ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة البشتوية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - فهرس التراجم
سورة الأنبياء - الأنبياء
من مقاصد السورة:
إثبات الرسالة وبيان وحدة غاية الأنبياء وعناية الله بهم.
مَا یَاْتِیْهِمْ مِّنْ ذِكْرٍ مِّنْ رَّبِّهِمْ مُّحْدَثٍ اِلَّا اسْتَمَعُوْهُ وَهُمْ یَلْعَبُوْنَ ۟ۙ
او نه راځي دوی ته هیڅ یو قرآن (وحې) د دوی د رب له طرفه چې نوي رانازل شوي وي مګر دوی هغه اوري خو داسې اورېدل چې فاېده ورته نه ورکوي، بلکې اورېدل د لوبو چې هیڅ پروا نه کوي په هغه څه چې په دې کې دي.
التفاسير العربية:
لَاهِیَةً قُلُوْبُهُمْ ؕ— وَاَسَرُّوا النَّجْوَی ۖۗ— الَّذِیْنَ ظَلَمُوْا ۖۗ— هَلْ هٰذَاۤ اِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُكُمْ ۚ— اَفَتَاْتُوْنَ السِّحْرَ وَاَنْتُمْ تُبْصِرُوْنَ ۟
دوی غوږ ایښودلی دې ته خو زړونه یې د دې نه غافل دي، او پټه کړې په کفر سره ظلم کوونکو خلکو هغې خبرې لره چې دوی پرې مشورې کوي داسې وایې: نه دی دا کس کوم چې دعوی کوي چې بېشکه دا پېغمبر دی مګر انسان ستاسې په شان، د دې خو ستاسې نه څه غوره والی او فرق نشته؟! او دې چې څه راوړي دا خو جادو دی، آیا تاسې د دې تابعداري کوئ او حال دا چې تاسې پوهیږئ چې ستاسې په شان انسان دی، او دې چې څه راوړي دا هم جادو دی؟!.
التفاسير العربية:
قٰلَ رَبِّیْ یَعْلَمُ الْقَوْلَ فِی السَّمَآءِ وَالْاَرْضِ ؗ— وَهُوَ السَّمِیْعُ الْعَلِیْمُ ۟
پېغمبر صلی الله علیه وسلم وفرماېل: رب زما پوهېږي په هغو خبرو چې تاسې یې پټوئ، نو هغه پوهیږي په هره یوه وینا چې وتونکي وي د ویونکي نه په اسمانونو او په ځمکه کې، او هغه ذات ښه اورېدونکی دی د خپلو بندګانو ویناګانو لره، پوهه دی د هغوی په عملونو، او خامخا به ورله پرې سزا ورکوي.
التفاسير العربية:
بَلْ قَالُوْۤا اَضْغَاثُ اَحْلَامٍ بَلِ افْتَرٰىهُ بَلْ هُوَ شَاعِرٌ ۖۚ— فَلْیَاْتِنَا بِاٰیَةٍ كَمَاۤ اُرْسِلَ الْاَوَّلُوْنَ ۟
بلکې دوی د محمد صلی الله علیه وسلم په باره کې په شک کې دي، نو بس کله وایې: دا خو ګډوډ خوبونه دي چې څه تعبېر ورله نشته، او کله وایې: نه، بلکې دې خو دا د ځانه جوړ کړي په غېر د دې نه چې د دې دې څه اصل وي، او کله وایې: دا شاعر دی، او که چېرته دې په خپله دعوه کې ریښتونی وي نو پس رادې وړي مونږ ته یوه معجزه د مخکنیو پېغمبرانو په شان، نو پس یقېنا هغوی راتګ کړی و په غټو معجزاتو، لکه: د موسی امسا، او د صالح اوښه.
التفاسير العربية:
مَاۤ اٰمَنَتْ قَبْلَهُمْ مِّنْ قَرْیَةٍ اَهْلَكْنٰهَا ۚ— اَفَهُمْ یُؤْمِنُوْنَ ۟
ایمان نه دی راوړی مخکې د دوی نه د هیڅ یو کلي والا چې د معجزو غوښتنه یې کړې وه نو هغوی ته هغه معجزې ورکړل شوی لکه څرنګه چې هغوی غوښتلې وې، بلکې هغوی ته یې نسبت د دروغو وکړو نو مونږ هلاک کړل، نو آیا دا خلک به ایمان راوړي؟!.
التفاسير العربية:
وَمَاۤ اَرْسَلْنَا قَبْلَكَ اِلَّا رِجَالًا نُّوْحِیْۤ اِلَیْهِمْ فَسْـَٔلُوْۤا اَهْلَ الذِّكْرِ اِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُوْنَ ۟
او مونږ نه دي لیږلي -ای پېغمبره- مخکې ستا نه مګر سړي د انسانانو څخه چې مونږ هغوی ته وحې کوله، او مونږ هیڅکله ملاېکې نه دی لېږلي، نو تاسې پوښتنه وکړئ د اهل کتابو نه کوم چې ستاسې نه مخکې و که چېرته په دې نه پوهیږئ.
التفاسير العربية:
ثُمَّ صَدَقْنٰهُمُ الْوَعْدَ فَاَنْجَیْنٰهُمْ وَمَنْ نَّشَآءُ وَاَهْلَكْنَا الْمُسْرِفِیْنَ ۟
بیا مونږ رښتیا کړه خپلو پېغمبرانو سره هغه څه چې مونږ ورسره وعده کړې وه داسې چې بچ مو کړل دوی او هغه څوک چې مونږ غوښتل بچ کېدل د هغوی د مومنانو څخه له هلاکته، او مونږ هلاک کړل تیرېدونکي دحد نه د وجې د کفر د هغوی نه په الله تعالی، او په کولو د هغوی ګناهونو لره.
التفاسير العربية:
لَقَدْ اَنْزَلْنَاۤ اِلَیْكُمْ كِتٰبًا فِیْهِ ذِكْرُكُمْ ؕ— اَفَلَا تَعْقِلُوْنَ ۟۠
یقېنا مونږ نازل کړی تاسې ته قرآن کریم په دې کې ستاسې عزت او فخر دی که چېرته تاسې په دې باندې ایمان راوړ، او په هغه څه مو عمل وکړ کوم چې په دې کې دي، آیا تاسې په دې نه پوهېږئ، نو د یو بل نه مخکې والی وکړئ په دې باندې اېمان ته، او عمل کولو ته په هغو احکامو چې په دې کې دي؟!.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• إحاطة علم الله بما يصدر من عباده من قول أو فعل.
• اختلاف المشركين في الموقف من النبي صلى الله عليه وسلم يدل على تخبطهم واضطرابهم.
• أن الله مع رسله والمؤمنين بالتأييد والعون على الأعداء.
لَا تَرْكُضُوْا وَارْجِعُوْۤا اِلٰی مَاۤ اُتْرِفْتُمْ فِیْهِ وَمَسٰكِنِكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْـَٔلُوْنَ ۟
نو دوی ته به د مسخرې په ډول اواز وکړی شي: منډې مه وهئ، او وګرځئ هغه څه ته چې تاسې پکې وئ د مزو اخېستلو نه ستاسې په نعمتونو باندې، او خپلو کورونو ته؛ شاېد چې ستاسې نه ستاسې د دنیا باره کې څه پوښتنه وکړی شي.
التفاسير العربية:
بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَی الْبَاطِلِ فَیَدْمَغُهٗ فَاِذَا هُوَ زَاهِقٌ ؕ— وَلَكُمُ الْوَیْلُ مِمَّا تَصِفُوْنَ ۟
بلکې مونږ وېشتل کوو په هغه حق سره چې مونږ په هغه سره خپلو پېغمبرانو ته وحي کوو په باطل د کفر والاو باندې نو دا هلاک کړي او وران یې کړي، نو په دغه وخت کې د دوی باطل ختمېدونکی دی، او ستاسې لپاره -ای عقېده لرونکو په نېولو د الله تعالی ښځه او بچې لره- هلاکت دی ځکه چې تاسې الله تعالی ته هغه صفتونه بیانوئ چې د هغه سره مناسب نه دی.
