قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الكردية - صلاح الدين * - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
سورەتی القمر
ٱقۡتَرَبَتِ ٱلسَّاعَةُ وَٱنشَقَّ ٱلۡقَمَرُ
سوورەتی (قەمەر) (واتە: مانگ) پێناسەیەكى سورەتەكە: ١- سورەتى (قەمەر) سورەتێكى مەككى یە تەنها ئایەتەكانى (٤٤-٤٦) نەبێت كە مەدەنین. ٢- ژمارەى ئایەتەكانى سورەتى (قەمەر) (٥٥) ئایەتە. ٣- سورەتى (قەمەر) زنجیرەى پەنجاو چوارەمە لە ریزبەندى لەناو سورەتەكانى قورئانى پیرۆزدا. ٤- سورەتى (قەمەر) لە دواى سورەتى (طەڵاق) دابەزیوە. ٥- پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم لە نوێژى چەژنەكاندا سوورەتى (قاف) و (قەمەر) ى دەخوێند تەوەرەكانى ئەم سورەتە: تەوەرەكانى سورەتى (قەمەر) هەر لەسەرەتاى سورەتەكەوە تا كۆتایی سورەتەكە بریتییە لە باسكردن و روونكردنەوەى بابەتەكانى عەقیدەو بیروباوەڕ، وە تەورەرەكانیشی بە شێوازێكى توندو ترسێنەرو هەڕەشە ئامێزو وریاكردنەوەو ئاگاداركردنەوە دەخاتە روو لە بەرامبەر كافرو بێ باوەڕو موشریكەكاندا، ئەمانەو لەگەڵ خستنەڕووى چەندین دیمەن و شێوازى عەزاب و سزاى خواى گەورە بۆ كافرو بێ باوەڕان. بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ لەت بوونى مانگ [ اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَانْشَقَّ الْقَمَرُ (١) ] قیامەت نزیك بۆتەوەو مانگیش لەت بوو, كاتێك كە كافران لە مەككە داوایان لە پێغەمبەری خوا كرد صلى الله علیه وسلم موعجیزەیەكیان نیشان بدات، پێغەمبەری خواش صلى الله علیه وسلم ئاماژەی بۆ مانگ كرد تا بە چاوی خۆیان بینیان مانگ بوو بە دوو لەتەوە, وە ئەشكەوتی (حیڕا) لە نێوانیدا دەركەوت بەشێكی لە سەرووی شاخەكەوە دەركەوت و بەشەكەی تریشی لە خوارتر, وە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم فەرمووی: شایەت بن، وە خواى گەورە ئەم دوو ئایەتەى دابەزاند (الصحيح المُسنَد) .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَإِن يَرَوۡاْ ءَايَةٗ يُعۡرِضُواْ وَيَقُولُواْ سِحۡرٞ مُّسۡتَمِرّٞ
[ وَإِنْ يَرَوْا آيَةً يُعْرِضُوا وَيَقُولُوا سِحْرٌ مُسْتَمِرٌّ (٢) ] وە كاتێك كە بەڵگەو موعجیزەیەكیش ببینن لە جیاتی ئەوەی ئیمان بێنن پشت ئەكەن لە ئیمان هێنان، وە ئەڵێن: ئەمە جادووكردنێكی بەردەوامە، یان بەهێز بوو, یاخود جادووكردنێكی پووچەڵ و لەناوچوو بوو.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَكَذَّبُواْ وَٱتَّبَعُوٓاْ أَهۡوَآءَهُمۡۚ وَكُلُّ أَمۡرٖ مُّسۡتَقِرّٞ
[ وَكَذَّبُوا وَاتَّبَعُوا أَهْوَاءَهُمْ ] وە پێغەمبەری خوایان صلى الله علیه وسلم بەدرۆ زانی وە شوێن هەواو ئارەزووی خۆیان كەوتن [ وَكُلُّ أَمْرٍ مُسْتَقِرٌّ (٣) ] وە هەموو كارێكیش جێگیر ئەبێت و روو دەدات: خێرو چاكە بۆ ئەهلی خێر, وە شەڕو خراپەش بۆ ئەهلی شەڕو خراپە .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
