কুরআনুল কারীমের অর্থসমূহের অনুবাদ - الترجمة البشتوية - سرفراز * - অনুবাদসমূহের সূচী
آل عمران
اللّٰهُ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّوْمُ ۟ؕ
আরবি তাফসীরসমূহ:
مِنْ قَبْلُ هُدًی لِّلنَّاسِ وَاَنْزَلَ الْفُرْقَانَ ؕ۬— اِنَّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا بِاٰیٰتِ اللّٰهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیْدٌ ؕ— وَاللّٰهُ عَزِیْزٌ ذُو انْتِقَامٍ ۟ؕ
پخوا یې دا کتابونه د خلکو د هدایت لپاره رالیږلي او هم یې پریکړه کوونکی قران نازل کړی دی، بې له شکه هغو کسانو ته سخت عذاب دی چې د الله له ایتونو څخه یې انکار کړی دی او الله پاک خورا زوره ور او انتقام اخیستونکی دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِنَّ اللّٰهَ لَا یَخْفٰی عَلَیْهِ شَیْءٌ فِی الْاَرْضِ وَلَا فِی السَّمَآءِ ۟ؕ
আরবি তাফসীরসমূহ:
هُوَ الَّذِیْۤ اَنْزَلَ عَلَیْكَ الْكِتٰبَ مِنْهُ اٰیٰتٌ مُّحْكَمٰتٌ هُنَّ اُمُّ الْكِتٰبِ وَاُخَرُ مُتَشٰبِهٰتٌ ؕ— فَاَمَّا الَّذِیْنَ فِیْ قُلُوْبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعُوْنَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَآءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَآءَ تَاْوِیْلِهٖ ؔۚ— وَمَا یَعْلَمُ تَاْوِیْلَهٗۤ اِلَّا اللّٰهُ ۘؐ— وَالرّٰسِخُوْنَ فِی الْعِلْمِ یَقُوْلُوْنَ اٰمَنَّا بِهٖ ۙ— كُلٌّ مِّنْ عِنْدِ رَبِّنَا ۚ— وَمَا یَذَّكَّرُ اِلَّاۤ اُولُوا الْاَلْبَابِ ۟
الله هغه ذات دی چې پر تا یې کتاب نازل کړی دی، ددې کتاب ځینې ایتونه محکم دي همدغه د کتاب بنسټ دی او ځینې نور ایتونه متشابه دي، نو د چا په زړونو کې چې کوږوالی وي د همدغو متشابهو ایتونو پسې ګرځي ترڅو فتنه ولټوي او له ایتونو څخه د خپلې خوښې معنا تر لاسه کړي او خبره همدا ده چې ددې متشابهو ایتونو په (اصلې) معنا پرته له الله بل هیڅوک نه پوهیږي او د پاخه علم څښتنان وايې مونږ په دې ایتونو ایمان راوړی دی( محکم او متشابه) ټول زمونږ د رب له لورې دي، خو پند یوازې د عقل څښتنان اخلي او بس.
আরবি তাফসীরসমূহ:
كَدَاْبِ اٰلِ فِرْعَوْنَ ۙ— وَالَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ ؕ— كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا ۚ— فَاَخَذَهُمُ اللّٰهُ بِذُنُوْبِهِمْ ؕ— وَاللّٰهُ شَدِیْدُ الْعِقَابِ ۟
د دوی برخ لیک د فرعون د ملګرو، کورنۍ او هغو پخوانیو سرکښانو ته ورته دی چې زمونږ آیتونه یې درواغ ګڼلي ووـ الله په خپلو ګناهونو ونیول، او د الله عذاب خورا سخت دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قَدْ كَانَ لَكُمْ اٰیَةٌ فِیْ فِئَتَیْنِ الْتَقَتَا ؕ— فِئَةٌ تُقَاتِلُ فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ وَاُخْرٰی كَافِرَةٌ یَّرَوْنَهُمْ مِّثْلَیْهِمْ رَاْیَ الْعَیْنِ ؕ— وَاللّٰهُ یُؤَیِّدُ بِنَصْرِهٖ مَنْ یَّشَآءُ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَعِبْرَةً لِّاُولِی الْاَبْصَارِ ۟
هغه دوه ډلې چې سره مخ په مخ شوې تاسې ته د پند او عبرت ډکې نښې وي، یوه ډله یې د الله په لار کې جنګیدله او بله یې کافره وه، هرې ډلې به د سر په سترګو لیدل چې بله ډله یې دوه برابره ده او دالله چې چا ته خوښه شي په خپل ملاتړ سره یې بریمن کوي، بې شکه چې په دې ( پیښه ) کې د بصیرت خاوندانو ته پوره پند او درس و.
