ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - فهرس التراجم


ترجمة معاني سورة: العنكبوت   آية:

سورة العنكبوت - Анкабут сураси

من مقاصد السورة:
الأمر بالصبر والثبات عند الابتلاء والفتن، وبيان حسن عاقبته.
Бало ва фитналар чоғида сабр, сабот билан туришга буюрилиб, унинг оқибати яхши бўлиши баён қилиняпти.

الٓمٓ
Бу ҳарфлар тафсири ҳақида "Бақара" сурасининг бошланишида айтиб ўтилган.
التفاسير العربية:
أَحَسِبَ ٱلنَّاسُ أَن يُتۡرَكُوٓاْ أَن يَقُولُوٓاْ ءَامَنَّا وَهُمۡ لَا يُفۡتَنُونَ
Одамлар "Аллоҳга иймон келтирдик" дейишлари билан айтган гапларининг моҳиятини, уларнинг ҳақиқий мўминми, йўқми эканини аниқлаб берадиган синовларга учрамасдан тек қўйиламиз, деб ўйладиларми? Асло! Иш улар ўйлагандек эмас.
التفاسير العربية:
وَلَقَدۡ فَتَنَّا ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۖ فَلَيَعۡلَمَنَّ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ صَدَقُواْ وَلَيَعۡلَمَنَّ ٱلۡكَٰذِبِينَ
Биз улардан олдингиларни ҳам синаганмиз. Аллоҳ гапига содиқ қолганларни ҳам аниқ билади, ёлғончиларни ҳам аниқ билади ва яқинда уларни фош этади.
التفاسير العربية:
أَمۡ حَسِبَ ٱلَّذِينَ يَعۡمَلُونَ ٱلسَّيِّـَٔاتِ أَن يَسۡبِقُونَاۚ سَآءَ مَا يَحۡكُمُونَ
Ширк ва бошқа гуноҳларни қилиб юрган кимсалар Биздан устун келиб, жазойимиздан қочиб қутуламиз, деб ўйлайдиларми? Чиқараётган ҳукмлари нақадар манфур! Улар ҳеч қачон Аллоҳдан устун келолмайдилар ва кофир ҳолларида ўлсалар, У Зотнинг жазосидан қочиб қутулолмайдилар.
التفاسير العربية:
مَن كَانَ يَرۡجُواْ لِقَآءَ ٱللَّهِ فَإِنَّ أَجَلَ ٱللَّهِ لَأٓتٖۚ وَهُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
Ким Қиёмат куни Аллоҳга рўбарў келишдан, У Зотнинг савобидан умидвор бўлса, билиб қўйсинки, Аллоҳ белгилаб қўйган ўша фурсат яқинда келади. Аллоҳ бандаларининг гапларини эшитиб, қилган ишларидан хабардор бўлиб тургувчи Зотдир. Бирон нарса У Зотдан яширин қолмас. Яқинда уларга амалларига яраша жазо ёки мукофотларини берур.
التفاسير العربية:
وَمَن جَٰهَدَ فَإِنَّمَا يُجَٰهِدُ لِنَفۡسِهِۦٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَغَنِيٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Ким тоат қилиш, маъсиятдан тийилиш йўлида ўзини қийнаса ва Аллоҳ йўлида жиҳод қилса, ўзи учун қилади. Чунки бу ишлар унинг ўзига фойда келтиради. Аллоҳ эса ҳамма махлуқотлардан Беҳожатдир. Уларнинг тоати Аллоҳга фойда келтирмайди, маъсияти эса зарар қилмайди.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• النهي عن إعانة أهل الضلال.
Залолат аҳлига ёрдам беришдан қайтариляпти.

• الأمر بالتمسك بتوحيد الله والبعد عن الشرك به.
Аллоҳга тавҳид узра ибодат қилишни маҳкам ушлашга ва ширкдан йироқ бўлишга буюриляпти.

• ابتلاء المؤمنين واختبارهم سُنَّة إلهية.
Мўминларнинг синовга учраши илоҳий қонуниятдир.

• غنى الله عن طاعة عبيده.
Аллоҳ бандаларининг тоатидан беҳожатдир.

وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَنُكَفِّرَنَّ عَنۡهُمۡ سَيِّـَٔاتِهِمۡ وَلَنَجۡزِيَنَّهُمۡ أَحۡسَنَ ٱلَّذِي كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Иймон келтириб, бошига тушган синовга сабр қилиб, яхши амаллар қилган кишиларнинг гуноҳларини ўчириб, охиратга борганларида шу дунёда қилиб ўтган энг яхши амаллари ила мукофотлаймиз.
التفاسير العربية:
وَوَصَّيۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ بِوَٰلِدَيۡهِ حُسۡنٗاۖ وَإِن جَٰهَدَاكَ لِتُشۡرِكَ بِي مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٞ فَلَا تُطِعۡهُمَآۚ إِلَيَّ مَرۡجِعُكُمۡ فَأُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Инсонни ота-онасига яхшилик қилишга буюрдик. Агар ота-онанг Саъд ибн Аби Ваққос билан онаси ўртасида бўлиб ўтган воқеадек, сен ўзинг билмаган нарсаларни Менга шерик қилишингга зўрласалар, бас, уларга итоат этма! Зеро, Холиққа итоатсизлик бобида махлуққа итоат қилинмайди. Қиёмат куни қайтиб келар жойингиз ёлғиз Менгадир. Ўшанда сизларга қилиб ўтган амалларингизни айтурман ва ўша амалларингизга яраша жазо ёки мукофотингизни берурман.
التفاسير العربية:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَنُدۡخِلَنَّهُمۡ فِي ٱلصَّٰلِحِينَ
Иймон келтириб, яхши амаллар қилган зотларни Қиёмат куни солиҳлар қаторига киритамиз, ўшалар сафида қайта тирилтирамиз, ўшалар қаторида савоб берамиз.
التفاسير العربية:
وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَقُولُ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ فَإِذَآ أُوذِيَ فِي ٱللَّهِ جَعَلَ فِتۡنَةَ ٱلنَّاسِ كَعَذَابِ ٱللَّهِۖ وَلَئِن جَآءَ نَصۡرٞ مِّن رَّبِّكَ لَيَقُولُنَّ إِنَّا كُنَّا مَعَكُمۡۚ أَوَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِأَعۡلَمَ بِمَا فِي صُدُورِ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Одамлардан шундайлари борки, Аллоҳга иймон келтирдик, дейдилар. Шу иймони туфайли кофирлардан озор чексалар, уларнинг озорларини Аллоҳнинг азобидек кўриб, диндан қайтадилар. Эй Пайғамбар, агар уларга Парвардигорингиз тарафидан бир нусрат келса, эй мўминлар, биз сизлар билан бирга эдик, дейдилар. Аллоҳ одамларнинг қалбларида нима борлигини билгувчироқ эмасми?! Дилларда куфр борми, иймон борми, ҳаммасини билади. Бирон нарса У Зотдан яширин қола олмайди. Аллоҳ ҳаммасини билиб турганидан кейин уларнинг дил изҳорлари нима ҳам бўларди?!
التفاسير العربية:
وَلَيَعۡلَمَنَّ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَلَيَعۡلَمَنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ
Аллоҳ чин мўминларни ҳам, таши мўмин, ичи кофир мунофиқларни ҳам жуда яхши билур.
التفاسير العربية:
وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّبِعُواْ سَبِيلَنَا وَلۡنَحۡمِلۡ خَطَٰيَٰكُمۡ وَمَا هُم بِحَٰمِلِينَ مِنۡ خَطَٰيَٰهُم مِّن شَيۡءٍۖ إِنَّهُمۡ لَكَٰذِبُونَ
Куфр келтирганлар иймон келтирганларга: «Бизнинг динимизга эргашинглар, гуноҳларингизни биз бўйнимизга оламиз ва улар учун биз жазоланамиз», дерлар. Ҳолбуки, улар мўминларнинг гуноҳларидан бирон нарсани кўтара олгувчи эмаслар. Албатта улар ёлғончидирлар.
التفاسير العربية:
وَلَيَحۡمِلُنَّ أَثۡقَالَهُمۡ وَأَثۡقَالٗا مَّعَ أَثۡقَالِهِمۡۖ وَلَيُسۡـَٔلُنَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ عَمَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
Ўзлари тўқиб олган ноҳақликка чақираётган ўша мушриклар ўзларининг гуноҳларини ҳам, тобеларининг гуноҳларини ҳам бўйинларига оладилар ва Қиёмат куни шу дунёда тўқиб олган ноҳақликларига жавоб берадилар. Айни пайтда тобеларнинг гуноҳлари ўз гарданларида заррача камаймасдан, боягидек тураверади.
التفاسير العربية:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوۡمِهِۦ فَلَبِثَ فِيهِمۡ أَلۡفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمۡسِينَ عَامٗا فَأَخَذَهُمُ ٱلطُّوفَانُ وَهُمۡ ظَٰلِمُونَ
Нуҳни ўз қавмига пайғамбар қилиб юбордик. Бас, у уларнинг орасида 950 йил туриб, уларни Аллоҳга шерик қўшмай ибодат қилишга даъват этди. Қавми уни ёлғончига чиқариб, кофирлигида давом этаверди. Шу билан улар Пайғамбарни ёлғончига чиқариб, куфр келтирганлари сабабли тўфон балосига йўлиқиб, сувга ғарқ бўлдилар.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الأعمال الصالحة يُكَفِّر الله بها الذنوب.
Аллоҳ яхши амаллар шарофати билан гуноҳларни ўчиради.

• تأكُّد وجوب البر بالأبوين.
Ота-онага яхшилик қилиш яна бир бор таъкидланяпти.

• الإيمان بالله يقتضي الصبر على الأذى في سبيله.
Аллоҳга иймон келтириш Аллоҳ йўлидаги озорларга сабр этишни тақозо қилади.

• من سنَّ سُنَّة سيئة فعليه وزرها ووزر من عمل بها من غير أن ينقص من أوزارهم شيء.
Ким бир ёмон йўл тузса, шу йўлнинг гуноҳи ҳам, унга эргашганларнинг гуноҳи ҳам унинг гарданига юкланади. Айни пайтда эргашувчиларнинг гуноҳи ҳам ўз гарданларида боягидек тураверади.

فَأَنجَيۡنَٰهُ وَأَصۡحَٰبَ ٱلسَّفِينَةِ وَجَعَلۡنَٰهَآ ءَايَةٗ لِّلۡعَٰلَمِينَ
Нуҳ ва у билан бирга бўлган мўминларга нажот бердик. Кемага чиқиб, ғарқ бўлишдан қутулиб қолдилар. Кемани одамларга бир ибрат қилдик.
التفاسير العربية:
وَإِبۡرَٰهِيمَ إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱتَّقُوهُۖ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
Эй Пайғамбар, Иброҳим қиссасини эсланг! У ўз қавмига шундай деганди: "Ёлғиз Аллоҳгагина сиғининглар. Унинг буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила тақво қилинглар. Шундай қилишингиз ўзингиз учун яхшидир, агар биладиган бўлсангиз".
التفاسير العربية:
إِنَّمَا تَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡثَٰنٗا وَتَخۡلُقُونَ إِفۡكًاۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ تَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ لَا يَمۡلِكُونَ لَكُمۡ رِزۡقٗا فَٱبۡتَغُواْ عِندَ ٱللَّهِ ٱلرِّزۡقَ وَٱعۡبُدُوهُ وَٱشۡكُرُواْ لَهُۥٓۖ إِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ
Эй мушриклар, сизлар Аллоҳни қўйиб, фойда ҳам, зарар ҳам келтира олмайдиган бутларга ибодат қилмоқдасизлар ва уларни маъбуд бўлишга лойиқ, дея уйдирмалар тўқимоқдасизлар. Аллоҳни қўйиб, ибодат қилаётганларингиз сизларга ризқ бера олмайдилар. Бас, ризқни Аллоҳнинг ҳузуридан истанглар. Зеро, ёлғиз Аллоҳгина ризқ бера олади. Ёлғиз Унгагина ибодат қилинглар. Берган неъматларига шукр қилинглар. Қиёмат куни ҳисоб бериш ва жазо ёки мукофот олиш учун ёлғиз Унгагина қайтарилурсизлар.
التفاسير العربية:
وَإِن تُكَذِّبُواْ فَقَدۡ كَذَّبَ أُمَمٞ مِّن قَبۡلِكُمۡۖ وَمَا عَلَى ٱلرَّسُولِ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
Эй мушриклар, Муҳаммад алайҳиссалом олиб келган динни ёлғонга чиқарадиган бўлсангизлар, сизлардан олдинги Нуҳ, Од, Самуд қавмлари ҳам ҳақни тан олмай, ёлғонга чиқарганлар. Пайғамбар зиммасида очиқ қилиб етказиб қўйиш бор, холос. У Парвардигори етказиб қўйишни буюрган рисолатни сизларга етказди.
التفاسير العربية:
أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ كَيۡفَ يُبۡدِئُ ٱللَّهُ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥٓۚ إِنَّ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرٞ
Анави ҳақни ёлғонга чиқараётганлар Аллоҳ дастлаб қандай йўқдан бор қилганини ва кейин яна уни қайта яратишини кўрмадиларми? Бу иш Аллоҳга осондир. У ҳар ишга Қодирдир. Унинг қўлидан келмайдиган иш йўқдир.
التفاسير العربية:
قُلۡ سِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ بَدَأَ ٱلۡخَلۡقَۚ ثُمَّ ٱللَّهُ يُنشِئُ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأٓخِرَةَۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
Эй Пайғамбар, анави қайта тирилишни инкор қилаётганларга айтинг: "Ер юзида айланиб юринглар. Аллоҳ дастлаб қандай яратганини кўринглар. Кейин Аллоҳ одамларни ҳисоб-китоб учун яна бир марта ҳаётга қайтаради. Аллоҳ ҳар ишга Қодирдир. У Зотнинг Қўлидан келмайдиган иш йўқдир. Одамларни биринчи марта яратган Зот уларни яна қайта тирилтиришга ҳам Қодир.
التفاسير العربية:
يُعَذِّبُ مَن يَشَآءُ وَيَرۡحَمُ مَن يَشَآءُۖ وَإِلَيۡهِ تُقۡلَبُونَ
Ўзи истаган одамни Ўз адолати ила азоблар. Ўзи хоҳлаган одамга Ўз фазли ила раҳм қилур. Қиёмат куни ҳисоб учун қайта тирилган пайтингизда ёлғиз Унгагина қайтарилурсизлар.
التفاسير العربية:
وَمَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِينَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِي ٱلسَّمَآءِۖ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِن وَلِيّٖ وَلَا نَصِيرٖ
Сизлар ерда ҳам, кўкда ҳам Парвардигорингизга чап бериб, У Зотнинг азобидан қочиб-қутула олмайсиз. Сизларга Аллоҳдан бошқа ишларингизни бошқариб турадиган бошқарувчи ҳам, Унинг азобидан қутқариб қоладиган ёрдамчи ҳам йўқдир.
التفاسير العربية:
وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَلِقَآئِهِۦٓ أُوْلَٰٓئِكَ يَئِسُواْ مِن رَّحۡمَتِي وَأُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
Аллоҳнинг оятларини ва Қиёмат куни У Зотга рўбарў келишни инкор қиладиган кофирлар Менинг раҳматимдан ноумид бўлган бадбахтлардир. Улар кофирликлари туфайли ҳеч қачон жаннатга кирмайдилар. Охиратда улар учун аламли азоб бордир.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الأصنام لا تملك رزقًا، فلا تستحق العبادة.
Бутлар ризқ беролмайди. Шундай экан, улар маъбудликка лойиқ эмас.