حِكۡمَةُۢ بَٰلِغَةٞۖ فَمَا تُغۡنِ ٱلنُّذُرُ
[ حِكْمَةٌ بَالِغَةٌ ] وە قورئانیش پڕە لە حیكمەت و ئەوپەڕی حیكمەت و كاربەجێیی تیایەو كەموكوڕی تیادا نییە، یاخود لە هیدایەتدان و گومڕاكردنى خەڵكى حیكمەتى تەواو هەیەو بێحیكمەت نیە [ فَمَا تُغْنِ النُّذُرُ (٥) ] وە ئاگاداركردنەوە هیچ سوودێكی بەوان نەگەیاند .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَتَوَلَّ عَنۡهُمۡۘ يَوۡمَ يَدۡعُ ٱلدَّاعِ إِلَىٰ شَيۡءٖ نُّكُرٍ
[ فَتَوَلَّ عَنْهُمْ ] ئەی محمد صلى الله علیه وسلم تۆیش پشتیان تێ بكەو خۆتیان لەگەڵ ماندوو مەكە [ يَوْمَ يَدْعُ الدَّاعِ إِلَى شَيْءٍ نُكُرٍ (٦) ] تا ئەو ڕۆژەی كە بانگخواز كە (ئیسڕافیل)ە بانگیان ئەكات بۆ شتێكی زۆر گەورە كە لەلایان گەورەیە كە هاتنی ڕۆژی قیامەتە .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
خُشَّعًا أَبۡصَٰرُهُمۡ يَخۡرُجُونَ مِنَ ٱلۡأَجۡدَاثِ كَأَنَّهُمۡ جَرَادٞ مُّنتَشِرٞ
[ خُشَّعًا أَبْصَارُهُمْ يَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْدَاثِ كَأَنَّهُمْ جَرَادٌ مُنْتَشِرٌ (٧) ] چاویان شۆڕە لە زەلیلیدا كاتێك كە لە گۆڕەكانیان دەرئەچن و بەرەو ساحەی مەحشەر بەڕێ ئەكەون وە لە زۆرییاندا وەكو كوللەی بڵاو وان .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مُّهۡطِعِينَ إِلَى ٱلدَّاعِۖ يَقُولُ ٱلۡكَٰفِرُونَ هَٰذَا يَوۡمٌ عَسِرٞ
[ مُهْطِعِينَ إِلَى الدَّاعِ يَقُولُ الْكَافِرُونَ هَذَا يَوْمٌ عَسِرٌ (٨) ] بەخێرایی ئەڕۆن بەرەو لای ئەو فریشتەیەی كە بانگیان ئەكات كە (ئیسڕافیل)ە، وە كافران ئەڵێن: بەڕاستی ئەمە ڕۆژێكی یەكجار قورس و سەختە بۆ سەر كافران .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
۞ كَذَّبَتۡ قَبۡلَهُمۡ قَوۡمُ نُوحٖ فَكَذَّبُواْ عَبۡدَنَا وَقَالُواْ مَجۡنُونٞ وَٱزۡدُجِرَ
[ كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ فَكَذَّبُوا عَبْدَنَا وَقَالُوا مَجْنُونٌ وَازْدُجِرَ (٩) ] لە پێش ئەمانیشدا قەومی نوحیش نوح پێغەمبەریان صلى الله علیه وسلم بەدرۆ زانی و ئیمانیان پێی نەهێناو وتیان: نوح صلى الله علیه وسلم شێت بووە، وە بەرهەڵستیان كرد بە جۆرەها بەرهەڵستی كردن و هەڕەشە لێكردن و ئازاردان.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَفَتَحۡنَآ أَبۡوَٰبَ ٱلسَّمَآءِ بِمَآءٖ مُّنۡهَمِرٖ
لەناوبردنى قەومى نوح پێغەمبەر صلى الله علیه وسلم [ فَفَتَحْنَا أَبْوَابَ السَّمَاءِ بِمَاءٍ مُنْهَمِرٍ (١١) ] خوای گەورەش ئەفەرمووێ: دەرگاكانی ئاسمانمان كردەوە بە ئاوێكی خوڕو بەلێزمە، واتە: ئاوەكان لە هەوردا نەبووە وەكو باران بارین بەڵكو دەرگاكانی ئاسمانی كردەوەو بەبێ هەور ئاوێكى بێ وێنە ڕژایە سەریاندا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَفَجَّرۡنَا ٱلۡأَرۡضَ عُيُونٗا فَٱلۡتَقَى ٱلۡمَآءُ عَلَىٰٓ أَمۡرٖ قَدۡ قُدِرَ
