Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Pashto translation - Maulvi Janbaz Sarfaraz * - Translations’ Index
اعراف
اِتَّبِعُوْا مَاۤ اُنْزِلَ اِلَیْكُمْ مِّنْ رَّبِّكُمْ وَلَا تَتَّبِعُوْا مِنْ دُوْنِهٖۤ اَوْلِیَآءَ ؕ— قَلِیْلًا مَّا تَذَكَّرُوْنَ ۟
ای خلکو! د هغه څه مننه وکړئ چې تاسې ته دخپل رب له لورې نازل شوی دی له الله نه پرته د نورو دوستانو پیروي مه کوئ. تاسي ډیر لږ پند اخلئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَمَا كَانَ دَعْوٰىهُمْ اِذْ جَآءَهُمْ بَاْسُنَاۤ اِلَّاۤ اَنْ قَالُوْۤا اِنَّا كُنَّا ظٰلِمِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَنَسْـَٔلَنَّ الَّذِیْنَ اُرْسِلَ اِلَیْهِمْ وَلَنَسْـَٔلَنَّ الْمُرْسَلِیْنَ ۟ۙ
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَنَقُصَّنَّ عَلَیْهِمْ بِعِلْمٍ وَّمَا كُنَّا غَآىِٕبِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَالْوَزْنُ یَوْمَىِٕذِ ١لْحَقُّ ۚ— فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِیْنُهٗ فَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْمُفْلِحُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدْ خَلَقْنٰكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنٰكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلٰٓىِٕكَةِ اسْجُدُوْا لِاٰدَمَ ۖۗ— فَسَجَدُوْۤا اِلَّاۤ اِبْلِیْسَ ؕ— لَمْ یَكُنْ مِّنَ السّٰجِدِیْنَ ۟
او په تحقیق مونږ تاسې پیدا کړئ بیا مو شکل او څیره درکړه او بیا مو ملایکو ته وویل چې آدم ته سجده وکړئ. پرته له ابلیس څخه له سجده کوونکو نه وو نورو ټولو پریښتو سجده وکړه.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ مَا مَنَعَكَ اَلَّا تَسْجُدَ اِذْ اَمَرْتُكَ ؕ— قَالَ اَنَا خَیْرٌ مِّنْهُ ۚ— خَلَقْتَنِیْ مِنْ نَّارٍ وَّخَلَقْتَهٗ مِنْ طِیْنٍ ۟
الله پاک وفرمایل: ابلیسه! څه شي منع کړې چې سجده دې ونه کړه سره له دی چې ما درته امر کړی وو؟ ابلیس وویل: زه له ادم نه غوره یم ځکه چې زه تاله اور نه پیدا کړی یم او هغه دې له خټې نه.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ اَنْظِرْنِیْۤ اِلٰی یَوْمِ یُبْعَثُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ اِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ فَبِمَاۤ اَغْوَیْتَنِیْ لَاَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَكَ الْمُسْتَقِیْمَ ۟ۙ
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ لَاٰتِیَنَّهُمْ مِّنْ بَیْنِ اَیْدِیْهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ وَعَنْ اَیْمَانِهِمْ وَعَنْ شَمَآىِٕلِهِمْ ؕ— وَلَا تَجِدُ اَكْثَرَهُمْ شٰكِرِیْنَ ۟
او بیا به هغوی ته مخامخ د څټ له لورې، له ښې اړخه، او له کیڼ اړخ څخه راشم ـ نو ته به اکثریت شکر کوونکي ونه مومې.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَیٰۤاٰدَمُ اسْكُنْ اَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ فَكُلَا مِنْ حَیْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُوْنَا مِنَ الظّٰلِمِیْنَ ۟
او ای ادمه! ته او ښځه دې په جنت کې اوسئ هر چیرې مو چې خوښه وي خوراک ترې کوئ. خو یواز دغې یوې ونې ته به نه نژدې کیږئ او که ورنژدی شوئ نو تاسې به له تیري کوونکو یاست.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّیْطٰنُ لِیُبْدِیَ لَهُمَا مَا وٗرِیَ عَنْهُمَا مِنْ سَوْاٰتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهٰىكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هٰذِهِ الشَّجَرَةِ اِلَّاۤ اَنْ تَكُوْنَا مَلَكَیْنِ اَوْ تَكُوْنَا مِنَ الْخٰلِدِیْنَ ۟
شیطان دواړه په وسوسه کې واچول تر څو یې هغه شرم ځایونه ښکاره کړي چې له هغوی نه پټ شوي وو نو ورته یې وویل: ستاسېې رب چې تاسې له دې ونې نه منعه کړي یئ ددې باعث پرته له دې بل څه نه دی چې چیرې تاسې پرښتې نه شئ یا تل پاتې ژوند در په برخه نشې.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَاسَمَهُمَاۤ اِنِّیْ لَكُمَا لَمِنَ النّٰصِحِیْنَ ۟ۙ
Arabic explanations of the Qur’an:
فَدَلّٰىهُمَا بِغُرُوْرٍ ۚ— فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْاٰتُهُمَا وَطَفِقَا یَخْصِفٰنِ عَلَیْهِمَا مِنْ وَّرَقِ الْجَنَّةِ ؕ— وَنَادٰىهُمَا رَبُّهُمَاۤ اَلَمْ اَنْهَكُمَا عَنْ تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ وَاَقُلْ لَّكُمَاۤ اِنَّ الشَّیْطٰنَ لَكُمَا عَدُوٌّ مُّبِیْنٌ ۟
په چل او دوکه یې له هغه ځایه راښکته کړل نو چې ادم او حواء د ونې خوند وڅاکه، د شرم ځایونه یې بربنډ او هڅه یې وکړه چې د جنت د ونو پاڼې پرې لاندې باندې ونښلوي الله پرې غږ وکړ چې ایا ما تاسې له دې ونې منع کړي نه واست؟ او تاسې ته مې نه وو ویلي چې شیطان ستاسې ډانګ پیلې دښمن دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَا رَبَّنَا ظَلَمْنَاۤ اَنْفُسَنَا ٚ— وَاِنْ لَّمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُوْنَنَّ مِنَ الْخٰسِرِیْنَ ۟
دواړو وویل ای زمونږ ربه! مونږ په خپلو ځانونو تیری کړی دی که ته راته راته بښنه ونه کړې او راباندې مهربان نه شې نو مونږ به خامخا له زیان کارانو نه وو.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ فِیْهَا تَحْیَوْنَ وَفِیْهَا تَمُوْتُوْنَ وَمِنْهَا تُخْرَجُوْنَ ۟۠
Arabic explanations of the Qur’an:
یٰبَنِیْۤ اٰدَمَ قَدْ اَنْزَلْنَا عَلَیْكُمْ لِبَاسًا یُّوَارِیْ سَوْاٰتِكُمْ وَرِیْشًا ؕ— وَلِبَاسُ التَّقْوٰی ۙ— ذٰلِكَ خَیْرٌ ؕ— ذٰلِكَ مِنْ اٰیٰتِ اللّٰهِ لَعَلَّهُمْ یَذَّكَّرُوْنَ ۟
ای د ادم اولادې! مونږ تاسې ته کالي در کړي چې شرم ځایونه مو وپوښي او د بدن د ساتنې او ښکلا وسیله مو وي. د تقوا او پرهیزګارۍ کالي تر ټولو غوره دي. دا د الله له نښو څخه یوه نښه ده پکاره ده چې هغوی پرې پند واخلي.
Arabic explanations of the Qur’an:
یٰبَنِیْۤ اٰدَمَ لَا یَفْتِنَنَّكُمُ الشَّیْطٰنُ كَمَاۤ اَخْرَجَ اَبَوَیْكُمْ مِّنَ الْجَنَّةِ یَنْزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِیُرِیَهُمَا سَوْاٰتِهِمَا ؕ— اِنَّهٗ یَرٰىكُمْ هُوَ وَقَبِیْلُهٗ مِنْ حَیْثُ لَا تَرَوْنَهُمْ ؕ— اِنَّا جَعَلْنَا الشَّیٰطِیْنَ اَوْلِیَآءَ لِلَّذِیْنَ لَا یُؤْمِنُوْنَ ۟
ای د ادم اولادې! باید شیطان مو په فتنه کې وانه اچوي لکه څنګه یې چې ستاسې مور او پلار له جنت نه بیرون کړي او لباس یې ترې ویستلی ؤ تر څو یې د شرم ځایونه وربر بنډ کړي. خبره همدا ده چې شیطان او د هغه لښکر تاسې له هغې خوا نه ویني یې نه وینئ . مونږ شیطانان د هغو خلکو دوستان ګرځولي دي چې ایمان نه راوړي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِذَا فَعَلُوْا فَاحِشَةً قَالُوْا وَجَدْنَا عَلَیْهَاۤ اٰبَآءَنَا وَاللّٰهُ اَمَرَنَا بِهَا ؕ— قُلْ اِنَّ اللّٰهَ لَا یَاْمُرُ بِالْفَحْشَآءِ ؕ— اَتَقُوْلُوْنَ عَلَی اللّٰهِ مَا لَا تَعْلَمُوْنَ ۟
کله چې هغوی کوم د شرم کار کړی نو وايې چې همدا زمونږ د پلرونو کاروو. او الله هم راته پرې امر کړی دی. ای محمده! ووایه چې الله پاک د بدۍ امر نه کوي. ایا په الله پورې هغه خبري تړئ چې تاسې پرې نه پوهیږئ؟
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلْ اَمَرَ رَبِّیْ بِالْقِسْطِ ۫— وَاَقِیْمُوْا وُجُوْهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَّادْعُوْهُ مُخْلِصِیْنَ لَهُ الدِّیْنَ ؕ۬— كَمَا بَدَاَكُمْ تَعُوْدُوْنَ ۟ؕ
ای محمده! ووایه: زما رب په انصاف امر کړی او غوښتې یې دي چې په هر لمانځه کې د هغه په لور مخونه سم کړئ. په داسې حال کې يې راوبلئ چې خپل دین مو سوچه د هغه لپاره ګرځولی وي او لکه څنګه یې چې لومړنی ځل پیدا کړي ياست په همغه شان به بیا د هغه لور ته ورستنیږئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَرِیْقًا هَدٰی وَفَرِیْقًا حَقَّ عَلَیْهِمُ الضَّلٰلَةُ ؕ— اِنَّهُمُ اتَّخَذُوا الشَّیٰطِیْنَ اَوْلِیَآءَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَیَحْسَبُوْنَ اَنَّهُمْ مُّهْتَدُوْنَ ۟
ځینو ته الله پاک لار ښوولې او د څینو یې بې لارې په برخه کړې ده. ځکه چې هغوی پرته له الله نه شیطانان خپل دوستان نیولي او ګومان کوي چې په سمه لار روان دي.
