ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة البشتوية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - فهرس التراجم
سورة مريم - مريم
من مقاصد السورة:
إبطال عقيدة نسبة الولد لله من المشركين والنصارى، وبيان سعة رحمة الله بعباده.
كٓهٰیٰعٓصٓ ۟
التفاسير العربية:
اِذْ نَادٰی رَبَّهٗ نِدَآءً خَفِیًّا ۟
التفاسير العربية:
قَالَ رَبِّ اِنِّیْ وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّیْ وَاشْتَعَلَ الرَّاْسُ شَیْبًا وَّلَمْ اَكُنْ بِدُعَآىِٕكَ رَبِّ شَقِیًّا ۟
وئې ویل: ای ربه زما! بېشکه کمزوري شوي هډوکي زما، او د سر سپینوالی مې هم زیات شوی، او نه یم زه بد بخته زما په دعا غوښتلو کې ستا نه، بلکې کله چې هم ما ستا څخه دعا غوښتله نو تا زما دعا قبوله کړې.
التفاسير العربية:
وَاِنِّیْ خِفْتُ الْمَوَالِیَ مِنْ وَّرَآءِیْ وَكَانَتِ امْرَاَتِیْ عَاقِرًا فَهَبْ لِیْ مِنْ لَّدُنْكَ وَلِیًّا ۟ۙ
او بېشکه زه ویریږم د خپلو خپلوانو څخه چې زما د مرګ څخه وروسته به د دین کار ونه کړی شي د وجې د مشغولتیا د هغوی په دنیا باندې، او ده ښځه زما شنډه بچي نه راوړي، نو راکړه ما ته ستا له طرفه یو هلک چې زما مرسته کوونکی وي.
التفاسير العربية:
یٰزَكَرِیَّاۤ اِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلٰمِ ١سْمُهٗ یَحْیٰی ۙ— لَمْ نَجْعَلْ لَّهٗ مِنْ قَبْلُ سَمِیًّا ۟
نو الله تعالی د دې دعا قبوله کړه، او اواز يې ورته وکړو: ای زکریا! بېشکه مونږ زیری درکوو تا ته په داسې څه چې تا به خوشحاله کړي، نو بېشکه مونږ ستا دعا قبوله کړې، او تا ته بچی درکوو چې یحیی نوم به یې وي، مونږ نه دی ګرځولی بل هیچا لره مخکې له دې څخه دا نوم.
التفاسير العربية:
قَالَ رَبِّ اَنّٰی یَكُوْنُ لِیْ غُلٰمٌ وَّكَانَتِ امْرَاَتِیْ عَاقِرًا وَّقَدْ بَلَغْتُ مِنَ الْكِبَرِ عِتِیًّا ۟
زکریا -علیه السلام- وویل په داسې حال کې چې تعجب کوونکی و د الله تعالی د قدرت نه: څرنګه به زما بچی پیدا شي او حال دا چې زما ښځه شنډه ده بچي نه راوړي، او زه رسېدلی یم د عمر اخیرې حد ته د زوړوالي او کمزوروالي د هډوکو نه؟!.
التفاسير العربية:
قَالَ كَذٰلِكَ ۚ— قَالَ رَبُّكَ هُوَ عَلَیَّ هَیِّنٌ وَّقَدْ خَلَقْتُكَ مِنْ قَبْلُ وَلَمْ تَكُ شَیْـًٔا ۟
ملاېک وویل: کار خو همداسې دی لکه تا چې وویل چې ستا ښځه بچي نشي راوړلی، او یقنیا ته رسېدلی یې د عمر اخري حد ته د بوډا والي او د هډوکو د کمزوروالي نه، خو لیکن ستا رب فرمایلي: پیداکول د رب ستا یحیی لره د شنډې مور نه او د داسې پلار نه چې د عمر اخري حد ته رسېدلی وي ډیر اسان دي او یقینا ته ما پیداکړی یې -ای زکریا- مخکې د دې نه او حال دا چې ته نه وې هیڅ شی چې یاد دشوی وې، ځکه چې ته په دغه وخت کې بیخي نه وې.
التفاسير العربية:
قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِّیْۤ اٰیَةً ؕ— قَالَ اٰیَتُكَ اَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلٰثَ لَیَالٍ سَوِیًّا ۟
زکریا -علیه السلام- وفرماېل: ای ربه زما! وګرځوه ما لره یو نښه چې زه په هغې ډاډمن شم اودلالت کوونکی په حاصلولو د هغه څه چې ملاېکو پرې ما ته زیری راکړی، نو ویې ویل: نښه ستا د حاصلولو د هغه څه چې تا ته پرې ملاېکو زیری درکړی هغه دا ده چې خبرې به نشې کولای د خلکو سره درې ورځې پرته د مرض نه، بلکې ته به روغ رمټ ئې.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الضعف والعجز من أحب وسائل التوسل إلى الله؛ لأنه يدل على التَّبَرُّؤِ من الحول والقوة، وتعلق القلب بحول الله وقوته.
خپله کمزوري ښودل او عاجزي کول؛ الله تعالی ته د نزدیکت لپاره د ټولو نه د خوښې وسېلې دي؛ ځکه چې دا دلالت کوي په بیزارۍ سره د خپل طاقت او قدرت نه، او په تعلق د زړه د الله تعالی په قدرت او طاقت پورې.