[ وَفَجَّرْنَا الْأَرْضَ عُيُونًا ] وە هەر هەموو زەویشمان تەقاندەوە وەكو كانی تەقایەوەو ئاوی لێ دەرچوو، تەنانەت تەنورى نان كردنیش ئاوى لێهەڵدەقوڵا [ فَالْتَقَى الْمَاءُ عَلَى أَمْرٍ قَدْ قُدِرَ (١٢) ] هەردوو ئاوی ئاسمان و ئاوی زەوی یەكیان گرت بۆ كارێك كە خوای گەورە بڕیاری لەسەر دابوو كە ئەبێ نقوم بن .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
تَجۡرِي بِأَعۡيُنِنَا جَزَآءٗ لِّمَن كَانَ كُفِرَ
[ تَجْرِي بِأَعْيُنِنَا جَزَاءً لِمَنْ كَانَ كُفِرَ (١٤) ] وە كەشتییەكە لەبەر چاوی ئێمەو بە فەرمان و پاراستنی ئێمە ئەڕۆی ئەمە وەكو سزایەك بۆ ئەو كەسانەی كە كوفریان كرد بە پێغەمبەرەكەی خوا صلى الله علیه وسلم ، یان وەكو پاداشتێك بۆ نوح صلى الله علیه وسلم .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَد تَّرَكۡنَٰهَآ ءَايَةٗ فَهَلۡ مِن مُّدَّكِرٖ
[ وَلَقَدْ تَرَكْنَاهَا آيَةً فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ (١٥) ] وە ئەم كەشتیەمان تا ماوەیەك هێشتەوەو خەڵك بینیان تا ببێتە پەندو ئامۆژگاری بۆ كەسانێك كە پەندو ئامۆژگاری لێ وەرگرن و دەست لە خراپەو تاوان هەڵگرن، یاخود كەشتیمان لەناو ئێوەدا هێشتەوە كە بەڵگەیە لەسەر تاك و تەنهایى و تواناو دەسەڵاتى خواى گەورە ئایا كەس هەیە پەندو ئامۆژگارى وەربگرێت .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدۡ يَسَّرۡنَا ٱلۡقُرۡءَانَ لِلذِّكۡرِ فَهَلۡ مِن مُّدَّكِرٖ
قورئانى پیرۆز ئاسانكراوە [ وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ ] وە بە دڵنیایی ئێمە قورئانمان ئاسان كردووە بۆ زیكرو یادكردن و پەندو ئامۆژگارى وەرگرتن، لەفزو ماناو خوێندنەوەو لەبەركردنیمان ئاسان كردووە بۆ ئەوەی كە پەندو ئامۆژگاری لێ وەرگرن، ئەگەر خواى گەورە ئاسانى نەكردایە كەس نەیدەتوانى قسەو فەرموودەى خواى گەورە بخوێنێتەوە .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
تَنزِعُ ٱلنَّاسَ كَأَنَّهُمۡ أَعۡجَازُ نَخۡلٖ مُّنقَعِرٖ
لەناوبردنى قەومى هود پێغەمبەر صلى الله علیه وسلم [ إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا صَرْصَرًا فِي يَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ (١٩) ] ئێمە بایەكی زۆر ساردی سەخت و دەنگێكی زۆر گەورەمان بۆ ناردن لە ڕۆژێكی زۆر خراپ سەبارەت بەوان، وە ئەو خراپی و سزایە بەردەوام بوو لەسەریان تا لەناوی بردن .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَكَيۡفَ كَانَ عَذَابِي وَنُذُرِ
