ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - فهرس التراجم
سورة الأحزاب - Аҳзоб сураси
من مقاصد السورة:
بيان عناية الله بنبيه صلى الله عليه وسلم، وحماية جنابه وأهل بيته.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ ٱتَّقِ ٱللَّهَ وَلَا تُطِعِ ٱلۡكَٰفِرِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقِينَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمٗا
Эй Пайғамбар, Аллоҳдан буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила тақво қилинг. Ёлғиз Ундангина қўрқинг. Кофир ва мунофиқларнинг ҳавойи нафсларига итоат этманг. Аллоҳ уларнинг макру найрангларини билиб туради. У Ўзининг яратиши ва тадбир қилишида ҳар ишни ҳикмат билан қиладиган Зотдир.
التفاسير العربية:
وَٱتَّبِعۡ مَا يُوحَىٰٓ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٗا
Парвардигорингиз нозил қилган ваҳийга эргашинг. Аллоҳ улар қилаётган ишлардан Хабардор. Бирон нарса У Зотдан яширин қола олмас. Яқинда ҳаммасига амалларига яраша жазо ёки мукофотларини берур.
التفاسير العربية:
مَّا جَعَلَ ٱللَّهُ لِرَجُلٖ مِّن قَلۡبَيۡنِ فِي جَوۡفِهِۦۚ وَمَا جَعَلَ أَزۡوَٰجَكُمُ ٱلَّٰٓـِٔي تُظَٰهِرُونَ مِنۡهُنَّ أُمَّهَٰتِكُمۡۚ وَمَا جَعَلَ أَدۡعِيَآءَكُمۡ أَبۡنَآءَكُمۡۚ ذَٰلِكُمۡ قَوۡلُكُم بِأَفۡوَٰهِكُمۡۖ وَٱللَّهُ يَقُولُ ٱلۡحَقَّ وَهُوَ يَهۡدِي ٱلسَّبِيلَ
Аллоҳ бирон кишининг ичида икки юрак қилмагани каби хотинларни худди оналардек маҳрам қилган эмас, асранди болаларни эса ўз пушти камаридан бўлгандек фарзанд қилган эмас. Зиҳор - эрнинг ўз хотинини ўзига маҳрам қилиб олишидир. Ўғил қилиб олиш ҳам жоҳилият одатларидан бўлиб, уни Ислом бекор қилди. Бу икки иш оғзингиздаги таги пуч гаплардир. Зеро, ҳеч қачон хотин она бўлолмайди, асранди эса чин ўғил. Ҳақни Аллоҳ айтур ва унга итоат этилур. Тўғри йўлга ҳидоят қиладиган ҳам Аллоҳдир.
التفاسير العربية:
ٱدۡعُوهُمۡ لِأٓبَآئِهِمۡ هُوَ أَقۡسَطُ عِندَ ٱللَّهِۚ فَإِن لَّمۡ تَعۡلَمُوٓاْ ءَابَآءَهُمۡ فَإِخۡوَٰنُكُمۡ فِي ٱلدِّينِ وَمَوَٰلِيكُمۡۚ وَلَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٞ فِيمَآ أَخۡطَأۡتُم بِهِۦ وَلَٰكِن مَّا تَعَمَّدَتۡ قُلُوبُكُمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمًا
Уларни ўзларининг ҳақиқий оталари номи билан чақиринглар. Ўшаларга мансуб бўлиши Аллоҳнинг наздида адолатлироқдир. Оталарини танимасангизлар, у ҳолда улар сизларнинг диний биродарларингиз ва озод қилган қулларингиз бўлиб, уларни биродар ёки жиян, деб чақирсангиз бўлаверади. Кимдир хато қилиб, ўғлим, деб юборса, зарари йўқ. Лекин атайин, қасд қилиб айтсангизлар, гуноҳкор бўласизлар. Аллоҳ тавба қилган бандасини Кечиргувчи ва хатолар учун жазоламайдиган Раҳмли Зотдир.
التفاسير العربية:
ٱلنَّبِيُّ أَوۡلَىٰ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ مِنۡ أَنفُسِهِمۡۖ وَأَزۡوَٰجُهُۥٓ أُمَّهَٰتُهُمۡۗ وَأُوْلُواْ ٱلۡأَرۡحَامِ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلَىٰ بِبَعۡضٖ فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ إِلَّآ أَن تَفۡعَلُوٓاْ إِلَىٰٓ أَوۡلِيَآئِكُم مَّعۡرُوفٗاۚ كَانَ ذَٰلِكَ فِي ٱلۡكِتَٰبِ مَسۡطُورٗا
Пайғамбар Муҳаммада алайҳиссалом мўминларга кимнинг номи билан чақириш бобида уларнинг ўзларидан ҳам ҳақлироқдир. Гарчи уларнинг диллари бошқасига мойил бўлса-да. У зотнинг аёллари эса ҳамма мўминларга оналар мақомидадир. Пайғамбар алайҳиссалом вафотидан кейин у кишининг аёлига уйланиш ҳаром. Мерос масаласида мўминлар муҳожирлардан кўра қариндошлар бир-бирларига ҳақлироқдирлар. Аллоҳнинг ҳукми шундай. Исломнинг бошланишида қариндош бўлмаганлар ҳам ўзаро бир-бирларидан мерос олганлар. Кейин бу ҳукм бекор қилинган. Лекин, эй мўминлар, ўз дўстларингизга бирон эҳсон ёки васият орқали яхшилик қилсангизлар бўлаверади. Бу ҳукм Лавҳул-Маҳфузда битиб қўйилгандир. Унга амал қилиш вожиб.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• لا أحد أكبر من أن يُؤْمر بالمعروف ويُنْهى عن المنكر.
• وجوب تقديم مراد النبي صلى الله عليه وسلم على مراد الأنفس.
وَإِذۡ أَخَذۡنَا مِنَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ مِيثَٰقَهُمۡ وَمِنكَ وَمِن نُّوحٖ وَإِبۡرَٰهِيمَ وَمُوسَىٰ وَعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَۖ وَأَخَذۡنَا مِنۡهُم مِّيثَٰقًا غَلِيظٗا
Эй Пайғамбар, эсланг! Пайғамбарлардан ёлғиз Аллоҳга ибодат қилиш, Унга ҳеч нарсани шерик қилмаслик ва ўзларига юборилган ваҳийни одамларга етказиш аҳдини олдик. Хусусан сиздан ҳамда Нуҳ, Иброҳим, Мусо ва Ийсо ибн Марямдан ҳам шу аҳдни олдик. Ҳаммасидан гарданларига юклатилган рисолатни одамларга етказиш аҳдини олдик.