আরবি তাফসীরসমূহ:
زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوٰتِ مِنَ النِّسَآءِ وَالْبَنِیْنَ وَالْقَنَاطِیْرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالْاَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ؕ— ذٰلِكَ مَتَاعُ الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا ۚ— وَاللّٰهُ عِنْدَهٗ حُسْنُ الْمَاٰبِ ۟
خلکو ته د شهوتونو مینه ښایسته کړی شوې ده، چې له ښځو، ځامنو، د سرو او سپینو زرو له راټولو شوو خزانو، په نښه کړو شوو اسونو، څارویو او کښتونو څخه عبارت دي، دا څیزونه د دنیاوي ژوند ګټه ده او د ورتګ ښه ځای له الله سره دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قُلْ اَؤُنَبِّئُكُمْ بِخَیْرٍ مِّنْ ذٰلِكُمْ ؕ— لِلَّذِیْنَ اتَّقَوْا عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنّٰتٌ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِیْنَ فِیْهَا وَاَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَّرِضْوَانٌ مِّنَ اللّٰهِ ؕ— وَاللّٰهُ بَصِیْرٌ بِالْعِبَادِ ۟ۚ
ای محمده! ووایه له دې څخه غوره څیزونه تاسو ته وښایم؟ د هغو کسانو لپاره چې له الله څخه وډار شي د تل لپاره داسې باغونه دي چې ویالې به پکې روانې وي پاکې کړای شوی ښځې او دالله رضاء به یې په برخه وي ـ او الله خپل بنده ګان ښه او پوره ویني.
আরবি তাফসীরসমূহ:
شَهِدَ اللّٰهُ اَنَّهٗ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۙ— وَالْمَلٰٓىِٕكَةُ وَاُولُوا الْعِلْمِ قَآىِٕمًا بِالْقِسْطِ ؕ— لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ الْعَزِیْزُ الْحَكِیْمُ ۟ؕ
الله پاک د دې خبرې شاهدي ویلي ده چې پرته له هغه څخه بل هیڅ شی د عبادت وړ نه دی، ملایکو او دعلم څښتنانو هم په همدې شهادت ورکړی د الله واکمني په عدل او انصاف ولاړه ده ـ بې له یو الله څخه بل هیڅوک د عبادت وړ نه دی، الله زوره ور او د حکمت والا دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِنَّ الدِّیْنَ عِنْدَ اللّٰهِ الْاِسْلَامُ ۫— وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ اِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَآءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیًا بَیْنَهُمْ ؕ— وَمَنْ یَّكْفُرْ بِاٰیٰتِ اللّٰهِ فَاِنَّ اللّٰهَ سَرِیْعُ الْحِسَابِ ۟
بې شکه چې د الله په وړاندې ( تر ټولو غوره) دین اسلام دی او اهل کتابو وروسته له هغه اختلاف وکړ چې علم او پوهه ورته راغله خو د خپل مینځي کینې له کبله یې اختلاف ته ملا وتړله او څوک چې د الله له آیتونو څخه منګر شي ( نو پوه دې شي چې) الله پاک ډیر تیز حساب کوونکی دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَاِنْ حَآجُّوْكَ فَقُلْ اَسْلَمْتُ وَجْهِیَ لِلّٰهِ وَمَنِ اتَّبَعَنِ ؕ— وَقُلْ لِّلَّذِیْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ وَالْاُمِّیّٖنَ ءَاَسْلَمْتُمْ ؕ— فَاِنْ اَسْلَمُوْا فَقَدِ اهْتَدَوْا ۚ— وَاِنْ تَوَلَّوْا فَاِنَّمَا عَلَیْكَ الْبَلٰغُ ؕ— وَاللّٰهُ بَصِیْرٌ بِالْعِبَادِ ۟۠
که ( اهل کتاب او نور کافران) له تاسره جګړه او شخړه کوي نو ورته ووایه چې ما او زما ملګرو په بشپړ ډول ځانونه الله پاک ته سپارلي دي، اهل کتابو او امیانو ته ووایه چې ایا تاسې اسلام راوړی دی؟ که اسلام یې راوړو نو سمه او ورغه لاریې وموندله، او که په څټ وګرځیدل نو ستا دنده یوازې د حق رسونه ده الله پاک خپل بنده ګان ښه ویني.