• طلب الرزق إنما يكون من الله الذي يملك الرزق.
Ризқни уни бера оладиган Аллоҳдангина сўраш лозим.

• بدء الخلق دليل على البعث.
Дастлабки йўқдан бор қилиш қайта тирилишга яққол далилдир.

• دخول الجنة محرم على من مات على كفره.
Кофир ҳолида ўлган бадбахтга жаннатга кириш ҳаром.

فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوۡمِهِۦٓ إِلَّآ أَن قَالُواْ ٱقۡتُلُوهُ أَوۡ حَرِّقُوهُ فَأَنجَىٰهُ ٱللَّهُ مِنَ ٱلنَّارِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Иброҳим алайҳиссалом ўз қавмини ёлғиз Аллоҳга ибодат қилишга, бутларни тарк этишга чақирганидан кейин бунга жавобан улар: "Уни ўлдиринглар ёки оловда ёқинглар", дедилар. Аллоҳ у зотни ўтдан саломат сақлади. Иброҳим алайҳиссаломнинг олов ичидан саломат чиқишида иймон келтирадиган қавм учун ибратлар бордир. Чунки айнан мўминларгина бундай ишлардан ибратлана оладилар.
التفاسير العربية:
وَقَالَ إِنَّمَا ٱتَّخَذۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡثَٰنٗا مَّوَدَّةَ بَيۡنِكُمۡ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ ثُمَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يَكۡفُرُ بَعۡضُكُم بِبَعۡضٖ وَيَلۡعَنُ بَعۡضُكُم بَعۡضٗا وَمَأۡوَىٰكُمُ ٱلنَّارُ وَمَا لَكُم مِّن نَّٰصِرِينَ
Иброҳим алайҳиссалом қавмига шундай деди: "Сизлар фақат шу дунё ҳаётидаги ўзаро дўстлигингизни кўзлаб, бир-бирингизга яқин бўлиш учун Аллоҳни қўйиб, бутларга ибодат қиляпсизлар. Қиёмат кунига борганда эса азобни кўриб, бу дўстлигингиз барҳам топади. Кейин бирингиз бирингиздан тониб, бирингиз бирингизни лаънатлашга ўтасизлар. Сизларнинг борар жойингиз дўзахдир. У ерда сизларни Аллоҳнинг азобидан қутқариб оладиган бирон ёрдамчи топилмайди. Шу дунёда сизлар ибодат қилиб юрган бутларингиз ҳам, бошқалар ҳам ёрдамга келмайди".
التفاسير العربية:
۞ فَـَٔامَنَ لَهُۥ لُوطٞۘ وَقَالَ إِنِّي مُهَاجِرٌ إِلَىٰ رَبِّيٓۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
Унга Лут алайҳиссалом иймон келтирди. Шунда Иброҳим алайҳиссалом деди: "Мен Парвардигоримни кўзлаб, муборак Шом диёрига ҳижрат қиламан. Аллоҳ Ғолибдир, Азиздир. Унга ҳижрат қилган киши хор бўлмас. У Ҳакимдир. Ҳар бир тақдирини, ҳар бир тадбирини бир ҳикмат билан қилур".
التفاسير العربية:
وَوَهَبۡنَا لَهُۥٓ إِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ وَجَعَلۡنَا فِي ذُرِّيَّتِهِ ٱلنُّبُوَّةَ وَٱلۡكِتَٰبَ وَءَاتَيۡنَٰهُ أَجۡرَهُۥ فِي ٱلدُّنۡيَاۖ وَإِنَّهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ لَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
Иброҳимга Исҳоқни ва унинг ўғли Яъқубни бердик. Пайғамбарлик ва Аллоҳ тарафидан нозил қилинган китобларни унинг авлодига хос қилдик. Ҳақ йўлидаги сабри ва матонати учун уни яхши фарзандлар ато этиш ва яхши ном қолдириш ила шу дунёнинг ўзида ҳам мукофотладик. Охиратда ҳам у солиҳлар қаторида мукофотланади. Шу дунёда олган мукофотлари охиратда оладиган муокфотларини камайтириб қўймайди.
التفاسير العربية:
وَلُوطًا إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦٓ إِنَّكُمۡ لَتَأۡتُونَ ٱلۡفَٰحِشَةَ مَا سَبَقَكُم بِهَا مِنۡ أَحَدٖ مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Эй Пайғамбар, Лутни эсланг. Ўшанда у ўз қавмига деди: "Албатта, сиз ўзингиздан олдин ўтган оламлардан биронтаси қилмаган фаҳш ишни қилмоқдасиз. Инсон табиатига ёт бўлган бу гуноҳни сизлар бошлаб беряпсизлар".
التفاسير العربية:
أَئِنَّكُمۡ لَتَأۡتُونَ ٱلرِّجَالَ وَتَقۡطَعُونَ ٱلسَّبِيلَ وَتَأۡتُونَ فِي نَادِيكُمُ ٱلۡمُنكَرَۖ فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوۡمِهِۦٓ إِلَّآ أَن قَالُواْ ٱئۡتِنَا بِعَذَابِ ٱللَّهِ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
Сизлар шаҳватингизни қондириш учун аёлларни қўйиб, эркакларнинг орқасига борасизларми? Йўлтўсарлик, қароқчилик қиласизларми? Сизлардан қўрқиб, одамлар кўчаларда бемалол юра олмайдилар-ку. Йиғинларингизда яланғоч бўлиш, ўтган-кетганга озор бериш каби манфур ишларни қиласизларми? Бунга жавобан қавми: "Гапинг рост бўлса, бизга Аллоҳнинг азобини олиб кел", дейишдан бошқа нарса бўлмади.
التفاسير العربية:
قَالَ رَبِّ ٱنصُرۡنِي عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
Бу масхараомуз жавобни эшитган Лут алайҳиссалом Парвардигорига илтижо қилиб деди: "Парвардигорим, куфр, маъсият ва бузуқлик лойига ботган бу бузғунчи қавмга қарши Ўзинг менга нусрат бер".
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• عناية الله بعباده الصالحين حيث ينجيهم من مكر أعدائهم.
Аллоҳ Ўзининг солиҳ бандаларини ташлаб қўймайди. Уларга душманларининг макридан нажот беради.