التفاسير العربية:
لِّيَسۡـَٔلَ ٱلصَّٰدِقِينَ عَن صِدۡقِهِمۡۚ وَأَعَدَّ لِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابًا أَلِيمٗا
Аллоҳ бу аҳдни содиқ пайғамбарлардан садоқати ҳақида сўраш ва шу билан кофирларнинг бурнини ерга ишқаш учун олди. Аллоҳ пайғамбарларни ва Қиёмат кунини инкор қилган кофирларга аламли азобни - жаҳаннам оловини тайёрлаб қўйган.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ جَآءَتۡكُمۡ جُنُودٞ فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ رِيحٗا وَجُنُودٗا لَّمۡ تَرَوۡهَاۚ وَكَانَ ٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرًا
Эй иймон келтирган ва шариатга амал қилган зотлар, Аллоҳ сизларга ато этган неъматни эсланглар. Кофирлар қўшини сизларни қириб ташлаш учун шаҳарга бостириб кирган ҳамда мунофиқлар ва яҳудийлар уларни қўллаб-қувватлаган пайтда Биз уларга бир шамол юбордик. Шу билан Пайғамбар алайҳиссалом ғолиб бўлди. Уларга қарши фаришталардан ҳам бир аскар юбордик. Сизлар уларни кўрмадингизлар. Шундан сўнг кофирлар ҳеч иш қила олмай, ортга чекиндилар. Аллоҳ қилаётган ишларингизни кўриб тургувчидир. Бирон нарса У Зотдан яширин қола олмас. Яқинда амалларингизга яраша жазо ёки мукофотингизни берур.
التفاسير العربية:
إِذۡ جَآءُوكُم مِّن فَوۡقِكُمۡ وَمِنۡ أَسۡفَلَ مِنكُمۡ وَإِذۡ زَاغَتِ ٱلۡأَبۡصَٰرُ وَبَلَغَتِ ٱلۡقُلُوبُ ٱلۡحَنَاجِرَ وَتَظُنُّونَ بِٱللَّهِ ٱلظُّنُونَا۠
Кофирлар водий устидан ҳам, остидан ҳам, машриқдан ҳам, мағрибдан ҳам ёпирилиб келган пайтда қўрқувдан кўзларингиз қотиб қолиб, душмандан бошқа нарсани кўрмай қолди. Хавф шиддатидан жонингиз ҳалқумингизга келиб, Аллоҳ ҳақида ҳар хил гумонларга бордингизлар. Ҳали ғалабадан умидвор бўлиб, ҳали тушкунликка тушиб, беқарорлик домида қолдингизлар.
التفاسير العربية:
وَإِذۡ قَالَت طَّآئِفَةٞ مِّنۡهُمۡ يَٰٓأَهۡلَ يَثۡرِبَ لَا مُقَامَ لَكُمۡ فَٱرۡجِعُواْۚ وَيَسۡتَـٔۡذِنُ فَرِيقٞ مِّنۡهُمُ ٱلنَّبِيَّ يَقُولُونَ إِنَّ بُيُوتَنَا عَوۡرَةٞ وَمَا هِيَ بِعَوۡرَةٍۖ إِن يُرِيدُونَ إِلَّا فِرَارٗا
Эй Пайғамбар, эсланг. Ўшанда бир тўда мунофиқлар Мадина аҳолисига шундай деган эди: "Эй Ясриб аҳли, (Ясриб - Мадинанинг Исломдан олдинги номи), Салъ тоғи ёнбағридаги Хандақ қирғинига дош беролмайсизлар, яхшиси уйларингизга қайтинглар". Яна бир тўдаси эса уйларининг қаровсиз, душманга очиқ қолганини баҳона қилиб, қайтишга рухсат сўрадилар. Аслида эса уйлари очиқ қолмаганди. Душмандан қочиш учун ёлғон узр топаётган эдилар.
التفاسير العربية:
وَلَوۡ دُخِلَتۡ عَلَيۡهِم مِّنۡ أَقۡطَارِهَا ثُمَّ سُئِلُواْ ٱلۡفِتۡنَةَ لَأٓتَوۡهَا وَمَا تَلَبَّثُواْ بِهَآ إِلَّا يَسِيرٗا
Душман Мадинага ҳар тарафдан бостириб кириб, улардан ширк ва куфрга қайтишларини талаб қилса, кўп иккиланиб ўтирмасдан, ғаним талабини қондирган бўлардилар.
التفاسير العربية:
وَلَقَدۡ كَانُواْ عَٰهَدُواْ ٱللَّهَ مِن قَبۡلُ لَا يُوَلُّونَ ٱلۡأَدۡبَٰرَۚ وَكَانَ عَهۡدُ ٱللَّهِ مَسۡـُٔولٗا
Ўша мунофиқлар Уҳуд жангидан қочган пайтларида: "Аллоҳ бизни яна бир жангга рўбарў қилса, албатта жанг қиламиз, қўрқиб қочмаймиз", деб ваъда берган эдилар. Лекин улар аҳдини буздилар. Банда Аллоҳга аҳд берганидан кейин унга жавобгар бўлади.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• تأييد الله لعباده المؤمنين عند نزول الشدائد.
قُل لَّن يَنفَعَكُمُ ٱلۡفِرَارُ إِن فَرَرۡتُم مِّنَ ٱلۡمَوۡتِ أَوِ ٱلۡقَتۡلِ وَإِذٗا لَّا تُمَتَّعُونَ إِلَّا قَلِيلٗا
Эй Пайғамбар, анавиларга айтинг: "Ўлимдан қўрқиб, жангдан қочганингизнинг фойдаси йўқ. Чунки ажаллар аниқ белгилаб қўйилган. Ажалингиз етмаган тақдирда ҳам бу дунё ҳаётидан жуда оз фойдалана оласиз".
التفاسير العربية:
قُلۡ مَن ذَا ٱلَّذِي يَعۡصِمُكُم مِّنَ ٱللَّهِ إِنۡ أَرَادَ بِكُمۡ سُوٓءًا أَوۡ أَرَادَ بِكُمۡ رَحۡمَةٗۚ وَلَا يَجِدُونَ لَهُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرٗا
Эй Пайғамбар, уларга айтинг: "Агар Аллоҳ сизларга ўзларингиз ёқтирмаётган ўлимни ирода қилса ёки сизларга ёқадиган саломатликни истаса, ким Аллоҳнинг истагига қарши бора олади? Ҳеч ким! У мунофиқлар ўзларига Аллоҳдан бошқа паноҳ ҳам, Аллоҳнинг азобидан қутқариб қоладиган халоскор ҳам топа олмаслар".
التفاسير العربية:
۞ قَدۡ يَعۡلَمُ ٱللَّهُ ٱلۡمُعَوِّقِينَ مِنكُمۡ وَٱلۡقَآئِلِينَ لِإِخۡوَٰنِهِمۡ هَلُمَّ إِلَيۡنَاۖ وَلَا يَأۡتُونَ ٱلۡبَأۡسَ إِلَّا قَلِيلًا
Аллоҳ орангиздаги Пайғамбар тарафида туриб жанг қилишдан қайтариб, шерикларига: "Биз томонга ўтинглар, жанг қилманглар, қатл қилинишингиздан хавотирдамиз", дейдиган кимсаларни яхши билади. Бу шармандалар жангда қатнашмайдилар. Қатнашсалар ҳам Аллоҳ.ва Пайғамбарга ёрдам бериш учун эмас, ўз обрўларини сақлаб қолиш учун гоҳ-гоҳида қатнашиб қўядилар.
