ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - فهرس التراجم
سورة النمل - Намл сураси
من مقاصد السورة:
الامتنان على النبي صلى الله عليه وسلم بنعمة القرآن وشكرها والصبر على تبليغه.
طسٓۚ تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡقُرۡءَانِ وَكِتَابٖ مُّبِينٍ
Бундай ҳарфларнинг тафсири "Бақара" сурасининг бошида айтиб ўтилди. Сизга нозил қилинган оятлар Қуръон оятларидир, ҳеч бир чалкашлиги йўқ очиқ-ойдин китоб оятларидир. У ҳақда тафаккур қилган одам унинг Аллоҳ тарафидан эканини билади.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ زَيَّنَّا لَهُمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ فَهُمۡ يَعۡمَهُونَ
Охиратга ва унда содир бўладиган савобу жазога ишонмайдиган кофирларга қилаётган ишларини чиройли кўрсатиб қўйганмиз. Шунинг учун ўша ишларини қилишда давом этаверадилар. Улар тўғри йўлни топа олмай, доим адашиб, тентираб юраверадилар.
التفاسير العربية:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَهُمۡ سُوٓءُ ٱلۡعَذَابِ وَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ هُمُ ٱلۡأَخۡسَرُونَ
Шу сифатларга эга бўлган кофирлар бу дунёнинг ўзида ҳам қатл қилиниш, асир олиниш каби азобларга дучор бўладилар. Охиратда эса энг катта зарар кўрадиганлар ана ўшалар бўлади. Чунки улар Қиёмат куни дўзахда абадий қолиб, ўзларини ҳам, оилаларини ҳам қўлдан бой берадилар.
التفاسير العربية:
إِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِأَهۡلِهِۦٓ إِنِّيٓ ءَانَسۡتُ نَارٗا سَـَٔاتِيكُم مِّنۡهَا بِخَبَرٍ أَوۡ ءَاتِيكُم بِشِهَابٖ قَبَسٖ لَّعَلَّكُمۡ تَصۡطَلُونَ
Эй Пайғамбар, эсланг! Мусо оиласига шундай деганди: "Мен бир олов кўрдим. Унинг қаерда ёқилаётгани ҳақида бирон хабар билиб келаман. Ёки сизлар исиниб олишингиз учун ундан бир чўғ олиб келаман".
التفاسير العربية:
فَلَمَّا جَآءَهَا نُودِيَ أَنۢ بُورِكَ مَن فِي ٱلنَّارِ وَمَنۡ حَوۡلَهَا وَسُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Аллоҳ кўрсатган олов ёнига келганида Аллоҳ унга шундай нидо қилди: "Олов ёнидаги одам ҳам. унинг атрофидаги фаришталар ҳам муборак бўлди. Оламлар павардигори Аллоҳ Ўзига лойиқ бўлмаган сифатлардан, нуқсонлардан Покдир, Олийдир.
التفاسير العربية:
وَأَلۡقِ عَصَاكَۚ فَلَمَّا رَءَاهَا تَهۡتَزُّ كَأَنَّهَا جَآنّٞ وَلَّىٰ مُدۡبِرٗا وَلَمۡ يُعَقِّبۡۚ يَٰمُوسَىٰ لَا تَخَفۡ إِنِّي لَا يَخَافُ لَدَيَّ ٱلۡمُرۡسَلُونَ
Унга, асоингни ташла, дейилди. Мусо буйруқни бажариб, асони ташлади. Қараса, у худди илондек қимирлаяпти. Қўрққанидан орқасига қарамай қочди. Шунда Аллоҳ унга деди: "Ундан қўрқма. Зеро, Менинг ҳузуримда пайғамбарлар илондан ҳам, ундан бошқасидан ҳам қўрқмайдилар".
التفاسير العربية:
وَأَدۡخِلۡ يَدَكَ فِي جَيۡبِكَ تَخۡرُجۡ بَيۡضَآءَ مِنۡ غَيۡرِ سُوٓءٖۖ فِي تِسۡعِ ءَايَٰتٍ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَقَوۡمِهِۦٓۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمٗا فَٰسِقِينَ
Қўлингни кўйлагинг ичига суқ. У қордек оппоқ бўлиб чиқади. Лекин пес каби касаллик бўлмайди. Сенинг ҳақ эканингни кўрсатадиган тўққиз мўъжиза ичида бу ҳам бор. Улар қўл, асо, йиллар, меваларнинг камайиши, тўфон, чигиртка, битлар, бақалар ва қон бўлиб, Фиръавн ва унинг қавмига қаратилган эди. Аммо улар Аллоҳга итоат қилмайдиган фосиқ қавм эдилар.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الكفر بالله سبب في اتباع الباطل من الأعمال والأقوال، والحيرة، والاضطراب.
