Ibisobanuro bya qoran ntagatifu - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - Ishakiro ry'ibisobanuro
Фатҳ сураси
Impamvu y'isura:
تبشير النبي والمؤمنين بالفتح والتمكين.
إِنَّا فَتَحۡنَا لَكَ فَتۡحٗا مُّبِينٗا
Ibisobanuro by'icyarabu:
لِّيَغۡفِرَ لَكَ ٱللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِن ذَنۢبِكَ وَمَا تَأَخَّرَ وَيُتِمَّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكَ وَيَهۡدِيَكَ صِرَٰطٗا مُّسۡتَقِيمٗا
Токи Аллоҳ сизнинг шу зафардан олдинги гуноҳингизни ҳам, кейинги гуноҳингизни ҳам мағфират қилсин ва динини ғолиб этиш билан сизга неъматини тўла қилиб берсин ҳамда сизни тўғри йўлга, бирон эгрилиги бўлмаган Ислом йўлига ҳидоят қилсин.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَيَنصُرَكَ ٱللَّهُ نَصۡرًا عَزِيزًا
Ibisobanuro by'icyarabu:
هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ ٱلسَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ لِيَزۡدَادُوٓاْ إِيمَٰنٗا مَّعَ إِيمَٰنِهِمۡۗ وَلِلَّهِ جُنُودُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمٗا
Аллоҳ шундай Зотки, мўминларнинг қалбларига ором ва хотиржамликни индирди. Токи иймонларига иймон қўшиб олсинлар. Осмонлару ернинг қўшинлари ёлғиз Аллоҳникидир. Улар билан истаган бандасига мадад беради. Алллоҳ бандалари учун нима яхши эканини яхши биладиган, ҳар бир мадад бериши ва қўллаб-қувватлашини бир ҳикмат билан қиладиган Зотдир.
Ibisobanuro by'icyarabu:
لِّيُدۡخِلَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا وَيُكَفِّرَ عَنۡهُمۡ سَيِّـَٔاتِهِمۡۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عِندَ ٱللَّهِ فَوۡزًا عَظِيمٗا
Токи Аллоҳга ва пайғамбарига иймон келтирган мўминлар ва мўминаларни қасрлари ва дарахтлари остидан аҳорлар оқиб турадиган жаннатларга киритсин ва уларнинг гуноҳларини ўчириб юборсин, жазоламасин. Бу иш, яъни, жаннатга ноил бўлиш ва гуноҳларнинг кечирилиши Аллоҳнинг наздида мислсиз буюк муваффақиятдир.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَيُعَذِّبَ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتِ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ وَٱلۡمُشۡرِكَٰتِ ٱلظَّآنِّينَ بِٱللَّهِ ظَنَّ ٱلسَّوۡءِۚ عَلَيۡهِمۡ دَآئِرَةُ ٱلسَّوۡءِۖ وَغَضِبَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ وَلَعَنَهُمۡ وَأَعَدَّ لَهُمۡ جَهَنَّمَۖ وَسَآءَتۡ مَصِيرٗا
Токи Аллоҳ ҳақида ёмон гумонга бориб, У Зотнинг Ўз динини ғолиб, Ўз сўзини олий айлашига шубҳа билан қараган мунофиқ ва мунофиқаларни, мушрик ва мушрикаларни азобласин. Уларнинг азобдан боши чиқмасин. Кофирлиги ва бадгумонлиги туфайли Аллоҳ улардан ғазабланди, уларни Ўз раҳматидан қувди ва уларга охиратда жаҳаннамни тайёрлаб қўйди. Дўзахга кирадилар ва у ерда абадий қоладилар. Жаҳаннам нақадар ёмон оқибат, нақадар ёмон борар жой!