• يستحب للمرء أن يذكر في دعائه نعم الله تعالى عليه، وما يليق بالخضوع.
انسان لره پکار دي چې په خپلو دعاګانو کې د الله تعالی نعمتونه په ځان باندې یاد کړي، او هغه څه دې وکړي چې د خضوع سره مناسب وي.
• الحرص على مصلحة الدين وتقديمها على بقية المصالح.
یٰیَحْیٰی خُذِ الْكِتٰبَ بِقُوَّةٍ ؕ— وَاٰتَیْنٰهُ الْحُكْمَ صَبِیًّا ۟ۙ
نو پیدا شو د هغه بچی یحیی، نو هر کله چې ورسید هغه عمر ته چې خطاب ورته کیدلی شو مونږ ورته وویل: ای یحیی! ونیسه تورات لره په طاقت او په کوشش سره، او ورکړې وه مونږ دې ته پوهه، علم، مضبوطه اراده او عزم، حال دا چې هغه ماشوم و.
التفاسير العربية:
وَسَلٰمٌ عَلَیْهِ یَوْمَ وُلِدَ وَیَوْمَ یَمُوْتُ وَیَوْمَ یُبْعَثُ حَیًّا ۟۠
او سلامتیا ده په ده باندې د الله تعالی له طرفه او امان دی ده لره د الله تعالی له طرفه په کومه ورځ چې پيدا کړی شو، او په کومه ورځ چې مړ کیږي به او د دې دنیا څخه به وځي، او په هغه ورځ چې بیرته به ژوندی راپورته کیږي د قیامت په ورځ، او دا درې ځایونه ډیر هغه د ویرې ځایونه دي چې انسان پرې تیریږي، نو چې په دې ځایونو کې څوک په امن کې شو نو بیا په دې باندې د دې نه پغیر نورو ځایونو کې ویره نشته.
التفاسير العربية:
فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُوْنِهِمْ حِجَابًا ۫— فَاَرْسَلْنَاۤ اِلَیْهَا رُوْحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِیًّا ۟
نو ویې نیوله د خپل ځان لپاره د خپل قوم نه یوه پرده چې پټوله یې، تر دې چې د خپل رب د بندګۍ په وخت کې یې ونه ویني، نو مونږ ولیږه دې ته جبریل -علیه السلام-، نو ځان یې جوړ کړ هغې ته د یو پوره برابر انسان په شکل کې، نو دا وویریده چې یقینا دا په دې باندې د بدۍ اراده لري.
التفاسير العربية:
قَالَتْ اِنِّیْۤ اَعُوْذُ بِالرَّحْمٰنِ مِنْكَ اِنْ كُنْتَ تَقِیًّا ۟
نو هر کله چې هغې دا د یو برابر انسان په شکل کې ولیده او د دې طرف ته ور روان وو ویې ویل: زه پناه غواړم په رحمان ذات سره ستا څخه د دې نه چې راورسیږي ما ته ستا نه څه تکلیف -ای مخاطبه- که چیرته ته پرهیزګار یې د الله تعالی نه ویریږې.
التفاسير العربية:
قَالَ كَذٰلِكِ ۚ— قَالَ رَبُّكِ هُوَ عَلَیَّ هَیِّنٌ ۚ— وَلِنَجْعَلَهٗۤ اٰیَةً لِّلنَّاسِ وَرَحْمَةً مِّنَّا ۚ— وَكَانَ اَمْرًا مَّقْضِیًّا ۟
جبریل-علیه السلام- هغې ته وویل: خبره همداسې ده لکه تا چې وویل چې تا ته خاوند نزدېکت نه دی کړی او نه بل چا او ته بد کاره هم نه یې، لیکن ستا رب وویل: پیداکول د زوی په غیر د پلار نه ما ته اسان دي، او د دې لپاره چې شي دا زوی بښل شوی تا ته نښه دې خلکو لره د الله تعالی په قدرت باندې، او رحمت زمونږ له طرفه تا ته او هغه چا ته چې ایمان یې پرې راوړی دی، او وو پيداکول ستا د دې زوی فیصله مقرر شوې د الله تعالی له طرفه، چې لیکل شوې وه په لوح محفوظ کې.
التفاسير العربية:
فَاَجَآءَهَا الْمَخَاضُ اِلٰی جِذْعِ النَّخْلَةِ ۚ— قَالَتْ یٰلَیْتَنِیْ مِتُّ قَبْلَ هٰذَا وَكُنْتُ نَسْیًا مَّنْسِیًّا ۟
نو راغی په هغې باندې د بچي د پیدایښټ درد، نو رایې وستله د کجورې تنې ته، مریم -علیها السلام- وویل: های ارمان چې مړه شوی وای زه مخکې د دې ورځې نه، او وای زه یو شی چې بیخي یادیدلی نه تر دې چې په ما باندې بد ګومان نه و شوی.