• فضل الهجرة إلى الله.
Аллоҳ сари ҳижрат қилишнинг фазли.

• عظم منزلة إبراهيم وآله عند الله تعالى.
Оятларда Аллоҳ таолонинг наздида Иброҳим алайҳиссалом ва оиласининг мартабаси нақадар улуғлиги айтиляпти.

• تعجيل بعض الأجر في الدنيا لا يعني نقص الثواب في الآخرة.
Айрим хайрли ишлар учун шу дунёда бериладиган муокофт охиратдаги савобни камайтириб юбормайди.

• قبح تعاطي المنكرات في المجالس العامة.
Оммавий йиғинларда инсон зотига ярашмайдиган хунук ишларни қилиш ўта манфур, жирканч ишдир.

وَلَمَّا جَآءَتۡ رُسُلُنَآ إِبۡرَٰهِيمَ بِٱلۡبُشۡرَىٰ قَالُوٓاْ إِنَّا مُهۡلِكُوٓاْ أَهۡلِ هَٰذِهِ ٱلۡقَرۡيَةِۖ إِنَّ أَهۡلَهَا كَانُواْ ظَٰلِمِينَ
Биз юборган фаришталар Иброҳимга Исҳоқ ва унинг ўғли Яъқуб ҳақидаги хушхабарни олиб келиш билан бирга: "Лут қавмининг шаҳри бўлмиш Садум аҳолисини ҳалок қиламиз, чунки улар фаҳш ишларни қилиб, золимларга айланиб қолдилар", дедилар.
التفاسير العربية:
قَالَ إِنَّ فِيهَا لُوطٗاۚ قَالُواْ نَحۡنُ أَعۡلَمُ بِمَن فِيهَاۖ لَنُنَجِّيَنَّهُۥ وَأَهۡلَهُۥٓ إِلَّا ٱمۡرَأَتَهُۥ كَانَتۡ مِنَ ٱلۡغَٰبِرِينَ
Иброҳим алайҳиссалом фаришталарга: "Сизлар ҳалок қилмоқчи бўлган шаҳар аҳолиси орасида Лут ҳам бор-ку ва у золим эмас-ку", деди. Фаришталар бунга жавобан шундай дедилар: "Улар орасида кимлар борлигини биз яхши биламиз. Уни ва унинг оиласини ҳалокатдан қутқариб қоламиз. Фақат хотини бундан мустасно. Уни ҳам бошқалар билан бирга ҳалок қиламиз".
التفاسير العربية:
وَلَمَّآ أَن جَآءَتۡ رُسُلُنَا لُوطٗا سِيٓءَ بِهِمۡ وَضَاقَ بِهِمۡ ذَرۡعٗاۖ وَقَالُواْ لَا تَخَفۡ وَلَا تَحۡزَنۡ إِنَّا مُنَجُّوكَ وَأَهۡلَكَ إِلَّا ٱمۡرَأَتَكَ كَانَتۡ مِنَ ٱلۡغَٰبِرِينَ
Биз юборган фаришталар Лутнинг олдига келишганида у бундан ёмон ҳолга тушди ва юраги сиқилди ҳамда қавмининг бирон бузуқлик қилишидан қўрқди. Чунки фаришталар эркаклар суратида келишганди. Унинг қавми эса аёлларга эмас, эркакларга шаҳват билан қарайдиган қавм эди. Буни кўрган фаришталар Лутга шундай дедилар: "Қўрқма, қавминг сенга ҳеч қандай ёмонлик қила олмайди. Уларни ҳалок қилаётганимиздан хафа ҳам бўлма. Биз сени ва оилангни қутқариб қоламиз. Фақат хотининг бундан мустасно. У ҳалок бўлгувчилар сафида қолиб кетади. Уни ҳам ўшалар билан бирга ҳалок қиламиз".
التفاسير العربية:
إِنَّا مُنزِلُونَ عَلَىٰٓ أَهۡلِ هَٰذِهِ ٱلۡقَرۡيَةِ رِجۡزٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ
Бу шаҳар аҳолиси фаҳш ишларни қилганлари боис биз уларнинг устига осмондан тош ёғдирамиз. Аллоҳга итоат қилмай, аёллар қолиб, эркаклар орқали шаҳватини қондиришдек манфур ишлар билан машғул бўлганлари учун уларнинг жазоси мана шу бўлади.
التفاسير العربية:
وَلَقَد تَّرَكۡنَا مِنۡهَآ ءَايَةَۢ بَيِّنَةٗ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
Ҳалокатга учраган бу шаҳардан ақл юритадиган қавм учун бир очиқ оят-нишона қолдирдик. Зеро, ақл юрита оладиган зотларгина ибратланадилар.
التفاسير العربية:
وَإِلَىٰ مَدۡيَنَ أَخَاهُمۡ شُعَيۡبٗا فَقَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱرۡجُواْ ٱلۡيَوۡمَ ٱلۡأٓخِرَ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ
Мадянга биродарлари Шуайб алайҳиссаломни юбордик. Деди: "Эй қавмим, ёлғиз Аллоҳгагина ибодат қилинглар. Ибодатинглар учун охират кунида бериладиган савобдан умидвор бўлинглар. Ер юзида гуноҳлар қилиш ва уларни кенг ёйиш каби бузғунчиликлар қилманглар".
التفاسير العربية:
فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلرَّجۡفَةُ فَأَصۡبَحُواْ فِي دَارِهِمۡ جَٰثِمِينَ
Қавми уни ёлғончига чиқарди. Шунда уларнинг заминида бир зилзила рўй берди. Ҳаммалари турган жойларида тутдек тўкилдилар. Тупроққа юзтубан йиқилиб, қимирламай, қотиб қолдилар.
التفاسير العربية:
وَعَادٗا وَثَمُودَاْ وَقَد تَّبَيَّنَ لَكُم مِّن مَّسَٰكِنِهِمۡۖ وَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ فَصَدَّهُمۡ عَنِ ٱلسَّبِيلِ وَكَانُواْ مُسۡتَبۡصِرِينَ
Шунингдек, Од ва Самуд қавмларини ҳам ҳалок этдик. Од Ҳуднинг қавми, Самуд эса Солиҳнинг қавми. Эй маккаликлар, Ҳазрамавтнинг Ҳижр ва Шиҳр каби шаҳарларидаги ҳувиллаб қолган уй-жойлари уларнинг ҳалокатга учраганларидан дарак бериб турибди. Шайтон уларга қилаётган куфру исёнларини чиройли қилиб кўрсатди ва шу билан уларни йўлдан оздирди. Ҳолбуки, улар ҳақ билан ботилни, залолат билан ҳидоятни ажрата оладиган кўзи очиқ, эсли, ҳушли одамлар эдилар. Шундай бўлишларига қарамай, ҳидоятни қўйиб, кўнгил кўчасига юришни ихтиёр этдилар.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• قوله تعالى:﴿ وَقَد تَّبَيَّنَ..﴾ تدل على معرفة العرب بمساكنهم وأخبارهم.
Аллоҳ таолонинг "Аён бўлди...", деган гапидан арабларнинг мазкур уй-жойлардан хабардорлиги кўриниб турибди.