التفاسير العربية:
یُسَبِّحُوْنَ الَّیْلَ وَالنَّهَارَ لَا یَفْتُرُوْنَ ۟
التفاسير العربية:
لَوْ كَانَ فِیْهِمَاۤ اٰلِهَةٌ اِلَّا اللّٰهُ لَفَسَدَتَا ۚ— فَسُبْحٰنَ اللّٰهِ رَبِّ الْعَرْشِ عَمَّا یَصِفُوْنَ ۟
که په آسمانونو او ځمکه کې له الله پرته نورشمېر معبودان وای، ځمکه او آسمانونه به د هغو معبودانو په پاچايۍ کې د شخړې له امله خراب شوي وو، خو حقيقت د دې پر خلاف دی، نو الله د عرش مالك له هغه څه پاک دی چې مشرکان يې په درواغو ورته بيانوي چې هغه لره شريکان دي.
التفاسير العربية:
لَا یُسْـَٔلُ عَمَّا یَفْعَلُ وَهُمْ یُسْـَٔلُوْنَ ۟
او الله تعالی یوازې دی په خپله بادشاهۍ او فېصله کې، هیڅوک ترې پوښتنه نشي کولی د هغه څه باره کې چې په تقدېر کې یې لېکلی وي او فیصله یې پرې کړي وي، او هغه د خپلو بندګانو نه د هغوی د عملونو باره کې پوښتنه کوي، او په هغې ورله بدلې ورکوي.
التفاسير العربية:
اَمِ اتَّخَذُوْا مِنْ دُوْنِهٖۤ اٰلِهَةً ؕ— قُلْ هَاتُوْا بُرْهَانَكُمْ ۚ— هٰذَا ذِكْرُ مَنْ مَّعِیَ وَذِكْرُ مَنْ قَبْلِیْ ؕ— بَلْ اَكْثَرُهُمْ لَا یَعْلَمُوْنَ ۙ— الْحَقَّ فَهُمْ مُّعْرِضُوْنَ ۟
بلکې دوی د الله تعالی نه پرته نور معبودان نېولي، ته ووایه -ای پېغمبره- دې مشرکېنو ته: راوړئ تاسې خپل پوخ دلېل چې دوی د عبادت مستحق دي، نو دا کتاب چې ما ته نازل شوی، او هغه کتابونه چې په مخکنیو پېغمبرانو نازل شوي تاسې لره پکې هیڅ دلېل نشته، بلکې د زیاترو مشرکېنو سره دلېل نه وي مګر جهل او تقلېد، نو دوی د حق د قبلولو نه مخ اړولی.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• ما خلق الله شيئًا عبثًا؛ لأنه سبحانه مُنَزَّه عن العبث.
وَمَاۤ اَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَّسُوْلٍ اِلَّا نُوْحِیْۤ اِلَیْهِ اَنَّهٗ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّاۤ اَنَا فَاعْبُدُوْنِ ۟
او مونږ نه دی لېږلی مخکې ستا نه -ای پېغمبره- هیڅ یو پېغمبر مګر وحې مو ورته کوله چې نشته دی حقدار د بندګۍ مګر زه یم نو خاص یواځې زما بندګي وکړئ، او زما سره هیڅ شی هم مه شرېکوئ.
التفاسير العربية:
وَقَالُوا اتَّخَذَ الرَّحْمٰنُ وَلَدًا سُبْحٰنَهٗ ؕ— بَلْ عِبَادٌ مُّكْرَمُوْنَ ۟ۙ
او وایي مشرکین: الله تعالی د ځان لپاره ملاېکې لورګانې نېولي، پاک دی الله تعالی د هغو دروغو نه چې دوی یې وایي، بلکې ملاېکې د الله تعالی بندګان دي، عزت ورکړی شوی دوی ته د الله تعالی له طرفه، او هغه ته نږدې دي.
التفاسير العربية:
یَعْلَمُ مَا بَیْنَ اَیْدِیْهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا یَشْفَعُوْنَ ۙ— اِلَّا لِمَنِ ارْتَضٰی وَهُمْ مِّنْ خَشْیَتِهٖ مُشْفِقُوْنَ ۟
الله تعالی د هغوی مخکني او وروستني ټول اعمال پېژني، او سپارش نه غواړي مګر د هغه په اجازې سره د هغه چا لپاره چې الله تعالی د هغه لپاره سپارش کول خوښ کړي، او دوی د الله تعالی د وېرې نه ځان ساتونکي دي، نو د هغه مخالفت نه کوي په امر او نهی کې.
التفاسير العربية:
وَمَنْ یَّقُلْ مِنْهُمْ اِنِّیْۤ اِلٰهٌ مِّنْ دُوْنِهٖ فَذٰلِكَ نَجْزِیْهِ جَهَنَّمَ ؕ— كَذٰلِكَ نَجْزِی الظّٰلِمِیْنَ ۟۠
او فرضا که چېرته د ملاېکو نه څوک داسې ووایي: بېشکه زه حقدار د بندګۍ یم پرته له الله تعالی څخه، نو یقېنا چې مونږ به ده ته سزا ورکوو په دې خبرې سره په عذاب ورکولو سره په جهنم کې د قیامت په ورځ همېشه به وي په دې کې همېشه، او د دې سزا په شان سزا مونږ هغه چا ته ورکوو چې ظلم ئې کړی په کفر او شرک کولو سره په الله تعالی باندې.
التفاسير العربية:
اَوَلَمْ یَرَ الَّذِیْنَ كَفَرُوْۤا اَنَّ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنٰهُمَا ؕ— وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَآءِ كُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ ؕ— اَفَلَا یُؤْمِنُوْنَ ۟
آیا نه پوهېږي هغه کسان چې کفر یې کړی په الله تعالی چې بېشکه اسمانونه او ځمکه د یو بل سره یوځای وو، د دواړو ترمنځ خالي ځای نه وو چې باران ترې شوی و، نو مونږ دا دواړه د یو بل څخه جلا کړل، او پیداکړی مو دی د دغه اسمان څخه زمکې ته له نازل شویو اوبو نه هر یو شی که حیوان دی او که بوټی دی، نو آیا دوی عبرت نه اخلي د دې نه، او يوازي په الله تعالی اېمان نه راوړي؟!.
التفاسير العربية:
وَجَعَلْنَا فِی الْاَرْضِ رَوَاسِیَ اَنْ تَمِیْدَ بِهِمْ وَجَعَلْنَا فِیْهَا فِجَاجًا سُبُلًا لَّعَلَّهُمْ یَهْتَدُوْنَ ۟
او پېداکړي مو دي په ځمکه کې غرونه پاخه مضبوط د دې لپاره چې ځمکه په خلکو ونه خوځېږي، او جوړي کړي مو دي په دې کې لارې پراخه د دې لپاره چې دوی په سفرونو کې خپلو مقصدونو ته ورسېږي.
التفاسير العربية:
وَهُوَ الَّذِیْ خَلَقَ الَّیْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ ؕ— كُلٌّ فِیْ فَلَكٍ یَّسْبَحُوْنَ ۟
او خاص الله تعالی هغه ذات دی چې پیداکړی یې ده شپه د ارام لپاره، او پیداکړی یې ده ورځ د زندګۍ د تېرولو لپاره، او پیداکړی یې دی لمر نښه د ورځې لپاره، او سپوږمۍ نښه د شپې لپاره، هر یو د لمر او سپوږمۍ نه ګرځي په خپل خاص مدار (خط) کې، د هغه څخه نه کږیږي او نه ترې اوړي.
