قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
əş-Şuəra
سۈرىنىڭ مەقسەتلىرىدىن:
بيان آيات الله في تأييد المرسلين وإهلاك المكذبين.
طسٓمٓ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡمُبِينِ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِن نَّشَأۡ نُنَزِّلۡ عَلَيۡهِم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ ءَايَةٗ فَظَلَّتۡ أَعۡنَٰقُهُمۡ لَهَا خَٰضِعِينَ
Əgər biz onların üzərinə göydən bir möcüzə endirmək istəsəydik, onu endirərdik. Beləcə, boyunları bu möcüzə qarşısında zəlil bir halda əyilərək qalardı. Lakin Biz onları imtahan etmək üçün elə etmək istəmədik. Görək onlar qeybə iman edəcəklərmi?
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَا يَأۡتِيهِم مِّن ذِكۡرٖ مِّنَ ٱلرَّحۡمَٰنِ مُحۡدَثٍ إِلَّا كَانُواْ عَنۡهُ مُعۡرِضِينَ
O müşriklərə Rəhman olan Allahdan Onun vəhdaniyyətinin və Peyğəmbərinin doğruluğunu təsdiqləyən dəlillərdən yeni bir öyüd-nəsihət gəldikdə, onlar bu öyüd-nəsihətə qulaq asıb, təsdiq etməkdən üz çevirərlər.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ كَلَّاۖ فَٱذۡهَبَا بِـَٔايَٰتِنَآۖ إِنَّا مَعَكُم مُّسۡتَمِعُونَ
Uca Allah Musaya belə dedi: "Xeyr, onlar səni əsla öldürə bilməzlər. Sən və qardaşın Harun, hər ikinizin həqiqətən də Allah tərəfindən göndərilən bir peyğəmbər olduğunuza dəlalət edən möcüzələrimizlə Firon və onun qövmünün yanına gedin! Şübhəsiz ki, Biz də Öz yardımımız və dəstəyimizlə sizlə birgəyik. Biz, sizin söylədiklərinizi və onların da sizə söylədiklərini eşidirik. Bundan heç bir şey Bizə gizli qalmaz.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَنۡ أَرۡسِلۡ مَعَنَا بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ أَلَمۡ نُرَبِّكَ فِينَا وَلِيدٗا وَلَبِثۡتَ فِينَا مِنۡ عُمُرِكَ سِنِينَ
Firon isə Musaya - aleyhissəlam - belə dedi: "Biz səni körpə ikən himayəmizə alıb böyütmədikmi?! Sən ömrünün bəzi illərini bizim yanımızda keçirmədinmi?! Belə olduğu bir halda indi səni peyğəmbərlik iddiasına düşməyə vadar edən səbəb nədir?
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• حرص الرسول صلى الله عليه وسلم على هداية الناس.
• إثبات صفة العزة والرحمة لله.
• أهمية سعة الصدر والفصاحة للداعية.
• دعوات الأنبياء تحرير من العبودية لغير الله.
• احتج فرعون على رسالة موسى بوقوع القتل منه عليه السلام فأقر موسى بالفعلة، مما يشعر بأنها ليست حجة لفرعون بالتكذيب.
• Firon, Musanın - aleyhissəlam - qibtini öldürməsini onun dəvətinə qarşı dəlil olaraq istifadə etdi. Musa bunun qarşısında, etdiyi cinayəti etiraf etdi. Bu isə, Musanın etdiyi cinayətin, Fironun onun peyğəmbərliyini yalan hesab etməsinə əsla dəlil ola bilməyəcəyini göstərir.
فَفَرَرۡتُ مِنكُمۡ لَمَّا خِفۡتُكُمۡ فَوَهَبَ لِي رَبِّي حُكۡمٗا وَجَعَلَنِي مِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Mən o qibtini öldürdükdən sonra onu öldürdüyümə görə məni cəzalandıraraq öldürmənizdən qorxduğum üçün Mədyən şəhərinə qaçıbım. Amma sonradan Rəbbim mənə elm verdi və məni insanlara göndərdiyi elçilərdən etdi.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَتِلۡكَ نِعۡمَةٞ تَمُنُّهَا عَلَيَّ أَنۡ عَبَّدتَّ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
İsrail oğullarını kölə etdiyin bir halda, məni öz yanında saxlayıb, tərbiyə edib, böyüdərək mənə etdiyin yaxşılıq danılmaz bir həqiqətdir. Amma bu, heç də, mənim səni aləmlərin Rəbbi olan Allaha iman gətirməyə dəvət etməyə mane ola bilməz".
