ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة البشتوية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - فهرس التراجم


ترجمة معاني سورة: يونس   آية:

سورة يونس - يونس

من مقاصد السورة:
تقرير النبوة بالأدلة، ودعوة المكذبين للإيمان مع تهديدهم بالعذاب.
په دلائلو سره د نبوت اثبات او ايمان ته د درواغ ګڼونکو را بلنه په سزا له ګواښلو سره.

الٓرٰ ۫— تِلْكَ اٰیٰتُ الْكِتٰبِ الْحَكِیْمِ ۟
الٓر﴾ د بقرې سورت په پیل کې د ورته تورو په اړه بحث تېر شو. په دغه سورت کې دغه لوستل شوي آیتونه د هغه محکم، باوري پر حکمت او حکمونو مشتمل قرآن آيتونه دي.
التفاسير العربية:
اَكَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا اَنْ اَوْحَیْنَاۤ اِلٰی رَجُلٍ مِّنْهُمْ اَنْ اَنْذِرِ النَّاسَ وَبَشِّرِ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْۤا اَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَ رَبِّهِمْ ؔؕ— قَالَ الْكٰفِرُوْنَ اِنَّ هٰذَا لَسٰحِرٌ مُّبِیْنٌ ۟
آيا د خلکو د حيرانتيا لامل دا و چې موږ وحي د هغوی له جنسه پر يو سړي نازله کړه؛ چې هغوی ورته امر کوونکي وو تر څو يې د الله له سزا و وېروي؟ ای پېغمبره! خبر ورکړه هغوکسانو ته چې پر الله يې ايمان راوړی د هغه څه چې خوشحاله کوي يې، دا چې هغوی لره د خپل پالونکي په وړاندې يې لوړه مرتبه ده د هغه نېک عمل په بدل کې چې مخکې يې لېږلی، کافرانو وويل: بېشکه دغه سړی چې دغه آيتونه يې راوړي دي يو څرګند کوډګر دی.
التفاسير العربية:
اِنَّ رَبَّكُمُ اللّٰهُ الَّذِیْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ فِیْ سِتَّةِ اَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوٰی عَلَی الْعَرْشِ یُدَبِّرُ الْاَمْرَ ؕ— مَا مِنْ شَفِیْعٍ اِلَّا مِنْ بَعْدِ اِذْنِهٖ ؕ— ذٰلِكُمُ اللّٰهُ رَبُّكُمْ فَاعْبُدُوْهُ ؕ— اَفَلَا تَذَكَّرُوْنَ ۟
بېشکه ستاسو پالونکی ای تعجب کوونکو! هغه الله دی چې لوی آسمانونه او پراخه ځمکه يې په شپږو ورځو کې پيداکړي دي، بيا پر عرش لوړ او اوچت شو؛ نو څنګه ستاسو له جنسه د يو سړي په لېږلو يې تعجب کوئ؟ هغه يوازې په خپله پراخه پاچاهي کې پرېکړه کوي او اندازه کوي يې، هيڅوک د هغه په وړاندې سپارښتنه نشي کولی مګر سپارښت کوونکي د هغه له اجازې او خوښې وروسته، دغه پر دغو صفتونو یاد هغه الله ستاسو پالونکی دی؛ يوازې هغه ته مو عبادت ځانګړی کړئ، آيا د هغه پر يووالي له دغو ټولو دلايلو او حجتونو پند نه اخلئ؟ چا لره چې لږ پند اخېستل هم و هغه پر دغه پوه شو او ايمان يې پرې راوړ.
التفاسير العربية:
اِلَیْهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِیْعًا ؕ— وَعْدَ اللّٰهِ حَقًّا ؕ— اِنَّهٗ یَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیْدُهٗ لِیَجْزِیَ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ بِالْقِسْطِ ؕ— وَالَّذِیْنَ كَفَرُوْا لَهُمْ شَرَابٌ مِّنْ حَمِیْمٍ وَّعَذَابٌ اَلِیْمٌ بِمَا كَانُوْا یَكْفُرُوْنَ ۟
د قيامت په ورځ مو يوازې هغه ته ورګرځېدل دي، ترڅو مو د کړنو بدله درکړي، الله له خلکو سره داسې رېښتيني ژمنه کړې چې مخالفت يې نه کوي، بېشکه هغه پر دغه ځواکمن دی، د مخلوق را منځته کول پرته له مخکينۍ بېلګې پيلوي، بيا يې له مرګ وروسته راګرځوي، ترڅو هغه پاک ذات په عدل هغو کسانو ته بدله ورکړي چې پر الله يې ايمان راوړی او ښه کارونه يې کړي دي د هغوی له نېکيو څه نه کموي او نه يې په بديو کې څه ورزياتوي، هغه کسان چې پر الله او د هغه پر پېغمبرانو يې کفر کړی، هغوی لره د څښاک سختې ګرمې اوبه دي چې کولمې يې پرې کوي، پر الله او پېغمبرانو يې د کفر له امله هغوی لره دردوونکې سزا ده.
التفاسير العربية:
هُوَ الَّذِیْ جَعَلَ الشَّمْسَ ضِیَآءً وَّالْقَمَرَ نُوْرًا وَّقَدَّرَهٗ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُوْا عَدَدَ السِّنِیْنَ وَالْحِسَابَ ؕ— مَا خَلَقَ اللّٰهُ ذٰلِكَ اِلَّا بِالْحَقِّ ۚ— یُفَصِّلُ الْاٰیٰتِ لِقَوْمٍ یَّعْلَمُوْنَ ۟
او هغه داسې ذات دی چې لمر يې رڼا ورکوونکی او رڼا خپروونکی ګرځولی او سپوږمۍ يې داسې رڼا کړې چې رڼا يې غوښتل کيږي، د هغې تګ يې په شمېر اته ويشت منزلو ته اندازه کړی، يو منزل هغه مسافه ده چې سپوږمۍ يې هره ورځ او شپه پرې کوي، ترڅو ای خلکو تاسو له لمر د ورځو او له سپوږمۍ د مياشتو او کلونو شمېر معلوم کړئ، الله آسمانونه، ځمکه اوڅه چې په هغو کې دي يوازې په حقه پيداکړي دي، تر څو خپل ځواک او لويي خلکو ته وښيي، الله پر خپل يووالي دغه څرګند دليلونه او ښکاره برهانونه هغه قوم ته بيانوي چې پر دغه له استلال کولو پوهيږي.
التفاسير العربية:
اِنَّ فِی اخْتِلَافِ الَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا خَلَقَ اللّٰهُ فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ لَاٰیٰتٍ لِّقَوْمٍ یَّتَّقُوْنَ ۟
بېشکه پر خلکو د شپې او ورځې پرله پسې راتګ، کومه تياره او رڼا چې له دغو سره مل وي، له هغوی دواړو د يو لنډوالی او اوږدوالی، څه مخلوقات چې په اسمانونو او ځمکه کې دي، دا د الله پر ځواک د هغه قوم لپاره دلالت کوونکې نښې دي چې له الله څخه د هغه د امرونو پرځای کولو او له نواهيوو څخه يې په ډډه کولو وېريږي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• إثبات نبوة النبي صلى الله عليه وسلم وأن إرساله أمر معقول لا عجب فيه .
د نبي صلی الله عليه وسلم د نبوت اثبات او دا چې د هغه لېږل يو معقول کار دی هيڅ حيرانتيا پکې نشته.

• خلق السماوات والأرض ومن فيهما، وتدبير الأمر، وتقدير الأزمان واختلاف الليل والنهار كلها آيات عظيمة دالة على ألوهية الله سبحانه.
د آسمانونو اوځمکې او څه چې پکې دي پيدايښت، د زمانو اندازه کول د شپې او ورځې بدلېدل دا ټولې لويې نښې د الله پاک ذات پر الوهيت دلالت کوونکي دي.

• الشفاعة يوم القيامة لا تكون إلا لمن أذن له الله، ورضي قوله وفعله.
د قيامت په ورځ به سپارښتنه يوازې د هغه چا لپاره وي چې الله اجازه ورکړي او د هغه له وينا او کړنې خوښ وي.

• تقدير الله عز وجل لحركة الشمس ولمنازل القمر يساعد على ضبط التاريخ والأيام والسنين.
د الله لخوا د لمر حرکت او د سپوږمۍ منزلونه اندازه کول د نېټې، ورځو او کلونو په تنظیمولو کې مرسته کوي.

اِنَّ الَّذِیْنَ لَا یَرْجُوْنَ لِقَآءَنَا وَرَضُوْا بِالْحَیٰوةِ الدُّنْیَا وَاطْمَاَنُّوْا بِهَا وَالَّذِیْنَ هُمْ عَنْ اٰیٰتِنَا غٰفِلُوْنَ ۟ۙ
بېشکه هغه کافران چې له الله سره د مخامخ کېدو هيله نلري چې ترې وډار شي او يا هغه وغواړي، د آخرت د تلپاتې ژوند په بدل کې د دنيا په پای ته رسيدونکي ژوند خوښ دي، پر هغو د خوښۍ له امله يې زړونه ډاډه دي، دا هغه کسان دي چې د الله له نښانو او دلايلو مخ اړوونکي او بې پروا دي.
التفاسير العربية:
اُولٰٓىِٕكَ مَاْوٰىهُمُ النَّارُ بِمَا كَانُوْا یَكْسِبُوْنَ ۟
دغه کسان چې پر دغو صفتونو یاد شوي دي د اوسېدو ځای يې چې ورځي به، هغه اور دی، د هغه څه د ترسره کولو له امله چې د قيامت له ورځې انکار کول او درواغ ګڼل دي.
التفاسير العربية:
اِنَّ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ یَهْدِیْهِمْ رَبُّهُمْ بِاِیْمَانِهِمْ ۚ— تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهِمُ الْاَنْهٰرُ فِیْ جَنّٰتِ النَّعِیْمِ ۟
بېشکه هغه کسان چې پر الله يې ايمان رواړی او ښه کارونه يې کړي دي الله به يې د ايمان له امله د هغوی داسې ښه کار ته لارښوونه وکړي چې د هغه خوښۍ ته رسوونکی وي، بيا به د قيامت په ورځ الله هغوی د تلپاتې نعمتونو جنتونو ته ننباسي، چې لاندې به ترې نهرونه بهيږي.
التفاسير العربية:
دَعْوٰىهُمْ فِیْهَا سُبْحٰنَكَ اللّٰهُمَّ وَتَحِیَّتُهُمْ فِیْهَا سَلٰمٌ ۚ— وَاٰخِرُ دَعْوٰىهُمْ اَنِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟۠
د هغوی بلنه (وينا) به په جنت کې د الله پاکي او سپېڅلتيا بيانول وي، د الله لخوا هرکلی، د پرېښتو هرکلی او د هغوی يو بل ته هرکلی: به سلام ويل وي، د بلنې پای به يې د ټولو مخلوقاتو پالونکي الله ستاينه وي.
التفاسير العربية:
وَلَوْ یُعَجِّلُ اللّٰهُ لِلنَّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجَالَهُمْ بِالْخَیْرِ لَقُضِیَ اِلَیْهِمْ اَجَلُهُمْ ؕ— فَنَذَرُ الَّذِیْنَ لَا یَرْجُوْنَ لِقَآءَنَا فِیْ طُغْیَانِهِمْ یَعْمَهُوْنَ ۟
که چېرې الله پاک د خلکو د هغې ښېرا په قبلولو کې بيړه کولی چې هغوی يې د غوسې په حال کې د خپلو ځانونو، اولادونو او مالونو لپاره کوي لکه د هغوی د خير دعا چې ژر قبلوي؛ نو هغوی به تباه شوي وای، خو الله هغوی ته مهلت ورکوي، هغه خلک پرېږدي چې له هغه سره د مخامخ کېدو هيله نلري، ځکه هغوی له سزا نه ډاريږي، هغوی پرېږدي په داسې حال کې چې تردد، تعجب او د حساب په ورځ کې شک کوونکي دي.
التفاسير العربية:
وَاِذَا مَسَّ الْاِنْسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنْۢبِهٖۤ اَوْ قَاعِدًا اَوْ قَآىِٕمًا ۚ— فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهٗ مَرَّ كَاَنْ لَّمْ یَدْعُنَاۤ اِلٰی ضُرٍّ مَّسَّهٗ ؕ— كَذٰلِكَ زُیِّنَ لِلْمُسْرِفِیْنَ مَا كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ ۟
کله چې له بريده اوښتونکي انسان بدن ته کومه ناروغي يا بدحالي ورسيږي، په خوارۍ او عاجزۍ مو د اړخ لګولو، ناستې او ولاړې په حالت کې رابولي، په دې هيله چې کړاو ځنې لرې کړل شي، کله يې چې موږ دعا قبوله کړو او کړاو ورڅخه لرې کړو، پر هغه څه روان شي چې مخکې پرې و، ګواکې موږ يې د ور رسېدلي کړاو په اړه ور بللي نه يو، لکه څنګه چې د دغه مخ اړوونکي لپاره په لار ورکۍ کې پاتې کېدل ښايسته کړل شوي دي همدارنګه له پولو اوښتونکو لپاره يې د کفر له امله هغه کفر او ګناهونه ښايسته کړل شوي دي چې ترسره کوي يې؛ نو نه يې پرېږدي.
التفاسير العربية:
وَلَقَدْ اَهْلَكْنَا الْقُرُوْنَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَمَّا ظَلَمُوْا ۙ— وَجَآءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّنٰتِ وَمَا كَانُوْا لِیُؤْمِنُوْا ؕ— كَذٰلِكَ نَجْزِی الْقَوْمَ الْمُجْرِمِیْنَ ۟
بېشکه له تاسو مخکې مو ای مشرکانو! امتونه تباه کړل د خپلوپېغمبرانو د درواغ ګڼلو او ګناهونو د ترسره کولو له امله يې، په داسې حال کې چې کوم پېغمبران مو ورلېږلي وو هغوی له داسې څرګندو دلايلو سره ورته راغلل، چې د خپل پالونکي لخوا يې په راوړي شيانو کې د هغوی پر رېښتينولۍ دلالت کوي، خو هغوی سم نشول چې ايمان راوړي، د ايمان د وړتيا نه لرلو له امله، الله هغوی خوار کړل، د ايمان توفيق يې ور نکړ، لکه څنګه مو چې دغه ظالم امتونو ته سزا ورکړه همدارنګه هغوی ته ورته خلکو ته په هر وخت او هرځای کې سزا ورکوو.
التفاسير العربية:
ثُمَّ جَعَلْنٰكُمْ خَلٰٓىِٕفَ فِی الْاَرْضِ مِنْ بَعْدِهِمْ لِنَنْظُرَ كَیْفَ تَعْمَلُوْنَ ۟
بيا مو ای خلکو! د دغو درواغ ګڼونکو امتونو چې تباه مو کړل تاسو ځای ناستي ورګرځولئ، ترڅو وګورو چې څنګه کارونه کوئ، ايا ښه کار کوئ چې ثواب پرې درکړل شي او که بد کار کوئ چې سزا پرې درکړل شي؟.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• لطف الله عز وجل بعباده في عدم إجابة دعائهم على أنفسهم وأولادهم بالشر.
د الله مهرباني پر خپلو بندګانو چې د هغوی ښېرا د خپلو ځانونو او اولادونو په اړه یې نه قبلوي.