• العلائق البشرية لا تنفع إلا مع الإيمان.
Иймон бўлсагина инсоний ришталар ҳам манфаатли бўлади.

• الحرص على أمن الضيوف وسلامتهم من الاعتداء عليهم.
Меҳмонларнинг тинч-саломат бўлишига алоҳида аҳамият бериш.

• منازل المُهْلَكين بالعذاب عبرة للمعتبرين.
Ҳалокатга учраганларнинг уй-жойлари ақл эгаларига ибратдир.

• العلم بالحق لا ينفع مع اتباع الهوى وإيثاره على الهدى.
Ҳидоят қолиб, кўнгил кўчасига юрилса, ҳақиқатни билишдан фойда йўқ.

وَقَٰرُونَ وَفِرۡعَوۡنَ وَهَٰمَٰنَۖ وَلَقَدۡ جَآءَهُم مُّوسَىٰ بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَٱسۡتَكۡبَرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا كَانُواْ سَٰبِقِينَ
Қорун Мусо қавмига тажовуз қилгани сабабли унинг ўзини ҳам, уй-жойини ҳам ерга ютдирдик. Фиръавн ва унинг вазири Ҳомонни ҳам денгизга ғарқ қилдик. Мусо уларга ўзининг ҳақ пайғамбар эканини исботлайдиган ёрқин далиллар келтирганди. Улар эса Миср ерида мутакаббирлик қилдилар. Энди улар Бизнинг азобимиздан қочиб-қутула олмаслар.
التفاسير العربية:
فَكُلًّا أَخَذۡنَا بِذَنۢبِهِۦۖ فَمِنۡهُم مَّنۡ أَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِ حَاصِبٗا وَمِنۡهُم مَّنۡ أَخَذَتۡهُ ٱلصَّيۡحَةُ وَمِنۡهُم مَّنۡ خَسَفۡنَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ وَمِنۡهُم مَّنۡ أَغۡرَقۡنَاۚ وَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيَظۡلِمَهُمۡ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
Мазкур жиноятчиларнинг ҳар бирини ҳалок этдик. Улар орасидаги Лут қавми устига тош ёғдирдик. Солиҳ ва Шуайб қавмлари қичқириққа тутилдилар. Қоруннинг ўзини ҳам, ҳовли-жойини ҳам ерга ютдириб юбордик. Нуҳ қавми, Фиръавн ва Ҳомонни сувга чўктирдик. Аллоҳ бегуноҳларга зулм қилмайди. Лекин улар гуноҳ лойига ботиб, ўзларига ўзлари зулм қилган ва шу билан жазоланишга лойиқ бўлиб қолгандилар.
التفاسير العربية:
مَثَلُ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡلِيَآءَ كَمَثَلِ ٱلۡعَنكَبُوتِ ٱتَّخَذَتۡ بَيۡتٗاۖ وَإِنَّ أَوۡهَنَ ٱلۡبُيُوتِ لَبَيۡتُ ٱلۡعَنكَبُوتِۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ
Аллоҳни қўйиб, бут, санамларга ибодат қиладиган, ўшалардан фойда, шафоат кутадиган мушриклар худди душманлардан ҳимояланиш учун ўзига ин қуриб олган ўргимчакка ўхшайдилар. Энг нимжон уй ўргимчак уясидир. У душмандан ҳимоя қила олмайди. Шунга ўхшаб, бут, санамлардан ҳам фойда йўқ. Улар ҳам на бир фойда ёки зарар қила оладилар ва на бир шафоат. Мушриклар шуни билганларида эди, Аллоҳни қўйиб, бут, санамларга ибодат қилмаган бўлардилар.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا يَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
Улар Аллоҳни қўйиб, нималарга ибодат қилаётганларини Парвардигори олам яхши билади. Бирон нарса У Зотдан яширин қола олмайди. У ҳаммадан Ғолибдир, Азиздир, ҳар бир тақдирини, ҳар бир тадбирини ҳикмат билан қиладиган Ҳакимдир.
التفاسير العربية:
وَتِلۡكَ ٱلۡأَمۡثَٰلُ نَضۡرِبُهَا لِلنَّاسِۖ وَمَا يَعۡقِلُهَآ إِلَّا ٱلۡعَٰلِمُونَ
Бу мисолларни одамлар учун келтирамиз. Токи, улар уйғонсинлар, кўзларини очсинлар, ҳақиқатни кўрсинлар, ҳидоят сари қадам ташласинлар. Уларни Аллоҳнинг шариатидан ва ҳикматларидан хабардор олимларгина етарлича англай оладилар.
التفاسير العربية:
خَلَقَ ٱللَّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ
Аллоҳ осмонларни ҳам, заминни ҳам ҳақ ила яратди. Уларни бекорга яратгани йўқ. Бу ишда мўминлар учун Аллоҳнинг қудратини кўрсатувчи белгилар бор. Айнан мўминлар учун. Чунки фақат уларгина Аллоҳ яратган нарсалардаги белгиларни кўра оладилар. Кофирлар эса ўзларидаги оят-аломатлар ёнидан ҳам, уфқлардаги белгилар олдидан ҳам бепарво ўтиб кетаверадилар. Улардан Яратувчининг нақадар буюклигини, ҳар ишга Қодир Зот эканини топиб ололмайдилар.
التفاسير العربية:
ٱتۡلُ مَآ أُوحِيَ إِلَيۡكَ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَأَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَۖ إِنَّ ٱلصَّلَوٰةَ تَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنكَرِۗ وَلَذِكۡرُ ٱللَّهِ أَكۡبَرُۗ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تَصۡنَعُونَ
Эй Пайғамбар, одамларга ўзингизга ваҳий қилинган Қуръонни ўқиб беринг. Намозни тўкис адо этинг. Тўкис адо этилган намоз намозхонни гуноҳлар, ёмонликлар қилишдан қайтаради. Чунки у қалбларга гуноҳлар йўлини тўсиб қўядиган, яхши ишларни қилишга йўналтириб турадиган бир нур бахш этади. Аллоҳнинг зикри ҳамма нарсадан улуғдир. Аллоҳ сизлар қилаётган ишлардан Хабардор. Бирон амалингиз У Зотдан яширин қола олмас. Яқинда амалларингизга яраша жазо ёки мукофотингизни берур. Яхши ишларни қилган бўлсангиз, мукофотга эришасиз, ёмон ишларни қилган бўлсангиз, жазога тортиласиз.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• أهمية ضرب المثل: (مثل العنكبوت) .
"Ўргимчак" каби мисоллар келтиришнинг аҳамияти.

