আল-কোৰআনুল কাৰীমৰ অৰ্থানুবাদ - অনুবাদ কৰিছে মৌলুলৱী জানবাজ চৰফৰাজ চাহাবে। * - অনুবাদসমূহৰ সূচীপত্ৰ
اعراف
فَمَا كَانَ دَعْوٰىهُمْ اِذْ جَآءَهُمْ بَاْسُنَاۤ اِلَّاۤ اَنْ قَالُوْۤا اِنَّا كُنَّا ظٰلِمِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَلَنَسْـَٔلَنَّ الَّذِیْنَ اُرْسِلَ اِلَیْهِمْ وَلَنَسْـَٔلَنَّ الْمُرْسَلِیْنَ ۟ۙ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَلَنَقُصَّنَّ عَلَیْهِمْ بِعِلْمٍ وَّمَا كُنَّا غَآىِٕبِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَالْوَزْنُ یَوْمَىِٕذِ ١لْحَقُّ ۚ— فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِیْنُهٗ فَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْمُفْلِحُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَلَقَدْ خَلَقْنٰكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنٰكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلٰٓىِٕكَةِ اسْجُدُوْا لِاٰدَمَ ۖۗ— فَسَجَدُوْۤا اِلَّاۤ اِبْلِیْسَ ؕ— لَمْ یَكُنْ مِّنَ السّٰجِدِیْنَ ۟
او په تحقیق مونږ تاسې پیدا کړئ بیا مو شکل او څیره درکړه او بیا مو ملایکو ته وویل چې آدم ته سجده وکړئ. پرته له ابلیس څخه له سجده کوونکو نه وو نورو ټولو پریښتو سجده وکړه.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ مَا مَنَعَكَ اَلَّا تَسْجُدَ اِذْ اَمَرْتُكَ ؕ— قَالَ اَنَا خَیْرٌ مِّنْهُ ۚ— خَلَقْتَنِیْ مِنْ نَّارٍ وَّخَلَقْتَهٗ مِنْ طِیْنٍ ۟
الله پاک وفرمایل: ابلیسه! څه شي منع کړې چې سجده دې ونه کړه سره له دی چې ما درته امر کړی وو؟ ابلیس وویل: زه له ادم نه غوره یم ځکه چې زه تاله اور نه پیدا کړی یم او هغه دې له خټې نه.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ اَنْظِرْنِیْۤ اِلٰی یَوْمِ یُبْعَثُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ اِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ فَبِمَاۤ اَغْوَیْتَنِیْ لَاَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَكَ الْمُسْتَقِیْمَ ۟ۙ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَیٰۤاٰدَمُ اسْكُنْ اَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ فَكُلَا مِنْ حَیْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُوْنَا مِنَ الظّٰلِمِیْنَ ۟
او ای ادمه! ته او ښځه دې په جنت کې اوسئ هر چیرې مو چې خوښه وي خوراک ترې کوئ. خو یواز دغې یوې ونې ته به نه نژدې کیږئ او که ورنژدی شوئ نو تاسې به له تیري کوونکو یاست.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّیْطٰنُ لِیُبْدِیَ لَهُمَا مَا وٗرِیَ عَنْهُمَا مِنْ سَوْاٰتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهٰىكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هٰذِهِ الشَّجَرَةِ اِلَّاۤ اَنْ تَكُوْنَا مَلَكَیْنِ اَوْ تَكُوْنَا مِنَ الْخٰلِدِیْنَ ۟
شیطان دواړه په وسوسه کې واچول تر څو یې هغه شرم ځایونه ښکاره کړي چې له هغوی نه پټ شوي وو نو ورته یې وویل: ستاسېې رب چې تاسې له دې ونې نه منعه کړي یئ ددې باعث پرته له دې بل څه نه دی چې چیرې تاسې پرښتې نه شئ یا تل پاتې ژوند در په برخه نشې.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَقَاسَمَهُمَاۤ اِنِّیْ لَكُمَا لَمِنَ النّٰصِحِیْنَ ۟ۙ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَدَلّٰىهُمَا بِغُرُوْرٍ ۚ— فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْاٰتُهُمَا وَطَفِقَا یَخْصِفٰنِ عَلَیْهِمَا مِنْ وَّرَقِ الْجَنَّةِ ؕ— وَنَادٰىهُمَا رَبُّهُمَاۤ اَلَمْ اَنْهَكُمَا عَنْ تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ وَاَقُلْ لَّكُمَاۤ اِنَّ الشَّیْطٰنَ لَكُمَا عَدُوٌّ مُّبِیْنٌ ۟
په چل او دوکه یې له هغه ځایه راښکته کړل نو چې ادم او حواء د ونې خوند وڅاکه، د شرم ځایونه یې بربنډ او هڅه یې وکړه چې د جنت د ونو پاڼې پرې لاندې باندې ونښلوي الله پرې غږ وکړ چې ایا ما تاسې له دې ونې منع کړي نه واست؟ او تاسې ته مې نه وو ویلي چې شیطان ستاسې ډانګ پیلې دښمن دی.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ فِیْهَا تَحْیَوْنَ وَفِیْهَا تَمُوْتُوْنَ وَمِنْهَا تُخْرَجُوْنَ ۟۠
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
یٰبَنِیْۤ اٰدَمَ قَدْ اَنْزَلْنَا عَلَیْكُمْ لِبَاسًا یُّوَارِیْ سَوْاٰتِكُمْ وَرِیْشًا ؕ— وَلِبَاسُ التَّقْوٰی ۙ— ذٰلِكَ خَیْرٌ ؕ— ذٰلِكَ مِنْ اٰیٰتِ اللّٰهِ لَعَلَّهُمْ یَذَّكَّرُوْنَ ۟
ای د ادم اولادې! مونږ تاسې ته کالي در کړي چې شرم ځایونه مو وپوښي او د بدن د ساتنې او ښکلا وسیله مو وي. د تقوا او پرهیزګارۍ کالي تر ټولو غوره دي. دا د الله له نښو څخه یوه نښه ده پکاره ده چې هغوی پرې پند واخلي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
یٰبَنِیْۤ اٰدَمَ لَا یَفْتِنَنَّكُمُ الشَّیْطٰنُ كَمَاۤ اَخْرَجَ اَبَوَیْكُمْ مِّنَ الْجَنَّةِ یَنْزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِیُرِیَهُمَا سَوْاٰتِهِمَا ؕ— اِنَّهٗ یَرٰىكُمْ هُوَ وَقَبِیْلُهٗ مِنْ حَیْثُ لَا تَرَوْنَهُمْ ؕ— اِنَّا جَعَلْنَا الشَّیٰطِیْنَ اَوْلِیَآءَ لِلَّذِیْنَ لَا یُؤْمِنُوْنَ ۟
ای د ادم اولادې! باید شیطان مو په فتنه کې وانه اچوي لکه څنګه یې چې ستاسې مور او پلار له جنت نه بیرون کړي او لباس یې ترې ویستلی ؤ تر څو یې د شرم ځایونه وربر بنډ کړي. خبره همدا ده چې شیطان او د هغه لښکر تاسې له هغې خوا نه ویني یې نه وینئ . مونږ شیطانان د هغو خلکو دوستان ګرځولي دي چې ایمان نه راوړي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاِذَا فَعَلُوْا فَاحِشَةً قَالُوْا وَجَدْنَا عَلَیْهَاۤ اٰبَآءَنَا وَاللّٰهُ اَمَرَنَا بِهَا ؕ— قُلْ اِنَّ اللّٰهَ لَا یَاْمُرُ بِالْفَحْشَآءِ ؕ— اَتَقُوْلُوْنَ عَلَی اللّٰهِ مَا لَا تَعْلَمُوْنَ ۟
کله چې هغوی کوم د شرم کار کړی نو وايې چې همدا زمونږ د پلرونو کاروو. او الله هم راته پرې امر کړی دی. ای محمده! ووایه چې الله پاک د بدۍ امر نه کوي. ایا په الله پورې هغه خبري تړئ چې تاسې پرې نه پوهیږئ؟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قُلْ اَمَرَ رَبِّیْ بِالْقِسْطِ ۫— وَاَقِیْمُوْا وُجُوْهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَّادْعُوْهُ مُخْلِصِیْنَ لَهُ الدِّیْنَ ؕ۬— كَمَا بَدَاَكُمْ تَعُوْدُوْنَ ۟ؕ
ای محمده! ووایه: زما رب په انصاف امر کړی او غوښتې یې دي چې په هر لمانځه کې د هغه په لور مخونه سم کړئ. په داسې حال کې يې راوبلئ چې خپل دین مو سوچه د هغه لپاره ګرځولی وي او لکه څنګه یې چې لومړنی ځل پیدا کړي ياست په همغه شان به بیا د هغه لور ته ورستنیږئ.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَرِیْقًا هَدٰی وَفَرِیْقًا حَقَّ عَلَیْهِمُ الضَّلٰلَةُ ؕ— اِنَّهُمُ اتَّخَذُوا الشَّیٰطِیْنَ اَوْلِیَآءَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَیَحْسَبُوْنَ اَنَّهُمْ مُّهْتَدُوْنَ ۟
ځینو ته الله پاک لار ښوولې او د څینو یې بې لارې په برخه کړې ده. ځکه چې هغوی پرته له الله نه شیطانان خپل دوستان نیولي او ګومان کوي چې په سمه لار روان دي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِیْنَةَ اللّٰهِ الَّتِیْۤ اَخْرَجَ لِعِبَادِهٖ وَالطَّیِّبٰتِ مِنَ الرِّزْقِ ؕ— قُلْ هِیَ لِلَّذِیْنَ اٰمَنُوْا فِی الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا خَالِصَةً یَّوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— كَذٰلِكَ نُفَصِّلُ الْاٰیٰتِ لِقَوْمٍ یَّعْلَمُوْنَ ۟
ای محمده! ووایه د الله هغه ښکلا چا حرامه کړې ده چې د خپلو بنده ګانو لپاره یې راویستلې ده او چا پاک او خوندور خوراک حرام کړی دی؟ ووایه دا ټول څیزونه په دنیا کې د ایمان راوړونکو لپاره دي. او په اخرت کې خو په ځانګړي توګه همدوی دي. په همدې توګه مونږ د پوهیدونکي قوم لپاره نښې بیانوو.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قُلْ اِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّیَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَالْاِثْمَ وَالْبَغْیَ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَاَنْ تُشْرِكُوْا بِاللّٰهِ مَا لَمْ یُنَزِّلْ بِهٖ سُلْطٰنًا وَّاَنْ تَقُوْلُوْا عَلَی اللّٰهِ مَا لَا تَعْلَمُوْنَ ۟
ای محمده! ووایه زما رب ښکاره او پټ ټول بد کارونه منع کړي دي او هم منع کړې ده چې له الله سره هغه څه شریکان ونیسئ چې الله پاک پرې کوم دلیل نه دی رالیږلی. او هم یې منع کړې ده چې پر الله هغه څه وتړئ چې تاسې پرې نه پوهیږئ.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَلِكُلِّ اُمَّةٍ اَجَلٌ ۚ— فَاِذَا جَآءَ اَجَلُهُمْ لَا یَسْتَاْخِرُوْنَ سَاعَةً وَّلَا یَسْتَقْدِمُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
یٰبَنِیْۤ اٰدَمَ اِمَّا یَاْتِیَنَّكُمْ رُسُلٌ مِّنْكُمْ یَقُصُّوْنَ عَلَیْكُمْ اٰیٰتِیْ ۙ— فَمَنِ اتَّقٰی وَاَصْلَحَ فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُوْنَ ۟
ای د ادم اولادې! که تاسې ته ستاسې له مینځ نه استازي راغلل او زما ایتونه یې تاسې ته بیانول. نو هر چا چې له بدو ځان وژغوره او کړنې یې روغې کړې نو هیڅ ډار به پرې نه وي او نه به غمجن کیږي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرٰی عَلَی اللّٰهِ كَذِبًا اَوْ كَذَّبَ بِاٰیٰتِهٖ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ یَنَالُهُمْ نَصِیْبُهُمْ مِّنَ الْكِتٰبِ ؕ— حَتّٰۤی اِذَا جَآءَتْهُمْ رُسُلُنَا یَتَوَفَّوْنَهُمْ ۙ— قَالُوْۤا اَیْنَ مَا كُنْتُمْ تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ؕ— قَالُوْا ضَلُّوْا عَنَّا وَشَهِدُوْا عَلٰۤی اَنْفُسِهِمْ اَنَّهُمْ كَانُوْا كٰفِرِیْنَ ۟