• بيان حال الإنسان بالدعاء في الضراء والإعراض عند الرخاء والتحذير من الاتصاف بذلك.
د انسان د حالت بيان چې دعا کوي د سختۍ پر مهال، د هوساينې پر مهال يې مخ اړونه او پردغه حالت له متصف کېدو څخه وېرول.

• هلاك الأمم السابقة كان سببه ارتكابهم المعاصي والظلم.
د پخوانيو امتونو د تباهۍ لامل د هغوی لخوا د ګناهونو او ظلم ترسره کول وو.

وَاِذَا تُتْلٰی عَلَیْهِمْ اٰیَاتُنَا بَیِّنٰتٍ ۙ— قَالَ الَّذِیْنَ لَا یَرْجُوْنَ لِقَآءَنَا ائْتِ بِقُرْاٰنٍ غَیْرِ هٰذَاۤ اَوْ بَدِّلْهُ ؕ— قُلْ مَا یَكُوْنُ لِیْۤ اَنْ اُبَدِّلَهٗ مِنْ تِلْقَآئِ نَفْسِیْ ۚ— اِنْ اَتَّبِعُ اِلَّا مَا یُوْحٰۤی اِلَیَّ ۚ— اِنِّیْۤ اَخَافُ اِنْ عَصَیْتُ رَبِّیْ عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیْمٍ ۟
کله چې پر هغوی د الله پر يو والي دلالت کوونکي څرګند قراني آيتونه لوستل کيږي، له بېرته راپورته کېدو څخه هغه نټه کوونکي چې د ثواب هيله نلري او نه له سزا وېريږي وايي: ای محمده! له دغه قرآن چې د بوتانو پر ښګنځلو مشتمل دی پرته بل قرآن راوړه او يا د ځينو برخو يا ټول قرآن په نسخه کولو بدلون پکې راوله چې زموږ له غوښتنو سره سم وي، ورته ووايه: ای رسوله! دا سمه خبر نه ده چې زه يې بدل کړم او نه تر دې بل ښه راوړلی شم، بلکې يوازې الله هغه ذات دی چې څه وغواړي ترې بدلوي يې، زه يوازې د هغه څه پيروي کوم چې الله يې راته وحي کوي، بېشکه زه د لويې ورځې چې هغه د قيامت ورځ ده، له سزا وېرېږم که مې له الله سرغړونه وکړه ستاسو د خبرو په منلو کې چې تاسو يې غواړئ.
التفاسير العربية:
قُلْ لَّوْ شَآءَ اللّٰهُ مَا تَلَوْتُهٗ عَلَیْكُمْ وَلَاۤ اَدْرٰىكُمْ بِهٖ ۖؗۗ— فَقَدْ لَبِثْتُ فِیْكُمْ عُمُرًا مِّنْ قَبْلِهٖ ؕ— اَفَلَا تَعْقِلُوْنَ ۟
ووايه ای رسوله:! که چېرې الله وغواړي چې زه پرتاسو قرآن ونه لولم؛ نو نه به مې وای لوستلی او نه به مې وای تاسو ته رسولی، که الله وغواړي تاسو به يې زما په ژبه پر قرآن نه وای خبر کړي، ستاسو په منځ کې مې اوږده موده تېره کړه چې څلوېښت کلونه وو، نه لوستل کولی شم او نه ليکل، نه دا ډول حالت غواړم او نه يې پلټنه کوم؛ نو آيا په عقلونو مو دا نشئ درک کولئ چې ما تاسوته کوم څه راوړي هغه د الله له لوري دي، په هغو کې زما هيڅ واک نشته؟!.
التفاسير العربية:
فَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرٰی عَلَی اللّٰهِ كَذِبًا اَوْ كَذَّبَ بِاٰیٰتِهٖ ؕ— اِنَّهٗ لَا یُفْلِحُ الْمُجْرِمُوْنَ ۟
له هغه چا لوی ظالم نشته چې پر الله درواغ تړي؛ نو زما لپاره به څنګه وي چې قرآن بدل کړم پر هغه د درواغ تړلو له امله، بېشکه حال دادی چې د الله له پولو اوښتونکي پر هغه د درواغ تړلو له امله په خپله غوښتنه کې نشي بريالي کېدلی.
التفاسير العربية:
وَیَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ مَا لَا یَضُرُّهُمْ وَلَا یَنْفَعُهُمْ وَیَقُوْلُوْنَ هٰۤؤُلَآءِ شُفَعَآؤُنَا عِنْدَ اللّٰهِ ؕ— قُلْ اَتُنَبِّـُٔوْنَ اللّٰهَ بِمَا لَا یَعْلَمُ فِی السَّمٰوٰتِ وَلَا فِی الْاَرْضِ ؕ— سُبْحٰنَهٗ وَتَعٰلٰی عَمَّا یُشْرِكُوْنَ ۟
مشرکان له الله پرته د ګمان کړل شويو معبودانو عبادت کوي، نه ګټه رسولی شي او نه تاوان، پر حقه معبود چې کله وغواړي ګټه او تاوان رسولی شي، هغوی د خپلو معبودانو په اړه وايي: دغه زموږ لپاره منځګړي دي د الله په وړاندې زموږ سپارښتنه کوي؛ نو هغه زموږ پرګناهونو سزا نه راکوي، ورته ووايه: ای رسوله! آيا تاسو ښه پوه الله ته د هغه د شريک په اړه خبر ورکوئ، حال دا چې هغه خپل ځان لره په آسمانونو او ځمکه کې کوم شريک نه پېژني، هغه پاک او سپېڅلی دی له هغه باطل او دراوغو څخه چې مشرکان يې وايي.
التفاسير العربية:
وَمَا كَانَ النَّاسُ اِلَّاۤ اُمَّةً وَّاحِدَةً فَاخْتَلَفُوْا ؕ— وَلَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَّبِّكَ لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ فِیْمَا فِیْهِ یَخْتَلِفُوْنَ ۟
خلک يوازې يو مؤمن موحد امت وو، خو اختلاف يې وکړ؛ نو څوک ترې مؤمن پاتې شو، او چا کفر وکړ، که چېرې د الله دا پرېکړه نه وای تېره شوې چې هغه په دنيا کې د هغوی ترمنځ د هغه څه په اړه پرېکړه نه کوي چې اختلاف يې پکښې کړی دی، بلکې د هغوی ترمنځ به په هغو کې د قيامت په ورځ پرېکړه کوي، که دا نه وی، هرومرو به يې د هغوی ترمنځ د هغه څه په اړه په دنيا کې پرېکړه کړې وای چې اختلاف پکې کوي؛ نو په سمه لار روان به له لار ورکي بېل شوی وای.
التفاسير العربية:
وَیَقُوْلُوْنَ لَوْلَاۤ اُنْزِلَ عَلَیْهِ اٰیَةٌ مِّنْ رَّبِّهٖ ۚ— فَقُلْ اِنَّمَا الْغَیْبُ لِلّٰهِ فَانْتَظِرُوْا ۚ— اِنِّیْ مَعَكُمْ مِّنَ الْمُنْتَظِرِیْنَ ۟۠
مشرکان وايي: ولې پر محمد د خپل پالونکي لخوا داسې نښنه نده نازله کړل شوې چې د هغه پر رېښتينولۍ دلالت کوونکي وي؟ ای رسوله! هغوی ته ووايه: د آيتونو نازلېدل پټ دي يوازې الله پرې پوهيږي، د هغه حسي نښانو انتظار وکړئ چې وړانديز کړې مو دي، زه هم ستاسو سره هغوته له انتظار کوونکو څخه يم.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• عظم الافتراء على الله والكذب عليه وتحريف كلامه كما فعل اليهود بالتوراة.
پر الله د درواغ تړلو لوی والی، د هغه د خبرو بدلول لکه يهودو چې په تورات کې وکړل.

• النفع والضر بيد الله عز وجل وحده دون ما سواه.
ګټه او تاوان يوازې د الله په لاس کې دی له هغه پرته له بل چا سره نه دي.

• بطلان قول المشركين بأن آلهتهم تشفع لهم عند الله.
د مشرکانو د وينا بطلان چې د هغوی معبودان د الله په وړاندې د هغوی سپارښتنه کوي.

• اتباع الهوى والاختلاف على الدين هو سبب الفرقة.
د نفسي غوښتنو پيروي او په دين کې اختلاف کول د تفرقې لامل کيږي.

وَاِذَاۤ اَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً مِّنْ بَعْدِ ضَرَّآءَ مَسَّتْهُمْ اِذَا لَهُمْ مَّكْرٌ فِیْۤ اٰیَاتِنَا ؕ— قُلِ اللّٰهُ اَسْرَعُ مَكْرًا ؕ— اِنَّ رُسُلَنَا یَكْتُبُوْنَ مَا تَمْكُرُوْنَ ۟
او کله چې مشرکانو ته د باران او آبادۍ څخه کومه پېرزوينه وروسته د وچ کالۍ او سختۍ څخه ورسيږي، هغوی سملاسي زموږ په آيتونو ملنډې او مسخرې کوي، ای رسوله! دغو مشرکانو ته ووايه: الله د تدبير له پلوه بيړه کوونکی، تاسو لره د استدراج او سزا له پلوه تيزي کوونکی دی، بېشکه ساتونکې پرېښتې هغه مکر ليکي چې تاسو يې تدبير نيسئ له هغوی څه نه پاتې کيږي؛ نو د هغوی له پيداکوونکي به څنګه پاتې شي؟ ژر به الله تاسو ته ستاسو پر مکر سزا درکړي.
التفاسير العربية:
هُوَ الَّذِیْ یُسَیِّرُكُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ ؕ— حَتّٰۤی اِذَا كُنْتُمْ فِی الْفُلْكِ ۚ— وَجَرَیْنَ بِهِمْ بِرِیْحٍ طَیِّبَةٍ وَّفَرِحُوْا بِهَا جَآءَتْهَا رِیْحٌ عَاصِفٌ وَّجَآءَهُمُ الْمَوْجُ مِنْ كُلِّ مَكَانٍ وَّظَنُّوْۤا اَنَّهُمْ اُحِیْطَ بِهِمْ ۙ— دَعَوُا اللّٰهَ مُخْلِصِیْنَ لَهُ الدِّیْنَ ۚ۬— لَىِٕنْ اَنْجَیْتَنَا مِنْ هٰذِهٖ لَنَكُوْنَنَّ مِنَ الشّٰكِرِیْنَ ۟
ای خلکو! الله هغه ذات دی چې په وچه کې تاسو په خپلو پښو او سپرليو مو بيايي او همغه ذات دی چې په درياب کې په کښتيو کې مو بيايي، تردې چې کله تاسو په درياب کې په کښتيو کې وئ، پر هغوی سمه هوا چليږي، سپاره پر دغې سمه هوا خوشحاله وي، کله چې په همدغې خوشحالۍ کې وي، پر هغوی سخته تيزه هوا راشي، له هر لوري د درياب څپه پرې راشي او زيات ګمان يې راشي چې تباه کېدونکي دي، هغه مهال يوازې الله رابولي، له هغه سره هيڅوک نه شريکوي په داسې حال کې چې وايي: که چېرې دې له دغه تباه کوونکي کړاو څخه وژغورلو، هرومرو به تا لره پر هغې پېرزوينه شکر اېستونکي شو چې پر موږ دې کړې ده.
التفاسير العربية:
فَلَمَّاۤ اَنْجٰىهُمْ اِذَا هُمْ یَبْغُوْنَ فِی الْاَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ ؕ— یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ اِنَّمَا بَغْیُكُمْ عَلٰۤی اَنْفُسِكُمْ ۙ— مَّتَاعَ الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا ؗ— ثُمَّ اِلَیْنَا مَرْجِعُكُمْ فَنُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ۟
کله یې چې دعا قبوله کړي او هغوی له دغه کړاو څخه وژعوري، سملاسي د کفر، ګناهونو او سرغړونو په ترسره کولو په ځمکه کې وران کاری کوي، ای خلکو! بيدار شئ، بېشکه ستاسو د بد تيري پايله ستاسو پر خلاف ده، الله ته ستاسو تېری زيان نشي رسولی، د دنيا په ختمېدونکي ژوند کې پر هغې ګټه واخلئ بيا مو موږ ته د قيامت په ورځ راګرځېدل دي؛ نو پر هغو ګناهونو به مو خبر کړو چې کول مو او پر هغو به سزا درکړو.
التفاسير العربية:
اِنَّمَا مَثَلُ الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا كَمَآءٍ اَنْزَلْنٰهُ مِنَ السَّمَآءِ فَاخْتَلَطَ بِهٖ نَبَاتُ الْاَرْضِ مِمَّا یَاْكُلُ النَّاسُ وَالْاَنْعَامُ ؕ— حَتّٰۤی اِذَاۤ اَخَذَتِ الْاَرْضُ زُخْرُفَهَا وَازَّیَّنَتْ وَظَنَّ اَهْلُهَاۤ اَنَّهُمْ قٰدِرُوْنَ عَلَیْهَاۤ ۙ— اَتٰىهَاۤ اَمْرُنَا لَیْلًا اَوْ نَهَارًا فَجَعَلْنٰهَا حَصِیْدًا كَاَنْ لَّمْ تَغْنَ بِالْاَمْسِ ؕ— كَذٰلِكَ نُفَصِّلُ الْاٰیٰتِ لِقَوْمٍ یَّتَفَكَّرُوْنَ ۟
بېشکه د دنيا د هغه ژوند بېلګه چې تاسو مزې پکښې کوئ په تېز تېرېدو کې داسې ده لکه د هغه باران غوندې چې د ځمکې له شينکیو څخه چې کومې غلې او مېوې خلک خوري او کوم واښه او نور شيان چې څاروي يې خوري ګډ شي، تردې چې کله ځمکه خپل ښکلی رنګ واخلي او په ډول ډول شينکیو را شنه کولو ښايسته شي، څښتنان يې دا ګومان وکړي چې هغوی د هغه څه په رېبلو او راټولولو ځواکمن دي چې را شنه کړي يې دي، د هغو د تباهۍ په اړه زموږ پرېکړه راشي؛ نو هغه داسې رېبل شوې وګرځوو لکه په نېږدې وخت کې چې بيخي په ونو او شينکیو آباده نه وه، لکه څنګه مو چې تاسو لره د دنيا حال او د هغې تېز تېرېدل بيان کړل، بيانوو دلايل او برهانونه د هغه چا لپاره چې فکرکوي او پند اخلي.
التفاسير العربية:
وَاللّٰهُ یَدْعُوْۤا اِلٰی دَارِ السَّلٰمِ ؕ— وَیَهْدِیْ مَنْ یَّشَآءُ اِلٰی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیْمٍ ۟
الله ټول خلک هغه جنت ته وربولي چې د سلامتيا کور دی، خلک له کړاوونو او غمونو پکښې ساتي او له مرګه خوندي وي، الله چې له خپلو بندګانو چاته وغواړي د اسلام د دين توفيق ورکوي چې دغه د سلامتۍ کور ته رسوونکی دی.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الله أسرع مكرًا بمن مكر بعباده المؤمنين.
د الله تدبير د هغه چا پر وړاندې ډېر تېز دی چې څوک د هغه له مؤمنو بندګانو سره چل کوي.