التفاسير العربية:
أَشِحَّةً عَلَيۡكُمۡۖ فَإِذَا جَآءَ ٱلۡخَوۡفُ رَأَيۡتَهُمۡ يَنظُرُونَ إِلَيۡكَ تَدُورُ أَعۡيُنُهُمۡ كَٱلَّذِي يُغۡشَىٰ عَلَيۡهِ مِنَ ٱلۡمَوۡتِۖ فَإِذَا ذَهَبَ ٱلۡخَوۡفُ سَلَقُوكُم بِأَلۡسِنَةٍ حِدَادٍ أَشِحَّةً عَلَى ٱلۡخَيۡرِۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَمۡ يُؤۡمِنُواْ فَأَحۡبَطَ ٱللَّهُ أَعۡمَٰلَهُمۡۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرٗا
Эй мўминлар, улар сизлардан мол-дунёларини ҳам, жонларини ҳам қизғанадилар. Сизлар учун пул сарфлашни ҳам, сизларга қўшилиб жанг қилишни ҳам истамайдилар. Улар сизларга дўст эмаслар. Эй Пайғамбар, улар душманга рўбарў келганларида хавф туғилса, кўзлари худди ўлаётган одамнинг кўзидек олазарак бўлиб қолади. Хавф бартараф бўлганидан кейин эса сизларни заҳарли тиллари билан чақиб оладилар. Ўлжага ўч бўладилар. Улар чин мўмин эмаслар. Шунинг учун Аллоҳ уларнинг амалларига бериладиган савобни бекор қилади. Бу иш Аллоҳга осон.
التفاسير العربية:
يَحۡسَبُونَ ٱلۡأَحۡزَابَ لَمۡ يَذۡهَبُواْۖ وَإِن يَأۡتِ ٱلۡأَحۡزَابُ يَوَدُّواْ لَوۡ أَنَّهُم بَادُونَ فِي ٱلۡأَعۡرَابِ يَسۡـَٔلُونَ عَنۡ أَنۢبَآئِكُمۡۖ وَلَوۡ كَانُواْ فِيكُم مَّا قَٰتَلُوٓاْ إِلَّا قَلِيلٗا
Бу қўрқоқлар Пайғамбар алайҳиссаломга қарши жанг қилиш учун келган фирқалар ҳали кетмаган, улар то мўминларни қириб ташламагунча кетмайдилар, деб ўйлайдилар. Агар ўша фирқалар яна бир марта қайтиб келишга қодир бўлсалар, анави мунофиқлар Мадинадан чиқиб, саҳройи арабларга қўшилиб, сизлар ҳақингиздаги хабарлардан огоҳ бўлиб туришни истайдилар. Эй мўминлар, улар сизлар билан бирга бўлган тақдирда ҳам кўп жанг қилмайдилар. Шундай бўлгач, уларга парво қилманглар, улар учун афсусланманглар.
التفاسير العربية:
لَّقَدۡ كَانَ لَكُمۡ فِي رَسُولِ ٱللَّهِ أُسۡوَةٌ حَسَنَةٞ لِّمَن كَانَ يَرۡجُواْ ٱللَّهَ وَٱلۡيَوۡمَ ٱلۡأٓخِرَ وَذَكَرَ ٱللَّهَ كَثِيرٗا
Сизлар учун Пайғамбар алайҳиссолату вассаломнинг ҳар бир айтган гапида, қилган ишида гўзал намуна бордир. Ахир у зотнинг ўзлари келиб, жангда қатнашмадиларми? Шундан кейин ҳам жонингизни аяйсизларми? Аллоҳдан ва охират кунидан умидвор бўлган ҳамда Аллоҳни кўп эслайдиган зотларгина Пайғамбар алайҳиссаломдан ўрнак ола биладилар. Аллоҳни эсламайдиган ва У Зотдан умидвор бўлмаганлар учун эса Пайғамбар алайҳиссолату вассалом намуна бўлмайди.
التفاسير العربية:
وَلَمَّا رَءَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلۡأَحۡزَابَ قَالُواْ هَٰذَا مَا وَعَدَنَا ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَصَدَقَ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥۚ وَمَا زَادَهُمۡ إِلَّآ إِيمَٰنٗا وَتَسۡلِيمٗا
Мўминлар ўша фирқаларнинг устларига бостириб келаётганларини кўрган пайтларида: "Бу Аллоҳ ва Пайғамбари бизга ваъда қилган имтиҳон, синовдир, Аллоҳ ва Пайғамбари рост айтган экан, мана ҳақиқатан шу иш юз берди", дейдилар. Бу иш уларнинг Аллоҳга бўлган иймонларини ва итоатларини янада зиёда қилди.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الآجال محددة؛ لا يُقَرِّبُها قتال، ولا يُبْعِدُها هروب منه.
• التثبيط عن الجهاد في سبيل الله شأن المنافقين دائمًا.
• الرسول صلى الله عليه وسلم قدوة المؤمنين في أقواله وأفعاله.
مِّنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ رِجَالٞ صَدَقُواْ مَا عَٰهَدُواْ ٱللَّهَ عَلَيۡهِۖ فَمِنۡهُم مَّن قَضَىٰ نَحۡبَهُۥ وَمِنۡهُم مَّن يَنتَظِرُۖ وَمَا بَدَّلُواْ تَبۡدِيلٗا
Мўминлар орасида Аллоҳ йўлида жиҳод қилишга берган аҳдига сабру матонат билан вафо қиладиган содиқ кишилар бор. Улардан айримлари Аллоҳ йўлида жон бердилар. Айримлари эса шаҳидликни кутиб яшаяптилар. Бундай мўминлар мунофиқларга ўхшаб берган аҳдларига вафосизлик қилмайдилар.
التفاسير العربية:
لِّيَجۡزِيَ ٱللَّهُ ٱلصَّٰدِقِينَ بِصِدۡقِهِمۡ وَيُعَذِّبَ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ إِن شَآءَ أَوۡ يَتُوبَ عَلَيۡهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
Аллоҳ аҳдига вафо қилган мўминларни мукофотлайди. Аҳдга вафо қилмаганларни эса ё жазолайди ёки кечириб юборади. Жазога йўлиққан осий тавба қилишидан олдин жон таслим қилади. Афв этилган банда эса ўлимидан олдин тавба қилиб қолади. Аллоҳ тавба қиладиган бандаси учун Кечиримли, Раҳмли Зотдир.
التفاسير العربية:
وَرَدَّ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِغَيۡظِهِمۡ لَمۡ يَنَالُواْ خَيۡرٗاۚ وَكَفَى ٱللَّهُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱلۡقِتَالَۚ وَكَانَ ٱللَّهُ قَوِيًّا عَزِيزٗا
Аллоҳ Қурайш ва Ғатафонни муродига етказмади. Мўминларни қириб ташлаш ҳақидаги режалари амалга ошмасдан, шармандаларча ортга чекиндилар. Мўминларга Аллоҳнинг Ўзи етарли мададкор бўлиб, ғаним устига шамолни ва фаришталардан иборат қўшинни юборди. Аллоҳ Қудратли, Азиздирки, ҳеч ким У Зотдан ғолиб бўла олмас.
التفاسير العربية:
وَأَنزَلَ ٱلَّذِينَ ظَٰهَرُوهُم مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ مِن صَيَاصِيهِمۡ وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ ٱلرُّعۡبَ فَرِيقٗا تَقۡتُلُونَ وَتَأۡسِرُونَ فَرِيقٗا
Аллоҳ душманга ёрдам берган яҳудийларни беркиниб ётган қўрғонларидан чиқариб, ичларига қўрқув солди. Эй мўминлар, энди улардан бир қисмини ўлдирасизлар, бир қисмини эса асир оласизлар.