وَجَحَدُواْ بِهَا وَٱسۡتَيۡقَنَتۡهَآ أَنفُسُهُمۡ ظُلۡمٗا وَعُلُوّٗاۚ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
Ўзлари бу мўъжизалар Аллоҳ тарафидан эканига амин бўлиб турсалар-да, золимлик ва такаббурлик қилиб, уларни инкор этдилар, тан олмадилар. Бас, эй Пайғамбар, ер юзида куфру маъсиятлар ила бузғунчилик қилиб юрганларнинг оқибати қандай бўлганига қаранг. Уларни ҳалок айлаб, таг-туги билан қуритиб юбормадикми?
التفاسير العربية:
وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا دَاوُۥدَ وَسُلَيۡمَٰنَ عِلۡمٗاۖ وَقَالَا ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي فَضَّلَنَا عَلَىٰ كَثِيرٖ مِّنۡ عِبَادِهِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Биз Довуд ва унинг ўғли Сулаймонга илм бердик. Жумладан қуш тилини ҳам ўргатдик. Улар улуғ ва буюк Аллоҳдан миннатдор бўлиб дедилар: "Бизни кўп мўмин бандаларидан пайғамбарлик ва илм билан афзал қилган Аллоҳга ҳамдлар бўлсин".
التفاسير العربية:
وَوَرِثَ سُلَيۡمَٰنُ دَاوُۥدَۖ وَقَالَ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ عُلِّمۡنَا مَنطِقَ ٱلطَّيۡرِ وَأُوتِينَا مِن كُلِّ شَيۡءٍۖ إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡفَضۡلُ ٱلۡمُبِينُ
Сулаймон отаси Довуддан пайғамбарлик, илм ва подшоҳликни мерос қилиб олди. Аллоҳнинг ўзига ва отасига ато этган неъматларини гапириб шундай деди: "Эй одамлар, Аллоҳ бизга қуш тилини ўргатди ҳамда пайғамбарлару подшоҳларга берган ҳамма нарсалардан бизга ҳам берди. Аллоҳнинг бизга берган бу неъматлари очиқ кўриниб турган фазлу марҳаматдир".
التفاسير العربية:
وَحُشِرَ لِسُلَيۡمَٰنَ جُنُودُهُۥ مِنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ وَٱلطَّيۡرِ فَهُمۡ يُوزَعُونَ
التفاسير العربية:
حَتَّىٰٓ إِذَآ أَتَوۡاْ عَلَىٰ وَادِ ٱلنَّمۡلِ قَالَتۡ نَمۡلَةٞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّمۡلُ ٱدۡخُلُواْ مَسَٰكِنَكُمۡ لَا يَحۡطِمَنَّكُمۡ سُلَيۡمَٰنُ وَجُنُودُهُۥ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
Улар Шомдаги чумолилар водийсигача етиб келганларида, бир чумоли деди: "Эй чумолилар, инларингизга кириб олинглар, тағин Сулаймон ва унинг аскарлари сизларни билмасдан янчиб юбормасинлар. Билсалар, бундай қилмайдилар, албатта".
التفاسير العربية:
فَتَبَسَّمَ ضَاحِكٗا مِّن قَوۡلِهَا وَقَالَ رَبِّ أَوۡزِعۡنِيٓ أَنۡ أَشۡكُرَ نِعۡمَتَكَ ٱلَّتِيٓ أَنۡعَمۡتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَٰلِدَيَّ وَأَنۡ أَعۡمَلَ صَٰلِحٗا تَرۡضَىٰهُ وَأَدۡخِلۡنِي بِرَحۡمَتِكَ فِي عِبَادِكَ ٱلصَّٰلِحِينَ
Сулаймон чумолининг гапидан кулиб-табассум қилди ва Парвардигорига дуо қилиб деди: "Парвардигорим, менга ва ота-онамга берган неъматингга шукр этишимга ва Ўзинг рози бўладиган яхши амалларни қилишимга мени муваффақ айлагин ҳамда Ўз фазлу марҳаматинг ила солиҳ бандаларинг сафига киритгин!"
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• شكر النعم أدب الأنبياء والصالحين مع ربهم.
• الاعتذار عن أهل الصلاح بظهر الغيب.
Яхшиларнинг хатолари ёки хатодек кўринган ишлари ҳақида ўзлари йўқ бўлсалар ҳам яхши гумонга бориб, бирон узри бўлса керак, деган ўйга бормоқ лозим.
وَجَدتُّهَا وَقَوۡمَهَا يَسۡجُدُونَ لِلشَّمۡسِ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ فَصَدَّهُمۡ عَنِ ٱلسَّبِيلِ فَهُمۡ لَا يَهۡتَدُونَ
У ва унинг қавми ҳар қандай нуқсондан пок Аллоҳ таолони қўйиб, қуёшга ибодат қилаётганларини кўрдим. Шайтон уларга ширк ва гуноҳлар каби қилаётган ишларини чиройли қилиб кўрсатди ва ҳақ йўлдан оздирди. Бас, энди улар ҳидоят топмаслар.