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ رَبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَآۖ إِن كُنتُم مُّوقِنِينَ
Musa - aleyhissəlam - Firona cavab verərək belə dedi: "Bütün yaradılmışların Rəbbi, göylərin, yerin və onların arasında olanların Rəbbi olan Uca Allahdır. Əgər siz Onun bütün yaradılmışların Rəbbi olduğuna yəqinliklə inanacaqsınızsa, o zaman tək Ona ibadət edin!"
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ لِمَنۡ حَوۡلَهُۥٓ أَلَا تَسۡتَمِعُونَ
Firon, ətrafında qövmünün zadəgan təbəqəsindən olanlara üz tutaraq belə dedi: "Məğər siz Musanın nə danışdığını və iddia etdiyi yalanı eşitmirsinizmi?" (Musanın cavabı mənim sualıma uyğun gəlmir. Mən ondan aləmlərin Rəbbinin mahiyyəti, keyfiyyəti və cinsi barəsində soruşuram, o isə mənə Onun sifətləri, əməlləri haqqında cavab verir)
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ رَبُّكُمۡ وَرَبُّ ءَابَآئِكُمُ ٱلۡأَوَّلِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
يُرِيدُ أَن يُخۡرِجَكُم مِّنۡ أَرۡضِكُم بِسِحۡرِهِۦ فَمَاذَا تَأۡمُرُونَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
يَأۡتُوكَ بِكُلِّ سَحَّارٍ عَلِيمٖ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• أخطاء الداعية السابقة والنعم التي عليه لا تعني عدم دعوته لمن أخطأ بحقه أو أنعم عليه.
• Dəvətçi kimsənin keçmişdə etdiyi xətaları və insanlar tərəfindən ona edilən xeyirxahlıqlar, haqqında yalnışlığa yol verdiyi və həmçinin ona xeyirxahlıq edən kimsələrə haqqı dəvət etməsinə əngəl ola bilməz.
• اتخاذ الأسباب للحماية من العدو لا ينافي الإيمان والتوكل على الله.
• دلالة مخلوقات الله على ربوبيته ووحدانيته.
لَعَلَّنَا نَتَّبِعُ ٱلسَّحَرَةَ إِن كَانُواْ هُمُ ٱلۡغَٰلِبِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَأَلۡقَوۡاْ حِبَالَهُمۡ وَعِصِيَّهُمۡ وَقَالُواْ بِعِزَّةِ فِرۡعَوۡنَ إِنَّا لَنَحۡنُ ٱلۡغَٰلِبُونَ
Onlar, Musanın bu sözündən sonra əllərindəki iplərini və əsalarını yerə ataraq belə dedilər: "Fironun qüdrətinə and olsun ki, bu gün biz qalib gələcəyik və Musada məğlub olacaqdır!"
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
رَبِّ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ ءَامَنتُمۡ لَهُۥ قَبۡلَ أَنۡ ءَاذَنَ لَكُمۡۖ إِنَّهُۥ لَكَبِيرُكُمُ ٱلَّذِي عَلَّمَكُمُ ٱلسِّحۡرَ فَلَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَۚ لَأُقَطِّعَنَّ أَيۡدِيَكُمۡ وَأَرۡجُلَكُم مِّنۡ خِلَٰفٖ وَلَأُصَلِّبَنَّكُمۡ أَجۡمَعِينَ
Firon sehribazların iman etmələrinə inkar edərək belə dedi: "Mən sizə izin vermədən öncə siz Musaya imanmı gətirdiniz?! Şübhəsiz ki, Musa sizə sehr öyrədən böyüyünüzdür. Siz, Misir əhalisini Misirdən çıxarmaq üçün gizlincə qərara gəlmisiniz. Amma siz, sizə verəcəyim əzabı tezliklə görüb, biləcəksiniz! Hər birinizin sağ ayağı ilə sol əlini və ya əkis bir şəkildə çarpazvari kəsdirib hamınızı xurma ağaclarının gövdələrindən asdıracağam və sizdən heç kimsəni sağ buraxmayacağam!"