نو د هغه چا نه به لوی ظالم څوک وي چې پر الله درواغ تړي؟ او یا یې ایتونه درواغ ګڼي؟ دا ډول خلک به خپله لیکلې برخه اخلي. تر هغو چې زمونږ استازي ورته د روح اخیستلو لپاره راشي نو ورته وایې به. اوس چیرې دي هغه څیزونه چې تاسې به پرته له الله نه رابلل؟ دوي به وايي له مونږ ورک شول او پر ځانو به شاهدي ووایې چې په رښتیا هم کافران وو.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ ادْخُلُوْا فِیْۤ اُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ مِّنَ الْجِنِّ وَالْاِنْسِ فِی النَّارِ ؕ— كُلَّمَا دَخَلَتْ اُمَّةٌ لَّعَنَتْ اُخْتَهَا ؕ— حَتّٰۤی اِذَا ادَّارَكُوْا فِیْهَا جَمِیْعًا ۙ— قَالَتْ اُخْرٰىهُمْ لِاُوْلٰىهُمْ رَبَّنَا هٰۤؤُلَآءِ اَضَلُّوْنَا فَاٰتِهِمْ عَذَابًا ضِعْفًا مِّنَ النَّارِ ؕ۬— قَالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَّلٰكِنْ لَّا تَعْلَمُوْنَ ۟
الله به وفرمایې اوس نو د هغو پیریانو او انسانانو سره یو ځای اور ته ولاړ شئ چې له تاسې وړاندې ورغلي دي. کله هم چې یو امت اور ته ننوځي نو پر خپلو پخوانیو ډلو به لعنت وایې. ان تر هغو چې ټول سره یو ځای شي نو وروستي به د لومړیو په هکله ووایې ای زمونږ ربه! دغو خلکو مونږ بې لارې کړي وو نو اوس دوه چنده عذاب ورکړه. الله پاک به وفرمايي ستاسې هر یو ته دوه چنده عذاب دی خو تاسې نه پوهیږئ.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اِنَّ الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا وَاسْتَكْبَرُوْا عَنْهَا لَا تُفَتَّحُ لَهُمْ اَبْوَابُ السَّمَآءِ وَلَا یَدْخُلُوْنَ الْجَنَّةَ حَتّٰی یَلِجَ الْجَمَلُ فِیْ سَمِّ الْخِیَاطِ ؕ— وَكَذٰلِكَ نَجْزِی الْمُجْرِمِیْنَ ۟
دا پخه خبره ده چې کومو کسانو زمونږ ایتونه درواغ ګڼلي او له منلو نه یې تکبر کړی دی د اسمان دروازې به هیڅکله ورته خلاصې نه او جنت ته به ولاړ نشي. جنت ته تلل یې هومره ناشونی کار دی لکه اوښ چې د ستنې په سوري کې ورننه ووځي. مونږ په همدې ډول مجرمانو ته جزا ورکوو.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ لَا نُكَلِّفُ نَفْسًا اِلَّا وُسْعَهَاۤ ؗ— اُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ الْجَنَّةِ ۚ— هُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟
او کومو کسانو چې ایمان راوړی او نیکې کړنې یې خپلې کړي ښکاره ده چې مونږ پر هیچا د هغه له توان نه پورته بار نه ږدو. نو همدا ډول خلک د جنت خاوندان دي. او تل به پکې وي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَنَزَعْنَا مَا فِیْ صُدُوْرِهِمْ مِّنْ غِلٍّ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهِمُ الْاَنْهٰرُ ۚ— وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِیْ هَدٰىنَا لِهٰذَا ۫— وَمَا كُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْلَاۤ اَنْ هَدٰىنَا اللّٰهُ ۚ— لَقَدْ جَآءَتْ رُسُلُ رَبِّنَا بِالْحَقِّ ؕ— وَنُوْدُوْۤا اَنْ تِلْكُمُ الْجَنَّةُ اُوْرِثْتُمُوْهَا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ۟
د هغوی په زړونو کې چې کوم خیری وي هغه به مونږ وباسو، لاندی به ترې ویالې بهیږي او وایې به چې: دا د الله پاک مهرباني ده چې مونږ ته یې دا لار وښووله. که هغه مونږ ته ښوونه نه وای کړې مونږ په خپله لار نه شوای میندلای. رښتیا هم چې زمونږ د رب پیغمبران په حقه راغلي وو. په همغه وخت کې به غږ وشي دا جنت چې تاسې يې وارثان ګرځولي شوی یاست ستاسو د هغو عملونو بدل دی چې تاسو به کول.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَنَادٰۤی اَصْحٰبُ الْجَنَّةِ اَصْحٰبَ النَّارِ اَنْ قَدْ وَجَدْنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقًّا فَهَلْ وَجَدْتُّمْ مَّا وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا ؕ— قَالُوْا نَعَمْ ۚ— فَاَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ اَنْ لَّعْنَةُ اللّٰهِ عَلَی الظّٰلِمِیْنَ ۟ۙ
د جنت خاوندان به د اور پر خاوندانو غږ کوي چې مونږ خو ټول هغه څه ومیندل چې زمونږ رب له مونږ سره وعده کړې وه. ایا تاسې هم هغه څه په رښتیا ومیندل چې رب مو درسره وعده کړی وه؟ دوزخیان به ځواب ورکړي هو! نو د دوی په مینځ ک به اعلان کوونکی اعلان وکړي چې: د الله لعنت دې پر تیري کوونکو وي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
الَّذِیْنَ یَصُدُّوْنَ عَنْ سَبِیْلِ اللّٰهِ وَیَبْغُوْنَهَا عِوَجًا ۚ— وَهُمْ بِالْاٰخِرَةِ كٰفِرُوْنَ ۟ۘ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَبَیْنَهُمَا حِجَابٌ ۚ— وَعَلَی الْاَعْرَافِ رِجَالٌ یَّعْرِفُوْنَ كُلًّا بِسِیْمٰىهُمْ ۚ— وَنَادَوْا اَصْحٰبَ الْجَنَّةِ اَنْ سَلٰمٌ عَلَیْكُمْ ۫— لَمْ یَدْخُلُوْهَا وَهُمْ یَطْمَعُوْنَ ۟
ددې دواړو ډلو په مینځ کې به یوه پوله او پرده وي ـ د پولي په سر به ځیني سړي ناست وي چې دوزخیان او جنتیان به له نښو څخه پيژني. د جنت پر خلکو به غږ کوي سلام پر تاسې. په خپله به لا جنت ته تللې نه وي خو هیله به یې لري.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاِذَا صُرِفَتْ اَبْصَارُهُمْ تِلْقَآءَ اَصْحٰبِ النَّارِ ۙ— قَالُوْا رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا مَعَ الْقَوْمِ الظّٰلِمِیْنَ ۟۠
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اَهٰۤؤُلَآءِ الَّذِیْنَ اَقْسَمْتُمْ لَا یَنَالُهُمُ اللّٰهُ بِرَحْمَةٍ ؕ— اُدْخُلُوا الْجَنَّةَ لَا خَوْفٌ عَلَیْكُمْ وَلَاۤ اَنْتُمْ تَحْزَنُوْنَ ۟
ایا دا جنتیان همغه کسان دي چې تاسو به قسمونه خوړل چې د الله پاک رحمت به ونه ویني؟ اوس خو هغوی ته ویلې شوي دي چې جنت ته ولاړ شئ هیڅ ډار به درباندې نه وي او نه به غم سره مخ شئ.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَنَادٰۤی اَصْحٰبُ النَّارِ اَصْحٰبَ الْجَنَّةِ اَنْ اَفِیْضُوْا عَلَیْنَا مِنَ الْمَآءِ اَوْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللّٰهُ ؕ— قَالُوْۤا اِنَّ اللّٰهَ حَرَّمَهُمَا عَلَی الْكٰفِرِیْنَ ۟ۙ
دوزخیان به جنتیانو ته غږ کوي چې د اوبو او هغه خوراک چې الله درکړی دی څه مونږ ته هم راواچوئ. جنتیان به ځواب ورکوي چې الله پاک دا دواړه نعمتونه پر کافرانو بند کړي دي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
الَّذِیْنَ اتَّخَذُوْا دِیْنَهُمْ لَهْوًا وَّلَعِبًا وَّغَرَّتْهُمُ الْحَیٰوةُ الدُّنْیَا ۚ— فَالْیَوْمَ نَنْسٰىهُمْ كَمَا نَسُوْا لِقَآءَ یَوْمِهِمْ هٰذَا ۙ— وَمَا كَانُوْا بِاٰیٰتِنَا یَجْحَدُوْنَ ۟
پر هغو کافرانو چې دین یې په ټوکو مسخرو نیولي او د دنیا ژوند غولولي وو. نن یې مونږ همغه شان هیروو لکه چې هغوی ددی ورځې ملاقات هیر کړی، او زمونږ ایتونو نه یې انکار کاوه.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
هَلْ یَنْظُرُوْنَ اِلَّا تَاْوِیْلَهٗ ؕ— یَوْمَ یَاْتِیْ تَاْوِیْلُهٗ یَقُوْلُ الَّذِیْنَ نَسُوْهُ مِنْ قَبْلُ قَدْ جَآءَتْ رُسُلُ رَبِّنَا بِالْحَقِّ ۚ— فَهَلْ لَّنَا مِنْ شُفَعَآءَ فَیَشْفَعُوْا لَنَاۤ اَوْ نُرَدُّ فَنَعْمَلَ غَیْرَ الَّذِیْ كُنَّا نَعْمَلُ ؕ— قَدْ خَسِرُوْۤا اَنْفُسَهُمْ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَّا كَانُوْا یَفْتَرُوْنَ ۟۠
اوس دا خلک پرته له دې کوم څیز ته سترګې په لار دي چې له هغه څه سره مخ شي چې دا کتاب یې بیانوي؟ او په کومه ورځ چې د کتاب له خوا ښوول شوي شیان راشي نو د هغو کسانو چې دا کتاب يې هیر کړی وو یوازینۍ خبره به همدا وي چې رښتیا هم زمونږ د رب استازي په حقه راغلي وو. ایا اوس څوک شته چې زمونږ شفاعت وکړي؟ او ایا کیدای شي چې مونږ بیرته دنیا ته ولیږل شو چې له پخوانیو کړنو څخه پرته نوی عملونه وکړو. په رښتیا يې خپل ځانونه زیانمن او هغه درواغ چې دوی تړل ټول ترې وکړل شول.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اِنَّ رَبَّكُمُ اللّٰهُ الَّذِیْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ فِیْ سِتَّةِ اَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوٰی عَلَی الْعَرْشِ ۫— یُغْشِی الَّیْلَ النَّهَارَ یَطْلُبُهٗ حَثِیْثًا ۙ— وَّالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُوْمَ مُسَخَّرٰتٍ بِاَمْرِهٖ ؕ— اَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْاَمْرُ ؕ— تَبٰرَكَ اللّٰهُ رَبُّ الْعٰلَمِیْنَ ۟
بې شکه ستاسې رب الله دی هغه ذات چې اسمانونه او ځمکه یې په شپږو ورځو کې پیدا او بیا يې پر عرش استواء[۶] وکړه د شپې تیاره پر ورځې خورا په منډه خپروي. لمر، سپوږمۍ او ستوري یې په داسې وړ پیدا کړل چې په بشپړ ډول د هغه منوونکي دي ـ خبردار چې پیدایښت او حکم چلول یوازې د هغه دي . برکت والا دی هغه الله چې د ټول علم رب دی.
[۶] استوا د عربي لغت له مخې د ( پاسه کیدلو او ځای نیولو) په معنا دی، د استواء نسبت چې الله ته شوی دی نو مونږ یې معنا کړي چې الله پاک په عرش استوا وکړه داسې استوا چې له شان سره یې ښايي: نو استوا يي معلومه ده چې الله په عرش استوا کړي خو په کیفیت یې نه پوهیږو او ددې خبرې څیړل بدعت دی. والله اعلم( فتح القدیر د امام شوکاني)
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اُدْعُوْا رَبَّكُمْ تَضَرُّعًا وَّخُفْیَةً ؕ— اِنَّهٗ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِیْنَ ۟ۚ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَلَا تُفْسِدُوْا فِی الْاَرْضِ بَعْدَ اِصْلَاحِهَا وَادْعُوْهُ خَوْفًا وَّطَمَعًا ؕ— اِنَّ رَحْمَتَ اللّٰهِ قَرِیْبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِیْنَ ۟
او په ځمکه کې له جوړښت او روغې وروسته یې فساد مه کوئ. او الله پاک له ډار او هیلې[۷] سره وبلئ. بې شکه چې د الله مهرباني نیکو کارانو ته ډیره نژدې ده.