التفاسير العربية:
وَمَا جَعَلْنَا لِبَشَرٍ مِّنْ قَبْلِكَ الْخُلْدَ ؕ— اَفَاۡىِٕنْ مِّتَّ فَهُمُ الْخٰلِدُوْنَ ۟
او مونږ نه دی ګرځولی هیڅ یو کس لره د انسانانو نه مخکې ستا نه -ای پېغمبره- همېشوالی په دې زندګۍ کې؟ آیا نو که ختمه شي ستا نېټه په دې زندګۍ کې او ته مړ شې نو آیا دوی ستا څخه وروسته پاتي کېدونکي دي؟! نه هیڅ کله نه.
التفاسير العربية:
كُلُّ نَفْسٍ ذَآىِٕقَةُ الْمَوْتِ ؕ— وَنَبْلُوْكُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَیْرِ فِتْنَةً ؕ— وَاِلَیْنَا تُرْجَعُوْنَ ۟
هو یو نفس مؤمن او کافر خامخا څکونکی دی مرګ لره په دې دنیا کې، او مونږ ازمېښت کوو په تاسې -ای خلکو- په ژوند د دنېا کې په تکلېفونو او نعمتونو او عذابونو، بیا وروسته د مرګ نه به یواځې مونږ ته تاسې راګرځئ نه بل چا ته، نو خامخا بدلې به درکوو ستاسې په عملونو.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• منزلة الملائكة عند الله أنهم عباد خلقهم لطاعته، لا يوصفون بالذكورة ولا الأنوثة، بل عباد مكرمون.
د ملاېکو مرتبه د الله تعالی سره دا ده چې دوی د الله تعالی بندګان دي د خپلې تابعدارۍ لپاره يې پیدا کړي، نه نران دي او نه ښځې، بلکې عزتمند بندګان دي.
وَاِذَا رَاٰكَ الَّذِیْنَ كَفَرُوْۤا اِنْ یَّتَّخِذُوْنَكَ اِلَّا هُزُوًا ؕ— اَهٰذَا الَّذِیْ یَذْكُرُ اٰلِهَتَكُمْ ۚ— وَهُمْ بِذِكْرِ الرَّحْمٰنِ هُمْ كٰفِرُوْنَ ۟
او کله چې ووینې تا -ای پېغمبره- دا مشرکین نو نیسي دوی تا لره مګر په مسخرو سره په داسې حال کې چې خپل پېروان ستا څخه لري کوي او داسې ورته وایي: آیا دا دی هغه څوک چې کنځلي کوي (بد وایي) ستاسې معبودانو ته د کومو چې تاسې بندګي کوئ؟! او دوی د دې مسخرو سره سره انکار کوونکي دي د هغه څه نه چې الله تعالی په دوی باندې په قرآن کريم کې نازل کړي او په هغو نعمتونو چې دوی لره الله تعالی ورکړي؛ کفر کوونکي دي؛ نو دوی ډیر حقدار دي په عیب ویلو باندې ځکه چې په دوی کې هر قسم بدي شته.
التفاسير العربية:
خُلِقَ الْاِنْسَانُ مِنْ عَجَلٍ ؕ— سَاُورِیْكُمْ اٰیٰتِیْ فَلَا تَسْتَعْجِلُوْنِ ۟
پیداکړی شوی دی انسان په تلوار کولو سره، نو هغه په شیانو باندې تلوار کوي مخکې د واقع کېدلو نه، او د دې څخه په تلوار سره غوښتل د مشرکېنو دي عذاب لره، خامخا زه به وښاېم تاسې ته -ای په تلورا سره زما د عذاب غوښتونکو- هغه عذاب چې تاسې په تلوار سره غوښتلی و، نو تاسې هغه په تلوار سره مه غواړئ.
التفاسير العربية:
وَیَقُوْلُوْنَ مَتٰی هٰذَا الْوَعْدُ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
او په تلوار سره وايي کافران هغوی چې انکار کوونکي دي د بېرته راژوندي کېدلو نه:کله به وي هغه بېرته راژوندي کېدل چې تاسې یې زمونږ سره ژمنه کوئ -ای مسلمانانو- که چېرته تاسې ريښتوني یاستئ په هغه څه کې چې تاسې دعوه کوئ د واقع کېدلو؟!
التفاسير العربية:
لَوْ یَعْلَمُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا حِیْنَ لَا یَكُفُّوْنَ عَنْ وُّجُوْهِهِمُ النَّارَ وَلَا عَنْ ظُهُوْرِهِمْ وَلَا هُمْ یُنْصَرُوْنَ ۟
که چېرته پوهه وای دا کافران کوم چې انکار کوونکي دي د بېرته راژوندي کېدلو نه کله چې به دوی اور د خپلو مخونو او شاګانو څخه نشي لرې کولی، او دا چې نه به وي دوی لره څوک مددګار چې د دوی مدد وکړي په لري کولو د عذاب سره د دوی نه، نو که چېرته دوی په دې باندې یقين لرلی نو عذاب به یې په تلوار سره نه و غوښتلی.
التفاسير العربية:
بَلْ تَاْتِیْهِمْ بَغْتَةً فَتَبْهَتُهُمْ فَلَا یَسْتَطِیْعُوْنَ رَدَّهَا وَلَا هُمْ یُنْظَرُوْنَ ۟
نه به راځي دوی ته دا اور چې دوی ته پرې عذاب ورکولی شي په داسې حال کې چې دوی ته به پته وي، بلکه ناببره به ورته راځي، نو دوی به یې د ځانه د اړولو توان او طاقت نه لري، او نه به دوی وروسته کېدلی شي تر دی چې توبه وباسي نو دوی ته به مهرباني او رحمت ورسېږي.
التفاسير العربية:
وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِّنْ قَبْلِكَ فَحَاقَ بِالَّذِیْنَ سَخِرُوْا مِنْهُمْ مَّا كَانُوْا بِهٖ یَسْتَهْزِءُوْنَ ۟۠
او که چېرته مسخرې کوي په تا باندې قوم ستا نو ته په دې کار کې نوی (يواځې) نه یې، نو په تحقيق سره مسخرې شوي په پېغمبرانو باندې مخکې ستا نه -ای پېغمبره- نو یقېنا راګېر کړي وو هغو کافرانو لره چې په پېغمبرانو باندې مسخرې کولی هغه عذاب چې دوی ورپسې مسخرې کولې په دنیا کې کله چې به ورته پېغمبرانو په هغه باندې وېره ورکوله.
التفاسير العربية:
قُلْ مَنْ یَّكْلَؤُكُمْ بِالَّیْلِ وَالنَّهَارِ مِنَ الرَّحْمٰنِ ؕ— بَلْ هُمْ عَنْ ذِكْرِ رَبِّهِمْ مُّعْرِضُوْنَ ۟
ووایه -ای پېغمبره- دې په تلوار سره عذاب غوښتونکو ته: څوک دی هغه ذات چې ساتي تاسې په شپه او ورځ کې د هغه عذاب نه چې رحمان ذات یې په تاسې د رالېږلو اراده لري او ساتي تاسې د هلاکېدو نه؟ بلکې دوی د خپل رب د نصېحتونو او پندونو او دلېلونو څخه مخ اړوونکي دي، فکر نه کوي په هیڅ شي باندې د دې نه د ناپوهۍ او کم عقلې د وجې.
