kanila, ang paglawak ng pook nila, at ang pagliligtas sa kanila laban sa mga kababayan nila ay kabilang sa mga kataka-taka mula sa gawa ni Allāh, na nagpapatunay sa kakayahan Niya. Ang sinumang itinuon ni Allāh sa daan ng kapatnubayan ay ito ang napapatnubayan nang totohanan. Ang sinumang binigo Niya roon at pinaligaw Niya ay hindi ka makatatagpo para rito ng isang tagapag-adya na magtutuon dito sa kapatnubayan at maggagabay dito roon dahil ang kapatnubayan ay nasa kamay ni Allāh at hindi nasa kamay nito mismo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَتَحۡسَبُهُمۡ أَيۡقَاظٗا وَهُمۡ رُقُودٞۚ وَنُقَلِّبُهُمۡ ذَاتَ ٱلۡيَمِينِ وَذَاتَ ٱلشِّمَالِۖ وَكَلۡبُهُم بَٰسِطٞ ذِرَاعَيۡهِ بِٱلۡوَصِيدِۚ لَوِ ٱطَّلَعۡتَ عَلَيۡهِمۡ لَوَلَّيۡتَ مِنۡهُمۡ فِرَارٗا وَلَمُلِئۡتَ مِنۡهُمۡ رُعۡبٗا
Magpapalagay ka, O nakatingin sa kanila, na sila ay mga gising dahil sa pagkabukas ng mga mata nila gayong ang totoo ay na sila ay mga natutulog. Nagpapabaling Kami sa kanila sa pagtulog nila: minsan sa kanan at minsan sa kaliwa, upang hindi kainin ng lupa ang mga katawan nila, habang ang aso nilang sumasama sa kanila ay nakalatag ang dalawang unahang biyas nito sa pasukan ng yungib. Kung sakaling tumingin ka sa kanila at nakapanood ka sa kanila ay talaga sanang tumalikod ka palayo sa kanila habang tumatakas dala ng pangamba dahil sa kanila at talaga sanang napuno ang sarili mo ng hilakbot dahil sa kanila.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَكَذَٰلِكَ بَعَثۡنَٰهُمۡ لِيَتَسَآءَلُواْ بَيۡنَهُمۡۚ قَالَ قَآئِلٞ مِّنۡهُمۡ كَمۡ لَبِثۡتُمۡۖ قَالُواْ لَبِثۡنَا يَوۡمًا أَوۡ بَعۡضَ يَوۡمٖۚ قَالُواْ رَبُّكُمۡ أَعۡلَمُ بِمَا لَبِثۡتُمۡ فَٱبۡعَثُوٓاْ أَحَدَكُم بِوَرِقِكُمۡ هَٰذِهِۦٓ إِلَى ٱلۡمَدِينَةِ فَلۡيَنظُرۡ أَيُّهَآ أَزۡكَىٰ طَعَامٗا فَلۡيَأۡتِكُم بِرِزۡقٖ مِّنۡهُ وَلۡيَتَلَطَّفۡ وَلَا يُشۡعِرَنَّ بِكُمۡ أَحَدًا
Gaya ng ginawa Namin sa kanila kabilang sa binanggit Namin na mga kataka-taka sa kakayahan Namin, ginising Namin sila matapos ng isang yugtong matagal upang magtanong ang isa't isa sa kanila tungkol sa yugto na namalagi sila habang mga natutulog. Kaya sumagot ang iba sa kanila: "Namalagi tayong mga natutulog nang isang araw o isang bahagi ng isang araw." Sumagot naman ang iba pa sa kanila kabilang sa hindi nahayag sa kanila ang yugto ng pamamalagi nila habang mga natutulog: "Ang Panginoon ninyo ay higit na nakaaalam sa yugto ng pamamalagi ninyo habang mga natutulog, kaya magpaubaya kayo sa Kanya ng kaalaman niyon at magpakaabala kayo sa makatutulong sa inyo. Kaya magsugo kayo ng isa sa inyo kalakip ng mga pilak na salapi ninyong ito patungo sa nakagisnang lungsod natin, saka tumingin siya kung alin sa mga naninirahan doon ang higit na kaaya-aya sa pagkain at higit na kaaya-aya sa kinikita, saka magdala siya sa inyo ng pagkain mula roon, maghinay-hinay siya sa pagpasok niya, paglabas niya, at pakikitungo niya, maging mahusay siya, at huwag siyang magpabaya na may isang makaalam sa pook ninyo dahil sa ireresulta dahil doon na isang kapinsalaang mabigat.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّهُمۡ إِن يَظۡهَرُواْ عَلَيۡكُمۡ يَرۡجُمُوكُمۡ أَوۡ يُعِيدُوكُمۡ فِي مِلَّتِهِمۡ وَلَن تُفۡلِحُوٓاْ إِذًا أَبَدٗا
Tunay na ang mga kababayan ninyo, kung makababatid sa inyo at makaalam sa pook ninyo, ay papatay sa inyo sa pamamagitan ng pagpukol ng bato o magpapabalik sa inyo sa kapaniwalaan nilang nakalihis, na kayo dati ay nakabatay roon bago nagmagandang-loob si Allāh sa inyo ng kapatnubayan tungo sa relihiyon ng katotohanan. Kung bumalik kayo roon ay hindi kayo magtatagumpay magpakailanman: hindi sa buhay na pangmundo at hindi sa Kabilang-buhay. Bagkus malulugi kayo sa dalawang ito ng pagkaluging mabigat dahilan sa pag-iwan ninyo sa relihiyon ng katotohanang ipinatnubay sa inyo ni Allāh at sa pagbalik ninyo sa kapaniwalaang nakalihis na iyon."
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• من حكمة الله وقدرته أن قَلَّبهم على جنوبهم يمينًا وشمالًا بقدر ما لا تفسد الأرض أجسامهم، وهذا تعليم من الله لعباده.
Bahagi ng karunungan ni Allāh at kakayahan Niya na nagpabaling Siya sa mga tagiliran nila sa kanan at sa kaliwa sa puntong hindi masisira ng lupa ang mga katawan nila. Ito ay isang pagtuturo mula kay Allāh sa mga lingkod Niya.
• جواز اتخاذ الكلاب للحاجة والصيد والحراسة.
• انتفاع الإنسان بصحبة الأخيار ومخالطة الصالحين حتى لو كان أقل منهم منزلة، فقد حفظ ذكر الكلب لأنه صاحَبَ أهل الفضل.
Ang pakikinabang ng tao sa pakikisama sa mga mabuti at pakikihalubilo sa mga maayos kahit pa man higit na mababa kaysa sa kanila sa antas sapagkat naingatan ang pagbanggit sa aso dahil ito ay nakasama ng mga taong may kalamangan.
وَكَذَٰلِكَ أَعۡثَرۡنَا عَلَيۡهِمۡ لِيَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ وَأَنَّ ٱلسَّاعَةَ لَا رَيۡبَ فِيهَآ إِذۡ يَتَنَٰزَعُونَ بَيۡنَهُمۡ أَمۡرَهُمۡۖ فَقَالُواْ ٱبۡنُواْ عَلَيۡهِم بُنۡيَٰنٗاۖ رَّبُّهُمۡ أَعۡلَمُ بِهِمۡۚ قَالَ ٱلَّذِينَ غَلَبُواْ عَلَىٰٓ أَمۡرِهِمۡ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَيۡهِم مَّسۡجِدٗا
Gaya ng paggawa Namin sa kanila ng mga gawaing kataka-takang nagpapatunay sa kakayahan Namin gaya ng pagpapatulog sa kanila nang maraming taon at paggising sa kanila matapos niyon, ipinabatid Namin sa kanila ang mga naninirahan sa lungsod nila upang malaman ng mga naninirahan sa lungsod nila na ang pangako Namin ng pag-aadya sa mga mananampalataya at ng pagbuhay ay totoo at na ang Araw ng Pagbangon ay darating nang walang duda hinggil doon. Kaya noong nabunyag ang lagay ng magkakasama sa yungib at namatay sila, nagkaiba-iba ang mga nakababatid sa kanila kung ano ang gagawin ng mga ito patungkol sa kanila. May nagsabing isang pangkat kabilang sa mga ito: "Magpatayo kayo sa pintuan ng yungib nila ng isang gusaling tatakip sa kanila at mangangalaga sa kanila. Ang Panginoon nila ay higit na nakaaalam sa kalagayan nila saka ang kalagayan nila ay humihiling na mayroon silang pagkatangi sa ganang Kanya." Nagsabi naman ang mga may impluwensiya kabilang sa mga walang kaalaman ni pahayag na tumpak: "Talagang gagawa nga kami sa ibabaw ng pook nilang ito ng isang patirapaan para sa pagsamba bilang pagpaparangal para sa kanila at pagpapaalaala sa pook nila."
Ibisobanuro by'icyarabu:
سَيَقُولُونَ ثَلَٰثَةٞ رَّابِعُهُمۡ كَلۡبُهُمۡ وَيَقُولُونَ خَمۡسَةٞ سَادِسُهُمۡ كَلۡبُهُمۡ رَجۡمَۢا بِٱلۡغَيۡبِۖ وَيَقُولُونَ سَبۡعَةٞ وَثَامِنُهُمۡ كَلۡبُهُمۡۚ قُل رَّبِّيٓ أَعۡلَمُ بِعِدَّتِهِم مَّا يَعۡلَمُهُمۡ إِلَّا قَلِيلٞۗ فَلَا تُمَارِ فِيهِمۡ إِلَّا مِرَآءٗ ظَٰهِرٗا وَلَا تَسۡتَفۡتِ فِيهِم مِّنۡهُمۡ أَحَدٗا
Magsasabi ang ilan sa mga tagapagtalakay sa kasaysayan nila tungkol sa bilang nila: "Sila ay tatlo, na ang ikaapat sa kanila ay ang aso nila." Magsasabi naman ang iba sa mga iyon: "Sila ay lima, na ang ikaanim sa kanila ay ang aso nila." Ang kapwa pangkatin ay nagsabi lamang ng sinabi nito bilang pagsunod sa palagay nila nang walang patunay. Magsasabi pa ang iba sa mga iyon: "Sila ay pito, na ang ikawalo sa kanila ay ang aso nila." Sabihin mo, O Sugo: "Ang Panginoon ko ay higit na maalam sa bilang nila; walang nakaaalam sa bilang nila kundi kaunting kabilang sa tinuruan ni Allāh ng bilang nila. Kaya huwag kang makipagtalo, hinggil sa bilang nila ni hinggil sa iba pa rito na mga kalagayan nila, sa mga May Kasulatan ni sa iba pa sa mga ito malibang ayon sa pakikipagtalong hayag na walang kalaliman doon, sa pamamagitan ng pagkakasya sa bumaba sa iyo na pagkasi patungkol sa kanila. Huwag kang magtanong sa isa kabilang sa mga iyon hinggil sa mga detalye patungkol sa kanila sapagkat tunay na ang mga iyon ay hindi nakaalam niyon."