التفاسير العربية:
أَلَّاۤ يَسۡجُدُواْۤ لِلَّهِ ٱلَّذِي يُخۡرِجُ ٱلۡخَبۡءَ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَيَعۡلَمُ مَا تُخۡفُونَ وَمَا تُعۡلِنُونَ
Нима учун шайтон уларга қилаётган ширк ва гуноҳларини чиройли қилиб кўрсатди? Осмондаги сирларни ошкор этиб, ёмғир ёғдирадиган, ердаги сирларни ҳам ошкор қилиб, ўсимликларни ундириб чиқарадиган ва сизларнинг яширган ишларингизни ҳам, ошкора ишларингизни ҳам биладиган Аллоҳга сажда қилмасликлари учун.
التفاسير العربية:
ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ ٱلۡعَرۡشِ ٱلۡعَظِيمِ۩
التفاسير العربية:
ٱذۡهَب بِّكِتَٰبِي هَٰذَا فَأَلۡقِهۡ إِلَيۡهِمۡ ثُمَّ تَوَلَّ عَنۡهُمۡ فَٱنظُرۡ مَاذَا يَرۡجِعُونَ
Сулаймон бир мактуб ёзиб, уни ҳудҳудга берди ва деди: "Мана бу мактубимни олиб бориб, Сабаъ аҳлига ташла. Хатни топширганингдан кейин бир чеккада қараб тур-чи, у ҳақда нималар дер эканлар.
التفاسير العربية:
قَالَتۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمَلَؤُاْ إِنِّيٓ أُلۡقِيَ إِلَيَّ كِتَٰبٞ كَرِيمٌ
التفاسير العربية:
إِنَّهُۥ مِن سُلَيۡمَٰنَ وَإِنَّهُۥ بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ
التفاسير العربية:
قَالَتۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمَلَؤُاْ أَفۡتُونِي فِيٓ أَمۡرِي مَا كُنتُ قَاطِعَةً أَمۡرًا حَتَّىٰ تَشۡهَدُونِ
Малика деди: "Эй аъёнлар, менга бу ишимда фатво-маслаҳат беринглар, тўғри йўлни кўрсатинглар. Мен то сизлар ҳузуримга келиб, ўз фикрларингизни билдирмагунингизча бирон ишда қатъий ҳукм чиқара олмасман".
التفاسير العربية:
قَالُواْ نَحۡنُ أُوْلُواْ قُوَّةٖ وَأُوْلُواْ بَأۡسٖ شَدِيدٖ وَٱلۡأَمۡرُ إِلَيۡكِ فَٱنظُرِي مَاذَا تَأۡمُرِينَ
Қавми орасидаги улуғ аъёнлари унга шундай дедилар: "Биз қувватли, жангларда метин матонатли одамлармиз. Иш ўзингга ҳавола. Бас, нимага буюришни ўйлаб кўр. Нимага буюрсанг ҳам уни бажариш қўлимиздан келади".
التفاسير العربية:
قَالَتۡ إِنَّ ٱلۡمُلُوكَ إِذَا دَخَلُواْ قَرۡيَةً أَفۡسَدُوهَا وَجَعَلُوٓاْ أَعِزَّةَ أَهۡلِهَآ أَذِلَّةٗۚ وَكَذَٰلِكَ يَفۡعَلُونَ
Малика деди: "Подшоҳлар бирон юртни босиб олсалар, уни вайрон этадилар, ўлдирадилар, осадилар, талон-торож қиладилар. Юртнинг улуғларини хорлайдилар. Подшоҳларнинг одати шу. Доим шундай қиладилар. Шу йўл билан одамларнинг қалбига қўрқув соладилар.
التفاسير العربية:
فَلَمَّا جَآءَ سُلَيۡمَٰنَ قَالَ أَتُمِدُّونَنِ بِمَالٖ فَمَآ ءَاتَىٰنِۦَ ٱللَّهُ خَيۡرٞ مِّمَّآ ءَاتَىٰكُمۚ بَلۡ أَنتُم بِهَدِيَّتِكُمۡ تَفۡرَحُونَ
Элчи ва унинг аъёнлари Сулаймон алайҳиссалом олдига ҳадя билан келганларида Сулаймон алайҳиссалом бу ишни маъқул кўрмади ва деди: "Менга мол-давлат билан мадад бериб, ўзинглардан буриб юбормоқчи бўляпсизларми? Аллоҳ менга ато этган пайғамбарлик ва подшоҳлик У Зотнинг сизларга ато этганидан яхшироқ. Мол-давлатдан иборат ҳадядан қувонадиган сизларсизлар.
التفاسير العربية:
ٱرۡجِعۡ إِلَيۡهِمۡ فَلَنَأۡتِيَنَّهُم بِجُنُودٖ لَّا قِبَلَ لَهُم بِهَا وَلَنُخۡرِجَنَّهُم مِّنۡهَآ أَذِلَّةٗ وَهُمۡ صَٰغِرُونَ
Сулаймон алайҳиссалом элчига деди: "Ҳадянгни олиб, уларга қайтиб бор. Биз унинг устига у бас кела олмайдиган қўшин тортиб борамиз ва агар бўйсунмасалар, уларни Сабаъдан хор-зор қилиб қувиб чиқарамиз".