التفاسير العربية:
اَمْ لَهُمْ اٰلِهَةٌ تَمْنَعُهُمْ مِّنْ دُوْنِنَا ؕ— لَا یَسْتَطِیْعُوْنَ نَصْرَ اَنْفُسِهِمْ وَلَا هُمْ مِّنَّا یُصْحَبُوْنَ ۟
او که یا شته دوی لره معبودان چې بچ کوي دوی زمونږ له عذابه؟ دوی طاقت نه لري د خپل ځان د مدد کولو په لرې کولو د ضرر د هغوی نه، او نه په راوستلو د فاېدې هغه لره، او څوک چې د خپل ځان مدد نشي کولی، نو د بل چا به څنګه مدد وکړي؟! او نه دوی زمونږ د عذابه بچ کېدلی شي.
التفاسير العربية:
بَلْ مَتَّعْنَا هٰۤؤُلَآءِ وَاٰبَآءَهُمْ حَتّٰی طَالَ عَلَیْهِمُ الْعُمُرُ ؕ— اَفَلَا یَرَوْنَ اَنَّا نَاْتِی الْاَرْضَ نَنْقُصُهَا مِنْ اَطْرَافِهَا ؕ— اَفَهُمُ الْغٰلِبُوْنَ ۟
بلکې مونږ مزي ورکړي دې کافرانو ته، او مزې مو ورکړې وې د دوی پلارانو ته په هغو نعمتونو چې مونږ دوی لره په پراخ ډول ورکړي و؛ دوی لره دا مهلت ورکول وو، تر دې چې اوږده شوه په دوی باندې زمانه نو دوی په دې سره دوکه شول، او په خپل کفر باندې ودرېدل، آیا نه ویني دا دوکه شوي خلک زمونږ په نعمتونو چې په تلورا سره غوښتونکي دي زمونږ عذاب لره چې مونږ راتلل کوو زمکې ته نېمګړې کوو یې د غاړو د هغې نه په هلاکولو زمونږ د دغه غاړو خلکو لره، او په غالب کېدلو زمونږ په هغوی باندې، نو چې عبرت واخلي په دې باندي هسې نه چې ونه رسيږي دوی ته هغه عذابونه کوم چې هغوی ته رسېدلی وو؟! نو دوی غالب نه دي، بلکې دوی مغلوب دي.
التفاسير العربية:
قُلْ اِنَّمَاۤ اُنْذِرُكُمْ بِالْوَحْیِ ۖؗ— وَلَا یَسْمَعُ الصُّمُّ الدُّعَآءَ اِذَا مَا یُنْذَرُوْنَ ۟
ته ووایه -ای پېغمبره-: بېشکه زه ویروم تاسې -ای خلکو- د الله تعالی له عذابه په هغې وحې سره چې ما ته یې زما رب کوي، او د حق نه کاڼه خلک نه اوري هغه څه چې دوی ورته رابلل کېږي په اورېدلو د قبلولو سره کله چې ورته د الله تعالی د عذابه وېره ورکېدلی شي.
التفاسير العربية:
وَلَىِٕنْ مَّسَّتْهُمْ نَفْحَةٌ مِّنْ عَذَابِ رَبِّكَ لَیَقُوْلُنَّ یٰوَیْلَنَاۤ اِنَّا كُنَّا ظٰلِمِیْنَ ۟
او که چېرته ورسېږي دې په تلوار سره عذاب غوښتونکو ته څه برخه ستا د رب د عذابه -ای پېغمبره- نو خامخا په دغه وخت کې به وايي: ای هلاکته او تاوانه زمونږ، بېشکه مونږ وو ظالمان د الله تعالی سره په شرک کولو او په دروغ ګنلو سره هغه څه لره چې محمد صلی الله علیه وسلم پرې راتګ کړی.
التفاسير العربية:
وَنَضَعُ الْمَوَازِیْنَ الْقِسْطَ لِیَوْمِ الْقِیٰمَةِ فَلَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَیْـًٔا ؕ— وَاِنْ كَانَ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِّنْ خَرْدَلٍ اَتَیْنَا بِهَا ؕ— وَكَفٰی بِنَا حٰسِبِیْنَ ۟
او د انصاف تلې د قیامت په ورځ د دې لپاره ږدو چې د دوی عملونه پرې وتلل شي، نو ظلم به نشي کېدلی په دغه ورځ په هیڅ یو نفس باندې په کموالي د نیکیو د هغه او یا په زیاتوالي د بدیو د هغه، او اګر که دا تلل کیدونکی شی ډیر لږ هم وي د اوري د دانې په اندازه نو هم به یې مونږ راوړو، او بس یو مونږ حساب کوونکي حسابوو عملونو د بندګانو زمونږ.
التفاسير العربية:
وَلَقَدْ اٰتَیْنَا مُوْسٰی وَهٰرُوْنَ الْفُرْقَانَ وَضِیَآءً وَّذِكْرًا لِّلْمُتَّقِیْنَ ۟ۙ
او بېشکه مونږ ورکړی و موسی او هارون -علیهما السلام- ته تورات چې جدایي راوستونکی و په ما بین د حق او باطل او حلال او حرام کې، او هدایت دی د هغه چا لپاره چې ایمان یې پرې راوړی، او پند او نصېحت دی د هغه چا لپاره چې د خپل رب څخه ویرېږي.
التفاسير العربية:
وَهٰذَا ذِكْرٌ مُّبٰرَكٌ اَنْزَلْنٰهُ ؕ— اَفَاَنْتُمْ لَهٗ مُنْكِرُوْنَ ۟۠
او دا قرآن کریم چې نازل شوی په محمد صلی الله علیه وسلم باندې پند دی د هغه چا لپاره چې غواړي چې پند او نصېحت پرې واخلي، د ډېرې فایدې او خیر والا دی، نو آیا تاسې د دې سره لدې څخه انکار کوونکي یاست؟! په دې باندې اقرار کوونکي نه یاست، او نه په دې باندې عمل کوونکي یاست؟!
التفاسير العربية:
وَلَقَدْ اٰتَیْنَاۤ اِبْرٰهِیْمَ رُشْدَهٗ مِنْ قَبْلُ وَكُنَّا بِهٖ عٰلِمِیْنَ ۟ۚ
او بېشکه مونږ ورکړی وو ابراهیم -علیه السلام- لره دلیل د خپل قوم مقابل کې په وړوکوالي کې، او مونږ په دې باندې خبر وو، نو ځکه مو ورته ورکړل هغه څه چې دې یې مستحق وو زمونږ په علم کې د دلیل نه د خپل قوم مقابل کې.
التفاسير العربية:
قَالَ بَلْ رَّبُّكُمْ رَبُّ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ الَّذِیْ فَطَرَهُنَّ ۖؗ— وَاَنَا عَلٰی ذٰلِكُمْ مِّنَ الشّٰهِدِیْنَ ۟
ابراهیم -علیه السلام- ورته ووېل: بلکې راتګ کړی ما تاسې ته په ریښتیا سره نه په ګپ سره، نو پس رب ستاسې رب د اسمانونو او د ځمکې دی هغه چې دا دواړه یې پیداکړي په نا اشنا شکل چې مخکې یې مثال نه و، او زه په دې خبره چې هغه رب ستاسې او رب د اسمانونو او د زمکې دی خامخا د ګواهي کوونکو څخه یم، او ستاسې د بوتانو په دې کې هیڅ برخه هم نشته.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• نَفْع الإقرار بالذنب مشروط بمصاحبة التوبة قبل فوات أوانها.
په ګناه باندې اقرار کول انسان لره فاېده ورکوي خو په شرط د توبې کولو مخکې د دې نه چې د توبې وخت تېر شي.
• التدرج في تغيير المنكر، والبدء بالأسهل فالأسهل، فقد بدأ إبراهيم بتغيير منكر قومه بالقول والصدع بالحجة، ثم انتقل إلى التغيير بالفعل.
