قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الكردية - صلاح الدين * - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
سورەتی الرحمن
عَلَّمَ ٱلۡقُرۡءَانَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱلنَّجۡمُ وَٱلشَّجَرُ يَسۡجُدَانِ
[ وَالنَّجْمُ وَالشَّجَرُ يَسْجُدَانِ (٦) ] وه ئه‌ستێره‌كان و داره‌كان هه‌موویان سوجده‌و كڕنوش بۆ خوای گه‌وره ئه‌به‌ن وه ملكه‌چی خوای گه‌وره‌ن، یاخود وتراوه: (النَّجْمُ) هه‌موو ڕووه‌كێكه كه قه‌دی نه‌بێ (الشَّجَرُ) هه‌موو ڕووه‌كێكه كه قه‌دی هه‌بێ، هه‌موویان سوجده‌و كڕنوش بۆ خوای گه‌وره ئه‌به‌ن و ملكه‌چی فه‌رمانی خوای گه‌وره‌ن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فِيهَا فَٰكِهَةٞ وَٱلنَّخۡلُ ذَاتُ ٱلۡأَكۡمَامِ
[ فِيهَا فَاكِهَةٌ وَالنَّخْلُ ذَاتُ الْأَكْمَامِ (١١) ] كه له‌سه‌ر زه‌ویشدا خوای گه‌وره جۆره‌ها میوه‌ی تام و بۆن و ره‌نگ و قه‌باره جیاوازى بۆ ئێوه داناوه كه چێژی لێ ئه‌كه‌ن، وه دارخورمایش كه به‌رگی هه‌یه پێش ئه‌وه‌ی كه ده‌رچێ له‌ناو به‌رگه‌كه‌دایه‌و دواتر ده‌رئه‌چێت و ده‌رئه‌كه‌وێت، (له‌به‌ر زۆرى سووده‌كه‌ى به‌تایبه‌ت باسى خورماى كردووه).
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ
[ فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (١٣) ] ئه‌ى گرۆى ئاده‌میزادو جن ئێوه چ نیعمه‌تیك له نیعمه‌ته‌كانی خوای گه‌وره به‌درۆ ئه‌زانن و باوه‌ڕتان به كامیان نیه له‌و هه‌موو نیعمه‌ته زۆرانه‌ی كه خوای گه‌وره پێی به‌خشیوون، پێغه‌مبه‌ر - صلی الله علیه وسلم - كه ئه‌م سووره‌ته‌ی خوێنده‌وه به صه‌حابه‌ی فه‌رموو: جنیه‌كان له ئێوه وه‌ڵام دانه‌وه‌یان باشتر بوو هه‌ر كاتێك بگه‌یشتمایه به‌م ئایه‌تانه (فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ) ئه‌وان ئه‌یانووت: (لَا بِشَيْءٍ مِنْ نِعَمِكَ رَبَّنَا نُكَذِّبُ فَلَكَ الْحَمْدُ) (سنن الترمذي: ٣٢٩١ , مستدرك الحاكم: ٣٧٦٦، انظر صَحِيح الْجَامِع: ٥١٣٨، الصَّحِيحَة: ٢١٥٠). ئه‌یانووت: ئه‌ی په‌روه‌ردگار هیچ له نیعمه‌ته‌كانی تۆ به‌درۆ نازانین وه باوه‌ڕمان به‌هه‌مووی هه‌یه‌و حه‌مدو سه‌ناو ستایش بۆ تۆ، بۆیه سوننه‌ته كاتێك كه ئه‌م ئایه‌ته‌ت خوێنده‌وه: (فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ) بڵێی: (لَا بِشَيْءٍ مِنْ نِعَمِكَ رَبَّنَا نُكَذِّبُ فَلَكَ الْحَمْدُ).