• تعدد أنواع العذاب في الدنيا.
Дунёда бериладиган жазонинг турли хил бўлиши.

• تَنَزُّه الله عن الظلم.
Аллоҳ таолонинг зулмдан поклиги.

• التعلق بغير الله تعلق بأضعف الأسباب.
Аллоҳдан бошқасига боғланиш, энг нимжон, энг заиф боғланишдир.

• أهمية الصلاة في تقويم سلوك المؤمن.
Мўминнинг юриш-туришини яхшилашда намознинг аҳамияти жуда катта.

۞ وَلَا تُجَٰدِلُوٓاْ أَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ إِلَّا بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ إِلَّا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنۡهُمۡۖ وَقُولُوٓاْ ءَامَنَّا بِٱلَّذِيٓ أُنزِلَ إِلَيۡنَا وَأُنزِلَ إِلَيۡكُمۡ وَإِلَٰهُنَا وَإِلَٰهُكُمۡ وَٰحِدٞ وَنَحۡنُ لَهُۥ مُسۡلِمُونَ
Эй мўминлар, яҳудийлар ва насронийлар билан энг гўзал тарзда, бошқаларга ўрнак бўладиган услубда чиройли насиҳатлар ва ёрқин далиллар келтириб мунозара қилинглар. Улардан саркашлик қилиб, ўзини катта олганлари, сизларга қарши уруш эълон қилганлари ва шу билан золимга айланганлари бундан мустасно. Ундайлари билан то мусулмон бўлгунларича ёки ўзини паст олган ҳолида жизя бермагунларича жанг қилинглар. Яҳудий ва насронийларга шундай денглар: "Ўзимизга нозил қилинган Қуръонга ҳам, сизларга нозил қилинган Таврот ва Инжилга ҳам иймон келтирдик. Бизнинг илоҳимиз ҳам, сизларнинг илоҳингиз ҳам илоҳликда ҳам, парвардигорликда ҳам, баркамолликда ҳам тенгсиз бўлган бир илоҳдир ва биз ёлғиз Унгагина бўйсунгувчилармиз".
التفاسير العربية:
وَكَذَٰلِكَ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَۚ فَٱلَّذِينَ ءَاتَيۡنَٰهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ يُؤۡمِنُونَ بِهِۦۖ وَمِنۡ هَٰٓؤُلَآءِ مَن يُؤۡمِنُ بِهِۦۚ وَمَا يَجۡحَدُ بِـَٔايَٰتِنَآ إِلَّا ٱلۡكَٰفِرُونَ
Сиздан олдинги пайғамбарларга китоблар нозил қилганимиздек, сизга ҳам Қуръонни нозил қилдик. Абдуллоҳ ибн Салом каби айрим Тавротни ўқийдиганлар унга иймон келтирадилар. Чунки уларнинг китобларида Қуръоннинг таъриф-тавсифи келган. Анави мушриклардан ҳам айримлари унга иймон келтирадилар. Бизнинг оятларимизни ҳақни тан олмаслик ва куфр келтириш каби бадбахтлик қон-қонига сингиб кетган кофирларгина инкор қиладилар.
التفاسير العربية:
وَمَا كُنتَ تَتۡلُواْ مِن قَبۡلِهِۦ مِن كِتَٰبٖ وَلَا تَخُطُّهُۥ بِيَمِينِكَۖ إِذٗا لَّٱرۡتَابَ ٱلۡمُبۡطِلُونَ
Эй Пайғамбар, Қуръондан олдин бирон китобни ўқимас эдингиз ва қўлингиз билан бирон нарсани ёзмас эдингиз. Чунки сиз ўқишни ҳам, ёзишни ҳам билмайдиган бир оми одамсиз. Агар ўқиган, ёзган бўлганингизда билмайдиган нодон кимсалар пайғамбарлигингизга шубҳа билан қараб, сизни олдинги китоблардан кўчиряпти, деб ўйлаган бўлар эдилар.
التفاسير العربية:
بَلۡ هُوَ ءَايَٰتُۢ بَيِّنَٰتٞ فِي صُدُورِ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَۚ وَمَا يَجۡحَدُ بِـَٔايَٰتِنَآ إِلَّا ٱلظَّٰلِمُونَ
Балки сизга нозил қилинган бу Қуръон илм ато этилган мўминларнинг қалбларидаги очиқ оятлардир. Бизнинг оятларимизни куфру ширк ила ўзига ўзи зулм қилган бадбахтларгина инкор этадилар.
التفاسير العربية:
وَقَالُواْ لَوۡلَآ أُنزِلَ عَلَيۡهِ ءَايَٰتٞ مِّن رَّبِّهِۦۚ قُلۡ إِنَّمَا ٱلۡأٓيَٰتُ عِندَ ٱللَّهِ وَإِنَّمَآ أَنَا۠ نَذِيرٞ مُّبِينٌ
Мушриклар дедилар: "Муҳаммадга ҳам олдинги пайғамбарларга нозил қилинганидек мўъжизалар тушганида эди". Эй Пайғамбар, ўша иғвогарларга айтинг: "Мўъжизалар Аллоҳнинг Қўлидадир. Истаган пайтида тушираверади. Уларни тушириш менинг ишим эмас. Мен сизларни Аллоҳнинг азобидан очиқ огоҳлантириб қўювчиман, холос".
التفاسير العربية:
أَوَلَمۡ يَكۡفِهِمۡ أَنَّآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ يُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَرَحۡمَةٗ وَذِكۡرَىٰ لِقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Эй Пайғамбар, улар учун ўқиб берилаётган шу Қуръонни сизга нозил қилиб қўйганимиз уларга етмас эканми? Сизга нозил қилинган бу Қуръонда мўминлар қавми учун раҳмат ва эслатма бордир. Зеро, улардан фақат мўминларгина фойдалана оладилар. Улар учун нозил қилинган Қуръон улар талаб қилаётган мўъжизалардан яхшироқ.
التفاسير العربية:
قُلۡ كَفَىٰ بِٱللَّهِ بَيۡنِي وَبَيۡنَكُمۡ شَهِيدٗاۖ يَعۡلَمُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱلۡبَٰطِلِ وَكَفَرُواْ بِٱللَّهِ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
Эй Пайғамбар, айтинг: "Менинг ҳақ эканимга ва сизларнинг ҳақни тан олмаётганингизга гувоҳ бўлишга Аллоҳ кифоя қилади. У Зот осмонлару ердаги бор нарсани билур. Бирон нарса У Зотдан яширин қола олмас. Маъбудликка мутлақо лойиқ бўлмаган ботил бутларга иймон келтириб, маъбудликка ёлғиз Ўзи лойиқ бўлган Аллоҳга кофир бўлганлар — ана ўшалар зиён кўргувчилардир. Чунки улар иймонни куфрга алмаштирдилар, сотиб юбордилар".
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• مجادلة أهل الكتاب تكون بالتي هي أحسن.
Аҳли китоб билан муноза қилиш энг гўзал тарзда бўлмоғи лозим.