د ناروا په بدلون کې له تدرج کار اخېستل او له آسانه پيلول،؛ نو ابراهيم د خپل قوم په ناروا کې بدلون لومړی په وينا او حجت راګرځولو پيل کړ, بيا يې په لاس بدلون راوستلو ته مخه کړه.
قَالُوْا مَنْ فَعَلَ هٰذَا بِاٰلِهَتِنَاۤ اِنَّهٗ لَمِنَ الظّٰلِمِیْنَ ۟
نو کله چې دوی راوګرځېدل او خپل بوتان یې ولېدل چې مات شوي نو د یو بل نه یې پوښتنه وکړه چې: دا زمونږ معبودان چا مات کړل؟ یقېنا هر چا چې دا کار کړی نو خامخا دا خو ډیر ظالم دی، ځکه چې د هغه څه بې عزتي یې کړې چې د هغه لويي او احترام پکار وو.
التفاسير العربية:
قَالَ بَلْ فَعَلَهٗ ۖۗ— كَبِیْرُهُمْ هٰذَا فَسْـَٔلُوْهُمْ اِنْ كَانُوْا یَنْطِقُوْنَ ۟
ابراهیم علیه السلام -ووېل په داسې حال کې چې خندا کوونکی (ټوکې کوونکی) و په هغوی باندې، د خلکو په وړاندې د هغوی د بوتانو د کمزورئ ښکاره کوونکی و: دا کار خو ما ندې کړی، بلکې د دوی مشر بوت دا کار کړی، نو تاسې ترې پوښتنه وکړئ که چېرته دوی خبرې کولی شي.
التفاسير العربية:
فَرَجَعُوْۤا اِلٰۤی اَنْفُسِهِمْ فَقَالُوْۤا اِنَّكُمْ اَنْتُمُ الظّٰلِمُوْنَ ۟ۙ
پس دوی وګرځېدل خپلو ځانونو ته په فکر او سوچ کولو سره، نو ښه ښکاره شوه دوی ته دا خبره چې بېشکه د دوی بوتان نه چا ته ګټه رسولی شی او نه د چا نه ضرر بچ کولی شي، نو دوی ظالمان و کله چې یې بندګي کوله د دوی پرته له الله تعالی نه.
التفاسير العربية:
ثُمَّ نُكِسُوْا عَلٰی رُءُوْسِهِمْ ۚ— لَقَدْ عَلِمْتَ مَا هٰۤؤُلَآءِ یَنْطِقُوْنَ ۟
بیا دوی راوګرځېدل خپل ضد او عناد ته، نو ویې وېل: یقېنا تا ته ښه معلومه ده -ای ابراهېمه- چې دا بوتان خبرې نشي کولی، نو ته څنګه مونږ ته واېې چې مونږ ترې پوښتنه وکړو؟ دوی دا غوښتل چې دا خو د دوی لپاره دلېل دی، نو هغه په دوی باندې دلېل شو.
التفاسير العربية:
قَالَ اَفَتَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ مَا لَا یَنْفَعُكُمْ شَیْـًٔا وَّلَا یَضُرُّكُمْ ۟ؕ
ابراهیم علیه السلام -هغوی ته ووېل په داسې حال کې چې انکار کوونکی وو په هغوی باندې: ایا تاسې بندګي کوئ پرته له الله تعالی نه د هغو بوتانو چې تاسې ته هیڅ ګټه او تاوان نشي دررسولی، نو دوی عاجز دي د ضرر بچ کولو د خپل ځانونو نه، او د ګټې رسولو خپلو ځانونو ته.
التفاسير العربية:
اُفٍّ لَّكُمْ وَلِمَا تَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ؕ— اَفَلَا تَعْقِلُوْنَ ۟
افسوس او هلاکت دې ستاسې لپاره، او هلاکت دی هغه چا لره چې تاسې یې بندګي کوئ پرته له الله تعالی نه د دې بوتانو چې نه چا ته ګټه رسولی شي او نه ضرر، نو ایا تاسې ولې د عقل نه کار نه اخلئ، او د هغوی عبادت نه پریږدئ؟!.
التفاسير العربية:
قَالُوْا حَرِّقُوْهُ وَانْصُرُوْۤا اٰلِهَتَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ فٰعِلِیْنَ ۟
نو هر کله چې دوی د ابراهیم - علیه السلام- سره په دلېل د مقابلې کولو نه عاجز شول نو خپل قدرت او طاقت ته یې مخه کړه، نو ویې وېل: وسوځوئ ابراهیم لره په اور باندې؛ د وجې د مرستې او مدد کولو ستاسو د بوتانو هغه چې ده مات کړي که چېرته تاسې ده لره مخ نیوونکی، سزا ورکوونکي یاست.
التفاسير العربية:
وَنَجَّیْنٰهُ وَلُوْطًا اِلَی الْاَرْضِ الَّتِیْ بٰرَكْنَا فِیْهَا لِلْعٰلَمِیْنَ ۟
او مونږ نجات ورکړ هغه ته او نجات مو ورکړ لوط ته، او ومو وېستل دواړه د شام زځمکې ته هغه چې مونږ پکې برکت اچولی؛ د هغو پېغمبرانو د وجې چې مونږ په دې ځمکه کې رالېږلي او د هغو نعمتونو له وجې چې مونږ په دې زمکه کې خواره کړي (اچولي دي) د خلکو لپاره.
التفاسير العربية:
وَوَهَبْنَا لَهٗۤ اِسْحٰقَ ؕ— وَیَعْقُوْبَ نَافِلَةً ؕ— وَكُلًّا جَعَلْنَا صٰلِحِیْنَ ۟
او وموبښه هغه ته اسحاق کله چې یې د خپل رب نه دعا وغوښته چې یو زوی ورته ورکړي، او ومو بښه هغه ته لمسی یعقوب زیات، او هر یو د ابراهیم او د هغه د زامنو اسحاق او یعقوب نه مونږ ګرځولي وو نېکان الله تعالی ته غاړه کیښودونکي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• جواز استخدام الحيلة لإظهار الحق وإبطال الباطل.
• تعلّق أهل الباطل بحجج يحسبونها لهم، وهي عليهم.
د باطل پرستو تعلق د داسې دلېلونو سره وي چې هغوی ګومان کوي چې دا د دوی لپاره دي، پداسې حال کې چې هغه په دوی باندې دلېل وي.
• التعنيف في القول وسيلة من وسائل التغيير للمنكر إن لم يترتّب عليه ضرر أكبر.
سخته خبره کول هم د منکر د بدلولو یوه وسېله ده خو په هغه صورت کې چې په دې باندې د دې منکر نه لوی ضرر نه جوړېږي.
• اللجوء لاستخدام القوة برهان على العجز عن المواجهة بالحجة.
وَجَعَلْنٰهُمْ اَىِٕمَّةً یَّهْدُوْنَ بِاَمْرِنَا وَاَوْحَیْنَاۤ اِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْرٰتِ وَاِقَامَ الصَّلٰوةِ وَاِیْتَآءَ الزَّكٰوةِ ۚ— وَكَانُوْا لَنَا عٰبِدِیْنَ ۟ۙ
او کرځولي وو مونږ دوی داسې امامان چې خلک ورپسې د خیر په کار کې پېروي کوي، خلک رابلي یواځې د الله تعالی بندګۍ طرف ته د هغه په حکم، او مونږ هغوی ته وحې کړی وه چې تاسې د خیر کارونه کوئ، او لمونځ په پوره طرېقې سره ادا کوئ، او زکات ورکوئ، او وو دوی مونږ ته غاړه ايښودونکي.