التفاسير العربية:
قَالَ ٱلَّذِي عِندَهُۥ عِلۡمٞ مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ أَنَا۠ ءَاتِيكَ بِهِۦ قَبۡلَ أَن يَرۡتَدَّ إِلَيۡكَ طَرۡفُكَۚ فَلَمَّا رَءَاهُ مُسۡتَقِرًّا عِندَهُۥ قَالَ هَٰذَا مِن فَضۡلِ رَبِّي لِيَبۡلُوَنِيٓ ءَأَشۡكُرُ أَمۡ أَكۡفُرُۖ وَمَن شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشۡكُرُ لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيّٞ كَرِيمٞ
Сулаймон ҳузуридаги китобдан хабари бор, жумладан, Аллоҳнинг буюк номи айтилиб дуо қилинганда у албатта ижобат бўлишини ҳам биладиган бир солиҳ олим киши: "Мен уни сенга кўз юмиб очгунингча келтираман", деди. Аллоҳга дуо қилди. Аллоҳ унинг дуосини ижобат айлаб, тахт ўша заҳоти ҳозиру нозир бўлди. Сулайҳмон алайҳиссалом тахтнинг ўз ҳузурида жойлашиб турганини кўргач, деди: "Бу Парвардигоримнинг шукр қиламанми ёки нонкўрлик қиламанми, шуни синаш учун кўрсатган фазлидандир. Ким шукр қилса, ўзига фойда. Ким нонкўрлик қилса, бас, Парвардигорим унинг шукр қилишидан беҳожат ва карамли Зотдир. Шу қадар карамлики, Уни инкор қилиб турган кофирга ҳам ризқ бераверади.".
التفاسير العربية:
فَلَمَّا جَآءَتۡ قِيلَ أَهَٰكَذَا عَرۡشُكِۖ قَالَتۡ كَأَنَّهُۥ هُوَۚ وَأُوتِينَا ٱلۡعِلۡمَ مِن قَبۡلِهَا وَكُنَّا مُسۡلِمِينَ
Сабаъ маликаси келгач, синаш учун унга: "Тахтинг мана шундаймиди?", дейилди. Бу саволга у: "Худди ўшанинг ўзи-ку", деб жавоб берди. Шунда Сулайҳмон алайҳиссалом деди: "Аллоҳ илмни ундан олдин бизга берди. Зеро, Аллоҳ бундай ишларга Қодирдир ва биз Аллоҳнинг амрига итоат этгувчилардан эдик".
التفاسير العربية:
وَصَدَّهَا مَا كَانَت تَّعۡبُدُ مِن دُونِ ٱللَّهِۖ إِنَّهَا كَانَتۡ مِن قَوۡمٖ كَٰفِرِينَ
У қавмига эргашиб, тақлид қилиб, Аллоҳни қўйиб, бошқа нарсаларга ибодат қиларди. Ўша ибодат қилган нарсаси уни Аллоҳга тавҳид узра ибодат қилишдан қайтарди. У Аллоҳга куфр келтирган қавмдан бўлгани учун ўзи ҳам кофир эди.
التفاسير العربية:
قِيلَ لَهَا ٱدۡخُلِي ٱلصَّرۡحَۖ فَلَمَّا رَأَتۡهُ حَسِبَتۡهُ لُجَّةٗ وَكَشَفَتۡ عَن سَاقَيۡهَاۚ قَالَ إِنَّهُۥ صَرۡحٞ مُّمَرَّدٞ مِّن قَوَارِيرَۗ قَالَتۡ رَبِّ إِنِّي ظَلَمۡتُ نَفۡسِي وَأَسۡلَمۡتُ مَعَ سُلَيۡمَٰنَ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Унга: "Саройга кир", дейилди. Сарой биллур қаср бўлиб, худди сув устига қурилганга ўхшар эди. Уни кўргач, сув деб ўйлади ва пойчаларини шимарди. Сулаймон алайҳиссалом унга: "Бу биллурдан силлиқ қилиб ясалган қасрдир", деди ва уни Исломга даъват этди. Малика бу даъватни қабул қилиб: "Парвардигорим, мен Сендан бошқага ибодат қилиб, ўзимга ўзим жабр қилибман. Энди Сулаймон билан бирга ҳамма махлуқотларнинг парвардигори Аллоҳга бўйсундим, мусулмон бўлдим", деди.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• عزة الإيمان تحصّن المؤمن من التأثر بحطام الدنيا.
• الفرح بالماديات والركون إليها صفة من صفات الكفار.
• يقظة شعور المؤمن تجاه نعم الله.
• اختبار ذكاء الخصم بغية التعامل معه بما يناسبه.