التفاسير العربية:
وَهُزِّیْۤ اِلَیْكِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ تُسٰقِطْ عَلَیْكِ رُطَبًا جَنِیًّا ۟ؗ
التفاسير العربية:
فَكُلِیْ وَاشْرَبِیْ وَقَرِّیْ عَیْنًا ۚ— فَاِمَّا تَرَیِنَّ مِنَ الْبَشَرِ اَحَدًا ۙ— فَقُوْلِیْۤ اِنِّیْ نَذَرْتُ لِلرَّحْمٰنِ صَوْمًا فَلَنْ اُكَلِّمَ الْیَوْمَ اِنْسِیًّا ۟ۚ
پس خوره د دې تازه کجورو نه، او څښه د دې اوبو څخه، او خوشحاله شه ستا په بچي باندې او مه خپه کیږه، نو که چیرته تا ولیده یو کس د خلکو نه پس پوښتنه یې وکړه ستا نه د دې بچي باره کې نو ته ورته ووایه: ما لازم کړې (نذر مې کړی) په خپل ځان باندې د خپل رب لپاره چوپتیا د خبرو نه، نو زه خبرې نه کوم نن ورځ هیچا سره د خلکو نه.
التفاسير العربية:
فَاَتَتْ بِهٖ قَوْمَهَا تَحْمِلُهٗ ؕ— قَالُوْا یٰمَرْیَمُ لَقَدْ جِئْتِ شَیْـًٔا فَرِیًّا ۟
نو مریم -علیها السلام- خپل بچی خپل قوم ته په غیږ کې راوړ، نو قوم ئې ورته وویل په داسې حال کې چې نا اشنا ګڼوونکي وو دې لره: ای مریم! یقینا تا راتګ کړی یو ډیر لوی بد کار ته، هغه دا چې تا بچی راوړی پغیر د پلاره.
التفاسير العربية:
یٰۤاُخْتَ هٰرُوْنَ مَا كَانَ اَبُوْكِ امْرَاَ سَوْءٍ وَّمَا كَانَتْ اُمُّكِ بَغِیًّا ۟ۖۚ
ای د هارون په شان په عبادت کوونکې! (او دا یو نیک عمله سړی و) نه و ستا پلار بد کاره، او نه دې مور بدکاره وه، نو ته د یوې پاکې کورنۍ څخه ئې چې مشهوره ده په نیکیو باندې، نو تا څنګه بچی راوړ پغیر د پلاره؟!.
التفاسير العربية:
وَالسَّلٰمُ عَلَیَّ یَوْمَ وُلِدْتُّ وَیَوْمَ اَمُوْتُ وَیَوْمَ اُبْعَثُ حَیًّا ۟
او په امان کې یم زه د شیطان او د هغه د ملګرو نه زما د پيدایښت په ورځ او زما د مړ کیدلو په ورځ او زما د بیرته راژوندي کیدلو په ورځ په قیامت کې، نو زه په دې دریو واړو هیبتناکو ځایونو کې شیطان نه یم ګډوډ کړی.
التفاسير العربية:
مَا كَانَ لِلّٰهِ اَنْ یَّتَّخِذَ مِنْ وَّلَدٍ ۙ— سُبْحٰنَهٗ ؕ— اِذَا قَضٰۤی اَمْرًا فَاِنَّمَا یَقُوْلُ لَهٗ كُنْ فَیَكُوْنُ ۟ؕ
نه ښائيږي الله تعالی لره چې ودې نیسي بچي، پاک دی د دې نه، کله چې اراده وکړي د یو کار، نو کافي دی هغه لره چې بس ووائي دې کار ته: (وشه)، نو هغه خامخا کیږي، نو څوک چې داسې وي نو یقینا هغه پاک دی د بچي نه.
التفاسير العربية:
فَاخْتَلَفَ الْاَحْزَابُ مِنْ بَیْنِهِمْ ۚ— فَوَیْلٌ لِّلَّذِیْنَ كَفَرُوْا مِنْ مَّشْهَدِ یَوْمٍ عَظِیْمٍ ۟
نو اختلاف وکړ اختلاف کوونکو د عیسی علیه السلام باره کې پس شول دوی بېلابېلې ډلې د هغه د قوم نه، نو ځینو پرې ایمان راوړ او وئې ویل: دا پیغمبر دی، او ځینو پرې کفر وکړ لکه یهودیانو، همدارنګه ځینو ډلو د دې باره کې د حد نه تیری وکړ، نو ځینو پکې وویل چې: دا الله دی، او ځینو وویل: دا د الله تعالی زوی (نازولی) دی، اوچت دی الله تعالی د دې نه، پس هلاکت دی اختلاف کوونکو لره د دې باره کې د حاضریدو د قیامت د لویې ورځې نه سره د هغو صحنو او حساب او سزا نه چې په دې لویه ورځ کې دي.
التفاسير العربية:
اَسْمِعْ بِهِمْ وَاَبْصِرْ ۙ— یَوْمَ یَاْتُوْنَنَا لٰكِنِ الظّٰلِمُوْنَ الْیَوْمَ فِیْ ضَلٰلٍ مُّبِیْنٍ ۟
څومره ښه اوریدل به کوي دوی په دغه ورځ او څومره ښه لیدل به کوي، دوی اوریدل وکړل خو لیکن په داسې وخت کې چې اوریدلو ورته فایده ورنه کړه، او دوی لیدل وکړل خو په هغه وخت کې چې لیدلو به ورته فایده ورنه کړي، خو لیکن ظالمان خلک په دنیا کې په ښکاره ګمراهۍ کې دي د سمې لارې نه، نو دوی اخرت ته نه تیاریږي تر دې چې ناڅاپه ورته راشي او دوی به په خپل ظلم کې وي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• في أمر مريم بالسكوت عن الكلام دليل على فضيلة الصمت في بعض المواطن .