التفاسير العربية:
وَلُوْطًا اٰتَیْنٰهُ حُكْمًا وَّعِلْمًا وَّنَجَّیْنٰهُ مِنَ الْقَرْیَةِ الَّتِیْ كَانَتْ تَّعْمَلُ الْخَبٰٓىِٕثَ ؕ— اِنَّهُمْ كَانُوْا قَوْمَ سَوْءٍ فٰسِقِیْنَ ۟ۙ
او لوط ته مو ورکړی وو علم د پریکړې کولو په منځ د جګړه مارو کې، او د هغه د دین په کار مو ورته پوهه ورکړی وه، او بچ کړی مو وو د هغه عذاب نه چې کوم مو د هغه په کلي (سدوم) باندې نازل کړی و، هغه کلی چې خلکو یې بدکارۍ ته راتلل کول، بېشکه دوی وو قوم فسادیان وتونکي د خپل رب د تابعدارۍنه.
التفاسير العربية:
وَاَدْخَلْنٰهُ فِیْ رَحْمَتِنَا ؕ— اِنَّهٗ مِنَ الصّٰلِحِیْنَ ۟۠
او مونږ داخل کړی و ده لره په خپل رحمت کې کله چې مونږ بچ کړ ده لره له هغه عذاب نه چې د دې قوم ته رسېدلی و، بېشکه دی د هغو نېکانو څخه و چې زمونږ په حکم به یې عمل کاوه، او چې مونږ به د څه شي نه منع کاوه د هغه څخه به منعه کېده.
التفاسير العربية:
وَنُوْحًا اِذْ نَادٰی مِنْ قَبْلُ فَاسْتَجَبْنَا لَهٗ فَنَجَّیْنٰهُ وَاَهْلَهٗ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِیْمِ ۟ۚ
او یاده کړه -ای پېغمبره- قصه د نوح؛ کله چې یې الله تعالی اواز وکړ مخکې د ابراهیم او لوط نه، نو مونږ د هغه بلنه قبوله کړه په غوښتلو د هغه څه چې غوښتلی یې و، نو مونږ نجات ورکړ ده لره او د ده کورنۍ لره هغوی چې مومنان وو د لوی مصېبت نه.
التفاسير العربية:
وَنَصَرْنٰهُ مِنَ الْقَوْمِ الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا ؕ— اِنَّهُمْ كَانُوْا قَوْمَ سَوْءٍ فَاَغْرَقْنٰهُمْ اَجْمَعِیْنَ ۟
او بچ مو کړ د چل د هغه قوم نه چې نسبت د دروغو یې کړی و په هغو آیتونو چې مونږ پرې دې مضبوط کړی و، کوم چې د دې په ريښتنولۍ دلالت کوونکي وو، بېشکه دوی وو قوم د فساد او شر، نو دوی ټول مو په اوبو کې غرق کړل.
التفاسير العربية:
وَدَاوٗدَ وَسُلَیْمٰنَ اِذْ یَحْكُمٰنِ فِی الْحَرْثِ اِذْ نَفَشَتْ فِیْهِ غَنَمُ الْقَوْمِ ۚ— وَكُنَّا لِحُكْمِهِمْ شٰهِدِیْنَ ۟ۙ
او یاده کړه -ای پېغمبره- قصه د داود او د هغه د زوی سلېمان -علیهما السلام- کله چې دواړو فېصله کوله په یوه قضیه کې چې دوی ته مخې ته راغلې وه د دوو جګړه کوونکو په باره کې؛ چې یو د دې دواړو څخه ګډې درلودې او د شپې لخوا د دې بل په فصل (کښت) کې ورګډې شوې وې نو هغه یې ورله خراب کړی و، او مونږ د داود او سلیمان فیصلې کولو ته حاضر وو، د دوی د فېصلې څخه هیڅ شی پر مونږ پټ نه و.
التفاسير العربية:
فَفَهَّمْنٰهَا سُلَیْمٰنَ ۚ— وَكُلًّا اٰتَیْنَا حُكْمًا وَّعِلْمًا ؗ— وَّسَخَّرْنَا مَعَ دَاوٗدَ الْجِبَالَ یُسَبِّحْنَ وَالطَّیْرَ ؕ— وَكُنَّا فٰعِلِیْنَ ۟
نو ومو ښودله هغه فېصله سلېمان ته پرته د هغه له پلاره، او هر یو ته د دې دواړو څخه مونږ ورکړې وه پېغمبري او پوهه د دین د احکامو، یوازې سلېمان ته مو نه وه ورکړې، او تابع کړي مو وو داود سره غرونه چې تسبېح به یې ویله د هغه د تسبېح وېلو سره، او تابع کړي مو وو ده لره مرغان، او مونږ کوونکي وو دې ښودنې، فېصلې کولو، پوهې لرلو او تابع کولو لره.
التفاسير العربية:
وَعَلَّمْنٰهُ صَنْعَةَ لَبُوْسٍ لَّكُمْ لِتُحْصِنَكُمْ مِّنْ بَاْسِكُمْ ۚ— فَهَلْ اَنْتُمْ شٰكِرُوْنَ ۟
او مونږ ښودلې وه داود -علیه السلام- ته پغېر د سلېمان -علیه السلام- نه جوړول د زغرو د دې لپاره چې تاسې وساتي د رسېدلو د وسلې نه ستاسې بدنونو ته، نو آیا تاسې -ای خلکو- شکر وېستونکي یاست دې نعمتونو لره کوم چې الله تعالی په تاسې باندې کړي دي؟!
التفاسير العربية:
وَلِسُلَیْمٰنَ الرِّیْحَ عَاصِفَةً تَجْرِیْ بِاَمْرِهٖۤ اِلَی الْاَرْضِ الَّتِیْ بٰرَكْنَا فِیْهَا ؕ— وَكُنَّا بِكُلِّ شَیْءٍ عٰلِمِیْنَ ۟
او تابع کړې مو وه سلیمان لره هوا د تېزو الوتلو والا چې روانېده به د هغه په امر کله چې به یې ورته امر وکړ د شام ځمکې ته هغه چې مونږ پکې برکت اچولی و د دې وجې نه چې مونږ په دې کې کوم پېغمبران لېږلي وو، او د دې وجې نه چې په دې کې څومره برکتونه خواره کړی شوي، او مونږ په هر یو شي باندې پوهه یو، هیڅ څیز په مونږ باندې د دې نه پټ نشي پاتي کېدلی.
التفاسير العربية:
وَمِنَ الشَّیٰطِیْنِ مَنْ یَّغُوْصُوْنَ لَهٗ وَیَعْمَلُوْنَ عَمَلًا دُوْنَ ذٰلِكَ ۚ— وَكُنَّا لَهُمْ حٰفِظِیْنَ ۟ۙ
او تابع کړي مو د شیطانانو نه ده لره هغه څوک چې غوپي به یې وهلې د ده لپاره په دریابونو کې راوېستلې به یې ملغلرې او نور شیان، او د دې نه پرته نور کارونه به یې ورله هم کوله لکه ابادي جوړول، او مونږ د دوی تعداد او کارونو لره ساتونکي (یادوونکي) وو، هیڅ شی راڅخه د دې نه نشي پاتي کېدلی.
التفاسير العربية:
وَاَیُّوْبَ اِذْ نَادٰی رَبَّهٗۤ اَنِّیْ مَسَّنِیَ الضُّرُّ وَاَنْتَ اَرْحَمُ الرّٰحِمِیْنَ ۟ۚۖ
او یاد کړه -ای پېغمبره- قصه د ایوب -علیه السلام-، کله چې یې دعا وغوښتله د خپل رب څخه کله چې ورته مصېبت ورسېد؛ داسې ووېل: ای زما ربه! بېشکه ما ته مرض رارسېدلی او زما خاندان هم ورک شوی، او ته غوره د ټولو رحم کوونکو څخه یې، نو ما ته چې کوم مصېبت رارسېدلی دا زما څخه واړوه.