التفاسير العربية:
وَأَوۡرَثَكُمۡ أَرۡضَهُمۡ وَدِيَٰرَهُمۡ وَأَمۡوَٰلَهُمۡ وَأَرۡضٗا لَّمۡ تَطَـُٔوهَاۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٗا
Аллоҳ уларни ҳалок қилганидан кейин сизларни уларнинг экинзорларига, боғларига, уй-жойларига, мол-дунёларига ҳамда ҳали қадамингиз етмаган Хайбар ерига эга қилди. Яқинда уни ҳам қўлга киритасизлар. Бу мўминларга берилган ваъда ва хушхабардир. Аллоҳ ҳар ишга Қодирдир. У Зотнинг қўлидан келмайдиган иш йўқдир.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّأَزۡوَٰجِكَ إِن كُنتُنَّ تُرِدۡنَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتَهَا فَتَعَالَيۡنَ أُمَتِّعۡكُنَّ وَأُسَرِّحۡكُنَّ سَرَاحٗا جَمِيلٗا
Эй Пайғамбар, аёлларингиз сарф-харажат масаласида кенгликни талаб қилсалар ва сизда уларнинг талабига яраша маблағ бўлмаса, уларга айтинг: "Агар сизлар шу дунё ҳаётини ва унинг зебу зийнатларини истайдиган бўлсангиз, келинглар, сизларга талоқ қилинган аёлга бериладиган маблағни берай-да, ҳеч кимга озор бўлмайдиган бир тарзда жавобларингизни берай".
التفاسير العربية:
وَإِن كُنتُنَّ تُرِدۡنَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَٱلدَّارَ ٱلۡأٓخِرَةَ فَإِنَّ ٱللَّهَ أَعَدَّ لِلۡمُحۡسِنَٰتِ مِنكُنَّ أَجۡرًا عَظِيمٗا
Агар Аллоҳнинг ризосини, Пайғамбарининг ризосини ва охиратдаги жаннатни истайдиган бўлсангизлар, сабр қилинглар. Зеро, Аллоҳ сизлардан чиройли сабр қиладиган ва эри билан иноқ ҳаёт кечирадиган аёлларга улуғ ажру савобни тайёрлаб қўйган.
التفاسير العربية:
يَٰنِسَآءَ ٱلنَّبِيِّ مَن يَأۡتِ مِنكُنَّ بِفَٰحِشَةٖ مُّبَيِّنَةٖ يُضَٰعَفۡ لَهَا ٱلۡعَذَابُ ضِعۡفَيۡنِۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرٗا
Эй Пайғамбар аёллари, сизлардан қайси бирингиз очиқ гуноҳ қилса, Қиёмат куни унга азоб икки баробар қилиб берилади. Мартаба, мақоми юксак бўлгани учун, Пайғамбар алайҳиссалом ҳимояси учун шундай қилинади. Бу иш Аллоҳга осон.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• تزكية الله لأصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم ، وهو شرف عظيم لهم.
• عون الله ونصره لعباده من حيث لا يحتسبون إذا اتقوا الله.
• سوء عاقبة الغدر على اليهود الذين ساعدوا الأحزاب.
۞ وَمَن يَقۡنُتۡ مِنكُنَّ لِلَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَتَعۡمَلۡ صَٰلِحٗا نُّؤۡتِهَآ أَجۡرَهَا مَرَّتَيۡنِ وَأَعۡتَدۡنَا لَهَا رِزۡقٗا كَرِيمٗا
Сизлардан қайси бирингиз мудом Аллоҳ ва Расулининг итоатида бўлиб, Аллоҳ рози бўладиган яхши ишларни қилса, унга бошқа аёлларга нисбатан икки баробар кўп савоб берамиз. Охиратда эса унга жуда катта мукофотни - жаннатни тайёрлаб қўйганмиз.
التفاسير العربية:
يَٰنِسَآءَ ٱلنَّبِيِّ لَسۡتُنَّ كَأَحَدٖ مِّنَ ٱلنِّسَآءِ إِنِ ٱتَّقَيۡتُنَّۚ فَلَا تَخۡضَعۡنَ بِٱلۡقَوۡلِ فَيَطۡمَعَ ٱلَّذِي فِي قَلۡبِهِۦ مَرَضٞ وَقُلۡنَ قَوۡلٗا مَّعۡرُوفٗا
Эй Муҳаммад алайҳиссаломнинг аёллари, сизлар фазлу шарафда бошқа аёллар каби эмассизлар. Агар Аллоҳнинг буйруқларини бажариб, тақиқларидан тийилсангизлар, ҳеч бир аёл фазлу шараф бобида сизларга тенглаша олмайди. Шундай бўлгач, бегона эркакларга мулойим бўлиб, овозингизни майин қилманг. Токи, қалбида марази, ҳаром истаги бор пасткашлар нияти бузилиб, хомтама бўлиб юрмасинлар. Одамни шубҳага соладиган тарзда гапиришдан йироқлашинглар, жиддий бўлинглар.
التفاسير العربية:
وَقَرۡنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجۡنَ تَبَرُّجَ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِ ٱلۡأُولَىٰۖ وَأَقِمۡنَ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتِينَ ٱلزَّكَوٰةَ وَأَطِعۡنَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓۚ إِنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُذۡهِبَ عَنكُمُ ٱلرِّجۡسَ أَهۡلَ ٱلۡبَيۡتِ وَيُطَهِّرَكُمۡ تَطۡهِيرٗا
Уйда ўтиринглар, зарурат бўлмаса, кўчага чиқманглар. Исломдан олдинги аёллар каби эркакларни ўзингизга ром этиш учун гўзаллигингизни кўз-кўз қилманглар. Намозни тўкис адо этинглар. Молларингизнинг закотини беринглар. Аллоҳ ва Расулига итоат қилинглар. Аллоҳ сизларни озордан ва ёмонликдан асрашни, разолатлардан батамом тозалаб, гўзал хулқлар ила безашни истайди.