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَا تَقُولَنَّ لِشَاْيۡءٍ إِنِّي فَاعِلٞ ذَٰلِكَ غَدًا
Huwag ka ngang magsasabi, O Sugo, sa anumang ninanais mong gawin bukas: "Tunay na ako ay gagawa ng bagay na ito bukas," dahil ikaw ay hindi nakaaalam kung makagagawa ka kaya nito o may hahadlang sa pagitan mo at niyon. Ito ay isang panuto para sa bawat Muslim.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُۚ وَٱذۡكُر رَّبَّكَ إِذَا نَسِيتَ وَقُلۡ عَسَىٰٓ أَن يَهۡدِيَنِ رَبِّي لِأَقۡرَبَ مِنۡ هَٰذَا رَشَدٗا
Maliban na isalalay mo ang paggawa nito sa kalooban ni Allāh sa pamamagitan ng pagsabi mo ng: "Gagawin ko ito – kung niloob ni Allāh – bukas." Alalahanin mo ang Panginoon mo sa pamamagitan ng pagsabi mo ng: "Kung niloob ni Allāh," kung nakalimot kang magsabi nito; at sabihin mo: "Umaasa ako na gumabay sa akin ang Panginoon ko para sa higit na malapit kaysa sa bagay na ito sa kapatnubayan at pagtutuon."
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَبِثُواْ فِي كَهۡفِهِمۡ ثَلَٰثَ مِاْئَةٖ سِنِينَ وَٱزۡدَادُواْ تِسۡعٗا
Ibisobanuro by'icyarabu:
قُلِ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا لَبِثُواْۖ لَهُۥ غَيۡبُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ أَبۡصِرۡ بِهِۦ وَأَسۡمِعۡۚ مَا لَهُم مِّن دُونِهِۦ مِن وَلِيّٖ وَلَا يُشۡرِكُ فِي حُكۡمِهِۦٓ أَحَدٗا
Sabihin mo, O Sugo: "Si Allāh ay higit na maalam sa tagal ng ipinanatili nila sa yungib nila. Nagpabatid nga Siya sa atin ng yugto ng pananatili nila roon kaya walang masasabing ukol sa isa man matapos ng pagsabi Niya – kaluwalhatian sa Kanya. Ukol sa Kanya lamang – kaluwalhatian sa Kanya – ang anumang nakalingid sa mga langit at ang anumang nakalingid sa lupa sa paglikha at kaalaman. Kay husay ng pagkakita Niya – kaluwalhatian sa Kanya – sapagkat Siya ay nakakikita sa bawat bagay. Kay husay ng pagkarinig Niya sapagkat Siya ay nakaririnig sa bawat bagay. Walang ukol sa kanila bukod pa sa Kanya na anumang katangkilik na tatangkilik sa nauukol sa kanila. Hindi Siya nagpapatambal sa paghahatol Niya sa isa man sapagkat Siya ang namumukod-tangi lamang sa paghahatol."
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَٱتۡلُ مَآ أُوحِيَ إِلَيۡكَ مِن كِتَابِ رَبِّكَۖ لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَٰتِهِۦ وَلَن تَجِدَ مِن دُونِهِۦ مُلۡتَحَدٗا
Bumigkas ka, O Sugo, at gumawa ka ayon sa ikinasi ni Allāh sa iyo mula sa Qur'ān sapagkat walang tagapagpalit sa mga salita Niya dahil ang mga ito ay katapatan sa kabuuan ng mga ito at katarungan sa kabuuan ng mga ito. Hindi ka makatatagpo bukod pa sa Kanya – kaluwalhatian sa Kanya – ng isang madudulugang dudulugan mo ni isang mapagpapakupkupang pagpapakupkupan mo maliban pa sa Kanya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• اتخاذ المساجد على القبور، والصلاة فيها، والبناء عليها؛ غير جائز في شرعنا.
Ang paggawa ng mga masjid sa ibabaw ng mga libingan, ang pagdarasal sa mga ito, at ang pagpapatayo ng estruktura sa ibabaw ng mga libingan ay hindi pinapayagan sa batas natin.
• في القصة إقامة الحجة على قدرة الله على الحشر وبعث الأجساد من القبور والحساب.
Sa kasaysayan ay may paglalahad ng katwiran sa kakayahan ni Allāh sa pagkalap sa mga tao, pagbuhay sa mga katawan mula sa mga libingan, at pagtutuos.
وَٱصۡبِرۡ نَفۡسَكَ مَعَ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ رَبَّهُم بِٱلۡغَدَوٰةِ وَٱلۡعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجۡهَهُۥۖ وَلَا تَعۡدُ عَيۡنَاكَ عَنۡهُمۡ تُرِيدُ زِينَةَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ وَلَا تُطِعۡ مَنۡ أَغۡفَلۡنَا قَلۡبَهُۥ عَن ذِكۡرِنَا وَٱتَّبَعَ هَوَىٰهُ وَكَانَ أَمۡرُهُۥ فُرُطٗا
Mag-obliga ka sa sarili mo sa pagsama sa mga dumadalangin sa Panginoon nila ng panalangin ng pagsamba at panalangin ng paghiling sa simula ng maghapon at wakas nito, habang mga nagpapakawagas sa Kanya. Huwag lumampas ang dalawang mata mo palayo sa kanila, na nagnanais ng pakikisama sa mga may kayamanan at kamaharlikaan. Huwag kang tumalima sa sinumang ginawa Namin ang puso niya na nalilingat sa pag-alaala sa Amin sa pamamagitan ng pagtatakip Namin dito, kaya nag-utos siya sa iyo ng pagpapalayo sa mga maralita buhat sa pagtitipon mo at nagpauna siya ng pinipithaya ng sarili niya kaysa sa pagtalima sa Panginoon niya habang ang mga gawain niya ay naging pagkasayang.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَقُلِ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكُمۡۖ فَمَن شَآءَ فَلۡيُؤۡمِن وَمَن شَآءَ فَلۡيَكۡفُرۡۚ إِنَّآ أَعۡتَدۡنَا لِلظَّٰلِمِينَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمۡ سُرَادِقُهَاۚ وَإِن يَسۡتَغِيثُواْ يُغَاثُواْ بِمَآءٖ كَٱلۡمُهۡلِ يَشۡوِي ٱلۡوُجُوهَۚ بِئۡسَ ٱلشَّرَابُ وَسَآءَتۡ مُرۡتَفَقًا
Sabihin mo, O Sugo, sa mga naliligtang ito sa pag-alaala kay Allāh dahil sa pagkalingat ng mga puso nila: "Ang inihatid ko sa inyo ay ang katotohanan. Ito ay mula sa ganang kay Allāh, hindi mula sa ganang akin. Hindi ako tutugon sa panawagan ninyo sa akin na itaboy ko ang mga mananampalataya. Kaya ang sinumang lumuob kabilang sa inyo ng pananampalataya sa katotohanang ito ay sumampalataya siya rito at magagalak siya sa ganti rito; at ang sinumang lumuob kabilang sa inyo ng kawalang-pananampalataya rito ay tumanggi siyang sumampalataya at maliligalig siya sa parusang naghihintay sa kanya." Tunay na Kami ay naghanda para sa mga tagalabag sa katarungan sa mga sarili nila, dahil sa pagpili sa kawalang-pananampalataya, ng apoy na papaligid sa kanila ang mga bakod nito kaya hindi nila kakayaning tumakas mula roon. Kung hihiling sila ng isang saklolo sa pamamagitan ng tubig dahil sa tindi ng dinaranas nila na uhaw, sasaklolohan sila ng isang tubig na gaya ng langis na maputik na matindi ang init, na iihaw sa mga mukha nila dala ng tindi ng init nito. Kay sagwa bilang inumin ang inuming ito na isasaklolo sa kanila sapagkat ito ay hindi nakasasapat para sa uhaw bagkus nakadaragdag pa ito roon at hindi nakaapula ng liyab na pumapaso sa mga balat nila. Kay sagwa ang apoy bilang tuluyang tutuluyan nila at bilang pinanatilihang pananatilihan nila!
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ إِنَّا لَا نُضِيعُ أَجۡرَ مَنۡ أَحۡسَنَ عَمَلًا
Tunay na ang mga sumampalataya kay Allāh at gumawa ng mga gawang maayos samantalang nagpaganda nga sila ng mga gawa nila, ukol sa kanila ay isang gantimpalang dakila. Tunay na Kami ay hindi magsasayang sa pabuya ng sinumang nagpaganda ng gawa, bagkus maglulubos Kami sa kanila sa mga pabuya nila nang buo na hindi nababawasan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ جَنَّٰتُ عَدۡنٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُ يُحَلَّوۡنَ فِيهَا مِنۡ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٖ وَيَلۡبَسُونَ ثِيَابًا خُضۡرٗا مِّن سُندُسٖ وَإِسۡتَبۡرَقٖ مُّتَّكِـِٔينَ فِيهَا عَلَى ٱلۡأَرَآئِكِۚ نِعۡمَ ٱلثَّوَابُ وَحَسُنَتۡ مُرۡتَفَقٗا
Ang mga nailalarawang iyon sa [pagtataglay ng] pananampalataya at paggawa ng mga gawaing maayos ay ukol sa kanila ang mga hardin ng pananatili, na mananatili sila sa mga iyon magpakailanman. Dumadaloy mula sa ilalim ng mga tuluyan nila ang mga matamis na ilog ng Paraiso. Gagayakan sila roon ng mga pulseras mula sa ginto at magdadamit sila ng mga kasuutang luntian mula sa manipis na sutla at makapal na sutla. Sasandig sila sa mga sopang ginayakan ng mga marikit na tabing. Kay ganda ang gantimpala bilang gantimpala sa kanila at kay ganda ang Paraiso bilang tuluyan at bilang pinanatilihang pananatilihan nila!