[۷] د مؤمن ایمان باید د ډار، او هیلو ترمینځ وي هر وخت باید د الله له عذاب نه وډارشي او مهربانۍ ته يې هیله من وي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَهُوَ الَّذِیْ یُرْسِلُ الرِّیٰحَ بُشْرًاۢ بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهٖ ؕ— حَتّٰۤی اِذَاۤ اَقَلَّتْ سَحَابًا ثِقَالًا سُقْنٰهُ لِبَلَدٍ مَّیِّتٍ فَاَنْزَلْنَا بِهِ الْمَآءَ فَاَخْرَجْنَا بِهٖ مِنْ كُلِّ الثَّمَرٰتِ ؕ— كَذٰلِكَ نُخْرِجُ الْمَوْتٰی لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُوْنَ ۟
او الله هغه ذات دی چې د خپل رحمت( باران) نه وړاندې زیري ورکوونکي بادونه را الوزوي. تر څو پنډې وریځې را پورته او بیا یې د یوه وچ وطن په لور بیایو له همدغو وریځو اوبه راښکته کوو او د اوبو په واسطه هر ډول میوې مینځ ته راوړو. په همدې توګه مونږ مړي هم بیرته راژوندي کوو پکار دي چې تاسې پند واخلئ.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَالْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَبَاتُهٗ بِاِذْنِ رَبِّهٖ ۚ— وَالَّذِیْ خَبُثَ لَا یَخْرُجُ اِلَّا نَكِدًا ؕ— كَذٰلِكَ نُصَرِّفُ الْاٰیٰتِ لِقَوْمٍ یَّشْكُرُوْنَ ۟۠
غوره ځمکه د خپل رب په حکم ښه حاصل راټوکوي. او ناکاره ځمکه پرته له بابیزه حاصل بل څه نهرا زرغونوي. په همدی توګه مونږ د هغو خلکو لپاره چې شکر کوي ټولې نښې او دلایل بیانوو.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
لَقَدْ اَرْسَلْنَا نُوْحًا اِلٰی قَوْمِهٖ فَقَالَ یٰقَوْمِ اعْبُدُوا اللّٰهَ مَا لَكُمْ مِّنْ اِلٰهٍ غَیْرُهٗ ؕ— اِنِّیْۤ اَخَافُ عَلَیْكُمْ عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیْمٍ ۟
په یقین چې مونږ نوح د هغه قوم ته ولیږه نوح وویل ای زما قومه! د یو الله عبادت وکړئ. پرته له هغه ستاسې بل هیڅ خدای نشته. زه پر تاسې د یوې لویې ورځې له عذاب نه ډاریږم.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ الْمَلَاُ مِنْ قَوْمِهٖۤ اِنَّا لَنَرٰىكَ فِیْ ضَلٰلٍ مُّبِیْنٍ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ یٰقَوْمِ لَیْسَ بِیْ ضَلٰلَةٌ وَّلٰكِنِّیْ رَسُوْلٌ مِّنْ رَّبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اَوَعَجِبْتُمْ اَنْ جَآءَكُمْ ذِكْرٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ عَلٰی رَجُلٍ مِّنْكُمْ لِیُنْذِرَكُمْ وَلِتَتَّقُوْا وَلَعَلَّكُمْ تُرْحَمُوْنَ ۟
ایا دا خبره درته د حیرانتیا وړ ښکار چې ستاسې یو سړي تاسي ته د رب له لورې پند راووړ چې تاسې و ډاروي چې له شرک نه ځانونه وژغورئ کیدای شي پر تاسې مهرباني وکړای شي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَكَذَّبُوْهُ فَاَنْجَیْنٰهُ وَالَّذِیْنَ مَعَهٗ فِی الْفُلْكِ وَاَغْرَقْنَا الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا ؕ— اِنَّهُمْ كَانُوْا قَوْمًا عَمِیْنَ ۟۠
خو هغوی درواغجن وګاڼه مونږ نوح او دهغه مسلمان ملګري په یوه کښتۍ کې خلاص کړل او هغه کسانو مو ډوب کړل چې زمونږ ایتونه یې درواغ ګڼلي وو. رښتیا همغوی ړانده وو.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ الْمَلَاُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا مِنْ قَوْمِهٖۤ اِنَّا لَنَرٰىكَ فِیْ سَفَاهَةٍ وَّاِنَّا لَنَظُنُّكَ مِنَ الْكٰذِبِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ یٰقَوْمِ لَیْسَ بِیْ سَفَاهَةٌ وَّلٰكِنِّیْ رَسُوْلٌ مِّنْ رَّبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اُبَلِّغُكُمْ رِسٰلٰتِ رَبِّیْ وَاَنَا لَكُمْ نَاصِحٌ اَمِیْنٌ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اَوَعَجِبْتُمْ اَنْ جَآءَكُمْ ذِكْرٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ عَلٰی رَجُلٍ مِّنْكُمْ لِیُنْذِرَكُمْ ؕ— وَاذْكُرُوْۤا اِذْ جَعَلَكُمْ خُلَفَآءَ مِنْ بَعْدِ قَوْمِ نُوْحٍ وَّزَادَكُمْ فِی الْخَلْقِ بَصْۜطَةً ۚ— فَاذْكُرُوْۤا اٰلَآءَ اللّٰهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُوْنَ ۟
ایا دا خبره تاسې ته د حیرانتیا وړ ښکاري چې ستاسې یوه سړي تاسې ته د رب له لورې پند راوړ چې تاسې وډاروي؟ او هغه را یاد کړئ چې الله پاک تاسې د نوح د قوم پر ځای شته، ښه دنګ او لوړ بدنونه یې درکړل نو د الله نعمتونه په یاد ولرئ تر څو مو خلاصون په برخه شي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالُوْۤا اَجِئْتَنَا لِنَعْبُدَ اللّٰهَ وَحْدَهٗ وَنَذَرَ مَا كَانَ یَعْبُدُ اٰبَآؤُنَا ۚ— فَاْتِنَا بِمَا تَعِدُنَاۤ اِنْ كُنْتَ مِنَ الصّٰدِقِیْنَ ۟
قوم يې وویل ته د همدې لپاره راغلی یې چې مونږ یوازې د یو الله عبادت وکړو؟ او هغه څه پریږدو چې زمونږ پلرونو یې عبادت کاوه؟ که ته رښتینی یې نو هغه عذاب راوړه چې ته پرې مونږ ډاروي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ قَدْ وَقَعَ عَلَیْكُمْ مِّنْ رَّبِّكُمْ رِجْسٌ وَّغَضَبٌ ؕ— اَتُجَادِلُوْنَنِیْ فِیْۤ اَسْمَآءٍ سَمَّیْتُمُوْهَاۤ اَنْتُمْ وَاٰبَآؤُكُمْ مَّا نَزَّلَ اللّٰهُ بِهَا مِنْ سُلْطٰنٍ ؕ— فَانْتَظِرُوْۤا اِنِّیْ مَعَكُمْ مِّنَ الْمُنْتَظِرِیْنَ ۟
هود وویل: په یقیني توګه د الله عذاب او قهرستاسې په برخه دی. ایا تاسې په داسې نومونو کې چې تاسو او پلرونو مو له ځانه جوړ کړي او الله پاک پری کوم دلیل نه دی رالیږلې له ما سره جګړه او جنجال کوئ؟ نو د عذاب انتظار وکړئ زه هم له تاسې سره انتظار کوم.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاِلٰی ثَمُوْدَ اَخَاهُمْ صٰلِحًا ۘ— قَالَ یٰقَوْمِ اعْبُدُوا اللّٰهَ مَا لَكُمْ مِّنْ اِلٰهٍ غَیْرُهٗ ؕ— قَدْ جَآءَتْكُمْ بَیِّنَةٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ ؕ— هٰذِهٖ نَاقَةُ اللّٰهِ لَكُمْ اٰیَةً فَذَرُوْهَا تَاْكُلْ فِیْۤ اَرْضِ اللّٰهِ وَلَا تَمَسُّوْهَا بِسُوْٓءٍ فَیَاْخُذَكُمْ عَذَابٌ اَلِیْمٌ ۟
او ثمودیانو ته مو د هغوی ورور صالح ولیږه. هغه ورته وویل: ای زما قومه د یو الله عبادت وکړئ پرته له هغه مو بل خدای نشته. تاسې ته د خپل رب روښانه دلیل راغی. دغه د الله او ښه تاسې ته یوه نښه ده. پریږدئ چې د الله په ځمکه وڅري او په بدۍ لاس مه ور وړئ که نه نو دردناک عذاب به مو ونیسي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاذْكُرُوْۤا اِذْ جَعَلَكُمْ خُلَفَآءَ مِنْ بَعْدِ عَادٍ وَّبَوَّاَكُمْ فِی الْاَرْضِ تَتَّخِذُوْنَ مِنْ سُهُوْلِهَا قُصُوْرًا وَّتَنْحِتُوْنَ الْجِبَالَ بُیُوْتًا ۚ— فَاذْكُرُوْۤا اٰلَآءَ اللّٰهِ وَلَا تَعْثَوْا فِی الْاَرْضِ مُفْسِدِیْنَ ۟
او هغه را په زړه کړئ چې الله پاک له عادیانو وروسته د هغوی پر ځای میشته کړئ په ځمکه کې یې ځای درکړ دا دی نن یې په هوارو او نرمو برخو کې ماڼۍ جوړ وئ او غرونه یې د هستوګنې لپاره کنئ، نو د الله نعمتونه مه هیروئ او په ځمکه کې د ګډوډۍ او فساد هڅه مه کوئ.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ الْمَلَاُ الَّذِیْنَ اسْتَكْبَرُوْا مِنْ قَوْمِهٖ لِلَّذِیْنَ اسْتُضْعِفُوْا لِمَنْ اٰمَنَ مِنْهُمْ اَتَعْلَمُوْنَ اَنَّ صٰلِحًا مُّرْسَلٌ مِّنْ رَّبِّهٖ ؕ— قَالُوْۤا اِنَّا بِمَاۤ اُرْسِلَ بِهٖ مُؤْمِنُوْنَ ۟
سر غړوونکو لویې کوونکو مشرانو د قوم ناتوانو او بې وسې مؤمنانو ته وویل: ایا تاسې په رښتیا سره پوهیږئ چې صالح د خپل رب له لورې رالیږلی شوی دی؟ هغو وویل هو! او زمونږ په هغه څه ایمان دی چې دی پرې رالیږلی شوی دی.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ الَّذِیْنَ اسْتَكْبَرُوْۤا اِنَّا بِالَّذِیْۤ اٰمَنْتُمْ بِهٖ كٰفِرُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَاَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَاَصْبَحُوْا فِیْ دَارِهِمْ جٰثِمِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَاَنْجَیْنٰهُ وَاَهْلَهٗۤ اِلَّا امْرَاَتَهٗ ۖؗ— كَانَتْ مِنَ الْغٰبِرِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاَمْطَرْنَا عَلَیْهِمْ مَّطَرًا ؕ— فَانْظُرْ كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِیْنَ ۟۠
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاِلٰی مَدْیَنَ اَخَاهُمْ شُعَیْبًا ؕ— قَالَ یٰقَوْمِ اعْبُدُوا اللّٰهَ مَا لَكُمْ مِّنْ اِلٰهٍ غَیْرُهٗ ؕ— قَدْ جَآءَتْكُمْ بَیِّنَةٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ فَاَوْفُوا الْكَیْلَ وَالْمِیْزَانَ وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ اَشْیَآءَهُمْ وَلَا تُفْسِدُوْا فِی الْاَرْضِ بَعْدَ اِصْلَاحِهَا ؕ— ذٰلِكُمْ خَیْرٌ لَّكُمْ اِنْ كُنْتُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟ۚ
او د مدین اوسیدونکو ته مو د هغوی ورور شیعب ولیږه. شیعب وویل ای زما قومه د یو الله عبادت وکړئ پرته له هغه مو بل خدای نشته. تاسې ته د خپل رب له لورې روښانه نښه راغلې ده. نو پیمانه او تله پوره کړئ او خلکو ته د هغوی په شیانو کې تاوان مه اړوئ. دا کارونه درته ډیر غوره دي که مؤمنان یاست.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَلَا تَقْعُدُوْا بِكُلِّ صِرَاطٍ تُوْعِدُوْنَ وَتَصُدُّوْنَ عَنْ سَبِیْلِ اللّٰهِ مَنْ اٰمَنَ بِهٖ وَتَبْغُوْنَهَا عِوَجًا ۚ— وَاذْكُرُوْۤا اِذْ كُنْتُمْ قَلِیْلًا فَكَثَّرَكُمْ ۪— وَانْظُرُوْا كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِیْنَ ۟