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلِلَّهِ جُنُودُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا
Осмонлару ернинг лашкарлари ёлғиз Аллоҳникидир. Улар билан Ўзи истаган бандасига мадад беради. Аллоҳ Азиздирки, ҳеч ким Ундан ғолиб бўла олмас. Аллоҳ ҳар бир яратишини, тақдирини ва тадбирини бир ҳикмат билан қиладиган Ҳаким Зотдир.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّآ أَرۡسَلۡنَٰكَ شَٰهِدٗا وَمُبَشِّرٗا وَنَذِيرٗا
Эй Пайғамбар, дарҳақиқат, Биз сизни Қиёмат куни умматингизга гувоҳлик берадиган, мўминларга шу дунёдаги ғалаба, мадад ва охиратдаги туганмас неъматлар ҳақида хушхабар етказадиган, кофирларни эса шу дунёдаги хорлик ва мағлубият ва охиратдаги аламли азобдан огоҳлантирадиган элчи қилиб юбордик.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• صلح الحديبية بداية فتح عظيم على الإسلام والمسلمين.
• السكينة أثر من آثار الإيمان تبعث على الطمأنينة والثبات.
إِنَّ ٱلَّذِينَ يُبَايِعُونَكَ إِنَّمَا يُبَايِعُونَ ٱللَّهَ يَدُ ٱللَّهِ فَوۡقَ أَيۡدِيهِمۡۚ فَمَن نَّكَثَ فَإِنَّمَا يَنكُثُ عَلَىٰ نَفۡسِهِۦۖ وَمَنۡ أَوۡفَىٰ بِمَا عَٰهَدَ عَلَيۡهُ ٱللَّهَ فَسَيُؤۡتِيهِ أَجۡرًا عَظِيمٗا
Эй Пайғамбар, Макка мушрикларига қарши уруш қилиш бўйича сизга Ризвон байъатини берадиганлар Аллоҳга байъат берган бўладилар. Чунки мушрикларга қарши жанг қилишга буюрган зот, Аллоҳнинг Ўзгинасидир. Мукофотларини берадиган ҳам Ўзи. Байъат вақтида Аллоҳнинг қўли, уларнинг қўллари устида бўлади. У Зот ҳаммасидан хабардор бўлиб туради. Бирон нарса У Зотдан яширин қолмайди. Ким байъатини бузса, Аллоҳга берган аҳдига вафо қилмаса, У Зотнинг динини қўллаб-қувватламаса, бу ишидан фақат ўзи зарар кўради. Аллоҳга ҳеч қандай зарар бўлмайди. Ким Аллоҳга берган аҳдига вафо қилса, У Зотнинг динини қўллаб-қувватласа, яқинда Аллоҳ унга улуғ мукофот беради. У мукофот - жаннатдир.
Ibisobanuro by'icyarabu:
سَيَقُولُ لَكَ ٱلۡمُخَلَّفُونَ مِنَ ٱلۡأَعۡرَابِ شَغَلَتۡنَآ أَمۡوَٰلُنَا وَأَهۡلُونَا فَٱسۡتَغۡفِرۡ لَنَاۚ يَقُولُونَ بِأَلۡسِنَتِهِم مَّا لَيۡسَ فِي قُلُوبِهِمۡۚ قُلۡ فَمَن يَمۡلِكُ لَكُم مِّنَ ٱللَّهِ شَيۡـًٔا إِنۡ أَرَادَ بِكُمۡ ضَرًّا أَوۡ أَرَادَ بِكُمۡ نَفۡعَۢاۚ بَلۡ كَانَ ٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرَۢا
Эй Пайғамбар, аъробийлар орасидаги сиз билан Макка сафарида ҳамроҳ бўлмасдан ортда қолганларини койиб берган пайтингизда улар: "Мол-дунёларимиз ва бола-чақаларимиз билан овора бўлиб, сен билан бора олмай қолдик. Гуноҳларимиз учун бизнинг ҳақимизга Аллоҳдан мағфират сўрагин", дейдилар. Пайғамбар алайҳиссаломнинг мағфират сўрашини аслида истамайдилар. Тиллари билан дилларида йўқ нарсани сўрайдилар. Чунки улар гуноҳларига тавба қилмайдилар. Уларга айтинг: "Аллоҳ сизларга бирон яхшиликни истайдими ёки бирон ёмонликни истайдими, бирон одам сизлар учун Аллоҳнинг истагини тўхтатиб қола олмайди. Аксинча, Аллоҳ сизлар қилаётган ҳамма ишлардан Хабардордир. Ҳар қанча махфий қилишга уринманглар, бирон нарса У Зотдан яширин қолмайди".