Ibisobanuro by'icyarabu:
۞ وَٱضۡرِبۡ لَهُم مَّثَلٗا رَّجُلَيۡنِ جَعَلۡنَا لِأَحَدِهِمَا جَنَّتَيۡنِ مِنۡ أَعۡنَٰبٖ وَحَفَفۡنَٰهُمَا بِنَخۡلٖ وَجَعَلۡنَا بَيۡنَهُمَا زَرۡعٗا
Maglahad ka, O Sugo, ng isang paghahalintulad ng dalawang lalaki: isang tagatangging sumampalataya at isang mananampalataya. Nagtalaga Kami para sa tagatangging sumampalataya kabilang sa kanilang dalawa ng dalawang taniman ng mga ubas, nagpaligid Kami sa dalawang taniman ng mga punong-datiles, at nagpatubo Kami sa bakanteng bahagi ng kalatagan ng dalawang ito ng mga pananim.
Ibisobanuro by'icyarabu:
كِلۡتَا ٱلۡجَنَّتَيۡنِ ءَاتَتۡ أُكُلَهَا وَلَمۡ تَظۡلِم مِّنۡهُ شَيۡـٔٗاۚ وَفَجَّرۡنَا خِلَٰلَهُمَا نَهَرٗا
Saka namunga ang bawat taniman ng mga bunga nito na datiles, ubas, at pananim. Hindi nagkukulang ito roon ng anuman, bagkus nagbigay ito niyon nang sapat at lubos. Nagpadaloy Kami sa pagitan ng dalawang ito ng isang ilog para dumilig sa dalawang ito nang may kadalian.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَكَانَ لَهُۥ ثَمَرٞ فَقَالَ لِصَٰحِبِهِۦ وَهُوَ يُحَاوِرُهُۥٓ أَنَا۠ أَكۡثَرُ مِنكَ مَالٗا وَأَعَزُّ نَفَرٗا
Nagkaroon ang may-ari ng dalawang taniman ng mga yaman at mga iba pang bunga kaya nagsabi siya sa kasamahan niyang mananampalataya habang siya ay nakikipag-usap dito upang magpasikat dito habang nalilinlang: "Ako ay higit na marami kaysa sa iyo sa mga yaman, higit na makapangyarihan sa impluwensiya, at higit na malakas sa angkan."
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• فضيلة صحبة الأخيار، ومجاهدة النفس على صحبتهم ومخالطتهم وإن كانوا فقراء؛ فإن في صحبتهم من الفوائد ما لا يُحْصَى.
Ang kainaman ng pakikisama sa mga mabuti at ang pagpupunyagi sa sarili sa pakikisama sa kanila at pakikihalubilo sa kanila kahit sila ay mga maralita sapagkat tunay na sa pakikisama sa kanila ay may mga pakinabang na hindi mabibilang.
• كثرة الذكر مع حضور القلب سبب للبركة في الأعمار والأوقات.
Ang dalas ng pag-alaala [kay Allāh] kalakip ng pagdalo ng puso ay isang kadahilanan para sa pagpapala sa mga buhay at mga oras.
• قاعدتا الثواب وأساس النجاة: الإيمان مع العمل الصالح؛ لأن الله رتب عليهما الثواب في الدنيا والآخرة.
Ang dalawang panuntunan ng gantimpala at ang pundasyon ng kaligtasan ay ang pananampalataya kasama ng gawang maayos dahil si Allāh ay nagparesulta dahil sa dalawang ito ng gantimpala sa Mundo at Kabilang-buhay.
وَدَخَلَ جَنَّتَهُۥ وَهُوَ ظَالِمٞ لِّنَفۡسِهِۦ قَالَ مَآ أَظُنُّ أَن تَبِيدَ هَٰذِهِۦٓ أَبَدٗا
Pumasok ang tagatangging sumampalataya sa taniman niya habang kasa-kasama ng mananampalataya upang ipakita rito iyon habang siya ay lumalabag sa katarungan sa sarili niya dahil sa kawalang-pananampalataya at paghanga [sa sarili]. Nagsabi ang tagatangging sumampalataya: "Hindi ako nagpapalagay na malilipol ang tanimang ito na nasasaksihan mo dahil sa ginawa ko para rito ng mga kadahilanan ng pananatili.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَمَآ أَظُنُّ ٱلسَّاعَةَ قَآئِمَةٗ وَلَئِن رُّدِدتُّ إِلَىٰ رَبِّي لَأَجِدَنَّ خَيۡرٗا مِّنۡهَا مُنقَلَبٗا
Hindi ako nagpalagay na ang Pagbangon [ng mga patay] ay mangyayari. [Ang buhay na] ito ay isang buhay na nagpapatuloy lamang. Ipagpalagay na magaganap ito, kapag binuhay ako at ibinalik ako sa Panginoon ko ay talagang makatatagpo nga ako matapos ng pagkabuhay ng panunumbalikan ko na higit na mainam kaysa sa taniman kong ito sapagkat ang pagiging mayaman ko sa Mundo ay humihiling na ako ay maging mayaman matapos ng pagkabuhay."
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالَ لَهُۥ صَاحِبُهُۥ وَهُوَ يُحَاوِرُهُۥٓ أَكَفَرۡتَ بِٱلَّذِي خَلَقَكَ مِن تُرَابٖ ثُمَّ مِن نُّطۡفَةٖ ثُمَّ سَوَّىٰكَ رَجُلٗا
Nagsabi sa kanya ang kasamahan niyang mananampalataya habang ito ay umuulit sa kanya ng pangungusap: "Tumanggi ka bang sumampalataya sa lumikha sa ama mong si Adan mula sa alabok, pagkatapos lumikha sa iyo mismo mula sa punlay, pagkatapos gumawa sa iyo bilang isang taong lalaki, nagpaangkop sa mga bahagi ng katawan mo, at gumawa sa iyong buo? Ang nakakaya niyon sa kabuuan niyon ay nakakakaya sa pagbuhay muli sa iyo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
لَّٰكِنَّا۠ هُوَ ٱللَّهُ رَبِّي وَلَآ أُشۡرِكُ بِرَبِّيٓ أَحَدٗا
Subalit ako ay hindi nagsasabi ng sabi mong ito. Nagsasabi lamang ako: 'Siya ay si Allāh – kaluwalhatian sa Kanya – na Panginoon ko, ang tagapagmabuting-loob ng mga biyaya Niya sa atin. Hindi ako nagtatambal sa Kanya ng isa man sa pagsamba.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَوۡلَآ إِذۡ دَخَلۡتَ جَنَّتَكَ قُلۡتَ مَا شَآءَ ٱللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِٱللَّهِۚ إِن تَرَنِ أَنَا۠ أَقَلَّ مِنكَ مَالٗا وَوَلَدٗا
Bakit kaya – nang pumasok ka sa hardin mo – hindi ka nagsabi: 'Ang niloob ni Allāh [ay naganap]; walang lakas sa isa man malibang sa pamamagitan ni Allāh sapagkat Siya ay ang gumagawa ng niloloob Niya at Siya ay ang Malakas.' Kaya kung nangyaring nakikita mo ako na higit na maralita kaysa sa iyo at higit na kaunti sa mga anak,
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَعَسَىٰ رَبِّيٓ أَن يُؤۡتِيَنِ خَيۡرٗا مِّن جَنَّتِكَ وَيُرۡسِلَ عَلَيۡهَا حُسۡبَانٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ فَتُصۡبِحَ صَعِيدٗا زَلَقًا
ako ay umaasa na magbigay sa akin si Allāh ng higit na mabuti kaysa sa taniman mo at magpadala Siya sa taniman mo ng isang pagdurusa mula sa langit para ang taniman mo ay maging isang lupang walang halaman, na madudulas diyan ang mga paa dahil sa kakinisan niyan;
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأُحِيطَ بِثَمَرِهِۦ فَأَصۡبَحَ يُقَلِّبُ كَفَّيۡهِ عَلَىٰ مَآ أَنفَقَ فِيهَا وَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا وَيَقُولُ يَٰلَيۡتَنِي لَمۡ أُشۡرِكۡ بِرَبِّيٓ أَحَدٗا
Nagkatotoo ang inasahan ng mananampalataya sapagkat pumaligid ang kapahamakan sa mga bunga ng taniman ng tagatangging sumampalataya. Kaya nagsimula ang tagatangging sumampalataya na nagbaling-baling ng mga kamay niya dahil sa tindi ng panghihinayang at pagsisisi dahil sa mga salaping iniukol niya sa pagpapatayo niyon at pagsasaayos niyon. Ang taniman ay gumuho sa mga panukod niyon na ginagapangan ng mga sanga ng ubas. Nagsasabi siya: "O kung sana ako ay sumampalataya sa Panginoon ko lamang at hindi nagtambal kasama sa Kanya ng isa man sa pagsamba!"
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَمۡ تَكُن لَّهُۥ فِئَةٞ يَنصُرُونَهُۥ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَمَا كَانَ مُنتَصِرًا
Hindi nagkaroon ang tagatangging sumampalatayang ito ng isang pangkat na magtatanggol sa kanya laban sa pagdurusang dumapo sa kanya. Siya ay ang dating nagmamalaki ng pangkat niya. Hindi nangyaring siya ay nakapagsasanggalang sa pagpapahamak ni Allāh sa taniman niya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
هُنَالِكَ ٱلۡوَلَٰيَةُ لِلَّهِ ٱلۡحَقِّۚ هُوَ خَيۡرٞ ثَوَابٗا وَخَيۡرٌ عُقۡبٗا
Sa katayuang iyon, ang pag-aadya ay ukol kay Allāh lamang. Siya – kaluwalhatian sa Kanya – ay pinakamabuti sa gantimpala sa mga katangkilik Niya kabilang sa mga mananampalataya sapagkat Siya ay nagpapaibayo para sa kanila ng gantimpala, at pinakamabuti sa kahihinatnan para sa kanila.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَٱضۡرِبۡ لَهُم مَّثَلَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَآءٍ أَنزَلۡنَٰهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَٱخۡتَلَطَ بِهِۦ نَبَاتُ ٱلۡأَرۡضِ فَأَصۡبَحَ هَشِيمٗا تَذۡرُوهُ ٱلرِّيَٰحُۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ مُّقۡتَدِرًا
Maglahad ka, O Sugo, para sa mga nalilinlang sa Mundo, ng isang paghahalintulad. Ang paghahalintulad sa Mundo sa paglalaho nito at bilis ng pagwawakas nito ay tulad ng tubig ng ulan na pinababa Namin mula sa langit. Tumubo sa pamamagitan ng tubig na ito ang halaman ng lupa at nahinog ito, saka ang halamang ito ay naging nagkadurug-durog na nagkalugsu-lugso. Tinatangay ng hangin ang mga bahagi nito patungo sa ibang mga dako kaya nanumbalik sa lupa gaya ng dati. Laging si Allāh sa bawat bagay ay Kumakaya: hindi Siya napawawalang-kakayahan ng anuman, saka nagbibigay-buhay Siya sa anumang niloob Niya at lumilipol Siya sa anumang niloob Niya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• على المؤمن ألا يستكين أمام عزة الغني الكافر، وعليه نصحه وإرشاده إلى الإيمان بالله، والإقرار بوحدانيته، وشكر نعمه وأفضاله عليه.