Arabic explanations of the Qur’an:
یٰبَنِیْۤ اٰدَمَ خُذُوْا زِیْنَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَّكُلُوْا وَاشْرَبُوْا وَلَا تُسْرِفُوْا ؕۚ— اِنَّهٗ لَا یُحِبُّ الْمُسْرِفِیْنَ ۟۠
ای د ادم اولادې! باید په هر جومات کې په خپله ښکلا سینګار اوسئ، وخورئ او وڅښئ خو اسراف مه کوئ ځکه چې الله پاک اسراف کوونکي نه خوښوي.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِیْنَةَ اللّٰهِ الَّتِیْۤ اَخْرَجَ لِعِبَادِهٖ وَالطَّیِّبٰتِ مِنَ الرِّزْقِ ؕ— قُلْ هِیَ لِلَّذِیْنَ اٰمَنُوْا فِی الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا خَالِصَةً یَّوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— كَذٰلِكَ نُفَصِّلُ الْاٰیٰتِ لِقَوْمٍ یَّعْلَمُوْنَ ۟
ای محمده! ووایه د الله هغه ښکلا چا حرامه کړې ده چې د خپلو بنده ګانو لپاره یې راویستلې ده او چا پاک او خوندور خوراک حرام کړی دی؟ ووایه دا ټول څیزونه په دنیا کې د ایمان راوړونکو لپاره دي. او په اخرت کې خو په ځانګړي توګه همدوی دي. په همدې توګه مونږ د پوهیدونکي قوم لپاره نښې بیانوو.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلْ اِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّیَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَالْاِثْمَ وَالْبَغْیَ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَاَنْ تُشْرِكُوْا بِاللّٰهِ مَا لَمْ یُنَزِّلْ بِهٖ سُلْطٰنًا وَّاَنْ تَقُوْلُوْا عَلَی اللّٰهِ مَا لَا تَعْلَمُوْنَ ۟
ای محمده! ووایه زما رب ښکاره او پټ ټول بد کارونه منع کړي دي او هم منع کړې ده چې له الله سره هغه څه شریکان ونیسئ چې الله پاک پرې کوم دلیل نه دی رالیږلی. او هم یې منع کړې ده چې پر الله هغه څه وتړئ چې تاسې پرې نه پوهیږئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلِكُلِّ اُمَّةٍ اَجَلٌ ۚ— فَاِذَا جَآءَ اَجَلُهُمْ لَا یَسْتَاْخِرُوْنَ سَاعَةً وَّلَا یَسْتَقْدِمُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
یٰبَنِیْۤ اٰدَمَ اِمَّا یَاْتِیَنَّكُمْ رُسُلٌ مِّنْكُمْ یَقُصُّوْنَ عَلَیْكُمْ اٰیٰتِیْ ۙ— فَمَنِ اتَّقٰی وَاَصْلَحَ فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُوْنَ ۟
ای د ادم اولادې! که تاسې ته ستاسې له مینځ نه استازي راغلل او زما ایتونه یې تاسې ته بیانول. نو هر چا چې له بدو ځان وژغوره او کړنې یې روغې کړې نو هیڅ ډار به پرې نه وي او نه به غمجن کیږي.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرٰی عَلَی اللّٰهِ كَذِبًا اَوْ كَذَّبَ بِاٰیٰتِهٖ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ یَنَالُهُمْ نَصِیْبُهُمْ مِّنَ الْكِتٰبِ ؕ— حَتّٰۤی اِذَا جَآءَتْهُمْ رُسُلُنَا یَتَوَفَّوْنَهُمْ ۙ— قَالُوْۤا اَیْنَ مَا كُنْتُمْ تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ؕ— قَالُوْا ضَلُّوْا عَنَّا وَشَهِدُوْا عَلٰۤی اَنْفُسِهِمْ اَنَّهُمْ كَانُوْا كٰفِرِیْنَ ۟
نو د هغه چا نه به لوی ظالم څوک وي چې پر الله درواغ تړي؟ او یا یې ایتونه درواغ ګڼي؟ دا ډول خلک به خپله لیکلې برخه اخلي. تر هغو چې زمونږ استازي ورته د روح اخیستلو لپاره راشي نو ورته وایې به. اوس چیرې دي هغه څیزونه چې تاسې به پرته له الله نه رابلل؟ دوي به وايي له مونږ ورک شول او پر ځانو به شاهدي ووایې چې په رښتیا هم کافران وو.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ ادْخُلُوْا فِیْۤ اُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ مِّنَ الْجِنِّ وَالْاِنْسِ فِی النَّارِ ؕ— كُلَّمَا دَخَلَتْ اُمَّةٌ لَّعَنَتْ اُخْتَهَا ؕ— حَتّٰۤی اِذَا ادَّارَكُوْا فِیْهَا جَمِیْعًا ۙ— قَالَتْ اُخْرٰىهُمْ لِاُوْلٰىهُمْ رَبَّنَا هٰۤؤُلَآءِ اَضَلُّوْنَا فَاٰتِهِمْ عَذَابًا ضِعْفًا مِّنَ النَّارِ ؕ۬— قَالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَّلٰكِنْ لَّا تَعْلَمُوْنَ ۟
الله به وفرمایې اوس نو د هغو پیریانو او انسانانو سره یو ځای اور ته ولاړ شئ چې له تاسې وړاندې ورغلي دي. کله هم چې یو امت اور ته ننوځي نو پر خپلو پخوانیو ډلو به لعنت وایې. ان تر هغو چې ټول سره یو ځای شي نو وروستي به د لومړیو په هکله ووایې ای زمونږ ربه! دغو خلکو مونږ بې لارې کړي وو نو اوس دوه چنده عذاب ورکړه. الله پاک به وفرمايي ستاسې هر یو ته دوه چنده عذاب دی خو تاسې نه پوهیږئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
اِنَّ الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا وَاسْتَكْبَرُوْا عَنْهَا لَا تُفَتَّحُ لَهُمْ اَبْوَابُ السَّمَآءِ وَلَا یَدْخُلُوْنَ الْجَنَّةَ حَتّٰی یَلِجَ الْجَمَلُ فِیْ سَمِّ الْخِیَاطِ ؕ— وَكَذٰلِكَ نَجْزِی الْمُجْرِمِیْنَ ۟
دا پخه خبره ده چې کومو کسانو زمونږ ایتونه درواغ ګڼلي او له منلو نه یې تکبر کړی دی د اسمان دروازې به هیڅکله ورته خلاصې نه او جنت ته به ولاړ نشي. جنت ته تلل یې هومره ناشونی کار دی لکه اوښ چې د ستنې په سوري کې ورننه ووځي. مونږ په همدې ډول مجرمانو ته جزا ورکوو.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ لَا نُكَلِّفُ نَفْسًا اِلَّا وُسْعَهَاۤ ؗ— اُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ الْجَنَّةِ ۚ— هُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟
او کومو کسانو چې ایمان راوړی او نیکې کړنې یې خپلې کړي ښکاره ده چې مونږ پر هیچا د هغه له توان نه پورته بار نه ږدو. نو همدا ډول خلک د جنت خاوندان دي. او تل به پکې وي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَنَزَعْنَا مَا فِیْ صُدُوْرِهِمْ مِّنْ غِلٍّ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهِمُ الْاَنْهٰرُ ۚ— وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِیْ هَدٰىنَا لِهٰذَا ۫— وَمَا كُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْلَاۤ اَنْ هَدٰىنَا اللّٰهُ ۚ— لَقَدْ جَآءَتْ رُسُلُ رَبِّنَا بِالْحَقِّ ؕ— وَنُوْدُوْۤا اَنْ تِلْكُمُ الْجَنَّةُ اُوْرِثْتُمُوْهَا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ۟
د هغوی په زړونو کې چې کوم خیری وي هغه به مونږ وباسو، لاندی به ترې ویالې بهیږي او وایې به چې: دا د الله پاک مهرباني ده چې مونږ ته یې دا لار وښووله. که هغه مونږ ته ښوونه نه وای کړې مونږ په خپله لار نه شوای میندلای. رښتیا هم چې زمونږ د رب پیغمبران په حقه راغلي وو. په همغه وخت کې به غږ وشي دا جنت چې تاسې يې وارثان ګرځولي شوی یاست ستاسو د هغو عملونو بدل دی چې تاسو به کول.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَنَادٰۤی اَصْحٰبُ الْجَنَّةِ اَصْحٰبَ النَّارِ اَنْ قَدْ وَجَدْنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقًّا فَهَلْ وَجَدْتُّمْ مَّا وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا ؕ— قَالُوْا نَعَمْ ۚ— فَاَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ اَنْ لَّعْنَةُ اللّٰهِ عَلَی الظّٰلِمِیْنَ ۟ۙ
د جنت خاوندان به د اور پر خاوندانو غږ کوي چې مونږ خو ټول هغه څه ومیندل چې زمونږ رب له مونږ سره وعده کړې وه. ایا تاسې هم هغه څه په رښتیا ومیندل چې رب مو درسره وعده کړی وه؟ دوزخیان به ځواب ورکړي هو! نو د دوی په مینځ ک به اعلان کوونکی اعلان وکړي چې: د الله لعنت دې پر تیري کوونکو وي.
Arabic explanations of the Qur’an:
الَّذِیْنَ یَصُدُّوْنَ عَنْ سَبِیْلِ اللّٰهِ وَیَبْغُوْنَهَا عِوَجًا ۚ— وَهُمْ بِالْاٰخِرَةِ كٰفِرُوْنَ ۟ۘ
Arabic explanations of the Qur’an:
وَبَیْنَهُمَا حِجَابٌ ۚ— وَعَلَی الْاَعْرَافِ رِجَالٌ یَّعْرِفُوْنَ كُلًّا بِسِیْمٰىهُمْ ۚ— وَنَادَوْا اَصْحٰبَ الْجَنَّةِ اَنْ سَلٰمٌ عَلَیْكُمْ ۫— لَمْ یَدْخُلُوْهَا وَهُمْ یَطْمَعُوْنَ ۟
ددې دواړو ډلو په مینځ کې به یوه پوله او پرده وي ـ د پولي په سر به ځیني سړي ناست وي چې دوزخیان او جنتیان به له نښو څخه پيژني. د جنت پر خلکو به غږ کوي سلام پر تاسې. په خپله به لا جنت ته تللې نه وي خو هیله به یې لري.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِذَا صُرِفَتْ اَبْصَارُهُمْ تِلْقَآءَ اَصْحٰبِ النَّارِ ۙ— قَالُوْا رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا مَعَ الْقَوْمِ الظّٰلِمِیْنَ ۟۠
Arabic explanations of the Qur’an:
وَنَادٰۤی اَصْحٰبُ الْاَعْرَافِ رِجَالًا یَّعْرِفُوْنَهُمْ بِسِیْمٰىهُمْ قَالُوْا مَاۤ اَغْنٰی عَنْكُمْ جَمْعُكُمْ وَمَا كُنْتُمْ تَسْتَكْبِرُوْنَ ۟
همدغه لوړ ناست خلک به ځینو هغو سړیو ته چې له نښو نه یې پيژني غږ کوي چې ایا ستاسې ډیر مالونه او تکبر او لوئي ژوند مو په ښه رانه غلل؟
Arabic explanations of the Qur’an:
اَهٰۤؤُلَآءِ الَّذِیْنَ اَقْسَمْتُمْ لَا یَنَالُهُمُ اللّٰهُ بِرَحْمَةٍ ؕ— اُدْخُلُوا الْجَنَّةَ لَا خَوْفٌ عَلَیْكُمْ وَلَاۤ اَنْتُمْ تَحْزَنُوْنَ ۟
ایا دا جنتیان همغه کسان دي چې تاسو به قسمونه خوړل چې د الله پاک رحمت به ونه ویني؟ اوس خو هغوی ته ویلې شوي دي چې جنت ته ولاړ شئ هیڅ ډار به درباندې نه وي او نه به غم سره مخ شئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَنَادٰۤی اَصْحٰبُ النَّارِ اَصْحٰبَ الْجَنَّةِ اَنْ اَفِیْضُوْا عَلَیْنَا مِنَ الْمَآءِ اَوْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللّٰهُ ؕ— قَالُوْۤا اِنَّ اللّٰهَ حَرَّمَهُمَا عَلَی الْكٰفِرِیْنَ ۟ۙ
دوزخیان به جنتیانو ته غږ کوي چې د اوبو او هغه خوراک چې الله درکړی دی څه مونږ ته هم راواچوئ. جنتیان به ځواب ورکوي چې الله پاک دا دواړه نعمتونه پر کافرانو بند کړي دي.
Arabic explanations of the Qur’an:
الَّذِیْنَ اتَّخَذُوْا دِیْنَهُمْ لَهْوًا وَّلَعِبًا وَّغَرَّتْهُمُ الْحَیٰوةُ الدُّنْیَا ۚ— فَالْیَوْمَ نَنْسٰىهُمْ كَمَا نَسُوْا لِقَآءَ یَوْمِهِمْ هٰذَا ۙ— وَمَا كَانُوْا بِاٰیٰتِنَا یَجْحَدُوْنَ ۟
پر هغو کافرانو چې دین یې په ټوکو مسخرو نیولي او د دنیا ژوند غولولي وو. نن یې مونږ همغه شان هیروو لکه چې هغوی ددی ورځې ملاقات هیر کړی، او زمونږ ایتونو نه یې انکار کاوه.
Arabic explanations of the Qur’an:
هَلْ یَنْظُرُوْنَ اِلَّا تَاْوِیْلَهٗ ؕ— یَوْمَ یَاْتِیْ تَاْوِیْلُهٗ یَقُوْلُ الَّذِیْنَ نَسُوْهُ مِنْ قَبْلُ قَدْ جَآءَتْ رُسُلُ رَبِّنَا بِالْحَقِّ ۚ— فَهَلْ لَّنَا مِنْ شُفَعَآءَ فَیَشْفَعُوْا لَنَاۤ اَوْ نُرَدُّ فَنَعْمَلَ غَیْرَ الَّذِیْ كُنَّا نَعْمَلُ ؕ— قَدْ خَسِرُوْۤا اَنْفُسَهُمْ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَّا كَانُوْا یَفْتَرُوْنَ ۟۠
اوس دا خلک پرته له دې کوم څیز ته سترګې په لار دي چې له هغه څه سره مخ شي چې دا کتاب یې بیانوي؟ او په کومه ورځ چې د کتاب له خوا ښوول شوي شیان راشي نو د هغو کسانو چې دا کتاب يې هیر کړی وو یوازینۍ خبره به همدا وي چې رښتیا هم زمونږ د رب استازي په حقه راغلي وو. ایا اوس څوک شته چې زمونږ شفاعت وکړي؟ او ایا کیدای شي چې مونږ بیرته دنیا ته ولیږل شو چې له پخوانیو کړنو څخه پرته نوی عملونه وکړو. په رښتیا يې خپل ځانونه زیانمن او هغه درواغ چې دوی تړل ټول ترې وکړل شول.
Arabic explanations of the Qur’an:
اِنَّ رَبَّكُمُ اللّٰهُ الَّذِیْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ فِیْ سِتَّةِ اَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوٰی عَلَی الْعَرْشِ ۫— یُغْشِی الَّیْلَ النَّهَارَ یَطْلُبُهٗ حَثِیْثًا ۙ— وَّالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُوْمَ مُسَخَّرٰتٍ بِاَمْرِهٖ ؕ— اَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْاَمْرُ ؕ— تَبٰرَكَ اللّٰهُ رَبُّ الْعٰلَمِیْنَ ۟
بې شکه ستاسې رب الله دی هغه ذات چې اسمانونه او ځمکه یې په شپږو ورځو کې پیدا او بیا يې پر عرش استواء[۶] وکړه د شپې تیاره پر ورځې خورا په منډه خپروي. لمر، سپوږمۍ او ستوري یې په داسې وړ پیدا کړل چې په بشپړ ډول د هغه منوونکي دي ـ خبردار چې پیدایښت او حکم چلول یوازې د هغه دي . برکت والا دی هغه الله چې د ټول علم رب دی.