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمۡ صَٰلِحًا أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ فَإِذَا هُمۡ فَرِيقَانِ يَخۡتَصِمُونَ
Самудга насл-насаби бир биродарлари Солиҳ алайҳиссаломни пайғамбар қилиб юбордик. У: "Ёлғиз Аллоҳгагина ибодат қилинглар", деди. Шу даъватдан кейин улар кутилмаганда икки гуруҳга бўлиниб олиб, бир-бирлари билан ким ҳақ экани устида талашиб-тортиша бошладилар. Бири мўмин гуруҳ бўлса, иккинчиси кофир гуруҳ эди.
التفاسير العربية:
قَالَ يَٰقَوۡمِ لِمَ تَسۡتَعۡجِلُونَ بِٱلسَّيِّئَةِ قَبۡلَ ٱلۡحَسَنَةِۖ لَوۡلَا تَسۡتَغۡفِرُونَ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ
Солиҳ алайҳиссалом уларга деди: "Нима учун раҳмат қолиб, азобни шошилтирасизлар? Бунинг ўрнига Аллоҳдан раҳм қилишини умид қилиб, гуноҳларингизни мағфират айлашини сўрасангиз бўлмайдими?"
التفاسير العربية:
قَالُواْ ٱطَّيَّرۡنَا بِكَ وَبِمَن مَّعَكَۚ قَالَ طَٰٓئِرُكُمۡ عِندَ ٱللَّهِۖ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٞ تُفۡتَنُونَ
Дедилар: "Устимизга ёғилаётган балолар сен ва сен билан бирга бўлган мўминларнинг шумқадамлигидан деб билдик". Солиҳ алайҳиссалом деди: "Бошингизга тушган балолар сабабини ёлғиз Аллоҳ билади. Сизлар эса фол очаверасизлар. Яна ҳам тўғрироғи сизлар яхшиликлар билан ҳам, ёмонликлар билан ҳам синалаётган қавмсиз".
التفاسير العربية:
قَالُواْ تَقَاسَمُواْ بِٱللَّهِ لَنُبَيِّتَنَّهُۥ وَأَهۡلَهُۥ ثُمَّ لَنَقُولَنَّ لِوَلِيِّهِۦ مَا شَهِدۡنَا مَهۡلِكَ أَهۡلِهِۦ وَإِنَّا لَصَٰدِقُونَ
Бир-бирларига дедилар: "Ҳар бирингиз Аллоҳнинг номига қасам ичсин. Уни ва унинг аҳлини тунда бориб ўлдирамиз. Кейин унинг хунини сўраб келган валийига - маййит-мақтул эгасига, уларнинг қандай ўлдирилганини биз кўрмадик, биз рост сўзлагувчилармиз, деймиз".
التفاسير العربية:
أَئِنَّكُمۡ لَتَأۡتُونَ ٱلرِّجَالَ شَهۡوَةٗ مِّن دُونِ ٱلنِّسَآءِۚ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٞ تَجۡهَلُونَ
Аёллар қолиб, эркакларга шаҳват билан яқинлик қиласизларми? Гуноҳдан сақланишни, бола кўришни истамайсизларми? Ҳайвоний шаҳватингизни қондиришдан бошқа ғамингиз йўқми? Йўқ, сизлар иймон, поклик ва гуноҳлардан тийилиш каби устингиздаги вазифаларингизни билмайдиган жоҳил қавмдирсиз.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الاستغفار من المعاصي سبب لرحمة الله.
• التشاؤم بالأشخاص والأشياء ليس من صفات المؤمنين.
• عاقبة التمالؤ على الشر والمكر بأهل الحق سيئة.
Ҳақ аҳлига қарши тил бириктириш ва бир ёвузликни амалга оширишда ўзаро ҳамкорлик қилиш оқибати жуда ёмон бўлади.
• إعلان المنكر أقبح من الاستتار به.
۞ فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوۡمِهِۦٓ إِلَّآ أَن قَالُوٓاْ أَخۡرِجُوٓاْ ءَالَ لُوطٖ مِّن قَرۡيَتِكُمۡۖ إِنَّهُمۡ أُنَاسٞ يَتَطَهَّرُونَ
Қавмининг жавоби эса: "Лут аҳлини юртингиздан қувиб чиқаринг, чунки улар ўзларини ҳаромдан, нажасдан пок тутадиган кишилардир", дейишдан бошқа нарса бўлмади. Бу гапни Лут аҳли уларнинг бузуқликларига қўшилмагани учун масхара-мазах қилиб айтдилар.
التفاسير العربية:
قُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ وَسَلَٰمٌ عَلَىٰ عِبَادِهِ ٱلَّذِينَ ٱصۡطَفَىٰٓۗ ءَآللَّهُ خَيۡرٌ أَمَّا يُشۡرِكُونَ
Эй Пайғамбар, айтинг: "Берган неъматлари учун Аллоҳга ҳамд бўлсин. Пайғамбар алайҳиссаломнинг саҳобаларига эса Лут ва Солиҳ алайҳиссаломларнинг қавмларига тушган азобдан омонлик бўлсин. Ҳамма яхшиликлар Қўлида бўлган чин маъбуд Аллоҳ яхшими ёки қўлидан бирон фойда ҳам, зарар ҳам келмайдиган мушрикларнинг сохта худоларими?"