• بغي الإنسان عائد على نفسه ولا يضر إلا نفسه.
د انسان تېری د هغه پر خلاف راګرځېدونکی دی يوازې خپل ځانته زيان رسوي.

• بيان حقيقة الدنيا في سرعة انقضائها وزوالها، وما فيها من النعيم فهو فانٍ.
د دنيا د حقيقت بيان په تېز تېرېدلو او له منځه تللو کې او په هغې کې چې کوم نعمتونه دي هغه ختمېدونکي دي.

• الجنة هي مستقر المؤمن؛ لما فيها من النعيم والسلامة من المصائب والهموم.
جنت د مؤمنانو د اوسېدو ځای دی، ځکه په هغو کې نعمتونه او له کړاوونو او غمونو سلامتيا ده.

لِلَّذِیْنَ اَحْسَنُوا الْحُسْنٰی وَزِیَادَةٌ ؕ— وَلَا یَرْهَقُ وُجُوْهَهُمْ قَتَرٌ وَّلَا ذِلَّةٌ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ الْجَنَّةِ ۚ— هُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟
د هغو کسانو لپاره چې په ښه توګه هغه پيروۍ ترسره کوي چې الله پرې واجبې کړې دي او له ګناهونو چې څه پرې حرام کړل شوي دي پرېږدي يې، ښه بدله ده، چې هغه جنت دی، او هغوی لره پردې زيات څه دي، چې هغه د الله کريم مخ ته کتل دي، د هغوی مخونه ګرد نه پټوي، نه يې خواري او رسوايي پټوي، دغه کسان چې په ښېګڼه متصف دي جنتيان دي تل پکښې اوسېدونکي وي.
التفاسير العربية:
وَالَّذِیْنَ كَسَبُوا السَّیِّاٰتِ جَزَآءُ سَیِّئَةٍ بِمِثْلِهَا ۙ— وَتَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ؕ— مَا لَهُمْ مِّنَ اللّٰهِ مِنْ عَاصِمٍ ۚ— كَاَنَّمَاۤ اُغْشِیَتْ وُجُوْهُهُمْ قِطَعًا مِّنَ الَّیْلِ مُظْلِمًا ؕ— اُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ النَّارِ ۚ— هُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟
او هغه کسان چې د کفر او ګناهونو غوندې ناوړه کارونه يې کړي دي هغوی لره يې د ناوړه کار بدله ده چې ترسره کړی يې دی، د هغې جزا په څېر د الله سزا په آخرت کې هم ده، مخونه به يې خوارۍ او رسوايۍ پټ کړي وي، هغوی لره د الله د سزا په وړاندې کوم خنډ نشته کله چې پرې راشي، ګواکې مخونه يې د تورې شپې توروالی اغوستی دی د اور دود او توروالي به داسې زيات پټ کړي وي، دغه کسان چې پر دغو صفتونو متصف دي دوزخيان دي تل به پکې اوسېدونکي وي.
التفاسير العربية:
وَیَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِیْعًا ثُمَّ نَقُوْلُ لِلَّذِیْنَ اَشْرَكُوْا مَكَانَكُمْ اَنْتُمْ وَشُرَكَآؤُكُمْ ۚ— فَزَیَّلْنَا بَیْنَهُمْ وَقَالَ شُرَكَآؤُهُمْ مَّا كُنْتُمْ اِیَّانَا تَعْبُدُوْنَ ۟
ای رسوله! د قيامت ورځ در په ياد کړه، کله چې موږ ټول خلک را غونډ کړو، بيا هغو کسانو ته چې په دنيا کې يې په الله شرک کړی وو، ووايو: ای مشرکانو! تاسو او ستاسو هغه معبودان چې له الله پرته مو يې عبادت کولو په خپلو ځايونو کې اوسئ، بيا موږ د معبودانو او د عبادت کوونکو ترمنځ بېلوالی راولو او معبودان له عبادت کوونکو بېزاره شي په داسې حال کې چې وايي: تاسو خو په دنيا کې زموږ عبادت نه کاوه.
التفاسير العربية:
فَكَفٰی بِاللّٰهِ شَهِیْدًا بَیْنَنَا وَبَیْنَكُمْ اِنْ كُنَّا عَنْ عِبَادَتِكُمْ لَغٰفِلِیْنَ ۟
هلته به يې هغه معبودان چې هغوی یې له الله پرته عبادت کړی و ترې بېزاره شي وايي به: الله شاهد دی او هغه بسنه کوي چې موږ ستاسو په عبادت خوښ نه وو، نه مو تاسو ته پرې امر کړی و او نه موږ ستاسو عبادت احساس کړی دی.
التفاسير العربية:
هُنَالِكَ تَبْلُوْا كُلُّ نَفْسٍ مَّاۤ اَسْلَفَتْ وَرُدُّوْۤا اِلَی اللّٰهِ مَوْلٰىهُمُ الْحَقِّ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَّا كَانُوْا یَفْتَرُوْنَ ۟۠
په دغه لوی ځای کې به له هر چا څخه د هغه کار ازموينه اخېستل کيږي چې په دنيا کې يې ترسره کړی دی، مشرکان به خپل هغه حق پالونکي الله ته ور وګرځول شي چې د هغوی حساب يې په لاس کې دی او له هغوی به يې هغه د بوتانو سپارښت ولاړ شي چې له ځانه يې جوړولو.
التفاسير العربية:
قُلْ مَنْ یَّرْزُقُكُمْ مِّنَ السَّمَآءِ وَالْاَرْضِ اَمَّنْ یَّمْلِكُ السَّمْعَ وَالْاَبْصَارَ وَمَنْ یُّخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَیُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ وَمَنْ یُّدَبِّرُ الْاَمْرَ ؕ— فَسَیَقُوْلُوْنَ اللّٰهُ ۚ— فَقُلْ اَفَلَا تَتَّقُوْنَ ۟
ای رسوله! ووايه دغه پر الله شرک کوونکو ته: څوک د آسمان له لوري پر تاسو د باران په اورولو روزي درکوي؟ او څوک له ځمکې روزي درکوي چې شنې ګياوې پکې را شنې کوي او هغه خزانې درکوي چې ځمکه پرې مشتمله ده؟ څوک ژوندی له مړي راباسي لکه انسان له نطفې څخه، مرغه له هګۍ څخه، څوک مړی له ژوندي راباسي لکه نطفه له حيوان څخه، هګۍ له مرغه څخه؟ څوک د آسمانونو، ځمکې او کوم مخلوقات چې پکې دي تدبير نيسي؟؛نو ژر به هغوی ځواب ووايي چې د دغو ټولو کوونکی الله دی، هغوی ته ووايه: آيا پر دغه نه پوهېږئ او له الله نه وېرېږئ د هغه د امرونو پرځای کولو او له نواهيوو يې په ډډه کولو سره؟!.
التفاسير العربية:
فَذٰلِكُمُ اللّٰهُ رَبُّكُمُ الْحَقُّ ۚ— فَمَاذَا بَعْدَ الْحَقِّ اِلَّا الضَّلٰلُ ۚ— فَاَنّٰی تُصْرَفُوْنَ ۟
ای خلکو! دا هغه ذات چې دغه ټول کوي هغه الله حق ستاسو پيداکوونکی دی، ستاسو د چارو تدبير کوونکی دی، د حق له پېژندنې وروسته له لرې والي او ضايع کولو پرته بل څه دي؟؛ نو عقلونه مو له دغه څرګند حقه چېرې تللي دي؟!.
التفاسير العربية:
كَذٰلِكَ حَقَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَی الَّذِیْنَ فَسَقُوْۤا اَنَّهُمْ لَا یُؤْمِنُوْنَ ۟
لکه څنګه چې په حقه ربوبيت يوازې الله ته ثابت شو، ای رسوله! ستا د پالونکي د تقدير وينا همداسې پر هغو خلکو ثابته شوه چې له حق څخه د ضد له امله وتلي دي چې هغوی ايمان نه راوړي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• أعظم نعيم يُرَغَّب به المؤمن هو النظر إلى وجه الله تعالى.
تر ټولو لوی نعمت چې مؤمنان ورته هڅول کيږي هغه د الله مخ ته کتل دي.

• بيان قدرة الله، وأنه على كل شيء قدير.
د الله د ځواک بيان او دا چې هغه پر هرڅه ځواکمن دی.

• التوحيد في الربوبية والإشراك في الإلهية باطل، فلا بد من توحيدهما معًا.
په ربوبيت کې يوازې ګڼل (توحيد) او ورسره په الوهيت کې شرک کول باطل دي، بلکې په دواړو کې يوځای توحيد (يوازې ګڼل) اړين دي.

• إذا قضى الله بعدم إيمان قوم بسبب معاصيهم فإنهم لا يؤمنون.
کله چې الله د يو قوم د ايمان نه راوړلو پرېکړه وکړي د هغوی د ګناهونو له امله؛ نو هغوی بيا ايمان نه راوړي.

