Ibisobanuro by'amagambo Isura Luq'maan - Ibisobanuro mukiyau - ububiko bwa qor'an yejejwe

Luqmân

Umurongo: 1

الٓمٓ

Alif-Lâm-Mîm.^[11]

(31:1) Asi harufusi ni chimpepe mu isimosimo ya Qur’an. Ni pangali jwine jwaakumanyilila mate gakwe ikaŵeje Allah pe basi.

Umurongo: 2

تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡحَكِيمِ

Aga ni ma Ȃya ga m’Chitabu chegumbale lunda lwakusokoka.

Umurongo: 3

هُدٗى وَرَحۡمَةٗ لِّلۡمُحۡسِنِينَ

Chongolo nambo soni chanasa kwa ŵakolosya.

Umurongo: 4

ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ يُوقِنُونَ

Aŵala ŵaakwimikaga Swala mwakolosya ni kutolaga Zaka, nambo soni ya Akhera jamanjao akasakulupilila kusyesyene.

Umurongo: 5

أُوْلَٰٓئِكَ عَلَىٰ هُدٗى مِّن رَّبِّهِمۡۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ

Ŵele ŵanganyao ali pachongoko chakuumila kwa M’mbuje gwao, soni ŵanyao ni ŵali ŵakupunda.

Umurongo: 6

وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَشۡتَرِي لَهۡوَ ٱلۡحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ بِغَيۡرِ عِلۡمٖ وَيَتَّخِذَهَا هُزُوًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِينٞ

Soni chilikati cha ŵandu pana jwaakusumaga ngani syachanache kuti jusokonesye (nasyo ŵandu) kwitala lya Allah mwangali umanyilisi, ni jukulitendaga soni chipongwe (litala lya Allah kwisa soni ma Ȃya Gakwe). Ŵanganyao akwete kupata ilagasyo yakwalusya.

Umurongo: 7

وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِ ءَايَٰتُنَا وَلَّىٰ مُسۡتَكۡبِرٗا كَأَن لَّمۡ يَسۡمَعۡهَا كَأَنَّ فِيٓ أُذُنَيۡهِ وَقۡرٗاۖ فَبَشِّرۡهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ

Soni pati gachisoomedwaga kukwakwe ma Ȃya Getu, jukasagalauka mwakulikwesya kuŵa nti chisawu nganijugapikana, ni kuŵa nti chisawu soni m’mawiwi mwakwe mwana usiiwa. Basi muntagulilani ya ilagasyo yakupoteka nnope.

Umurongo: 8

إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَهُمۡ جَنَّٰتُ ٱلنَّعِيمِ

Chisimu aŵala ŵakulupilile ni kutendaga yambone, akwete kupata Matimbe Gachindimba (Mbepo).

Umurongo: 9

خَٰلِدِينَ فِيهَاۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٗاۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ

Takaŵe ŵandamo mwalakwemo, (achi ni) chilanga cha Allah chakuonaonape, soni Jwalakwe ni Jwamachili gakupunda, Jwalunda lwakusokoka.

Umurongo: 10

خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ بِغَيۡرِ عَمَدٖ تَرَوۡنَهَاۖ وَأَلۡقَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ رَوَٰسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمۡ وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٖۚ وَأَنزَلۡنَا مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَنۢبَتۡنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوۡجٖ كَرِيمٍ

Jugumbile mawunde mwangali misati jankujiona, ni juŵisile petaka yakunyichisya (matumbi gausito), kuti litakwika mulin’gwedanyichile ŵanganyammwe (litakalyo), ni jujenesye palakwepo mitundu josope ja inyama, ni tutulwisye kuumila kwinani mesi (ga wula), basi ni tumesisye palakwepo ntundu uliose (wa mmela) wakusalala chenene.