Ibisobanuro by'icyarabu:
بَلۡ ظَنَنتُمۡ أَن لَّن يَنقَلِبَ ٱلرَّسُولُ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ إِلَىٰٓ أَهۡلِيهِمۡ أَبَدٗا وَزُيِّنَ ذَٰلِكَ فِي قُلُوبِكُمۡ وَظَنَنتُمۡ ظَنَّ ٱلسَّوۡءِ وَكُنتُمۡ قَوۡمَۢا بُورٗا
Бу бир баҳона, холос. Сизлар мол-дунёларинингиз ва бола-чақаларингиз билан овора бўлиб қолмагансизлар, балки Пайғамбар ва унинг саҳобалари ҳаммаси ўлиб кетади, Мадинага қайтиб келмайди, деб ўйлагансизлар ва Шайтон бу ўйинни қалбингизга чиройли қилиб кўрсатган. Сизлар Аллоҳ пайғамбарини қўллаб-қувватламайди, деб ўйлаб, Парвардигорингиз ҳақида жуда ёмон гумонга боргансизлар. Хуллас, Аллоҳ ҳақида ёмон гумонга борганингиз ва пайғамбарига ҳамроҳ бўлмаганингиз сабабли сизлар ҳалокатга лойиқ ёмон қавм бўлдингиз.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ يَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَآءُۚ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
Осмонлару ернинг мулки ёлғиз Аллоҳникидир. Хоҳлаган бандасини Ўз фазли ила мағфират қилиб, жаннатга киритади. Хоҳлаган бандасини Ўз адли ила азоблайди. Аллоҳ тавба қилган бандалари учун Мағфиратли ва уларга Меҳрибон Зотдир.
Ibisobanuro by'icyarabu:
سَيَقُولُ ٱلۡمُخَلَّفُونَ إِذَا ٱنطَلَقۡتُمۡ إِلَىٰ مَغَانِمَ لِتَأۡخُذُوهَا ذَرُونَا نَتَّبِعۡكُمۡۖ يُرِيدُونَ أَن يُبَدِّلُواْ كَلَٰمَ ٱللَّهِۚ قُل لَّن تَتَّبِعُونَا كَذَٰلِكُمۡ قَالَ ٱللَّهُ مِن قَبۡلُۖ فَسَيَقُولُونَ بَلۡ تَحۡسُدُونَنَاۚ بَلۡ كَانُواْ لَا يَفۡقَهُونَ إِلَّا قَلِيلٗا
Эй мўминлар, сизлар Аллоҳ ваъда қилган Ҳудайбия сулҳидан кейинги Хайбардан тушган ўлжаларни олиш учун бораётганингизда ортда қолганлар: "Биз ҳам сизлар билан чиқиб, ўз насибамизни олайлик", дейдилар. Улар шу талаблари билан Аллоҳнинг мўминларга Ҳудайбия сулҳидан кейинги Хайбар ўлжаларини ваъда қилгани ҳақидаги гапини ўзгартирмоқчи бўладилар. Эй Пайғамбар, уларга айтинг: "Бу ўлжаларни олиш учун ҳаргиз биз билан бирга бормайсизлар. Аллоҳ Хайбар ўлжалари Ҳудайбияда қатнашганлар учунгина бўлишини ваъда қилган". Шунда улар: "Аллоҳ тарафидан бўлган буйруқ сабабли эмас, бизга ҳасад қилганингиздан шундай қиляпсизлар, Хайбарга боришимизни тақиқлаяпсизлар", дейдилар. Йўқ, улар Аллоҳнинг буйруқларини ҳам, тақиқларини ҳам жуда кам англайдилар. Шунинг учун гуноҳ қилаверадилар.