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالُواْ لَا ضَيۡرَۖ إِنَّآ إِلَىٰ رَبِّنَا مُنقَلِبُونَ
Sehribazlar Firona dedilər: "Bizi dünyada ikən asıb-kəsməklə hədə-qorxu gəlməyin bizə zərər verməz. Sənin verəcəyin əzab, keçici bir əzabdır. Biz onsuz da öz Rəbbimizə qayıdacağıq. O, bizi daimi olan rəhmətinə daxil edəcəkdir!"
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنَّ هَٰٓؤُلَآءِ لَشِرۡذِمَةٞ قَلِيلُونَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَإِنَّهُمۡ لَنَا لَغَآئِظُونَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَإِنَّا لَجَمِيعٌ حَٰذِرُونَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَكُنُوزٖ وَمَقَامٖ كَرِيمٖ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• العلاقة بين أهل الباطل هي المصالح المادية.
• ثقة موسى بالنصر على السحرة تصديقًا لوعد ربه.
فَلَمَّا تَرَٰٓءَا ٱلۡجَمۡعَانِ قَالَ أَصۡحَٰبُ مُوسَىٰٓ إِنَّا لَمُدۡرَكُونَ
Firon və onun qövmü Musa və onun qövmü ilə qarşı-qarşıya gəlib bir-birilərini görüncə Musanın səhabələri: "Firon və onun adamları bizə catacaqlar. Bizim isə onlara müqavimət göstərməyə gücümüz yoxdur!" – dedilər.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ أَنِ ٱضۡرِب بِّعَصَاكَ ٱلۡبَحۡرَۖ فَٱنفَلَقَ فَكَانَ كُلُّ فِرۡقٖ كَٱلطَّوۡدِ ٱلۡعَظِيمِ
Biz Musaya əlindəki, əsası ilə dənizə vurmağı vəhy edərək əmr etdik. Musa əsası ilə dənizə yurunca dəniz dərhal iki yerə yarılıb, İsrail oğullarının qəbilələrinin sayı qədər dənizdə on iki yol açıldı və dənizin bölünmüş hər parçası böyüklüyündə və yerində sabit qalmasında hər biri nəhəng bir dağ kimi olmuşdu və aralarından bir damcı da olsa su axmırdı.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ثُمَّ أَغۡرَقۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Şübhəsiz ki, dənizin Musa üçün iki yerə ayrılmasında, onun və qövmünün oranı salamat keçməsində, Firon və qövmünün isə dənizdə həlak olmasında, Musanın doğruluğuna dəlalət edən bir əlamət vardır. Lakin Fironla birğə onların əksəriyyəti iman gətirmədi.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ إِبۡرَٰهِيمَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ هَلۡ يَسۡمَعُونَكُمۡ إِذۡ تَدۡعُونَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالُواْ بَلۡ وَجَدۡنَآ ءَابَآءَنَا كَذَٰلِكَ يَفۡعَلُونَ
Onlar İbrahimə: "Xeyr, onlara dua etdiyimizdə dualarımızı eşitməzlər, itaət etdikdə bizə heç bir fayda verməzlər və həmçinin onlara qarşı üsyan etdikdə də bizə hər hansı bir zərər toxundura bilməzlər. Lakin biz, ata-babalarımızın belə etdiyini gördük və biz bu işdə onlara təqlid edirik"- deyə cavab verdilər.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ أَفَرَءَيۡتُم مَّا كُنتُمۡ تَعۡبُدُونَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُمُ ٱلۡأَقۡدَمُونَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ٱلَّذِي خَلَقَنِي فَهُوَ يَهۡدِينِ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱلَّذِي هُوَ يُطۡعِمُنِي وَيَسۡقِينِ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَإِذَا مَرِضۡتُ فَهُوَ يَشۡفِينِ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱلَّذِي يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحۡيِينِ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱلَّذِيٓ أَطۡمَعُ أَن يَغۡفِرَ لِي خَطِيٓـَٔتِي يَوۡمَ ٱلدِّينِ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱغۡفِرۡ لِأَبِيٓ إِنَّهُۥ كَانَ مِنَ ٱلضَّآلِّينَ
Atamı da bağışla! Çünki o, şirk səbəbi ilə azğınlıq içində olanlardandır. İbrahimin atası üçün dua etməsi, onun Cəhənnəm əhlindən olduğunu bilməsindən öncə idi. Atasının müşriklərdən olduğu ona bəyan olduqdan sonra ondan uzaq durdu və onun üçün bir daha Allaha dua etmədi.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَا تُخۡزِنِي يَوۡمَ يُبۡعَثُونَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِلَّا مَنۡ أَتَى ٱللَّهَ بِقَلۡبٖ سَلِيمٖ