Umurongo: 11

هَٰذَا خَلۡقُ ٱللَّهِ فَأَرُونِي مَاذَا خَلَقَ ٱلَّذِينَ مِن دُونِهِۦۚ بَلِ ٱلظَّٰلِمُونَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ

Aku nigumba kwa Allah. Basi munosyani, ana niyapi yaagumbile aŵala ŵanganaŵa Jwalakwe? (Ngwamba, pangali chilichose chagumbile)! Nambo kuti ŵakulitenda lupuso ali mkusokonechela kwakuonechela.

Umurongo: 12

وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا لُقۡمَٰنَ ٱلۡحِكۡمَةَ أَنِ ٱشۡكُرۡ لِلَّهِۚ وَمَن يَشۡكُرۡ فَإِنَّمَا يَشۡكُرُ لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٞ

Soni chisimu chene pamasile patwampele Luqman lunda lwakusokoka (ni twansalile kuti): “Muntogolelani Allah.” Sano jwaakutogolela, nikuti akutogolela kwakulikamuchisya nsyene, nambo jwakanile, basi (akanile kwakulijonanga nsyene), chisimu Allah ni Jwakupata kwejinji (jwangalajila chilichose), Jwakulapilidwa kusyesyene.

Umurongo: 13

وَإِذۡ قَالَ لُقۡمَٰنُ لِٱبۡنِهِۦ وَهُوَ يَعِظُهُۥ يَٰبُنَيَّ لَا تُشۡرِكۡ بِٱللَّهِۖ إِنَّ ٱلشِّرۡكَ لَظُلۡمٌ عَظِيمٞ

Soni (kumbuchilani) katema kajwaŵechete Luqman kwa mwanagwe aku achim’bundaga kuti: “E mwanangu! Ngasimum’bwanganya Allah (ni isanamu). Chisimu kuwanganya (Allah ni isanamu) luŵele lupuso lwekulungwa nnope.”^[2]

(31:2) Nnole chilaaki cha Ȃya ja (6:82).

Umurongo: 14

وَوَصَّيۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ بِوَٰلِدَيۡهِ حَمَلَتۡهُ أُمُّهُۥ وَهۡنًا عَلَىٰ وَهۡنٖ وَفِصَٰلُهُۥ فِي عَامَيۡنِ أَنِ ٱشۡكُرۡ لِي وَلِوَٰلِدَيۡكَ إِلَيَّ ٱلۡمَصِيرُ

Soni tunchisyisye mundu kwa achinangolo ŵakwe (kwatendela yambone). - Ŵan’jigele (chilu chakwe) mamagwe mwakutochomala ni kulagasika pachanya pakutochomala ni kulagasika. (Ŵan’jonjesye) ni kunnekasya konga pa yaka iŵili. – Mundogolelani Une ni achinangolo ŵenu ŵanaŵaŵili. Kukwangu ni kwakuujila.

Umurongo: 15

وَإِن جَٰهَدَاكَ عَلَىٰٓ أَن تُشۡرِكَ بِي مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٞ فَلَا تُطِعۡهُمَاۖ وَصَاحِبۡهُمَا فِي ٱلدُّنۡيَا مَعۡرُوفٗاۖ وَٱتَّبِعۡ سَبِيلَ مَنۡ أَنَابَ إِلَيَّۚ ثُمَّ إِلَيَّ مَرۡجِعُكُمۡ فَأُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

Nambo naga alimbane namwe pa yanti mmwejo mumwanganyeje Une ni yanganinkola nayo umanyilisi; basi ngasimwajitika, nambo ntameje nao pa duniya mwaumbone, ni nkuyeje litala lya ajula jwagalauchile Kukwangu pakutenda toba. Kaneka Kukwangu ni kwakuujila kwenu, basi ni tinjintagulila jenumanja yamwaliji nkupanganya.