التفاسير العربية:
فَاسْتَجَبْنَا لَهٗ فَكَشَفْنَا مَا بِهٖ مِنْ ضُرٍّ وَّاٰتَیْنٰهُ اَهْلَهٗ وَمِثْلَهُمْ مَّعَهُمْ رَحْمَةً مِّنْ عِنْدِنَا وَذِكْرٰی لِلْعٰبِدِیْنَ ۟
نو مونږ د هغه دعا قبوله کړه، او هغه ته چې کوم تکلېف رسېدلی و هغه مو ترې لرې کړ، او کوم بچي او کورنۍ چې ترې ورکه شوي وه هغه مو ورته بېرته ورکړه، او د هغوی په شان مو ورته نور هم ورکړل، دا ټول کارونه مونږ د خپلې مهربانۍ له وجې وکړل، او په دې کې یادداشت او پند دی هر هغه چا لره چې الله تعالی ته یې په بندګۍ سره غاړه کیښودلې وه؛ نو هغه دې صبر وکړي لکه څرنګه چې ایوب صبر کړی وو.
التفاسير العربية:
وَاَدْخَلْنٰهُمْ فِیْ رَحْمَتِنَا ؕ— اِنَّهُمْ مِّنَ الصّٰلِحِیْنَ ۟
او داخل کړي وو مونږ دوی ټول په خپل خاص رحمت کې، نو مونږ دوی پېغمبران ګرځولی وو، او دوی مو جنت ته داخل کړی وو، بېشکه دوی د الله تعالی د هغو نېکانو بندګان څخه دي چې د هغه په تابعدارۍ یې عمل کړی، او د هغوی پټ او ښکاره برابر شوي.
التفاسير العربية:
وَذَا النُّوْنِ اِذْ ذَّهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ اَنْ لَّنْ نَّقْدِرَ عَلَیْهِ فَنَادٰی فِی الظُّلُمٰتِ اَنْ لَّاۤ اِلٰهَ اِلَّاۤ اَنْتَ سُبْحٰنَكَ ۖۗ— اِنِّیْ كُنْتُ مِنَ الظّٰلِمِیْنَ ۟ۚۖ
او یاد کړه -ای پېغمبره- قصه د ماهي والا یونس-علیه السلام- کله چې لاړ پغېر د اجازې د خپل رب نه غصه وو خپل قوم ته د هغوی د سرکشۍ د وجې نه، نو ده دا ګومان وکړ چې مونږ به په ده باندې تنګسیا نه راولو؛ په سزا ورکولو سره د ده په تللو باندې، نو هغه وازماېل شو په سخته تنګسیا سره او په بند پاتي کېدلو سره کله چې ماهي هغه لره تېر کړ، نو د ماهي د خیټې او د دریاب او د شپي په تیارو کې یې د الله تعالی نه دعا وغوښتله؛ په داسې حال کې چې اقرار کوونکی و په خپله خطا باندې الله تعالی ته ورګرځېدونکی و، نو ویې وېل: نشته څوک حقدار د بندګۍ پرته له تا نه، ته پاک یې د هر قسم عیب او شرېک نه، بېشکه زه له ظلم کوونکو څخه وم.
التفاسير العربية:
فَاسْتَجَبْنَا لَهٗ ۙ— وَنَجَّیْنٰهُ مِنَ الْغَمِّ ؕ— وَكَذٰلِكَ نُـجِی الْمُؤْمِنِیْنَ ۟
نو مونږ د هغه دعا قبوله کړه، او هغه مو د مصېبت د سختیو نه بچ کړ په راوېستلو د هغه سره د تیارو نه، او د ماهي د خېټې نه، او په شان د یونس د خلاصولو د هغه د مصېبت نه مونږ خلاصوو مومنان کله چې په تلکېف کې پريوځي او د الله تعالی نه دعا وغواړي.
التفاسير العربية:
وَزَكَرِیَّاۤ اِذْ نَادٰی رَبَّهٗ رَبِّ لَا تَذَرْنِیْ فَرْدًا وَّاَنْتَ خَیْرُ الْوٰرِثِیْنَ ۟ۚۖ
او یاده کړه -ای پېغمبره- قصه د زکریا -علیه السلام- کله چې یې د خپل رب نه دعا وغوښته داسې یې ووېل: ای ربه زما! مه پرېږده ما لره یوازې چې هیڅ بچی مې نه وي، او یقېنا ته غوره د باقي پاتي کېدونکو څخه یې، نو ما لره یو بچې راکړه چې زما څخه وروسته پاتې شي.
التفاسير العربية:
فَاسْتَجَبْنَا لَهٗ ؗ— وَوَهَبْنَا لَهٗ یَحْیٰی وَاَصْلَحْنَا لَهٗ زَوْجَهٗ ؕ— اِنَّهُمْ كَانُوْا یُسٰرِعُوْنَ فِی الْخَیْرٰتِ وَیَدْعُوْنَنَا رَغَبًا وَّرَهَبًا ؕ— وَكَانُوْا لَنَا خٰشِعِیْنَ ۟
نو مونږ د هغه دعا قبوله کړه، او هغه ته مو یحیی زوی ورکړ، او د هغه ښځه مو دې ته برابره کړه، نو وروسته د شنډوالي د هغې نه بچی راوړونکې شوه، بېشکه زکریا او بي بي د هغه او زوی د هغه وو دوی ټول چې تلوار به یې کاوه د خیر کارونو کې، او وو دوی چې رابللو به یې مونږ په داسې حال کې چې امېد به یې لرلو زمونږ د ثوابونو، او وېرېدل به زمونږ له عذابه، او وو دوی چې مونږ ته به یې عاجزي کوله.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• فضل طلب الولد الصالح ليبقى بعد الإنسان إذا مات.
• الإقرار بالذنب، والشعور بالاضطرار لله وشكوى الحال له، وطاعة الله في الرخاء من أسباب إجابة الدعاء وكشف الضر.
په ګناه باندې اعتراف کول، او الله تعالی ته ځان محتاج ښکاره کول او هغه ته د خپل حالت شکایت کول، او د الله تعالی تابعداري کول د پراختیا او اسانتیا په وخت کې د دعا د قبلېدلو او د تکلېفونو د لرې کېدلو سببونه دي.
وَالَّتِیْۤ اَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِیْهَا مِنْ رُّوْحِنَا وَجَعَلْنٰهَا وَابْنَهَاۤ اٰیَةً لِّلْعٰلَمِیْنَ ۟
او یاد کړه -ای پېغمبره- قصه د مریم -علیها السلام- هغه چې خپل فرج (اندام مخصوصه) یې له زنا څخه ساتلی و، نو الله تعالی هغې ته جبرېل -علیه السلام- ولېږه، نو په هغې کې یې پوکی وکړ، نو هغه په عیسی -علیه السلام- باندې حامله شوه، او وو دا او زوی د دې عیسی نښه د الله تعالی د قدرت د خلکو لپاره، او یقینا چې نشي عاجز کولی الله تعالی لره هيڅ یو شي ځکه چې عیسی یې پغیر له پلار څخه پیداکړو.
التفاسير العربية:
فَمَنْ یَّعْمَلْ مِنَ الصّٰلِحٰتِ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَا كُفْرَانَ لِسَعْیِهٖ ۚ— وَاِنَّا لَهٗ كٰتِبُوْنَ ۟
نو د دوی څخه چې چا نېک عملونه وکړل او حال دا چې دې ایمان لرونکی و په الله تعالی او د هغه په پېغمبرانو او په ورځ وروستنۍ (د اخرت ورځ) نو د ده د نیک عمل به بې قدرې نشي کېدلی، بلکې الله تعالی به د ده دا عمل قبلوي او ثواب به ورله څو چنده کوي، او دې به خپل عمل د قیامت په ورځ په خپله عمل نامه کې بیامومي، نو په دې به خوشحاله شي.