Ibisobanuro by'icyarabu:
قُل لِّلۡمُخَلَّفِينَ مِنَ ٱلۡأَعۡرَابِ سَتُدۡعَوۡنَ إِلَىٰ قَوۡمٍ أُوْلِي بَأۡسٖ شَدِيدٖ تُقَٰتِلُونَهُمۡ أَوۡ يُسۡلِمُونَۖ فَإِن تُطِيعُواْ يُؤۡتِكُمُ ٱللَّهُ أَجۡرًا حَسَنٗاۖ وَإِن تَتَوَلَّوۡاْ كَمَا تَوَلَّيۡتُم مِّن قَبۡلُ يُعَذِّبۡكُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا
Эй Пайғамбар, Маккага сиз билан бирга бормасдан ортда қолган аъробийларга айтинг: "Яқинда ўта қудратли бир қавм билан жанг қилишга чақириласизлар. Ё Аллоҳ йўлида уларга қарши жанг қиласизлар ёки улар Исломни жангсиз қабул қиладилар. Агар Аллоҳга итоат қилиб, шу ишни қилсангизлар, Аллоҳ сизларга гўзал ажр - жаннатни беради. Олдин Макка сафарида юз ўгирганингиздек, яна юз ўгириб кетсангизлар, сизларни аламли азоб билан азоблайди.
Ibisobanuro by'icyarabu:
لَّيۡسَ عَلَى ٱلۡأَعۡمَىٰ حَرَجٞ وَلَا عَلَى ٱلۡأَعۡرَجِ حَرَجٞ وَلَا عَلَى ٱلۡمَرِيضِ حَرَجٞۗ وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ يُدۡخِلۡهُ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ وَمَن يَتَوَلَّ يُعَذِّبۡهُ عَذَابًا أَلِيمٗا
Кўр, чўлоқ, касал каби узри бор одамлар Аллоҳ йўлида жанг қилишдан қолсалар, уларга гуноҳ бўлмайди. Ким Аллоҳга ва У Зотнинг пайғамбарига итоат этса, уни қасрлари ва дарахтлари остидан анҳорлар оқиб ўтадиган жаннатларга киритади. Ким уларга итоат этишдан бош тортса, Аллоҳ уни аламли азоб билан азоблайди.
Ibisobanuro by'icyarabu:
۞ لَّقَدۡ رَضِيَ ٱللَّهُ عَنِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ إِذۡ يُبَايِعُونَكَ تَحۡتَ ٱلشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِي قُلُوبِهِمۡ فَأَنزَلَ ٱلسَّكِينَةَ عَلَيۡهِمۡ وَأَثَٰبَهُمۡ فَتۡحٗا قَرِيبٗا
Аллоҳ мўминлардан Ҳудайбия сулҳида дарахт остида сизга Ризвон байъатини бераётган пайтларида рози бўлди. Уларнинг қалбларидаги иймон, ихлос ва садоқатни билди. Бас, уларнинг қалбларига сакинатни, оромни индирди. Уларни яқин орада бўлажак Хайбар зафари билан мукофотлади. Бу Маккага кира олмаслик эвазига берилган мукофот эди.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَعَدَكُمُ ٱللَّهُ مَغَانِمَ كَثِيرَةٗ تَأۡخُذُونَهَا فَعَجَّلَ لَكُمۡ هَٰذِهِۦ وَكَفَّ أَيۡدِيَ ٱلنَّاسِ عَنكُمۡ وَلِتَكُونَ ءَايَةٗ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ وَيَهۡدِيَكُمۡ صِرَٰطٗا مُّسۡتَقِيمٗا
Эй мўминлар, Аллоҳ сизларга кўп ўлжаларни ваъда қилди. Уларни келажакдаги Исломий зафарларда қўлга киритасизлар. Хайбар ўлжаларини сизларга тезлаштириб берди. Яҳудийлар сизлардан кейин оилаларингизга ҳамла қилмоқчи бўлгандилар. Уларнинг қўлларини тийиб қўйди. Токи бу тезлаштириб берилган ўлжалар сизлар учун Аллоҳнинг қўллаб-қувватлашига бир белги бўлсин. Токи Аллоҳ сизларни ҳеч бир эгрилиги йўқ энг тўғри йўлга ҳидоят қилсин.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأُخۡرَىٰ لَمۡ تَقۡدِرُواْ عَلَيۡهَا قَدۡ أَحَاطَ ٱللَّهُ بِهَاۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٗا
Аллоҳ сизларга бошқа ўлжаларни ҳам ваъда қилган. Ҳозирча сизлар уларга қодир эмассизлар. Уларга ёлғиз Аллоҳгина Қодирдир. Улар Аллоҳнинг илми ва тадбирида бор. Аллоҳ ҳар нарсага Қодир бўлган Зотдир. Унинг Қўлидан келмайдиган бирон нарса йўқ.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَوۡ قَٰتَلَكُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوَلَّوُاْ ٱلۡأَدۡبَٰرَ ثُمَّ لَا يَجِدُونَ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرٗا
Эй мўминлар, Аллоҳга ва Расулига куфр келтирганлар сизлар билан жанг қилганларида мағлуб бўлиб чекинишлари тайин эди. Кейин ўзларига бирон бошқарадиган дўст ҳам, ёрдам қўлини узатадиган мададкор ҳам топа олмаслар.