التفاسير العربية:
وَٱذۡكُرۡنَ مَا يُتۡلَىٰ فِي بُيُوتِكُنَّ مِنۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ وَٱلۡحِكۡمَةِۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ لَطِيفًا خَبِيرًا
Уйларингизда Аллоҳнинг оятлари ва Пайғамбарининг покиза суннатлари янграшини, Аллоҳ сизларга қанчалар меҳрибонлик қилганини, ҳолингиздан хабардор бўлиб турганини бир ўйлаб кўринглар-а! У Зот сизларни Пайғамбар алайҳиссаломдек буюк инсонга ёстиқдош ҳамнишин, барча мўминларга эса она айлади.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلۡمُسۡلِمِينَ وَٱلۡمُسۡلِمَٰتِ وَٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ وَٱلۡقَٰنِتِينَ وَٱلۡقَٰنِتَٰتِ وَٱلصَّٰدِقِينَ وَٱلصَّٰدِقَٰتِ وَٱلصَّٰبِرِينَ وَٱلصَّٰبِرَٰتِ وَٱلۡخَٰشِعِينَ وَٱلۡخَٰشِعَٰتِ وَٱلۡمُتَصَدِّقِينَ وَٱلۡمُتَصَدِّقَٰتِ وَٱلصَّٰٓئِمِينَ وَٱلصَّٰٓئِمَٰتِ وَٱلۡحَٰفِظِينَ فُرُوجَهُمۡ وَٱلۡحَٰفِظَٰتِ وَٱلذَّٰكِرِينَ ٱللَّهَ كَثِيرٗا وَٱلذَّٰكِرَٰتِ أَعَدَّ ٱللَّهُ لَهُم مَّغۡفِرَةٗ وَأَجۡرًا عَظِيمٗا
Аллоҳ таоло тоат билан ўзини камтар тутадиган, Аллоҳни тан оладиган, Аллоҳга итоат этадиган, иймонида ҳам, гап-сўзида ҳам садоқатини кўрсатиб берадиган, тоат бобида ҳам, гуноҳдан тийилиш бобида ҳам, синов онида ҳам сабр қиладиган, фарзу нафл садақаларни берадиган, фарзу нафл рўзаларни тутадиган, номаҳрамлардан авратларини яшириб, зинога олиб борадиган ҳолатлардан ўзини олиб қочадиган, дилида ҳам, тилида ҳам, яширин ҳам, ошкора ҳам Аллоҳни кўп эслайдиган эркак ва аёллар учун қиёмат кунида бир буюк савоб тайёрлаб қўйган. У - жаннатдир.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• من توجيهات القرآن للمرأة المسلمة: النهي عن الخضوع بالقول، والأمر بالمكث في البيوت إلا لحاجة، والنهي عن التبرج.
Қуръон муслима аёлга йўл кўрсатиб, уни уйда ўтиришга, зарурат бўлмаса, кўчага чиқмасликка буюради ва очилиб юришдан қайтаради.
• فضل أهل بيت رسول الله صلى الله عليه وسلم، وأزواجُه من أهل بيته.
وَمَا كَانَ لِمُؤۡمِنٖ وَلَا مُؤۡمِنَةٍ إِذَا قَضَى ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥٓ أَمۡرًا أَن يَكُونَ لَهُمُ ٱلۡخِيَرَةُ مِنۡ أَمۡرِهِمۡۗ وَمَن يَعۡصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلٗا مُّبِينٗا
Аллоҳ ва Унинг Пайғамбари бир ҳукм айтган пайтда уни қабул қилиш ёки рад этиш борасида бирон эр ё аёл мусулмонда танлаш ҳуқуқи қолмайди. Аллоҳ ва Унинг Пайғамбарига осийлик қилган одам қаттиқ адашади.
التفاسير العربية:
وَإِذۡ تَقُولُ لِلَّذِيٓ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ وَأَنۡعَمۡتَ عَلَيۡهِ أَمۡسِكۡ عَلَيۡكَ زَوۡجَكَ وَٱتَّقِ ٱللَّهَ وَتُخۡفِي فِي نَفۡسِكَ مَا ٱللَّهُ مُبۡدِيهِ وَتَخۡشَى ٱلنَّاسَ وَٱللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخۡشَىٰهُۖ فَلَمَّا قَضَىٰ زَيۡدٞ مِّنۡهَا وَطَرٗا زَوَّجۡنَٰكَهَا لِكَيۡ لَا يَكُونَ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ حَرَجٞ فِيٓ أَزۡوَٰجِ أَدۡعِيَآئِهِمۡ إِذَا قَضَوۡاْ مِنۡهُنَّ وَطَرٗاۚ وَكَانَ أَمۡرُ ٱللَّهِ مَفۡعُولٗا
Эй Пайғамбар, Зайд ибн Ҳорисага Аллоҳ Ислом неъматини ато этган бўлса, сиз озодлик неъматини ато этгандингиз. У олдингизга аёли Жаҳшнинг қизи Зайнабни талоқ қилиш ҳақида маслаҳат сўраб келганида: "Аёлингни ушлаб қол, қўйиб юборма, Аллоҳдан буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила тақво қил", деяпсиз. Эй Пайғамбар, ичингизда эса Зайнабга уйланишингиз ҳақидаги Аллоҳ юборган ваҳийни яширяпсиз. Аллоҳ яқинда бу ишни ошкор қилиб, Зайд аёлини талоқ қилади ва сиз унга уйланасиз. Бу борада қўрқишингизга Аллоҳ ҳақлироқдир. Зайднинг кўнгли ёришиб, бир қарорга келгач, аёлини талоқ қилди ва сизни унга уйлантирдик. Токи, мўминлар асранди ўғиллари аёлларини талоқ қилган пайтида уларга бемалол, ҳеч бир ҳаражсиз, тангликсиз уйлана олсинлар. Аллоҳнинг амри аниқ бажариладиган ишдир. Уни ҳеч бир куч тўхтатиб қололмас.
التفاسير العربية:
مَّا كَانَ عَلَى ٱلنَّبِيِّ مِنۡ حَرَجٖ فِيمَا فَرَضَ ٱللَّهُ لَهُۥۖ سُنَّةَ ٱللَّهِ فِي ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلُۚ وَكَانَ أَمۡرُ ٱللَّهِ قَدَرٗا مَّقۡدُورًا
Аллоҳ Муҳаммад алайҳиссаломга асранди ўғлининг хотинига уйланишни ҳалол қилди. Шундай бўлгач, бу ишда у зотга ҳеч қандай ноқулайлик ёки гуноҳ бўлмайди. Бу билан у киши олдинги пайғамбарларнинг йўлига эргашган бўлади. Ўзича бир янгилик ясаган бўлмайди. Асранди боланинг пушти камардан бўлган бола каби бўлмаслиги ва унинг талоқ қилган хотинига уйланишнинг мумкинлиги Аллоҳнинг ҳукмидир. Бу ишда Пайғамбар алайҳиссаломнинг фикри ёки ихтиёри йўқ. Бу Аллоҳ чиқариб қўйган ҳукм. Уни ҳеч қанақасига рад этиб бўлмайди.
التفاسير العربية:
ٱلَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَٰلَٰتِ ٱللَّهِ وَيَخۡشَوۡنَهُۥ وَلَا يَخۡشَوۡنَ أَحَدًا إِلَّا ٱللَّهَۗ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ حَسِيبٗا
Аллоҳ нозил қилган рисолатларни умматларга етказадиган пайғамбарлар Аллоҳ таолодан бошқа ҳеч кимдан қўрқмайдилар. Аллоҳ ҳалол қилган ишни бажараётганларида одамларнинг гап-сўзларига парво қилмайдилар. Бандаларнинг қилган ишларини сақлаб қўйиб, кейин ўша ишлардан ҳисоб олиш ҳамда жазо ёки мукофот бериш борасида Аллоҳнинг Ўзи кифоядир.
التفاسير العربية:
مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَآ أَحَدٖ مِّن رِّجَالِكُمۡ وَلَٰكِن رَّسُولَ ٱللَّهِ وَخَاتَمَ ٱلنَّبِيِّـۧنَۗ وَكَانَ ٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٗا
Муҳаммад сизлардан бирон кишининг отаси эмас. У Зайднинг отаси эмаски, унинг талоқ қилган хотинига уйланиши ҳаром бўлса. Лекин у Аллоҳнинг одамларга юборган пайғамбари ва набийлар хотами. Ундан кейин пайғамбар келмайди. Аллоҳ ҳамма нарсани Билгувчи бўлди. Бандаларининг бирон иши У Зотдан яширин қола олмас.