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِن صَلۡصَٰلٖ كَٱلۡفَخَّارِ
{دروستكردنى مرۆڤ و جنى} [ خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ كَالْفَخَّارِ (١٤) ] خوای گه‌وره مرۆڤی دروست كردووه واته ئاده‌م له قوڕی سووره‌وه‌كراو كه قوڕێك به ئاگر سوور ئه‌كرێته‌وه وه‌كو چۆن ئه‌وانه‌ی كه كوپه‌ڵه‌و گۆزه‌و شتیان لێ دروست ئه‌كرێ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
رَبُّ ٱلۡمَشۡرِقَيۡنِ وَرَبُّ ٱلۡمَغۡرِبَيۡنِ
[ رَبُّ الْمَشْرِقَيْنِ وَرَبُّ الْمَغْرِبَيْنِ (١٧) ] خوای گه‌وره په‌روه‌ردگاری هه‌ردوو ڕۆژهه‌ڵاته‌كه‌و هه‌ردوو ڕۆژئاواكه‌یه، ڕۆژهه‌ڵات له زستان و هاوین وه ڕۆژئاوایش له زستان و هاوین، وه به كۆیش هاتوه (المشارق) مه‌به‌ست پێى ئه‌وه‌یه كه هه‌موو رۆژێك خۆر له شوێنێكى جیاوازه‌وه ده‌رده‌كه‌وێت و ئاوا ده‌بێت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَيَبۡقَىٰ وَجۡهُ رَبِّكَ ذُو ٱلۡجَلَٰلِ وَٱلۡإِكۡرَامِ
[ وَيَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ (٢٧) ] ته‌نها زاتی پیرۆزی په‌روه‌ردگاری تۆ ئه‌مێنێ كه خوایه‌كه خاوه‌نی گه‌وره‌یی و پیرۆزی و رێزه‌و شایانى ئه‌وه‌یه كه به‌گه‌وره‌و به‌ڕێز بزانرێت و گوێڕایه‌ڵى بكرێت و سه‌رپێچى نه‌كرێت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
يَسۡـَٔلُهُۥ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ كُلَّ يَوۡمٍ هُوَ فِي شَأۡنٖ
[ يَسْأَلُهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ] هه‌رچی له ئاسمانه‌كان و زه‌وی هه‌یه هه‌موویان داوا له خوای گه‌وره ئه‌كه‌ن و پێویستیان به خوای گه‌وره‌یه، ئه‌هلی ئاسمانه‌كان كه فریشته‌كانن ڕزقیان ناوێ و خواردن ناخۆن به‌ڵكو داوای لێخۆشبوون ده‌كه‌ن بۆ خۆیان و موسڵمانان، وه ئه‌هلی زه‌وی داوای ڕزق و لێخۆشبوون له خوای گه‌وره ئه‌كه‌ن [ كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ (٢٩) ] هه‌موو ڕۆژێك خوای گه‌وره له ئیش و كاری خۆیدایه، كه‌سانێك ئه‌ژێنێت، كه‌سانێك ئه‌مرێنێت، ڕزق و ڕۆزی به كه‌سانێك ئه‌دات، له كه‌سانێك خۆش ئه‌بێ، كه‌سانێك به‌رز ئه‌كاته‌وه، كه‌سانێك نزم ئه‌كاته‌وه، كه‌سانێك له‌شساغ ئه‌كات، كه‌سانێك نه‌خۆش ئه‌كات، وه‌ڵامى كه‌سانێك ده‌داته‌وه، به كه‌سانێك ده‌به‌خشێت، كه‌سانێك له ناخۆشى و ته‌نگوچه‌ڵه‌مه رزگار ده‌كات، وه به‌و شێوازه
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
سَنَفۡرُغُ لَكُمۡ أَيُّهَ ٱلثَّقَلَانِ