Umurongo: 16

يَٰبُنَيَّ إِنَّهَآ إِن تَكُ مِثۡقَالَ حَبَّةٖ مِّنۡ خَرۡدَلٖ فَتَكُن فِي صَخۡرَةٍ أَوۡ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ أَوۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَأۡتِ بِهَا ٱللَّهُۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٞ

“E mwanangu! Chisimu chalakwe (chitendo changalumbana) namuno chili chausito wati mpela lupele lwa mbumbi (tanaposi), ni kuŵa chalakwecho nkati mwa lwala kapena nkati mwa mawunde kapena nkati mwetaka; Allah tachiika nachope. Chisimu Allah ni Jwakumanyilila yakunyilila nnope, Jwaasimanya abali syosope.”

Umurongo: 17

يَٰبُنَيَّ أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ وَأۡمُرۡ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَٱنۡهَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَآ أَصَابَكَۖ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ

“E mwanangu! Jimikani Swala mwakolosya, ni nchisyeje yambone, ni nkanyeje yakusakala, nambo soni mpilileje pa ipato yaimpatile. Chisimu yalakweyo ni yaili mu ichindu yakusosekwa kuŵichila ntima.”

Umurongo: 18

وَلَا تُصَعِّرۡ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمۡشِ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَحًاۖ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخۡتَالٖ فَخُورٖ

“Ngasimwasyulula ŵandu ni lijeje lyenu, nambo soni nkajenda pa chilambo mwakutwanga, chisimu Allah ŵangannonyela jwakulikwesya jwalijose, jwakuliiti.”

Umurongo: 19

وَٱقۡصِدۡ فِي مَشۡيِكَ وَٱغۡضُضۡ مِن صَوۡتِكَۚ إِنَّ أَنكَرَ ٱلۡأَصۡوَٰتِ لَصَوۡتُ ٱلۡحَمِيرِ

“N’jendeje wende wenu wachilikati (wakulitimalika), ni kutondoyaga liloŵe lyenu. Chisimu lyakunyalaya nnope mmaloŵe gosope ni liloŵe lyambunda (bulu).”

Umurongo: 20

أَلَمۡ تَرَوۡاْ أَنَّ ٱللَّهَ سَخَّرَ لَكُم مَّا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَأَسۡبَغَ عَلَيۡكُمۡ نِعَمَهُۥ ظَٰهِرَةٗ وَبَاطِنَةٗۗ وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يُجَٰدِلُ فِي ٱللَّهِ بِغَيۡرِ عِلۡمٖ وَلَا هُدٗى وَلَا كِتَٰبٖ مُّنِيرٖ

Ana ngankuiona yanti Allah an’jepepachisye jenumanja yosope yaili kumawunde ni yaili petaka, ni an’gumbalichisyeindimba Yakwe yakuonechela ni yakusisika? Soni chilikati cha ŵandu pana ŵaakukanganaga pa ya Allah mwangali umanyilisi, namuno chongoko, namuno soni chitabu chakupeleka lilanguka (kuumila kwa Allah).

Umurongo: 21

وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ ٱتَّبِعُواْ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ قَالُواْ بَلۡ نَتَّبِعُ مَا وَجَدۡنَا عَلَيۡهِ ءَابَآءَنَآۚ أَوَلَوۡ كَانَ ٱلشَّيۡطَٰنُ يَدۡعُوهُمۡ إِلَىٰ عَذَابِ ٱلسَّعِيرِ

Soni naga ili iŵechetedwe kukwao (yanti): “Kuyani yaatulwisye Allah.” Akasatiji: “Nambo tukuya yatwasimene nayo achatati ŵetu.” Ana nantimuno kuti shetani jukwaŵilanjila ku ilagasyo ya Moto Wakulapuka (tiŵakuyejepe)?