Kailangan sa mananampalataya na hindi mangayupapa sa harap ng kapangyarihan ng mayamang tagatangging sumampalataya at kailangan sa kanya ang magpayo rito at ang gumabay rito tungo sa pananampalataya kay Allāh, sa pagkilala sa kaisahan Niya, at sa pagpapasalamat sa mga biyaya Niya at mga kagandahang-loob Niya rito.
• ينبغي لكل من أعجبه شيء من ماله أو ولده أن يضيف النعمة إلى مُولِيها ومُسْدِيها بأن يقول: ﴿ما شاءَ اللهُ لا قُوَّةَ إلَّا بِاللهِ﴾.
Nararapat sa bawat napahanga ng anuman sa yaman niya o anak niya na iugnay ang biyaya sa tagapagkatiwala nito at tagapagkaloob nito sa pamamagitan ng pagsabi ng: Mā shā'a – llāhu lā qūwata illā bi-llāh (Ang niloob ni Allāh [ay naganap]; walang lakas kundi sa pamamagitan ni Allāh).
• إذا أراد الله بعبد خيرًا عجل له العقوبة في الدنيا.
ٱلۡمَالُ وَٱلۡبَنُونَ زِينَةُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ وَٱلۡبَٰقِيَٰتُ ٱلصَّٰلِحَٰتُ خَيۡرٌ عِندَ رَبِّكَ ثَوَابٗا وَخَيۡرٌ أَمَلٗا
Ang yaman at ang mga anak ay kabilang sa ipinanggagayak sa buhay na pangmundo. Walang pakinabang sa yaman sa Kabilang-buhay maliban kung ginugol ito sa nagpapalugod kay Allāh. Ang mga gawa at ang mga salita na kinalulugdan sa ganang kay Allāh ay higit na mabuti sa gantimpala kaysa sa bawat anumang nasa Mundo na gayak. Ito ay higit na mabuting maaasahan ng tao dahil ang gayak sa Mundo ay maglalaho samantalang ang gantimpala sa mga gawa at mga salitang kinalulugdan sa ganang kay Allāh ay mananatili.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَيَوۡمَ نُسَيِّرُ ٱلۡجِبَالَ وَتَرَى ٱلۡأَرۡضَ بَارِزَةٗ وَحَشَرۡنَٰهُمۡ فَلَمۡ نُغَادِرۡ مِنۡهُمۡ أَحَدٗا
[Banggitin mo] ang Araw na mag-aalis Kami ng mga bundok mula sa mga kinalalagyan ng mga ito. Makikita mo ang lupa na nakalantad dahil sa paglaho ng anumang nasa ibaba nito na mga bundok, mga punong-kahoy, at gusali. Magtitipon Kami ng lahat ng mga nilikha saka hindi Kami mag-iwan mula sa kanila ng isa man malibang bubuhayin Namin.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَعُرِضُواْ عَلَىٰ رَبِّكَ صَفّٗا لَّقَدۡ جِئۡتُمُونَا كَمَا خَلَقۡنَٰكُمۡ أَوَّلَ مَرَّةِۭۚ بَلۡ زَعَمۡتُمۡ أَلَّن نَّجۡعَلَ لَكُم مَّوۡعِدٗا
Itatanghal ang mga tao sa Panginoon mo sa mga hanay para tumuos Siya sa kanila. Sasabihin sa kanila: "Talaga ngang pumunta kayo sa Amin bilang mga individuwal na mga nakayapak na mga nakahubad na mga di-tuli gaya ng nilikha Namin kayo sa unang pagkakataon. Bagkus nag-angkin kayo na kayo ay hindi bubuhaying muli at na Kami ay hindi gagawa para sa inyo ng isang panahon at isang pook na gaganti Kami sa inyo roon sa mga gawa ninyo."
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَوُضِعَ ٱلۡكِتَٰبُ فَتَرَى ٱلۡمُجۡرِمِينَ مُشۡفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَٰوَيۡلَتَنَا مَالِ هَٰذَا ٱلۡكِتَٰبِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةٗ وَلَا كَبِيرَةً إِلَّآ أَحۡصَىٰهَاۚ وَوَجَدُواْ مَا عَمِلُواْ حَاضِرٗاۗ وَلَا يَظۡلِمُ رَبُّكَ أَحَدٗا
Ilalagay ang talaan ng mga gawa saka may kukuha ng talaan nito sa pamamagitan ng kanang kamay nito at may kukuha niyon sa pamamagitan ng kaliwang kamay nito. Makakikita ka, O tao, sa mga tagatangging sumampalataya na mga nangangamba dahil sa nasaad dito dahil sila ay nakaaalam sa inilahad nila rito na kawalang-pananampalataya at mga pagsuway. Magsasabi sila: "O kapahamakan namin at kasawian namin! Ano ang mayroon sa talaang ito na hindi nag-iiwan ng isang maliit ni isang malaki sa mga gawa namin malibang iningatan nito iyon at binilang nito iyon." Matatagpuan nila ang mga pagsuway na ginawa nila sa buhay nila sa Mundo na nakasulat at pinagtibay. Hindi lumalabag sa katarungan ang Panginoon mo, O Sugo, sa isa man, kaya hindi Siya nagpaparusa sa isa man nang walang pagkakasala at hindi Siya bumabawas sa tagatalima ng anuman mula sa pabuya ng pagtalima nito.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَإِذۡ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِيسَ كَانَ مِنَ ٱلۡجِنِّ فَفَسَقَ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِۦٓۗ أَفَتَتَّخِذُونَهُۥ وَذُرِّيَّتَهُۥٓ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِي وَهُمۡ لَكُمۡ عَدُوُّۢۚ بِئۡسَ لِلظَّٰلِمِينَ بَدَلٗا
Banggitin mo, O Sugo, noong nagsabi Kami sa mga anghel: "Magpatirapa kayo kay Adan ng patirapa ng pagbati," at nagpatirapa naman sila sa kabuuan nila sa kanya, bilang pagsunod sa utos ng Panginoon nila maliban kay Satanas; siya noon ay kabilang sa mga jinn at hindi nangyaring siya ay kabilang sa mga anghel. Tumanggi siya at nagmalaki sa pag-ayaw sa pagpapatirapa kaya lumabas siya sa pagtalima sa Panginoon niya. Kaya ba gagawa kayo, O mga tao, sa kanya at sa mga anak niya bilang mga katangkilik na tatangkilikin ninyo bukod pa sa Akin, samantalang sila ay mga kaaway para sa inyo? Papaanong nagagawa ninyo na ang mga katangkilik para sa inyo ay ang mga kaaway ninyo? Kaaba-aba at kapangit-pangit ng gawain ng mga tagalabag sa katarungan na ginawa nilang ang demonyo ay ang katangkilik para sa kanila bilang pamalit sa pagtangkilik kay Allāh – pagkataas-taas Siya!
Ibisobanuro by'icyarabu:
۞ مَّآ أَشۡهَدتُّهُمۡ خَلۡقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَا خَلۡقَ أَنفُسِهِمۡ وَمَا كُنتُ مُتَّخِذَ ٱلۡمُضِلِّينَ عَضُدٗا
Itong mga ginawa ninyo bilang mga katangkilik bukod pa sa Akin ay mga aliping mga tulad ninyo. Hindi Ko sila pinasaksi sa paglikha sa mga langit ni sa paglikha sa lupa nang nilikha Ko ang mga ito. Bagkus hindi sila noon mga umiiral. Hindi Ko pinasaksi ang iba sa kanila sa paglikha sa iba pa sapagkat Ako ay ang Namumukod-tangi sa paglikha at pangangasiwa. Hindi nangyaring Ako ay gagawa sa mga tagapagpaligaw kabilang sa mga demonyo ng tao at jinn bilang mga katulong sapagkat Ako ay walang-pangangailangan sa mga katulong.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَيَوۡمَ يَقُولُ نَادُواْ شُرَكَآءِيَ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُمۡ فَدَعَوۡهُمۡ فَلَمۡ يَسۡتَجِيبُواْ لَهُمۡ وَجَعَلۡنَا بَيۡنَهُم مَّوۡبِقٗا
Banggitin mo sa kanila, O Sugo, ang Araw ng Pagbangon kapag magsasabi si Allāh sa mga nagtambal sa Kanya sa Mundo: "Dumalangin kayo sa mga katambal sa Akin, na inangkin ninyo na sila ay mga katambal para sa Akin, nang sa gayon sila ay mag-adya sa inyo." Kaya dadalangin sila sa mga iyon ngunit hindi tutugon ang mga iyon sa panalangin nila at hindi mag-aadya sa kanila. Maglalagay Kami sa pagitan ng mga tagasamba at mga sinasamba ng isang pagkakapahamak na makikibahagi sila roon, ang Apoy ng Impiyerno.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَرَءَا ٱلۡمُجۡرِمُونَ ٱلنَّارَ فَظَنُّوٓاْ أَنَّهُم مُّوَاقِعُوهَا وَلَمۡ يَجِدُواْ عَنۡهَا مَصۡرِفٗا
Mapagmamasdan ng mga tagapagtambal ang Apoy saka matitiyak nila nang lubusang katiyakan na sila ay mga babagsak doon at hindi sila makatatagpo palayo roon ng isang pook na lilihisan nila.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• على العبد الإكثار من الباقيات الصالحات، وهي كل عمل صالح من قول أو فعل يبقى للآخرة.
Kailangan sa tao ang pagpaparami ng mga gawang nanatiling maayos. Ang mga ito ay ang bawat gawang maayos kabilang sa sinasabi o ginagawa, na mananatili para sa Kabilang-buhay.
• على العبد تذكر أهوال القيامة، والعمل لهذا اليوم حتى ينجو من أهواله، وينعم بجنة الله ورضوانه.
Kailangan sa tao ang pagsasaalaala sa mga hilakbot sa [Araw ng] Pagbangon at ang paggawa para sa araw na ito upang maligtas sa mga hilakbot nito at mabiyayaan ng Paraiso ni Allāh at kaluguran Niya.