[ تَنْزِعُ النَّاسَ كَأَنَّهُمْ أَعْجَازُ نَخْلٍ مُنْقَعِرٍ (٢٠) ] خەڵكی هەڵئەكۆڵی لە ماڵەكانیان و دەری ئەكردن و هەڵی ئەدانە ئاسماندا تا لە چاو دیار نامان پاشان بەری ئەدانەوە سەر زەوى و سەری لێ ئەكردنەوەو دەبوونە لاشەى بێ سەر وەكو قەدی دار خورمایان لێهات كە هەڵكەنرا بێت و لە زەویدا كەوتبێ .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدۡ يَسَّرۡنَا ٱلۡقُرۡءَانَ لِلذِّكۡرِ فَهَلۡ مِن مُّدَّكِرٖ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
كَذَّبَتۡ ثَمُودُ بِٱلنُّذُرِ
[ وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ ] وە ئێمە بـە دڵنیـایی قـورئانمان ئـاسـان كـردووە بۆ زیكـر و یـادكـردن و پـەندو ئامۆژگارى وەرگرتن، لەفزو ماناو خوێندنەوەو لەبەركردنیمان ئاسان كردووە بۆ ئەوەی كە پەندو ئامۆژگاری لێ وەرگرن، ئەگەر خواى گەورە ئاسانى نەكردایە كەس نەیدەتوانى قسەو فەرموودەى خواى گەورە بخوێنێتەوە [ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ (٢٢) ] ئایا كەس هەیە پەندو ئامۆژگاری لێ وەربگرێ و لە تاوان خۆى پێ بپارێزێت .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَقَالُوٓاْ أَبَشَرٗا مِّنَّا وَٰحِدٗا نَّتَّبِعُهُۥٓ إِنَّآ إِذٗا لَّفِي ضَلَٰلٖ وَسُعُرٍ
[ كَذَّبَتْ ثَمُودُ بِالنُّذُرِ (٢٣) ] قەومی ثەمودیش سەرجەم پێغەمبەرانیان بەدرۆ زانی لەبەر ئەوەی هەر كەسێك پێغەمبەرێك بەدرۆ بزانێ ئەوە وەك ئەوە وایە هەموو پێغەمبەرانی بەدرۆ زانیبێ، كە ساڵح پێغەمبەریان صلى الله علیه وسلم بەدرۆ زانی [ فَقَالُوا أَبَشَرًا مِنَّا وَاحِدًا نَتَّبِعُهُ إِنَّا إِذًا لَفِي ضَلَالٍ وَسُعُرٍ (٢٤) ] وە وتیان: ئایا تەنها مرۆڤێك لەناو خۆماندا بووە بە پێغەمبەرو ئێمە هەموومان شوێن ئەو بكەوین, بەڕاستی ئێمە لە گومڕاییەكی ئاشكراو لە سزاداین, یاخود وتراوە: ئەمە شێتییە ئەگەر ئێمە هەموومان شوێن ئەو بكەوین .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنَّا مُرۡسِلُواْ ٱلنَّاقَةِ فِتۡنَةٗ لَّهُمۡ فَٱرۡتَقِبۡهُمۡ وَٱصۡطَبِرۡ
حوشترەكەى ساڵح پێغەمبەر صلى الله علیه وسلم [ إِنَّا مُرْسِلُو النَّاقَةِ فِتْنَةً لَهُمْ فَارْتَقِبْهُمْ وَاصْطَبِرْ (٢٧) ] وە خوای گەورە ئەفەرمووێ: لەسەر داواكاری و پێشنیارى خۆیان ئێمە لە تاوێرێكی ڕەقەوە حوشترێكمان بۆ دەركردن وەكو تاقیكردنەوەیەك، وە تا ببێتە موعجیزەیەك لەسەر راستێتى پێغەمبەرایەتى ساڵح صلى الله علیه وسلم ، تۆ چاوەڕێ بەو بزانە ئەوان چی ئەكەن وە ئارام بگرە لەسەر ئەو ئازارانەی كە ئازارت پێ ئەگەیەنن سەرەنجام و سەركەوتن لە دونیاو قیامەت بۆ تۆیە .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَنَبِّئۡهُمۡ أَنَّ ٱلۡمَآءَ قِسۡمَةُۢ بَيۡنَهُمۡۖ كُلُّ شِرۡبٖ مُّحۡتَضَرٞ