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِنَّ الَّذِیْنَ یَكْفُرُوْنَ بِاٰیٰتِ اللّٰهِ وَیَقْتُلُوْنَ النَّبِیّٖنَ بِغَیْرِ حَقٍّ ۙ— وَّیَقْتُلُوْنَ الَّذِیْنَ یَاْمُرُوْنَ بِالْقِسْطِ مِنَ النَّاسِ ۙ— فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ اَلِیْمٍ ۟
بې شکه کوم کسان چې د الله جل جلاله، په آیتونو کافران کیږي رسولان او هغه کسان چې: په عدل او انصاف امر کوي، په ناحقه وژني نو(ای محمده) دوی ته په درد ناک عذاب زیری ورکړه.
আরবি তাফসীরসমূহ:
اُولٰٓىِٕكَ الَّذِیْنَ حَبِطَتْ اَعْمَالُهُمْ فِی الدُّنْیَا وَالْاٰخِرَةِ ؗ— وَمَا لَهُمْ مِّنْ نّٰصِرِیْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
اَلَمْ تَرَ اِلَی الَّذِیْنَ اُوْتُوْا نَصِیْبًا مِّنَ الْكِتٰبِ یُدْعَوْنَ اِلٰی كِتٰبِ اللّٰهِ لِیَحْكُمَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ یَتَوَلّٰی فَرِیْقٌ مِّنْهُمْ وَهُمْ مُّعْرِضُوْنَ ۟
ایا تا ته هغه کسان معلوم نه دي؟ چې د کتاب څه برخه ورکړای شوې ده، او د الله د کتاب په لور بلنه ورته کیږي چې د هغوی ترمینځ د شخړو پریکړه وکړي نو بیا یې هم یوه ډله مخ اړوي او دوی مخ اړوونکي خلک دي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَالُوْا لَنْ تَمَسَّنَا النَّارُ اِلَّاۤ اَیَّامًا مَّعْدُوْدٰتٍ ۪— وَّغَرَّهُمْ فِیْ دِیْنِهِمْ مَّا كَانُوْا یَفْتَرُوْنَ ۟
داوړ ځکه کوي چې ویل یې مونږ ته به اور هیڅکله ونه رسیږي او که ( بالفرض) وي هم نو څو په شمار ورځې به وي، خپلو جوړو کړو درواغو په دین کې غولولي دي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قُلِ اللّٰهُمَّ مٰلِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِی الْمُلْكَ مَنْ تَشَآءُ وَتَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشَآءُ ؗ— وَتُعِزُّ مَنْ تَشَآءُ وَتُذِلُّ مَنْ تَشَآءُ ؕ— بِیَدِكَ الْخَیْرُ ؕ— اِنَّكَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
( ای محمده!) ووایه یا الله! ای واکمنه پاچا! ته پاچایي هغه چا ته ورکوي چې ستا خوښه شي او چې له چا ته ستا خوښه شي ترې يې اخلي، چا ته چې دې خوښه شي عزت من کوې یې، او چې چاته دې خوښه شي ذلیلوې یې، خیر ټول ستا په لاس کې دی ـ بې شکه ته په هر څه توانا ( قدرتمن) یې.