• كَرَّم الله تعالى أبانا آدم عليه السلام والجنس البشري بأجمعه بأمره الملائكة أن تسجد له في بدء الخليقة سجود تحية وتكريم.
Nagparangal si Allāh – pagkataas-taas Siya – sa ama nating si Adan – sumakanya ang pagbati ng kapayapaan – at sa lahing tao sa kalahatan nito dahil sa pag-utos Niya sa mga anghel na magpatirapa kay Adan, sa simula ng paglikha, ng pagpapatirapa ng pagbati at pagpaparangal.
وَلَقَدۡ صَرَّفۡنَا فِي هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ لِلنَّاسِ مِن كُلِّ مَثَلٖۚ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ أَكۡثَرَ شَيۡءٖ جَدَلٗا
Talaga ngang naglinaw Kami at nagsarisari Kami sa Qur’ān na ito na pinababa kay Muḥammad – ang basbas at ang pagbati ng kapayapaan ay sumakanya – ng marami sa mga uri ng mga paghahalimbawa upang magsaalaala sila at mapangaralan sila subalit ang tao – lalo na ang tagatangging sumampalataya – ay pinakamadalas na bagay sa paglalantad ng pakikipagtalo sa hindi katotohanan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَمَا مَنَعَ ٱلنَّاسَ أَن يُؤۡمِنُوٓاْ إِذۡ جَآءَهُمُ ٱلۡهُدَىٰ وَيَسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّهُمۡ إِلَّآ أَن تَأۡتِيَهُمۡ سُنَّةُ ٱلۡأَوَّلِينَ أَوۡ يَأۡتِيَهُمُ ٱلۡعَذَابُ قُبُلٗا
Hindi humadlang sa pagitan ng mga tagatangging sumampalatayang nagmamatigas at ng pananampalataya sa inihatid niMuḥammad – basbasan siya ni Allāh at batiin ng kapayapaan – mula sa Panginoon niya at hindi humadlang sa pagitan nila at ng paghiling ng kapatawaran mula kay Allāh para sa mga pagkakasala nila ang kakulangan ng paglilinaw sapagkat nailahad para sa kanila ang mga paghahalintulad sa Qur'ān at dumating sa kanila ang mga katwirang maliwanag. Pumigil lamang sa kanila ang paghiling nila – dahil sa kasutilan – ng pagpapabagsak sa kanila ng parusa sa mga kalipunang nauna at ang pagkakita sa parusa na ipinangako sa kanila.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَمَا نُرۡسِلُ ٱلۡمُرۡسَلِينَ إِلَّا مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَۚ وَيُجَٰدِلُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِٱلۡبَٰطِلِ لِيُدۡحِضُواْ بِهِ ٱلۡحَقَّۖ وَٱتَّخَذُوٓاْ ءَايَٰتِي وَمَآ أُنذِرُواْ هُزُوٗا
Hindi Kami nagpapadala ng ipinadadala Namin na mga sugo kundi bilang mga tagapagbalita ng nakagagalak sa mga alagad ng pananampalataya at pagtalima, at bilang mga tagapagpangamba sa mga alagad ng kawalang-pananampalataya at pagsuway. Wala silang pangingibabaw sa mga puso sa pagdala sa mga ito sa kapatnubayan. Nakikipag-alitan ang mga tumangging sumampalataya kay Allāh at sa mga sugo sa kabila ng kaliwanagan ng patunay sa kanila upang maalis nila sa pamamagitan ng kabulaanan nila ang katotohanang pinababa kay Muḥammad – basbasan siya ni Allāh at batiin ng kapayapaan. Gumawa sila sa Qur'ān at sa anumang ipinangangamba sa kanila bilang katatawanan at bilang panunuya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن ذُكِّرَ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِۦ فَأَعۡرَضَ عَنۡهَا وَنَسِيَ مَا قَدَّمَتۡ يَدَاهُۚ إِنَّا جَعَلۡنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ أَكِنَّةً أَن يَفۡقَهُوهُ وَفِيٓ ءَاذَانِهِمۡ وَقۡرٗاۖ وَإِن تَدۡعُهُمۡ إِلَى ٱلۡهُدَىٰ فَلَن يَهۡتَدُوٓاْ إِذًا أَبَدٗا
Walang isang higit na matindi sa kawalang-katarungan kaysa sa sinumang napaalalahanan ng mga tanda ng Panginoon niya ngunit hindi siya umalintana sa nasaad dito na isang banta ng pagdurusa, umayaw siya na mapangaralan sa pamamagitan ng mga ito, at lumimot siya sa inihain niya sa buhay niya sa Mundo na kawalang-pananampalataya at mga pagsuway at hindi siya nagbalik-loob. Tunay na Kami ay naglagay sa mga puso ng mga ganito ang paglalarawan sa kanila ng mga panakip na pipigil sa mga ito sa pag-intindi sa Qur'ān, at [naglagay] sa mga tainga nila ng pagkabingi roon kaya hindi sila nakaririnig niyon ayon sa pagkarinig ng pagtanggap. Kung mag-aanyaya ka sa kanila sa patnubay ay hindi sila tutugon sa ipinaaanyaya mo sa kanila magpakailanman hanggat may nanatili sa mga puso nila na mga panakip at [may nanatili] sa mga tainga nila na pagkabingi.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَرَبُّكَ ٱلۡغَفُورُ ذُو ٱلرَّحۡمَةِۖ لَوۡ يُؤَاخِذُهُم بِمَا كَسَبُواْ لَعَجَّلَ لَهُمُ ٱلۡعَذَابَۚ بَل لَّهُم مَّوۡعِدٞ لَّن يَجِدُواْ مِن دُونِهِۦ مَوۡئِلٗا
Upang hindi mag-asam-asam ang Propeta – basbasan siya ni Allāh at batiin ng kapayapaan – sa pakikipagmadalian sa mga tagapagpasinungaling sa pagdurusa, nagsabi si Allāh sa kanya: "Ang Panginoon mo, O Propeta, ay ang Mapagpatawad sa mga pagkakasala ng mga lingkod Niyang mga nagbabalik-loob, ang may awa na sumakop sa bawat bagay." Bahagi ng awa Niya na Siya ay nagpapalugit sa mga suwail nang sa gayon sila ay magbabalik-loob sa Kanya. Ngunit kung sakaling Siya – pagkataas-taas Siya – ay magpaparusa sa mga taga-ayaw na ito, talaga sanang nag-apura Siya para sa kanila ng pagdurusa sa buhay na pangmundo subalit Siya ay Matimpiin, Maawain, na nag-antala sa kanila ng pagdurusa upang magbalik-loob sila. Bagkus may ukol sa kanila na isang pook at isang panahon na mga tinakdaan, na gagantihan sila sa mga iyon dahil sa kawalang-pananampalataya nila at pag-ayaw nila kung hindi sila nagbalik-loob. Hindi sila makatatagpo bukod pa rito ng isang madudulugan na dudulugan nila.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَتِلۡكَ ٱلۡقُرَىٰٓ أَهۡلَكۡنَٰهُمۡ لَمَّا ظَلَمُواْ وَجَعَلۡنَا لِمَهۡلِكِهِم مَّوۡعِدٗا
Yaong mga pamayanang tumatangging sumampalataya na malapit sa inyo tulad ng mga pamayanan ng nina Hūd, Ṣāliḥ, at Shu`ayb, nagpahamak Kami sa kanila nang lumabag sila sa katarungan sa mga sarili nila dahil sa kawalang-pananampalataya at mga pagsuway at gumawa Kami para sa pagpapahamak sa kanila ng isang panahong tinakdaan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِفَتَىٰهُ لَآ أَبۡرَحُ حَتَّىٰٓ أَبۡلُغَ مَجۡمَعَ ٱلۡبَحۡرَيۡنِ أَوۡ أَمۡضِيَ حُقُبٗا
Banggitin mo, O Sugo, nang nagsabi si Moises – sumakanya ang pagbati ng kapayapaan – sa tagapaglingkod niyang si Josue na anak ni Nūn: "Hindi ako titigil maglakbay hanggang sa makarating ako sa pinagtatagpuan ng dalawang dagat o maglakbay nang isang matagal na panahon hanggang sa makatagpo ko ang lingkod na maayos para matuto ako mula sa kanya."
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَلَمَّا بَلَغَا مَجۡمَعَ بَيۡنِهِمَا نَسِيَا حُوتَهُمَا فَٱتَّخَذَ سَبِيلَهُۥ فِي ٱلۡبَحۡرِ سَرَبٗا
Kaya naglakbay silang dalawa, saka noong nakarating silang dalawa sa pinagtatagpuan ng dalawang dagat ay nakalimot silang dalawa sa isda nilang dalawa na ginawa nilang dalawa bilang baon para sa kanilang dalawa kaya binuhay ni Allāh ang isda at gumawa ito ng isang daan sa dagat tulad ng lagusan na hindi nag-uugnay ang tubig doon.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• عظمة القرآن وجلالته وعمومه؛ لأن فيه كل طريق موصل إلى العلوم النافعة، والسعادة الأبدية، وكل طريق يعصم من الشر.
Ang kadakilaan ng Qur'ān, ang kapitaganan nito, at ang pagkapangkalahatan nito dahil narito ang bawat daang nagpaparating sa mga kaalamang napakikinabangan at kaligayahang walang-hanggan, at ang bawat daan na nangangalaga laban sa kasamaan.
• من حكمة الله ورحمته أن تقييضه المبطلين المجادلين الحق بالباطل من أعظم الأسباب إلى وضوح الحق، وتبيُّن الباطل وفساده.
Bahagi ng karunungan ni Allāh at awa Niya na ang pagtatalaga Niya sa mga tagapagpabulang nakikipagtalo sa katotohanan sa pamamagitan ng kabulaanan ay kabilang sa pinakadakila sa mga kadahilanan tungo sa kaliwanagan ng katotohanan at pagkalinaw ng kabulaanan at kaguluhan nito.
• في الآيات من التخويف لمن ترك الحق بعد علمه أن يحال بينه وبين الحق، ولا يتمكن منه بعد ذلك، ما هو أعظم مُرَهِّب وزاجر عن ذلك.
May nasaad sa mga talata [ng Qur'ān] na pagpapangamba sa sinumang nag-iwan sa katotohanan matapos ng pagkaalam niya na may hahadlang sa pagitan niya at ng katotohanan at hindi makakaya rito matapos niyon ang pinakasukdulang tagapagpangilabot at tagapagtulak niyon.
فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتَىٰهُ ءَاتِنَا غَدَآءَنَا لَقَدۡ لَقِينَا مِن سَفَرِنَا هَٰذَا نَصَبٗا
Kaya noong nakalagpas silang dalawa sa pook na iyon ay nagsabi si Moises – sumakanya ang pagbati ng kapayapaan – sa tagapaglingkod niya: "Dalhin mo sa atin ang pagkain ng umaga. Talaga ngang dumanas tayo mula sa paglalakbay nating ito ng isang matinding pagod."
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالَ أَرَءَيۡتَ إِذۡ أَوَيۡنَآ إِلَى ٱلصَّخۡرَةِ فَإِنِّي نَسِيتُ ٱلۡحُوتَ وَمَآ أَنسَىٰنِيهُ إِلَّا ٱلشَّيۡطَٰنُ أَنۡ أَذۡكُرَهُۥۚ وَٱتَّخَذَ سَبِيلَهُۥ فِي ٱلۡبَحۡرِ عَجَبٗا
Nagsabi ang bata: "Nakita mo ba ang nangyari nang dumulog tayo sa bato sapagkat tunay na ako ay nakalimot na bumanggit sa iyo patungkol sa isda? Walang nagpalimot sa akin na bumanggit niyon sa iyo kundi ang demonyo. Nabuhay nga ang isda at gumawa iyon para sa sarili niyon ng isang daan sa dagat, na nag-uudyok sa pagtataka."
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالَ ذَٰلِكَ مَا كُنَّا نَبۡغِۚ فَٱرۡتَدَّا عَلَىٰٓ ءَاثَارِهِمَا قَصَصٗا
Nagsabi si Moises sa tagapaglingkod niya: "Iyon ay ang dati na nating ninanais sapagkat iyon ay palatandaan ng pook ng maayos na lingkod." Kaya nanumbalik silang dalawa habang sinusundan nilang dalawa ang mga bakas ng mga paa nilang dalawa upang hindi silang dalawa mawala palayo sa daan hanggang sa nagwakas silang dalawa sa bato at mula roon patungo sa pinasukan ng isda.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَوَجَدَا عَبۡدٗا مِّنۡ عِبَادِنَآ ءَاتَيۡنَٰهُ رَحۡمَةٗ مِّنۡ عِندِنَا وَعَلَّمۡنَٰهُ مِن لَّدُنَّا عِلۡمٗا
Kaya noong dumating silang dalawa sa pook ng pinaglahuan ng isda, nakatagpo silang dalawa roon ng isang lingkod kabilang sa mga lingkod Naming mga maayos. (Siya ay si Al-Khiḍr – sumakanya ang pagbati ng kapayapaan.) Nagbigay Kami sa kanya ng awa mula sa ganang Amin at nagturo Kami sa kanya mula sa ganang Amin ng kaalaman, na hindi nakababatid dito ang mga tao. Iyan ay ang nilaman ng kasaysayang ito.
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالَ لَهُۥ مُوسَىٰ هَلۡ أَتَّبِعُكَ عَلَىٰٓ أَن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمۡتَ رُشۡدٗا
Nagsabi sa kanya si Moises sa pagpapakumbaba at pagkamabait: "Susunod kaya ako sa iyo para magturo ka sa akin mula sa itinuro sa iyo ni Allāh na kaalaman na isang paggabay tungo sa katotohanan?"
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالَ سَتَجِدُنِيٓ إِن شَآءَ ٱللَّهُ صَابِرٗا وَلَآ أَعۡصِي لَكَ أَمۡرٗا
Nagsabi si Moises: "Matatagpuan mo ako, kung niloob ni Allāh, na isang magtitiis sa makikita ko mula sa iyo na mga gawain habang nanatili sa pagtalima sa iyo at hindi ako susuway sa iyo ng isang utos na ipag-uutos mo sa akin."
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالَ فَإِنِ ٱتَّبَعۡتَنِي فَلَا تَسۡـَٔلۡنِي عَن شَيۡءٍ حَتَّىٰٓ أُحۡدِثَ لَكَ مِنۡهُ ذِكۡرٗا
Nagsabi si Al-Khiḍr kay Moises: "Kung susunod ka sa akin ay huwag kang magtanong sa akin tungkol sa isang bagay kabilang sa masasaksihan mo sa akin na isasagawa ko hanggang sa ako ay maging ang tagapasimula sa paglilinaw ng dahilan nito."
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَٱنطَلَقَا حَتَّىٰٓ إِذَا رَكِبَا فِي ٱلسَّفِينَةِ خَرَقَهَاۖ قَالَ أَخَرَقۡتَهَا لِتُغۡرِقَ أَهۡلَهَا لَقَدۡ جِئۡتَ شَيۡـًٔا إِمۡرٗا
Kaya noong napagkaisahan nilang dalawa iyon, humayo silang dalawa patungo sa baybayin ng dagat hanggang sa nakatagpo silang dalawa ng isang daong. Kaya sumakay silang dalawa roon nang walang upa bilang pagpaparangal kay Al-Khiḍr ngunit binutas ni Al-Khiḍr ang daong sa pamamagitan ng pagtuklap sa isa sa mga tabla nito. Kaya nagsabi sa kanya si Moises: "Binutas mo ba ang daong na nagpalulan sa atin ang may-ari nito sa loob nito nang walang upa, sa pag-asang lunurin mo ang may-ari nito? Talaga ngang gumawa ka ng isang bagay na sukdulan."
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالَ لَا تُؤَاخِذۡنِي بِمَا نَسِيتُ وَلَا تُرۡهِقۡنِي مِنۡ أَمۡرِي عُسۡرٗا
Nagsabi si Moises – sumakanya ang pagbati ng kapayapaan – kay Al-Khiḍr : "Huwag kang manisi sa akin dahilan sa pagkaiwan ko sa pangako sa iyo dala ng pagkalimot, huwag kang gumipit sa akin, at huwag kang magpahigpit sa pagsama ko."
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَٱنطَلَقَا حَتَّىٰٓ إِذَا لَقِيَا غُلَٰمٗا فَقَتَلَهُۥ قَالَ أَقَتَلۡتَ نَفۡسٗا زَكِيَّةَۢ بِغَيۡرِ نَفۡسٖ لَّقَدۡ جِئۡتَ شَيۡـٔٗا نُّكۡرٗا
Kaya humayo silang dalawa matapos ng pagbaba nilang dalawa mula sa daong para maglakad sa baybayin, saka nakakita silang dalawa ng isang batang lalaking hindi pa tumuntong sa pagbibinata, na naglalaro kasama ng mga batang lalaki. Pinatay iyon ni Al-Khiḍr kaya nagsabi sa kanya si Moises: "Pumatay ka ba ng isang kaluluwang malinis na hindi pa tumuntong sa pagbibinata nang walang anumang pagkakasala? Talaga ngang gumawa ka ng isang bagay na minamasama!"
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• استحباب كون خادم الإنسان ذكيًّا فطنًا كَيِّسًا ليتم له أمره الذي يريده.
Ang pagtuturing na kaibig-ibig na ang tagapaglingkod ng tao ay maging matalino, matalas, at mahusay upang malubos para sa amo ang utos niyang ninanais niya.
• أن المعونة تنزل على العبد على حسب قيامه بالمأمور به، وأن الموافق لأمر الله يُعان ما لا يُعان غيره.
Na ang tulong ay bumababa sa tao ayon sa pagsasagawa niya ng ipinag-uutos sa kanya at na ang umaalinsunod sa utos ni Allāh ay tinutulungan ng hindi itinutulong sa iba pa sa kanya.
• التأدب مع المعلم، وخطاب المتعلم إياه ألطف خطاب.
Ang pagpapakamagalang sa tagapagturo at ang pakikipag-usap ng tagapag-aral sa kanya sa pinakamabait na pakikipag-usap.
• النسيان لا يقتضي المؤاخذة، ولا يدخل تحت التكليف، ولا يتعلق به حكم.
Ang pagkalimot ay hindi humihiling ng paninisi, ni napaloloob sa ilalim ng pananagutan, ni may nakaugnay rito na isang kahatulan.
قَالَ إِن سَأَلۡتُكَ عَن شَيۡءِۭ بَعۡدَهَا فَلَا تُصَٰحِبۡنِيۖ قَدۡ بَلَغۡتَ مِن لَّدُنِّي عُذۡرٗا
Nagsabi si Moises – sumakanya ang pagbati ng kapayapaan: "Kung magtatanong pa ako tungkol sa isang bagay matapos ng pagkakataong ito ay humiwalay ka sa akin sapagkat nakarating ka sa punto na mapauumanhinan ka sa pag-iwan sa pakikisama sa akin dahil sa ako ay sumalungat sa utos mo nang dalawang ulit."
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَٱنطَلَقَا حَتَّىٰٓ إِذَآ أَتَيَآ أَهۡلَ قَرۡيَةٍ ٱسۡتَطۡعَمَآ أَهۡلَهَا فَأَبَوۡاْ أَن يُضَيِّفُوهُمَا فَوَجَدَا فِيهَا جِدَارٗا يُرِيدُ أَن يَنقَضَّ فَأَقَامَهُۥۖ قَالَ لَوۡ شِئۡتَ لَتَّخَذۡتَ عَلَيۡهِ أَجۡرٗا
Kaya naglakbay silang dalawa hanggang sa nang dumating silang dalawa sa mga naninirahan sa isang pamayanan ay humiling silang dalawa mula sa mga naninirahan doon ng pagkain ngunit tumanggi ang mga naninirahan sa pamayanan sa pagpapakain sa kanila at pagtupad sa tungkulin ng pagtanggap sa kanilang dalawa bilang panauhin. Saka nakatagpo silang dalawa sa pamayanan ng isang bakod na nakakiling na nalalapit nang bumagsak at malugso kaya ipinantay ito ni Al-Khiḍr hanggang sa tumuwid ito. Nagsabi si Moises – sumakanya ang pangangalaga – kay Al-Khiḍr: "Kung sakaling niloob mong kumuha ng upa sa pag-aayos nito ay talagang nakakuha ka nito para sa pangangailangan natin matapos ng pagtanggi nila sa pagtanggap sa atin bilang panauhin."