[۶] استوا د عربي لغت له مخې د ( پاسه کیدلو او ځای نیولو) په معنا دی، د استواء نسبت چې الله ته شوی دی نو مونږ یې معنا کړي چې الله پاک په عرش استوا وکړه داسې استوا چې له شان سره یې ښايي: نو استوا يي معلومه ده چې الله په عرش استوا کړي خو په کیفیت یې نه پوهیږو او ددې خبرې څیړل بدعت دی. والله اعلم( فتح القدیر د امام شوکاني)
Arabic explanations of the Qur’an:
اُدْعُوْا رَبَّكُمْ تَضَرُّعًا وَّخُفْیَةً ؕ— اِنَّهٗ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِیْنَ ۟ۚ
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا تُفْسِدُوْا فِی الْاَرْضِ بَعْدَ اِصْلَاحِهَا وَادْعُوْهُ خَوْفًا وَّطَمَعًا ؕ— اِنَّ رَحْمَتَ اللّٰهِ قَرِیْبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِیْنَ ۟
او په ځمکه کې له جوړښت او روغې وروسته یې فساد مه کوئ. او الله پاک له ډار او هیلې[۷] سره وبلئ. بې شکه چې د الله مهرباني نیکو کارانو ته ډیره نژدې ده.
[۷] د مؤمن ایمان باید د ډار، او هیلو ترمینځ وي هر وخت باید د الله له عذاب نه وډارشي او مهربانۍ ته يې هیله من وي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَهُوَ الَّذِیْ یُرْسِلُ الرِّیٰحَ بُشْرًاۢ بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهٖ ؕ— حَتّٰۤی اِذَاۤ اَقَلَّتْ سَحَابًا ثِقَالًا سُقْنٰهُ لِبَلَدٍ مَّیِّتٍ فَاَنْزَلْنَا بِهِ الْمَآءَ فَاَخْرَجْنَا بِهٖ مِنْ كُلِّ الثَّمَرٰتِ ؕ— كَذٰلِكَ نُخْرِجُ الْمَوْتٰی لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُوْنَ ۟
او الله هغه ذات دی چې د خپل رحمت( باران) نه وړاندې زیري ورکوونکي بادونه را الوزوي. تر څو پنډې وریځې را پورته او بیا یې د یوه وچ وطن په لور بیایو له همدغو وریځو اوبه راښکته کوو او د اوبو په واسطه هر ډول میوې مینځ ته راوړو. په همدې توګه مونږ مړي هم بیرته راژوندي کوو پکار دي چې تاسې پند واخلئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَالْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَبَاتُهٗ بِاِذْنِ رَبِّهٖ ۚ— وَالَّذِیْ خَبُثَ لَا یَخْرُجُ اِلَّا نَكِدًا ؕ— كَذٰلِكَ نُصَرِّفُ الْاٰیٰتِ لِقَوْمٍ یَّشْكُرُوْنَ ۟۠
غوره ځمکه د خپل رب په حکم ښه حاصل راټوکوي. او ناکاره ځمکه پرته له بابیزه حاصل بل څه نهرا زرغونوي. په همدی توګه مونږ د هغو خلکو لپاره چې شکر کوي ټولې نښې او دلایل بیانوو.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَقَدْ اَرْسَلْنَا نُوْحًا اِلٰی قَوْمِهٖ فَقَالَ یٰقَوْمِ اعْبُدُوا اللّٰهَ مَا لَكُمْ مِّنْ اِلٰهٍ غَیْرُهٗ ؕ— اِنِّیْۤ اَخَافُ عَلَیْكُمْ عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیْمٍ ۟
په یقین چې مونږ نوح د هغه قوم ته ولیږه نوح وویل ای زما قومه! د یو الله عبادت وکړئ. پرته له هغه ستاسې بل هیڅ خدای نشته. زه پر تاسې د یوې لویې ورځې له عذاب نه ډاریږم.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ الْمَلَاُ مِنْ قَوْمِهٖۤ اِنَّا لَنَرٰىكَ فِیْ ضَلٰلٍ مُّبِیْنٍ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ یٰقَوْمِ لَیْسَ بِیْ ضَلٰلَةٌ وَّلٰكِنِّیْ رَسُوْلٌ مِّنْ رَّبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
اَوَعَجِبْتُمْ اَنْ جَآءَكُمْ ذِكْرٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ عَلٰی رَجُلٍ مِّنْكُمْ لِیُنْذِرَكُمْ وَلِتَتَّقُوْا وَلَعَلَّكُمْ تُرْحَمُوْنَ ۟
ایا دا خبره درته د حیرانتیا وړ ښکار چې ستاسې یو سړي تاسي ته د رب له لورې پند راووړ چې تاسې و ډاروي چې له شرک نه ځانونه وژغورئ کیدای شي پر تاسې مهرباني وکړای شي.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَكَذَّبُوْهُ فَاَنْجَیْنٰهُ وَالَّذِیْنَ مَعَهٗ فِی الْفُلْكِ وَاَغْرَقْنَا الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا ؕ— اِنَّهُمْ كَانُوْا قَوْمًا عَمِیْنَ ۟۠
خو هغوی درواغجن وګاڼه مونږ نوح او دهغه مسلمان ملګري په یوه کښتۍ کې خلاص کړل او هغه کسانو مو ډوب کړل چې زمونږ ایتونه یې درواغ ګڼلي وو. رښتیا همغوی ړانده وو.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِلٰی عَادٍ اَخَاهُمْ هُوْدًا ؕ— قَالَ یٰقَوْمِ اعْبُدُوا اللّٰهَ مَا لَكُمْ مِّنْ اِلٰهٍ غَیْرُهٗ ؕ— اَفَلَا تَتَّقُوْنَ ۟
مونږ عادیانو ته د هغوی ورور هود ولیږه. هغه وویل ای زما قومه! د یو الله عبادت وکړئ له هغه پرته ستاسې بل هیڅ خدای نشته. ایا تاسې پرهیزګاري نه کوئ؟
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ الْمَلَاُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا مِنْ قَوْمِهٖۤ اِنَّا لَنَرٰىكَ فِیْ سَفَاهَةٍ وَّاِنَّا لَنَظُنُّكَ مِنَ الْكٰذِبِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ یٰقَوْمِ لَیْسَ بِیْ سَفَاهَةٌ وَّلٰكِنِّیْ رَسُوْلٌ مِّنْ رَّبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
اُبَلِّغُكُمْ رِسٰلٰتِ رَبِّیْ وَاَنَا لَكُمْ نَاصِحٌ اَمِیْنٌ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
اَوَعَجِبْتُمْ اَنْ جَآءَكُمْ ذِكْرٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ عَلٰی رَجُلٍ مِّنْكُمْ لِیُنْذِرَكُمْ ؕ— وَاذْكُرُوْۤا اِذْ جَعَلَكُمْ خُلَفَآءَ مِنْ بَعْدِ قَوْمِ نُوْحٍ وَّزَادَكُمْ فِی الْخَلْقِ بَصْۜطَةً ۚ— فَاذْكُرُوْۤا اٰلَآءَ اللّٰهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُوْنَ ۟
ایا دا خبره تاسې ته د حیرانتیا وړ ښکاري چې ستاسې یوه سړي تاسې ته د رب له لورې پند راوړ چې تاسې وډاروي؟ او هغه را یاد کړئ چې الله پاک تاسې د نوح د قوم پر ځای شته، ښه دنګ او لوړ بدنونه یې درکړل نو د الله نعمتونه په یاد ولرئ تر څو مو خلاصون په برخه شي.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوْۤا اَجِئْتَنَا لِنَعْبُدَ اللّٰهَ وَحْدَهٗ وَنَذَرَ مَا كَانَ یَعْبُدُ اٰبَآؤُنَا ۚ— فَاْتِنَا بِمَا تَعِدُنَاۤ اِنْ كُنْتَ مِنَ الصّٰدِقِیْنَ ۟
قوم يې وویل ته د همدې لپاره راغلی یې چې مونږ یوازې د یو الله عبادت وکړو؟ او هغه څه پریږدو چې زمونږ پلرونو یې عبادت کاوه؟ که ته رښتینی یې نو هغه عذاب راوړه چې ته پرې مونږ ډاروي.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ قَدْ وَقَعَ عَلَیْكُمْ مِّنْ رَّبِّكُمْ رِجْسٌ وَّغَضَبٌ ؕ— اَتُجَادِلُوْنَنِیْ فِیْۤ اَسْمَآءٍ سَمَّیْتُمُوْهَاۤ اَنْتُمْ وَاٰبَآؤُكُمْ مَّا نَزَّلَ اللّٰهُ بِهَا مِنْ سُلْطٰنٍ ؕ— فَانْتَظِرُوْۤا اِنِّیْ مَعَكُمْ مِّنَ الْمُنْتَظِرِیْنَ ۟
هود وویل: په یقیني توګه د الله عذاب او قهرستاسې په برخه دی. ایا تاسې په داسې نومونو کې چې تاسو او پلرونو مو له ځانه جوړ کړي او الله پاک پری کوم دلیل نه دی رالیږلې له ما سره جګړه او جنجال کوئ؟ نو د عذاب انتظار وکړئ زه هم له تاسې سره انتظار کوم.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَاَنْجَیْنٰهُ وَالَّذِیْنَ مَعَهٗ بِرَحْمَةٍ مِّنَّا وَقَطَعْنَا دَابِرَ الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا وَمَا كَانُوْا مُؤْمِنِیْنَ ۟۠
مونږ هود او د هغه مسلمان ملګري په خپل رحمت سره خلاص کړل. او د هغو خلکو بیخ او بکر مو وویست چې زمونږ ایتونه یې درواغ ګڼل او ایمان یې نه راووړ.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِلٰی ثَمُوْدَ اَخَاهُمْ صٰلِحًا ۘ— قَالَ یٰقَوْمِ اعْبُدُوا اللّٰهَ مَا لَكُمْ مِّنْ اِلٰهٍ غَیْرُهٗ ؕ— قَدْ جَآءَتْكُمْ بَیِّنَةٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ ؕ— هٰذِهٖ نَاقَةُ اللّٰهِ لَكُمْ اٰیَةً فَذَرُوْهَا تَاْكُلْ فِیْۤ اَرْضِ اللّٰهِ وَلَا تَمَسُّوْهَا بِسُوْٓءٍ فَیَاْخُذَكُمْ عَذَابٌ اَلِیْمٌ ۟
او ثمودیانو ته مو د هغوی ورور صالح ولیږه. هغه ورته وویل: ای زما قومه د یو الله عبادت وکړئ پرته له هغه مو بل خدای نشته. تاسې ته د خپل رب روښانه دلیل راغی. دغه د الله او ښه تاسې ته یوه نښه ده. پریږدئ چې د الله په ځمکه وڅري او په بدۍ لاس مه ور وړئ که نه نو دردناک عذاب به مو ونیسي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاذْكُرُوْۤا اِذْ جَعَلَكُمْ خُلَفَآءَ مِنْ بَعْدِ عَادٍ وَّبَوَّاَكُمْ فِی الْاَرْضِ تَتَّخِذُوْنَ مِنْ سُهُوْلِهَا قُصُوْرًا وَّتَنْحِتُوْنَ الْجِبَالَ بُیُوْتًا ۚ— فَاذْكُرُوْۤا اٰلَآءَ اللّٰهِ وَلَا تَعْثَوْا فِی الْاَرْضِ مُفْسِدِیْنَ ۟
او هغه را په زړه کړئ چې الله پاک له عادیانو وروسته د هغوی پر ځای میشته کړئ په ځمکه کې یې ځای درکړ دا دی نن یې په هوارو او نرمو برخو کې ماڼۍ جوړ وئ او غرونه یې د هستوګنې لپاره کنئ، نو د الله نعمتونه مه هیروئ او په ځمکه کې د ګډوډۍ او فساد هڅه مه کوئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ الْمَلَاُ الَّذِیْنَ اسْتَكْبَرُوْا مِنْ قَوْمِهٖ لِلَّذِیْنَ اسْتُضْعِفُوْا لِمَنْ اٰمَنَ مِنْهُمْ اَتَعْلَمُوْنَ اَنَّ صٰلِحًا مُّرْسَلٌ مِّنْ رَّبِّهٖ ؕ— قَالُوْۤا اِنَّا بِمَاۤ اُرْسِلَ بِهٖ مُؤْمِنُوْنَ ۟
سر غړوونکو لویې کوونکو مشرانو د قوم ناتوانو او بې وسې مؤمنانو ته وویل: ایا تاسې په رښتیا سره پوهیږئ چې صالح د خپل رب له لورې رالیږلی شوی دی؟ هغو وویل هو! او زمونږ په هغه څه ایمان دی چې دی پرې رالیږلی شوی دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ الَّذِیْنَ اسْتَكْبَرُوْۤا اِنَّا بِالَّذِیْۤ اٰمَنْتُمْ بِهٖ كٰفِرُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
فَعَقَرُوا النَّاقَةَ وَعَتَوْا عَنْ اَمْرِ رَبِّهِمْ وَقَالُوْا یٰصٰلِحُ ائْتِنَا بِمَا تَعِدُنَاۤ اِنْ كُنْتَ مِنَ الْمُرْسَلِیْنَ ۟
نو هغه وو چې او ښه یې ووژله او له خپل رب نه یې پوره سروغړاوه او صالح ته یې وویل که ته رښتیا پیغمبر یې نو هغه عذاب دې راوله چې ته پرې مونږ ډاروې.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَاَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَاَصْبَحُوْا فِیْ دَارِهِمْ جٰثِمِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
فَتَوَلّٰی عَنْهُمْ وَقَالَ یٰقَوْمِ لَقَدْ اَبْلَغْتُكُمْ رِسَالَةَ رَبِّیْ وَنَصَحْتُ لَكُمْ وَلٰكِنْ لَّا تُحِبُّوْنَ النّٰصِحِیْنَ ۟