Ancaq: şirkdən, nifaqdan, riyadan və kibirdən uzaq olan, sağlam bir qəlblə Allahın hüzuruna gələnlərdən başqa. Məhz Qiyamət günü belə kimsələr Allah yolunda xərclədiyi var-dövlətin və onun üçün dua etdiyi oğul-uşağın faydasını görəcəkdir.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَبُرِّزَتِ ٱلۡجَحِيمُ لِلۡغَاوِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَكُبۡكِبُواْ فِيهَا هُمۡ وَٱلۡغَاوُۥنَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَجُنُودُ إِبۡلِيسَ أَجۡمَعُونَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
تَٱللَّهِ إِن كُنَّا لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَآ أَضَلَّنَآ إِلَّا ٱلۡمُجۡرِمُونَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَمَا لَنَا مِن شَٰفِعِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَا صَدِيقٍ حَمِيمٖ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
۞ قَالُوٓاْ أَنُؤۡمِنُ لَكَ وَٱتَّبَعَكَ ٱلۡأَرۡذَلُونَ
Nuhun qövmü ona belə dedi: "Ey Nuh! Sənin ardınca gələnlər, aramızda səfil və aşağı təbəqədən olan adamlardır. Onların arasında şərəfli və yuxarı təbəqədən olan kimsələr yoxdur. Durumun bu halda ikən bizlər sənin gətirdiyinə tabe olub, əməlmi edəcəyik?!"
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• أهمية سلامة القلب من الأمراض كالحسد والرياء والعُجب.
• تعليق المسؤولية عن الضلال على المضلين لا تنفع الضالين.
• Azğınlığa düşmüş kimsələrin bütün məsuliyyəti onları azğınlığa sürükləyən kimsələrin böynuna atması azğınlığa düşən kimsələrə heç bir fayda verməz.
• التكذيب برسول الله تكذيب بجميع الرسل.
إِنۡ أَنَا۠ إِلَّا نَذِيرٞ مُّبِينٞ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَٱفۡتَحۡ بَيۡنِي وَبَيۡنَهُمۡ فَتۡحٗا وَنَجِّنِي وَمَن مَّعِيَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Onların batil üzərində israr etdiklərinə görə mənimlə onlar arasında, onları məhv edəcək qəti bir hökm ver. Qövmümdən kafir olanları həlak etdyin zaman məni və mənimlə birlikdə olan möminləri o əzabdan qurtar!"
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ثُمَّ أَغۡرَقۡنَا بَعۡدُ ٱلۡبَاقِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Şübhəsiz ki, Nuh və onun qövmü haqqında, Nuhun və onunla birgə olan möminlərin xilas olub və qövmündən kafir olanların isə həlak olması ilə əlaqəli deyilən bu hekayədə, düşünüb ibrət alanlar üçün bir öyüd-nəsihət vardır. Lakin onların əksəriyyəti iman gətirmədi.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱتَّقُواْ ٱلَّذِيٓ أَمَدَّكُم بِمَا تَعۡلَمُونَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَمَدَّكُم بِأَنۡعَٰمٖ وَبَنِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَجَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا خُلُقُ ٱلۡأَوَّلِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَكَذَّبُوهُ فَأَهۡلَكۡنَٰهُمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Onlar Hud - aleyhissəlam - peyğəmbəri yalançı saymaqda davam etdilər. Onların yalançı sayma səbəbi ilə Biz də onları hər şeyi qurudub məhv edən, xeyirsiz bir külək göndərərək məhv etdik. Hud qövmünün məhv edilməsində düşünüb ibrət alanlar üçün bir öyüd-nəsihət vardır. Lakin onların əksəriyyəti iman gətirmədi.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٖ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَزُرُوعٖ وَنَخۡلٖ طَلۡعُهَا هَضِيمٞ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَا تُطِيعُوٓاْ أَمۡرَ ٱلۡمُسۡرِفِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مَآ أَنتَ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُنَا فَأۡتِ بِـَٔايَةٍ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
Sən də bizim kimi adi bir bəşər övladısan, sənin bizdən üstün olacaq bir məziyyətin yoxdur ki, Allahdan bizə elçi olasan. Əgər sən, Allahın elçisi olduğun iddianda doğru danışanlardansansa, elə isə, haydı, bizə Allahın elçisi olduğunu göstərən bir möcüzə gətir!"