আরবি তাফসীরসমূহ:
تُوْلِجُ الَّیْلَ فِی النَّهَارِ وَتُوْلِجُ النَّهَارَ فِی الَّیْلِ ؗ— وَتُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَتُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ ؗ— وَتَرْزُقُ مَنْ تَشَآءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ ۟
ته شپه په ورځې کې ننه باسې، او ورځ په شپه کې ، ته ژوندی له مړي را وباسي او مړی له ژوندي او چې چا ته دې خوښه شي نو بې حسابه روزي ورکوې.
আরবি তাফসীরসমূহ:
لَا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُوْنَ الْكٰفِرِیْنَ اَوْلِیَآءَ مِنْ دُوْنِ الْمُؤْمِنِیْنَ ۚ— وَمَنْ یَّفْعَلْ ذٰلِكَ فَلَیْسَ مِنَ اللّٰهِ فِیْ شَیْءٍ اِلَّاۤ اَنْ تَتَّقُوْا مِنْهُمْ تُقٰىةً ؕ— وَیُحَذِّرُكُمُ اللّٰهُ نَفْسَهٗ ؕ— وَاِلَی اللّٰهِ الْمَصِیْرُ ۟
مؤمنان باید پرته له مسلمانانو کافران دوستان ونه نیسي او که څوک دا کار وکړي نو له الله سره یې هیڅ اړیکي نشته خو د هغې دوستۍ څه باک نشته چې د هغوی له شر څخه پرې ځانونه وژغورئ الله تاسې له خپل ځان څخه ډاروي، ورتګ یوازې یو الله ته دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قُلْ اِنْ تُخْفُوْا مَا فِیْ صُدُوْرِكُمْ اَوْ تُبْدُوْهُ یَعْلَمْهُ اللّٰهُ ؕ— وَیَعْلَمُ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَمَا فِی الْاَرْضِ ؕ— وَاللّٰهُ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
ای محمده! ووایه چې که تاسې د خپلو سینو خبرې پټې کړئ او یا یې ښکاره، الله ته معلومې دي، او هغه هم ښه ورته معلوم دي چې په اسمانونو او ځمکه کې دي، او الله پاک په هر څه توانا دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
یَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُّحْضَرًا ۖۚۛ— وَّمَا عَمِلَتْ مِنْ سُوْٓءٍ ۛۚ— تَوَدُّ لَوْ اَنَّ بَیْنَهَا وَبَیْنَهٗۤ اَمَدًاۢ بَعِیْدًا ؕ— وَیُحَذِّرُكُمُ اللّٰهُ نَفْسَهٗ ؕ— وَاللّٰهُ رَءُوْفٌۢ بِالْعِبَادِ ۟۠
په هغه ورځ چې هر څوک خپلي نیکې او بدې کړنې، د لاسونو په وړاندې وویني نو هیله به وکړي چې کاشکې چې دده او د بدو کړنو ترمینځ یې یوه لویه فاصله وای، الله پاک تاسې له خپل ځان څخه ډاره وي او الله پاک پر بنده ګانو ډیر مهربان دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قُلْ اِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّوْنَ اللّٰهَ فَاتَّبِعُوْنِیْ یُحْبِبْكُمُ اللّٰهُ وَیَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوْبَكُمْ ؕ— وَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟
( ای محمده!) ووایه: که تاسې له الله جل جلاله سره رښتینې مینه لرئ نو زما مننه وکړئ الله جل جلاله به له تاسې سره مینه وکړي او ګناهونه به مو وبښي، الله پاک بښونکی او مهربان دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قُلْ اَطِیْعُوا اللّٰهَ وَالرَّسُوْلَ ۚ— فَاِنْ تَوَلَّوْا فَاِنَّ اللّٰهَ لَا یُحِبُّ الْكٰفِرِیْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِنَّ اللّٰهَ اصْطَفٰۤی اٰدَمَ وَنُوْحًا وَّاٰلَ اِبْرٰهِیْمَ وَاٰلَ عِمْرٰنَ عَلَی الْعٰلَمِیْنَ ۟ۙ
আরবি তাফসীরসমূহ:
ذُرِّیَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ ؕ— وَاللّٰهُ سَمِیْعٌ عَلِیْمٌ ۟ۚ
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِذْ قَالَتِ امْرَاَتُ عِمْرٰنَ رَبِّ اِنِّیْ نَذَرْتُ لَكَ مَا فِیْ بَطْنِیْ مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّیْ ۚ— اِنَّكَ اَنْتَ السَّمِیْعُ الْعَلِیْمُ ۟
( هغه وخت یاد کړه چې) د عمران ښځې وویل: ای زما ربه هغه اولاد چې زما په خیټه دی ستا په نوم مې نذر کړی دی[۴] ته یې ومنه بې شکه چې ته ښه اوریدونکی او پوه یې.