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالَ هَٰذَا فِرَاقُ بَيۡنِي وَبَيۡنِكَۚ سَأُنَبِّئُكَ بِتَأۡوِيلِ مَا لَمۡ تَسۡتَطِع عَّلَيۡهِ صَبۡرًا
Nagsabi si Al-Khiḍr kay Moises: "Ang pagtutol na ito sa hindi ko pagkuha ng isang upa sa pagtatayo ng bakod ay punto ng paghihiwalay sa pagitan natin. Magpapabatid ako sa iyo ng pakahulugan ng hindi mo nakayang tiisin kabilang sa nasaksihan mo sa akin na isinagawa ko.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمَّا ٱلسَّفِينَةُ فَكَانَتۡ لِمَسَٰكِينَ يَعۡمَلُونَ فِي ٱلۡبَحۡرِ فَأَرَدتُّ أَنۡ أَعِيبَهَا وَكَانَ وَرَآءَهُم مَّلِكٞ يَأۡخُذُ كُلَّ سَفِينَةٍ غَصۡبٗا
Hinggil sa daong na minasama mo sa akin ang pagbutas niyon, iyon ay pag-aari ng mga mahinang nagtatrabaho gamit iyon sa dagat, na hindi nakakakaya sa pagwawaksi niyon. Kaya nagnais ako na iyon ay maging napinsala sa pamamagitan ng ginawa ko roon upang hindi kamkamin iyon ng isang haring nasa harapan nila, na nangunguha ng bawat daong na maayos nang sapilitan mula sa mga may-ari nito at nag-iiwan ng bawat daong na napinsala.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَمَّا ٱلۡغُلَٰمُ فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤۡمِنَيۡنِ فَخَشِينَآ أَن يُرۡهِقَهُمَا طُغۡيَٰنٗا وَكُفۡرٗا
Hinggil sa batang lalaking minasama mo sa akin ang pagpatay sa kanya, ang mga magulang niya ay mga mananampalataya at siya naman sa kaalaman ni Allāh ay isang tagatangging sumampalataya. Kaya nangamba kami na kung nagbinata siya ay baka magdala siya sa kanilang dalawa sa kawalang-pananampalataya kay Allāh at pagmamalabis dahil sa kalabisan ng pag-ibig nilang dalawa sa kanya o dahil sa kalabisan ng pangangailangan nilang dalawa sa kanya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَأَرَدۡنَآ أَن يُبۡدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيۡرٗا مِّنۡهُ زَكَوٰةٗ وَأَقۡرَبَ رُحۡمٗا
Kaya nagnais kami na tumumbas sa kanilang dalawa si Allāh ng isang anak na higit na mabuti kaysa sa kanya sa relihiyon, kaayusan, at kadalisayan mula sa mga pagkakasala, at higit na malapit sa awa sa mga magulang kaysa sa kanya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَمَّا ٱلۡجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَٰمَيۡنِ يَتِيمَيۡنِ فِي ٱلۡمَدِينَةِ وَكَانَ تَحۡتَهُۥ كَنزٞ لَّهُمَا وَكَانَ أَبُوهُمَا صَٰلِحٗا فَأَرَادَ رَبُّكَ أَن يَبۡلُغَآ أَشُدَّهُمَا وَيَسۡتَخۡرِجَا كَنزَهُمَا رَحۡمَةٗ مِّن رَّبِّكَۚ وَمَا فَعَلۡتُهُۥ عَنۡ أَمۡرِيۚ ذَٰلِكَ تَأۡوِيلُ مَا لَمۡ تَسۡطِع عَّلَيۡهِ صَبۡرٗا
Tungkol sa bakod na inayos ko at minasama mo sa akin ang pag-ayos niyon, iyon ay pag-aari ng dalawang munting batang lalaki sa lungsod na pinuntahan natin, na namatay na ang ama nilang dalawa. Sa ilalim ng bakod ay may kayamanang nakalibing para sa kanilang dalawa. Ang ama ng dalawang batang ito noon ay maayos. Kaya nagnais ang Panginoon mo, O Moises, na tumuntong silang dalawa sa gulang ng kasapatang isip, na lumaki silang dalawa, at magpalabas silang dalawa ng kayamanan nilang dalawang nakalibing sa ilalim niyon, yayamang kung sakaling bumagsak ang bakod sa sandaling iyon ay talagang malalantad ang kayamanan nilang dalawa at sasailalim sa pagkawala. Ang pakanang ito ay isang awa mula sa Panginoon mo sa kanilang dalawa. Ang anumang ginawa ko mula sa pagpupunyagi ko, iyon ang paliwanag sa hindi mo kinaya ang pagtitiis doon."
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَيَسۡـَٔلُونَكَ عَن ذِي ٱلۡقَرۡنَيۡنِۖ قُلۡ سَأَتۡلُواْ عَلَيۡكُم مِّنۡهُ ذِكۡرًا
Nagtatanong sa iyo, O Sugo, ang mga tagapagtambal at ang mga Hudyo bilang mga sumusubok tungkol sa ulat sa may dalawang sungay. Sabihin mo: "Bibigkas ako sa inyo mula sa ulat sa kanya ng isang bahaging makapagsasaalang-alang kayo at makapag-aalaala kayo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• وجوب التأني والتثبت وعدم المبادرة إلى الحكم على الشيء.
• أن الأمور تجري أحكامها على ظاهرها، وتُعَلق بها الأحكام الدنيوية في الأموال والدماء وغيرها.
Na ang mga bagay ay umaalinsunod ang mga kahatulan sa mga ito ayon sa panlabas ng mga ito at isinasalalay sa mga ito ang mga kahatulang pangmundo kaugnay sa mga yaman, mga buhay, at iba pa.
• يُدْفَع الشر الكبير بارتكاب الشر الصغير، ويُرَاعَى أكبر المصلحتين بتفويت أدناهما.
Naitutulak ang kasamaang malaki sa pamamagitan ng paggawa ng kasamaang maliit at isinasaalang-alang ang higit na malaki sa dalawang kapakanan sa pamamagitan ng pagwawalang-bahala sa pinakamaliit sa dalawang ito.
• ينبغي للصاحب ألا يفارق صاحبه ويترك صحبته حتى يُعْتِبَه ويُعْذِر منه.
Nararapat para sa kasamahan na huwag makipaghiwalay sa kasamahan niya at tumigil sa pagsama rito upang mapalugod ito [matapos pagsabihan] at mapagpaumanhinan ito.
إِنَّا مَكَّنَّا لَهُۥ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَءَاتَيۡنَٰهُ مِن كُلِّ شَيۡءٖ سَبَبٗا
Tunay na Kami ay nagbigay-kapangyarihan para sa kanya sa lupain at nagbigay sa kanya mula sa bawat bagay na nakasalalay rito ang hinihiling niya ng isang daang umaabot siya sa pamamagitan nito sa ninanais niya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
حَتَّىٰٓ إِذَا بَلَغَ مَغۡرِبَ ٱلشَّمۡسِ وَجَدَهَا تَغۡرُبُ فِي عَيۡنٍ حَمِئَةٖ وَوَجَدَ عِندَهَا قَوۡمٗاۖ قُلۡنَا يَٰذَا ٱلۡقَرۡنَيۡنِ إِمَّآ أَن تُعَذِّبَ وَإِمَّآ أَن تَتَّخِذَ فِيهِمۡ حُسۡنٗا
Naglakbay siya sa lupain, na hanggang sa nang makarating siya sa wakas ng lupain sa dako ng kanluran ng araw sa abot ng nakikita ng mata ay nakita niya ito na para bang ito ay lumulubog sa isang mainit na bukal na may putik na itim at nakatagpo siya sa malapit sa kanluran ng araw ng mga taong tagatangging sumampalataya. Nagsabi Kami sa kanya bilang paraan ng pagpapapili: O Dhul Qarnayn, maaari na magparusa ka sa mga ito sa pamamagitan ng pagpatay o sa pamamagitan ng iba pa at maaari na gumawa ka ng maganda sa kanila."
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالَ أَمَّا مَن ظَلَمَ فَسَوۡفَ نُعَذِّبُهُۥ ثُمَّ يُرَدُّ إِلَىٰ رَبِّهِۦ فَيُعَذِّبُهُۥ عَذَابٗا نُّكۡرٗا
Nagsabi si Dhulqarnayn: "Hinggil sa sinumang nagtambal kay Allāh at nagpumilit niyon matapos ng paanyaya namin dito tungo sa pagsamba kay Allāh, magpaparusa kami rito sa pamamagitan ng pagpatay sa Mundo. Pagkatapos pababalikin ito sa Panginoon nito sa Araw ng Pagbangon saka pagdurusahin Niya ito ng isang pagdurusang karumal-dumal.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَمَّا مَنۡ ءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَلَهُۥ جَزَآءً ٱلۡحُسۡنَىٰۖ وَسَنَقُولُ لَهُۥ مِنۡ أَمۡرِنَا يُسۡرٗا
Hinggil sa sinumang sumampalataya kabilang sa kanila kay Allāh at gumawa ng gawang maayos, ukol dito ang Paraiso bilang ganti mula sa Panginoon nito dahil sa pananampalataya nito at gawa nitong maayos. Magsasabi kami rito mula sa utos namin nang may kabaitan at pagkabanayad."
Ibisobanuro by'icyarabu:
حَتَّىٰٓ إِذَا بَلَغَ مَطۡلِعَ ٱلشَّمۡسِ وَجَدَهَا تَطۡلُعُ عَلَىٰ قَوۡمٖ لَّمۡ نَجۡعَل لَّهُم مِّن دُونِهَا سِتۡرٗا
Naglakbay siya, na hanggang sa nang nakarating siya sa lugar na nililitawan ng araw sa abot ng nakikita ng mata ay nakatagpo siya sa araw na lumilitaw sa mga taong hindi Kami gumawa para sa kanila laban sa araw ng anumang magsasanggalang sa kanila gaya ng mga bahay at gaya ng mga lilim ng mga punong-kahoy.
Ibisobanuro by'icyarabu:
حَتَّىٰٓ إِذَا بَلَغَ بَيۡنَ ٱلسَّدَّيۡنِ وَجَدَ مِن دُونِهِمَا قَوۡمٗا لَّا يَكَادُونَ يَفۡقَهُونَ قَوۡلٗا
Naglakbay siya hanggang sa nang nakarating siya sa bukana sa pagitan ng dalawang bundok saka nakatagpo siya sa bahagi ng dalawang ito ng mga taong hindi halos nakaiintindi ng pananalita ng iba pa sa kanila.