صالح له هغوی نه ولاړ او ویل یې ای زما قومه! ما د خپل رب پیغام تاسې ته ورساوو، د نیکۍ په لور مې وبللئ خو افسوس چې تاسې پند ورکوونکي نه خوښوئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَاَنْجَیْنٰهُ وَاَهْلَهٗۤ اِلَّا امْرَاَتَهٗ ۖؗ— كَانَتْ مِنَ الْغٰبِرِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاَمْطَرْنَا عَلَیْهِمْ مَّطَرًا ؕ— فَانْظُرْ كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِیْنَ ۟۠
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِلٰی مَدْیَنَ اَخَاهُمْ شُعَیْبًا ؕ— قَالَ یٰقَوْمِ اعْبُدُوا اللّٰهَ مَا لَكُمْ مِّنْ اِلٰهٍ غَیْرُهٗ ؕ— قَدْ جَآءَتْكُمْ بَیِّنَةٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ فَاَوْفُوا الْكَیْلَ وَالْمِیْزَانَ وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ اَشْیَآءَهُمْ وَلَا تُفْسِدُوْا فِی الْاَرْضِ بَعْدَ اِصْلَاحِهَا ؕ— ذٰلِكُمْ خَیْرٌ لَّكُمْ اِنْ كُنْتُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟ۚ
او د مدین اوسیدونکو ته مو د هغوی ورور شیعب ولیږه. شیعب وویل ای زما قومه د یو الله عبادت وکړئ پرته له هغه مو بل خدای نشته. تاسې ته د خپل رب له لورې روښانه نښه راغلې ده. نو پیمانه او تله پوره کړئ او خلکو ته د هغوی په شیانو کې تاوان مه اړوئ. دا کارونه درته ډیر غوره دي که مؤمنان یاست.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا تَقْعُدُوْا بِكُلِّ صِرَاطٍ تُوْعِدُوْنَ وَتَصُدُّوْنَ عَنْ سَبِیْلِ اللّٰهِ مَنْ اٰمَنَ بِهٖ وَتَبْغُوْنَهَا عِوَجًا ۚ— وَاذْكُرُوْۤا اِذْ كُنْتُمْ قَلِیْلًا فَكَثَّرَكُمْ ۪— وَانْظُرُوْا كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِیْنَ ۟
او په لارو کې ډاکې مه اچوئ چې مؤمنان ډاروئ د الله له لارې نه یې منع کوئ او د الله دسمې لارې د کږولو هڅه کوئ او هغه وخت یاد کړئ چې تاسې ډیر لږ واست الله پاک ډیر کړئ نو اوس وګورئ د مفسدینو پای څه شو؟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِنْ كَانَ طَآىِٕفَةٌ مِّنْكُمْ اٰمَنُوْا بِالَّذِیْۤ اُرْسِلْتُ بِهٖ وَطَآىِٕفَةٌ لَّمْ یُؤْمِنُوْا فَاصْبِرُوْا حَتّٰی یَحْكُمَ اللّٰهُ بَیْنَنَا ۚ— وَهُوَ خَیْرُ الْحٰكِمِیْنَ ۟
که ستاسې ځینی خلک زما راوړی دین مي او ځیني يې نه مني نو صبر وکړئ چې الله پاک زمونږ په مینځ کې پریکړه وکړي او هغه خورا ښه پریکړه کوونکی دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ الْمَلَاُ الَّذِیْنَ اسْتَكْبَرُوْا مِنْ قَوْمِهٖ لَنُخْرِجَنَّكَ یٰشُعَیْبُ وَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا مَعَكَ مِنْ قَرْیَتِنَاۤ اَوْ لَتَعُوْدُنَّ فِیْ مِلَّتِنَا ؕ— قَالَ اَوَلَوْ كُنَّا كٰرِهِیْنَ ۟ۚ
د هغه د قوم متکبرو مشرانو وویل: ای شعیبه! مونږ به تا او ستا ملګري له خپل کلي نه وشړو او یا به ته زمونږ لارې ته بیرته راګرځي. شعیب ځواب ورکړ. که څه هم مونږ ناخوښه وو؟
Arabic explanations of the Qur’an:
قَدِ افْتَرَیْنَا عَلَی اللّٰهِ كَذِبًا اِنْ عُدْنَا فِیْ مِلَّتِكُمْ بَعْدَ اِذْ نَجّٰىنَا اللّٰهُ مِنْهَا ؕ— وَمَا یَكُوْنُ لَنَاۤ اَنْ نَّعُوْدَ فِیْهَاۤ اِلَّاۤ اَنْ یَّشَآءَ اللّٰهُ رَبُّنَا ؕ— وَسِعَ رَبُّنَا كُلَّ شَیْءٍ عِلْمًا ؕ— عَلَی اللّٰهِ تَوَكَّلْنَا ؕ— رَبَّنَا افْتَحْ بَیْنَنَا وَبَیْنَ قَوْمِنَا بِالْحَقِّ وَاَنْتَ خَیْرُ الْفٰتِحِیْنَ ۟
که مونږ بیرته ستاسې دین ومانه سره له دې چې الله ترې خلاص کړي یو نو پر الله به مو ډیر لوی درواغ تړلي وي. او دا ناشونې ده چې مونږ به بیرته ستاسې دین ته در اوړو. هو! که زمونږ د رب الله خوښه وي ( مونږ پکې څه نه شو ویلی). د هغه علم خورا پراخ او په هرڅه پوهیږي. او پر همغه زمونږ توکل دی. ای زمونږ ربه! زمونږ او زمونږ د قوم په مینځ کې د حق پریکړه وکړه ته خورا غوره پریکړه کوونکی یې.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ الْمَلَاُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا مِنْ قَوْمِهٖ لَىِٕنِ اتَّبَعْتُمْ شُعَیْبًا اِنَّكُمْ اِذًا لَّخٰسِرُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
فَاَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَاَصْبَحُوْا فِیْ دَارِهِمْ جٰثِمِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا شُعَیْبًا كَاَنْ لَّمْ یَغْنَوْا فِیْهَا ۛۚ— اَلَّذِیْنَ كَذَّبُوْا شُعَیْبًا كَانُوْا هُمُ الْخٰسِرِیْنَ ۟
هغه خلک چې شعیب یې درواغجن ګاڼه داسې تس نس شول لکه چې په هغو کورنو کې له سره اوسیدلي نه وو. او یوازې هغه خلک زیانمن شول چې شعیب یې درواغجن ګڼلی و.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَتَوَلّٰی عَنْهُمْ وَقَالَ یٰقَوْمِ لَقَدْ اَبْلَغْتُكُمْ رِسٰلٰتِ رَبِّیْ وَنَصَحْتُ لَكُمْ ۚ— فَكَیْفَ اٰسٰی عَلٰی قَوْمٍ كٰفِرِیْنَ ۟۠
نو شعیب له هغوی نه ووت او ویل یي ای زما قوم! تاسې ته مې د خپل رب ټول پیغامونه در ورسول، پند او نصیحت مې درکړ نو اوس ولې په کافر قوم پسې افسوس وکړم؟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَاۤ اَرْسَلْنَا فِیْ قَرْیَةٍ مِّنْ نَّبِیٍّ اِلَّاۤ اَخَذْنَاۤ اَهْلَهَا بِالْبَاْسَآءِ وَالضَّرَّآءِ لَعَلَّهُمْ یَضَّرَّعُوْنَ ۟
او مونږ چې کله هم کوم کلي ته استازی لیږلی نو د هغه ځای اوسیدونکي مو په سختیو[۱] او ستونزو[۲] اخته کړي تر څو عذر او زارۍ وکړي.
[۱] لکه لوږه او فقر.
[۲] لکه ناروغتیا ( ابن جریر الطبري)
[۲] لکه ناروغتیا ( ابن جریر الطبري)
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ بَدَّلْنَا مَكَانَ السَّیِّئَةِ الْحَسَنَةَ حَتّٰی عَفَوْا وَّقَالُوْا قَدْ مَسَّ اٰبَآءَنَا الضَّرَّآءُ وَالسَّرَّآءُ فَاَخَذْنٰهُمْ بَغْتَةً وَّهُمْ لَا یَشْعُرُوْنَ ۟
او بیا مو د هغوی بده ورځ په سوکالۍ بدله کړی ان تر دې چې هر څه یې ډير شوي او ویلي يي دي چې سختي او خوښي زمونږ پلرونو ته هم رسیدلې وه نو بیا مو په داسې حال کې چې ګمان یي هم نه وه ناببره ونیول.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَوْ اَنَّ اَهْلَ الْقُرٰۤی اٰمَنُوْا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَرَكٰتٍ مِّنَ السَّمَآءِ وَالْاَرْضِ وَلٰكِنْ كَذَّبُوْا فَاَخَذْنٰهُمْ بِمَا كَانُوْا یَكْسِبُوْنَ ۟
او که چیرې د کلیو اوسیدونکو ایمان راوړی او پرهیزګاري يي کړې وای نو مونږ به خامخا پرې د اسمان او ځمکې برکتونه راتوۍ کړې وای خو هغوی( زمونږ استازي) درواغ ګڼل نو مونږ هم په خپلو کړنو ونیول.
Arabic explanations of the Qur’an:
اَفَاَمِنَ اَهْلُ الْقُرٰۤی اَنْ یَّاْتِیَهُمْ بَاْسُنَا بَیَاتًا وَّهُمْ نَآىِٕمُوْنَ ۟ؕ
Arabic explanations of the Qur’an:
اَوَاَمِنَ اَهْلُ الْقُرٰۤی اَنْ یَّاْتِیَهُمْ بَاْسُنَا ضُحًی وَّهُمْ یَلْعَبُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
اَوَلَمْ یَهْدِ لِلَّذِیْنَ یَرِثُوْنَ الْاَرْضَ مِنْ بَعْدِ اَهْلِهَاۤ اَنْ لَّوْ نَشَآءُ اَصَبْنٰهُمْ بِذُنُوْبِهِمْ ۚ— وَنَطْبَعُ عَلٰی قُلُوْبِهِمْ فَهُمْ لَا یَسْمَعُوْنَ ۟
ایا هغو خلکو ته چې د ځمکې له پخوانیو هستوګنو څخه وروسته د هغې واکمن شوي دي دا څرګنده نه ده چې که مونږ غوښتې وای نو په خپلو ګناهونو به مو نیولي وو؟ او په زړونو به مو ورته مهرلګولی ؤ چې هیڅ یې نه اوریده؟
Arabic explanations of the Qur’an:
تِلْكَ الْقُرٰی نَقُصُّ عَلَیْكَ مِنْ اَنْۢبَآىِٕهَا ۚ— وَلَقَدْ جَآءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّنٰتِ ۚ— فَمَا كَانُوْا لِیُؤْمِنُوْا بِمَا كَذَّبُوْا مِنْ قَبْلُ ؕ— كَذٰلِكَ یَطْبَعُ اللّٰهُ عَلٰی قُلُوْبِ الْكٰفِرِیْنَ ۟
مونږ تاسو ته ددغو کلیو کیسې پوره بیانوو چې خپل رسولان ورته له ښکاره نښو سره راغلي وو. خو هغوی په هغه څه ایمان راوړونکي نه وو چې پخوا يې درواغ ګڼلي وو. په همدې توګه الله پاک د کافرانو په زړونو مهر لګوي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا وَجَدْنَا لِاَكْثَرِهِمْ مِّنْ عَهْدٍ ۚ— وَاِنْ وَّجَدْنَاۤ اَكْثَرَهُمْ لَفٰسِقِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ بَعَثْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ مُّوْسٰی بِاٰیٰتِنَاۤ اِلٰی فِرْعَوْنَ وَمَلَاۡىِٕهٖ فَظَلَمُوْا بِهَا ۚ— فَانْظُرْ كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِیْنَ ۟
بیا مو له دوی وروسته موسی له خپلو معجزو سره فرعون او د هغه د قوم مشرانو ته واستاوه خو هغوی له معجزو سره د تیرې او ظلم لاره خپله کړه. نو وګوره چې د فساد کوونکو پای څه شو؟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ مُوْسٰی یٰفِرْعَوْنُ اِنِّیْ رَسُوْلٌ مِّنْ رَّبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟ۙ
Arabic explanations of the Qur’an:
حَقِیْقٌ عَلٰۤی اَنْ لَّاۤ اَقُوْلَ عَلَی اللّٰهِ اِلَّا الْحَقَّ ؕ— قَدْ جِئْتُكُمْ بِبَیِّنَةٍ مِّنْ رَّبِّكُمْ فَاَرْسِلْ مَعِیَ بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ ۟ؕ
دا خبره ډانګ پیلې کوم چې زه پر الله پرته له حق نه بل څه نه تړم ـ او دا هم پخه خبره ده چې زه تاسې ته ستاسي د رب له لورې د معجزې سره راغلې یم. نو پریږده چې بنې اسرائیل له ماسره شي.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ اِنْ كُنْتَ جِئْتَ بِاٰیَةٍ فَاْتِ بِهَاۤ اِنْ كُنْتَ مِنَ الصّٰدِقِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
فَاَلْقٰی عَصَاهُ فَاِذَا هِیَ ثُعْبَانٌ مُّبِیْنٌ ۟ۚۖ
Arabic explanations of the Qur’an:
وَّنَزَعَ یَدَهٗ فَاِذَا هِیَ بَیْضَآءُ لِلنّٰظِرِیْنَ ۟۠
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ الْمَلَاُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ اِنَّ هٰذَا لَسٰحِرٌ عَلِیْمٌ ۟ۙ
Arabic explanations of the Qur’an:
یُّرِیْدُ اَنْ یُّخْرِجَكُمْ مِّنْ اَرْضِكُمْ ۚ— فَمَاذَا تَاْمُرُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوْۤا اَرْجِهْ وَاَخَاهُ وَاَرْسِلْ فِی الْمَدَآىِٕنِ حٰشِرِیْنَ ۟ۙ
Arabic explanations of the Qur’an:
یَاْتُوْكَ بِكُلِّ سٰحِرٍ عَلِیْمٍ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَجَآءَ السَّحَرَةُ فِرْعَوْنَ قَالُوْۤا اِنَّ لَنَا لَاَجْرًا اِنْ كُنَّا نَحْنُ الْغٰلِبِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ نَعَمْ وَاِنَّكُمْ لَمِنَ الْمُقَرَّبِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوْا یٰمُوْسٰۤی اِمَّاۤ اَنْ تُلْقِیَ وَاِمَّاۤ اَنْ نَّكُوْنَ نَحْنُ الْمُلْقِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ اَلْقُوْا ۚ— فَلَمَّاۤ اَلْقَوْا سَحَرُوْۤا اَعْیُنَ النَّاسِ وَاسْتَرْهَبُوْهُمْ وَجَآءُوْ بِسِحْرٍ عَظِیْمٍ ۟
موسی وویل تاسي يي وغوځوئ. نو چې هغوی خپل څیزونه وغورځول یو دم یي د خلکو سترګې تر اغیزې لاندې راوستلې او ويي ډار کړل، رښتیا هم چې ډیر لوی سحر يي وړاندې کړ.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاَوْحَیْنَاۤ اِلٰی مُوْسٰۤی اَنْ اَلْقِ عَصَاكَ ۚ— فَاِذَا هِیَ تَلْقَفُ مَا یَاْفِكُوْنَ ۟ۚ
Arabic explanations of the Qur’an:
فَوَقَعَ الْحَقُّ وَبَطَلَ مَا كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ ۟ۚ
Arabic explanations of the Qur’an:
فَغُلِبُوْا هُنَالِكَ وَانْقَلَبُوْا صٰغِرِیْنَ ۟ۚ
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاُلْقِیَ السَّحَرَةُ سٰجِدِیْنَ ۟ۙ
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوْۤا اٰمَنَّا بِرَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟ۙ
Arabic explanations of the Qur’an:
رَبِّ مُوْسٰی وَهٰرُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ فِرْعَوْنُ اٰمَنْتُمْ بِهٖ قَبْلَ اَنْ اٰذَنَ لَكُمْ ۚ— اِنَّ هٰذَا لَمَكْرٌ مَّكَرْتُمُوْهُ فِی الْمَدِیْنَةِ لِتُخْرِجُوْا مِنْهَاۤ اَهْلَهَا ۚ— فَسَوْفَ تَعْلَمُوْنَ ۟
فرعون وویل: ایا تاسو زما له اجازې پرته ایمان راوړ؟ دا ستاسې یوه دسیسه وه چې په ښار کې مو سره تړلې وه تر څو ترې اصلي اوسیدونکي وباسئ. نو اوس به یې نتیجه ووینئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَاُقَطِّعَنَّ اَیْدِیَكُمْ وَاَرْجُلَكُمْ مِّنْ خِلَافٍ ثُمَّ لَاُصَلِّبَنَّكُمْ اَجْمَعِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوْۤا اِنَّاۤ اِلٰی رَبِّنَا مُنْقَلِبُوْنَ ۟ۚ
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا تَنْقِمُ مِنَّاۤ اِلَّاۤ اَنْ اٰمَنَّا بِاٰیٰتِ رَبِّنَا لَمَّا جَآءَتْنَا ؕ— رَبَّنَاۤ اَفْرِغْ عَلَیْنَا صَبْرًا وَّتَوَفَّنَا مُسْلِمِیْنَ ۟۠
او تا په مونږ کې پرته له دې بله ګناه نده لیدلې چې مونږ د خپل رب په هغو معجزو ایمان راوړ چې مونږ ته ډاګیزې او ثابتې شوي. ای زمونږ ربه! مونږ ته صبر راکړه او تا ته مو مسلمانان دروله.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ الْمَلَاُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ اَتَذَرُ مُوْسٰی وَقَوْمَهٗ لِیُفْسِدُوْا فِی الْاَرْضِ وَیَذَرَكَ وَاٰلِهَتَكَ ؕ— قَالَ سَنُقَتِّلُ اَبْنَآءَهُمْ وَنَسْتَحْیٖ نِسَآءَهُمْ ۚ— وَاِنَّا فَوْقَهُمْ قٰهِرُوْنَ ۟
د فرعون د قوم مشرانو وویل: ته موسی او د هغه قوم ته مخه ورکوې چې په ځمکه کې ګډوډي جوړه تا، او ستا خدایان پریږدي؟ فرعون وویل نه بلکې مونږ به يي نران ووژنو او ښځې به يي ژوندۍ پریږدو او مونږ پر هغوی برلاسي یو.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ مُوْسٰی لِقَوْمِهِ اسْتَعِیْنُوْا بِاللّٰهِ وَاصْبِرُوْا ۚ— اِنَّ الْاَرْضَ لِلّٰهِ ۙ۫— یُوْرِثُهَا مَنْ یَّشَآءُ مِنْ عِبَادِهٖ ؕ— وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِیْنَ ۟
موسی خپل قوم ته وویل: له الله نه کومک وغواړئ. او صبر وکړئ بې شکه چې ځمکه د الله ده په خپلو بنده ګانو کې یې چې چاته خوښه شي په واک کې يي ورکوي. او بالاخره بری د پرهیزګارانو په برخه دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوْۤا اُوْذِیْنَا مِنْ قَبْلِ اَنْ تَاْتِیَنَا وَمِنْ بَعْدِ مَا جِئْتَنَا ؕ— قَالَ عَسٰی رَبُّكُمْ اَنْ یُّهْلِكَ عَدُوَّكُمْ وَیَسْتَخْلِفَكُمْ فِی الْاَرْضِ فَیَنْظُرَ كَیْفَ تَعْمَلُوْنَ ۟۠
قوم يي وویل ستا له راتګ نه وړاندې هم مونږ ځورول کیدو او دا دی ستا له راتګ نه وروسته هم. موسی ځواب ورکړ چې نژدې ده چې رب مو دښمن هلاک او په ځای يي تاسې د ځمکې واکمن کړي او وګوري چې تاسې څرنګه چال چلند کوئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدْ اَخَذْنَاۤ اٰلَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِیْنَ وَنَقْصٍ مِّنَ الثَّمَرٰتِ لَعَلَّهُمْ یَذَّكَّرُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
فَاِذَا جَآءَتْهُمُ الْحَسَنَةُ قَالُوْا لَنَا هٰذِهٖ ۚ— وَاِنْ تُصِبْهُمْ سَیِّئَةٌ یَّطَّیَّرُوْا بِمُوْسٰی وَمَنْ مَّعَهٗ ؕ— اَلَاۤ اِنَّمَا طٰٓىِٕرُهُمْ عِنْدَ اللّٰهِ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟
کله به چې ښه حالات پرې راغلل نو ویل به يي مونږ د همدی وړیو. او که بده ورځ به په راغله نو موسی او د هغه ملګري به يي په بد فالۍ نیول. خو باید څرګنده شي چې د هغوی قسمت یوازې د الله له لورې دی خو زیات يي نه پوهیږي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالُوْا مَهْمَا تَاْتِنَا بِهٖ مِنْ اٰیَةٍ لِّتَسْحَرَنَا بِهَا ۙ— فَمَا نَحْنُ لَكَ بِمُؤْمِنِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
فَاَرْسَلْنَا عَلَیْهِمُ الطُّوْفَانَ وَالْجَرَادَ وَالْقُمَّلَ وَالضَّفَادِعَ وَالدَّمَ اٰیٰتٍ مُّفَصَّلٰتٍ ۫— فَاسْتَكْبَرُوْا وَكَانُوْا قَوْمًا مُّجْرِمِیْنَ ۟
نو هغه و چې مونږ پرې طوفان، ملخان، سپږې، چونګښې او وینه د جلا، جلا دلایلو په توګه ور حواله کړل. خو هغوی لويي وکړه او هغوی ګناه کوونکی قوم وه.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَمَّا وَقَعَ عَلَیْهِمُ الرِّجْزُ قَالُوْا یٰمُوْسَی ادْعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ عِنْدَكَ ۚ— لَىِٕنْ كَشَفْتَ عَنَّا الرِّجْزَ لَنُؤْمِنَنَّ لَكَ وَلَنُرْسِلَنَّ مَعَكَ بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ ۟ۚ
او کله چې به هم عذاب پرې راغې نو موسی ته به يي ویل ای موسی د هغه مقام له مخې چې ستا رب تا ته درکړی دی مونږ لپاره غوښتنه وکړه. که تا له مونږ نه دا عذاب لرې کړ نو مونږ به خامخا په تا ایمان راوړو او بني اسرائیلو ته اجازه ورکړو چې له تاسره ولاړ شي.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُمُ الرِّجْزَ اِلٰۤی اَجَلٍ هُمْ بٰلِغُوْهُ اِذَا هُمْ یَنْكُثُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِیْنَ كَانُوْا یُسْتَضْعَفُوْنَ مَشَارِقَ الْاَرْضِ وَمَغَارِبَهَا الَّتِیْ بٰرَكْنَا فِیْهَا ؕ— وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنٰی عَلٰی بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ ۙ۬— بِمَا صَبَرُوْا ؕ— وَدَمَّرْنَا مَا كَانَ یَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَقَوْمُهٗ وَمَا كَانُوْا یَعْرِشُوْنَ ۟
او کمزوري کړي شوي قوم ته مې د هغې ځمکې ختیځې او لویدیځې برخې ورکړې چې له برکتنو څخه مې ډکې کړې وي ـ او له بني اسرائیلو سره د هغوی د زغم له کبله ستا د رب غوره [۳] خره پوره او مونږ د فرعون او د هغه ټولې هلې ځلې او لوړې ماڼۍ يي د تل لپاره له مینځه یووړلې.
[۳] غوره خبره یعنې د بني اسرائیلو د بري او د فرعون د هلاکوالي وعده( ابن جریر الطبري).
Arabic explanations of the Qur’an:
وَجٰوَزْنَا بِبَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ الْبَحْرَ فَاَتَوْا عَلٰی قَوْمٍ یَّعْكُفُوْنَ عَلٰۤی اَصْنَامٍ لَّهُمْ ۚ— قَالُوْا یٰمُوْسَی اجْعَلْ لَّنَاۤ اِلٰهًا كَمَا لَهُمْ اٰلِهَةٌ ؕ— قَالَ اِنَّكُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُوْنَ ۟
او مونږ بني اسرائیل له دریاب نه تیر کړل، د لارې په اوږدو کې په داسې یو قو راغلل چې پر بوتانو پړمخ پراته او د هغوی عبادت يي کاو. نو ویي ویل ای موسی! مونږ ته هم د دغو خلکو په شان خدای جوړ کړه. موسی وویل: رښتیا هم چې تاسې ناپوه قوم يي.
Arabic explanations of the Qur’an:
اِنَّ هٰۤؤُلَآءِ مُتَبَّرٌ مَّا هُمْ فِیْهِ وَبٰطِلٌ مَّا كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِذْ اَنْجَیْنٰكُمْ مِّنْ اٰلِ فِرْعَوْنَ یَسُوْمُوْنَكُمْ سُوْٓءَ الْعَذَابِ ۚ— یُقَتِّلُوْنَ اَبْنَآءَكُمْ وَیَسْتَحْیُوْنَ نِسَآءَكُمْ ؕ— وَفِیْ ذٰلِكُمْ بَلَآءٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ عَظِیْمٌ ۟۠
او ای بني اسرائیلو! هغه وخت په زړه کړئ چې مونږ تاسي له فرعونیانو نه خلاص کړئ هغوی تاسې ته سخت ربړ در کاو. نران يي وژل او ښځې يي درته ژوندۍ پریښوولې. او په دې کار کې ستاسې د رب ډیر لوی ازمیښټ و.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَوٰعَدْنَا مُوْسٰی ثَلٰثِیْنَ لَیْلَةً وَّاَتْمَمْنٰهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیْقَاتُ رَبِّهٖۤ اَرْبَعِیْنَ لَیْلَةً ۚ— وَقَالَ مُوْسٰی لِاَخِیْهِ هٰرُوْنَ اخْلُفْنِیْ فِیْ قَوْمِیْ وَاَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِیْلَ الْمُفْسِدِیْنَ ۟
او مونږ له موسی سره د دیرشو شپو وعده کړې وه. لس مې نورې پرې ور زیاتې او په دې توګه د هغه د رب له لورې ټاکلې موده څلویښتو شپو ته ورسیده. موسی خپل ورور هارون ته وویل په قوم کې زما پر ځای کار وکړه، خوړښت کوه او د ګډوډیو کوونکو په لیار مه ځه.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَمَّا جَآءَ مُوْسٰی لِمِیْقَاتِنَا وَكَلَّمَهٗ رَبُّهٗ ۙ— قَالَ رَبِّ اَرِنِیْۤ اَنْظُرْ اِلَیْكَ ؕ— قَالَ لَنْ تَرٰىنِیْ وَلٰكِنِ انْظُرْ اِلَی الْجَبَلِ فَاِنِ اسْتَقَرَّ مَكَانَهٗ فَسَوْفَ تَرٰىنِیْ ۚ— فَلَمَّا تَجَلّٰی رَبُّهٗ لِلْجَبَلِ جَعَلَهٗ دَكًّا وَّخَرَّ مُوْسٰی صَعِقًا ۚ— فَلَمَّاۤ اَفَاقَ قَالَ سُبْحٰنَكَ تُبْتُ اِلَیْكَ وَاَنَا اَوَّلُ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟
او کله چې موسی زمونږ ټاکلې مودې ته راغی او خپل رب ورسره خبرې وکړی نو ویي ویل: ای زما ربه! ماته ځان وښایه چې په غبرګو سترګو درته وګورم. الله پاک وفرمایل ته هیڅکله ما نشې لیدلی[۵] بیا هم که تلوسه دی ډیره وي نو مخامخ غره ته وګوره که جیرې هغه په خپل ځای ولاړ پاتې شو نو کیدای شي ما وویني. نو کله چې الله پاک غره ته د دیدار وړانګې وځلولي نو غر ذرې ذرې له ځمکي سره هوار شو موسی بې هوشه پریووت. چې رابیدار شو نو وایی ویل ای الله ته له هر عیب نه پاک یې تاته مې توبه ده زه له هر چا نه لومړی منونکی یم.