Ibisobanuro by'icyarabu:
سُنَّةَ ٱللَّهِ ٱلَّتِي قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلُۖ وَلَن تَجِدَ لِسُنَّةِ ٱللَّهِ تَبۡدِيلٗا
Мўминларнинг ғолиб бўлиши, кофирларнинг эса мағлубиятга учраши ҳамма замон ва маконларга хос бўлган, Аллоҳнинг олдиндан келаётган мустаҳкам қонунидир. Эй Пайғамбар, Аллоҳнинг қонунини ҳаргиз ўзгартира олмассиз.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• إخبار القرآن بمغيبات تحققت فيما بعد - مثل الفتوح الإسلامية - دليل قاطع على أن القرآن الكريم من عند الله.
Қуръон келажакда бўладиган ғайб ишлари ҳақида ҳам хабар берган. Исломий зафарлар ҳақидаги хабарлар шулар жумласидандир. Мана шу иш Қуръони Каримнинг Аллоҳ тарафидан эканига яққол далилдир.
• جزاء أهل بيعة الرضوان منه ما هو معجل، ومنه ما هو مدَّخر لهم في الآخرة.
وَهُوَ ٱلَّذِي كَفَّ أَيۡدِيَهُمۡ عَنكُمۡ وَأَيۡدِيَكُمۡ عَنۡهُم بِبَطۡنِ مَكَّةَ مِنۢ بَعۡدِ أَنۡ أَظۡفَرَكُمۡ عَلَيۡهِمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرًا
У шундай Зотки, мушрикларнинг қўлларини сизлардан тўсди. Ўшанда улардан саксон чоғли одам Ҳудайбияга сизларга бир ёмонлик қилиш учун келгандилар. Сизларнинг қўлларингизни эса улардан тўсди. Уларни ўлдирмадинглар, уларга озор бермадинглар. Асир олиш имконингиз бўла туриб, ҳаммасини қўйиб юбординглар. Аллоҳ қилаётган ишларингизни кўриб тургувчидир. Бирон ишингиз У Зотдан махфий қолмас.