التفاسير العربية:
وَاقْتَرَبَ الْوَعْدُ الْحَقُّ فَاِذَا هِیَ شَاخِصَةٌ اَبْصَارُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا ؕ— یٰوَیْلَنَا قَدْ كُنَّا فِیْ غَفْلَةٍ مِّنْ هٰذَا بَلْ كُنَّا ظٰلِمِیْنَ ۟
او ښه رانږدې شوی قیامت د دوی په راوتلو سره، او د هغه سختۍ او تکلېفونه راښکاره شوي، نو یقېنا په دغه وخت کې د کافرانو سترګي به خلاصې وي (بوټي به راوتلي وي) د ډیر مصېبت او وېرې د وجې، او وایې به: ای هلاکت دی مونږ لره، بېشکه مونږ په دنیا کې په لهو او لعب کې وو او دې لویې ورځې ته د تیارۍ کولو نه مشغول وو، بلکې مونږ ظالمان وو په کفر او ګناهونو کولو سره.
التفاسير العربية:
اِنَّكُمْ وَمَا تَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ حَصَبُ جَهَنَّمَ ؕ— اَنْتُمْ لَهَا وٰرِدُوْنَ ۟
تاسې -ای مشرکېنو- او هغه بوتان چې تاسې یې بندګي کوئ پغیر له الله تعالی نه، او هغه څوک چې راضي دی ستاسې په بندګۍ کولو هغه لره د انسانانو او پېریانو څخه- خشاک د جهنم یاست، تاسې او ستاسې معبودان دې ته ورننوتونکي یاست.
التفاسير العربية:
لَوْ كَانَ هٰۤؤُلَآءِ اٰلِهَةً مَّا وَرَدُوْهَا ؕ— وَكُلٌّ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟
که چېرته دا معبودان په ریښتیا سره د بندګۍ حقدار وی نو د خپلو تابعدارانو سره به جهنم ته نه ننوتلی، او هر یو د معبودانو او تابعدارانو به په اور کې وي، همېشه به وي دوی په دې کې همېشه، هیڅکله به د دې څخه نه راوځي.
التفاسير العربية:
اِنَّ الَّذِیْنَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِّنَّا الْحُسْنٰۤی ۙ— اُولٰٓىِٕكَ عَنْهَا مُبْعَدُوْنَ ۟ۙ
او کله چې مشرکېنو ووېل: (بېشکه عیسی او ملاېکې هغوی چې بندګي يې شوي وه خامخا به اور ته داخليږي) الله تعالی ووېل: بېشکه هغه کسان چې مخکې مقرر شوې ده هغوی لره د الله تعالی په علم کې چې بېشکه دوی به د نېکانو څخه وي لکه عیسی -علیه السلام- لرې کړی شوي د اور نه.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• اتفاق الرسالات السماوية في التوحيد وأسس العبادات.
• فَتْح سد يأجوج ومأجوج من علامات الساعة الكبرى.
لَا یَحْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْاَكْبَرُ وَتَتَلَقّٰىهُمُ الْمَلٰٓىِٕكَةُ ؕ— هٰذَا یَوْمُكُمُ الَّذِیْ كُنْتُمْ تُوْعَدُوْنَ ۟
نه به ویروي دوی لره دا لوی مصېبت او بد حالت کله چې به اور په جهنمیانو باندې راتاو شي، او ملاېکې به د دوی استقبال وکړي په هرکلي سره داسې به وایي: دا ستاسې هغه ورځ ده چې تاسې سره یې وعده شوې وه په دنیا کې، او تاسې ته پرې زیری درکول کېده په هغو نعمتونو چې تاسې به ورسره مخامخ کیږئ.
التفاسير العربية:
یَوْمَ نَطْوِی السَّمَآءَ كَطَیِّ السِّجِلِّ لِلْكُتُبِ ؕ— كَمَا بَدَاْنَاۤ اَوَّلَ خَلْقٍ نُّعِیْدُهٗ ؕ— وَعْدًا عَلَیْنَا ؕ— اِنَّا كُنَّا فٰعِلِیْنَ ۟
په هغه ورځ چې رانغاړو به مونږ اسمان په شان د رانغاړلو د صحېفې (کاغذ یا سند) په هغه لېکلو چې په دې کې وي، او راجمع به کړو ټول مخلوقات د دوی په هغه شکل چې دوی پرې اول ځل پیداشوي وو، وعده کړې مونږ په دې سره وعده داسې چې هیڅ وروستوالی پکې نشته، بېشکه مونږ کوونکي یو هغه څه لره چې مونږ پرې وعده کوو.
التفاسير العربية:
وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِی الزَّبُوْرِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ اَنَّ الْاَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصّٰلِحُوْنَ ۟
او بېشکه مونږ لیکلي وو په هغو کتابونو کې چې مونږ نازل کړي په پېغمبرانو باندې وروسته د هغه نه چې مونږ ليکلي وو په لوح محفوظ کې: بېشکه زمکه چې ده مالکان کیږي به د دې د الله تعالی نېکان بندګان هغوی چې عمل کوونکي دي د هغه په تابعدارئ، او دوی د محمد -صلی الله علیه وسلم- امت او ډله دي.
التفاسير العربية:
قُلْ اِنَّمَا یُوْحٰۤی اِلَیَّ اَنَّمَاۤ اِلٰهُكُمْ اِلٰهٌ وَّاحِدٌ ۚ— فَهَلْ اَنْتُمْ مُّسْلِمُوْنَ ۟
ته ووایه -ای پېغمبره- بېشکه ما ته وحي کیږي زما د رب له طرفه د دې خبرې چې بېشکه حقدار د بندګۍ ستاسې په ريښتیا سره یو دی، هیڅ شریک ورله نشته او هغه الله تعالی دی، نو په هغه باندې ایمان راوړلو ته غاړه کیږدئ، او د هغه تابعدارۍ ته غاړه کیږدئ.
التفاسير العربية:
فَاِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ اٰذَنْتُكُمْ عَلٰی سَوَآءٍ ؕ— وَاِنْ اَدْرِیْۤ اَقَرِیْبٌ اَمْ بَعِیْدٌ مَّا تُوْعَدُوْنَ ۟
نو که چېرته دوی مخ واړاوه د هغه څه نه چې تا پرې دوی ته راتګ کړی، نو ته ورته ووایه -ای پېغمبره-: ما تاسې ته خبر درکړی چې بېشکه زه او تاسې په یو برابر حالت کې یو زما او ستاسې ترمنځ د فیصلې کولو نه، او زه په دې نه پوهيږم چې تاسې ته به کله هغه عذاب راځي چې الله تعالی یې تاسې سره وعده کړې.
التفاسير العربية:
قٰلَ رَبِّ احْكُمْ بِالْحَقِّ ؕ— وَرَبُّنَا الرَّحْمٰنُ الْمُسْتَعَانُ عَلٰی مَا تَصِفُوْنَ ۟۠
رسول -صلی الله علیه وسلم- وفرماېل په داسې حال کې چې دعا کوونکی وو د خپل رب نه: ای زما ربه! فېصله وکړه زمونږ او زمونږ د قوم تر منځ هغوی چې په کفر باندې یې همېشوالی کړی په حقه فېصله، او مونږ په خپل رب چې رحمان ذات دی مدد غواړو د هغه کفر او دروغو په مقابل کې چې تاسې یې وايي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• بعثة النبي صلى الله عليه وسلم وشرعه وسنته رحمة للعالمين.
ترجمة معاني سورة: الأنبياء
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة البشتوية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فهرس التراجم
الترجمة البشتوية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.