مریم -علیها السلام- ته په چپ کیدلو باندې امر کولو کې دلیل دی په بهتروالي د چپ کیدلو په بعضو ځایونو کې.
• نذر الصمت كان جائزًا في شرع من قبلنا، أما في شرعنا فقد دلت السنة على منعه.
• أن ما أخبر به القرآن عن كيفية خلق عيسى هو الحق القاطع الذي لا شك فيه، وكل ما عداه من تقولات باطل لا يليق بالرسل.
قرآن کریم چې د عیسی -علیه السلام- د پیدایشت باره کې کومه واقعه بیان کړې هغه حقه او سمه ده چې هیڅ شک پکې نشته، او د دې نه پرته چې کومې خبرې دي هغه باطلې دي د پيغمبرانو د شان سره نه دي مناسب.
وَاَنْذِرْهُمْ یَوْمَ الْحَسْرَةِ اِذْ قُضِیَ الْاَمْرُ ۘ— وَهُمْ فِیْ غَفْلَةٍ وَّهُمْ لَا یُؤْمِنُوْنَ ۟
او ویره ورکړه -ای پیغمبره- دې خلکو ته د ورځ د افسوسونو نه کله چې پښیمانه به شي ګناهګار په خپله ګناه باندې، او نیکي کوونکی په نه ډیروالي د نیکیو باندې، په هغه وخت کې چې د بندګانو عملنامې به خورې کړی شي، او د هغوی د حساب کتاب به ختم شي، او هر څوک به د خپل عمل د انجام سره مخامخ شي، او حال دا دی چې دوی په خپله دنیوي ژوند باندې دوکه شوي دي، د اخرت نه غافله دي، او دوی د قیامت په ورځ ایمان نه لري.
التفاسير العربية:
اِنَّا نَحْنُ نَرِثُ الْاَرْضَ وَمَنْ عَلَیْهَا وَاِلَیْنَا یُرْجَعُوْنَ ۟۠
یقینا مونږ باقي پاتي کیدونکي یو وروسته د ختمیدلو د ټولو مخلوقاتو، مونږ وارثان کیږو د ځمکې، او د ټولو هغو مخلوقاتو او شیانو چې په دې ځمکه باندې دي د هغوی د ختمېدلو د وجې او زمونږ د باقي کیدلو د وجې وروسته د هغوی نه او زمونږ د مالک کیدلو د وجې نه هغوی لره، او زمونږ د واک د وجې نه په دوی کې څرنګه چې مونږ وغواړو، او خاص یواځې مونږ ته به دوی راوګرځول شي د قیامت په ورځ د حساب او بدلو ورکولو لپاره.
التفاسير العربية:
وَاذْكُرْ فِی الْكِتٰبِ اِبْرٰهِیْمَ ؕ۬— اِنَّهٗ كَانَ صِدِّیْقًا نَّبِیًّا ۟
او یاد کړه -ای پیغمبره- په قرآن کریم کې -کوم چې په تا باندې نازل شوی- قصه د ابراهیم -علیه السلام-، یقینا دا ډیر ریښتیا ویونکی و او تصدیق کوونکی د الله تعالی په ایتونو باندې، او پیغمبر و د الله تعالی له طرفه.
التفاسير العربية:
اِذْ قَالَ لِاَبِیْهِ یٰۤاَبَتِ لِمَ تَعْبُدُ مَا لَا یَسْمَعُ وَلَا یُبْصِرُ وَلَا یُغْنِیْ عَنْكَ شَیْـًٔا ۟
کله چې ئې خپل پلار آزر ته وویل: ای زما پلار جانه؛ ته ولې د الله تعالی نه پرته د داسې یو بوت بندګي کوې چې ستا اواز نشي اوریدلی کله چې ورته اواز کوې او ستا بندګي نشې لیدلی کله چې یې ته بندګي کوې، او نه ستا نه ضرر بچ کولی شي، او نه درته څه خیر در رسولی شي؟!.
التفاسير العربية:
یٰۤاَبَتِ لَا تَعْبُدِ الشَّیْطٰنَ ؕ— اِنَّ الشَّیْطٰنَ كَانَ لِلرَّحْمٰنِ عَصِیًّا ۟
ای زما پلار جانه! بندګي مه کوه د شیطان په تابعدارۍ کولو سره د هغه، یقینا شیطان چې دی د رحمان ذات ډیر نافرمانه دی، کله چې امر یې ورته وکړو په سجدې کولو سره ادم -علیه السلام- ته خو مګر هغه سجده ونه کړه.
التفاسير العربية:
قَالَ اَرَاغِبٌ اَنْتَ عَنْ اٰلِهَتِیْ یٰۤاِبْرٰهِیْمُ ۚ— لَىِٕنْ لَّمْ تَنْتَهِ لَاَرْجُمَنَّكَ وَاهْجُرْنِیْ مَلِیًّا ۟
آزر خپل زوی ابراهیم -علیه السلام- ته وویل: آیا ته مخ اړوونکی یې زما د هغو بوتانو نه چې زه ئې بندګي کوم ای ابراهیمه؟! که ته چیرته زما د بوتانو د بد ویلو نه لاس وانخلي نو زه به تا په تیږو وولم، او ته جدا شه زما نه ډیره موده نو زما سره خبرې مه کوه، او زما سره یو ځای کیږه هم مه.