قُلْ هَلْ مِنْ شُرَكَآىِٕكُمْ مَّنْ یَّبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیْدُهٗ ؕ— قُلِ اللّٰهُ یَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیْدُهٗ فَاَنّٰی تُؤْفَكُوْنَ ۟
ای رسوله! دغو مشرکانوته ووايه: آيا ستاسو د هغو شريکانو ترمنځ چې تاسو يې له الله پرته عبادت کوئ څوک شته چې پرته له مخکېنۍ بېلګې يې مخلوق پيداکړی وي، بيا يې له مرګ وروسته بېرته راپاڅوي؟ ورته ووايه: الله مخلوق پرته له مخکېنۍ بېلګې پيداکوي، بيا يې له مرګ وروسته بېرته راپاڅوي؛ نو څنګه ای مشرکانو له حق څخه باطل ته ورګرځئ؟!
التفاسير العربية:
قُلْ هَلْ مِنْ شُرَكَآىِٕكُمْ مَّنْ یَّهْدِیْۤ اِلَی الْحَقِّ ؕ— قُلِ اللّٰهُ یَهْدِیْ لِلْحَقِّ ؕ— اَفَمَنْ یَّهْدِیْۤ اِلَی الْحَقِّ اَحَقُّ اَنْ یُّتَّبَعَ اَمَّنْ لَّا یَهِدِّیْۤ اِلَّاۤ اَنْ یُّهْدٰی ۚ— فَمَا لَكُمْ ۫— كَیْفَ تَحْكُمُوْنَ ۟
ای رسوله! ورته ووايه: آيا ستاسو د شريکانو ترمنځ چې تاسو يې له الله پرته عبادت کوئ داسې څوک شته چې حق ته لارښوونه وکړي؟ هغوی ته ووايه: يوازې الله حق ته لارښوونه کوي؛ نو آيا هغه څوک چې د خلکو حق ته لارښوونه کوي او ورته رابولي يې، غوره دی چې پيروي يې وشي يا ستاسو هغه معبودان چې په خپله لارورکي دي خو دا چې بل څوک يې لارښوونه وکړي؟! څه دي تاسو لره څنګه پر باطل پرېکړه کوئ کله چې دا ګومان کوئ چې هغوی له الله سره شريکان دي؟! الله ستاسو له وينا په ډېر لوړوالي لوړ دی.
التفاسير العربية:
وَمَا یَتَّبِعُ اَكْثَرُهُمْ اِلَّا ظَنًّا ؕ— اِنَّ الظَّنَّ لَا یُغْنِیْ مِنَ الْحَقِّ شَیْـًٔا ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلِیْمٌۢ بِمَا یَفْعَلُوْنَ ۟
مشرکان ډېری د هغه څه پيروي کوي چې هغوی لره پرې پوهه نشته، يوازې د وهم او شک پيروي کوي، شک د پوهې ځای ناستی نشي کېدلی او نه څه ګټه رسولی شي، بېشکه الله ښه پوه دی پر هغه څه چې هغوی يې کوي، د هغوی له کړنو څه ترې پټ نه دي او هغوی ته به پرې سزا ورکړي.
التفاسير العربية:
وَمَا كَانَ هٰذَا الْقُرْاٰنُ اَنْ یُّفْتَرٰی مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَلٰكِنْ تَصْدِیْقَ الَّذِیْ بَیْنَ یَدَیْهِ وَتَفْصِیْلَ الْكِتٰبِ لَا رَیْبَ فِیْهِ مِنْ رَّبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟۫
دا سمه نه ده چې قرآن دې له ځانه جوړکړل شوی وي او له الله پرته بل چا ته دې منسوب کړل شي، ځکه خلک د هغه له نمونې راوړلو په ښکاره بې وسې شول، خو هغه رېښتينی ګڼونکی دی د هغو کتابونو چې ترې مخکې نازل شوي دي، د هغو حکمونو بيانوونکی دی په مخکېنيو کتابونو کې په لنډ ډول راغلي وو؛ نو په دې کې شک نشته چې هغه د مخلوقاتو د پالونکي پاک لوړ ذات له لوري نازل کړل شوی دی.
التفاسير العربية:
اَمْ یَقُوْلُوْنَ افْتَرٰىهُ ؕ— قُلْ فَاْتُوْا بِسُوْرَةٍ مِّثْلِهٖ وَادْعُوْا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
بلکې دغه مشرکان به وايي: محمد صلی الله عليه وسلم دغه قرآن له ځانه جوړ کړی دی او الله ته يې نسبت کړی دی، ای رسوله! هغوی ته په ځواب ورکولو ووايه: که چېرې ما له ځانه راوړی وي زه ستاسو غوندې يو انسان يم؛ نو تاسو هم د هغه غوندې يو سورت راوړئ او څوک چې د خپل ملاتړ لپاره را بللی شئ را ويې بولئ که چېرې تاسو په دغه دعوی کې رېښتيني واست چې قرآن درواغ له ځانه جوړکړل شوی دی، هيڅکله به د دغه توان ونلرئ، ستاسو توان نلرل حال دا چې د ژبې او فصاحت څښتنان ياست؛ دليل دی پر دې چې قرآن د الله له لوري نازل کړل شوی دی.
التفاسير العربية:
بَلْ كَذَّبُوْا بِمَا لَمْ یُحِیْطُوْا بِعِلْمِهٖ وَلَمَّا یَاْتِهِمْ تَاْوِیْلُهٗ ؕ— كَذٰلِكَ كَذَّبَ الَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَانْظُرْ كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الظّٰلِمِیْنَ ۟
هغوی ځواب ورنکړ، بلکې د قرآن په درواغ ګڼلو کې يې کوښښ وکړ، مخکې تر دې چې پرې پوه شي او فکر پکې وکړي او مخکې تر دې چې هغه سزا ورته ورسيږي چې پرې ډارول شوي وو، حال دا چې د دغه راتګ رانېږدې شو، د دغه درواغ ګڼلو غوندې پخوانيو امتونو هم تکذيب کړی و؛ نو هغه سزا پرې راغله کومه چې پرې راغله، فکر وکړه ای پېغمبره! د درواغ ګڼونکو امتونو پايله څنګه وه، بېشکه الله هغوی تباه کړل.
التفاسير العربية:
وَمِنْهُمْ مَّنْ یُّؤْمِنُ بِهٖ وَمِنْهُمْ مَّنْ لَّا یُؤْمِنُ بِهٖ ؕ— وَرَبُّكَ اَعْلَمُ بِالْمُفْسِدِیْنَ ۟۠
له مشرکانو به ځينې پر قرآن مخکې له مړينې يې ايمان راوړي، ځينې به يې د ضد او لويۍ له امله پرې ايمان را نه وړي تردې چې مړه به شي، ای رسوله! ستا پالونکی پر هغو خلکو چې پر خپل کفر ټينګار کوي تر ټولو ډېر پوه دی او ژر به هغوی ته پر کفر يې سزا ورکړي.
التفاسير العربية:
وَاِنْ كَذَّبُوْكَ فَقُلْ لِّیْ عَمَلِیْ وَلَكُمْ عَمَلُكُمْ ۚ— اَنْتُمْ بَرِیْٓـُٔوْنَ مِمَّاۤ اَعْمَلُ وَاَنَا بَرِیْٓءٌ مِّمَّا تَعْمَلُوْنَ ۟
ای پېغمبره که چېرې دې قوم ته درواغجن ګڼلی وې نو ته ورته ووايه: ما لره زما د کړنې بدله ده او زه به د خپلې کړنې پايله زغمم، تاسو لره ستاسو د کړنې بدله ده او پر تاسو يې سزا ده، تاسو د هغه څه له سزا بېزاره ياست چې زه يې کوم او زه د هغه څه له سزا بېزاره يم چې تاسو يې کوئ.
التفاسير العربية:
وَمِنْهُمْ مَّنْ یَّسْتَمِعُوْنَ اِلَیْكَ ؕ— اَفَاَنْتَ تُسْمِعُ الصُّمَّ وَلَوْ كَانُوْا لَا یَعْقِلُوْنَ ۟
او له مشرکانو ځينې -ای پېغمبره- تا ته داسې غوږ نيسي کله چې ته قرآن لولې چې له منلو او باور کولو سره تړاو نلري، آيا ته هغه چا ته آورول کولی شې چې د اورېدلو توان يې له لاسه ورکړی وي؟! همدارنګه به هيڅکله د دغو کسانو پر لارښوونه ونه توانېږې چې له حق څخه ګونګيان دي؛ نو پرې پوهيږي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الهادي إلى الحق هداية التوفيق هو الله وحده دون ما سواه.
حق ته د لارښوونې توفيق ورکوونکی يوازې الله دی له هغه پرته بل څوک نه دي.

• الحث على تطلب الأدلة والبراهين والهدايات للوصول للعلم والحق وترك الوهم والظن.
د دلايلو، برهانونو او لارښوونو لټولو ته هڅونه تر څو پوهې او حق ته ورسيږي، وهم او شک پرېږدي.

• ليس في مقدور أحد أن يأتي ولو بآية مثل القرآن الكريم إلى يوم القيامة.
دا د هيچا په وس کې نه دي چې که څه هم د قرآن د يو آيت غوندې وي تر قيامته څه راوړي.

• سفه المشركين وتكذيبهم بما لم يفهموه ويتدبروه.
د مشرکانو حماقت او د هغوی لخوا د هغه څه درواغ ګڼل چې نه پرې پوهيږي او نه پکښې فکر کوي.

وَمِنْهُمْ مَّنْ یَّنْظُرُ اِلَیْكَ ؕ— اَفَاَنْتَ تَهْدِی الْعُمْیَ وَلَوْ كَانُوْا لَا یُبْصِرُوْنَ ۟
ای رسوله! له مشرکانو ځينې په سرسري کتلو درته ګوري نه په خپل بصيرت سره، آيا ته هغوکسانو ته د ليدو توان ورکولی شې چا چې خپلې سترګې له لاسه ورکړې وي؟! بېشکه ته دغه نشې کولئ، همدارنګه هغه چاته لارښوونه نشې کولئ چې بصيرت نلري.
التفاسير العربية:
اِنَّ اللّٰهَ لَا یَظْلِمُ النَّاسَ شَیْـًٔا وَّلٰكِنَّ النَّاسَ اَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُوْنَ ۟
بېشکه الله پر خپلو بندګانو له ظلم کولو پاک دی، هغه يوه ذره ظلم هم نه پرې کوي، خو هغوی داسې کسان دي چې د تباهۍ ځايونو ته په ورښکته کولو پر خپلو ځانو ظلم کوي، د باطل، لويۍ او ضد په موخه د تعصب له امله.
التفاسير العربية:
وَیَوْمَ یَحْشُرُهُمْ كَاَنْ لَّمْ یَلْبَثُوْۤا اِلَّا سَاعَةً مِّنَ النَّهَارِ یَتَعَارَفُوْنَ بَیْنَهُمْ ؕ— قَدْ خَسِرَ الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِلِقَآءِ اللّٰهِ وَمَا كَانُوْا مُهْتَدِیْنَ ۟
کله چې الله د قيامت په ورځ خلک د خپل حساب لپاره را پاڅوي، داسې به وي ګواکې هغوی د دنيا او برزخ په ژوند کې يې د ورځې يوه ګړۍ تېره کړې ده نه زيات، ځينې به ځينې پکښې وپېژني، بيا به يې پېژندګلوي د قيامت د سختو حالاتو د ليدو له امله ختمه شي، زيان وکړ هغو کسانو چې د قيامت په ورځ له خپل پالونکي سره مخامخ کېدل يې درواغ ګڼل او د بېرته راڅېدو پر ورځ په دنيا کې باور کوونکي نه وو، ترڅو له زيان خوندي شوي وای.
التفاسير العربية:
وَاِمَّا نُرِیَنَّكَ بَعْضَ الَّذِیْ نَعِدُهُمْ اَوْ نَتَوَفَّیَنَّكَ فَاِلَیْنَا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ اللّٰهُ شَهِیْدٌ عَلٰی مَا یَفْعَلُوْنَ ۟
ای رسوله! يا به تاته ستا له مرګ مخکې ځينې هغه سزا در وښيو چې له هغوی سره مو يې ژمنه کړې وه يا به دې مخکې له دې واخلو(مړکړو)، په دغه دواړو حالتونو کې د قيامت په ورځ د هغوی موږ ته راګرځېدل دي، بيا الله لیدونکی دی د هغه څه چې هغوی کول، له هغه څه پټ نه دي او ژر به هغوی ته پر کړنو يې سزا ورکړي.
التفاسير العربية:
وَلِكُلِّ اُمَّةٍ رَّسُوْلٌ ۚ— فَاِذَا جَآءَ رَسُوْلُهُمْ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَهُمْ لَا یُظْلَمُوْنَ ۟
له مخکينيو امتونو څخه هر امت لره رسول و چې ورته لېږل شوی و، کله يې چې هغوی ته هغه څه ورسول چې د رسولو امر ورته شوی و، هغوی درواغجن وګاڼه، د هغوی او رسول ترمنځ يې په عدل پرېکړه وشوه؛ نو الله په خپله پېرزوينه رسول وژغوره او امت يې د عدالت له مخې تباه کړ او پر هغوی د کړنو له بدلې يې هيڅ ظلم نه کيږي.
التفاسير العربية:
وَیَقُوْلُوْنَ مَتٰی هٰذَا الْوَعْدُ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
اودغه کافران به د ضد کوونکو او ننګوونکو په حالت کې وايي: د هغې سزا وخت کله دی چې تاسو يې له موږ سره ژمنه کړې وه که چېرې په هغه څه کې رېښتيني واست چې دعوی يې کوئ؟!
التفاسير العربية:
قُلْ لَّاۤ اَمْلِكُ لِنَفْسِیْ ضَرًّا وَّلَا نَفْعًا اِلَّا مَا شَآءَ اللّٰهُ ؕ— لِكُلِّ اُمَّةٍ اَجَلٌ ؕ— اِذَا جَآءَ اَجَلُهُمْ فَلَا یَسْتَاْخِرُوْنَ سَاعَةً وَّلَا یَسْتَقْدِمُوْنَ ۟
ای رسوله! ورته ووايه: زه خپل ځانته د کوم زيان واک نلرم چې زيان ور ورسوم او نه يې ترې مخه نيولی شم، نه د کومې ګټې چې ګټه ور ورسوم؛ نو څنګه به له ځان پرته بل ته د ګټې او يا د هغه د زيان واک ولرم؟ خو دا چې الله له دغه څه وغواړي؛ نو څنګه به زه پر پټو پوه شم؟ له امتونو د هر هغه امت لپاره چې الله يې د تباهۍ ژمنه کړې ده د هغوی د تباهي يو ټاکلی وخت دی، يوازې الله پرې پوهيږي، کله يې چې د تباهۍ وخت راشي، له هغه به هيڅ وخت وروسته نشي او نه به مخکې شي.
التفاسير العربية:
قُلْ اَرَءَیْتُمْ اِنْ اَتٰىكُمْ عَذَابُهٗ بَیَاتًا اَوْ نَهَارًا مَّاذَا یَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُوْنَ ۟
ای رسوله! دغو د سزا په بيړه غوښتونکو ته ووايه: ماته خبر اکړئ که چېرې د الله سزا د شپې يا ورځې په هر وخت کې در باندې راشي، کوم څه دي چې تاسو يې له سزا په بيړه غواړئ؟!
التفاسير العربية:
اَثُمَّ اِذَا مَا وَقَعَ اٰمَنْتُمْ بِهٖ ؕ— آٰلْـٰٔنَ وَقَدْ كُنْتُمْ بِهٖ تَسْتَعْجِلُوْنَ ۟
آيا وروسته لدې چې هغه سزا پر تاسو راشي چې ژمنه يې درسره شوې وه، تاسو ايمان راوړئ چې هغه مهال به هيچاته يې ايمان ګټه ونه رسوي چې مخکې يې ايمان نه وي راوړی؟ آيا اوس ايمان راوړئ، حال داچې له دې مخکې مو سزا په بيړه غوښتله د درواغ ګڼلو په ډول.
التفاسير العربية:
ثُمَّ قِیْلَ لِلَّذِیْنَ ظَلَمُوْا ذُوْقُوْا عَذَابَ الْخُلْدِ ۚ— هَلْ تُجْزَوْنَ اِلَّا بِمَا كُنْتُمْ تَكْسِبُوْنَ ۟
بيا د هغوی په سزا کې له ننه اېستلو او د هغوی لخوا د وتلو له غوښتنې وروسته به ورته وويل شي: په آخرت کې تلپاتې سزا وڅکئ، آيا تاسو ته له هغه کفر او ګناهونو پرته د بل څه بدله درکول کيږي چې کول مو؟!.
التفاسير العربية:
وَیَسْتَنْۢبِـُٔوْنَكَ اَحَقٌّ هُوَ ؔؕ— قُلْ اِیْ وَرَبِّیْۤ اِنَّهٗ لَحَقٌّ ؔؕ— وَمَاۤ اَنْتُمْ بِمُعْجِزِیْنَ ۟۠
ای پېغمبره! مشرکان به له تا د خبر غوښتنه کوي: آيا دغه سزا چې زموږ سره يې ژمنه شوې ده حق ده؟ ورته ووايه: هو، بېشکه په الله قسم هغه حق ده او تاسو له هغې تېښته کوونکي نه ياست.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الإنسان هو الذي يورد نفسه موارد الهلاك، فالله مُنَزَّه عن الظلم.
انسان په خپله ځان د تباهۍ ځايونوته ور ښکته کوي، الله له ظلم څخه پاک دی.