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالُواْ يَٰذَا ٱلۡقَرۡنَيۡنِ إِنَّ يَأۡجُوجَ وَمَأۡجُوجَ مُفۡسِدُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَهَلۡ نَجۡعَلُ لَكَ خَرۡجًا عَلَىٰٓ أَن تَجۡعَلَ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَهُمۡ سَدّٗا
Nagsabi sila: "O Dhulqarnayn, tunay na ang Gog at ang Magog (tumutukoy sila sa dalawang kalipunang malaki kabilang sa mga anak ni Adan) ay mga tagagulo sa lupain dahil sa isinasagawa nila na pagpatay at iba pa. Kaya magtatalaga kaya kami para sa iyo ng yaman para gumawa ka sa pagitan namin at nila ng isang pangharang?"
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالَ مَا مَكَّنِّي فِيهِ رَبِّي خَيۡرٞ فَأَعِينُونِي بِقُوَّةٍ أَجۡعَلۡ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَهُمۡ رَدۡمًا
Nasabi si Dhulqarnayn: "Ang anumang itinustos sa akin ng Panginoon ko na paghahari at kapamahalaan ay higit na mabuti para sa akin kaysa sa ibibigay ninyo sa akin na yaman; ngunit tulungan ninyo ako sa pamamagitan ng mga kalalakihan at mga kagamitan, gagawa ako sa pagitan ninyo at nila ng isang pangharang.
Ibisobanuro by'icyarabu:
ءَاتُونِي زُبَرَ ٱلۡحَدِيدِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا سَاوَىٰ بَيۡنَ ٱلصَّدَفَيۡنِ قَالَ ٱنفُخُواْۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَعَلَهُۥ نَارٗا قَالَ ءَاتُونِيٓ أُفۡرِغۡ عَلَيۡهِ قِطۡرٗا
Maghatid kayo ng mga piraso ng bakal." Kaya naghatid sila ng mga ito saka nagsimula siya na nagpapatayo sa pamamagitan ng mga ito sa pagitan ng dalawang bundok hanggang sa nang nagpantay siya sa dalawang ito sa pamamagitan ng pagpapatayo niya. Nagsabi siya sa mga manggagawa: "Magpaliyab kayo ng apoy sa mga pirasong ito." Hanggang sa nang namula ang mga piraso ng bakal ay nagsabi siya: "Maghatid kayo sa akin ng tanso, magbubuhos ako nito roon."
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• أن ذا القرنين أحد الملوك المؤمنين الذين ملكوا الدنيا وسيطروا على أهلها، فقد آتاه الله ملكًا واسعًا، ومنحه حكمة وهيبة وعلمًا نافعًا.
Na si Dhulqarnayn ay isa sa mga haring mananampalatayang naghari sa Mundo at nangibabaw sa mga naninirahan dito sapagkat nagbigay nga si Allāh sa kanya ng isang malawak na paghahari at nagkaloob ng isang karunungang taal at isang kaalamang napakikinabangan.
قَالَ هَٰذَا رَحۡمَةٞ مِّن رَّبِّيۖ فَإِذَا جَآءَ وَعۡدُ رَبِّي جَعَلَهُۥ دَكَّآءَۖ وَكَانَ وَعۡدُ رَبِّي حَقّٗا
Nagsabi si Dhulqarnayn: "Ang sagabal na ito ay isang awa mula sa Panginoon ko, na hahadlang sa Gog at Magog at sa panggugulo sa lupain at pipigil sa kanila roon; ngunit kapag dumating ang oras na tinakdaan ni Allāh para sa paglabas nila bago ng pagsapit ng Huling Sandali, gagawin Niya itong kapantay sa lupa. Laging ang pangako ni Allāh ng pagpapantay nito sa lupa at ng paglabas ng Gog at Magog ay matatag, walang pagsira rito."
Ibisobanuro by'icyarabu:
۞ وَتَرَكۡنَا بَعۡضَهُمۡ يَوۡمَئِذٖ يَمُوجُ فِي بَعۡضٖۖ وَنُفِخَ فِي ٱلصُّورِ فَجَمَعۡنَٰهُمۡ جَمۡعٗا
Mag-iiwan Kami sa iba sa mga nilikha sa hulihan ng panahon, na nagkakalituhan at nagkakahalu-halo sa iba pa. Iihip sa tambuli saka magtitipon Kami sa mga nilikha sa kabuuan nila para sa pagtutuos at pagganti.
Ibisobanuro by'icyarabu:
ٱلَّذِينَ كَانَتۡ أَعۡيُنُهُمۡ فِي غِطَآءٍ عَن ذِكۡرِي وَكَانُواْ لَا يَسۡتَطِيعُونَ سَمۡعًا
Palilitawin iyon para sa mga tagatangging sumampalataya, na sila dati sa Mundo ay mga bulag sa pag-alaala kay Allāh dahil sa taglay ng mga mata nila na tabing na humahadlang doon. Sila dati ay hindi nakakakaya ng pagdinig sa mga tanda ni Allāh ayon sa pagkarinig ng pagtanggap.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَفَحَسِبَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَن يَتَّخِذُواْ عِبَادِي مِن دُونِيٓ أَوۡلِيَآءَۚ إِنَّآ أَعۡتَدۡنَا جَهَنَّمَ لِلۡكَٰفِرِينَ نُزُلٗا
Kaya nagpalagay ba ang mga tumangging sumampalataya sa Akin na makagawa sila sa mga alipin Ko na mga anghel, mga sugo, at mga demonyo bilang mga sinasamba bukod pa sa Akin? Tunay na Kami ay naglaan sa Impiyerno para sa mga tagatangging sumampalataya bilang tahanan para sa pananatili nila.
Ibisobanuro by'icyarabu:
ٱلَّذِينَ ضَلَّ سَعۡيُهُمۡ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَهُمۡ يَحۡسَبُونَ أَنَّهُمۡ يُحۡسِنُونَ صُنۡعًا
Ang mga makakikita sa Araw ng Pagbangon na ang pinagsumikapan nila na pinagsisikapan nila noon sa Mundo ay nawala na, habang sila ay nagpapalagay na sila ay mga tagagawa ng maganda sa pagsusumikap nila at makikinabang sa mga gawain nila samantalang ang reyalidad ay kasalungatan niyon.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ وَلِقَآئِهِۦ فَحَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ فَلَا نُقِيمُ لَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَزۡنٗا
Ang mga iyon ay ang mga tumangging sumampalataya sa mga tanda ng Panginoon nila na nagpapatunay sa paniniwala sa kaisahan Niya at tumangging sumampalataya sa pakikipagkita sa Kanya kaya napawalang-saysay ang mga gawain nila dahil sa kawalang-pananampalataya nila sa mga iyon saka walang ukol sa kanila sa Araw ng Pagbangon na isang halaga sa ganang kay Allāh.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ كَانَتۡ لَهُمۡ جَنَّٰتُ ٱلۡفِرۡدَوۡسِ نُزُلًا
Tunay na ang mga sumampalataya kay Allāh at gumawa ng mga gawang maayos ay magiging ukol sa kanila ang pinakamataas sa mga paraiso bilang tahanan para sa pagpaparangal sa kanila,
Ibisobanuro by'icyarabu:
قُل لَّوۡ كَانَ ٱلۡبَحۡرُ مِدَادٗا لِّكَلِمَٰتِ رَبِّي لَنَفِدَ ٱلۡبَحۡرُ قَبۡلَ أَن تَنفَدَ كَلِمَٰتُ رَبِّي وَلَوۡ جِئۡنَا بِمِثۡلِهِۦ مَدَدٗا
Sabihin mo, O Sugo: "Tunay na ang mga salita ng Panginoon ko ay marami kaya kung sakaling ang dagat ay tinta para sa mga ito na ipanunulat, talaga sanang nagwakas ang tubig ng dagat bago magwakas ang mga salita Niya – kaluwalhatian sa Kanya. Kung sakaling nagdala kami ng [tinta na singdami ng] mga iba pang dagat, talaga sanang naubos ang mga ito."
Ibisobanuro by'icyarabu:
قُلۡ إِنَّمَآ أَنَا۠ بَشَرٞ مِّثۡلُكُمۡ يُوحَىٰٓ إِلَيَّ أَنَّمَآ إِلَٰهُكُمۡ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۖ فَمَن كَانَ يَرۡجُواْ لِقَآءَ رَبِّهِۦ فَلۡيَعۡمَلۡ عَمَلٗا صَٰلِحٗا وَلَا يُشۡرِكۡ بِعِبَادَةِ رَبِّهِۦٓ أَحَدَۢا
Sabihin mo, O Sugo: "Ako ay tao lamang tulad ninyo. Ikinakasi sa akin na ang sinasamba ninyo ayon sa karapatan ay sinasambang nag-iisang walang katambal sa Kanya. Siya ay si Allāh. Kaya ang sinumang nangyaring nangangamba sa pakikipagkita sa Panginoon niya ay gumawa siya ng gawang umaalinsunod sa batas ni Allāh bilang nagpapakawagas dito para sa Panginoon niya at huwag siyang magtambal sa pagsamba sa Panginoon Niya ng isa man."
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• إثبات البعث والحشر بجمع الجن والإنس في ساحات القيامة بالنفخة الثانية في الصور.
Ang pagpapatibay sa pagbubuhay at pagkalap sa pamamagitan ng pagtipon sa jinn at tao sa mga larangan ng Pagbangon sa pamamagitan ng Ikalawang Pag-ihip sa tambuli.
• أن أشد الناس خسارة يوم القيامة هم الذين ضل سعيهم في الدنيا، وهم يظنون أنهم يحسنون صنعًا في عبادة من سوى الله.
Na ang pinakamatindi sa mga tao sa kalugihan sa Araw ng Pagbangon ay ang mga nawala ang pinagsumikapan nila sa Mundo habang sila ay nagpapalagay na sila ay nagpapaganda sa pagsagawa sa pagsamba sa sinumang iba kay Allāh.
• لا يمكن حصر كلمات الله تعالى وعلمه وحكمته وأسراره، ولو كانت البحار والمحيطات وأمثالها دون تحديد حبرًا يكتب به.
Hindi maaari ang paglimita sa mga salita ni Allāh – Napakataas Siya – kaalaman Niya, karunungan Niya, at mga lihim Niya, kahit pa man ang mga malaking dagat, ang mga maliit na dagat, at ang mga tulad nito nang walang pagtatakda ay naging tinta na ipanunulat.
Ibisobanuro bya qoran ntagatifu - ibisobanuro byabafilipine muncamake yibisobanuro bya Qoraan ntagatifu - Ishakiro ry'ibisobanuro
ibisobanuro byabafilipine kuncamake kubisobanuro bya Qoraan ntagatifu bifite inkomoko kukigo gishinzwe amasomo ya Qoraan