التفاسير العربية:
قَالَ سَلٰمٌ عَلَیْكَ ۚ— سَاَسْتَغْفِرُ لَكَ رَبِّیْ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ بِیْ حَفِیًّا ۟
ابراهیم -علیه السلام- خپل پلار ته وویل: سلام دې وي په تا باندې زما له طرفه، نه به دررسیږي تا ته زما له طرفه څه ضرر، زر دی چې زه به تا لره د خپل رب نه بخنه او هدایت غواړم، یقینا دغه الله تعالی پاک دی د هر قسم عیب نه په ما باندې ډیر مهربان دی.
التفاسير العربية:
وَاَعْتَزِلُكُمْ وَمَا تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَاَدْعُوْا رَبِّیْ ۖؗ— عَسٰۤی اَلَّاۤ اَكُوْنَ بِدُعَآءِ رَبِّیْ شَقِیًّا ۟
او زه ډډه کوم ستاسې نه او ډډه کوم ستاسې د معبودانو نه هغه چې تاسې یې بندګي کوئ پرته له الله تعالی نه، او زه رابلم خپل رب لره یوازې چې هیڅ شی ورسره نه شریکوم، امید دی چې ما نه به څه منعه نه کړي کله یې چې زه راوبلم، نو زه به د هغه په رابللو باندې بد بخته شم.
التفاسير العربية:
فَلَمَّا اعْتَزَلَهُمْ وَمَا یَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ۙ— وَهَبْنَا لَهٗۤ اِسْحٰقَ وَیَعْقُوْبَ ؕ— وَكُلًّا جَعَلْنَا نَبِیًّا ۟
نو هر کله چې ابراهیم -علیه السلام- هغوی او د هغوی هغه معبودان پریښودل چې هغوی یې د الله تعالی نه پرته بندګي کوله، مونږ هغه ته د هغه د کورنۍ بدل ورکړو نو مونږ ورته اسحاق ځوی وروبخښه، او یعقوب لمسی مو وروبخښه، او هر یو د دې دواړو نه مونږ پیغمبر وګرځاوه.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• لما كان اعتزال إبراهيم لقومه مشتركًا فيه مع سارة، ناسب أن يذكر هبتهما المشتركة وحفيدهما، ثم جاء ذكر إسماعيل مستقلًّا مع أن الله وهبه إياه قبل إسحاق.
هر کله چې ابراهیم علیه السلام د ساره سره یو ځای له خپل قوم څخه جلا کېده ، نو مناسب وه چې د دې دواړو (ګډه) تحفه او مشترکه (ګډ) لمسی یاد کړل شي، بیا د اسماعیل یادونه یواځې وشوه سره لدې نه چې الله تعالی ورته دا د اسحاق نه مخکې وربښلی و.
• التأدب واللطف والرفق في محاورة الوالدين واختيار أفضل الأسماء في مناداتهما.
ادب او نرمي کول د مور او پلار سره په خبرو کې او اختیار د غوره نومونو هغوی دواړو ته د اواز کولو په وخت کې.
وَاذْكُرْ فِی الْكِتٰبِ اِسْمٰعِیْلَ ؗ— اِنَّهٗ كَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَكَانَ رَسُوْلًا نَّبِیًّا ۟ۚ
او یاد کړه ای پیغمبره په قرآن کریم کې- کوم چې په تا باندې نازل شوی- واقعه د اسماعیل -علیه السلام- یقینا دا و ډیر ریښتونی په وعده کې، هیڅ وعده به یې نه کوله مګر پوره کوله به یې، او و دې رسول نبي.
التفاسير العربية:
وَاذْكُرْ فِی الْكِتٰبِ اِدْرِیْسَ ؗ— اِنَّهٗ كَانَ صِدِّیْقًا نَّبِیًّا ۟ۗۙ
او یاد کړه -ای پیغمبره- په قرآن کریم کې کوم چې په تا باندې نازل شوی قصه د ادریس -علیه السلام- یقینا دا و ډیر ریښتیا ویونکی او تصدیق کوونکی د الله تعالی په آیتونو باندې، او پیغمبر و د الله تعالی له پیغمبرانو څخه.
التفاسير العربية:
اُولٰٓىِٕكَ الَّذِیْنَ اَنْعَمَ اللّٰهُ عَلَیْهِمْ مِّنَ النَّبِیّٖنَ مِنْ ذُرِّیَّةِ اٰدَمَ ۗ— وَمِمَّنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوْحٍ ؗ— وَّمِنْ ذُرِّیَّةِ اِبْرٰهِیْمَ وَاِسْرَآءِیْلَ ؗ— وَمِمَّنْ هَدَیْنَا وَاجْتَبَیْنَا ؕ— اِذَا تُتْلٰی عَلَیْهِمْ اٰیٰتُ الرَّحْمٰنِ خَرُّوْا سُجَّدًا وَّبُكِیًّا ۟
دغه بیان شوي په دې سورت کې چې شروع یې په زکریا -علیه السلام- باندې شوې ده او اخرنی یې ادریس -علیه السلام- دی، دا هغه کسان دي چې انعام کړی الله تعالی په دوی باندې په پیغمبرۍ سره د اولادې د ادم -علیه السلام- نه، او د اولاد د هغه چا نه چې مونږ سواره کړي و په کښتۍ کې د نوح -علیه السلام- سره، او د اولادې د ابراهیم -علیه السلام- او د اولادې د یعقوب -علیه السلام- نه، او د هغه چا نه چې مونږ ورته د اسلام طرف ته د هدایت توفیق ورکړی، او مونږ غوره کړي وو او پیغمبران مو ترې جوړ کړي وو، وو دوی چې کله به ئې د الله تعالی آیتونه واوریدل نو سجده به یې وکړه الله تعالی په داسې حال کې چې ژړل به ئې د هغه له ویرې نه.