[۴] د بیت المقدس د خدمت لپاره به ازدا وي( کابلی تفسیر)
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَلَمَّا وَضَعَتْهَا قَالَتْ رَبِّ اِنِّیْ وَضَعْتُهَاۤ اُ ؕ— وَاللّٰهُ اَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ ؕ— وَلَیْسَ الذَّكَرُ كَالْاُ ۚ— وَاِنِّیْ سَمَّیْتُهَا مَرْیَمَ وَاِنِّیْۤ اُعِیْذُهَا بِكَ وَذُرِّیَّتَهَا مِنَ الشَّیْطٰنِ الرَّجِیْمِ ۟
کله یې چې اولاد وزیږاوه نو ویې ویل: زما ربه دا خو ما جلۍ وزیږوله او الله ته ښه معلومه وه چې هغې څه زیږولي وو، او نر د ښځې په شان نه دی( د عمران ښځې وویل) ما په مریم ونوموله[۵] زه هغې ته او اولاد ته یې ستا په نوم شیطان رټلي شوي څخه پناه غواړم.
[۵] مریم د لغت له مخې د خداي د بنده یعنې عبدالله او هم د هسکې او لوړې په معنې استعمالیږي( عزیز التفاسیر)
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُوْلٍ حَسَنٍ وَّاَنْۢبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا ۙ— وَّكَفَّلَهَا زَكَرِیَّا ؕ— كُلَّمَا دَخَلَ عَلَیْهَا زَكَرِیَّا الْمِحْرَابَ ۙ— وَجَدَ عِنْدَهَا رِزْقًا ۚ— قَالَ یٰمَرْیَمُ اَنّٰی لَكِ هٰذَا ؕ— قَالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ یَرْزُقُ مَنْ یَّشَآءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ ۟
الله پاک هغه په غوره توګه ومنله او په ښه ډول یې راپورته کړه او زکریا یې پالنه وکړه، کله به چې زکریا د مریم خوني ته ورغی نو خوراک به یې ورسره مینده کړ، ورته یې وویل ای مریم! دا خوراک له کومه شو؟ مریم وویل: دا د الله له لورې دی، بې له شکه چې دالله پاک چاته خوښه شي نو بې حسابه روزي ورکوي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَنَادَتْهُ الْمَلٰٓىِٕكَةُ وَهُوَ قَآىِٕمٌ یُّصَلِّیْ فِی الْمِحْرَابِ ۙ— اَنَّ اللّٰهَ یُبَشِّرُكَ بِیَحْیٰی مُصَدِّقًا بِكَلِمَةٍ مِّنَ اللّٰهِ وَسَیِّدًا وَّحَصُوْرًا وَّنَبِیًّا مِّنَ الصّٰلِحِیْنَ ۟
ملایکو ورته په داسې حال کې چې هغه په جومات کې پر لمانځه ولاړ ؤ غږ کړ چې :بې شکه الله پاک تاته د یحیې زیری درکوي هغه به د الله کلمه رښتینې ګڼي، غوره او مشر به وي، له هر ډول نفسي هیلو څخه به یې ځان منع کړی وي، پیغمبر به وي، او په نیکو کسانو کې به شمیرل کیږي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قَالَ رَبِّ اَنّٰی یَكُوْنُ لِیْ غُلٰمٌ وَّقَدْ بَلَغَنِیَ الْكِبَرُ وَامْرَاَتِیْ عَاقِرٌ ؕ— قَالَ كَذٰلِكَ اللّٰهُ یَفْعَلُ مَا یَشَآءُ ۟