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ هَٰذِهِۦ نَاقَةٞ لَّهَا شِرۡبٞ وَلَكُمۡ شِرۡبُ يَوۡمٖ مَّعۡلُومٖ
Saleh - uca Allah ona bir möcüzə bəxş etmişdir. Bu möcüzə, Uca Allahın qayadan çıxatdığı dişi bir dəvədir - onlara belə dedi: "Bu gözlə görünən və əllə toxunulan dişi bir dəvədir! Onun sudan müəyyən bir payı vardır, sizin də həmən sudan müəyyən bir payınız vardır. O, sizin növbəniz olduğu gündə sudan içməz, sizdə onun növbəsi olduğu gündə o sudan içməzsiniz!"
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَعَقَرُوهَا فَأَصۡبَحُواْ نَٰدِمِينَ
Onlar öz aralarında dəvəni kəsmək qərarına gəldilər və nəhayət işərilərindən ən bədbəxt olanı qalxıb dəvəni kəsdi, sonra da etdikləri bu əmələ görə mütləq Allah tərəfindən özlərinə bəlanın gələcəyinə əmin olduqları üçün peşman oldular. Lakin əzabın gəldiyi zaman olan peşmanşılıq sahibinə fayda verməz.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَأَخَذَهُمُ ٱلۡعَذَابُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Sonda vəd edildikləri əzab onları yaxaladı. O əzab, güclü zəlzələ və tük ürpədici bir səs idi. Hudu yalançı saydılar. Biz də onları məhv etdik. Şübhəsiz ki, Saleh və onun qövmünün hekayətində düşünüb ibrət alanlar üçün bir öyüd-nəsihət vardır. Lakin onların əksəriyyəti iman gətirmədi.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• توالي النعم مع الكفر استدراج للهلاك.
• Günahkar bir kimsəyə nemətlərin davamiyyətli olaraq verilməsi, heç də onun Allah qatında yüksək məqama sahib olması anlamında deyil, əksinə bu, onun günahlarda davam edib və əzabın ona qəflətdən gəlməsi üçündür.
• التذكير بالنعم يُرتجى منه الإيمان والعودة إلى الله من العبد.
أَتَأۡتُونَ ٱلذُّكۡرَانَ مِنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَتَذَرُونَ مَا خَلَقَ لَكُمۡ رَبُّكُم مِّنۡ أَزۡوَٰجِكُمۚ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٌ عَادُونَ
Uca Allahın şəhvətlərinizi ödəyəsiz deyə sizin üçün yaratdığı qadınlarınıza öndən yaxınlaşmağı tərk edirsiniz?! Siz, həqiqətən də, çirkin bu əməli etməklə Allahın qoyduğu həddi aşan adamlarsınız".
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالُواْ لَئِن لَّمۡ تَنتَهِ يَٰلُوطُ لَتَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُخۡرَجِينَ
Qövmü ona belə dedi: "Ey Nuh! Əgər bu işimizdə bizə mane olmağa çalışsan və bizi bu işdən çəkindirməyə son qoymasan, mütləq sən və səninlə birğə olanlar yurdumuzdan daşqalaq edilərək, qovulub çıxarılanlardan olacaqsınız!"
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ إِنِّي لِعَمَلِكُم مِّنَ ٱلۡقَالِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَنَجَّيۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥٓ أَجۡمَعِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِم مَّطَرٗاۖ فَسَآءَ مَطَرُ ٱلۡمُنذَرِينَ
Biz onların üstünə yağışın yağdığı kimi göydən daşlar yağdırdıq. Lutun, uca Allahın əzabından xəbərdar edib, çəkindirtdiyi bu yağış necə də pis bir yağışı imiş! Bu əzab onların başına etdikləri çirkin əmələri üzündə gəldi.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
۞ أَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُخۡسِرِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَزِنُواْ بِٱلۡقِسۡطَاسِ ٱلۡمُسۡتَقِيمِ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَا تَبۡخَسُواْ ٱلنَّاسَ أَشۡيَآءَهُمۡ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• اللواط شذوذ عن الفطرة ومنكر عظيم.
• من الابتلاء للداعية أن يكون أهل بيته من أصحاب الكفر أو المعاصي.