التفاسير العربية:
فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ اَضَاعُوا الصَّلٰوةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوٰتِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیًّا ۟ۙ
نو راغلل د دې غوره کړی شویو پیغمبرانو څخه وروسته ناکاره ګمراهان تابعداران، لمونځ يې برباد کړ، نو په سمه طریقه یې نه وو ادا کړی، او خواهشاتو چې یې کوم ګناهونه غوښتل هماغه یې وکړل لکه زنا (بدکاري)، نو زر دی چې دوی به په جهنم کې د شر او پښیمانتیا سره مخامخ شي.
التفاسير العربية:
اِلَّا مَنْ تَابَ وَاٰمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَاُولٰٓىِٕكَ یَدْخُلُوْنَ الْجَنَّةَ وَلَا یُظْلَمُوْنَ شَیْـًٔا ۟ۙ
مګر هغه کسان چې توبه یې وویستله د خپل کمي او کوتاهۍ نه، او ایمان یې راوړ په الله تعالی باندې او عمل یې وکړ؛ عمل نیک نو د دغو صفتونو والا به جنت ته داخلیږي، او د دوی د عملونو د ثوابونو څخه به هیڅ شي هم نشي کمیدلی او اګر که لږ هم وي.
التفاسير العربية:
جَنّٰتِ عَدْنِ ١لَّتِیْ وَعَدَ الرَّحْمٰنُ عِبَادَهٗ بِالْغَیْبِ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ وَعْدُهٗ مَاْتِیًّا ۟
جنتونه د اوسېدلو او امن دي هغه چې وعده یې کړې رحمان ذات د خپلو نیکانو بندګانو سره د نه لیدلو په حالت کې چې خامخا به یې ورته داخلوي، او دوی لا تر اوسه نه دی لیدلی نو ایمان یې پرې راوړی، نو وعده د الله تعالی په جنت سره -او اګر که نه یې دی لیدلی- خامخا راتلونکې ده.
التفاسير العربية:
لَا یَسْمَعُوْنَ فِیْهَا لَغْوًا اِلَّا سَلٰمًا ؕ— وَلَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیْهَا بُكْرَةً وَّعَشِیًّا ۟
نه به اوري دوی په دې جنتونو کې بې فایدې خبرې، او نه غلطې خبرې، بلکې د یو بل سلامونه به اوري، او په دوی باندې د ملاېکو سلامونه به اوري، او دوی ته به راځي د خوراک څخه هغه چې دوی ئې غواړي سبا او بېګا.
التفاسير العربية:
وَمَا نَتَنَزَّلُ اِلَّا بِاَمْرِ رَبِّكَ ۚ— لَهٗ مَا بَیْنَ اَیْدِیْنَا وَمَا خَلْفَنَا وَمَا بَیْنَ ذٰلِكَ ۚ— وَمَا كَانَ رَبُّكَ نَسِیًّا ۟ۚ
او ووایه -ای جبریل- محمد -صلی الله علیه وسلم- ته: یقینا ملاېکې په خپله خوښه نه راښکته کیږي، بلکې د الله تعالی په امر راښکته کیږي، خاص الله تعالی لره دی اختیار د هغه کار چې مونږ به ورسره په اخرت کې مخامخ کیږو، او اختیار د هغه چې مونږ وروستو پریښې د دنیا د کار نه، او اختیار د هغو کارونو چې د دې دواړو ترمنځ دي، او نه دی ستا رب -ای پېغمبره- هیروونکی هیڅ څیز لره.
التفاسير العربية:
رَبُّ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا فَاعْبُدْهُ وَاصْطَبِرْ لِعِبَادَتِهٖ ؕ— هَلْ تَعْلَمُ لَهٗ سَمِیًّا ۟۠
الله تعالی پیداکوونکی د اسمانونو او د ځمکې دی، او د دې دواړو څښتن او د چارو سمبالوونکی دی، او پیداکوونکی د ټولو هغو مخلوقاتو دی چې د دې دواړو ترمنځ دي او د هغوی څښتن او سمبالوونکی دی، نو خاص یواځې د هغه بندګي وکړه، پس هغه حقدار د بندګۍ دی، او د هغه په بندګۍ باندې کلک شه، نو نشته هغه لره څوک مثال او نه برابر چې د دې سره په بندګۍ کې شریک شي.
التفاسير العربية:
اَوَلَا یَذْكُرُ الْاِنْسَانُ اَنَّا خَلَقْنٰهُ مِنْ قَبْلُ وَلَمْ یَكُ شَیْـًٔا ۟
او یا نه رایادوي دا منکر له بعثه چې مونږ پیداکړی وو دې مخکې د دې نه او نه وو دې هیڅ شي چې یاد شوی وی؟! نو دلیل به ونیسي په اول پیدایش سره په دوهم راژوندي کیدلو، سره د دې نه چې دوهم ځل پیدایښت ډیر اسان دی.