[ وَنَبِّئْهُمْ أَنَّ الْمَاءَ قِسْمَةٌ بَيْنَهُمْ ] وە پێیشیان ڕابگەیەنە كە چونە سەر ئاوەكە دابەشكراوە لە نێوانیاندا: ڕۆژێك حوشترەكە ئەچێتە سەر ئاو با ئەوان نەچن, وە ڕۆژێكیش حوشترەكە ناچێت ئەوان ئەچن [ كُلُّ شِرْبٍ مُحْتَضَرٌ (٢٨) ] هەر كەسێك بەشی خۆی هەیە لە ئاوەكەو ئامادە دەبن، بەڵام ئەوان وایان نەئەكرد ئەو ڕۆژەی سرەی خۆیان بوایە ئەڕۆیشتن، ئەوەیشی سرەی حوشترەكە بوو ئەڕۆیشتن ئەیاندۆشی .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَكَيۡفَ كَانَ عَذَابِي وَنُذُرِ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنَّآ أَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ صَيۡحَةٗ وَٰحِدَةٗ فَكَانُواْ كَهَشِيمِ ٱلۡمُحۡتَظِرِ
لەناوبردنى قەومى ساڵح پێغەمبەر صلى الله علیه وسلم [ إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ صَيْحَةً وَاحِدَةً ] ئێمە یەك دەنگێكمان ناردە سەریان كە جبریل بانگێكی كردو هاواری كرد بەوە خوای گەورە سزای دان و لەناوى بردن، (چونكە ئەوان تاوانەكەیان بە دەنگ ئەنجامداو بانگى یەكتریان كرد بۆ سەربڕینى حوشترەكە، خواى گەورەیش لە هاوشێوەى تاوانەكەى خۆى سزاى دان) [ فَكَانُوا كَهَشِيمِ الْمُحْتَظِرِ (٣١) ] وەكو گژوگیایەكیان لێهات كە لە لەوەڕگادا وشك دەبێتەوەو ئاژەڵ ئەداتە سەریدا وردو خاش دەبێت بەو شێوازەیان لێهات .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدۡ يَسَّرۡنَا ٱلۡقُرۡءَانَ لِلذِّكۡرِ فَهَلۡ مِن مُّدَّكِرٖ
[ وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ ] وە بە دڵنیایی ئێمە قورئانمان ئاسان كردووە بۆ زیكرو یادكردن و پەندو ئامۆژگارى وەرگرتن، لەفزو ماناو خوێندنەوەو لەبەركردنیمان ئاسان كردووە بۆ ئەوەی كە پەندو ئامۆژگاری لێ وەرگرن، ئەگەر خواى گەورە ئاسانى نەكردایە كەس نەیدەتوانى قسەو فەرموودەى خواى گەورە بخوێنێتەوە [ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ (٣٢) ] ئایا كەس هەیە پەندو ئامۆژگاری لێ وەربگرێ و لە تاوان خۆى پێ بپارێزێت .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنَّآ أَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ حَاصِبًا إِلَّآ ءَالَ لُوطٖۖ نَّجَّيۡنَٰهُم بِسَحَرٖ
لەناوبردنى قەومى لوط پێغەمبەر صلى الله علیه وسلم [ إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ حَاصِبًا إِلَّا آلَ لُوطٍ نَجَّيْنَاهُمْ بِسَحَرٍ (٣٤) ] ئێمە بایەكمان بۆ ناردن كە بەردی بچووكی تیابوو بەردبارانمان كردن تەنها بنەماڵەى لوط صلى الله علیه وسلم نەبێ كە چەند كچێكى هەبوو موسڵمان بوون لە بەرەبەیاندا ئەوانمان رزگار كرد، (تەنها یەك كەسیش لە قەومەكەى شوێنی (لوط) صلى الله علیه وسلم نەكەوتن و ئیمانیان پێنەهێنا تەنانەت خێزانەكەى كافر بوو ئەویش تیاچوو) .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
نِّعۡمَةٗ مِّنۡ عِندِنَاۚ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي مَن شَكَرَ