التفاسير العربية:
وَسَبِّحُوهُ بُكۡرَةٗ وَأَصِيلًا
التفاسير العربية:
هُوَ ٱلَّذِي يُصَلِّي عَلَيۡكُمۡ وَمَلَٰٓئِكَتُهُۥ لِيُخۡرِجَكُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِۚ وَكَانَ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ رَحِيمٗا
У шундай зотки, сизларга марҳамат кўрсатади, сизларни мақтайди. Фаришталари эса сизларнинг ҳақингизга дуо қиладилар. Сизларни куфр зулматларидан иймон нурига олиб чиқиш учун шундай қилади. У мўминларга Меҳрибондир. Ўзига итоат қилиб, буйруқларини бажариб, тақиқларидан тийиладиган бандаларини азобламайди.
التفاسير العربية:
تَحِيَّتُهُمۡ يَوۡمَ يَلۡقَوۡنَهُۥ سَلَٰمٞۚ وَأَعَدَّ لَهُمۡ أَجۡرٗا كَرِيمٗا
Мўминлар Парвардигорларига рўбарў келган кунда уларнинг сўрашишлари ҳар бир ёмонликдан омонлик, саломатлик тилаш бўлади. Аллоҳ уларга қилиб ўтган тоат-ибодатлари ва маъсиятдан тийилишлари эвазига улуғ мукофот тайёрлаб қўйган. У жаннатдир.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ إِنَّآ أَرۡسَلۡنَٰكَ شَٰهِدٗا وَمُبَشِّرٗا وَنَذِيرٗا
Эй Пайғамбар, дарҳақиқат, Биз сизни одамларга рисолатни етказганингиз ҳақида гувоҳлик берувчи, мўминларга Аллоҳ тайёрлаб қўйган жаннат ҳақида хушхабар элтувчи, кофирларни эса улар учун тайёрлаб қўйилган азобдан огоҳлантирувчи қилиб юбордик.
التفاسير العربية:
وَلَا تُطِعِ ٱلۡكَٰفِرِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَدَعۡ أَذَىٰهُمۡ وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلٗا
Аллоҳнинг динидан тўсадиган кофир ва мунофиқларга итоат этманг. Улардан юз ўгиринг. Шояд шунда ақллари кириб, сиз олиб келган рисолатга иймон келтирсалар. Ҳамма ишингизда, жумладан, душманларингизга қарши мадад сўрашда ҳам Аллоҳга суянинг. Дунё ва охиратдаги барча ишларингизда суянишингизга лойиқ бўлган зот Аллоҳдир. Вакиллик, ҳомийлик қилишга Унинг Ўзи кифоядир.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا نَكَحۡتُمُ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ ثُمَّ طَلَّقۡتُمُوهُنَّ مِن قَبۡلِ أَن تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَكُمۡ عَلَيۡهِنَّ مِنۡ عِدَّةٖ تَعۡتَدُّونَهَاۖ فَمَتِّعُوهُنَّ وَسَرِّحُوهُنَّ سَرَاحٗا جَمِيلٗا
Эй Аллоҳга иймон келтирган ва шариатига амал қиладиган мўминлар, мўминаларни никоҳингизга олиб, ортидан улар билан қўшилмаган ҳолингизда талоқ қилсангизлар, сизлар учун уларнинг зиммасида идда бўлмас. Чунки уларнинг бачадони тоза экани ўз-ўзидан аён. Уларни қурбингиз етганича мол-дунёдан баҳраманд қилинг. Токи, талоқ туфайли яраланган қалбларига малҳам бўлсин. Уларни озор бермасдан, чиройли тарзда уйларига кузатиб қўйинглар.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ إِنَّآ أَحۡلَلۡنَا لَكَ أَزۡوَٰجَكَ ٱلَّٰتِيٓ ءَاتَيۡتَ أُجُورَهُنَّ وَمَا مَلَكَتۡ يَمِينُكَ مِمَّآ أَفَآءَ ٱللَّهُ عَلَيۡكَ وَبَنَاتِ عَمِّكَ وَبَنَاتِ عَمَّٰتِكَ وَبَنَاتِ خَالِكَ وَبَنَاتِ خَٰلَٰتِكَ ٱلَّٰتِي هَاجَرۡنَ مَعَكَ وَٱمۡرَأَةٗ مُّؤۡمِنَةً إِن وَهَبَتۡ نَفۡسَهَا لِلنَّبِيِّ إِنۡ أَرَادَ ٱلنَّبِيُّ أَن يَسۡتَنكِحَهَا خَالِصَةٗ لَّكَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۗ قَدۡ عَلِمۡنَا مَا فَرَضۡنَا عَلَيۡهِمۡ فِيٓ أَزۡوَٰجِهِمۡ وَمَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ لِكَيۡلَا يَكُونَ عَلَيۡكَ حَرَجٞۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
Эй Пайғамбар, даҳақиқат, Биз сиз учун маҳрларини берган аёлларингизни ҳалол қилдик. Аллоҳ сизга асиралардан ўлжа қилиб берган қўл остингиздаги чўриларингизни ҳалол қилдик. Сиз билан бирга Маккадан Мадинага ҳижрат қилган амакингизнинг, аммаларингизнинг, тоғангизнинг ва холаларингизнинг қизларини ҳалол қилдик. Ўзини пайғамбарга ҳадя этган мўмина аёлни ҳалол қилдик. Агар уни ўз никоҳингизга олишни истасангиз, маҳрсиз олишингиз мумкин. Ўзини бағишлаган аёлни маҳрсиз никоҳлаб олиш мўминларга эмас, пайғамбаргагина хосдир. Биз уларга жуфтлари ва қўл остиларидаги чўрилари ҳақида фарз қилган ҳукмларимизни Ўзимиз яхши биламиз. Яъни, улар тўрттадан ортиқ аёлга уйланишлари жоиз эмас. Қўл остидаги чўриларидан эса ҳеч бир қайдсиз истаганларича фойдаланишлари мумкин. Сизга ноқулайлик, машаққат бўлмаслиги учун шу имтиёзларни бердик. Аллоҳ тавба қилган бандасига Мағфиратли ва Меҳрибондир.
التفاسير العربية:
۞ تُرۡجِي مَن تَشَآءُ مِنۡهُنَّ وَتُـٔۡوِيٓ إِلَيۡكَ مَن تَشَآءُۖ وَمَنِ ٱبۡتَغَيۡتَ مِمَّنۡ عَزَلۡتَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكَۚ ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَن تَقَرَّ أَعۡيُنُهُنَّ وَلَا يَحۡزَنَّ وَيَرۡضَيۡنَ بِمَآ ءَاتَيۡتَهُنَّ كُلُّهُنَّۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا فِي قُلُوبِكُمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَلِيمٗا
Эй Пайғамбар, сиз улардан ўзингиз хоҳлаганингизни четлатиб, бирга бўлмаслигингиз, хоҳлаганингизни ўзингизга олиб, ҳамхона бўлишингиз мумкин. Ўзингиз четлатган аёлларингиздан биронтасини истасангиз, сизга гуноҳ бўлмас. Сизга берилган бу ихтиёр ва кенглик уларнинг кўзлари қувонишига, ғам чекмасликларига ва сиз уларга берган нарсага барчалари рози бўлишларига яқинроқдир. Эй эркаклар, Аллоҳ айрим аёлларни қўйиб, бошқа айрим аёлларга мойил бўлаётганингизни яхши билади. У Зот бандаларининг ҳамма ишларидан воқиф. Бирон нарса У Зотдан яширин қола олмас. У Ҳалим Зотдир. Шояд, тавба қилиб қолсалар, дея жазони тезлаштирмайди.