[۵] ته ما په دنیا کې نشي لیدای( ابن جریر الطبری).
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ یٰمُوْسٰۤی اِنِّی اصْطَفَیْتُكَ عَلَی النَّاسِ بِرِسٰلٰتِیْ وَبِكَلَامِیْ ۖؗ— فَخُذْ مَاۤ اٰتَیْتُكَ وَكُنْ مِّنَ الشّٰكِرِیْنَ ۟
الله پاک وفرمایل ای موسی! ته مي په خپلو پیغامونو او له ما سره په خبرو کولو پر ټولو خلکو غوره کړی يي نو څه مې چې درکړي هغه ونیسه او له شکر کوونکو څخه اوسه.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَكَتَبْنَا لَهٗ فِی الْاَلْوَاحِ مِنْ كُلِّ شَیْءٍ مَّوْعِظَةً وَّتَفْصِیْلًا لِّكُلِّ شَیْءٍ ۚ— فَخُذْهَا بِقُوَّةٍ وَّاْمُرْ قَوْمَكَ یَاْخُذُوْا بِاَحْسَنِهَا ؕ— سَاُورِیْكُمْ دَارَ الْفٰسِقِیْنَ ۟
او هغه ته مو هر ډول نصیحت او په بشپړ ډول د هر څه بیان په تختو باندې لیکلی ورکړ او ورته مو وویل: منګولې پرې ولګوه او قوم ته دې هم امر وکړه چې ټولې غوره ښوونې يي په پوره ډول عملي کړي ـ ډیر ژر به د فاسقانو هستوګن ځای در وښایم.
Arabic explanations of the Qur’an:
سَاَصْرِفُ عَنْ اٰیٰتِیَ الَّذِیْنَ یَتَكَبَّرُوْنَ فِی الْاَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ ؕ— وَاِنْ یَّرَوْا كُلَّ اٰیَةٍ لَّا یُؤْمِنُوْا بِهَا ۚ— وَاِنْ یَّرَوْا سَبِیْلَ الرُّشْدِ لَا یَتَّخِذُوْهُ سَبِیْلًا ۚ— وَاِنْ یَّرَوْا سَبِیْلَ الْغَیِّ یَتَّخِذُوْهُ سَبِیْلًا ؕ— ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا وَكَانُوْا عَنْهَا غٰفِلِیْنَ ۟
د هغو خلکو مخونه به زما د دلایلو له منلو نه واړوم چې په ځمکه کې په ناحقه لويي کوي. دوی که هر دلیل وویني ایمان پرې نه راوړي او که د هدایت هره لار ورښکاره کړای شي قدم پرې نه اخلي. خو که د هلاک لار وویني نو په منډه يي خپلوي ـ ځکه چې زمونږ دلایل يې درواغ ګڼلي او تل ترې بې پروا وو.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَالَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا وَلِقَآءِ الْاٰخِرَةِ حَبِطَتْ اَعْمَالُهُمْ ؕ— هَلْ یُجْزَوْنَ اِلَّا مَا كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ ۟۠
او د هغو خلکو ټولې کړنې بابیزه شوي چې زمونږ دلایل او د اخرت کتل يي درواغ ګڼلي دي. نو اوس هغوی ته د خپلو کړنو پرته د بل څه بدل نه ورکول کیږي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاتَّخَذَ قَوْمُ مُوْسٰی مِنْ بَعْدِهٖ مِنْ حُلِیِّهِمْ عِجْلًا جَسَدًا لَّهٗ خُوَارٌ ؕ— اَلَمْ یَرَوْا اَنَّهٗ لَا یُكَلِّمُهُمْ وَلَا یَهْدِیْهِمْ سَبِیْلًا ۘ— اِتَّخَذُوْهُ وَكَانُوْا ظٰلِمِیْنَ ۟
او د موسی له تګ وروسته د هغه قوم له ګاڼو څخه د خوسي په شان رمباړې وهوونکې مجسمه جوړه کړه، ایا دیته يې نه کتل چې دا بوت ورسره نه خبري کوي او نه ورته لار ښآيي. خو بیا يي هم هغه په خداي ونیو رښتیا هم چې ډیر زیات تیري کوونکي وو.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَمَّا سُقِطَ فِیْۤ اَیْدِیْهِمْ وَرَاَوْا اَنَّهُمْ قَدْ ضَلُّوْا ۙ— قَالُوْا لَىِٕنْ لَّمْ یَرْحَمْنَا رَبُّنَا وَیَغْفِرْ لَنَا لَنَكُوْنَنَّ مِنَ الْخٰسِرِیْنَ ۟
او کله چې په خپل کار پښیمانه[۶] او پوه شول چې بې لارې شوي وو نو ويي ویل: که زمونږ رب په مونږ مهربان نه شي او بښنه راته ونه کړي نو مونږ به خورا ډیر زیات زیانمن یو.
[۶] په عربي محاوره کې هر هغه چا ته چې په خپل تیر کوم کار پښیمانه وي( سقط في یدیه) جمله استعمالیږي په ځانګړي توګه هغه چاته چې خپل داسې دښمن راوپرزوي چې بیا يي وړل هم دده د اوږو پیټی وي( سقط فی یده او سقط) جملي استعمالوي ( ابن جریر الطبري)
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَمَّا رَجَعَ مُوْسٰۤی اِلٰی قَوْمِهٖ غَضْبَانَ اَسِفًا ۙ— قَالَ بِئْسَمَا خَلَفْتُمُوْنِیْ مِنْ بَعْدِیْ ۚ— اَعَجِلْتُمْ اَمْرَ رَبِّكُمْ ۚ— وَاَلْقَی الْاَلْوَاحَ وَاَخَذَ بِرَاْسِ اَخِیْهِ یَجُرُّهٗۤ اِلَیْهِ ؕ— قَالَ ابْنَ اُمَّ اِنَّ الْقَوْمَ اسْتَضْعَفُوْنِیْ وَكَادُوْا یَقْتُلُوْنَنِیْ ۖؗ— فَلَا تُشْمِتْ بِیَ الْاَعْدَآءَ وَلَا تَجْعَلْنِیْ مَعَ الْقَوْمِ الظّٰلِمِیْنَ ۟
او کله چي موسی له قهر نه ډک او افسوس کوونکی خپل قوم ته راستون شو نو ويي ویل: له ما وروسته مو زما ډیره بده نمایندګي کړې ده. ایا دومره صبر مو نه درلود چې د خپل رب د حکم د راتګ انتظار مو کړی وای تختې يې یو طرف ته کیښوولې او خپل ورور هارون يې د سر له ویښتانو ونیو او د ځان په لور يې راکش کړ. هارون ورته وویل: ای زما د مور ځویه[۷] قوم زه بې واکه کړی او ژدې و چې ومې وژني. نو دښمنان راباندې مه خوښوه او د ظالمانو په کتار کې مې مه راوله.
[۷] هارون او موسی د یوه پلار او یوي مور اولاد وو خو هغه پرې ځکه د پلار د ځوی پر ځای د مور ځوی غږ وکړ چې د مور مینه تر هر چا او اغیزمنه وي( ابن جریر الطبری).
Arabic explanations of the Qur’an:
اِنَّ الَّذِیْنَ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ سَیَنَالُهُمْ غَضَبٌ مِّنْ رَّبِّهِمْ وَذِلَّةٌ فِی الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا ؕ— وَكَذٰلِكَ نَجْزِی الْمُفْتَرِیْنَ ۟
دا خبره پخه ده چې کومو کسانو خوسې په خدایي نیولی ډير ژر به د خپل رب په غضب اخته او په دنیوي ژوند کې به خوار او رسوا شې. مونږ بهتان تړونکو ته همدا ډول سزا ورکوو.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَالَّذِیْنَ عَمِلُوا السَّیِّاٰتِ ثُمَّ تَابُوْا مِنْ بَعْدِهَا وَاٰمَنُوْۤا ؗ— اِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟
او کومو کسانو چې بد کار ونه کړي بیا توبه وباسي او ایمان راوړي بې شکه چې ستا رب له توبې او ایمان راوړلو وروسته ښه بښونکی او ښه مهربان دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَمَّا سَكَتَ عَنْ مُّوْسَی الْغَضَبُ اَخَذَ الْاَلْوَاحَ ۖۚ— وَفِیْ نُسْخَتِهَا هُدًی وَّرَحْمَةٌ لِّلَّذِیْنَ هُمْ لِرَبِّهِمْ یَرْهَبُوْنَ ۟
او کله چې د موسی قهر سوړ شو هغه تختې يي راپورته کړی چې په لیکنه کې يي لارښوونه او رحمت و د هغو خلکو لپاره چې له خپل رب څخه ډاریږي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاخْتَارَ مُوْسٰی قَوْمَهٗ سَبْعِیْنَ رَجُلًا لِّمِیْقَاتِنَا ۚ— فَلَمَّاۤ اَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ قَالَ رَبِّ لَوْ شِئْتَ اَهْلَكْتَهُمْ مِّنْ قَبْلُ وَاِیَّایَ ؕ— اَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَلَ السُّفَهَآءُ مِنَّا ۚ— اِنْ هِیَ اِلَّا فِتْنَتُكَ ؕ— تُضِلُّ بِهَا مَنْ تَشَآءُ وَتَهْدِیْ مَنْ تَشَآءُ ؕ— اَنْتَ وَلِیُّنَا فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا وَاَنْتَ خَیْرُ الْغٰفِرِیْنَ ۟
او موسی له خپل قوم نه اویا تنه غوره کړل چې زمونږ په ټاکلې نیټه کې ورسره وي. خو چې کله هغه خلک یوې زلزلې ونیول نو موسی وویل ای زما ربه که تا غوښتې وای نو لا پخوا دې دوی او زه هلاکولای شو. ایا ته مونږ په هغه ګناه هلاکوي چې زمونږ ناپوهانو کړې وه؟ دا ستا له ازموینې څخه پرته څه نه وو. چا ته چې خوښه شي نو په داسې ازمیښت يې بې لارې کوي ا چې چا ته دې خوښه شي نو لار ورښايي. زمونږ واکدار همدا ته يي نو مونږ ته بښنه وکړه او راباندې مهربانه شه ته له هر چا ښه بښونکی يې.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاكْتُبْ لَنَا فِیْ هٰذِهِ الدُّنْیَا حَسَنَةً وَّفِی الْاٰخِرَةِ اِنَّا هُدْنَاۤ اِلَیْكَ ؕ— قَالَ عَذَابِیْۤ اُصِیْبُ بِهٖ مَنْ اَشَآءُ ۚ— وَرَحْمَتِیْ وَسِعَتْ كُلَّ شَیْءٍ ؕ— فَسَاَكْتُبُهَا لِلَّذِیْنَ یَتَّقُوْنَ وَیُؤْتُوْنَ الزَّكٰوةَ وَالَّذِیْنَ هُمْ بِاٰیٰتِنَا یُؤْمِنُوْنَ ۟ۚ
په دې دنیا کې نیکي را په برخه او په اخرت کې هم. مونږ تاته په رښتیني توګه پناه راوړې ده الله پاک فرمایل عذاب چې چاته وغواړم ورکوم يي خو رحمت مې له هر شي نه پراخ دی. نو دا به ډیر ژر د هغه چا په برخه کړم چې پرهیزګاري کوي. زکات ورکوي او زما په ایتونو ایمان راوړي.