التفاسير العربية:
أَمَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَنۢبَتۡنَا بِهِۦ حَدَآئِقَ ذَاتَ بَهۡجَةٖ مَّا كَانَ لَكُمۡ أَن تُنۢبِتُواْ شَجَرَهَآۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ بَلۡ هُمۡ قَوۡمٞ يَعۡدِلُونَ
Ёки осмонлару ерни йўқдан бор қилган ва сизларга осмондан ёмғир ёғдирган Зотми? Бас, Биз у билан гўзал боғларни ўстирдик. Унинг дарахтини ўстириш қўлингиздан келмас эди. Уни Аллоҳ ўстирди. Бу ишларни Аллоҳ билан бирга яна бирон илоҳ қилганми?! Йўқ, улар ҳақ йўлдан озиб, холиқни махлуққа тенглаштирадиган қавм бўлиб қолганлар!
التفاسير العربية:
أَمَّن جَعَلَ ٱلۡأَرۡضَ قَرَارٗا وَجَعَلَ خِلَٰلَهَآ أَنۡهَٰرٗا وَجَعَلَ لَهَا رَوَٰسِيَ وَجَعَلَ بَيۡنَ ٱلۡبَحۡرَيۡنِ حَاجِزًاۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
Ёки заминни қимирламайдиган барқарор айлаб, унинг орасида дарёлар пайдо қилган ва уни тутиб турадиган поналар-тоғлар барпо этган ҳамда икки денгиз ўртасида шўр сув билан чучук сув аралашиб кетмаслиги учун уларни ажратиб турадиган тўсиқ ўрнатиб қўйган Зотми?! Аллоҳ билан бирга яна бирон илоҳ борми?! Йўқ, уларнинг кўплари билмайдилар!
التفاسير العربية:
أَمَّن يُجِيبُ ٱلۡمُضۡطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكۡشِفُ ٱلسُّوٓءَ وَيَجۡعَلُكُمۡ خُلَفَآءَ ٱلۡأَرۡضِۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ قَلِيلٗا مَّا تَذَكَّرُونَ
Ёки касаллик, камбағаллик каби бошига бирон иш тушган музтар одам илтижо қилганида дуосини ижобат этиб, унинг мушкулини осон айлайдиган ҳамда сизларни заминга халифа (бир авлод яшаб ўтганидан кейин унинг ўрнига кейинги авлод яшайдиган) қилиб қўядиган Зотми?! Бу ишларни Аллоҳ билан бирга яна бирон илоҳ қилганми?! Жуда оз ибрат оласизлар!
التفاسير العربية:
أَمَّن يَهۡدِيكُمۡ فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ وَمَن يُرۡسِلُ ٱلرِّيَٰحَ بُشۡرَۢا بَيۡنَ يَدَيۡ رَحۡمَتِهِۦٓۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ تَعَٰلَى ٱللَّهُ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
Ёки қуруқлигу денгиз зулматларида юлдузлар ва бошқа белгилар орқали сизларни тўғри йўлга йўллаб қўядиган ҳамда бандаларига раҳмат бўлиб ёғаётган ёмғир олдидан шамолларни хушхабар қилиб юборадиган Зотми?! Бу ишни Аллоҳ билан бирга бошқа бирон илоҳ қилганми?! Аллоҳ Ўзига махлуқотларидан бири шерик қилинишидан Олийдир, Покдир.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• لجوء أهل الباطل للعنف عندما تحاصرهم حجج الحق.
• رابطة الزوجية دون الإيمان لا تنفع في الآخرة.
• ترسيخ عقيدة التوحيد من خلال التذكير بنعم الله.
أَمَّن يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ وَمَن يَرۡزُقُكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ قُلۡ هَاتُواْ بُرۡهَٰنَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
Ёки дастлаб бачадонларда бир томчи сувдан босқичма-босқич бир инсонни вужудга келтирган, кейин унинг жонини олган, ундан сўнг эса уни яна қайта тирилтирган Зотми? Сизларга осмондан ёмғир ёғдириб, ердан эса турли хил ўсимликларни ундириб ризқ берадиган ким? Бу ишни Аллоҳ билан бирга бошқа бирон маъбуд ҳам қиладими? Эй Пайғамбар, анави мушрикларга айтинг: "Агар сизлар чиндан ҳам ўзингизни ҳақ деб билсангиз, қилаётган ишингизга ҳужжат келтиринглар".
التفاسير العربية:
قُل لَّا يَعۡلَمُ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ ٱلۡغَيۡبَ إِلَّا ٱللَّهُۚ وَمَا يَشۡعُرُونَ أَيَّانَ يُبۡعَثُونَ
Эй Пайғамбар, айтинг: "Ғайбни осмонлардаги фаришталар ҳам, ердаги одамлар ҳам билмаслар. Уни ёлғиз Аллоҳгина билур". Осмонлару ердаги кимсалар қачон ҳисоб-китоб учун қайта тирилишларини ҳам билмаслар. Уни ҳам ёлғиз Аллоҳгина билур.