او په لارو کې ډاکې مه اچوئ چې مؤمنان ډاروئ د الله له لارې نه یې منع کوئ او د الله دسمې لارې د کږولو هڅه کوئ او هغه وخت یاد کړئ چې تاسې ډیر لږ واست الله پاک ډیر کړئ نو اوس وګورئ د مفسدینو پای څه شو؟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاِنْ كَانَ طَآىِٕفَةٌ مِّنْكُمْ اٰمَنُوْا بِالَّذِیْۤ اُرْسِلْتُ بِهٖ وَطَآىِٕفَةٌ لَّمْ یُؤْمِنُوْا فَاصْبِرُوْا حَتّٰی یَحْكُمَ اللّٰهُ بَیْنَنَا ۚ— وَهُوَ خَیْرُ الْحٰكِمِیْنَ ۟
که ستاسې ځینی خلک زما راوړی دین مي او ځیني يې نه مني نو صبر وکړئ چې الله پاک زمونږ په مینځ کې پریکړه وکړي او هغه خورا ښه پریکړه کوونکی دی.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ الْمَلَاُ الَّذِیْنَ اسْتَكْبَرُوْا مِنْ قَوْمِهٖ لَنُخْرِجَنَّكَ یٰشُعَیْبُ وَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا مَعَكَ مِنْ قَرْیَتِنَاۤ اَوْ لَتَعُوْدُنَّ فِیْ مِلَّتِنَا ؕ— قَالَ اَوَلَوْ كُنَّا كٰرِهِیْنَ ۟ۚ
د هغه د قوم متکبرو مشرانو وویل: ای شعیبه! مونږ به تا او ستا ملګري له خپل کلي نه وشړو او یا به ته زمونږ لارې ته بیرته راګرځي. شعیب ځواب ورکړ. که څه هم مونږ ناخوښه وو؟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَدِ افْتَرَیْنَا عَلَی اللّٰهِ كَذِبًا اِنْ عُدْنَا فِیْ مِلَّتِكُمْ بَعْدَ اِذْ نَجّٰىنَا اللّٰهُ مِنْهَا ؕ— وَمَا یَكُوْنُ لَنَاۤ اَنْ نَّعُوْدَ فِیْهَاۤ اِلَّاۤ اَنْ یَّشَآءَ اللّٰهُ رَبُّنَا ؕ— وَسِعَ رَبُّنَا كُلَّ شَیْءٍ عِلْمًا ؕ— عَلَی اللّٰهِ تَوَكَّلْنَا ؕ— رَبَّنَا افْتَحْ بَیْنَنَا وَبَیْنَ قَوْمِنَا بِالْحَقِّ وَاَنْتَ خَیْرُ الْفٰتِحِیْنَ ۟
که مونږ بیرته ستاسې دین ومانه سره له دې چې الله ترې خلاص کړي یو نو پر الله به مو ډیر لوی درواغ تړلي وي. او دا ناشونې ده چې مونږ به بیرته ستاسې دین ته در اوړو. هو! که زمونږ د رب الله خوښه وي ( مونږ پکې څه نه شو ویلی). د هغه علم خورا پراخ او په هرڅه پوهیږي. او پر همغه زمونږ توکل دی. ای زمونږ ربه! زمونږ او زمونږ د قوم په مینځ کې د حق پریکړه وکړه ته خورا غوره پریکړه کوونکی یې.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَقَالَ الْمَلَاُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا مِنْ قَوْمِهٖ لَىِٕنِ اتَّبَعْتُمْ شُعَیْبًا اِنَّكُمْ اِذًا لَّخٰسِرُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَاَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَاَصْبَحُوْا فِیْ دَارِهِمْ جٰثِمِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَتَوَلّٰی عَنْهُمْ وَقَالَ یٰقَوْمِ لَقَدْ اَبْلَغْتُكُمْ رِسٰلٰتِ رَبِّیْ وَنَصَحْتُ لَكُمْ ۚ— فَكَیْفَ اٰسٰی عَلٰی قَوْمٍ كٰفِرِیْنَ ۟۠
نو شعیب له هغوی نه ووت او ویل یي ای زما قوم! تاسې ته مې د خپل رب ټول پیغامونه در ورسول، پند او نصیحت مې درکړ نو اوس ولې په کافر قوم پسې افسوس وکړم؟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَمَاۤ اَرْسَلْنَا فِیْ قَرْیَةٍ مِّنْ نَّبِیٍّ اِلَّاۤ اَخَذْنَاۤ اَهْلَهَا بِالْبَاْسَآءِ وَالضَّرَّآءِ لَعَلَّهُمْ یَضَّرَّعُوْنَ ۟
او مونږ چې کله هم کوم کلي ته استازی لیږلی نو د هغه ځای اوسیدونکي مو په سختیو[۱] او ستونزو[۲] اخته کړي تر څو عذر او زارۍ وکړي.
[۱] لکه لوږه او فقر.
[۲] لکه ناروغتیا ( ابن جریر الطبري)
[۲] لکه ناروغتیا ( ابن جریر الطبري)
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
ثُمَّ بَدَّلْنَا مَكَانَ السَّیِّئَةِ الْحَسَنَةَ حَتّٰی عَفَوْا وَّقَالُوْا قَدْ مَسَّ اٰبَآءَنَا الضَّرَّآءُ وَالسَّرَّآءُ فَاَخَذْنٰهُمْ بَغْتَةً وَّهُمْ لَا یَشْعُرُوْنَ ۟
او بیا مو د هغوی بده ورځ په سوکالۍ بدله کړی ان تر دې چې هر څه یې ډير شوي او ویلي يي دي چې سختي او خوښي زمونږ پلرونو ته هم رسیدلې وه نو بیا مو په داسې حال کې چې ګمان یي هم نه وه ناببره ونیول.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَلَوْ اَنَّ اَهْلَ الْقُرٰۤی اٰمَنُوْا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَرَكٰتٍ مِّنَ السَّمَآءِ وَالْاَرْضِ وَلٰكِنْ كَذَّبُوْا فَاَخَذْنٰهُمْ بِمَا كَانُوْا یَكْسِبُوْنَ ۟
او که چیرې د کلیو اوسیدونکو ایمان راوړی او پرهیزګاري يي کړې وای نو مونږ به خامخا پرې د اسمان او ځمکې برکتونه راتوۍ کړې وای خو هغوی( زمونږ استازي) درواغ ګڼل نو مونږ هم په خپلو کړنو ونیول.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اَفَاَمِنَ اَهْلُ الْقُرٰۤی اَنْ یَّاْتِیَهُمْ بَاْسُنَا بَیَاتًا وَّهُمْ نَآىِٕمُوْنَ ۟ؕ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اَوَاَمِنَ اَهْلُ الْقُرٰۤی اَنْ یَّاْتِیَهُمْ بَاْسُنَا ضُحًی وَّهُمْ یَلْعَبُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اَوَلَمْ یَهْدِ لِلَّذِیْنَ یَرِثُوْنَ الْاَرْضَ مِنْ بَعْدِ اَهْلِهَاۤ اَنْ لَّوْ نَشَآءُ اَصَبْنٰهُمْ بِذُنُوْبِهِمْ ۚ— وَنَطْبَعُ عَلٰی قُلُوْبِهِمْ فَهُمْ لَا یَسْمَعُوْنَ ۟
ایا هغو خلکو ته چې د ځمکې له پخوانیو هستوګنو څخه وروسته د هغې واکمن شوي دي دا څرګنده نه ده چې که مونږ غوښتې وای نو په خپلو ګناهونو به مو نیولي وو؟ او په زړونو به مو ورته مهرلګولی ؤ چې هیڅ یې نه اوریده؟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
تِلْكَ الْقُرٰی نَقُصُّ عَلَیْكَ مِنْ اَنْۢبَآىِٕهَا ۚ— وَلَقَدْ جَآءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّنٰتِ ۚ— فَمَا كَانُوْا لِیُؤْمِنُوْا بِمَا كَذَّبُوْا مِنْ قَبْلُ ؕ— كَذٰلِكَ یَطْبَعُ اللّٰهُ عَلٰی قُلُوْبِ الْكٰفِرِیْنَ ۟
مونږ تاسو ته ددغو کلیو کیسې پوره بیانوو چې خپل رسولان ورته له ښکاره نښو سره راغلي وو. خو هغوی په هغه څه ایمان راوړونکي نه وو چې پخوا يې درواغ ګڼلي وو. په همدې توګه الله پاک د کافرانو په زړونو مهر لګوي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَمَا وَجَدْنَا لِاَكْثَرِهِمْ مِّنْ عَهْدٍ ۚ— وَاِنْ وَّجَدْنَاۤ اَكْثَرَهُمْ لَفٰسِقِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
ثُمَّ بَعَثْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ مُّوْسٰی بِاٰیٰتِنَاۤ اِلٰی فِرْعَوْنَ وَمَلَاۡىِٕهٖ فَظَلَمُوْا بِهَا ۚ— فَانْظُرْ كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِیْنَ ۟
بیا مو له دوی وروسته موسی له خپلو معجزو سره فرعون او د هغه د قوم مشرانو ته واستاوه خو هغوی له معجزو سره د تیرې او ظلم لاره خپله کړه. نو وګوره چې د فساد کوونکو پای څه شو؟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَقَالَ مُوْسٰی یٰفِرْعَوْنُ اِنِّیْ رَسُوْلٌ مِّنْ رَّبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟ۙ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
حَقِیْقٌ عَلٰۤی اَنْ لَّاۤ اَقُوْلَ عَلَی اللّٰهِ اِلَّا الْحَقَّ ؕ— قَدْ جِئْتُكُمْ بِبَیِّنَةٍ مِّنْ رَّبِّكُمْ فَاَرْسِلْ مَعِیَ بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ ۟ؕ
دا خبره ډانګ پیلې کوم چې زه پر الله پرته له حق نه بل څه نه تړم ـ او دا هم پخه خبره ده چې زه تاسې ته ستاسي د رب له لورې د معجزې سره راغلې یم. نو پریږده چې بنې اسرائیل له ماسره شي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ اِنْ كُنْتَ جِئْتَ بِاٰیَةٍ فَاْتِ بِهَاۤ اِنْ كُنْتَ مِنَ الصّٰدِقِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَاَلْقٰی عَصَاهُ فَاِذَا هِیَ ثُعْبَانٌ مُّبِیْنٌ ۟ۚۖ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَّنَزَعَ یَدَهٗ فَاِذَا هِیَ بَیْضَآءُ لِلنّٰظِرِیْنَ ۟۠
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ الْمَلَاُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ اِنَّ هٰذَا لَسٰحِرٌ عَلِیْمٌ ۟ۙ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
یُّرِیْدُ اَنْ یُّخْرِجَكُمْ مِّنْ اَرْضِكُمْ ۚ— فَمَاذَا تَاْمُرُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالُوْۤا اَرْجِهْ وَاَخَاهُ وَاَرْسِلْ فِی الْمَدَآىِٕنِ حٰشِرِیْنَ ۟ۙ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
یَاْتُوْكَ بِكُلِّ سٰحِرٍ عَلِیْمٍ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَجَآءَ السَّحَرَةُ فِرْعَوْنَ قَالُوْۤا اِنَّ لَنَا لَاَجْرًا اِنْ كُنَّا نَحْنُ الْغٰلِبِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ نَعَمْ وَاِنَّكُمْ لَمِنَ الْمُقَرَّبِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالُوْا یٰمُوْسٰۤی اِمَّاۤ اَنْ تُلْقِیَ وَاِمَّاۤ اَنْ نَّكُوْنَ نَحْنُ الْمُلْقِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاَوْحَیْنَاۤ اِلٰی مُوْسٰۤی اَنْ اَلْقِ عَصَاكَ ۚ— فَاِذَا هِیَ تَلْقَفُ مَا یَاْفِكُوْنَ ۟ۚ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَوَقَعَ الْحَقُّ وَبَطَلَ مَا كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ ۟ۚ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَغُلِبُوْا هُنَالِكَ وَانْقَلَبُوْا صٰغِرِیْنَ ۟ۚ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاُلْقِیَ السَّحَرَةُ سٰجِدِیْنَ ۟ۙ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالُوْۤا اٰمَنَّا بِرَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟ۙ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ فِرْعَوْنُ اٰمَنْتُمْ بِهٖ قَبْلَ اَنْ اٰذَنَ لَكُمْ ۚ— اِنَّ هٰذَا لَمَكْرٌ مَّكَرْتُمُوْهُ فِی الْمَدِیْنَةِ لِتُخْرِجُوْا مِنْهَاۤ اَهْلَهَا ۚ— فَسَوْفَ تَعْلَمُوْنَ ۟