Arabic explanations of the Qur’an:
اَلَّذِیْنَ یَتَّبِعُوْنَ الرَّسُوْلَ النَّبِیَّ الْاُمِّیَّ الَّذِیْ یَجِدُوْنَهٗ مَكْتُوْبًا عِنْدَهُمْ فِی التَّوْرٰىةِ وَالْاِنْجِیْلِ ؗ— یَاْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوْفِ وَیَنْهٰىهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَیُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّبٰتِ وَیُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبٰٓىِٕثَ وَیَضَعُ عَنْهُمْ اِصْرَهُمْ وَالْاَغْلٰلَ الَّتِیْ كَانَتْ عَلَیْهِمْ ؕ— فَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا بِهٖ وَعَزَّرُوْهُ وَنَصَرُوْهُ وَاتَّبَعُوا النُّوْرَ الَّذِیْۤ اُنْزِلَ مَعَهٗۤ ۙ— اُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْمُفْلِحُوْنَ ۟۠
او هغو کسانو ته به يې ورکړم چې د هغه امي پیغمبر مني کوي چې په تورات او انجیل کې يي لاپخوا د هغه په هکله لیکنه لیدلې وه زما دا استازي به په نیکۍ ورته امر کوي او له بدئ نه به يي منع کوي پاک څیزونه به ورته حلالوي او ناپاک څیزونه به پرې حراموي. او هغه دورند پيټی او ځنځیرونه چې پر دوی وو ترې لرې کوي. نو هغو کسانو چې په دې پیغمبر يې ایمان راوړی هغه يې ژغورلی او د هغه ملاتړ يي کړی، او د هغې رڼا پیروي يي کړي ده چې په هغه نازله شوې ده په یقیني توګه همدودي بریمن دي.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلْ یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ اِنِّیْ رَسُوْلُ اللّٰهِ اِلَیْكُمْ جَمِیْعَا ١لَّذِیْ لَهٗ مُلْكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۚ— لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ یُحْیٖ وَیُمِیْتُ ۪— فَاٰمِنُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهِ النَّبِیِّ الْاُمِّیِّ الَّذِیْ یُؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَكَلِمٰتِهٖ وَاتَّبِعُوْهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُوْنَ ۟
ای محمده! ووایه چې ای خلکو! زه تاسو ټولو ته د هغه الله له لورې رالیږلی شوی یم چې د اسمانونو او ځمکې واکمني یوازې له هغه سره ده. پرته له هغه بل خدای نشته ژوندي کول او مړه کول یوازې د هغه کار دی نو باید په الله او د هغه په هغه امي نبې استازي ایمان راوړئ چې په الله او د هغه په ګردو خبرو ایمان لري او پوره پیروي يي وکړئ کیدای شي چې تاسې لار ومومئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمِنْ قَوْمِ مُوْسٰۤی اُمَّةٌ یَّهْدُوْنَ بِالْحَقِّ وَبِهٖ یَعْدِلُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَطَّعْنٰهُمُ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ اَسْبَاطًا اُمَمًا ؕ— وَاَوْحَیْنَاۤ اِلٰی مُوْسٰۤی اِذِ اسْتَسْقٰىهُ قَوْمُهٗۤ اَنِ اضْرِبْ بِّعَصَاكَ الْحَجَرَ ۚ— فَانْۢبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَیْنًا ؕ— قَدْ عَلِمَ كُلُّ اُنَاسٍ مَّشْرَبَهُمْ ؕ— وَظَلَّلْنَا عَلَیْهِمُ الْغَمَامَ وَاَنْزَلْنَا عَلَیْهِمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوٰی ؕ— كُلُوْا مِنْ طَیِّبٰتِ مَا رَزَقْنٰكُمْ ؕ— وَمَا ظَلَمُوْنَا وَلٰكِنْ كَانُوْۤا اَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُوْنَ ۟
او مونږ بني اسرائیل په دولسو پښو او خیلونو وویشل او کله چې قوم ترې د خړوبه ولو غوښتنه وکړه نو مونږ ورته وحې وکړه چې فلانی ډبره په خپله امساء ووهه. هغه و چې له ډبرې نه دولس چینې راوخوټیدې او هر خیل د اوبو څښلو خپل ځای وپيژانده. مونږ پرې د وریځې سیوری جوړ کړی او من او سلوې مې ورته راښکته کړی وه. او ورته ویلي مي وو چې هغه پاک څیزونه خورئ چې مونږ درکړي دي. هغوی په خپلو نارواء کړنو په مونږ تیری نه وکړی بلکې له خپلو ځانو سره يي تیرې کاوه.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِذْ قِیْلَ لَهُمُ اسْكُنُوْا هٰذِهِ الْقَرْیَةَ وَكُلُوْا مِنْهَا حَیْثُ شِئْتُمْ وَقُوْلُوْا حِطَّةٌ وَّادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطِیْٓـٰٔتِكُمْ ؕ— سَنَزِیْدُ الْمُحْسِنِیْنَ ۟
او کله چې هغوی ته وویل شو چې دغه کلې ته ولاړ او چیرې مو چې څه خوښ وي هغه خورئ او زمونږ ګناهونه وبښه شعار په ویلو سره په دروازه سجده کوونکي ور داخل شئ نو مونږ به ستاسې ګناهونه وبښو. او د نیکوکارانو بدل به نور هم ډیر کړو.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَبَدَّلَ الَّذِیْنَ ظَلَمُوْا مِنْهُمْ قَوْلًا غَیْرَ الَّذِیْ قِیْلَ لَهُمْ فَاَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ رِجْزًا مِّنَ السَّمَآءِ بِمَا كَانُوْا یَظْلِمُوْنَ ۟۠
خو د هغوی سرغړوونکو ظالمانو له هغې چې ورته ویل شوی وه خبره په بل څه بدله کړه(۸) نو مونږ هم د هغوی د ظلم او تیری له کبله پرې له اسمان نه عذاب او مصیبت راښکته کړ.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَسْـَٔلْهُمْ عَنِ الْقَرْیَةِ الَّتِیْ كَانَتْ حَاضِرَةَ الْبَحْرِ ۘ— اِذْ یَعْدُوْنَ فِی السَّبْتِ اِذْ تَاْتِیْهِمْ حِیْتَانُهُمْ یَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعًا وَّیَوْمَ لَا یَسْبِتُوْنَ ۙ— لَا تَاْتِیْهِمْ ۛۚ— كَذٰلِكَ ۛۚ— نَبْلُوْهُمْ بِمَا كَانُوْا یَفْسُقُوْنَ ۟
او د هغه کلي په هکله هم ترې پوښتنه وکړه چې د بحر په غاړه پروت و. د شنبې په ورځ به له پولو اووښتل ځکه چې کبان به د شنبې په ورځ خورا ډیر د اوبو مخ ته راپورته کیدل او له شنبې پرته به په نورو ورځو کې به يي درک نه و. په همدی توګه مونږ هغوی د سرغړونې له کبله په ازمیښت کې واچوو.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِذْ قَالَتْ اُمَّةٌ مِّنْهُمْ لِمَ تَعِظُوْنَ قَوْمَا ۙ— ١للّٰهُ مُهْلِكُهُمْ اَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِیْدًا ؕ— قَالُوْا مَعْذِرَةً اِلٰی رَبِّكُمْ وَلَعَلَّهُمْ یَتَّقُوْنَ ۟
او کله چې د هغوی یوي ډلې بلې ته وویل چې تاسې ولې هغو خلکو ته پند او نصیحت کوئ چې الله به يي هلاک او یا به سخت عذاب ورکړي؟ ځواب یي ورکړ چې په دی تکل پند ورکوو چې ستاسې رب ته مو خپل معذرت وړاندی کړی وي او هم کیدای شي چې هغوی له ګناه څخه ځانونه وژغوري.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا نَسُوْا مَا ذُكِّرُوْا بِهٖۤ اَنْجَیْنَا الَّذِیْنَ یَنْهَوْنَ عَنِ السُّوْٓءِ وَاَخَذْنَا الَّذِیْنَ ظَلَمُوْا بِعَذَابٍۭ بَىِٕیْسٍ بِمَا كَانُوْا یَفْسُقُوْنَ ۟
چې ورکړای شوی پند يي هیر کړ نو مونږ هغه خلک خلاص کړل چې د بدۍ مخه يي نیول. او تیري کوونکي مو د هغوی د ګناهونو له کبله په سخت عذاب وربړول.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِذْ تَاَذَّنَ رَبُّكَ لَیَبْعَثَنَّ عَلَیْهِمْ اِلٰی یَوْمِ الْقِیٰمَةِ مَنْ یَّسُوْمُهُمْ سُوْٓءَ الْعَذَابِ ؕ— اِنَّ رَبَّكَ لَسَرِیْعُ الْعِقَابِ ۖۚ— وَاِنَّهٗ لَغَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟
او کله چې ستا رب اعلان وکړ چې خامخا به پر بني اسرائیلو داسې څوک مسلطوي چې تر قیامته به يي په سخت عذاب ربړوي. بې له شکه چې ستا د رب عذاب ډیر ژر راځي او بې شکه چې الله ډير بښونکی خورا مهربان دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَطَّعْنٰهُمْ فِی الْاَرْضِ اُمَمًا ۚ— مِنْهُمُ الصّٰلِحُوْنَ وَمِنْهُمْ دُوْنَ ذٰلِكَ ؗ— وَبَلَوْنٰهُمْ بِالْحَسَنٰتِ وَالسَّیِّاٰتِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُوْنَ ۟
او مونږ هغوی په ځمکه کې خواره واره کړل چې ځیني يې نیکان او ځيني يي پریوتي وو. او په ښه او بد ژوند سره مو وازمایل کیدای شي چې هغوی بیرته د الله په لور وګرځي.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ وَّرِثُوا الْكِتٰبَ یَاْخُذُوْنَ عَرَضَ هٰذَا الْاَدْنٰی وَیَقُوْلُوْنَ سَیُغْفَرُ لَنَا ۚ— وَاِنْ یَّاْتِهِمْ عَرَضٌ مِّثْلُهٗ یَاْخُذُوْهُ ؕ— اَلَمْ یُؤْخَذْ عَلَیْهِمْ مِّیْثَاقُ الْكِتٰبِ اَنْ لَّا یَقُوْلُوْا عَلَی اللّٰهِ اِلَّا الْحَقَّ وَدَرَسُوْا مَا فِیْهِ ؕ— وَالدَّارُ الْاٰخِرَةُ خَیْرٌ لِّلَّذِیْنَ یَتَّقُوْنَ ؕ— اَفَلَا تَعْقِلُوْنَ ۟
خو هغوی چې له دوی وروسته پاتې او د تورات وارثان شول یوازې دنیوي ګټې اخلي او وايي چې: الله به بښنه راته وکړي او چې هر څومره ګټې يي مخې ته ورځي دریغ ترې نه کوي ایا له هغوی نه د تورات په واسطه وعده نه وه اخیستل شوې چې په الله به پرته له حق نه بل څه نه وایې؟ هغوی د کتاب لیکنه په بشپړ ډول لوستلې وه. او د اخرت کور د هغو خلکو لپاره ډیر غوره ځای دی چې ځانونه له بدیو څخه ژغوري. ایا له عقل څخه کار نه اخلئ؟.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِذْ نَتَقْنَا الْجَبَلَ فَوْقَهُمْ كَاَنَّهٗ ظُلَّةٌ وَّظَنُّوْۤا اَنَّهٗ وَاقِعٌ بِهِمْ ۚ— خُذُوْا مَاۤ اٰتَیْنٰكُمْ بِقُوَّةٍ وَّاذْكُرُوْا مَا فِیْهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُوْنَ ۟۠
او کله چې مونږ پرې غر داسې راپورته کړ چې تابه ویل چترۍ ده او ددوی پوخ باور و چې پرې راغورځیږي. مونږ ورته وویل هغه څه ټینګ ونیسئ چې مونږ در کړی او له هغه څه نه ګټه پورته کړئ چې کتاب ترې ډک دی کیدای شې چې تاسې پرهیزګاران شئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِذْ اَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِیْۤ اٰدَمَ مِنْ ظُهُوْرِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَاَشْهَدَهُمْ عَلٰۤی اَنْفُسِهِمْ ۚ— اَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ ؕ— قَالُوْا بَلٰی ۛۚ— شَهِدْنَا ۛۚ— اَنْ تَقُوْلُوْا یَوْمَ الْقِیٰمَةِ اِنَّا كُنَّا عَنْ هٰذَا غٰفِلِیْنَ ۟ۙ
ای محمده! هغه وخت یاد کړه چې کله ستا رب د ادم اولادې له شاګانو څخه د هغوی ځوځات راویستلی او بیا يي پر خپلو ځانو شاهدان نیولي وو. چې ایا زه ستاسې رب نه یم؟ ټولو ځواب ویلې ؤ چې هو! ته زمونږ رب يي. په دې مو شاهدي ده. دا کار مو ځکه وکړ هسې نه چې تاسې بیا د قیامت په ورځ ووایي چې مونږ ترې ناخبره وو.
Arabic explanations of the Qur’an:
اَوْ تَقُوْلُوْۤا اِنَّمَاۤ اَشْرَكَ اٰبَآؤُنَا مِنْ قَبْلُ وَكُنَّا ذُرِّیَّةً مِّنْ بَعْدِهِمْ ۚ— اَفَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَلَ الْمُبْطِلُوْنَ ۟
او یا ووايي چې زمونږ پلرونو له مونږ نه وړاندې شرک کړی او مونږ په هغوی پسې نسل وو. نو ایا اوس مونږ په هغه څه هلاکوې چې بې لارو خلکو کړي وو؟.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَكَذٰلِكَ نُفَصِّلُ الْاٰیٰتِ وَلَعَلَّهُمْ یَرْجِعُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَاَ الَّذِیْۤ اٰتَیْنٰهُ اٰیٰتِنَا فَانْسَلَخَ مِنْهَا فَاَتْبَعَهُ الشَّیْطٰنُ فَكَانَ مِنَ الْغٰوِیْنَ ۟
او ای محمده! د هغه چا حال ورته بیان کړه چې مونږ خپل ایتونه ورکړي وو[۱۰] خو هغه ترې ووت نو شیطان ورپسې شو تر څو چې د هغه د لار ورکو په ډله کې وګڼل شو.