Umurongo: 22

۞ وَمَن يُسۡلِمۡ وَجۡهَهُۥٓ إِلَى ٱللَّهِ وَهُوَ مُحۡسِنٞ فَقَدِ ٱسۡتَمۡسَكَ بِٱلۡعُرۡوَةِ ٱلۡوُثۡقَىٰۗ وَإِلَى ٱللَّهِ عَٰقِبَةُ ٱلۡأُمُورِ

Sano jwaakujipeleka ngope jakwe kwa Allah aku ali jwakolosya (masengo), nikuti pamasile paakamulisye nkonjo wakulimbangana wauli wangatemeka. Sano kwa Allah ni kwajili mbesi ja ichindu yosope.

Umurongo: 23

وَمَن كَفَرَ فَلَا يَحۡزُنكَ كُفۡرُهُۥٓۚ إِلَيۡنَا مَرۡجِعُهُمۡ فَنُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ

Sano jwaakufuulu, basi kukan’dandaulikasya kufulu kwakweko, Kukwetu ni kwakuujila kwao, basi ni tuchatagulila yaŵapanganyisye, chisimu Allah ni Nkuimanya chenene yayili m’mitima.

Umurongo: 24

نُمَتِّعُهُمۡ قَلِيلٗا ثُمَّ نَضۡطَرُّهُمۡ إِلَىٰ عَذَابٍ غَلِيظٖ

Chitwasengwasye panandi, kaneko tuuchatutila ku ilagasyo yakandapala.

Umurongo: 25

وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۚ قُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ

Soni naga n’di mwawusisye ŵanganyao (kuti): “Ana nduni juŵagumbile mawunde ni mataka?” Chisimu chene tajile: “Allah.” Jilani: “Lumbili losope lwene alapikwe Allah.” Nambo ŵajinji mwa ŵanganyao ŵangali chachimanyi.

Umurongo: 26

لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡغَنِيُّ ٱلۡحَمِيدُ

Iŵele Yakwe Allah yosope yaili kumawunde ni petaka, chisimu Allah ni Jwakupata kwejinji, Jwakulapilidwa kusyesyene.

Umurongo: 27

وَلَوۡ أَنَّمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ مِن شَجَرَةٍ أَقۡلَٰمٞ وَٱلۡبَحۡرُ يَمُدُّهُۥ مِنۢ بَعۡدِهِۦ سَبۡعَةُ أَبۡحُرٖ مَّا نَفِدَتۡ كَلِمَٰتُ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٞ

Soni ingaŵe kuti itela yosope yaili pa chilambo yaliji mapensulo, sano mbwani (nikuŵa wino wakulembela), ni kujijonjechesya panyuma pakwe ni mbwani sine nsano nasiŵili; maloŵe ga Allah nga nganigamala. Chisimu Allah ni Jwamachili gakupunda, Jwalunda lwakusokoka.

Umurongo: 28

مَّا خَلۡقُكُمۡ وَلَا بَعۡثُكُمۡ إِلَّا كَنَفۡسٖ وَٰحِدَةٍۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعُۢ بَصِيرٌ

Nganikuŵa gumbidwa kwenu namuno kuukulidwa kwenu (m’malembe) ikaŵeje mpela (gumbidwa ni kuukulidwa kwa) mundu jumpepe. Chisimu Allah ni Jwakupikanichisya, Jwakulolechesya.

Umurongo: 29

أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ يُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ وَيُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِي ٱلَّيۡلِ وَسَخَّرَ ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ كُلّٞ يَجۡرِيٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى وَأَنَّ ٱللَّهَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ

Ana ngankuiona yanti Allah akwinjisyaga chilo m’muusi (ni kuleupa muusi kwipipa chilo mpela ndaŵi jachitukuta), ni akwinjisyaga soni muusi nchilo (ni kuleupa chilo kwipipa muusi mpela ndaŵi jakusisima), ni alijepepesye lyuŵa ni mwesi chilichose chikwenda kwandaŵi jekolanjidwe, nambo soni yanti Allah abali syosope sya yankutenda aŵele Jwasimanya chenene?