التفاسير العربية:
فَوَرَبِّكَ لَنَحْشُرَنَّهُمْ وَالشَّیٰطِیْنَ ثُمَّ لَنُحْضِرَنَّهُمْ حَوْلَ جَهَنَّمَ جِثِیًّا ۟ۚ
نو قسم دی ستا په رب -ای پیغمبره- خامخا راوباسم به دوی د خپلو قبرونو نه د حشر میدان ته د هغو شیطانانو سره چې دوی ئې ګمراهان کړي وو، بیا به دوی د جهنم دروازو ته ذلیل راکاږو، په داسې حال کې چې په خپلو ګونډو به پراته وي.
التفاسير العربية:
ثُمَّ نُنَجِّی الَّذِیْنَ اتَّقَوْا وَّنَذَرُ الظّٰلِمِیْنَ فِیْهَا جِثِیًّا ۟
بیا وروسته د دې تیریدلو نه په پل صراط باندې مونږ به بچ کړو هغه کسان چې ویریدلي د خپل رب نه په عملي کولو د هغه د اوامرو او په ځان ساتلو د هغه د منهیاتو څخه، او پرې به ږدو ظالمان پراته په خپلو ګونډو باندې، د هغه نه به نشي تختیدلی.
التفاسير العربية:
وَاِذَا تُتْلٰی عَلَیْهِمْ اٰیٰتُنَا بَیِّنٰتٍ قَالَ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا لِلَّذِیْنَ اٰمَنُوْۤا ۙ— اَیُّ الْفَرِیْقَیْنِ خَیْرٌ مَّقَامًا وَّاَحْسَنُ نَدِیًّا ۟
او کله چې ولوستل شي په خلکو باندې زمونږ نازل شوې آیتونه په پیغمبر زمونږ باندې چې د ښکاره مضمون والا دي، وایي کافران مومنانو ته: کومه یوه زمونږ د دواړو ډلو نه ډیره غوره ده په اعتبار د اوسیدو او ځای، او ډیره غوره ده په اعتبار د مجلس او ډلې سره: زمونږ ډله او که ستاسې ډله؟!.
التفاسير العربية:
وَكَمْ اَهْلَكْنَا قَبْلَهُمْ مِّنْ قَرْنٍ هُمْ اَحْسَنُ اَثَاثًا وَّرِﺋْﻴًﺎ ۟
او څومره ډیر دي هغه امتونه چې مونږ هلاک کړي مخکې د دې کافرانو څخه چې افتخار کوونکي دي په هغه مال چې د دوی سره دی، هغوی د دوی څخه ډیر ښه وو په اعتبار د مال سره، او د ښایسته شکل والا وو د هغوی د قیمتي جامو د وجې، او د هغوی د نرمو بدنونو د وجې.
التفاسير العربية:
قُلْ مَنْ كَانَ فِی الضَّلٰلَةِ فَلْیَمْدُدْ لَهُ الرَّحْمٰنُ مَدًّا ۚ۬— حَتّٰۤی اِذَا رَاَوْا مَا یُوْعَدُوْنَ اِمَّا الْعَذَابَ وَاِمَّا السَّاعَةَ ؕ۬— فَسَیَعْلَمُوْنَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَّكَانًا وَّاَضْعَفُ جُنْدًا ۟
ووایه -ای پېغمبره-: هغه څوک چې په خپله ګمراهۍ کې ورننوتی وي نو خامخا مهلت به ورکړي دې ته رحمان ذات تر څو ګمراهي یې نوره هم زیاته شي، تر دې چې دوی وویني هغه سمدستي عذاب په دنیا کې چې دوی سره یې وعده کیدلی شي، او یا وروسته شوی عذاب د قیامت په ورځ، نو زر دی چې دوی به په دغه وخت کې پوهه شي چې څوک د بدې مرتبې او لږ مدد والا، چې آیا دا د دوی ډله ده او که د مؤمنانو ډله؟.
التفاسير العربية:
وَیَزِیْدُ اللّٰهُ الَّذِیْنَ اهْتَدَوْا هُدًی ؕ— وَالْبٰقِیٰتُ الصّٰلِحٰتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَّخَیْرٌ مَّرَدًّا ۟
او د دې مهلت ورکولو په مقابل کې دې ګمراهانو لره تر دې چې د دوی ګمراهي نوره هم زیاته شي، زیاتوي الله تعالی هغو کسانو لره چې هدایت یې موندلی ایمان او تابعداري او هغه نیک عملونه چې رسوونکي دي همیشنۍ نیکبختۍ ته ډیر ګټور دي په نیزد د رب ستا -ای پېغمبره- په اعتبار د بدلې سره، او ډیر غوره دي په اعتبار د انجام سره.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• على المؤمنين الاشتغال بما أمروا به والاستمرار عليه في حدود المستطاع.
مؤمنان باید په هغه څه ځان مشغول کړي چې دوی ته پرې امر شوی او په هغه باندې د خپلې وسې مطابق همیشوالی کول.
• وُرُود جميع الخلائق على النار - أي: المرور على الصراط، لا الدخول في النار - أمر واقع لا محالة.
• أن معايير الدين ومفاهيمه الصحيحة تختلف عن تصورات الجهلة والعوام.