[ سَنَفْرُغُ لَكُمْ أَيُّهَ الثَّقَلَانِ (٣١) ] (الثَّقَلَان) واته: جنی و مرۆڤـ ، بۆیه پێیان ئه‌ووترێ: هه‌ردوو قورسه‌كه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی قورسن له‌سه‌ر زه‌ویدا به زیندووێتی و به مردووێتی، خوای گه‌وره ئه‌فه‌رمووێ: خۆمانتان بۆ یه‌كلا ئه‌كه‌ینه‌وه، واته: هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی سه‌خته كه موحاسه‌به‌تان ئه‌كه‌ین و لێپرسینه‌وه‌تان له‌گه‌ڵدا ئه‌كه‌ین.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
يَٰمَعۡشَرَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ إِنِ ٱسۡتَطَعۡتُمۡ أَن تَنفُذُواْ مِنۡ أَقۡطَارِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ فَٱنفُذُواْۚ لَا تَنفُذُونَ إِلَّا بِسُلۡطَٰنٖ
[ يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَنْ تَنْفُذُوا مِنْ أَقْطَارِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ فَانْفُذُوا لَا تَنْفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطَانٍ (٣٣) ] ئه‌ی گرۆی جنی و مرۆڤه‌كان ئه‌گه‌ر توانیتان له‌لایه‌كانی ئاسمانه‌كان و زه‌ویه‌وه ده‌ربچن و ڕابكه‌ن له ترسی مردن یان له ترسی ده‌سه‌ڵاتی خوای گه‌وره ئه‌وه بڕۆن و ڕابكه‌ن، به‌ڵام ئێوه ناتوانن و توانای ڕاكردن و خۆپاراستن و ده‌رباز بوونتان نیه له گۆڕه‌پانى مه‌حشه‌ر ئیلا به به‌ڵگه‌و تواناو فه‌رمانى خوای گه‌وره نه‌بێت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
يُرۡسَلُ عَلَيۡكُمَا شُوَاظٞ مِّن نَّارٖ وَنُحَاسٞ فَلَا تَنتَصِرَانِ
[ يُرْسَلُ عَلَيْكُمَا شُوَاظٌ مِنْ نَارٍ وَنُحَاسٌ ] (شُوَاظٌ) واته: گڕی ئاگری دۆزه‌ختان بۆ ئه‌نێرین كه دووكه‌ڵی له‌گه‌ڵدا نیه، وه (نُحَاسٌ) واته: ئه‌و مسه‌ی كه له ئاگردا ئه‌توێته‌وه ئه‌كرێ به‌سه‌ر دۆزه‌خیه‌كاندا ئه‌وانه‌تان بۆ ئه‌نێرین و به‌وانه سزاتان ئه‌ده‌ین و ده‌تانگه‌ڕێنینه‌وه ئه‌گه‌ر نیازى راكردنتان هه‌بێت [ فَلَا تَنْتَصِرَانِ (٣٥) ] ئێوه سه‌رناكه‌ون و توانای ئه‌وه‌تان نیه ڕێگری له سزای خوای گه‌وره بكه‌ن و سزای خوای گه‌وره بگه‌ڕێننه‌وه.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَإِذَا ٱنشَقَّتِ ٱلسَّمَآءُ فَكَانَتۡ وَرۡدَةٗ كَٱلدِّهَانِ
[ فَإِذَا انْشَقَّتِ السَّمَاءُ فَكَانَتْ وَرْدَةً كَالدِّهَانِ (٣٧) ] كاتێك له ڕۆژی قیامه‌ت ئاسمان له‌ت ئه‌بێ بۆ دابه‌زینی فریشته‌كان ئه‌و كاته كه گه‌رمى ئاگرى دۆزه‌خى به‌ر ده‌كه‌وێت وه‌كو زه‌یتى كوڵاو و مسى تواوه وایه، یاخود وه‌كو گوڵێكی سووری لێ دێت و ڕه‌نگه‌كه‌ی ئه‌گۆڕێت و چه‌نده‌ها ڕه‌نگی ئه‌بێ له سه‌ختى دیمه‌نه‌كانى رۆژى قیامه‌ت ئاسمان به‌و شێوازه‌ی لێ دێت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَيَوۡمَئِذٖ لَّا يُسۡـَٔلُ عَن ذَنۢبِهِۦٓ إِنسٞ وَلَا جَآنّٞ