( زکریا) وویل: ای زما ره هلک به له کومه شي؟ زه زوز شوی او ښځه مې شنډه ده( ملایکو) وویل: هو! په همدی ډول به ستا ځوی پیدا شي الله پاک هر څه کوي چې اراده یې وکړي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِّیْۤ اٰیَةً ؕ— قَالَ اٰیَتُكَ اَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلٰثَةَ اَیَّامٍ اِلَّا رَمْزًا ؕ— وَاذْكُرْ رَّبَّكَ كَثِیْرًا وَّسَبِّحْ بِالْعَشِیِّ وَالْاِبْكَارِ ۟۠
( زکریا ) وویل: ای زما ربه ماته یوه نښه راکړه، ( ملایکې) وویل: ستا نښه دا ده چې ته به درې ورځې له خلکو سره خبرې نه شې کولی خو یوازې په اشارو به یې پوهوې، رب دې ډی یاده وه، سهار او ماښام یې تسبیح وایه.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَاِذْ قَالَتِ الْمَلٰٓىِٕكَةُ یٰمَرْیَمُ اِنَّ اللّٰهَ اصْطَفٰىكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفٰىكِ عَلٰی نِسَآءِ الْعٰلَمِیْنَ ۟
او ( ای محمده) هغه وخت یا کړه چې ملایکو مریمې ته وویل الله پاک ته غوره کړې [۶] او پاکه[۷] کړې یې او د نړئ پر ګردو ښځو کې یې په ځانګړې توګه په ګوته کړې یې[۸]
[۶] د عبادت لپاره.
[۷] له هر ډول ناپاکۍ او ګناهونو څخه.
[۸] د عیسې د پیدایښت لپاره ( کابلی تفسیر)
[۷] له هر ډول ناپاکۍ او ګناهونو څخه.
[۸] د عیسې د پیدایښت لپاره ( کابلی تفسیر)
আরবি তাফসীরসমূহ:
یٰمَرْیَمُ اقْنُتِیْ لِرَبِّكِ وَاسْجُدِیْ وَارْكَعِیْ مَعَ الرّٰكِعِیْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
ذٰلِكَ مِنْ اَنْۢبَآءِ الْغَیْبِ نُوْحِیْهِ اِلَیْكَ ؕ— وَمَا كُنْتَ لَدَیْهِمْ اِذْ یُلْقُوْنَ اَقْلَامَهُمْ اَیُّهُمْ یَكْفُلُ مَرْیَمَ ۪— وَمَا كُنْتَ لَدَیْهِمْ اِذْ یَخْتَصِمُوْنَ ۟
(محمده) دا کیسې د غیبو هغه خبرې دي چې مونږ یې تا ته وحې کوو سره له دې چې ته هغه وخت له سره نه وي چې هغوی قلمونه اچول[۹] چې د مریمې پالونکی به کوم یو وي؟ او ته له دوی سره هغه وخت نه وې چې په دې هکله یې سره جګړې کولې.