• الإيمان بجميع الرسل والكتب دون تفريق شرط لصحة الإيمان.
Иймон комил бўлиши учун ҳамма пайғамбарларга ва ҳамма китобларга бирдек ишониш вожиб.

• القرآن الكريم الآية الخالدة والحجة الدائمة على صدق النبي صلى الله عليه وسلم.
Қуръони карим Пайғамбар алайҳиссаломнинг ҳақ эканига доимий ҳужжат ва мангу мўъжизадир.

وَيَسۡتَعۡجِلُونَكَ بِٱلۡعَذَابِ وَلَوۡلَآ أَجَلٞ مُّسَمّٗى لَّجَآءَهُمُ ٱلۡعَذَابُۚ وَلَيَأۡتِيَنَّهُم بَغۡتَةٗ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
Эй Пайғамбар, мушриклар сиздан, огоҳлантираётганинг ўша азоб тезроқ келсин, дея талаб қиладилар. Аллоҳ азоб учун муайян бир вақтни белгилаб қўймаганида эди, улар талаб қилган азоб ўша заҳоти келган бўларди. Азоб уларга кутмаган пайтларида тўсатдан аниқ келади.
التفاسير العربية:
يَسۡتَعۡجِلُونَكَ بِٱلۡعَذَابِ وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةُۢ بِٱلۡكَٰفِرِينَ
Улар сиздан ўзингиз огоҳлантираётган азобни тезлатишни талаб қиладилар. Аллоҳ кофирларга ваъда қилган жаҳаннам албатта уларни ўраб олгувчидир.
التفاسير العربية:
يَوۡمَ يَغۡشَىٰهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِن فَوۡقِهِمۡ وَمِن تَحۡتِ أَرۡجُلِهِمۡ وَيَقُولُ ذُوقُواْ مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Азоб уларни худди бир кўрпадек устиларидан ҳам, оёқларининг остиларидан ҳам ўраб олган кунда Аллоҳ уларга шундай дейди: "Мана энди қилиб ўтган ширку маъсиятларингизнинг жазосини тотинглар".
التفاسير العربية:
يَٰعِبَادِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّ أَرۡضِي وَٰسِعَةٞ فَإِيَّٰيَ فَٱعۡبُدُونِ
Эй Менга иймон келтирган бандаларим, қай бир ерда Менга ибодат қилиш имкони бўлмаса, бошқа ерларга ҳижрат қилинглар. Менинг ерим кенгдир. Ёлғиз Менгагина ибодат қилинглар. Менга ҳеч кимни, ҳеч нарсани шерик қилманглар.
التفاسير العربية:
كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۖ ثُمَّ إِلَيۡنَا تُرۡجَعُونَ
Ўлим хавфи сизларни ҳижратдан қайтармасин. Ҳар бир жон ўлим шарбатини тотгувчидир. Кейин Қиёмат куни ҳисоб-китоб учун яна Ўзимизга қайтариласизлар.
التفاسير العربية:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَنُبَوِّئَنَّهُم مِّنَ ٱلۡجَنَّةِ غُرَفٗا تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ نِعۡمَ أَجۡرُ ٱلۡعَٰمِلِينَ
Иймон келтириб, яхши амаллар қилган зотларга, жаннатда, юқори ерлардан жой берамиз. У жойнинг остидан дарёлар оқиб ўтади. Унда абадий қоладилар. Ундаги неъматлар туганмасдир. Аллоҳга итоат қилганларнинг мукофоти нақадар яхши-я!.
التفاسير العربية:
ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ
Аллоҳга итоат қилган зотлар шу йўлдаги қийинчиларга сабр этиб, ўзларининг ҳамма ишларида Парвардигорларига суянган, таянган кишилардир.
التفاسير العربية:
وَكَأَيِّن مِّن دَآبَّةٖ لَّا تَحۡمِلُ رِزۡقَهَا ٱللَّهُ يَرۡزُقُهَا وَإِيَّاكُمۡۚ وَهُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
Ўз ризқини топа олмайдиган қанчадан-қанча жонзотлар бор. Уларга ҳам, сизларга ҳам ризқни Аллоҳ берур. Шундай экан, оч қолишдан қўрқиб, ҳижратни тарк этишингиз дуруст эмас. Аллоҳ гап-сўзларингизни эшитиб, ниятларингиз ва амалларингизни кўриб туради. Бирон нарса У Зотдан яширин бўла олмайди. Яқинда амалларингизга яраша жазо ёки мукофотингизни беради.
التفاسير العربية:
وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَسَخَّرَ ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۖ فَأَنَّىٰ يُؤۡفَكُونَ
Эй Пайғамбар, анави мушриклардан: "Осмонларни ким яратган? Ерни ким яратган? Қуёш ва ойни ким бўйсундириб қўйган?", деб сўрасангиз: "Аллоҳ", деб жавоб беришлари турган гап. Шундай экан, улар қандай қилиб ёлғиз Аллоҳга иймон келтиришдан юз ўгириб, фойда ҳам, зарар ҳам келтира олмайдиган бут-санамларга сиғинар эканлар-а?!
التفاسير العربية:
ٱللَّهُ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦ وَيَقۡدِرُ لَهُۥٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ
Аллоҳ ризқни Ўзи хоҳлаган бандасига кенг қилиб, хоҳлаган бандасига танг қилиб беради. Бу ишнинг остидаги ҳикматни ёлғиз Ўзи билади. Албатта Аллоҳ ҳамма нарсани Билгувчидир. Бирон нарса У Зотдан яширин қола олмас. Бандаларини қандай тадбир ислоҳ қилиши ҳам Ўзига аён.
التفاسير العربية:
وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّن نَّزَّلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ مِنۢ بَعۡدِ مَوۡتِهَا لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۚ قُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ
Эй Пайғамбар, мушриклардан: "Осмондан ёмғир ёғдириб, ўлик ерни яшнатган ким?", деб сўрасангиз: "Аллоҳ", дейишлари аниқ. Эй Пайғамбар, айтинг: "Ўзингизга қарши ҳужжатни келтириб қўйган Аллоҳга ҳамд бўлсин". Йўқ! Аслида уларнинг аксари ақл юритмайдилар. Ақл юритганларида эди, фойда ҳам, зарар ҳам келтира олмайдиган бут-санамларни Аллоҳга шерик қилмаган бўлардилар.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• استعجال الكافر بالعذاب دليل على حمقه.
Кофирнинг азобни тезлатишни талаб қилиши унинг ақлсиз эканига далилдир.