[ نِعْمَةً مِنْ عِنْدِنَا كَذَلِكَ نَجْزِي مَنْ شَكَرَ (٣٥) ] ئەمیش نیعمەتێك بوو ڕژاندمان بەسەر (لوط) صلى الله علیه وسلم و كچەكانى كە شوێنی كەوتبوون، وە بەم شێوازە پاداشتی هەر كەسێك ئەدەینەوە كە شوكرانەبژێری نیعمەتەكانی خوای گەورە بكات .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدۡ أَنذَرَهُم بَطۡشَتَنَا فَتَمَارَوۡاْ بِٱلنُّذُرِ
[ وَلَقَدْ أَنْذَرَهُمْ بَطْشَتَنَا فَتَمَارَوْا بِالنُّذُرِ (٣٦) ] وە (لوط)يش صلى الله علیه وسلم پێشتر ئاگاداری كردنەوە كە سزای خوای گەورە زۆر سەختە بەڵام ئەوان گومانیان لەو ئاگاداركردنەوەیە هەبوو وە باوەڕیان پێی نەكردو گوێیان پێنەدا .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدۡ رَٰوَدُوهُ عَن ضَيۡفِهِۦ فَطَمَسۡنَآ أَعۡيُنَهُمۡ فَذُوقُواْ عَذَابِي وَنُذُرِ
[ وَلَقَدْ رَاوَدُوهُ عَنْ ضَيْفِهِ ] وە كاتێك كە میوانی هات كە (جبریل و میكائیل و ئیسرافیل) بوون, لەسەر شێوەى گەنجى زۆر جوان هاتن وەكو تاقیكردنەوە بۆ خەڵكى، وە خێزانەكەیشی چوو خەڵكەكەی ئاگادار كردەوە كە میوانمان هاتووە وەرن دەستدرێژى بكەنە سەریان، ئەمانیش بەپەلە هاتن ویستیان بەسەر میوانەكاندا زاڵ بن بۆ ئەوەی خراپەو بەدڕەوشتیان لەگەڵدا بكەن، (لوط)يش صلى الله علیه وسلم دەرگاى لێ داخستن و دەیگەڕاندنەوەو ئەوانیش دەیانویست دەرگاكە بشكێنن و بێنە ژوورەوە [ فَطَمَسْنَا أَعْيُنَهُمْ ] خوای گەورە لە ڕێی جبریلەوە چاویانی هەڵكۆڵی یان چاویانی سڕییەوەو كوێری كردن [ فَذُوقُوا عَذَابِي وَنُذُرِ (٣٧) ] وە فەرمووی: دەی سزاو ئاگادار كردنەوەی من بچێژن .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَذُوقُواْ عَذَابِي وَنُذُرِ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدۡ يَسَّرۡنَا ٱلۡقُرۡءَانَ لِلذِّكۡرِ فَهَلۡ مِن مُّدَّكِرٖ
[ وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ ] وە بە دڵنیایی ئێمە قورئانمان ئاسان كردووە بۆ زیكرو یادكردن و پەندو ئامۆژگارى وەرگرتن، لەفزو ماناو خوێندنەوەو لەبەركردنیمان ئاسان كردووە بۆ ئەوەی كە پەندو ئامۆژگاری لێ وەرگرن، (ئەگەر خواى گەورە ئاسانى نەكردایە كەس نەیدەتوانى قسەو فەرموودەى خواى گەورە بخوێنێتەوە) [ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ (٤٠) ] ئایا كەس هەیە پەندو ئامۆژگاری لێ وەربگرێ و لە تاوان خۆى پێ بپارێزێت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا كُلِّهَا فَأَخَذۡنَٰهُمۡ أَخۡذَ عَزِيزٖ مُّقۡتَدِرٍ
[ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا كُلِّهَا فَأَخَذْنَاهُمْ أَخْذَ عَزِيزٍ مُقْتَدِرٍ (٤٢) ] بەڵام ئەوان ئایەت و موعجیزەكانى ئێمەیان هەر هەمووی بەدرۆ زانی و باوەڕیان پێ نەكرد، وە خوای گەورەش بردیانیەوە بردنەوەیەك كە زۆر بەعیززەت و تواناو دەسەڵاتەوە بوو .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَكُفَّارُكُمۡ خَيۡرٞ مِّنۡ أُوْلَٰٓئِكُمۡ أَمۡ لَكُم بَرَآءَةٞ فِي ٱلزُّبُرِ