[ فَيَوْمَئِذٍ لَا يُسْأَلُ عَنْ ذَنْبِهِ إِنْسٌ وَلَا جَانٌّ (٣٩) ] له‌و ڕۆژه‌دا هیچ كه‌سێك نه مرۆڤـ و نه جنی پرسیاریان لێ ناكرێ له تاوانه‌كانیان له‌به‌ر ئه‌وه‌ی كاتێك كه له قه‌بر ده‌رئه‌چن به شێوه‌یان ئه‌ناسرێنه‌وه‌و ئه‌زانرێ كێ دۆزه‌خیه‌و كێ به‌هه‌شتیه، یاخود وتراوه: پێشتر پرسیاریان لێكراوه وه ئێستا مۆر دراوه له‌سه‌ر ده‌میان، یاخود وتراوه: پرسیاریان لێ ناكرێ چیتان كردووه‌و چیتان نه‌كردووه به‌ڵام پێیان ئه‌ووترێ: بۆچى ئه‌مه‌تان كردووه‌و ئه‌وه‌تان كردووه؟، یاخود هه‌ر پرسیاریان لێ ناكرێت و ئه‌ناسرێنه‌وه.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
يُعۡرَفُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ بِسِيمَٰهُمۡ فَيُؤۡخَذُ بِٱلنَّوَٰصِي وَٱلۡأَقۡدَامِ
{تاوانباران به شێوه‌یاندا ده‌ناسرێنه‌وه} [ يُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِيمَاهُمْ ] تاوانباران به شێوه‌و ڕوخسارو ده‌مو چاویاندا ئه‌ناسرێنه‌وه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ڕوویان ڕه‌شه‌و چاویان شینه، یاخود وتراوه: خه‌فه‌تبارن و غه‌م و خه‌فه‌ت و په‌ژاره به روویانه‌وه دیاره‌و به‌وه ئه‌ناسرێنه‌وه، هه‌روه‌كو چۆن موسڵمانان به شوێنه‌وارى ده‌ستنوێژه‌كانیان ده‌ناسرێنه‌وه كه جوان و پرشنگدارو گه‌شاوه‌یه [ فَيُؤْخَذُ بِالنَّوَاصِي وَالْأَقْدَامِ (٤١) ] وه قژی پێشه سه‌ریان له‌گه‌ڵ پێیاندا به‌یه‌كه‌وه ئه‌به‌سترێته‌وه‌و ڕائه‌كێشرێن و فڕێ ئه‌درێنه ناو ئاگری دۆزه‌خه‌وه، په‌نا به‌خوای گه‌وره.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
هَٰذِهِۦ جَهَنَّمُ ٱلَّتِي يُكَذِّبُ بِهَا ٱلۡمُجۡرِمُونَ
[ هَذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِي يُكَذِّبُ بِهَا الْمُجْرِمُونَ (٤٣) ] وه‌كو سه‌رزه‌نشت كردن و بێڕێزی و سووكایه‌تی كردن به دۆزه‌خیه‌كان ئه‌ووترێ ئا ئه‌مه ئه‌و دۆزه‌خه‌یه به چاوى خۆتان ده‌یبینن كه ئێوه‌ى تاوانبار باوه‌ڕتان پێی نه‌ئه‌كرد.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلِمَنۡ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ جَنَّتَانِ