Umurongo: 30

ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدۡعُونَ مِن دُونِهِ ٱلۡبَٰطِلُ وَأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡعَلِيُّ ٱلۡكَبِيرُ

Yalakweyo ni ligongo lyanti Allah ni jwali Jwakuona, soni kuti ayila yaakuiŵendaga yangaŵaga Jwalakwe yaukoleko, soni kuti Allah ni jwali Jwapenani kusyene, Jwankulungwa kwannope.

Umurongo: 31

أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱلۡفُلۡكَ تَجۡرِي فِي ٱلۡبَحۡرِ بِنِعۡمَتِ ٱللَّهِ لِيُرِيَكُم مِّنۡ ءَايَٰتِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّكُلِّ صَبَّارٖ شَكُورٖ

Ana ngankuiona yanti yombo ikwenda pa mbwani mwa ukoto wa Allah, kuti annosye jenumanja mu imanyilo Yakwe (yakulosya ukombosi Wakwe)? Chisimu mu yalakweyo muŵele mwana imanyisyo kwa jwalijose jwali jwakupilila nnope, jwakutogolela kwejinji.

Umurongo: 32

وَإِذَا غَشِيَهُم مَّوۡجٞ كَٱلظُّلَلِ دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ فَلَمَّا نَجَّىٰهُمۡ إِلَى ٱلۡبَرِّ فَمِنۡهُم مُّقۡتَصِدٞۚ وَمَا يَجۡحَدُ بِـَٔايَٰتِنَآ إِلَّا كُلُّ خَتَّارٖ كَفُورٖ

Sano pati gaawunichile ŵanganyao matumbela ganti chisawu miulili (ja mawunde gawula ni matumbi), akasam’bombaga Allah mwakunswejechesya duwa (syao pakum’bomba Jwele pejo), nambo nkwakulupuchisya pankuuli, basi ŵane mwa jamanjao pana ŵaakuŵa chilikati (cha chikulupi ni ukafili). Ni pangali ŵaakasaikanilaga imanyilo Yetu ikaŵeje nkukasa nnope ilanga jwalijose, jwakufulu nnope.

Umurongo: 33

يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡ وَٱخۡشَوۡاْ يَوۡمٗا لَّا يَجۡزِي وَالِدٌ عَن وَلَدِهِۦ وَلَا مَوۡلُودٌ هُوَ جَازٍ عَن وَالِدِهِۦ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞۖ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا وَلَا يَغُرَّنَّكُم بِٱللَّهِ ٱلۡغَرُورُ

E jenumanja achinaŵandu! Mun’jogopani M’mbuje gwenu (Allah), ni llijogope soni Lisiku lyangakomboleka nangolo kunkamuchisya mwanagwe, namuno mwanache kwakamuchisya ŵanangolo ŵakwe chilichose. Chisimu chilanga cha Allah chakuonaonape. Basi ukannyenga ŵanganyammwe ata panandi umi wa duniya, nambo soni akannyenga jenumanja ata panandi nkunyenga (shetani) pa ya Allah.

Umurongo: 34

إِنَّ ٱللَّهَ عِندَهُۥ عِلۡمُ ٱلسَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ ٱلۡغَيۡثَ وَيَعۡلَمُ مَا فِي ٱلۡأَرۡحَامِۖ وَمَا تَدۡرِي نَفۡسٞ مَّاذَا تَكۡسِبُ غَدٗاۖ وَمَا تَدۡرِي نَفۡسُۢ بِأَيِّ أَرۡضٖ تَمُوتُۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرُۢ

Chisimu Allah, Kukwakwe pe ni kuuli umanyilisi wa ndaŵi (jakwichila Kiyama), Jwalakwe ni jwaakutulusyaga wula, soni ni jwaakumanyililaga yaili mu itumbo. Ni ngakasamanyilila mundu jwalijose ichapanganye malaŵi, nambo soni mundu jwalijose ngakasamanyilila kuti chilambochi chachiwila. Chisimu Allah ni Jwakumanyilila nnope (ichindu), Jwasimanya abali syosope.