• مهمة الرسول هي التبليغ للمرسل إليهم، والله يتولى حسابهم وعقابهم بحكمته، فقد يعجله في حياة الرسول أو يؤخره بعد وفاته.
د رسول دنده هغه چاته بلنه ورکول دي چې ور لېږل شوی وي، الله يې په خپل حکمت سره د حساب او سزا څښتن دی، کله د رسول په ژوند کې سزا ورکوي او کله د هغه له مړينې وروسته.

• النفع والضر بيد الله عز وجل، فلا أحد من الخلق يملك لنفسه أو لغيره ضرًّا ولا نفعًا.
ګټه او زيان د الله عز وجل په لاس کې دي، له مخلوق هيڅوک د ځان يا بل چا لپاره نه د زيان او نه هم د ګټې واک لري.

• لا ينفع الإيمان صاحبه عند معاينة الموت.
د مرګ د ليدو پر مهال ايمان راوړل خپل څښتن ته ګټه نشي رسولی.

وَلَوْ اَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ مَا فِی الْاَرْضِ لَافْتَدَتْ بِهٖ ؕ— وَاَسَرُّوا النَّدَامَةَ لَمَّا رَاَوُا الْعَذَابَ ۚ— وَقُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَهُمْ لَا یُظْلَمُوْنَ ۟
که چیرې د هر مشرک د پاره ټول هغه غوره مالونه چې په ځمکه کې دي وي، هرومرو به يې د الله له سزا د خلاصون لپاره بدل وګرځوي که چېرې هغه ته د فديه ورکولو فرصت ورکړل شي، مشرکان به خپله پښېماني پټه کړي کله چې د قيامت په ورځ سزا وويني، الله به په عدل د هغوی ترمنځ پرېکړه وکړي، په داسې حال کې چې پر هغوی به ظلم نه کيږي، يوازې پر خپلو کړنو به سزا ورکول کيږي.
التفاسير العربية:
اَلَاۤ اِنَّ لِلّٰهِ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— اَلَاۤ اِنَّ وَعْدَ اللّٰهِ حَقٌّ وَّلٰكِنَّ اَكْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟
خبر اوسئ بېشکه د آسمانونو او څه چې په ځمکه کې دي پاچايي يوازې الله لره ده، خبر اوسئ بېشکه کافرانو ته د الله لخوا د سزا ژمنه ترسره کېدونکې ده هيڅ شک پکې نشته، خو د هغوی ډېری پردې نه پوهيږي؛ نو شک کوي.
التفاسير العربية:
هُوَ یُحْیٖ وَیُمِیْتُ وَاِلَیْهِ تُرْجَعُوْنَ ۟
هغه پاک ذات مړي بېرته را پاڅوي، ژوندي مړه کوي، يوازې هغه ته مو د قيامت په ورځ ورګرځېدل دي؛ نو پر کړنو به مو سزا درکړي.
التفاسير العربية:
یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَآءَتْكُمْ مَّوْعِظَةٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ وَشِفَآءٌ لِّمَا فِی الصُّدُوْرِ ۙ۬— وَهُدًی وَّرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِیْنَ ۟
ای خلکو! بېشکه تاسو ته قرآن راغی په هغو کې يادونه، هڅونه او وېرونه ده، هغه د زړونو د شک او تردد ناروغيو لپاره درملنه ده او د حق لارې ته لارښوونه ده، په هغه کې د مؤمنانو لپاره لورېينه ده؛ نو ترې ګټه اخېستونکي دي.
التفاسير العربية:
قُلْ بِفَضْلِ اللّٰهِ وَبِرَحْمَتِهٖ فَبِذٰلِكَ فَلْیَفْرَحُوْا ؕ— هُوَ خَیْرٌ مِّمَّا یَجْمَعُوْنَ ۟
ای رسوله! خلکو ته ووايه: کوم قرآن مې چې درته راوړی هغه د الله لخوا پر تاسو پېرزوينه ده، د هغه لخوا درباندې لورېينه ده؛ نو پرتاسو د الله په پېرزوينه او د هغه په لروېينه چې د دغه قرآن نازلول دي خوشحاله شئ، نه له هغو دوو پرته پر بل شي، کوم څه چې هغوی ته محمد صلی الله عليه وسلم د خپل پالونکي لخوا راوړي دي هغه غوره دي له هغه څه څخه چې هغوی يې ټولوي د له منځه تلونکې دنيا له توښې څخه.
التفاسير العربية:
قُلْ اَرَءَیْتُمْ مَّاۤ اَنْزَلَ اللّٰهُ لَكُمْ مِّنْ رِّزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِّنْهُ حَرَامًا وَّحَلٰلًا ؕ— قُلْ آٰللّٰهُ اَذِنَ لَكُمْ اَمْ عَلَی اللّٰهِ تَفْتَرُوْنَ ۟
ای رسوله! دغو مشرکانو ته ووايه: خبر راکړئ چې الله پر تاسو دروزۍ په نازلولو پېرزوينه کړې ده، خو تاسو د خپلو نفسي غوښتنو پر بنسټ پرې عمل وکړ، ځينې مو حرام وګڼل او ځينې مو حلال، هغوی ته ووايه: آيا الله تاسو ته حلال ګرځولي دي د هغه څه حلالول کوم چې تاسو حلال وګڼل او د هغه څه حرامول کوم چې تاسو حرام وګڼل يا تاسو پر هغه درواغ تړئ؟!.
التفاسير العربية:
وَمَا ظَنُّ الَّذِیْنَ یَفْتَرُوْنَ عَلَی اللّٰهِ الْكَذِبَ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ لَذُوْ فَضْلٍ عَلَی النَّاسِ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَهُمْ لَا یَشْكُرُوْنَ ۟۠
پر الله درواغ تړونکي څه ګومان کوي چې د قيامت په ورځ به پر هغوی څه راځي؟! آيا هغوی ګومان کوي چې بخښنه به ورته وشي؟! ډېره لرې ده، بېشکه الله پر خلکو د پېرزوينې څښتن دی چې هغوی ته مهلت ورکوي او په سزا ورکولو کې بيړه نه کوي، خو د هغوی ډېری دالله له نعمت څخه نټه کوونکي دي چې پرې کړی يې دی؛ نو شکر يې نه وباسي.
التفاسير العربية:
وَمَا تَكُوْنُ فِیْ شَاْنٍ وَّمَا تَتْلُوْا مِنْهُ مِنْ قُرْاٰنٍ وَّلَا تَعْمَلُوْنَ مِنْ عَمَلٍ اِلَّا كُنَّا عَلَیْكُمْ شُهُوْدًا اِذْ تُفِیْضُوْنَ فِیْهِ ؕ— وَمَا یَعْزُبُ عَنْ رَّبِّكَ مِنْ مِّثْقَالِ ذَرَّةٍ فِی الْاَرْضِ وَلَا فِی السَّمَآءِ وَلَاۤ اَصْغَرَ مِنْ ذٰلِكَ وَلَاۤ اَكْبَرَ اِلَّا فِیْ كِتٰبٍ مُّبِیْنٍ ۟
او نه ته له کارونو په کوم کار کې بوخت وې او نه قرآن لولې ای رسوله! او نه تاسو ای مؤمنانو کوم کار ترسره کوئ خو دا چې موږ تاسو وينو پر تاسو پوه يو او آورو مو چې کله په کار پيل کوئ او پکې بېړه کوئ، ستا د پالونکي له پوهې د يوې ذرې په اندازه څه نه په آسمان کې او نه په ځمکه کې پټېدلی شي، نه د ذرې له اندازې کوچنی شی او نه لوی شی شته خو دا چې په هغه څرګند کتاب کې ليکل شوي دي چې نه کوچنۍ خبره او نه لويه خبره پرېږدي مګر شمېري يې.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• عظم ما ينتظر المشركين بالله من عذاب، حتى إنهم يتمنون دفعه بكل ما في الأرض، ولن يُقْبلَ منهم.
د الله لخوا د هغې سزا لوی والی چې د مشرکانو انتظار کوي، تر دې چې هغوی به هيله کوي چې په ټول هغه څه يې مخه ونيسي چې په ځمکه کې دي خو ترې وبه نه منل شي.

• القرآن شفاء للمؤمنين من أمراض الشهوات وأمراض الشبهات بما فيه من الهدايات والدلائل العقلية والنقلية.
قرآن د مؤمنانو لپاره د شهواتو او شبهاتو له ناروغيو درملنه ده ځکه په هغه کې لارښوونې عقلي او نقلي دليلونه دي.

• ينبغي للمؤمن أن يفرح بنعمة الإسلام والإيمان دون غيرهما من حطام الدنيا.
د مؤمنانو لپاره په کار دي چې د اسلام او ايمان پر نعمت خوشحاله شي له هغو دوو پرته د دنيا په توښه خوشحاله نشي.

• دقة مراقبة الله لعباده وأعمالهم وخواطرهم ونياتهم.
د الله لخوا د خپلو بندګانو، د هغوی د کړنو، زړونو او نيتونو دقيقه څارنه.