اَفَرَءَیْتَ الَّذِیْ كَفَرَ بِاٰیٰتِنَا وَقَالَ لَاُوْتَیَنَّ مَالًا وَّوَلَدًا ۟ؕ
آیا ته خبر یې -ای پېغمبره- په حال د هغه کس چې کفر یې کړی زمونږ په- دلېلونو او زمونږ د عذاب نه یې انکار کړی او وايي: که چېرته زه مړ شم او بېرته راژوندی شم نو خامخا راکول کیږي به ما ته ډیر مال او بچي.
التفاسير العربية:
كَلَّا ؕ— سَیَكْفُرُوْنَ بِعِبَادَتِهِمْ وَیَكُوْنُوْنَ عَلَیْهِمْ ضِدًّا ۟۠
هیچیرې داسې نه ده لکه دوی چې ګومان کوي، نو پس دا معبودان چې دوی یې د الله تعالی نه پرته بندګي کوي خامخا انکار به وکړي د مشرکېنو د بندګۍ نه دوی لره د قیامت په ورځ، او د دوی نه به بېزاره شي او د دوی دښمنان به شي.
التفاسير العربية:
وَّنَسُوْقُ الْمُجْرِمِیْنَ اِلٰی جَهَنَّمَ وِرْدًا ۟ۘ
التفاسير العربية:
وَقَالُوا اتَّخَذَ الرَّحْمٰنُ وَلَدًا ۟ؕ
التفاسير العربية:
لَقَدْ جِئْتُمْ شَیْـًٔا اِدًّا ۟ۙ
التفاسير العربية:
اَنْ دَعَوْا لِلرَّحْمٰنِ وَلَدًا ۟ۚ
التفاسير العربية:
وَمَا یَنْۢبَغِیْ لِلرَّحْمٰنِ اَنْ یَّتَّخِذَ وَلَدًا ۟ؕ
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• تدل الآيات على سخف الكافر وسَذَاجة تفكيره، وتَمَنِّيه الأماني المعسولة، وهو سيجد نقيضها تمامًا في عالم الآخرة.
ایتونه دلالت کوي په کم عقلۍ د کافر او په کمزوري فکر د هغه، او په بې ځایه خوندورو ارمانونو کولو د هغه، او زر دی چې دې به په اخرت کې د دې برعکس شیان وګوري.
اِنَّ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمٰنُ وُدًّا ۟
یقینا هغه کسان چې په الله تعالی يې ایمان راوړی او عملونه یې کړي نیک عملونه هغه چې د الله تعالی خوښ دي، زر دی چې الله تعالی به دوی لره مینه پیداکړي داسې چې پخپله به ورسره هم مینه کوي، او خپلو بندګانو ته به یې هم ګران کړي.
التفاسير العربية:
فَاِنَّمَا یَسَّرْنٰهُ بِلِسَانِكَ لِتُبَشِّرَ بِهِ الْمُتَّقِیْنَ وَتُنْذِرَ بِهٖ قَوْمًا لُّدًّا ۟
پس یقینا اسان کړی مونږ دا قرآن په نازلولو سره ستا په ژبه -ای پېغمبره- د دې لپاره چې ته پرې متقیانو ته زیری ورکړې هغوی چې زما حکمونه عملي کوي، او زما د منهیاتو څخه ځان ساتي، او وویروي په دې سره داسې قوم چې سخت جګړه مار دی او لویي کوونکی دی حق ته په غاړې کیښودلو کې.
التفاسير العربية:
وَكَمْ اَهْلَكْنَا قَبْلَهُمْ مِّنْ قَرْنٍ ؕ— هَلْ تُحِسُّ مِنْهُمْ مِّنْ اَحَدٍ اَوْ تَسْمَعُ لَهُمْ رِكْزًا ۟۠
او څومومره ډیر دي هغه امتونه چې مونږ ستا د قوم نه مخکې هلاک کړي، نو آیا ته نن ورځ یو د دغو امتونو نه حس کوې؟! او که یا ورله نرم اواز اورې؟! نو پس هغوی ته چې کوم عذاب رسېدلی و د هغوی نه پغیر نور چا ته هم د الله تعالی په حکم رسېدلی شي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• ليس إنزال القرآن العظيم لإتعاب النفس في العبادة، وإذاقتها المشقة الفادحة، وإنما هو كتاب تذكرة ينتفع به الذين يخشون ربهم.
د قرآن کریم رالیږل په عبادت کې د ځان ستړي کولو لپاره نه دي، او نه هغه ته د زیات تکلیف رسولو لپاره دي، بیشکه دا د پند یو کتاب دی، هغه څوک پرې ګټه اخیستلی شي چې د خپل رب څخه ویریږي.
• قَرَن الله بين الخلق والأمر، فكما أن الخلق لا يخرج عن الحكمة؛ فكذلك لا يأمر ولا ينهى إلا بما هو عدل وحكمة.
الله تعالی پیداکول او امر کول دواړه یو ځای کړي، نو لکه څرنګه چې پيداکول د یو شي د حکمت نه بهر نه وي؛ همدارنګه الله تعالی په یو کار باندې امر نه کوي او نه د یو کار نه منع کول کوي مګر هغه چې انصاف او حکمت پکې وي.
ترجمة معاني سورة: مريم
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة البشتوية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فهرس التراجم
الترجمة البشتوية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.