{ پاداشتى پێشه‌نگه‌كان له‌به‌هه‌شتدا} [ وَلِمَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ (٤٦) ] وه ئه‌وانه‌یشی ترسى ڕاوه‌ستانى ڕۆژی قیامه‌تیان هه‌یه له‌به‌ر ده‌ستی خوای گه‌وره ئه‌وانه دوو به‌هه‌شتیان بۆ هه‌یه، یاخود وتراوه: ئه‌وانه‌ی كه له‌وه ئه‌ترسێن ئه‌زانن كه خوای گه‌وره چاوی لێیانه‌و ئه‌یانبینێ و ئاگای لێیانه‌و ترسی بینینی خوای گه‌وره‌یان هه‌یه ترسی ڕاوستانیانه له‌به‌ر ده‌ستی خوای گه‌وره له ڕۆژی قیامه‌ت ئه‌وانه دوو به‌هه‌شتیان بۆ هه‌یه، دوو باخیان بۆ هه‌یه كه له ئاڵتوونه‌و هه‌رچی قاپ و خشڵ و ئه‌و شتانه‌ی كه تیایه‌تی هه‌مووی له ئاڵتوونه، كه ئه‌مانه (موقه‌ڕڕه‌ب) و پێشه‌نگه‌كانن كه سه‌ره‌تا ده‌چنه به‌هه‌شته‌وه، كه پێغه‌مبه‌ران و پیاوچاكان و شه‌هیدان و راستگۆیانیان له‌گه‌ڵدایه.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مُتَّكِـِٔينَ عَلَىٰ فُرُشِۭ بَطَآئِنُهَا مِنۡ إِسۡتَبۡرَقٖۚ وَجَنَى ٱلۡجَنَّتَيۡنِ دَانٖ
[ مُتَّكِئِينَ عَلَى فُرُشٍ بَطَائِنُهَا مِنْ إِسْتَبْرَقٍ ] ئه‌مانه ڕاكشاون یان پاڵیان داوه‌ته‌وه یان چوارمشقی دانیشتوونه له‌سه‌ر راخه‌رێك كه به‌شی ژێره‌وه‌ی له ئاوریشم و حه‌ریری ئه‌ستووره كه نه‌خشكراوه‌و رازێنراوه‌ته‌وه به ئاڵتوون، (ئه‌گه‌ر ژێرو ناوه‌وه‌ی وابێ ئه‌بێ ڕووكه‌شی ده‌ره‌وه‌ی چۆن بێ! مه‌گه‌ر خوای گه‌وره خۆی بزانێ!) [ وَجَنَى الْجَنَّتَيْنِ دَانٍ (٥٤) ] وه به‌رهه‌مى ئه‌و باخانه‌ش زۆر نزیكه‌و لق و چڵه‌كانى خۆیان به‌سه‌ریاندا ئه‌سووڕێنه‌وه‌و نزم ئه‌بنه‌وه بۆیان و هه‌ركاتێك ویستیان لێبێت لێى ئه‌كه‌نه‌وه.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فِيهِنَّ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ لَمۡ يَطۡمِثۡهُنَّ إِنسٞ قَبۡلَهُمۡ وَلَا جَآنّٞ
[ فِيهِنَّ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ لَمْ يَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَلَا جَانٌّ (٥٦) ] له‌ناو به‌هه‌شتیشدا له‌ناو ئه‌و دوو باخه له‌سه‌ر ئه‌و راخه‌رو جێگایانه حۆری دانراوه كه ئافره‌تانێكن چاویان ته‌نها له‌سه‌ر مێرده‌كانیانه‌و ته‌ماشای جگه له مێرده‌كانیان ناكه‌ن، وه پێشتریش نه مرۆڤـ و نه جنی ده‌ستیان به‌ریان نه‌كه‌وتووه، واته: جیماعی له‌گه‌ڵیان نه‌كردووه‌و كچن له‌به‌ر ئه‌وه‌ی هه‌ر له به‌هه‌شتدا خوای گه‌وره دروستی كردوون، وه به‌ڵگه‌یشه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه جنیش ئه‌چێته به‌هه‌شته‌وه‌و ئافره‌تی جنی به جنی پیاو ئه‌درێ، وه ئافره‌تی مرۆڤیش به پیاوی مرۆڤـ ئه‌درێ، وه ره‌دده بۆ ئه‌و كه‌سه نه‌زان و نه‌فامانه‌ى كه باوه‌ڕیان به حۆرى نیه‌و ده‌ڵێن حۆرى نیه‌و ته‌نها خێزانه‌كه‌ى دونیاته ده‌بێت به حۆرى!