[۱۰] د بني اسرائیلو د یوه سړي( بلعام ) نومې کیسه ده چې د خدای له لورې ورکړی علم يي په بې ځایه ډول په کار اچولی و.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَوْ شِئْنَا لَرَفَعْنٰهُ بِهَا وَلٰكِنَّهٗۤ اَخْلَدَ اِلَی الْاَرْضِ وَاتَّبَعَ هَوٰىهُ ۚ— فَمَثَلُهٗ كَمَثَلِ الْكَلْبِ ۚ— اِنْ تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ اَوْ تَتْرُكْهُ یَلْهَثْ ؕ— ذٰلِكَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا ۚ— فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَكَّرُوْنَ ۟
که مونږ غوښتي وای نو هغه به مو په خپلو ایتونو سره لوړ کړای وای خو هغه د ځمکې په لور زور وکړ او د خپلو نفسي غوښتنو پسې ولاړ. مثال يي د سپي دی. که پرې برید وکړی ژبه راوباسې او غاپې او که يي پریږدی هم غاپې. همدا د هغو خلکو مثال دی چې زمونږ ایتونو درواغ ګڼي. نو ته دا کیسې ورته وایه ښآيي چې هغوی فکر وکړي.
Arabic explanations of the Qur’an:
سَآءَ مَثَلَا ١لْقَوْمُ الَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا وَاَنْفُسَهُمْ كَانُوْا یَظْلِمُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
مَنْ یَّهْدِ اللّٰهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِیْ ۚ— وَمَنْ یُّضْلِلْ فَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْخٰسِرُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدْ ذَرَاْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِیْرًا مِّنَ الْجِنِّ وَالْاِنْسِ ۖؗ— لَهُمْ قُلُوْبٌ لَّا یَفْقَهُوْنَ بِهَا ؗ— وَلَهُمْ اَعْیُنٌ لَّا یُبْصِرُوْنَ بِهَا ؗ— وَلَهُمْ اٰذَانٌ لَّا یَسْمَعُوْنَ بِهَا ؕ— اُولٰٓىِٕكَ كَالْاَنْعَامِ بَلْ هُمْ اَضَلُّ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْغٰفِلُوْنَ ۟
مونږ د جهنم لپاره ډیر پیریان او انسانان پیدا کړي دي. هغوی زړونه لري خو د پوهې کار ترې نه اخلي سترګې يي شته خو حق پرې نه ویني او غوږونه يې شته خو حق ورباندې نه اوري. د څارویو په شان بلکې د هغوی نه هم ډیر لار ورکي دي. ځکه له هر څه نه بې پروا او ناخبره دي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلِلّٰهِ الْاَسْمَآءُ الْحُسْنٰی فَادْعُوْهُ بِهَا ۪— وَذَرُوا الَّذِیْنَ یُلْحِدُوْنَ فِیْۤ اَسْمَآىِٕهٖ ؕ— سَیُجْزَوْنَ مَا كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ ۟
او الله پاک د غوره نومونو څښن دی په هغو سره یې یاد کړئ او د هغو خلکو څه پروا مه ساتئ چې د الله په نومونو کې کوږوالی کوي. ډير ژر به هغوی ته خپلو کړنو جزاء ورکړل شي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمِمَّنْ خَلَقْنَاۤ اُمَّةٌ یَّهْدُوْنَ بِالْحَقِّ وَبِهٖ یَعْدِلُوْنَ ۟۠
[۱۱] مفسرین وايي چې مراد ترې محمدي امت دی( ابن جریر الطبری).
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاُمْلِیْ لَهُمْ ؕ— اِنَّ كَیْدِیْ مَتِیْنٌ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
اَوَلَمْ یَتَفَكَّرُوْا ٚ— مَا بِصَاحِبِهِمْ مِّنْ جِنَّةٍ ؕ— اِنْ هُوَ اِلَّا نَذِیْرٌ مُّبِیْنٌ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
اَوَلَمْ یَنْظُرُوْا فِیْ مَلَكُوْتِ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَمَا خَلَقَ اللّٰهُ مِنْ شَیْءٍ ۙ— وَّاَنْ عَسٰۤی اَنْ یَّكُوْنَ قَدِ اقْتَرَبَ اَجَلُهُمْ ۚ— فَبِاَیِّ حَدِیْثٍ بَعْدَهٗ یُؤْمِنُوْنَ ۟
ایا هغوی د اسمانو او ځمکې واکمنئ، د الله جلاجلاله پیدا کونې او دې خبرې ته چې کیدای شي د مرګ وخت يي نژدې شوی وي په غور نه دي ځیر شوي؟ ښه نو له دی خبرې پرته بل څه شته چې دوی پرې ایمان راوړي؟.
Arabic explanations of the Qur’an:
یَسْـَٔلُوْنَكَ عَنِ السَّاعَةِ اَیَّانَ مُرْسٰىهَا ؕ— قُلْ اِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ رَبِّیْ ۚ— لَا یُجَلِّیْهَا لِوَقْتِهَاۤ اِلَّا هُوَ ؔؕۘ— ثَقُلَتْ فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— لَا تَاْتِیْكُمْ اِلَّا بَغْتَةً ؕ— یَسْـَٔلُوْنَكَ كَاَنَّكَ حَفِیٌّ عَنْهَا ؕ— قُلْ اِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ اللّٰهِ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟
ای محمده! هغوی له تا نه پوښتنه کوي چې قیامت به کله پیښیږي؟ ووایه د قیامت علم یوازې زما له رب سره دی او بس. په خپل وخت کې به يي هغه راښکاره کړي. د قیامت نامعلومې په اسمانو او ځمکې درنه ده. تاسو ته به ناببره راشي. هغوی تا داسې پوښتي لکه چې تا د قیامت په هکله ډيره څیړنه کړي وي. ای محمده! ورته ووایه د قیامت علم یوازې له الله سره دی خو ډیر خلک نه پوهیږي.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلْ لَّاۤ اَمْلِكُ لِنَفْسِیْ نَفْعًا وَّلَا ضَرًّا اِلَّا مَا شَآءَ اللّٰهُ ؕ— وَلَوْ كُنْتُ اَعْلَمُ الْغَیْبَ لَاسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَیْرِ ۛۚ— وَمَا مَسَّنِیَ السُّوْٓءُ ۛۚ— اِنْ اَنَا اِلَّا نَذِیْرٌ وَّبَشِیْرٌ لِّقَوْمٍ یُّؤْمِنُوْنَ ۟۠
ای محمده! ووایه چې زه د ځان لپاره د ګټې او تاوان واک نه لرم همغه څه راپیښیږي چې الله يې وغواړي. که زه په غیبو پوهیدای نو ډیرې ګټي به مې راټولې کړې او تاوان به هیڅکله نه و رارسیدلی. زه یو ډاروونکی او زیری ورکوونکی د هغه قوم یم چې خبره مني.
Arabic explanations of the Qur’an:
هُوَ الَّذِیْ خَلَقَكُمْ مِّنْ نَّفْسٍ وَّاحِدَةٍ وَّجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِیَسْكُنَ اِلَیْهَا ۚ— فَلَمَّا تَغَشّٰىهَا حَمَلَتْ حَمْلًا خَفِیْفًا فَمَرَّتْ بِهٖ ۚ— فَلَمَّاۤ اَثْقَلَتْ دَّعَوَا اللّٰهَ رَبَّهُمَا لَىِٕنْ اٰتَیْتَنَا صَالِحًا لَّنَكُوْنَنَّ مِنَ الشّٰكِرِیْنَ ۟
الله پاک هغه ذات دی چې تاسې يي له یوه ساه کښ څخه پیدا کړي يي[۱۲] او د هغه ښځه يي هم له همغه نه پیدا کړی ده تر څو چې ورسره ارام شي. نو کله چې نارینه خپلې ښځې ته ورنژدې او هغې داسې کوچنې باور واخیست چې ښکته او پورته ورسره تلای شوه نو چې بار يي دروند شو خاوند او ښځې دواړو له خپل رب څخه غوښتنه وکړه چې ای الله! که مونږ ته دې روغ رمټ بچی راکړ نو مونږ به هرو، مرو له شکر کوونکو نه وو.
[۱۲] ډيرو مفسرینو ددی ایت مقداق ادم او حواء ښوولې مونږ د حسن بصری صاحب ترجمه چې انسان يي عام ښوولې غوره کړي ده، ابن جریر الطبری ۶/۱۷۶ او همدا ترجمه شیخ الهند او مولانا مودودی هم خوښه کړې ده.
Arabic explanations of the Qur’an:
اَیُشْرِكُوْنَ مَا لَا یَخْلُقُ شَیْـًٔا وَّهُمْ یُخْلَقُوْنَ ۟ۚ
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا یَسْتَطِیْعُوْنَ لَهُمْ نَصْرًا وَّلَاۤ اَنْفُسَهُمْ یَنْصُرُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
اِنَّ الَّذِیْنَ تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ عِبَادٌ اَمْثَالُكُمْ فَادْعُوْهُمْ فَلْیَسْتَجِیْبُوْا لَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
دا خبره ډاګیزه ده چې کوم څه تاسې پرته له الله نه بلئ هغوی ستاسې په شان د بل په واک کي دي نو که تاسې رښتینې یاست( چې هغوی هم خدایان دي) نوراو یې بلئ، چې ستاسې دعاء ګاني قبولې کړي.
Arabic explanations of the Qur’an:
اَلَهُمْ اَرْجُلٌ یَّمْشُوْنَ بِهَاۤ ؗ— اَمْ لَهُمْ اَیْدٍ یَّبْطِشُوْنَ بِهَاۤ ؗ— اَمْ لَهُمْ اَعْیُنٌ یُّبْصِرُوْنَ بِهَاۤ ؗ— اَمْ لَهُمْ اٰذَانٌ یَّسْمَعُوْنَ بِهَا ؕ— قُلِ ادْعُوْا شُرَكَآءَكُمْ ثُمَّ كِیْدُوْنِ فَلَا تُنْظِرُوْنِ ۟
ایا ستاسې باطل معبودان داسي پښې لري چي پرې ولاړ شي یا يي لاسونه شته چې څه پرې ونیسي؟ سترګي يي شته چې لیدل پرې وکړي؟ او ایا غوږونه لري چې اوریدل پرې وکړي؟ ای محمده! ووایه خپل خدایان مو راوبلئ او څه مو چې په وس پوره وي په ګډه يي زما پر خلاف وکړئ او نور راته حوصله مه کوئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
اِنَّ وَلِیِّ اللّٰهُ الَّذِیْ نَزَّلَ الْكِتٰبَ ۖؗ— وَهُوَ یَتَوَلَّی الصّٰلِحِیْنَ ۟
[۱۳] کافرانو رسول الله ته وویل زمونږ خدایانو ته بد مه وایه که نه په بده به درورسیږي نو الله پاک دا ایت نازل کړ.( ابن جریر الطبری).
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِنْ تَدْعُوْهُمْ اِلَی الْهُدٰی لَا یَسْمَعُوْا ؕ— وَتَرٰىهُمْ یَنْظُرُوْنَ اِلَیْكَ وَهُمْ لَا یُبْصِرُوْنَ ۟
[۱۴] دا معبودان هرمره ناتوانه دي چې د نورو هدایت لاڅه چې د خپل ځان لپاره هم د هدایت په لار نه شي تلای.
[۱۵]هغوی بتانو ته سترګې جوړې کړې وي سړی ګمان کوي چې بت ګوري.
[۱۵]هغوی بتانو ته سترګې جوړې کړې وي سړی ګمان کوي چې بت ګوري.
Arabic explanations of the Qur’an:
خُذِ الْعَفْوَ وَاْمُرْ بِالْعُرْفِ وَاَعْرِضْ عَنِ الْجٰهِلِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِخْوَانُهُمْ یَمُدُّوْنَهُمْ فِی الْغَیِّ ثُمَّ لَا یُقْصِرُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِذَا لَمْ تَاْتِهِمْ بِاٰیَةٍ قَالُوْا لَوْلَا اجْتَبَیْتَهَا ؕ— قُلْ اِنَّمَاۤ اَتَّبِعُ مَا یُوْحٰۤی اِلَیَّ مِنْ رَّبِّیْ ۚ— هٰذَا بَصَآىِٕرُ مِنْ رَّبِّكُمْ وَهُدًی وَّرَحْمَةٌ لِّقَوْمٍ یُّؤْمِنُوْنَ ۟
ای محمده کله چې ته کافرانو ته د هغوی غوښتلې معجزه رانه وړی نو وايي چې ولې دې د ځان لپاره یوه معجزه نه ده غوره کړې؟ ووایه چې زه د همغه څه پسې روان یم چې د خپل رب له لورې راته وحې شي. او دا قران ستاسې د رب له لورې خبرې منونکي قوم ته تر ټولو غوره دلیل، ښوونه او رحمت دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِذَا قُرِئَ الْقُرْاٰنُ فَاسْتَمِعُوْا لَهٗ وَاَنْصِتُوْا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاذْكُرْ رَّبَّكَ فِیْ نَفْسِكَ تَضَرُّعًا وَّخِیْفَةً وَّدُوْنَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالْاٰصَالِ وَلَا تَكُنْ مِّنَ الْغٰفِلِیْنَ ۟
او خپل رب تل په خپل زړه کې د ډار او ویرې په لهجه له چیغو پرته ورو، ورو، سهار او ماښام یادوه او له غافلانو نه باید نه وې.
Arabic explanations of the Qur’an:
Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Pashto translation - Maulvi Janbaz Sarfaraz - Translations’ Index
Translation of the meanings of the Noble Quran into Pashto language - Maulvi Janbaz Sarfaraz