فرعون وویل: ایا تاسو زما له اجازې پرته ایمان راوړ؟ دا ستاسې یوه دسیسه وه چې په ښار کې مو سره تړلې وه تر څو ترې اصلي اوسیدونکي وباسئ. نو اوس به یې نتیجه ووینئ.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
لَاُقَطِّعَنَّ اَیْدِیَكُمْ وَاَرْجُلَكُمْ مِّنْ خِلَافٍ ثُمَّ لَاُصَلِّبَنَّكُمْ اَجْمَعِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالُوْۤا اِنَّاۤ اِلٰی رَبِّنَا مُنْقَلِبُوْنَ ۟ۚ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَمَا تَنْقِمُ مِنَّاۤ اِلَّاۤ اَنْ اٰمَنَّا بِاٰیٰتِ رَبِّنَا لَمَّا جَآءَتْنَا ؕ— رَبَّنَاۤ اَفْرِغْ عَلَیْنَا صَبْرًا وَّتَوَفَّنَا مُسْلِمِیْنَ ۟۠
او تا په مونږ کې پرته له دې بله ګناه نده لیدلې چې مونږ د خپل رب په هغو معجزو ایمان راوړ چې مونږ ته ډاګیزې او ثابتې شوي. ای زمونږ ربه! مونږ ته صبر راکړه او تا ته مو مسلمانان دروله.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَقَالَ الْمَلَاُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ اَتَذَرُ مُوْسٰی وَقَوْمَهٗ لِیُفْسِدُوْا فِی الْاَرْضِ وَیَذَرَكَ وَاٰلِهَتَكَ ؕ— قَالَ سَنُقَتِّلُ اَبْنَآءَهُمْ وَنَسْتَحْیٖ نِسَآءَهُمْ ۚ— وَاِنَّا فَوْقَهُمْ قٰهِرُوْنَ ۟
د فرعون د قوم مشرانو وویل: ته موسی او د هغه قوم ته مخه ورکوې چې په ځمکه کې ګډوډي جوړه تا، او ستا خدایان پریږدي؟ فرعون وویل نه بلکې مونږ به يي نران ووژنو او ښځې به يي ژوندۍ پریږدو او مونږ پر هغوی برلاسي یو.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ مُوْسٰی لِقَوْمِهِ اسْتَعِیْنُوْا بِاللّٰهِ وَاصْبِرُوْا ۚ— اِنَّ الْاَرْضَ لِلّٰهِ ۙ۫— یُوْرِثُهَا مَنْ یَّشَآءُ مِنْ عِبَادِهٖ ؕ— وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِیْنَ ۟
موسی خپل قوم ته وویل: له الله نه کومک وغواړئ. او صبر وکړئ بې شکه چې ځمکه د الله ده په خپلو بنده ګانو کې یې چې چاته خوښه شي په واک کې يي ورکوي. او بالاخره بری د پرهیزګارانو په برخه دی.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالُوْۤا اُوْذِیْنَا مِنْ قَبْلِ اَنْ تَاْتِیَنَا وَمِنْ بَعْدِ مَا جِئْتَنَا ؕ— قَالَ عَسٰی رَبُّكُمْ اَنْ یُّهْلِكَ عَدُوَّكُمْ وَیَسْتَخْلِفَكُمْ فِی الْاَرْضِ فَیَنْظُرَ كَیْفَ تَعْمَلُوْنَ ۟۠
قوم يي وویل ستا له راتګ نه وړاندې هم مونږ ځورول کیدو او دا دی ستا له راتګ نه وروسته هم. موسی ځواب ورکړ چې نژدې ده چې رب مو دښمن هلاک او په ځای يي تاسې د ځمکې واکمن کړي او وګوري چې تاسې څرنګه چال چلند کوئ.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَلَقَدْ اَخَذْنَاۤ اٰلَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِیْنَ وَنَقْصٍ مِّنَ الثَّمَرٰتِ لَعَلَّهُمْ یَذَّكَّرُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَاِذَا جَآءَتْهُمُ الْحَسَنَةُ قَالُوْا لَنَا هٰذِهٖ ۚ— وَاِنْ تُصِبْهُمْ سَیِّئَةٌ یَّطَّیَّرُوْا بِمُوْسٰی وَمَنْ مَّعَهٗ ؕ— اَلَاۤ اِنَّمَا طٰٓىِٕرُهُمْ عِنْدَ اللّٰهِ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟
کله به چې ښه حالات پرې راغلل نو ویل به يي مونږ د همدی وړیو. او که بده ورځ به په راغله نو موسی او د هغه ملګري به يي په بد فالۍ نیول. خو باید څرګنده شي چې د هغوی قسمت یوازې د الله له لورې دی خو زیات يي نه پوهیږي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَقَالُوْا مَهْمَا تَاْتِنَا بِهٖ مِنْ اٰیَةٍ لِّتَسْحَرَنَا بِهَا ۙ— فَمَا نَحْنُ لَكَ بِمُؤْمِنِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَاَرْسَلْنَا عَلَیْهِمُ الطُّوْفَانَ وَالْجَرَادَ وَالْقُمَّلَ وَالضَّفَادِعَ وَالدَّمَ اٰیٰتٍ مُّفَصَّلٰتٍ ۫— فَاسْتَكْبَرُوْا وَكَانُوْا قَوْمًا مُّجْرِمِیْنَ ۟
نو هغه و چې مونږ پرې طوفان، ملخان، سپږې، چونګښې او وینه د جلا، جلا دلایلو په توګه ور حواله کړل. خو هغوی لويي وکړه او هغوی ګناه کوونکی قوم وه.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَلَمَّا وَقَعَ عَلَیْهِمُ الرِّجْزُ قَالُوْا یٰمُوْسَی ادْعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ عِنْدَكَ ۚ— لَىِٕنْ كَشَفْتَ عَنَّا الرِّجْزَ لَنُؤْمِنَنَّ لَكَ وَلَنُرْسِلَنَّ مَعَكَ بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ ۟ۚ
او کله چې به هم عذاب پرې راغې نو موسی ته به يي ویل ای موسی د هغه مقام له مخې چې ستا رب تا ته درکړی دی مونږ لپاره غوښتنه وکړه. که تا له مونږ نه دا عذاب لرې کړ نو مونږ به خامخا په تا ایمان راوړو او بني اسرائیلو ته اجازه ورکړو چې له تاسره ولاړ شي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُمُ الرِّجْزَ اِلٰۤی اَجَلٍ هُمْ بٰلِغُوْهُ اِذَا هُمْ یَنْكُثُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِیْنَ كَانُوْا یُسْتَضْعَفُوْنَ مَشَارِقَ الْاَرْضِ وَمَغَارِبَهَا الَّتِیْ بٰرَكْنَا فِیْهَا ؕ— وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنٰی عَلٰی بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ ۙ۬— بِمَا صَبَرُوْا ؕ— وَدَمَّرْنَا مَا كَانَ یَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَقَوْمُهٗ وَمَا كَانُوْا یَعْرِشُوْنَ ۟
او کمزوري کړي شوي قوم ته مې د هغې ځمکې ختیځې او لویدیځې برخې ورکړې چې له برکتنو څخه مې ډکې کړې وي ـ او له بني اسرائیلو سره د هغوی د زغم له کبله ستا د رب غوره [۳] خره پوره او مونږ د فرعون او د هغه ټولې هلې ځلې او لوړې ماڼۍ يي د تل لپاره له مینځه یووړلې.
[۳] غوره خبره یعنې د بني اسرائیلو د بري او د فرعون د هلاکوالي وعده( ابن جریر الطبري).
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَجٰوَزْنَا بِبَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ الْبَحْرَ فَاَتَوْا عَلٰی قَوْمٍ یَّعْكُفُوْنَ عَلٰۤی اَصْنَامٍ لَّهُمْ ۚ— قَالُوْا یٰمُوْسَی اجْعَلْ لَّنَاۤ اِلٰهًا كَمَا لَهُمْ اٰلِهَةٌ ؕ— قَالَ اِنَّكُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُوْنَ ۟
او مونږ بني اسرائیل له دریاب نه تیر کړل، د لارې په اوږدو کې په داسې یو قو راغلل چې پر بوتانو پړمخ پراته او د هغوی عبادت يي کاو. نو ویي ویل ای موسی! مونږ ته هم د دغو خلکو په شان خدای جوړ کړه. موسی وویل: رښتیا هم چې تاسې ناپوه قوم يي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اِنَّ هٰۤؤُلَآءِ مُتَبَّرٌ مَّا هُمْ فِیْهِ وَبٰطِلٌ مَّا كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاِذْ اَنْجَیْنٰكُمْ مِّنْ اٰلِ فِرْعَوْنَ یَسُوْمُوْنَكُمْ سُوْٓءَ الْعَذَابِ ۚ— یُقَتِّلُوْنَ اَبْنَآءَكُمْ وَیَسْتَحْیُوْنَ نِسَآءَكُمْ ؕ— وَفِیْ ذٰلِكُمْ بَلَآءٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ عَظِیْمٌ ۟۠
او ای بني اسرائیلو! هغه وخت په زړه کړئ چې مونږ تاسي له فرعونیانو نه خلاص کړئ هغوی تاسې ته سخت ربړ در کاو. نران يي وژل او ښځې يي درته ژوندۍ پریښوولې. او په دې کار کې ستاسې د رب ډیر لوی ازمیښټ و.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَوٰعَدْنَا مُوْسٰی ثَلٰثِیْنَ لَیْلَةً وَّاَتْمَمْنٰهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیْقَاتُ رَبِّهٖۤ اَرْبَعِیْنَ لَیْلَةً ۚ— وَقَالَ مُوْسٰی لِاَخِیْهِ هٰرُوْنَ اخْلُفْنِیْ فِیْ قَوْمِیْ وَاَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِیْلَ الْمُفْسِدِیْنَ ۟
او مونږ له موسی سره د دیرشو شپو وعده کړې وه. لس مې نورې پرې ور زیاتې او په دې توګه د هغه د رب له لورې ټاکلې موده څلویښتو شپو ته ورسیده. موسی خپل ورور هارون ته وویل په قوم کې زما پر ځای کار وکړه، خوړښت کوه او د ګډوډیو کوونکو په لیار مه ځه.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَلَمَّا جَآءَ مُوْسٰی لِمِیْقَاتِنَا وَكَلَّمَهٗ رَبُّهٗ ۙ— قَالَ رَبِّ اَرِنِیْۤ اَنْظُرْ اِلَیْكَ ؕ— قَالَ لَنْ تَرٰىنِیْ وَلٰكِنِ انْظُرْ اِلَی الْجَبَلِ فَاِنِ اسْتَقَرَّ مَكَانَهٗ فَسَوْفَ تَرٰىنِیْ ۚ— فَلَمَّا تَجَلّٰی رَبُّهٗ لِلْجَبَلِ جَعَلَهٗ دَكًّا وَّخَرَّ مُوْسٰی صَعِقًا ۚ— فَلَمَّاۤ اَفَاقَ قَالَ سُبْحٰنَكَ تُبْتُ اِلَیْكَ وَاَنَا اَوَّلُ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟
او کله چې موسی زمونږ ټاکلې مودې ته راغی او خپل رب ورسره خبرې وکړی نو ویي ویل: ای زما ربه! ماته ځان وښایه چې په غبرګو سترګو درته وګورم. الله پاک وفرمایل ته هیڅکله ما نشې لیدلی[۵] بیا هم که تلوسه دی ډیره وي نو مخامخ غره ته وګوره که جیرې هغه په خپل ځای ولاړ پاتې شو نو کیدای شي ما وویني. نو کله چې الله پاک غره ته د دیدار وړانګې وځلولي نو غر ذرې ذرې له ځمکي سره هوار شو موسی بې هوشه پریووت. چې رابیدار شو نو وایی ویل ای الله ته له هر عیب نه پاک یې تاته مې توبه ده زه له هر چا نه لومړی منونکی یم.