• Dəvətçi kimsənin başına gələn imtahanlardan biri də, ailə üzvlərindən hər hansı birinin küfür və günah əhlindən olmasıdır.
• العلاقات الأرضية ما لم يصحبها الإيمان، لا تنفع صاحبها إذا نزل العذاب.
وَٱتَّقُواْ ٱلَّذِي خَلَقَكُمۡ وَٱلۡجِبِلَّةَ ٱلۡأَوَّلِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَآ أَنتَ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُنَا وَإِن نَّظُنُّكَ لَمِنَ ٱلۡكَٰذِبِينَ
Sən də bizim kimi adi bir bəşər övladısan, sənin bizdən üstün olacaq bir məziyyətin yoxdur. Axı belə olduğu təqdirdə sən necə Allahın elçisi ola bilərsən? Biz sənin Allahın elçisi olduğunun iddanda yalançı olduğunu zənn edirik.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمۡ عَذَابُ يَوۡمِ ٱلظُّلَّةِۚ إِنَّهُۥ كَانَ عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٍ
Onlar Şueybi yalançı saymaqda davam etdilər və elə bu səbəbdən də böyük bir əzaba düçar oldular. Belə ki, qızmar günəşdən sonra başlarının üstünü bir bulud aldı və o bulud onların üzərinə onları yandırıb-yaxan od yağdırdı və beləliklə də məhv oldular. Həqiqətən, onların məhv edildikləri gün, çox dəhşətli bir gün idi.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
نَزَلَ بِهِ ٱلرُّوحُ ٱلۡأَمِينُ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بِلِسَانٍ عَرَبِيّٖ مُّبِينٖ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَوَلَمۡ يَكُن لَّهُمۡ ءَايَةً أَن يَعۡلَمَهُۥ عُلَمَٰٓؤُاْ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
Məgər səni yalan sayan o kimsələrə Abdullah bin Salam kimi İsrail İsrail oğullarından olan alimlərin sənin həqiqətən də Allah tərəfindən göndərilən bir peyğəmbər olduğunu bilmələri onlar üçün bir dəlil deyilmi?
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَوۡ نَزَّلۡنَٰهُ عَلَىٰ بَعۡضِ ٱلۡأَعۡجَمِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
كَذَٰلِكَ سَلَكۡنَٰهُ فِي قُلُوبِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
لَا يُؤۡمِنُونَ بِهِۦ حَتَّىٰ يَرَوُاْ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ثُمَّ جَآءَهُم مَّا كَانُواْ يُوعَدُونَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• كلما تعمَّق المسلم في اللغة العربية، كان أقدر على فهم القرآن.
وَمَا تَنَزَّلَتۡ بِهِ ٱلشَّيَٰطِينُ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ٱلَّذِي يَرَىٰكَ حِينَ تَقُومُ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
تَنَزَّلُ عَلَىٰ كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٖ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
يُلۡقُونَ ٱلسَّمۡعَ وَأَكۡثَرُهُمۡ كَٰذِبُونَ
Şeytanlar, ali toplumda, mələklərin söhbətlərinə gizli-qizli qulaq asıb oradan oğurladıqları bəzi kəlmələri kahinlərdən olan dostlarının qulağına pıçıldayaraq onlara təlqin edərlər. Halbuki kahinlərin əksəriyyəti yalançıdırlar. Əgər onlar bir kəlməni doğru desələr, onunla bərabər yüz kəlməni yalan deyərlər.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَذَكَرُواْ ٱللَّهَ كَثِيرٗا وَٱنتَصَرُواْ مِنۢ بَعۡدِ مَا ظُلِمُواْۗ وَسَيَعۡلَمُ ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ أَيَّ مُنقَلَبٖ يَنقَلِبُونَ
Şairlərdən yalnız iman gətirənlər, saleh əməllər işləyənlər, Allahı çox zikr edənlər və Həssən bin Sabit - Allah ondan razı olsun - kimi zülmə məruz qaldıqdan sonra Allahın düşmənlərindən intiqam alan şairlər müstəsnadır. Allaha şərik qoşmaqla və Allahın qullarına qarşı haqsızlıq etməklə həddlərini aşanlar qiyamət günü qayıdacaqları yeri mütləq biləcəklər. Onlar əzəmətli bir yerə və dəqiq haqq-hesaba dönəcəklər.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.