Ibisobanuro by'icyarabu:
هُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَصَدُّوكُمۡ عَنِ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ وَٱلۡهَدۡيَ مَعۡكُوفًا أَن يَبۡلُغَ مَحِلَّهُۥۚ وَلَوۡلَا رِجَالٞ مُّؤۡمِنُونَ وَنِسَآءٞ مُّؤۡمِنَٰتٞ لَّمۡ تَعۡلَمُوهُمۡ أَن تَطَـُٔوهُمۡ فَتُصِيبَكُم مِّنۡهُم مَّعَرَّةُۢ بِغَيۡرِ عِلۡمٖۖ لِّيُدۡخِلَ ٱللَّهُ فِي رَحۡمَتِهِۦ مَن يَشَآءُۚ لَوۡ تَزَيَّلُواْ لَعَذَّبۡنَا ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡهُمۡ عَذَابًا أَلِيمًا
Улар шундай кимсалардирки, Аллоҳга ва Расулига куфр келтирдилар. Сизларни Масжидул-Ҳаромдан тўсдилар. Қурбонликлар ҳибс қилиниб, сўйиладиган жойига етиб боришига йўл қўймадилар. Улар орасида сизлар билмаган, танимаган мўмин кишилар ва мўмина аёллар бўлиб, кофирларга қўшиб уларни ҳам билмасдан ўлдириб юборишингиз мумкин бўлиб қолмаганида эди, натижада айбдорга айланиб, хун тўлашингизга тўғри келиб қолмаганида эди, Аллоҳ сизларга жанг қилишингизга рухсат берган бўларди. Аллоҳ Ўзи истаган одамни, масалан, Маккада қолган мўминларни Ўз раҳматига олиши учун сизларнинг қўлларингизни улардан тўсди, жанг қилишга изн бермади. Агар Маккадаги кофирлар мўминлардан ажралган ҳолда турганларида эди, Аллоҳ ва Расулига куфр келтирган бадбахтларни қаттиқ, аламли азоблаган бўлар эдик.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِذۡ جَعَلَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فِي قُلُوبِهِمُ ٱلۡحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِ فَأَنزَلَ ٱللَّهُ سَكِينَتَهُۥ عَلَىٰ رَسُولِهِۦ وَعَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَأَلۡزَمَهُمۡ كَلِمَةَ ٱلتَّقۡوَىٰ وَكَانُوٓاْ أَحَقَّ بِهَا وَأَهۡلَهَاۚ وَكَانَ ٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٗا
Ўшанда Аллоҳга ва Расулига куфр келтирганлар қалбларига ҳақиқат эмас, ҳавойи нафс риштаси билан боғланадиган жоҳилият ҳамиятини жойлаб олдилар-да, Ҳудайбия йили Пайғамбар алайҳиссаломнинг Маккага киришларига қаршилик қилдилар. У Зотнинг Маккага кириб боришлари ўзларининг мағлубиятини англатишидан хавфсирадилар. Бас, Аллоҳ Ўзининг ҳузуридан Пайғамбар алайҳиссалом ва мўминларга бир хотиржамлик, ором индирди. Шу билан улар мушрикларга қарши қаҳр, ғазаб билан эмас, хотиржамлик, босиқлик билан турдилар. Аллоҳ мўминларга ҳақ калимасини, "Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ", деган тақво калимасини лозим қилди. Унинг ҳаққини адо қилишга буюрди ва улар адо қилдилар. Бу калимага бошқалардан кўра мўминлар ҳақлироқ, лойиқроқ эдилар. Чунки Аллоҳ уларнинг қалбларида эзгулик борлигини билди. Аллоҳ ҳар бир нарсани Билгувчи бўлган Зотдир. Бирон нарса У Зотдан яширин қолмас.
Ibisobanuro by'icyarabu:
لَّقَدۡ صَدَقَ ٱللَّهُ رَسُولَهُ ٱلرُّءۡيَا بِٱلۡحَقِّۖ لَتَدۡخُلُنَّ ٱلۡمَسۡجِدَ ٱلۡحَرَامَ إِن شَآءَ ٱللَّهُ ءَامِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُءُوسَكُمۡ وَمُقَصِّرِينَ لَا تَخَافُونَۖ فَعَلِمَ مَا لَمۡ تَعۡلَمُواْ فَجَعَلَ مِن دُونِ ذَٰلِكَ فَتۡحٗا قَرِيبًا
Аллоҳ Расулига тушини ҳақ ила рост айлади. Пайғамбар алайҳиссалом тушида саҳобалари билан бирга Масжидул-Ҳаромга душмандан хавфсирамасдан кириб борганди. Улардан айримлари сочларини тўла олдирган бўлсалар, бошқалари қисқартирган эдилар. Бас, эй мўминлар, сизларга нима фойдали бўлишини ўзларингиз эмас, Аллоҳ билди. Шунга кўра, Маккага кириб бориш ҳақидаги шу туш рўёбга чиқишидан олдин бошқа бир зафарни, яъни, Ҳудайбия сулҳи ва ундан кейинги Хайбар фатҳини амалга оширди. Хайбар Ҳудайбияда қатнашган мўминлар қўли билан фатҳ этилди.