• باب الهجرة من أجل سلامة الدين مفتوح.
Динни сақлаб қолиш учун ҳижрат эшиги очиқ.

• فضل الصبر والتوكل على الله.
Сабр ва Аллоҳга таваккул қилишнинг фазли.

• الإقرار بالربوبية دون الإقرار بالألوهية لا يحقق لصاحبه النجاة والإيمان.
Улуҳиятни тан олмасдан, фақат рубубиятни эътироф этиш одамни иймон ва нажот сари етакламайди.

وَمَا هَٰذِهِ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا لَهۡوٞ وَلَعِبٞۚ وَإِنَّ ٱلدَّارَ ٱلۡأٓخِرَةَ لَهِيَ ٱلۡحَيَوَانُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ
Бу дунё ҳаёти, ундаги истаклару маишатлар бир нафаслик ўйин-кулгидан бошқа нарса эмас. Ҳаял ўтмай ниҳоясига етади. Охират диёри эса чин ҳаёт, боқий ҳаёт. Шуни билганларида эди, ўткинчи дунёни мангу ҳаётдан устун қўймаган бўлардилар.
التفاسير العربية:
فَإِذَا رَكِبُواْ فِي ٱلۡفُلۡكِ دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ فَلَمَّا نَجَّىٰهُمۡ إِلَى ٱلۡبَرِّ إِذَا هُمۡ يُشۡرِكُونَ
Мушриклар денгиздаги кемаларга минганларида ёлғиз Аллоҳгагина сиғиниб, чин ихлос билан дуо қиладилар. Қачон уларга ғарқ бўлишдан нажот бериб, қуруқликка етказиб қўйса, яна ширк келтираверадилар.
التفاسير العربية:
لِيَكۡفُرُواْ بِمَآ ءَاتَيۡنَٰهُمۡ وَلِيَتَمَتَّعُواْۚ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ
Мушриклик қилиб, берган неъматларимизга куфр келтираверсинлар, улардан фойдаланиб қолаверсинлар. Яқинда ўлганларидан кейин бу ишнинг оқибати нақадар аянчли бўлишини билиб оладилар.
التفاسير العربية:
أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّا جَعَلۡنَا حَرَمًا ءَامِنٗا وَيُتَخَطَّفُ ٱلنَّاسُ مِنۡ حَوۡلِهِمۡۚ أَفَبِٱلۡبَٰطِلِ يُؤۡمِنُونَ وَبِنِعۡمَةِ ٱللَّهِ يَكۡفُرُونَ
Аллоҳ уларни ғарқ бўлишдан қутқариб қолди. Улар эса бу неъматга нонкўрлик қилдилар. Мана энди яна бир неъматни кўра олмаяптилар. Атрофидагилар талон-торожга учраб, қатл қилиниб, асир олиниб, аёллари чўрига, болалари эса қулга айлантирилиб турган бир даврда Биз уларга Ҳарамни жонларини ҳам, молларини ҳам ҳар қандай босқинчиликдан сақлаб турадиган бир тинч-осойишта даргоҳ қилиб бердик. Ўзлари тўқиб олган ботил худоларига ишониб, Аллоҳнинг неъматига шукр қилмасдан куфр келтирадиларми?
التفاسير العربية:
وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ كَذَّبَ بِٱلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَهُۥٓۚ أَلَيۡسَ فِي جَهَنَّمَ مَثۡوٗى لِّلۡكَٰفِرِينَ
Аллоҳ шаънига ёлғон тўқиб, У Зотга ширк келтирган ёки Пайғамбари олиб келган ҳақни ёлғон деган кимсадан кўра золимроқ одам йўқ! Шак-шубҳасиз, кофирларнинг жойи жаҳаннам.
التفاسير العربية:
وَٱلَّذِينَ جَٰهَدُواْ فِينَا لَنَهۡدِيَنَّهُمۡ سُبُلَنَاۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَمَعَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Бизнинг розилигимизни истаб курашган зотларни тўғри йўлни топиб олишга муваффақ айлармиз. Албатта. Аллоҳ муҳсинлар билан бирга бўлиб, уларга мадад бериб, тўғри йўлни кўрсатиб туради. Муҳсинлар - ибодатни пухта, тўкис, чиройли бажарадиганлар.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• لجوء المشركين إلى الله في الشدة ونسيانهم لأصنامهم، وإشراكهم به في الرخاء؛ دليل على تخبطهم.
Мушриклар мусибат келганда Аллоҳга илтижо қилиб қоладилар. Тинч-омонликда эса яна ширк келтириб, бут-санамларга сиғинаверадилар. Мана шу уларнинг тартибсиз бебош эканини кўрсатиб турибди.

• الجهاد في سبيل الله سبب للتوفيق إلى الحق.
Аллоҳ йўлида курашиш ҳақни топиб олишга муваффақ этувчи воситадир.

• إخبار القرآن بالغيبيات دليل على أنه من عند الله.
Қуръоннинг ғайбга оид хабарларни бериши унинг Аллоҳ тарафидан эканига далилдир.

 
ترجمة معاني سورة: العنكبوت
فهرس السور رقم الصفحة
 
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فهرس التراجم

الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

إغلاق