اَلَاۤ اِنَّ اَوْلِیَآءَ اللّٰهِ لَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُوْنَ ۟ۚ
خبر اوسئ بېشکه د الله پر دوستانو به د قيامت له راتلونکو حالاتو څخه نه وېره وي او نه به هغوی د دنيا په پاتې شويو برخو غمجنيږي.
التفاسير العربية:
الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَكَانُوْا یَتَّقُوْنَ ۟ؕ
دغه دوستان هغه کسان دي چې پر الله او دهغه پر رسول صلی الله عليه وسلم په ايمان راوړلو متصف دي او له الله څخه د هغه د امرونو په پرځای کولو او له نواهيوو يې په ډډه کولو وېريږي.
التفاسير العربية:
لَهُمُ الْبُشْرٰی فِی الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا وَفِی الْاٰخِرَةِ ؕ— لَا تَبْدِیْلَ لِكَلِمٰتِ اللّٰهِ ؕ— ذٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیْمُ ۟ؕ
هغوی لره د خپل پالونکي لخوا په دنيا کې د هغه څه زېری دی چې خوشحاله کوي يې په ښو خوبونو او يا د خلکو لخوا په ستاينه سره، او د پرېښتو لخوا د ارواوو د اخېستو پر مهال زېری دی، له مرګ وروسته او په حشر کې، په هغه څه کې بدلون نشته چې الله یې له هغوی سره ژمنه کړې ده، دغه بدله لويه بريا ده، ځکه په هغې کې د موخې ترلاسه کول دي او له وېرې ژغورل دي.
التفاسير العربية:
وَلَا یَحْزُنْكَ قَوْلُهُمْ ۘ— اِنَّ الْعِزَّةَ لِلّٰهِ جَمِیْعًا ؕ— هُوَ السَّمِیْعُ الْعَلِیْمُ ۟
ای رسوله! د دغو خلکو په طعنه او په دين کې عيب ويلو مه غمجنېږه، بېشکه برلاسي او غلبه ټول الله لره دي، هيڅ شی يې نشي بې وسې کولی، هغه د هغوی د ويناوو اورېدونکی دی، پر کړنو يې ښه پوه دی او ژر به هغوی ته پرې سزا ورکړي.
التفاسير العربية:
اَلَاۤ اِنَّ لِلّٰهِ مَنْ فِی السَّمٰوٰتِ وَمَنْ فِی الْاَرْضِ ؕ— وَمَا یَتَّبِعُ الَّذِیْنَ یَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ شُرَكَآءَ ؕ— اِنْ یَّتَّبِعُوْنَ اِلَّا الظَّنَّ وَاِنْ هُمْ اِلَّا یَخْرُصُوْنَ ۟
خبر اوسئ يوازې الله لره د هغه څه پاچايي ده چې په آسمانونو کې دي او د هغه څه پاچايي چې په ځمکه کې دي، د کوم شي پيروي کوي هغه مشرکان چې له الله پرته يې د شريکانو عبادت کوي؟! هغوی په حقيقت کې يوازې د شک پيروي کوي، هغوی الله ته د شريکانو په نسبت کولو کې يوازې درواغ وايي، الله د هغوی له وينا په لوی لوړوالي لوړ دی.
التفاسير العربية:
هُوَ الَّذِیْ جَعَلَ لَكُمُ الَّیْلَ لِتَسْكُنُوْا فِیْهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیٰتٍ لِّقَوْمٍ یَّسْمَعُوْنَ ۟
هغه يوازې داسې ذات دی ای خلکو! چې تاسو لره يې شپه داسې ګرځولې ده تر څو له خوځښت او ستړيا څخه پکې آرامه شئ، ورځ يې رڼا ګرځولې ده تر څو په هغې د هغه څه کوښښ وکړئ چې تاسو ته مو په ژوند کې ګټه رسوي، بېشکه په دغه کې څرګند دلايل دي د هغه قوم لپاره چې د باور او منلو وړ اورېدل کوي.
التفاسير العربية:
قَالُوا اتَّخَذَ اللّٰهُ وَلَدًا سُبْحٰنَهٗ ؕ— هُوَ الْغَنِیُّ ؕ— لَهٗ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَمَا فِی الْاَرْضِ ؕ— اِنْ عِنْدَكُمْ مِّنْ سُلْطٰنٍ بِهٰذَا ؕ— اَتَقُوْلُوْنَ عَلَی اللّٰهِ مَا لَا تَعْلَمُوْنَ ۟
له مشرکانو يوې ډلې وويل: الله پرېښتې لوڼې ګرځولې دي، الله د هغوی له وينا پاک دی، هغه پاک ذات له ټولو مخلوقاتو يې بې پروا دی، هغه لره د هغه څه پاچايي ده چې په آسمانونو کې دي او د هغه څه پاچايي ده چې په ځمکه کې دي، ای مشرکانو ستاسو سره مو په خپله دغه وينا کوم دليل نشته، آيا پر الله لويه وينا تړئ کله چې هغه ته د زوی نسبت کوئ، پر حقيقت يې نه پوهېږئ پرته له دليله يې وايئ؟!.
التفاسير العربية:
قُلْ اِنَّ الَّذِیْنَ یَفْتَرُوْنَ عَلَی اللّٰهِ الْكَذِبَ لَا یُفْلِحُوْنَ ۟ؕ
ای رسوله! هغوی ته ووايه: هغه کسان چې پر الله درواغ تړي هغه ته د زوی په نسبت کولو سره؛ پر هغه څه به بريالي نشي چې غواړي يې او نه به له هغه څه وژغورل شي چې ترې ډاريږي.
التفاسير العربية:
مَتَاعٌ فِی الدُّنْیَا ثُمَّ اِلَیْنَا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ نُذِیْقُهُمُ الْعَذَابَ الشَّدِیْدَ بِمَا كَانُوْا یَكْفُرُوْنَ ۟۠
هغوی دې نه دوکه کيږي چې د دنيا له خوندوروشيانو او پېرزوينو ګټه اخلي، هغه له منځه تلونکې لږ توښه ده، بيا يې د قيامت په ورځ موږ ته را ګرځېدل دي، بيا به سخته سزا وروڅکو پر الله د کفر او د هغه د رسول د درواغ ګڼلو له امله يې.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• ولاية الله تكون لمن آمن به، وامتثل أوامره، واجتنب نواهيه، واتبع رسوله صلى الله عليه وسلم، وأولياء الله هم الآمنون يوم القيامة، ولهم البشرى في الدنيا إما بالرؤيا الصالحة أو عند الموت.
د الله دوستي د هغه چا لپاره وي چې ايمان يې پرې راوړی وي، د هغه امرونه يې په ځای کړي وي او له نواهيوو يې ډډه کړې وي، د هغه د رسول صلی الله عليه وسلم پيروي يې کړې وي، د الله دوستان د قيامت په ورځ ډاډمن دي، هغوی لره په دنيا کې په ښو خوبو ليدلو سره زيری وي يا د مرګ پر مهال وي.

• العزة لله جميعًا وحده ؛ فهو مالك الملك، وما عُبِد من دون الله لا حقيقة له.
ټول عزت يوازې يو الله لره دی، د پاچاهۍ څښتن دی او له الله پرته چې څوک لمانځل کيږي د هغه هيڅ حقيقت نشته.

• الحث على التفكر في خلق الله؛ لأن ذلك يقود إلى الإيمان به وتوحيده.
د الله په مخلوق کې فکر کولو ته هڅول، ځکه دغه پر الله ايمان او د هغه يووالي ته لارښوونه کوي.

• حرمة الكذب على الله عز وجل، وأن صاحبه لن يفلح، ومن أعظم الكذب نسبة الولد له سبحانه.
پر الله د درواغ تړلو حراموالی او دا چې دراوغ تړونکی هيڅکله نشي بریالی کېدلی او تر ټولو لوی درواغ هغه پاک ذات ته د زوی نسبت کول دي.

وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَاَ نُوْحٍ ۘ— اِذْ قَالَ لِقَوْمِهٖ یٰقَوْمِ اِنْ كَانَ كَبُرَ عَلَیْكُمْ مَّقَامِیْ وَتَذْكِیْرِیْ بِاٰیٰتِ اللّٰهِ فَعَلَی اللّٰهِ تَوَكَّلْتُ فَاَجْمِعُوْۤا اَمْرَكُمْ وَشُرَكَآءَكُمْ ثُمَّ لَا یَكُنْ اَمْرُكُمْ عَلَیْكُمْ غُمَّةً ثُمَّ اقْضُوْۤا اِلَیَّ وَلَا تُنْظِرُوْنِ ۟
کيسه بيان کړه ای رسوله! دغو مشرکانو ته چې د نوح عليه السلام خبره يې درواغ وګڼله کله چې هغه خپل قوم ته وويل: ای زما قومه! که چېرې زما اوسېدل ستاسو ترمنځ درباندې بوج شوي وي او زما لخوا د الله د نښانو يادونه او زما نصيحت درباندې سخت شوي وي، زما د وژلو هوډ مو کړی وي؛ نو ما يوازې پر الله بروسه کړې ده ستاسو د دوکې په ترسره کولو کې، خپل کارمو پياوړی کړئ، زما د وژلو تکل وکړئ او خپل معبودان مو را وبولئ ترڅو ترې مرسته وغواړئ، بيا دې ستاسو چل پټ ګونګ نه وي، زما د وژلو لپاره ستاسو د تدبير وروسته تاسو هغه وکړئ چې پټوئ يې او يوه لحظه مې هم مه وروسته کوئ.
التفاسير العربية:
فَاِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَمَا سَاَلْتُكُمْ مِّنْ اَجْرٍ ؕ— اِنْ اَجْرِیَ اِلَّا عَلَی اللّٰهِ ۙ— وَاُمِرْتُ اَنْ اَكُوْنَ مِنَ الْمُسْلِمِیْنَ ۟
که چېرې تاسو زما له بلنې مخ اړولی وي نو تاسو پوه ياست چې ما د خپل پالونکي په پيغام رسولو له تاسو کومه بدله نه ده غوښتې، زما بدله يوازې پر الله ده، پر ما مو ايمان راوړی وي او که مو کفر کړی وي، او الله امر راته کړی چې په پيروۍ او نېک عمل هغه لره له غاړه اېښودونکو شم.
التفاسير العربية:
فَكَذَّبُوْهُ فَنَجَّیْنٰهُ وَمَنْ مَّعَهٗ فِی الْفُلْكِ وَجَعَلْنٰهُمْ خَلٰٓىِٕفَ وَاَغْرَقْنَا الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا ۚ— فَانْظُرْ كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُنْذَرِیْنَ ۟
قوم يې هغه درواغجن وګاڼه، هغه يې رېښتينی ونه ګاڼه؛ نو هغه او له مؤمنانو چې څوک په کښتۍ کې ورسره وو ومو ژغورل او له هغوی د مخکينيو لپاره مو ځای ناستي وګرځول او هغه کسان مو تباه کړل چې نښانې او د طوفان دليلونه يې درواغ ګڼلي وو؛ نو ای رسوله فکر وکړه چې د هغه قوم د چارو پايله څنګه وه چې نوح عليه السلام وېرولي وو، خو هغوی ايمان نه و راوړی.
التفاسير العربية:
ثُمَّ بَعَثْنَا مِنْ بَعْدِهٖ رُسُلًا اِلٰی قَوْمِهِمْ فَجَآءُوْهُمْ بِالْبَیِّنٰتِ فَمَا كَانُوْا لِیُؤْمِنُوْا بِمَا كَذَّبُوْا بِهٖ مِنْ قَبْلُ ؕ— كَذٰلِكَ نَطْبَعُ عَلٰی قُلُوْبِ الْمُعْتَدِیْنَ ۟
بيا څه موده وروسته مو په نوح عليه السلام پسې نور رسولان خپلو قومونو ته يې ولېږل، رسولان يې خپلو امتونو ته له نښانو او دلايلو سره راغلل خو د هغوی د رسولانو په درواغ ګڼلو د خپل پخواني ټينګار له امله يې اراده نه وه چې ايمان راوړي؛ نو الله يې پر زړونو مهر ولګاوه، د دغه مهر غوندې چې د پخوانيو رسولانو د امتونو پر زړونو مو لګولی د هغو کافرانو پر زړونو په هر وخت او هرځای کې مهر لګوو چې د کفر له امله د الله له پولو اوښتونکي دي.
التفاسير العربية:
ثُمَّ بَعَثْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ مُّوْسٰی وَهٰرُوْنَ اِلٰی فِرْعَوْنَ وَمَلَاۡىِٕهٖ بِاٰیٰتِنَا فَاسْتَكْبَرُوْا وَكَانُوْا قَوْمًا مُّجْرِمِیْنَ ۟
بيا وروسته له څه مودې مو په دغو رسولانو پسې موسی او دهغه ورور هارون د مصر پاچا فرعون او د هغه د قوم لويانو ته ولېږل، هغوی دواړه مو له داسې نښانو سره ولېږل چې د هغوی پر رېښتينولۍ دلالت کوونکې وې، خو هغوی پر هغه څه له ايمان راوړلو لويي وکړه چې هغوی دواړه ورسره راغلي وو، هغوی ګناهکار قوم وو، پر الله د کفر او د هغه د رسولانو د درواغجن ګڼلو له امله.
التفاسير العربية:
فَلَمَّا جَآءَهُمُ الْحَقُّ مِنْ عِنْدِنَا قَالُوْۤا اِنَّ هٰذَا لَسِحْرٌ مُّبِیْنٌ ۟
کله چې فرعون او د هغه له قومه لويانو ته هغه دين راغی چې موسی او هارون عليهما السلام راوړی و، هغوی د هغو نښانو په اړه چې دلالت کوونکې وې د هغه څه پر رېښتينولۍ چې موسی راوړي و وويل: بېشکه هغه ښکاره جادو دی حق نه دی.
التفاسير العربية:
قَالَ مُوْسٰۤی اَتَقُوْلُوْنَ لِلْحَقِّ لَمَّا جَآءَكُمْ ؕ— اَسِحْرٌ هٰذَا ؕ— وَلَا یُفْلِحُ السّٰحِرُوْنَ ۟
موسی پر هغوی د نيوکې کوونکي په ډول وويل: آيا حق ته جادو وايئ چې کله درته راشي؟ هيڅکله نه، هغه جادو نه دی، بېشکه زه ښه پوهېږم چې جادوګر هيڅکله نشي بریالی کېدلی؛ نو ما لره به د هغه راکړه ورکړه څنګه وي؟!.
التفاسير العربية:
قَالُوْۤا اَجِئْتَنَا لِتَلْفِتَنَا عَمَّا وَجَدْنَا عَلَیْهِ اٰبَآءَنَا وَتَكُوْنَ لَكُمَا الْكِبْرِیَآءُ فِی الْاَرْضِ ؕ— وَمَا نَحْنُ لَكُمَا بِمُؤْمِنِیْنَ ۟
د فرعون قوم موسی عليه السلام ته په ځواب ورکولو وويل: آيا له دغه جادو سره راغلې تر څو موږ له هغه دينه واړوې چې خپل پلرونه مو پرې موندلي دي او پاچايي ستا او ستا د ورور شي؟ موږ تاسو دواړو لره ای موسی او هارونه! پدې اقرار کوونکي نه يو چې تاسو رسولان ياست او موږ ته رالېږل شوي ياست.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• سلاح المؤمن في مواجهة أعدائه هو التوكل على الله.
د مؤمن وسله د دوښمن سره په مخامخ کېدو کې پر الله بروسه ده.

• الإصرار على الكفر والتكذيب بالرسل يوجب الختم على القلوب فلا تؤمن أبدًا.
پر کفر ټينګار او د رسولانو درواغ ګڼل د زړونو د مهر لامل کيږي چې بيا هيڅکله ايمان نه راوړي.

• حال أعداء الرسل واحد، فهم دائما يصفون الهدى بالسحر أو الكذب.
د رسولانو د دښمنانو حال يو ډول وي، هغوی تل لارښوونه؛ کوډې او درواغ بولي.

• إن الساحر لا يفلح أبدًا.
بېشکه کوډګر هيڅکله نه بريالی کيږي.