التفاسير العربية:
لَقَدۡ وُعِدۡنَا هَٰذَا نَحۡنُ وَءَابَآؤُنَا مِن قَبۡلُ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّآ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ
Бизга ҳам, олдин ўтган ота-боболаримизга ҳам қайта тирилиш ваъда қилинган. Лекин бу иш содир бўлганини кўрмадик. Бу олдингиларнинг китобларида ёзилган тўқима афсоналардан бошқа нарса эмас.
التفاسير العربية:
قُلۡ سِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
Эй Пайғамбар, қайта тирилишни инкор этаётган анавиларга айтинг: "Ер юзини кезиб чиқинглар ва қайта тирилишни инкор қилганларнинг оқибати қандай якун топгани ҳақида фикр юритинглар. Ҳаммасини ҳақни тан олмаганлари боис ҳалок қилганмиз".
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• علم الغيب مما اختص به الله، فادعاؤه كفر.
• الاعتبار بالأمم السابقة من حيث مصيرها وأحوالها طريق النجاة.
وَإِنَّهُۥ لَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ
التفاسير العربية:
إِنَّ رَبَّكَ يَقۡضِي بَيۡنَهُم بِحُكۡمِهِۦۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡعَلِيمُ
Эй Пайғамбар, Қиёмат куни Парвардигорингиз мўмину кофир одамлар орасини Ўзининг адолатли ҳукми ила ажрим қилур. Мўминга раҳм қилиб, кофирни азоблар. У душманларидан интиқом оладиган Азиздир. Ҳеч ким Ундан ғолиб бўла олмас. Ҳамма нарсани билгувчидирки, У Зотга ким ҳақ, ким ноҳақ аниқ кўриниб туради.
التفاسير العربية:
إِنَّكَ لَا تُسۡمِعُ ٱلۡمَوۡتَىٰ وَلَا تُسۡمِعُ ٱلصُّمَّ ٱلدُّعَآءَ إِذَا وَلَّوۡاْ مُدۡبِرِينَ
Эй Пайғамбар, сиз Аллоҳга куфр келтиргани туфайли қалблари ўлиб кетган бадбахтларга гап уқтира олмайсиз. Ҳаққа қулоқ солишдан қулоғи кар бўлиб қолганларга бирон гапни эшиттира олмайсиз. Сиздан юз ўгириб турганларни даъват қила олмайсиз.
التفاسير العربية:
وَمَآ أَنتَ بِهَٰدِي ٱلۡعُمۡيِ عَن ضَلَٰلَتِهِمۡۖ إِن تُسۡمِعُ إِلَّا مَن يُؤۡمِنُ بِـَٔايَٰتِنَا فَهُم مُّسۡلِمُونَ
Сиз кўнгил кўзи ҳақиқатни кўрмайдиган кўр бўлиб қолганларни тўғри йўлга сола олмассиз. Шундай экан, хафа бўлманг, ўзингизни қийнаманг. Сиз Бизнинг оятларимизга иймон келтирган, Аллоҳнинг буйруқларига бўйсунган зотларгагина ҳақни танита олурсиз.
التفاسير العربية:
۞ وَإِذَا وَقَعَ ٱلۡقَوۡلُ عَلَيۡهِمۡ أَخۡرَجۡنَا لَهُمۡ دَآبَّةٗ مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ تُكَلِّمُهُمۡ أَنَّ ٱلنَّاسَ كَانُواْ بِـَٔايَٰتِنَا لَا يُوقِنُونَ
Куфру маъсиятларида қаттиқ туриб олганларидан кейин уларга азоб келиши аниқ бўлиб қолган пайтда Қиёмат бўлишининг катта аломатларидан бирини зоҳир қиламиз. Заминдан бир ҳайвон (Доббатул арз) чиқиб, одамлар Бизнинг пайғамбаримизга нозил қилган оятларимизга ишонмайдиган бўлиб қолганлари ҳақида сўзлар.
التفاسير العربية:
حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُو قَالَ أَكَذَّبۡتُم بِـَٔايَٰتِي وَلَمۡ تُحِيطُواْ بِهَا عِلۡمًا أَمَّاذَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Ҳисоб-китоб майдонига олиб келингач, Аллоҳ уларга айтади: "Менинг ягоналигимни англатадиган, шариатимни ўз ичига олган оятларимни билмай, англамай туриб ёлғон дедингизми?! Ёки нима қилган бўлардингиз?! Уни тасдиқлармидингиз ёки ёлғон деган бўлармидингиз?!"