[۹] د پچې اچولو لپاره ( کابلی تفسیر)
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِذْ قَالَتِ الْمَلٰٓىِٕكَةُ یٰمَرْیَمُ اِنَّ اللّٰهَ یُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِّنْهُ ۙۗ— اسْمُهُ الْمَسِیْحُ عِیْسَی ابْنُ مَرْیَمَ وَجِیْهًا فِی الدُّنْیَا وَالْاٰخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِیْنَ ۟ۙ
( ای محمده!) هغه وخت یاد کړه چې ملایکو مریمې ته وویل ای مریمې! الله پاک تاته د یوې خبرې زیری درکوي ستا د زوی نوم به مسیح عیسې ځوی د مریمې وي، د دنیا او اخرت مخور او الله ته له نژدې کړی شوو بنده ګانو څخه به وي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَیُكَلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَكَهْلًا وَّمِنَ الصّٰلِحِیْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
قَالَتْ رَبِّ اَنّٰی یَكُوْنُ لِیْ وَلَدٌ وَّلَمْ یَمْسَسْنِیْ بَشَرٌ ؕ— قَالَ كَذٰلِكِ اللّٰهُ یَخْلُقُ مَا یَشَآءُ ؕ— اِذَا قَضٰۤی اَمْرًا فَاِنَّمَا یَقُوْلُ لَهٗ كُنْ فَیَكُوْنُ ۟
مریمې وویل: ای زما ربه! ما ته هیڅ بشر لاس نه دی راوړی نو ځوی به مې څرنګه پیدا شي؟ ملایکو وویل هو! په همدې ډول به ( ستا ځوی) پیدا کیږي، الله پاک هغه څه پیدا کوي چې اراده یې وکړي او کله چې د یوه کار پریکړه وکړي نو بس یوه خبره وکړي چې وشه نو هغه کار وشي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَیُعَلِّمُهُ الْكِتٰبَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرٰىةَ وَالْاِنْجِیْلَ ۟ۚ
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَرَسُوْلًا اِلٰی بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ ۙ۬— اَنِّیْ قَدْ جِئْتُكُمْ بِاٰیَةٍ مِّنْ رَّبِّكُمْ ۙۚ— اَنِّیْۤ اَخْلُقُ لَكُمْ مِّنَ الطِّیْنِ كَهَیْـَٔةِ الطَّیْرِ فَاَنْفُخُ فِیْهِ فَیَكُوْنُ طَیْرًا بِاِذْنِ اللّٰهِ ۚ— وَاُبْرِئُ الْاَكْمَهَ وَالْاَبْرَصَ وَاُحْیِ الْمَوْتٰی بِاِذْنِ اللّٰهِ ۚ— وَاُنَبِّئُكُمْ بِمَا تَاْكُلُوْنَ وَمَا تَدَّخِرُوْنَ ۙ— فِیْ بُیُوْتِكُمْ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً لَّكُمْ اِنْ كُنْتُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟ۚ
او بني اسرائیلو ته یې د استازي په توګه لیږي تر څو ورته ووایې چې ما تاسې ته د رب له لوری یوه نښه راوړې ده، زه له خټې څخه د مارغه څیره جوړوم بیا پکې پوکې کوم نو هغه د الله په حکم او اذن سره روغ مارغه شي او زه د الله په حکم او اذن له مور څخه پیدا شوي ړانده بینا کوم په پیس مرض ناروغ جوړوم، مړي ژوندي کوم، او له هغه څه نه مو خبروم چې تاسې یې خورئ او هغه چې په کورنو کې یې زیرمه کوئ نو که مؤمنان یاست دا کارونه ستاسې لپاره خامخا پوره نښه ده.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَمُصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْرٰىةِ وَلِاُحِلَّ لَكُمْ بَعْضَ الَّذِیْ حُرِّمَ عَلَیْكُمْ وَجِئْتُكُمْ بِاٰیَةٍ مِّنْ رَّبِّكُمْ ۫— فَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاَطِیْعُوْنِ ۟
زه هغه تورات ريښتونی ګڼم چې ما څخه وړاندې راغلی دی او تاسې ته ځینې هغه شیان حلالوم چې پر تاسې حرام شوي وو، او ما تاسې ته ستاسې د رب له لورې نښه راوړې ده نو له الله څخه وډارشئ او زما مننه وکړئ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَلَمَّاۤ اَحَسَّ عِیْسٰی مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ اَنْصَارِیْۤ اِلَی اللّٰهِ ؕ— قَالَ الْحَوَارِیُّوْنَ نَحْنُ اَنْصَارُ اللّٰهِ ۚ— اٰمَنَّا بِاللّٰهِ ۚ— وَاشْهَدْ بِاَنَّا مُسْلِمُوْنَ ۟
نو کله چې عیسې( علیه السلام) ته د هغوی کفر[۱۰] ښه ثابت او څرګند شو نو ویې ویل: څوک به د الله لار کې زما ملاتړ وکړي؟ خواریونو وویل: مونږ د الله ( د لارې) ملاتړي یو، مونږ په الله ایمان راوړی دی او ( ای عیسې) په دې خبره شاهد اوسه چې مونږ مسلمانان یو.