Ibisobanuro by'icyarabu:
هُوَ ٱلَّذِيٓ أَرۡسَلَ رَسُولَهُۥ بِٱلۡهُدَىٰ وَدِينِ ٱلۡحَقِّ لِيُظۡهِرَهُۥ عَلَى ٱلدِّينِ كُلِّهِۦۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدٗا
Аллоҳ шундай Зотки, Пайғамбари Муҳаммад алайҳиссаломни аниқ-тиниқ баён ва ҳақ дин, яъни, Ислом дини билан юборди. Токи Ислом унга қарши ҳамма динлардан ғолиб бўлсин. Шундай бўлишига Аллоҳнинг Ўзи гувоҳлик берди. Гувоҳ бўлишга Аллоҳнинг Ўзи кифоядир.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• الصد عن سبيل الله جريمة يستحق أصحابها العذاب الأليم.
• تدبير الله لمصالح عباده فوق مستوى علمهم المحدود.
Аллоҳнинг бандаларига нима фойда бўлишига қараб тадбир қилиши уларнинг ўзлари қилган тадбирлардан юксакроқдир.
• التحذير من استبدال رابطة الدين بحمية النسب أو الجاهلية.
مُّحَمَّدٞ رَّسُولُ ٱللَّهِۚ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥٓ أَشِدَّآءُ عَلَى ٱلۡكُفَّارِ رُحَمَآءُ بَيۡنَهُمۡۖ تَرَىٰهُمۡ رُكَّعٗا سُجَّدٗا يَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٗاۖ سِيمَاهُمۡ فِي وُجُوهِهِم مِّنۡ أَثَرِ ٱلسُّجُودِۚ ذَٰلِكَ مَثَلُهُمۡ فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِۚ وَمَثَلُهُمۡ فِي ٱلۡإِنجِيلِ كَزَرۡعٍ أَخۡرَجَ شَطۡـَٔهُۥ فَـَٔازَرَهُۥ فَٱسۡتَغۡلَظَ فَٱسۡتَوَىٰ عَلَىٰ سُوقِهِۦ يُعۡجِبُ ٱلزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ ٱلۡكُفَّارَۗ وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ مِنۡهُم مَّغۡفِرَةٗ وَأَجۡرًا عَظِيمَۢا
Муҳаммад Расулуллоҳ ва у зот билан бирга бўлганлар ўзларига қарши жанг қилаётган кофирларга нисбатан қаҳрли, ўзаро бир-бирларига нисбатан эса раҳм-шафқатли, ғамхўрдирлар. Кўрасизки, улар Аллоҳдан Ўз фазлу марҳамати ила мағфират қилишини, ажру савоблар беришини ва рози бўлишини тилаб рукуъ ва саждалар қиладилар. Уларнинг юзларида сажда изидан белги бордир. Бу юзларда ҳидоят нишонаси ва намоз нури балқиб туради. Мана шу уларнинг Мусо алайҳиссаломга нозил қилинган Тавротдаги мисолларидир. Ийсо алайҳиссаломга нозил қилинган Инжилдаги мисоллари эса улар ўзаро бирдамлиги ва жипслигида худди бир шохлар чиқариб, қувватга киргач, йўғонлашиб, ўз танасида тик турган, деҳқонларни ўз кучи ва камоли ила лол қолдирадиган азим дарахтга ўхшайди. Токи улардаги бирдамлик ва мукаммалликни кўриб, кофирларга алам қилсин. Аллоҳ улардан иймон келтириб, яхши амаллар қилганларига мағфират ваъда қилган. Гуноҳлари учун уларни жазоламайди. Уларга улуғ ажр ҳам ваъда қилган. У жаннатдир.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• تشرع الرحمة مع المؤمن، والشدة مع الكافر المحارب.
• التماسك والتعاون من أخلاق أصحابه صلى الله عليه وسلم.
• من يجد في قلبه كرهًا للصحابة الكرام يُخْشى عليه من الكفر.
Ibisobanuro bya qoran ntagatifu - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Ishakiro ry'ibisobanuro
الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.