التفاسير العربية:
أَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّا جَعَلۡنَا ٱلَّيۡلَ لِيَسۡكُنُواْ فِيهِ وَٱلنَّهَارَ مُبۡصِرًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Анави қайта тирилишни инкор қилаётганлар ором олишлари учун кечани, кўришлари, тирикчилик қилишлари учун эса кундузни қилиб берганимизни кўрмадиларми?! Мана шу такрорланадиган ўлим (уйқу) ва қайта тирилишларда (уйғонишларда) иймон келтирганлар учун Аллоҳнинг қудратига белгилар бордир.
التفاسير العربية:
وَيَوۡمَ يُنفَخُ فِي ٱلصُّورِ فَفَزِعَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا مَن شَآءَ ٱللَّهُۚ وَكُلٌّ أَتَوۡهُ دَٰخِرِينَ
Эй Пайғамбар, эсланг! Сур чалиш вазифасини олган фаришта иккинчи марта Сур чалганида осмонлару ердаги ҳамма даҳшатга тушади. Аллоҳ Ўз фазлу карами ила истисно қилган одамларгина бундан саломат бўлади. У кунда ҳамма махлуқотлар Аллоҳга бўйин эгиб келадилар.
التفاسير العربية:
وَتَرَى ٱلۡجِبَالَ تَحۡسَبُهَا جَامِدَةٗ وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ ٱلسَّحَابِۚ صُنۡعَ ٱللَّهِ ٱلَّذِيٓ أَتۡقَنَ كُلَّ شَيۡءٍۚ إِنَّهُۥ خَبِيرُۢ بِمَا تَفۡعَلُونَ
У кунда тоғларни кўриб, тек қотиб турибди, деб ўйлайсиз. Аслида эса улар ҳам худди булутлардек юраётган бўладилар. Бу Аллоҳнинг санъатидир. Уларни ҳаракатга келтираётган Аллоҳдир. У Зот сизлар қилаётган ҳамма ишлардан Хабардордир. Бирон нарса У Зотдан яширин қола олмас. Яқинда аммалларингизга яраша жазо ёки мукофотингизни берур.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• تزكية النبي صلى الله عليه وسلم بأنه على الحق الواضح.
• هداية التوفيق بيد الله، وليست بيد الرسول صلى الله عليه وسلم.
وَمَن جَآءَ بِٱلسَّيِّئَةِ فَكُبَّتۡ وُجُوهُهُمۡ فِي ٱلنَّارِ هَلۡ تُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Ким куфр ва маъсиятлар билан келса, уларга дўзах бўлур. Унга юзтубан ташланурлар ва уларга айтилур: "Сизларга шу дунёда қилиб ўтган куфру маъсиятларингизга яраша жазо берилмоқда, холос".
التفاسير العربية:
إِنَّمَآ أُمِرۡتُ أَنۡ أَعۡبُدَ رَبَّ هَٰذِهِ ٱلۡبَلۡدَةِ ٱلَّذِي حَرَّمَهَا وَلَهُۥ كُلُّ شَيۡءٖۖ وَأُمِرۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ
Эй Пайғамбар, айтинг: "Мана шу шаҳарнинг Парвардигоригагина ибодат қилишга буюрилганман. Аллоҳ уни Ҳарам айлаган, яъни, бу шаҳарда қон тўкилиши, бирон кишига зулм қилиниши, ов овланиши ва ҳатто ўт юлиниши ҳам ҳаром қилинган. Ҳамма нарса ёлғиз Аллоҳникидир. Мусулмонлардан бўлишга, У Зотга итоат этишга буюрилганман".
التفاسير العربية:
وَأَنۡ أَتۡلُوَاْ ٱلۡقُرۡءَانَۖ فَمَنِ ٱهۡتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهۡتَدِي لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن ضَلَّ فَقُلۡ إِنَّمَآ أَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُنذِرِينَ
Қуръонни одамларга тиловат қилиб беришга ҳам буюрилганман. Ким Қуръонга амал қилиб, ҳидоят топса, унинг ҳидоят топгани ўзига фойда, холос. Ким уни инкор қилиб, залолатга кетса, унга айтинг: "Мен огоҳлантирувчиман, холос. Сизларни Аллоҳнинг азобидан огоҳлантираман. Сизларни ҳидоят қилиш менинг қўлимда эмас".
التفاسير العربية:
وَقُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ سَيُرِيكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ فَتَعۡرِفُونَهَاۚ وَمَا رَبُّكَ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ
Эй Пайғамбар, айтинг: "Ҳамду сано беҳисоб неъматлари учун ёлғиз Аллоҳникидир. Яқинда Аллоҳ Ўзининг оятларини ўзларингизда ҳам, осмону ерда ҳам намойиш этади. Ўшанда уларни тан оласизлар ва ҳаққа бўйсунишга мажбур бўласизлар. Парвардигорингиз сизлар қилаётган ишлардан ғофил эмас. Ҳаммасини кўриб-билиб туради. Бирон нарса У Зотдан яширин бўла олмайди. Яқинда амалларингизга яраша жазо ёки мукофотингизни беради.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الإيمان والعمل الصالح سببا النجاة من الفزع يوم القيامة.
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فهرس التراجم
الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.