التفاسير العربية:
لَّا يَحِلُّ لَكَ ٱلنِّسَآءُ مِنۢ بَعۡدُ وَلَآ أَن تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنۡ أَزۡوَٰجٖ وَلَوۡ أَعۡجَبَكَ حُسۡنُهُنَّ إِلَّا مَا مَلَكَتۡ يَمِينُكَۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ رَّقِيبٗا
Эй Пайғамбар, бундан кейин никоҳингиздаги аёлларингиздан бошқа аёлларга уйланишингиз жоиз эмас. Гарчи ҳусни жамоли сизни мафтун этса-да, улардан бирига уйланиш учун ўз аёлларингиздан бирини талоқ қилишингиз ҳам ҳалол эмас. Қўл остингиздаги чўрилардан эса ҳеч бир қайдсиз истаганингизча фойдаланишингиз мумкин. Аллоҳ ҳамма нарсани кузатиб тургувчидир. Бу ҳукм мўминлар оналарининг бошқа аёллардан фазилатлироқ эканини кўрсатиб турибди. Зеро, уларни талоқ қилиш ҳам, уларнинг устига уйланиш ҳам ман қилинди.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَدۡخُلُواْ بُيُوتَ ٱلنَّبِيِّ إِلَّآ أَن يُؤۡذَنَ لَكُمۡ إِلَىٰ طَعَامٍ غَيۡرَ نَٰظِرِينَ إِنَىٰهُ وَلَٰكِنۡ إِذَا دُعِيتُمۡ فَٱدۡخُلُواْ فَإِذَا طَعِمۡتُمۡ فَٱنتَشِرُواْ وَلَا مُسۡتَـٔۡنِسِينَ لِحَدِيثٍۚ إِنَّ ذَٰلِكُمۡ كَانَ يُؤۡذِي ٱلنَّبِيَّ فَيَسۡتَحۡيِۦ مِنكُمۡۖ وَٱللَّهُ لَا يَسۡتَحۡيِۦ مِنَ ٱلۡحَقِّۚ وَإِذَا سَأَلۡتُمُوهُنَّ مَتَٰعٗا فَسۡـَٔلُوهُنَّ مِن وَرَآءِ حِجَابٖۚ ذَٰلِكُمۡ أَطۡهَرُ لِقُلُوبِكُمۡ وَقُلُوبِهِنَّۚ وَمَا كَانَ لَكُمۡ أَن تُؤۡذُواْ رَسُولَ ٱللَّهِ وَلَآ أَن تَنكِحُوٓاْ أَزۡوَٰجَهُۥ مِنۢ بَعۡدِهِۦٓ أَبَدًاۚ إِنَّ ذَٰلِكُمۡ كَانَ عِندَ ٱللَّهِ عَظِيمًا
Эй Аллоҳга иймон келтирган ва шариатига амал қилган мўминлар, Пайғамбарнинг уйларига фақат таомга чақирилиб, сизларга изн берилгандагина киринглар. Таомнинг пишишини кутиб, узоқ қолиб кетманглар. Лекин чақирилган пайтингизда кириб, таомланиб бўлгач, тарқалиб кетинглар. Гапга берилиб қолиб кетманглар. Бу ишингиз Пайғамбарга озор беради ва у сизларни чиқариб юборишдан тортинади. Аллоҳ ҳаққа буюришдан уялмайди. Шунинг учун сизларга Пайғамбарга озор бермасдан, тез чиқиб кетишни буюради. Пайғамбар алайҳиссаломнинг аёлларидан идиш каби бирон нарса сўраган пайтингизда парда ортида туриб сўранглар! Токи, уларга кўзингиз тушмасин ва Пайғамбар алайҳиссаломнинг ҳурмати жойига қўйилсин. Мана шу сизларнинг дилларингиз учун ҳам, уларнинг диллари учун ҳам покроқдир. Токи, шайтон сизларни ҳам, уларни ҳам васваса қилиб, йўлдан ура олмасин. Эй мўминлар, гапга берилиб кетиб, узоқ қолиб кетиш билан Аллоҳнинг Пайғамбарига озор беришингиз ва унинг ортидан аёлларига уйланишингиз асло мумкин эмас. Зеро, улар мўминларнинг оналаридир. Бирон кимсага ўз онасига уйланиши жоиз эмас. Бу иш Аллоҳнинг наздида жуда улкан гуноҳ ҳисобланади.
التفاسير العربية:
إِن تُبۡدُواْ شَيۡـًٔا أَوۡ تُخۡفُوهُ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٗا
Бирон амалингизни ошкора қиласизларми, яширин қиласизларми, ҳаммаси Аллоҳга аён. Бирон иш У Зотдан яширин бўла олмас. Аллоҳ ҳамма нарсани Билгувчи Зотдир. Бирон ишингиз У Зотдан махфий қолмас ва яқинда қилган амалларингизга яраша жазо ёки мукофотингизни берур.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• عظم مقام النبي صلى الله عليه وسلم عند ربه؛ ولذلك عاتب الصحابة رضي الله عنهم الذين مكثوا في بيته صلى الله عليه وسلم لِتَأَذِّيه من ذلك.
Пайғамбар алайҳиссолату вассаломнинг мартабаси Парвардигори ҳузурида нақадар улуғ экани таъкидланяпти. У зотнинг уйида узоқ қолиб, озор берганлари учун ҳатто саҳобаларга танбеҳ бериляпти.
• ثبوت صفتي العلم والحلم لله تعالى.
لَّا جُنَاحَ عَلَيۡهِنَّ فِيٓ ءَابَآئِهِنَّ وَلَآ أَبۡنَآئِهِنَّ وَلَآ إِخۡوَٰنِهِنَّ وَلَآ أَبۡنَآءِ إِخۡوَٰنِهِنَّ وَلَآ أَبۡنَآءِ أَخَوَٰتِهِنَّ وَلَا نِسَآئِهِنَّ وَلَا مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُنَّۗ وَٱتَّقِينَ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدًا
Ўз оталари, ўғиллари, туғишган ёки эмикдош ака-укалари, ака-укаларининг ўғиллари ва опа-сингилларнинг ўғиллари билан ҳижобсиз кўришиб гаплашсалар, уларга гуноҳ бўлмас. Мўмина аёллар ва қўллари остидаги қуллари билан ҳижобсиз кўришиб гаплашсалар ҳам бўлаверади. Эй мўминалар, Аллоҳдан тақво қилиб, буйруқларини бажаринглар, тақиқларидан тийилинглар. У сизлардан содир бўлаётган ҳар бир ишни кўриб, гувоҳи бўлиб турибди.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱللَّهَ وَمَلَٰٓئِكَتَهُۥ يُصَلُّونَ عَلَى ٱلنَّبِيِّۚ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا
Аллоҳ фаришталар олдида Муҳаммад алайҳиссаломни мақтайди. Фаришталар ҳам у зотнинг ҳақига дуо қиладилар. Эй Аллоҳга иймон келтириб, шариатига амал қиладиган мўминлар, сизлар ҳам у зотга салавот ва саломлар айтинглар!