[۵] ته ما په دنیا کې نشي لیدای( ابن جریر الطبری).
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قَالَ یٰمُوْسٰۤی اِنِّی اصْطَفَیْتُكَ عَلَی النَّاسِ بِرِسٰلٰتِیْ وَبِكَلَامِیْ ۖؗ— فَخُذْ مَاۤ اٰتَیْتُكَ وَكُنْ مِّنَ الشّٰكِرِیْنَ ۟
الله پاک وفرمایل ای موسی! ته مي په خپلو پیغامونو او له ما سره په خبرو کولو پر ټولو خلکو غوره کړی يي نو څه مې چې درکړي هغه ونیسه او له شکر کوونکو څخه اوسه.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَكَتَبْنَا لَهٗ فِی الْاَلْوَاحِ مِنْ كُلِّ شَیْءٍ مَّوْعِظَةً وَّتَفْصِیْلًا لِّكُلِّ شَیْءٍ ۚ— فَخُذْهَا بِقُوَّةٍ وَّاْمُرْ قَوْمَكَ یَاْخُذُوْا بِاَحْسَنِهَا ؕ— سَاُورِیْكُمْ دَارَ الْفٰسِقِیْنَ ۟
او هغه ته مو هر ډول نصیحت او په بشپړ ډول د هر څه بیان په تختو باندې لیکلی ورکړ او ورته مو وویل: منګولې پرې ولګوه او قوم ته دې هم امر وکړه چې ټولې غوره ښوونې يي په پوره ډول عملي کړي ـ ډیر ژر به د فاسقانو هستوګن ځای در وښایم.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
سَاَصْرِفُ عَنْ اٰیٰتِیَ الَّذِیْنَ یَتَكَبَّرُوْنَ فِی الْاَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ ؕ— وَاِنْ یَّرَوْا كُلَّ اٰیَةٍ لَّا یُؤْمِنُوْا بِهَا ۚ— وَاِنْ یَّرَوْا سَبِیْلَ الرُّشْدِ لَا یَتَّخِذُوْهُ سَبِیْلًا ۚ— وَاِنْ یَّرَوْا سَبِیْلَ الْغَیِّ یَتَّخِذُوْهُ سَبِیْلًا ؕ— ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا وَكَانُوْا عَنْهَا غٰفِلِیْنَ ۟
د هغو خلکو مخونه به زما د دلایلو له منلو نه واړوم چې په ځمکه کې په ناحقه لويي کوي. دوی که هر دلیل وویني ایمان پرې نه راوړي او که د هدایت هره لار ورښکاره کړای شي قدم پرې نه اخلي. خو که د هلاک لار وویني نو په منډه يي خپلوي ـ ځکه چې زمونږ دلایل يې درواغ ګڼلي او تل ترې بې پروا وو.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاتَّخَذَ قَوْمُ مُوْسٰی مِنْ بَعْدِهٖ مِنْ حُلِیِّهِمْ عِجْلًا جَسَدًا لَّهٗ خُوَارٌ ؕ— اَلَمْ یَرَوْا اَنَّهٗ لَا یُكَلِّمُهُمْ وَلَا یَهْدِیْهِمْ سَبِیْلًا ۘ— اِتَّخَذُوْهُ وَكَانُوْا ظٰلِمِیْنَ ۟
او د موسی له تګ وروسته د هغه قوم له ګاڼو څخه د خوسي په شان رمباړې وهوونکې مجسمه جوړه کړه، ایا دیته يې نه کتل چې دا بوت ورسره نه خبري کوي او نه ورته لار ښآيي. خو بیا يي هم هغه په خداي ونیو رښتیا هم چې ډیر زیات تیري کوونکي وو.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَلَمَّا سُقِطَ فِیْۤ اَیْدِیْهِمْ وَرَاَوْا اَنَّهُمْ قَدْ ضَلُّوْا ۙ— قَالُوْا لَىِٕنْ لَّمْ یَرْحَمْنَا رَبُّنَا وَیَغْفِرْ لَنَا لَنَكُوْنَنَّ مِنَ الْخٰسِرِیْنَ ۟
او کله چې په خپل کار پښیمانه[۶] او پوه شول چې بې لارې شوي وو نو ويي ویل: که زمونږ رب په مونږ مهربان نه شي او بښنه راته ونه کړي نو مونږ به خورا ډیر زیات زیانمن یو.
[۶] په عربي محاوره کې هر هغه چا ته چې په خپل تیر کوم کار پښیمانه وي( سقط في یدیه) جمله استعمالیږي په ځانګړي توګه هغه چاته چې خپل داسې دښمن راوپرزوي چې بیا يي وړل هم دده د اوږو پیټی وي( سقط فی یده او سقط) جملي استعمالوي ( ابن جریر الطبري)
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَلَمَّا رَجَعَ مُوْسٰۤی اِلٰی قَوْمِهٖ غَضْبَانَ اَسِفًا ۙ— قَالَ بِئْسَمَا خَلَفْتُمُوْنِیْ مِنْ بَعْدِیْ ۚ— اَعَجِلْتُمْ اَمْرَ رَبِّكُمْ ۚ— وَاَلْقَی الْاَلْوَاحَ وَاَخَذَ بِرَاْسِ اَخِیْهِ یَجُرُّهٗۤ اِلَیْهِ ؕ— قَالَ ابْنَ اُمَّ اِنَّ الْقَوْمَ اسْتَضْعَفُوْنِیْ وَكَادُوْا یَقْتُلُوْنَنِیْ ۖؗ— فَلَا تُشْمِتْ بِیَ الْاَعْدَآءَ وَلَا تَجْعَلْنِیْ مَعَ الْقَوْمِ الظّٰلِمِیْنَ ۟
او کله چي موسی له قهر نه ډک او افسوس کوونکی خپل قوم ته راستون شو نو ويي ویل: له ما وروسته مو زما ډیره بده نمایندګي کړې ده. ایا دومره صبر مو نه درلود چې د خپل رب د حکم د راتګ انتظار مو کړی وای تختې يې یو طرف ته کیښوولې او خپل ورور هارون يې د سر له ویښتانو ونیو او د ځان په لور يې راکش کړ. هارون ورته وویل: ای زما د مور ځویه[۷] قوم زه بې واکه کړی او ژدې و چې ومې وژني. نو دښمنان راباندې مه خوښوه او د ظالمانو په کتار کې مې مه راوله.
[۷] هارون او موسی د یوه پلار او یوي مور اولاد وو خو هغه پرې ځکه د پلار د ځوی پر ځای د مور ځوی غږ وکړ چې د مور مینه تر هر چا او اغیزمنه وي( ابن جریر الطبری).
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اِنَّ الَّذِیْنَ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ سَیَنَالُهُمْ غَضَبٌ مِّنْ رَّبِّهِمْ وَذِلَّةٌ فِی الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا ؕ— وَكَذٰلِكَ نَجْزِی الْمُفْتَرِیْنَ ۟
دا خبره پخه ده چې کومو کسانو خوسې په خدایي نیولی ډير ژر به د خپل رب په غضب اخته او په دنیوي ژوند کې به خوار او رسوا شې. مونږ بهتان تړونکو ته همدا ډول سزا ورکوو.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاخْتَارَ مُوْسٰی قَوْمَهٗ سَبْعِیْنَ رَجُلًا لِّمِیْقَاتِنَا ۚ— فَلَمَّاۤ اَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ قَالَ رَبِّ لَوْ شِئْتَ اَهْلَكْتَهُمْ مِّنْ قَبْلُ وَاِیَّایَ ؕ— اَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَلَ السُّفَهَآءُ مِنَّا ۚ— اِنْ هِیَ اِلَّا فِتْنَتُكَ ؕ— تُضِلُّ بِهَا مَنْ تَشَآءُ وَتَهْدِیْ مَنْ تَشَآءُ ؕ— اَنْتَ وَلِیُّنَا فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا وَاَنْتَ خَیْرُ الْغٰفِرِیْنَ ۟
او موسی له خپل قوم نه اویا تنه غوره کړل چې زمونږ په ټاکلې نیټه کې ورسره وي. خو چې کله هغه خلک یوې زلزلې ونیول نو موسی وویل ای زما ربه که تا غوښتې وای نو لا پخوا دې دوی او زه هلاکولای شو. ایا ته مونږ په هغه ګناه هلاکوي چې زمونږ ناپوهانو کړې وه؟ دا ستا له ازموینې څخه پرته څه نه وو. چا ته چې خوښه شي نو په داسې ازمیښت يې بې لارې کوي ا چې چا ته دې خوښه شي نو لار ورښايي. زمونږ واکدار همدا ته يي نو مونږ ته بښنه وکړه او راباندې مهربانه شه ته له هر چا ښه بښونکی يې.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاكْتُبْ لَنَا فِیْ هٰذِهِ الدُّنْیَا حَسَنَةً وَّفِی الْاٰخِرَةِ اِنَّا هُدْنَاۤ اِلَیْكَ ؕ— قَالَ عَذَابِیْۤ اُصِیْبُ بِهٖ مَنْ اَشَآءُ ۚ— وَرَحْمَتِیْ وَسِعَتْ كُلَّ شَیْءٍ ؕ— فَسَاَكْتُبُهَا لِلَّذِیْنَ یَتَّقُوْنَ وَیُؤْتُوْنَ الزَّكٰوةَ وَالَّذِیْنَ هُمْ بِاٰیٰتِنَا یُؤْمِنُوْنَ ۟ۚ
په دې دنیا کې نیکي را په برخه او په اخرت کې هم. مونږ تاته په رښتیني توګه پناه راوړې ده الله پاک فرمایل عذاب چې چاته وغواړم ورکوم يي خو رحمت مې له هر شي نه پراخ دی. نو دا به ډیر ژر د هغه چا په برخه کړم چې پرهیزګاري کوي. زکات ورکوي او زما په ایتونو ایمان راوړي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اَلَّذِیْنَ یَتَّبِعُوْنَ الرَّسُوْلَ النَّبِیَّ الْاُمِّیَّ الَّذِیْ یَجِدُوْنَهٗ مَكْتُوْبًا عِنْدَهُمْ فِی التَّوْرٰىةِ وَالْاِنْجِیْلِ ؗ— یَاْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوْفِ وَیَنْهٰىهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَیُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّبٰتِ وَیُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبٰٓىِٕثَ وَیَضَعُ عَنْهُمْ اِصْرَهُمْ وَالْاَغْلٰلَ الَّتِیْ كَانَتْ عَلَیْهِمْ ؕ— فَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا بِهٖ وَعَزَّرُوْهُ وَنَصَرُوْهُ وَاتَّبَعُوا النُّوْرَ الَّذِیْۤ اُنْزِلَ مَعَهٗۤ ۙ— اُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْمُفْلِحُوْنَ ۟۠
او هغو کسانو ته به يې ورکړم چې د هغه امي پیغمبر مني کوي چې په تورات او انجیل کې يي لاپخوا د هغه په هکله لیکنه لیدلې وه زما دا استازي به په نیکۍ ورته امر کوي او له بدئ نه به يي منع کوي پاک څیزونه به ورته حلالوي او ناپاک څیزونه به پرې حراموي. او هغه دورند پيټی او ځنځیرونه چې پر دوی وو ترې لرې کوي. نو هغو کسانو چې په دې پیغمبر يې ایمان راوړی هغه يې ژغورلی او د هغه ملاتړ يي کړی، او د هغې رڼا پیروي يي کړي ده چې په هغه نازله شوې ده په یقیني توګه همدودي بریمن دي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قُلْ یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ اِنِّیْ رَسُوْلُ اللّٰهِ اِلَیْكُمْ جَمِیْعَا ١لَّذِیْ لَهٗ مُلْكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۚ— لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ یُحْیٖ وَیُمِیْتُ ۪— فَاٰمِنُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهِ النَّبِیِّ الْاُمِّیِّ الَّذِیْ یُؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَكَلِمٰتِهٖ وَاتَّبِعُوْهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُوْنَ ۟