وَقَالَ فِرْعَوْنُ ائْتُوْنِیْ بِكُلِّ سٰحِرٍ عَلِیْمٍ ۟
فرعون خپل قوم ته وويل: ماته هر داسې کوډګر چې ماهر وي او هغه لره دقيق وي راولئ.
التفاسير العربية:
فَلَمَّا جَآءَ السَّحَرَةُ قَالَ لَهُمْ مُّوْسٰۤی اَلْقُوْا مَاۤ اَنْتُمْ مُّلْقُوْنَ ۟
کله چې هغوی فرعون ته ساحران راوستل، موسی عليه السلام هغوی ته وويل په داسې حال کې د هغوی پر وړاندې په خپله بريا باوري و: وغورځوئ ای ساحرانو هغه څه چې تاسو يې غورځوونکي ياست.
التفاسير العربية:
فَلَمَّاۤ اَلْقَوْا قَالَ مُوْسٰی مَا جِئْتُمْ بِهِ ۙ— السِّحْرُ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ سَیُبْطِلُهٗ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ لَا یُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِیْنَ ۟
کله چې هغوی ورسره شته جادو وغورځاوه، موسی عليه السلام ورته وويل: څه چې مو ښکاره کړل هغه کوډې دي، بېشکه الله به ژر هغه څه باطل کړي چې تاسو وکړل هيڅ اغېز به ونلري، بېشکه تاسو د خپل جادو په مټ په ځمکه کې ورانکاري ياست او الله د هغه چا کار نه سموي چې ورانکاری وي.
التفاسير العربية:
وَیُحِقُّ اللّٰهُ الْحَقَّ بِكَلِمٰتِهٖ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُوْنَ ۟۠
الله حق ثابتوي او په خپلو تقدیري کلماتو او له شرعي کلماتو څخه په حجتونو او برهانونو ځای ورکوي، که څه هم دغه کار د فرعون له پېروانو ګناهګاره کافرانو ته ښه نه ښکاري.
التفاسير العربية:
فَمَاۤ اٰمَنَ لِمُوْسٰۤی اِلَّا ذُرِّیَّةٌ مِّنْ قَوْمِهٖ عَلٰی خَوْفٍ مِّنْ فِرْعَوْنَ وَمَلَاۡىِٕهِمْ اَنْ یَّفْتِنَهُمْ ؕ— وَاِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِی الْاَرْضِ ۚ— وَاِنَّهٗ لَمِنَ الْمُسْرِفِیْنَ ۟
قوم د مخ اړولو ټينګه اراد ه کړې وه؛ نو موسی عليه السلام سره له دې چې له څرګندو نښانو او ښکاره حجتونو سره راغلی و، چا رېښتينی ونه ګاڼه پرته د هغه د قوم بنواسرائيلو له يو څو ځوانانو څخه، چې هغوی هم له فرعون او د هغه د قوم له لويانو له خپل ايمانه د اړولو وېره لرله ځکه هغوی ته يې سزا ورڅکله که د هغوی حال ورته ښکاره شوی و، بېشکه فرعون لويي کوونکی پر مصر او د هغو پر اوسېدونکو واکمن دی او هغه بني اسرائيلو ته په کفر، وژنه او سزا ورکولو کې له بريده اوښتونکو څخه دی.
التفاسير العربية:
وَقَالَ مُوْسٰی یٰقَوْمِ اِنْ كُنْتُمْ اٰمَنْتُمْ بِاللّٰهِ فَعَلَیْهِ تَوَكَّلُوْۤا اِنْ كُنْتُمْ مُّسْلِمِیْنَ ۟
موسی عليه السلام خپل قوم ته وويل: ای زما قومه! که مو پر الله حق ايمان راوړی وي؛ نو يوازې پر هغه باور وکړئ که تاسو مسلمانان ياستئ، پر الله بروسه له تاسو د بدۍ مخه نيسي او خير درته راجلبوي.
التفاسير العربية:
فَقَالُوْا عَلَی اللّٰهِ تَوَكَّلْنَا ۚ— رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِّلْقَوْمِ الظّٰلِمِیْنَ ۟ۙ
موسی عليه السلام ته يې ځواب ورکړ ويې ويل: يوازې پر الله مو بروسه کړې ده، ای زموږ پالونکيه پر موږ ظالمان مه واکمن کوه، چې د دين په اړه مو په فتنه کې واچوي په سزا راکولو، وژلو او له دين څخه په اړولو.
التفاسير العربية:
وَنَجِّنَا بِرَحْمَتِكَ مِنَ الْقَوْمِ الْكٰفِرِیْنَ ۟
ای زموږ پالونکيه په خپله لورېينه مو د فرعون له کافر قوم څخه وژغوره، بېشکه هغوی موږ مرېيان وګرځولو او په سزا راکولو او ژولو يې وځورلو.
التفاسير العربية:
وَاَوْحَیْنَاۤ اِلٰی مُوْسٰی وَاَخِیْهِ اَنْ تَبَوَّاٰ لِقَوْمِكُمَا بِمِصْرَ بُیُوْتًا وَّاجْعَلُوْا بُیُوْتَكُمْ قِبْلَةً وَّاَقِیْمُوا الصَّلٰوةَ ؕ— وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟
او موسی او د هغه ورور هارون عليهما السلام ته مو وحي وکړه، چې تاسو دواړه مو د قوم لپاره په مصر کې یو ټاکلی کور د الله د عبادت لپاره وګرځوئ، او خپل کورونه مو د قبلې بيت المقدس لوري ته وګرځوئ او بشپړ لمونځ وکړئ، او ای موسی! مؤمنان د الله پر هغه مرسته او تاييد او د هغوی د دښمن پر تباهۍ او په ځمکه کې يې پر ځای ناستي کېدو خبر کړه چې هغوی خوشحالوي.
التفاسير العربية:
وَقَالَ مُوْسٰی رَبَّنَاۤ اِنَّكَ اٰتَیْتَ فِرْعَوْنَ وَمَلَاَهٗ زِیْنَةً وَّاَمْوَالًا فِی الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا ۙ— رَبَّنَا لِیُضِلُّوْا عَنْ سَبِیْلِكَ ۚ— رَبَّنَا اطْمِسْ عَلٰۤی اَمْوَالِهِمْ وَاشْدُدْ عَلٰی قُلُوْبِهِمْ فَلَا یُؤْمِنُوْا حَتّٰی یَرَوُا الْعَذَابَ الْاَلِیْمَ ۟
موسی عليه السلام وويل: ای زموږ پالونکيه! بېشکه تا فرعون او د هغه له قومه اشرافو ته د دنیا ښکلا او زينت ورکړي دي او هغوی ته دې د دغې دنيا په ژوند کې مالونه ورکړي دي، هغوی ستا په ورکړه ستا شکر نه دی اېستلی، بلکې پر هغو مالونو يې ستا له لارې د لارورکۍ مرسته غوښتې ده، ای زموږ پالونکيه مالونه يې ختم کړه او له منځه يې يوسه، زړونه يې سخت کړه، چې ايمان را نه وړي مګر کله چې دردوونکې سزا وويني چې هغه مهال يې ايمان راوړل ګټه نه ورته رسوي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الثقة بالله وبنصره والتوكل عليه ينبغي أن تكون من صفات المؤمن القوي.
پر الله او د هغه پر مرسته باور لرل او پر هغه بروسه کول په کار دي چې د پياوړي مؤمن له صفاتو څخه وي.

• بيان أهمية الدعاء، وأنه من صفات المتوكلين.
د دعا د اهميت بيان او دا چې دعا د بروسه کوونکو له صفاتو څخه ده.

• تأكيد أهمية الصلاة ووجوب إقامتها في كل الرسالات السماوية وفي كل الأحوال.
د لمانځه پر اهميت ټينګار او په ټولو اسماني رسالتونو او حالتونو کې يې د بشپړ اداکولو وجوب.

• مشروعية الدعاء على الظالم.
د ظالم پر خلاف د ښېرا رواوالی.

قَالَ قَدْ اُجِیْبَتْ دَّعْوَتُكُمَا فَاسْتَقِیْمَا وَلَا تَتَّبِعٰٓنِّ سَبِیْلَ الَّذِیْنَ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟
الله وايي: ستاسو دواړو دعا مې قبوله کړه ای موسی او هارونه! د فرعون او د هغه د قوم د اشرافو پر خلاف؛ نو پر خپل دين مو ثابت اوسئ او له هغه د هغو ناپوهانو لارې ته مه اوړئ چې د حق په لاره نه پوهيږي.
التفاسير العربية:
وَجٰوَزْنَا بِبَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ الْبَحْرَ فَاَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُوْدُهٗ بَغْیًا وَّعَدْوًا ؕ— حَتّٰۤی اِذَاۤ اَدْرَكَهُ الْغَرَقُ قَالَ اٰمَنْتُ اَنَّهٗ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا الَّذِیْۤ اٰمَنَتْ بِهٖ بَنُوْۤا اِسْرَآءِیْلَ وَاَنَا مِنَ الْمُسْلِمِیْنَ ۟
د بنواسرائيلو لپاره مو له دريابه تېرېدل آسانه کړل وروسته له چاودلو يې تر دې چې هغوی خوندي ترې تېرشول، فرعون او د هغه لښکرې په ظلم او تيري ورپسې وو، تردې چې درياب پرې راغی، ډوب شو او له ژغورنې ناهيلی شو، ويې ويل: ايمان مې راوړی چې پر حقه معبود نشته مګر هغه ذات چې بني اسرائيلو پرې ايمان راوړی دی او زه هغه لره په پيروۍ له غاړې اېښودونکو څخه يم.
التفاسير العربية:
آٰلْـٰٔنَ وَقَدْ عَصَیْتَ قَبْلُ وَكُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِیْنَ ۟
آيا اوس ايمان راوړې وروسته له ژونده د ناهيله کېدوڅخه؟! حال دا چې ای فرعونه! تا د سزا له راتلو مخکې له الله سرغړونه کړې ده پر هغه د کفر او د هغه له لارې د راګرځولو له امله او ته له ورانکارو څخه وې د ځان په لارورکۍ کې او د نورو په لارورکولو کې.
التفاسير العربية:
فَالْیَوْمَ نُنَجِّیْكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُوْنَ لِمَنْ خَلْفَكَ اٰیَةً ؕ— وَاِنَّ كَثِیْرًا مِّنَ النَّاسِ عَنْ اٰیٰتِنَا لَغٰفِلُوْنَ ۟۠
نو نن دې ای فرعونه! له دريابه راباسو، په لوړه زمکه دې ګرځوو ترڅو هغه څوک درڅخه پند واخلي چې له تا وروسته راځي او بېشکه ډېری له خلکو زموږ له حجتونو او زموږ د قدرت له دلايلو بې خبره دي په هغو کې فکر نه کوي.
التفاسير العربية:
وَلَقَدْ بَوَّاْنَا بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ مُبَوَّاَ صِدْقٍ وَّرَزَقْنٰهُمْ مِّنَ الطَّیِّبٰتِ ۚ— فَمَا اخْتَلَفُوْا حَتّٰی جَآءَهُمُ الْعِلْمُ ؕ— اِنَّ رَبَّكَ یَقْضِیْ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ فِیْمَا كَانُوْا فِیْهِ یَخْتَلِفُوْنَ ۟
بېشکه بنواسرائيل مو په ستايل شوې سيمه او خوښ کړل شوي ځای؛ د شام په مبارک ښار کې کوز کړل، هغوی ته مو پاکه حلاله روزي ورکړه، د خپل دين په چاره کې يې تر هغه اختلاف نه و کړی تر څو چې هغوی ته قرآن راغی؛ د هغه څه تصديق کوونکی و چې د محمد صلی الله عليه وسلم کوم صفت يې په تورات کې لوستی وو، کله يې چې له دغه څخه نټه وکړه سيمې ترې واخېستل شوې، بېشکه ستا پالونکی ای رسوله! د قيامت په ورځ د هغوی تر منځ په هغه څه کې پرېکړه کوي چې هغوی پکښې اختلاف کولو؛ نو له هغوی به حق پلوي او باطل پلوي هر يوه ته د هغه څه بدله ورکړي چې وړ يې وي.
التفاسير العربية:
فَاِنْ كُنْتَ فِیْ شَكٍّ مِّمَّاۤ اَنْزَلْنَاۤ اِلَیْكَ فَسْـَٔلِ الَّذِیْنَ یَقْرَءُوْنَ الْكِتٰبَ مِنْ قَبْلِكَ ۚ— لَقَدْ جَآءَكَ الْحَقُّ مِنْ رَّبِّكَ فَلَا تَكُوْنَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِیْنَ ۟ۙ
که چېرې ای رسوله! په شک او حيرانتيا کې وې د هغه قرآن له حقيقته چې تاته مو نازل کړی دی؛ نو له يهودانو چې تورات لولي هغه څوک وپوښته چې ايمان يې راوړی او له نصاراوو چې انجيل لولي، ژر به دې خبر کړي پردې چې کوم څه پر تا نازل کړل شوي هغه حق دي، ځکه هغوی يې په کتابونو کې د هغه صفت مومي، ستا د پالونکي لخوا داسې حق درته راغی چې شک پکې نشته؛ نو ته له شک کوونکو څخه مه کېږه.
التفاسير العربية:
وَلَا تَكُوْنَنَّ مِنَ الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِ اللّٰهِ فَتَكُوْنَ مِنَ الْخٰسِرِیْنَ ۟
او له هغو کسانو مه کېږه چې د الله حجتونه اوبرهانونه يې درواغ ګڼلي، چې پر دغه کار به له هغو زيانمنو څخه شې چې ځانونه يې د خپل کفر له امله د تباهۍ ځايونو ته ور اچولي دي، دغه ټول وېرول د شک او درواغ ګنلو د خطر بيانولو لپاره دي، که نه نبي معصوم دی چې له هغه دې دغه څه صادر شي.
التفاسير العربية:
اِنَّ الَّذِیْنَ حَقَّتْ عَلَیْهِمْ كَلِمَتُ رَبِّكَ لَا یُؤْمِنُوْنَ ۟ۙ
بېشکه پر هغو کسانو د الله پرېکړه ثابته شوه چې هغوی به پر کفر مړه کيږي پر کفر د ټينګار له امله يې، هغوی هيڅکله ايمان نه راوړي.
التفاسير العربية:
وَلَوْ جَآءَتْهُمْ كُلُّ اٰیَةٍ حَتّٰی یَرَوُا الْعَذَابَ الْاَلِیْمَ ۟
او که څه هم هغوی ته هره شرعي او کوني نښه راشي تر دې چې هغوی دردوونکې سزا وويني؛ نو ايمان راوړي چې هغه مهال يې ايمان راوړل ورته ګټه نه رسوي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• وجوب الثبات على الدين، وعدم اتباع سبيل المجرمين.
پر دين د ثابت پاتې کېدو لازموالی او د ګناهګارانو د لارې پيروي نه کول.