[ أَكُفَّارُكُمْ خَيْرٌ مِنْ أُولَئِكُمْ ] ئەی كافرانی مەككە ئایا ئێوە باشترو بەهێزترن لەم كافرانەی كە لە پێشتردا بۆتان باسكرا, ئەوان زۆر بەهێزتر بوون و خوای گەورە لەناوی بردن ئێوە چۆن لەناو نابات [ أَمْ لَكُمْ بَرَاءَةٌ فِي الزُّبُرِ (٤٣) ] یاخود ئێوە لە كتابدا بۆتان هاتووە كە بەرین لە سزای خواو سزای خوای گەورە ئێوە ناگرێتەوە؟ ئایا شتی واتان بۆ هاتووە؟ نەخێر.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
سَيُهۡزَمُ ٱلۡجَمۡعُ وَيُوَلُّونَ ٱلدُّبُرَ
[ سَيُهْزَمُ الْجَمْعُ وَيُوَلُّونَ الدُّبُرَ (٤٥) ] بەڵكو ئەو زۆرییەتان تێكئەشكێن و پشت هەڵئەكەن وەكو چۆن لە جەنگی (بەدر)دا پشتیان هەڵكردو سەرانیان كوژرا، لە جەنگى بەدر پێغەمبەرى خوا صلى الله علیه وسلم ئەم دوو ئایەتەى دەخوێندەوە (٤٤ و٤٥) .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
يَوۡمَ يُسۡحَبُونَ فِي ٱلنَّارِ عَلَىٰ وُجُوهِهِمۡ ذُوقُواْ مَسَّ سَقَرَ
[ يَوْمَ يُسْحَبُونَ فِي النَّارِ عَلَى وُجُوهِهِمْ ذُوقُوا مَسَّ سَقَرَ (٤٨) ] لەو ڕۆژەدا كە ڕۆژی قیامەتە لەناو ئاگری دۆزەخدا لەسەر ڕوویان ڕائەكێشرێن وە پێیان ئەووترێ: دەی گڕو بڵێسەو گەرمی و سەختی سزای ئاگری دۆزەخ بچێژن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنَّا كُلَّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَٰهُ بِقَدَرٖ
[ إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ (٤٩) ] (ئەبوهوڕەیڕە) دەفەرمێت: هاوبەشبڕیاردەرانى قوڕەیش هاتن بۆ لاى پێغەمبەرى خوا صلى الله علیه وسلم مشتومڕیان لەگەڵدا كرد لەسەر قەدەر، خواى گەورە ئەم دوو ئایەتەى دابەزاند (الصحيح المُسنَد): ئێمە هەموو شتێكمان بە قەدەر دروست كردووەو هەموو شتێك بڕاوەتەوەو بڕیارمان لەسەر داوە، وە پێغەمبەرى خوا صلى الله علیه وسلم ئەم ئایەتەى خوێندەوەو فەرمووى: (لەسەر كەسانێك لە ئوممەتەكەم دابەزیوە كە لە كۆتایی زەماندا دێن و باوەڕیان بە قەدەرى خواى گەورە نییەو بە درۆى دەزانن) كە قەدەرى یەكانن مەجوسى ئەم ئوممەتەن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فِي مَقۡعَدِ صِدۡقٍ عِندَ مَلِيكٖ مُّقۡتَدِرِۭ
[ فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِيكٍ مُقْتَدِرٍ (٥٥) ] لە شوێنێكى بەڕێزدان كە هیچ قسەى پوچ و بە تاڵ و درۆ و تاوانێكی تیادا نییە كە بەهەشتە، وە لەلای خوایەكن كە مەلیك و پاشای بەتواناو بەدەسەڵاتەو توانای هەموو شتێكی هەیە كە خوای گەورەیە، والله أعلم . بەم شێوازە هاتینە كۆتایی تەفسیرى سورەتى (قەمەر) والحمد لله.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مەنالار تەرجىمىسى سۈرە: سۈرە قەمەر
قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الكردية - صلاح الدين - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
ترجمة معاني القرآن الكريم إلى اللغة الكردية، ترجمها صلاح الدين عبدالكريم.