ای محمده! ووایه چې ای خلکو! زه تاسو ټولو ته د هغه الله له لورې رالیږلی شوی یم چې د اسمانونو او ځمکې واکمني یوازې له هغه سره ده. پرته له هغه بل خدای نشته ژوندي کول او مړه کول یوازې د هغه کار دی نو باید په الله او د هغه په هغه امي نبې استازي ایمان راوړئ چې په الله او د هغه په ګردو خبرو ایمان لري او پوره پیروي يي وکړئ کیدای شي چې تاسې لار ومومئ.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَمِنْ قَوْمِ مُوْسٰۤی اُمَّةٌ یَّهْدُوْنَ بِالْحَقِّ وَبِهٖ یَعْدِلُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَقَطَّعْنٰهُمُ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ اَسْبَاطًا اُمَمًا ؕ— وَاَوْحَیْنَاۤ اِلٰی مُوْسٰۤی اِذِ اسْتَسْقٰىهُ قَوْمُهٗۤ اَنِ اضْرِبْ بِّعَصَاكَ الْحَجَرَ ۚ— فَانْۢبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَیْنًا ؕ— قَدْ عَلِمَ كُلُّ اُنَاسٍ مَّشْرَبَهُمْ ؕ— وَظَلَّلْنَا عَلَیْهِمُ الْغَمَامَ وَاَنْزَلْنَا عَلَیْهِمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوٰی ؕ— كُلُوْا مِنْ طَیِّبٰتِ مَا رَزَقْنٰكُمْ ؕ— وَمَا ظَلَمُوْنَا وَلٰكِنْ كَانُوْۤا اَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُوْنَ ۟
او مونږ بني اسرائیل په دولسو پښو او خیلونو وویشل او کله چې قوم ترې د خړوبه ولو غوښتنه وکړه نو مونږ ورته وحې وکړه چې فلانی ډبره په خپله امساء ووهه. هغه و چې له ډبرې نه دولس چینې راوخوټیدې او هر خیل د اوبو څښلو خپل ځای وپيژانده. مونږ پرې د وریځې سیوری جوړ کړی او من او سلوې مې ورته راښکته کړی وه. او ورته ویلي مي وو چې هغه پاک څیزونه خورئ چې مونږ درکړي دي. هغوی په خپلو نارواء کړنو په مونږ تیری نه وکړی بلکې له خپلو ځانو سره يي تیرې کاوه.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاِذْ قِیْلَ لَهُمُ اسْكُنُوْا هٰذِهِ الْقَرْیَةَ وَكُلُوْا مِنْهَا حَیْثُ شِئْتُمْ وَقُوْلُوْا حِطَّةٌ وَّادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطِیْٓـٰٔتِكُمْ ؕ— سَنَزِیْدُ الْمُحْسِنِیْنَ ۟
او کله چې هغوی ته وویل شو چې دغه کلې ته ولاړ او چیرې مو چې څه خوښ وي هغه خورئ او زمونږ ګناهونه وبښه شعار په ویلو سره په دروازه سجده کوونکي ور داخل شئ نو مونږ به ستاسې ګناهونه وبښو. او د نیکوکارانو بدل به نور هم ډیر کړو.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَبَدَّلَ الَّذِیْنَ ظَلَمُوْا مِنْهُمْ قَوْلًا غَیْرَ الَّذِیْ قِیْلَ لَهُمْ فَاَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ رِجْزًا مِّنَ السَّمَآءِ بِمَا كَانُوْا یَظْلِمُوْنَ ۟۠
خو د هغوی سرغړوونکو ظالمانو له هغې چې ورته ویل شوی وه خبره په بل څه بدله کړه(۸) نو مونږ هم د هغوی د ظلم او تیری له کبله پرې له اسمان نه عذاب او مصیبت راښکته کړ.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَسْـَٔلْهُمْ عَنِ الْقَرْیَةِ الَّتِیْ كَانَتْ حَاضِرَةَ الْبَحْرِ ۘ— اِذْ یَعْدُوْنَ فِی السَّبْتِ اِذْ تَاْتِیْهِمْ حِیْتَانُهُمْ یَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعًا وَّیَوْمَ لَا یَسْبِتُوْنَ ۙ— لَا تَاْتِیْهِمْ ۛۚ— كَذٰلِكَ ۛۚ— نَبْلُوْهُمْ بِمَا كَانُوْا یَفْسُقُوْنَ ۟
او د هغه کلي په هکله هم ترې پوښتنه وکړه چې د بحر په غاړه پروت و. د شنبې په ورځ به له پولو اووښتل ځکه چې کبان به د شنبې په ورځ خورا ډیر د اوبو مخ ته راپورته کیدل او له شنبې پرته به په نورو ورځو کې به يي درک نه و. په همدی توګه مونږ هغوی د سرغړونې له کبله په ازمیښت کې واچوو.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاِذْ قَالَتْ اُمَّةٌ مِّنْهُمْ لِمَ تَعِظُوْنَ قَوْمَا ۙ— ١للّٰهُ مُهْلِكُهُمْ اَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِیْدًا ؕ— قَالُوْا مَعْذِرَةً اِلٰی رَبِّكُمْ وَلَعَلَّهُمْ یَتَّقُوْنَ ۟
او کله چې د هغوی یوي ډلې بلې ته وویل چې تاسې ولې هغو خلکو ته پند او نصیحت کوئ چې الله به يي هلاک او یا به سخت عذاب ورکړي؟ ځواب یي ورکړ چې په دی تکل پند ورکوو چې ستاسې رب ته مو خپل معذرت وړاندی کړی وي او هم کیدای شي چې هغوی له ګناه څخه ځانونه وژغوري.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَلَمَّا نَسُوْا مَا ذُكِّرُوْا بِهٖۤ اَنْجَیْنَا الَّذِیْنَ یَنْهَوْنَ عَنِ السُّوْٓءِ وَاَخَذْنَا الَّذِیْنَ ظَلَمُوْا بِعَذَابٍۭ بَىِٕیْسٍ بِمَا كَانُوْا یَفْسُقُوْنَ ۟
چې ورکړای شوی پند يي هیر کړ نو مونږ هغه خلک خلاص کړل چې د بدۍ مخه يي نیول. او تیري کوونکي مو د هغوی د ګناهونو له کبله په سخت عذاب وربړول.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاِذْ تَاَذَّنَ رَبُّكَ لَیَبْعَثَنَّ عَلَیْهِمْ اِلٰی یَوْمِ الْقِیٰمَةِ مَنْ یَّسُوْمُهُمْ سُوْٓءَ الْعَذَابِ ؕ— اِنَّ رَبَّكَ لَسَرِیْعُ الْعِقَابِ ۖۚ— وَاِنَّهٗ لَغَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟
او کله چې ستا رب اعلان وکړ چې خامخا به پر بني اسرائیلو داسې څوک مسلطوي چې تر قیامته به يي په سخت عذاب ربړوي. بې له شکه چې ستا د رب عذاب ډیر ژر راځي او بې شکه چې الله ډير بښونکی خورا مهربان دی.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَقَطَّعْنٰهُمْ فِی الْاَرْضِ اُمَمًا ۚ— مِنْهُمُ الصّٰلِحُوْنَ وَمِنْهُمْ دُوْنَ ذٰلِكَ ؗ— وَبَلَوْنٰهُمْ بِالْحَسَنٰتِ وَالسَّیِّاٰتِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُوْنَ ۟
او مونږ هغوی په ځمکه کې خواره واره کړل چې ځیني يې نیکان او ځيني يي پریوتي وو. او په ښه او بد ژوند سره مو وازمایل کیدای شي چې هغوی بیرته د الله په لور وګرځي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ وَّرِثُوا الْكِتٰبَ یَاْخُذُوْنَ عَرَضَ هٰذَا الْاَدْنٰی وَیَقُوْلُوْنَ سَیُغْفَرُ لَنَا ۚ— وَاِنْ یَّاْتِهِمْ عَرَضٌ مِّثْلُهٗ یَاْخُذُوْهُ ؕ— اَلَمْ یُؤْخَذْ عَلَیْهِمْ مِّیْثَاقُ الْكِتٰبِ اَنْ لَّا یَقُوْلُوْا عَلَی اللّٰهِ اِلَّا الْحَقَّ وَدَرَسُوْا مَا فِیْهِ ؕ— وَالدَّارُ الْاٰخِرَةُ خَیْرٌ لِّلَّذِیْنَ یَتَّقُوْنَ ؕ— اَفَلَا تَعْقِلُوْنَ ۟
خو هغوی چې له دوی وروسته پاتې او د تورات وارثان شول یوازې دنیوي ګټې اخلي او وايي چې: الله به بښنه راته وکړي او چې هر څومره ګټې يي مخې ته ورځي دریغ ترې نه کوي ایا له هغوی نه د تورات په واسطه وعده نه وه اخیستل شوې چې په الله به پرته له حق نه بل څه نه وایې؟ هغوی د کتاب لیکنه په بشپړ ډول لوستلې وه. او د اخرت کور د هغو خلکو لپاره ډیر غوره ځای دی چې ځانونه له بدیو څخه ژغوري. ایا له عقل څخه کار نه اخلئ؟.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاِذْ نَتَقْنَا الْجَبَلَ فَوْقَهُمْ كَاَنَّهٗ ظُلَّةٌ وَّظَنُّوْۤا اَنَّهٗ وَاقِعٌ بِهِمْ ۚ— خُذُوْا مَاۤ اٰتَیْنٰكُمْ بِقُوَّةٍ وَّاذْكُرُوْا مَا فِیْهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُوْنَ ۟۠
او کله چې مونږ پرې غر داسې راپورته کړ چې تابه ویل چترۍ ده او ددوی پوخ باور و چې پرې راغورځیږي. مونږ ورته وویل هغه څه ټینګ ونیسئ چې مونږ در کړی او له هغه څه نه ګټه پورته کړئ چې کتاب ترې ډک دی کیدای شې چې تاسې پرهیزګاران شئ.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاِذْ اَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِیْۤ اٰدَمَ مِنْ ظُهُوْرِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَاَشْهَدَهُمْ عَلٰۤی اَنْفُسِهِمْ ۚ— اَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ ؕ— قَالُوْا بَلٰی ۛۚ— شَهِدْنَا ۛۚ— اَنْ تَقُوْلُوْا یَوْمَ الْقِیٰمَةِ اِنَّا كُنَّا عَنْ هٰذَا غٰفِلِیْنَ ۟ۙ
ای محمده! هغه وخت یاد کړه چې کله ستا رب د ادم اولادې له شاګانو څخه د هغوی ځوځات راویستلی او بیا يي پر خپلو ځانو شاهدان نیولي وو. چې ایا زه ستاسې رب نه یم؟ ټولو ځواب ویلې ؤ چې هو! ته زمونږ رب يي. په دې مو شاهدي ده. دا کار مو ځکه وکړ هسې نه چې تاسې بیا د قیامت په ورځ ووایي چې مونږ ترې ناخبره وو.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اَوْ تَقُوْلُوْۤا اِنَّمَاۤ اَشْرَكَ اٰبَآؤُنَا مِنْ قَبْلُ وَكُنَّا ذُرِّیَّةً مِّنْ بَعْدِهِمْ ۚ— اَفَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَلَ الْمُبْطِلُوْنَ ۟
او یا ووايي چې زمونږ پلرونو له مونږ نه وړاندې شرک کړی او مونږ په هغوی پسې نسل وو. نو ایا اوس مونږ په هغه څه هلاکوې چې بې لارو خلکو کړي وو؟.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَكَذٰلِكَ نُفَصِّلُ الْاٰیٰتِ وَلَعَلَّهُمْ یَرْجِعُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَاَ الَّذِیْۤ اٰتَیْنٰهُ اٰیٰتِنَا فَانْسَلَخَ مِنْهَا فَاَتْبَعَهُ الشَّیْطٰنُ فَكَانَ مِنَ الْغٰوِیْنَ ۟
او ای محمده! د هغه چا حال ورته بیان کړه چې مونږ خپل ایتونه ورکړي وو[۱۰] خو هغه ترې ووت نو شیطان ورپسې شو تر څو چې د هغه د لار ورکو په ډله کې وګڼل شو.