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
كَأَنَّهُنَّ ٱلۡيَاقُوتُ وَٱلۡمَرۡجَانُ
[ كَأَنَّهُنَّ الْيَاقُوتُ وَالْمَرْجَانُ (٥٨) ] ئه‌و حۆریانه‌ی كه له به‌هه‌شتدا هه‌ن له پاكی و جوانی و ڕه‌نگیاندا له دوڕڕ و مراوری و مه‌رجان ئه‌چن، وه مۆخى قاچیان له ژێر گۆشت و پۆشاكیانه‌وه ده‌بینرێت، وه ئه‌گه‌ر حۆریه‌ك ته‌ماشاى زه‌وى بكات ئه‌وا بۆنى نێوان زه‌وى و ئاسمان خۆش ده‌كات.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ
{پاداشتى هاوه‌لآنى راست} [ وَمِنْ دُونِهِمَا جَنَّتَانِ (٦٢) ] وه له‌م دوو باخه پله‌وپایه‌و نازو نیعمه‌ت كه‌متر دوو باخی تر هه‌یه له (زیوو)ن و هه‌رچی تیایه له (زیوو)ه، بۆ هاوه‌ڵانى راست ئاماده‌كراوه، ئه‌وانه‌ى كه په‌رتوكى كرده‌وه‌كانیان به‌ده‌ستى راستیان پێ ده‌درێت و به لاى راستدا به‌ره‌و به‌هه‌شت به‌رێ ده‌كرێن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
حُورٞ مَّقۡصُورَٰتٞ فِي ٱلۡخِيَامِ
[ حُورٌ مَقْصُورَاتٌ فِي الْخِيَامِ (٧٢) ] له‌م دوو باخه‌دا حۆریان بۆ هه‌یه كه چاویان كورته له‌سه‌ر مێرده‌كانیان و چاویان ته‌نها له‌سه‌ر مێرده‌كانیانه‌و جگه له مێرده‌كانیان ناوێت، له‌ناو خێمه‌شدان كه ئه‌و خێمانه‌ی به‌هه‌شتیش له دوڕڕو مراوری ناو بۆشن باوه‌ڕداران به‌سه‌ریاندا ده‌گه‌ڕێن به‌ڵام نایانبینن، وه پانی و درێژیه‌كه‌ی شه‌ست میله وه‌كو پێغه‌مبه‌ری خوا - صلی الله علیه وسلم - ئه‌فه‌رمووێ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
لَمۡ يَطۡمِثۡهُنَّ إِنسٞ قَبۡلَهُمۡ وَلَا جَآنّٞ
[ لَمْ يَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَلَا جَانٌّ (٧٤) ] ئه‌م حۆریانه‌ش پێشتر نه مرۆڤ و نه جنی ده‌ستیان پێیان نه‌گه‌یشتووه‌و به‌ریان نه‌كه‌وتوون، واته: جیماعیان له‌گه‌ڵدا نه‌كردوون له‌به‌ر ئه‌وه‌ی له به‌هه‌شتدا خوای گه‌وره دروستی كردوون و تایبه‌ت بۆ ئه‌هلی به‌هه‌شتی داناون.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مُتَّكِـِٔينَ عَلَىٰ رَفۡرَفٍ خُضۡرٖ وَعَبۡقَرِيٍّ حِسَانٖ
[ مُتَّكِئِينَ عَلَى رَفْرَفٍ خُضْرٍ ] ئه‌مانیش به‌هه‌مان شێوه پاڵیان داوه‌ته‌وه له‌سه‌ر ڕاخه‌رو سه‌رینی سه‌وز، یاخود له‌ناو باخه سه‌وزه‌كانی به‌هه‌شت پاڵیان داوه‌ته‌وه [ وَعَبْقَرِيٍّ حِسَانٍ (٧٦) ] وه پاڵیان داوه‌ته‌وه له‌سه‌ر (عه‌بقه‌ری)، وتراوه: پۆشاكی ئه‌هلی به‌هه‌شته، یان هه‌موو شتێكی به‌نرخه، یاخود ڕاخه‌رى چاكه‌و ئاوریشمه كه له به‌هه‌شتدا بۆ به‌هه‌شتێكان راخراوه، یان هه‌موو شتێكه كه مرۆڤ پێی سه‌رسام بێت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
تَبَٰرَكَ ٱسۡمُ رَبِّكَ ذِي ٱلۡجَلَٰلِ وَٱلۡإِكۡرَامِ
[ تَبَارَكَ اسْمُ رَبِّكَ ذِي الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ (٧٨) ] ناوی په‌روه‌ردگارت زۆر پڕ خێرو به‌ره‌كه‌ته كه خوایه‌كه خاوه‌نی ڕێزو پله‌و پایه‌و گه‌وره‌یی و به‌رزییه، وه شایانى ئه‌وه‌یه كه به گه‌وره بزانرێت و سه‌رپێچى نه‌كرێت، وه به‌ڕێز بگیرێت و به ته‌نها بپه‌رسترێت، وه پێغه‌مبه‌رى خوا - صلی الله علیه وسلم - ده‌فه‌رمێت: (زۆر بڵێن: يا ذا الجلال والإكرام، و په‌یوه‌ست بن پێوه‌ى) والله أعلم .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الكردية - صلاح الدين - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
ترجمة معاني القرآن الكريم إلى اللغة الكردية، ترجمها صلاح الدين عبدالكريم.