• لا تُقْبل توبة من حَشْرَجَت روحه، أو عاين العذاب.
د هغه چا توبه نه قبليږي چې د روح وتلو پر مهال یې وکړي او يا سزا وويني.

• أن اليهود والنصارى كانوا يعلمون صفات النبي صلى الله عليه وسلم، لكن الكبر والعناد هو ما منعهم من الإيمان.
دا چې يهود او نصارا د نبي صلی الله عليه وسلم پر صفتونو پوهېدل خو لويي او ضد له ايمان راوړلو را وګرځول.

فَلَوْلَا كَانَتْ قَرْیَةٌ اٰمَنَتْ فَنَفَعَهَاۤ اِیْمَانُهَاۤ اِلَّا قَوْمَ یُوْنُسَ ۚؕ— لَمَّاۤ اٰمَنُوْا كَشَفْنَا عَنْهُمْ عَذَابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا وَمَتَّعْنٰهُمْ اِلٰی حِیْنٍ ۟
داسې نه دي پېښ شوي چې له هغو ښارونو د کوم ښار خلکو دې د باور وړ ايمان راوړی وي چې موږ رسولان ورته لېږلي دي د سزا له ليدلو مخکې، نو ايمان يې ګته ورته رسولې وي د سزا له ليدو مخکې د ايمان د راتلو له امله، مګر د يونس قوم کله يې چې ايمان راوړ رېښتينی ايمان؛ موږ د دنيا په ژوند کې له هغوی د خوارۍ او رسوايۍ سزا پورته کړه او هغوی ته مو يې د مرګونو د وخت تر رسېدو پورې ګټه ورکړه.
التفاسير العربية:
وَلَوْ شَآءَ رَبُّكَ لَاٰمَنَ مَنْ فِی الْاَرْضِ كُلُّهُمْ جَمِیْعًا ؕ— اَفَاَنْتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتّٰی یَكُوْنُوْا مُؤْمِنِیْنَ ۟
ای رسوله! که چېرې ستاپالونکي د ټولو هغو کسانو چې په ځمکه کې دي ايمان راوړل غوښتی، هغوی به ايمان راوړی وای، خو دغه يې د يو حکمت له مخې نه دي غوښتي، هغه په خپل عدل سره چې چاته وغواړي لارورکی کوي يې او په خپله پېرزوينه چې چاته وغواړي لارښوونه ورته کوي، ستا په توان کې نه دي چې خلک اړ کړې ترڅو مؤمنان شي، هغوی ته د ايمان راوړلو توفيق يوازې د الله په لاس کې دی.
التفاسير العربية:
وَمَا كَانَ لِنَفْسٍ اَنْ تُؤْمِنَ اِلَّا بِاِذْنِ اللّٰهِ ؕ— وَیَجْعَلُ الرِّجْسَ عَلَی الَّذِیْنَ لَا یَعْقِلُوْنَ ۟
او هيڅوک نشي کولی چې له خپل لوري ايمان راوړي خو دا چې د الله اراده وشي؛ نو ايمان راوړل يوازې د الله په خوښه راځي، ستا نفس دې پر هغوی د افسوسونو له امله له منځه نه ځي، الله سزا او رسوايي پر هغو خلکو ګرځوي چې د هغه حجتونه، برهانونه، حکمونه او نواهي نشي درک کولی.
التفاسير العربية:
قُلِ انْظُرُوْا مَاذَا فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— وَمَا تُغْنِی الْاٰیٰتُ وَالنُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لَّا یُؤْمِنُوْنَ ۟
ای رسوله! هغو مشرکانو ته چې له تا څخه د نښانو غوښتنه کوي ووايه: فکر وکړئ په آسمانونو او ځمکه کې کومې داسې نښانې دي چې د الله پر يووالي او قدرت دلالت کوونکې دي او د نښانو نازلول، حجتونه او رسولان هغه قوم ته ګته نشي رسولی چې په هغوی کې دا وړتيا نه وي چې ايمان دې راوړي پر کفر د ټينګار له امله يې.
التفاسير العربية:
فَهَلْ یَنْتَظِرُوْنَ اِلَّا مِثْلَ اَیَّامِ الَّذِیْنَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِهِمْ ؕ— قُلْ فَانْتَظِرُوْۤا اِنِّیْ مَعَكُمْ مِّنَ الْمُنْتَظِرِیْنَ ۟
آيا دغه درواغ ګڼونکي انتظار کوي مګر د هغو پېښو غوندې ته چې الله پر پخوانيو درواغ ګنونکو امتونو راوستلې؟! ای رسوله! هغوی ته ووايه: د الله د سزا انتظار وکړئ بېشکه زه ستاسو سره د خپل پالونکي ژمنې ته له انتظار کوونکو څخه يم.
التفاسير العربية:
ثُمَّ نُنَجِّیْ رُسُلَنَا وَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا كَذٰلِكَ ۚ— حَقًّا عَلَیْنَا نُنْجِ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟۠
بيا پر هغوی سزا نازلوو او خپل رسولان ژغورو او هغه کسان ژغورو چې له هغوی سره يې ايمان راوړی دی؛ نو هغوی ته هغه څه نه رسيږي چې قوم ته يې رسېدلي، لکه څنګه مو چې دغه رسولان او له هغوی سره مؤمنان وژغورل همدارنګه د الله رسول او له هغه سره مؤمنان په داسې حقه ژغورنه سره ژغورو چې پر موږ لازمه ده.
التفاسير العربية:
قُلْ یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ اِنْ كُنْتُمْ فِیْ شَكٍّ مِّنْ دِیْنِیْ فَلَاۤ اَعْبُدُ الَّذِیْنَ تَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَلٰكِنْ اَعْبُدُ اللّٰهَ الَّذِیْ یَتَوَفّٰىكُمْ ۖۚ— وَاُمِرْتُ اَنْ اَكُوْنَ مِنَ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟ۙ
ای رسوله! ووايه: ای خلکو که چېرې تاسو زما د هغه دين په اړه په شک وئ چې زه مو ورته رابولم حال داچې هغه د يووالي دين دی؛ نو زه ستاسو د دين د فساد په اړه باوري يم پيروي يې نه کوم، زه د هغه شيانو عبادت نه کوم چې تاسو يې له الله پرته عبادت کوئ بلکې زه د هغه چا عبادت کوم چې مړ کوي مې او ماته يې امر کړی چې له هغو مؤمنانو شم چې هغه لره د دين ځانګړي کوونکي دي.
التفاسير العربية:
وَاَنْ اَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّیْنِ حَنِیْفًا ۚ— وَلَا تَكُوْنَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِیْنَ ۟
همدارنګه يې ماته امر کړی چې پر حق دين نېغ واوسم او ثابت پرې پاتې شم له ټولو اديانو هغه ته راکوږ وم، زه يې له دې څخه منع کړی يم چې پر هغه له شرک کوونکو څخه شم.
التفاسير العربية:
وَلَا تَدْعُ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ مَا لَا یَنْفَعُكَ وَلَا یَضُرُّكَ ۚ— فَاِنْ فَعَلْتَ فَاِنَّكَ اِذًا مِّنَ الظّٰلِمِیْنَ ۟
ای پېغمبره! له الله پرته بتان، مجسمې او نور هغه شيان مه رابوله چې نه د ګټې واک لري چې ګټه درته ورسوي او نه د زيان چې زيان درته ورسوي، که چېرې دې د هغو عبادت وکړ؛ نو هغه مهال به ته له ظالمانو د الله پر حق او ځانو پر حق له تيري کوونکو څخه وې.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الإيمان هو السبب في رفعة صاحبه إلى الدرجات العلى والتمتع في الحياة الدنيا.
ايمان د خپل څښتن د لوړو درجو د لا اوچتوالي او د دنيا په ژوند کې د مزو لامل ګرځي.

• ليس في مقدور أحد حمل أحد على الإيمان؛ لأن هذا عائد لمشيئة الله وحده.
د هيچا په توان کې دا نشته چې بل څوک ايمان راوړلو ته اړ کړي ځکه دغه يوازې د الله تر خوښې پورې اړه لري.

• لا تنفع الآيات والنذر من أصر على الكفر وداوم عليه.
هغه چاته نښانې او وېرونې ګټه نه رسوي چې هغه پر کفر ټينګار کوي او دوام پرې کوي.

• وجوب الاستقامة على الدين الحق، والبعد كل البعد عن الشرك والأديان الباطلة.
پر حق دين د نېغ پاتې کېدو لازموالی او له شرک او باطلو اديانو څخه په ټوله معنی لرې والی.

وَاِنْ یَّمْسَسْكَ اللّٰهُ بِضُرٍّ فَلَا كَاشِفَ لَهٗۤ اِلَّا هُوَ ۚ— وَاِنْ یُّرِدْكَ بِخَیْرٍ فَلَا رَآدَّ لِفَضْلِهٖ ؕ— یُصِیْبُ بِهٖ مَنْ یَّشَآءُ مِنْ عِبَادِهٖ ؕ— وَهُوَ الْغَفُوْرُ الرَّحِیْمُ ۟
ای پېغمبره! که چېرې الله کوم کړاو درته ورسوي او د ګرځولو طلب یې درڅخه وکړای شي؛ نو له هغه پاک ذات پرته بل کوم ګرځوونکی نشته، که هغه د کومې پېرزوينې ارداه درته ولري؛ نو څوک نشته چې د هغه پېرزوينه در څخه وګرځوي، له بندګانو چې چاته وغواړي خپله پېرزوينه ورته رسوي، هغه لره کوم اړ اېستونکی نشته او له بندګانو يې د هغه چا لپاره ډېر بښونکی دی چې توبه وباسي، پر هغوی مهربانه دی.
التفاسير العربية:
قُلْ یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَآءَكُمُ الْحَقُّ مِنْ رَّبِّكُمْ ۚ— فَمَنِ اهْتَدٰی فَاِنَّمَا یَهْتَدِیْ لِنَفْسِهٖ ۚ— وَمَنْ ضَلَّ فَاِنَّمَا یَضِلُّ عَلَیْهَا ؕ— وَمَاۤ اَنَا عَلَیْكُمْ بِوَكِیْلٍ ۟ؕ
ای رسوله! ووايه: ای خکو! بېشکه د خپل پالونکي لخوا نازل کړل شوی قران درته راغی، څوک چې په سمه لاره شو او ايمان يې پرې راوړ؛ نو ګټه يې همغه ته ور ګرځېدونکې ده، ځکه الله د بندګانو له پيروۍ بې پروا دی، څوک چې لارورکی شو؛ نو د لارورکۍ اغېز يې يوازې پرخپل ځان دی، الله ته يې د بندګانو سرغړونه زيان نه رسوي، ته پر هغوی څارونکی نه يې، زه مو کړنې څارم او پر هغو حساب درسره کوم.
التفاسير العربية:
وَاتَّبِعْ مَا یُوْحٰۤی اِلَیْكَ وَاصْبِرْ حَتّٰی یَحْكُمَ اللّٰهُ ۚ— وَهُوَ خَیْرُ الْحٰكِمِیْنَ ۟۠
ای رسوله! د هغه څه پيروي وکړه چې پالونکی يې دې درته وحي کوي او عمل پرې وکړه، او له قوم څخه دې د هغه چا پر تکليف چې مخالفت دې کوي او د کوم څه پر رسولو چې امر درته شوی د هغو پر رسولو صبر وکړه، همدغه ته دوام ورکړه ترڅو الله د هغوی ترمنځ په خپله پرېکړه سره پرېکړه وکړي چې په دنيا کې د هغوی پر خلاف ستا مرسته کول دي او په آخرت کې هغوی ته سزا ورکول دي که چېرې پر کفر مړه شي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• إن الخير والشر والنفع والضر بيد الله دون ما سواه.
بېشکه خير او شر، ګټه او زيان د الله په لاس کې دي نه د بل چا په لاس کې.

• وجوب اتباع الكتاب والسُّنَّة والصبر على الأذى وانتظار الفرج من الله.
د کتاب او سنتو د پيروۍ واجبوالی پر کړاو صبر او د الله له لوري د هوساينې انتظار.

• آيات القرآن محكمة لا يوجد فيها خلل ولا باطل، وقد فُصِّلت الأحكام فيها تفصيلًا تامَّا.
د قرآن آيتونه محکم دي په هغو کې هيڅ نيمګړتيا او باطل نشته او په هغو کې حکمونه په پوره تفصيل سره بيان کړل شوي دي.

• وجوب المسارعة إلى التوبة والندم على الذنوب لنيل المطلوب والنجاة من المرهوب.
توبې او پر ګناهونو پښېمانۍ ته د بيړې کولو واجبوالی د موخې د ترلاسه کولو او له وېرې د خلاصون لپاره.

 
ترجمة معاني سورة: يونس
فهرس السور رقم الصفحة
 
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة البشتوية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فهرس التراجم

الترجمة البشتوية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

إغلاق