[۱۰] د بني اسرائیلو د یوه سړي( بلعام ) نومې کیسه ده چې د خدای له لورې ورکړی علم يي په بې ځایه ډول په کار اچولی و.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَلَوْ شِئْنَا لَرَفَعْنٰهُ بِهَا وَلٰكِنَّهٗۤ اَخْلَدَ اِلَی الْاَرْضِ وَاتَّبَعَ هَوٰىهُ ۚ— فَمَثَلُهٗ كَمَثَلِ الْكَلْبِ ۚ— اِنْ تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ اَوْ تَتْرُكْهُ یَلْهَثْ ؕ— ذٰلِكَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا ۚ— فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَكَّرُوْنَ ۟
که مونږ غوښتي وای نو هغه به مو په خپلو ایتونو سره لوړ کړای وای خو هغه د ځمکې په لور زور وکړ او د خپلو نفسي غوښتنو پسې ولاړ. مثال يي د سپي دی. که پرې برید وکړی ژبه راوباسې او غاپې او که يي پریږدی هم غاپې. همدا د هغو خلکو مثال دی چې زمونږ ایتونو درواغ ګڼي. نو ته دا کیسې ورته وایه ښآيي چې هغوی فکر وکړي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
سَآءَ مَثَلَا ١لْقَوْمُ الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا وَاَنْفُسَهُمْ كَانُوْا یَظْلِمُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
مَنْ یَّهْدِ اللّٰهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِیْ ۚ— وَمَنْ یُّضْلِلْ فَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْخٰسِرُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَلَقَدْ ذَرَاْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِیْرًا مِّنَ الْجِنِّ وَالْاِنْسِ ۖؗ— لَهُمْ قُلُوْبٌ لَّا یَفْقَهُوْنَ بِهَا ؗ— وَلَهُمْ اَعْیُنٌ لَّا یُبْصِرُوْنَ بِهَا ؗ— وَلَهُمْ اٰذَانٌ لَّا یَسْمَعُوْنَ بِهَا ؕ— اُولٰٓىِٕكَ كَالْاَنْعَامِ بَلْ هُمْ اَضَلُّ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْغٰفِلُوْنَ ۟
مونږ د جهنم لپاره ډیر پیریان او انسانان پیدا کړي دي. هغوی زړونه لري خو د پوهې کار ترې نه اخلي سترګې يي شته خو حق پرې نه ویني او غوږونه يې شته خو حق ورباندې نه اوري. د څارویو په شان بلکې د هغوی نه هم ډیر لار ورکي دي. ځکه له هر څه نه بې پروا او ناخبره دي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَلِلّٰهِ الْاَسْمَآءُ الْحُسْنٰی فَادْعُوْهُ بِهَا ۪— وَذَرُوا الَّذِیْنَ یُلْحِدُوْنَ فِیْۤ اَسْمَآىِٕهٖ ؕ— سَیُجْزَوْنَ مَا كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ ۟
او الله پاک د غوره نومونو څښن دی په هغو سره یې یاد کړئ او د هغو خلکو څه پروا مه ساتئ چې د الله په نومونو کې کوږوالی کوي. ډير ژر به هغوی ته خپلو کړنو جزاء ورکړل شي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَمِمَّنْ خَلَقْنَاۤ اُمَّةٌ یَّهْدُوْنَ بِالْحَقِّ وَبِهٖ یَعْدِلُوْنَ ۟۠
[۱۱] مفسرین وايي چې مراد ترې محمدي امت دی( ابن جریر الطبری).
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاُمْلِیْ لَهُمْ ؕ— اِنَّ كَیْدِیْ مَتِیْنٌ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اَوَلَمْ یَتَفَكَّرُوْا ٚ— مَا بِصَاحِبِهِمْ مِّنْ جِنَّةٍ ؕ— اِنْ هُوَ اِلَّا نَذِیْرٌ مُّبِیْنٌ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اَوَلَمْ یَنْظُرُوْا فِیْ مَلَكُوْتِ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَمَا خَلَقَ اللّٰهُ مِنْ شَیْءٍ ۙ— وَّاَنْ عَسٰۤی اَنْ یَّكُوْنَ قَدِ اقْتَرَبَ اَجَلُهُمْ ۚ— فَبِاَیِّ حَدِیْثٍ بَعْدَهٗ یُؤْمِنُوْنَ ۟
ایا هغوی د اسمانو او ځمکې واکمنئ، د الله جلاجلاله پیدا کونې او دې خبرې ته چې کیدای شي د مرګ وخت يي نژدې شوی وي په غور نه دي ځیر شوي؟ ښه نو له دی خبرې پرته بل څه شته چې دوی پرې ایمان راوړي؟.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
یَسْـَٔلُوْنَكَ عَنِ السَّاعَةِ اَیَّانَ مُرْسٰىهَا ؕ— قُلْ اِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ رَبِّیْ ۚ— لَا یُجَلِّیْهَا لِوَقْتِهَاۤ اِلَّا هُوَ ؔؕۘ— ثَقُلَتْ فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— لَا تَاْتِیْكُمْ اِلَّا بَغْتَةً ؕ— یَسْـَٔلُوْنَكَ كَاَنَّكَ حَفِیٌّ عَنْهَا ؕ— قُلْ اِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ اللّٰهِ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟
ای محمده! هغوی له تا نه پوښتنه کوي چې قیامت به کله پیښیږي؟ ووایه د قیامت علم یوازې زما له رب سره دی او بس. په خپل وخت کې به يي هغه راښکاره کړي. د قیامت نامعلومې په اسمانو او ځمکې درنه ده. تاسو ته به ناببره راشي. هغوی تا داسې پوښتي لکه چې تا د قیامت په هکله ډيره څیړنه کړي وي. ای محمده! ورته ووایه د قیامت علم یوازې له الله سره دی خو ډیر خلک نه پوهیږي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
قُلْ لَّاۤ اَمْلِكُ لِنَفْسِیْ نَفْعًا وَّلَا ضَرًّا اِلَّا مَا شَآءَ اللّٰهُ ؕ— وَلَوْ كُنْتُ اَعْلَمُ الْغَیْبَ لَاسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَیْرِ ۛۚ— وَمَا مَسَّنِیَ السُّوْٓءُ ۛۚ— اِنْ اَنَا اِلَّا نَذِیْرٌ وَّبَشِیْرٌ لِّقَوْمٍ یُّؤْمِنُوْنَ ۟۠
ای محمده! ووایه چې زه د ځان لپاره د ګټې او تاوان واک نه لرم همغه څه راپیښیږي چې الله يې وغواړي. که زه په غیبو پوهیدای نو ډیرې ګټي به مې راټولې کړې او تاوان به هیڅکله نه و رارسیدلی. زه یو ډاروونکی او زیری ورکوونکی د هغه قوم یم چې خبره مني.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
هُوَ الَّذِیْ خَلَقَكُمْ مِّنْ نَّفْسٍ وَّاحِدَةٍ وَّجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِیَسْكُنَ اِلَیْهَا ۚ— فَلَمَّا تَغَشّٰىهَا حَمَلَتْ حَمْلًا خَفِیْفًا فَمَرَّتْ بِهٖ ۚ— فَلَمَّاۤ اَثْقَلَتْ دَّعَوَا اللّٰهَ رَبَّهُمَا لَىِٕنْ اٰتَیْتَنَا صَالِحًا لَّنَكُوْنَنَّ مِنَ الشّٰكِرِیْنَ ۟
الله پاک هغه ذات دی چې تاسې يي له یوه ساه کښ څخه پیدا کړي يي[۱۲] او د هغه ښځه يي هم له همغه نه پیدا کړی ده تر څو چې ورسره ارام شي. نو کله چې نارینه خپلې ښځې ته ورنژدې او هغې داسې کوچنې باور واخیست چې ښکته او پورته ورسره تلای شوه نو چې بار يي دروند شو خاوند او ښځې دواړو له خپل رب څخه غوښتنه وکړه چې ای الله! که مونږ ته دې روغ رمټ بچی راکړ نو مونږ به هرو، مرو له شکر کوونکو نه وو.
[۱۲] ډيرو مفسرینو ددی ایت مقداق ادم او حواء ښوولې مونږ د حسن بصری صاحب ترجمه چې انسان يي عام ښوولې غوره کړي ده، ابن جریر الطبری ۶/۱۷۶ او همدا ترجمه شیخ الهند او مولانا مودودی هم خوښه کړې ده.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اَیُشْرِكُوْنَ مَا لَا یَخْلُقُ شَیْـًٔا وَّهُمْ یُخْلَقُوْنَ ۟ۚ
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَلَا یَسْتَطِیْعُوْنَ لَهُمْ نَصْرًا وَّلَاۤ اَنْفُسَهُمْ یَنْصُرُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اِنَّ الَّذِیْنَ تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ عِبَادٌ اَمْثَالُكُمْ فَادْعُوْهُمْ فَلْیَسْتَجِیْبُوْا لَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
دا خبره ډاګیزه ده چې کوم څه تاسې پرته له الله نه بلئ هغوی ستاسې په شان د بل په واک کي دي نو که تاسې رښتینې یاست( چې هغوی هم خدایان دي) نوراو یې بلئ، چې ستاسې دعاء ګاني قبولې کړي.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اَلَهُمْ اَرْجُلٌ یَّمْشُوْنَ بِهَاۤ ؗ— اَمْ لَهُمْ اَیْدٍ یَّبْطِشُوْنَ بِهَاۤ ؗ— اَمْ لَهُمْ اَعْیُنٌ یُّبْصِرُوْنَ بِهَاۤ ؗ— اَمْ لَهُمْ اٰذَانٌ یَّسْمَعُوْنَ بِهَا ؕ— قُلِ ادْعُوْا شُرَكَآءَكُمْ ثُمَّ كِیْدُوْنِ فَلَا تُنْظِرُوْنِ ۟
ایا ستاسې باطل معبودان داسي پښې لري چي پرې ولاړ شي یا يي لاسونه شته چې څه پرې ونیسي؟ سترګي يي شته چې لیدل پرې وکړي؟ او ایا غوږونه لري چې اوریدل پرې وکړي؟ ای محمده! ووایه خپل خدایان مو راوبلئ او څه مو چې په وس پوره وي په ګډه يي زما پر خلاف وکړئ او نور راته حوصله مه کوئ.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
اِنَّ وَلِیِّ اللّٰهُ الَّذِیْ نَزَّلَ الْكِتٰبَ ۖؗ— وَهُوَ یَتَوَلَّی الصّٰلِحِیْنَ ۟
[۱۳] کافرانو رسول الله ته وویل زمونږ خدایانو ته بد مه وایه که نه په بده به درورسیږي نو الله پاک دا ایت نازل کړ.( ابن جریر الطبری).
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاِنْ تَدْعُوْهُمْ اِلَی الْهُدٰی لَا یَسْمَعُوْا ؕ— وَتَرٰىهُمْ یَنْظُرُوْنَ اِلَیْكَ وَهُمْ لَا یُبْصِرُوْنَ ۟
[۱۴] دا معبودان هرمره ناتوانه دي چې د نورو هدایت لاڅه چې د خپل ځان لپاره هم د هدایت په لار نه شي تلای.
[۱۵]هغوی بتانو ته سترګې جوړې کړې وي سړی ګمان کوي چې بت ګوري.
[۱۵]هغوی بتانو ته سترګې جوړې کړې وي سړی ګمان کوي چې بت ګوري.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
خُذِ الْعَفْوَ وَاْمُرْ بِالْعُرْفِ وَاَعْرِضْ عَنِ الْجٰهِلِیْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاِخْوَانُهُمْ یَمُدُّوْنَهُمْ فِی الْغَیِّ ثُمَّ لَا یُقْصِرُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاِذَا لَمْ تَاْتِهِمْ بِاٰیَةٍ قَالُوْا لَوْلَا اجْتَبَیْتَهَا ؕ— قُلْ اِنَّمَاۤ اَتَّبِعُ مَا یُوْحٰۤی اِلَیَّ مِنْ رَّبِّیْ ۚ— هٰذَا بَصَآىِٕرُ مِنْ رَّبِّكُمْ وَهُدًی وَّرَحْمَةٌ لِّقَوْمٍ یُّؤْمِنُوْنَ ۟
ای محمده کله چې ته کافرانو ته د هغوی غوښتلې معجزه رانه وړی نو وايي چې ولې دې د ځان لپاره یوه معجزه نه ده غوره کړې؟ ووایه چې زه د همغه څه پسې روان یم چې د خپل رب له لورې راته وحې شي. او دا قران ستاسې د رب له لورې خبرې منونکي قوم ته تر ټولو غوره دلیل، ښوونه او رحمت دی.
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
وَاِذَا قُرِئَ الْقُرْاٰنُ فَاسْتَمِعُوْا لَهٗ وَاَنْصِتُوْا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُوْنَ ۟
আৰবী তাফছীৰসমূহ:
আল-কোৰআনুল কাৰীমৰ অৰ্থানুবাদ - অনুবাদ কৰিছে মৌলুলৱী জানবাজ চৰফৰাজ চাহাবে। - অনুবাদসমূহৰ সূচীপত্ৰ
পুস্তু ভাষাত আল-কোৰআনুল কাৰীমৰ অৰ্থানুবাদ। অনুবাদ কৰিছে মোল্লা জাঞ্জাবাজ ছৰফৰাজ চাহাবে।