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يُؤۡذُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ لَعَنَهُمُ ٱللَّهُ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمۡ عَذَابٗا مُّهِينٗا
Аллоҳ ва Расулига тили ё қўли билан озор берадиганларни Аллоҳ бу дунёда ҳам, охиратда ҳам Ўз раҳматидан қувади ва уларга қилмишларига яраша жазо сифатида хор қилувчи азобни тайёрлаб қўйган.
التفاسير العربية:
وَٱلَّذِينَ يُؤۡذُونَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ بِغَيۡرِ مَا ٱكۡتَسَبُواْ فَقَدِ ٱحۡتَمَلُواْ بُهۡتَٰنٗا وَإِثۡمٗا مُّبِينٗا
Мўмин ва мўминаларга бирон гуноҳ қилмасалар ҳам бекордан-бекорга қўли ё тили билан озор бераверадиганлар ўз гарданларига бўҳтон ва очиқ гуноҳни олибдилар.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّأَزۡوَٰجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَآءِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ يُدۡنِينَ عَلَيۡهِنَّ مِن جَلَٰبِيبِهِنَّۚ ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَن يُعۡرَفۡنَ فَلَا يُؤۡذَيۡنَۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
Эй Пайғамбар, аёлларингизга, қизларингизга ва мўмина аёлларга айтингки, устларига ёпинчиқларини ўрасинлар! Токи, авратлари бегона эркакларга кўринмасин! Мана шу уларнинг ҳур аёл эканини кўрсатиб турадиган ва озор чекмасликларига сабаб бўладиган энг яхши воситадир. Чунки уларни чўри деган ўйда бирон кимса тегажоғлик қила олмайди. Аллоҳ тавба қиладиган бандалари учун Мағфиратли ва Меҳрибон бўлган Зотдир.
التفاسير العربية:
۞ لَّئِن لَّمۡ يَنتَهِ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ وَٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ وَٱلۡمُرۡجِفُونَ فِي ٱلۡمَدِينَةِ لَنُغۡرِيَنَّكَ بِهِمۡ ثُمَّ لَا يُجَاوِرُونَكَ فِيهَآ إِلَّا قَلِيلٗا
Агар ташида ўзини мусулмон кўрсатиб, ичидаги куфрини яширган мунофиқлар, шаҳватларига қул бўлган дилларида марази борлар ва Мадинада гап-сўз тарқатиб юрган иғвогарлар тийилмасалар, албатта Биз сизни уларга қарши оёқлантирурмиз. Кейин улар Мадинадан ҳайдалиб, сиз билан бирга тура олмай қолурлар. Турсалар ҳам жуда оз муддат тура олурлар, холос.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• علوّ منزلة النبي صلى الله عليه وسلم عند الله وملائكته.
يَسۡـَٔلُكَ ٱلنَّاسُ عَنِ ٱلسَّاعَةِۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ ٱللَّهِۚ وَمَا يُدۡرِيكَ لَعَلَّ ٱلسَّاعَةَ تَكُونُ قَرِيبًا
Эй Пайғамбар, мушриклар ва яҳудийлар сиздан ўзларича сизни мот қилиб қўйши учун Қиёмат ҳақида сўраб: "У қачон бўлади?" дейдилар. Уларга айтинг: "Қиёмат қачон бўлишини билиш Аллоҳнинг ҳузуридадир. Мен бу борада ҳеч нарсани билмайман". Эй Пайғамбар, сиз қаёқдан ҳам билардингиз, эҳтимол қиёмат бўлишига яқин қолгандир.
التفاسير العربية:
يَوۡمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمۡ فِي ٱلنَّارِ يَقُولُونَ يَٰلَيۡتَنَآ أَطَعۡنَا ٱللَّهَ وَأَطَعۡنَا ٱلرَّسُولَا۠
Юзлари жаҳаннам ўтида айлантирилиб куйдирилганда ҳасрату надоматлар чекиб: "Дунё ҳаётимизда Аллоҳга буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила итоат қилганимизда қани эди, Пайғамбарнинг Парвардигори тарафидан олиб келган рисолатига итоат қилганимизда қани эди", деб қоладилар.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ ءَاذَوۡاْ مُوسَىٰ فَبَرَّأَهُ ٱللَّهُ مِمَّا قَالُواْۚ وَكَانَ عِندَ ٱللَّهِ وَجِيهٗا
Эй Аллоҳга иймон келтирган ва шариатига амал қиладиган мўминлар, Мусони бадани борасида айблаб, унга озор берганлар каби пайғамбарингизга озор берманглар. Ўшанда Аллоҳ Мусони улар айтган айбдан поклаган эди. Шу билан унинг соғлом экани аён бўлганди. Мусо Аллоҳнинг наздида обрўли эди. Унинг талаби рад этилмас, ҳаракати зое кетмас эди.
التفاسير العربية:
يُصۡلِحۡ لَكُمۡ أَعۡمَٰلَكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡۗ وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ فَازَ فَوۡزًا عَظِيمًا
Аллоҳдан тақво қилиб, тўғри, рост гапни гапирсангизлар, Аллоҳ сизлар учун ишларингизни ўнглаб беради ва гуноҳларингизни кечиради, сизларни жазоламайди. Ким Аллоҳга ва Расулига итоат этса, бас, беқиёс улуғ зафарга эришибди. У Аллоҳнинг ризосини топмоқ ва жаннатга кирмоқдир.
التفاسير العربية:
إِنَّا عَرَضۡنَا ٱلۡأَمَانَةَ عَلَى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱلۡجِبَالِ فَأَبَيۡنَ أَن يَحۡمِلۡنَهَا وَأَشۡفَقۡنَ مِنۡهَا وَحَمَلَهَا ٱلۡإِنسَٰنُۖ إِنَّهُۥ كَانَ ظَلُومٗا جَهُولٗا
Биз шаръий вазифаларни осмонларга, ерга ва тоғларга таклиф қилдик. Улар бош тортдилар ва оқибатидан қўрқдилар. Инсон эса уни ўз зиммасига олди. У ўзига ўзи золим ва бу ишнинг оқибатини билмайдиган нодон эди.
التفاسير العربية:
لِّيُعَذِّبَ ٱللَّهُ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتِ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ وَٱلۡمُشۡرِكَٰتِ وَيَتُوبَ ٱللَّهُ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمَۢا
Аллоҳнинг тақдири ила уни инсон ўз зиммасига олди. Аллоҳ мунофиқ ва мунофиқаларни, мушрик ва мушрикаларни азоблаши, омонатга хиёнат қилмаган мўминларнинг эса тавбаларини қабул қилиши учун шу иш бўлди. Аллоҳ тавба қилган бандаларини кечирадиган, уларга Меҳрибон Зотдир.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• تحميل الأتباع كُبَرَاءَهُم مسؤوليةَ إضلالهم لا يعفيهم هم من المسؤولية.
• شدة التحريم لإيذاء الأنبياء بالقول أو الفعل.
ترجمة معاني سورة: الأحزاب
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فهرس التراجم
الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.