[۱۰] عیسې علیه السلام ته ثابته شوه چې بنې اسرائیل یې د وژلو هڅه کوي او د پیغمبر وژل کفر دی( ابن جریر الطبري)
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِذْ قَالَ اللّٰهُ یٰعِیْسٰۤی اِنِّیْ مُتَوَفِّیْكَ وَرَافِعُكَ اِلَیَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا وَجَاعِلُ الَّذِیْنَ اتَّبَعُوْكَ فَوْقَ الَّذِیْنَ كَفَرُوْۤا اِلٰی یَوْمِ الْقِیٰمَةِ ۚ— ثُمَّ اِلَیَّ مَرْجِعُكُمْ فَاَحْكُمُ بَیْنَكُمْ فِیْمَا كُنْتُمْ فِیْهِ تَخْتَلِفُوْنَ ۟
( ای محمده هغه وخت یاد کړه): چې الله پاک ای عیسې زه تا پوره اخلک، ځان ته دې راپورته کوم او له کافرانو څخه دې پاکوم او ستا منونکي تر قیامته پر کافرانو برلاسي ګرځوم بیا ستاسو ټولو راتګ ما ته دی زه به ستاسې په مینځ کې د هغو خبرو په هکله فیصله وړم چې تاسې پکې اختلاف کوئ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَاَمَّا الَّذِیْنَ كَفَرُوْا فَاُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِیْدًا فِی الدُّنْیَا وَالْاٰخِرَةِ ؗ— وَمَا لَهُمْ مِّنْ نّٰصِرِیْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
ذٰلِكَ نَتْلُوْهُ عَلَیْكَ مِنَ الْاٰیٰتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِیْمِ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
اَلْحَقُّ مِنْ رَّبِّكَ فَلَا تَكُنْ مِّنَ الْمُمْتَرِیْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَمَنْ حَآجَّكَ فِیْهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَآءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ اَبْنَآءَنَا وَاَبْنَآءَكُمْ وَنِسَآءَنَا وَنِسَآءَكُمْ وَاَنْفُسَنَا وَاَنْفُسَكُمْ ۫— ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَّعْنَتَ اللّٰهِ عَلَی الْكٰذِبِیْنَ ۟
نو څوک هم چې له دې معلوماتو وروسته چې تا ته د ( عیسې په هلکه) راغلي دي له تاسره جګړه کوي نو ورته ووایه: راځئ مونږ ټول به خپل ځامن او ستاسې ځامن خپلې ښځې او ستاسې ښځې خپل ځانونه او تاسې رراوبلو بیا به په ګډه په زارئ او عاجزئ سره د هلاکت دعاء کوو، او وایو به چې د الله لعنت دې پر درواغجنو وي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَاِنْ تَوَلَّوْا فَاِنَّ اللّٰهَ عَلِیْمٌۢ بِالْمُفْسِدِیْنَ ۟۠
আরবি তাফসীরসমূহ:
قُلْ یٰۤاَهْلَ الْكِتٰبِ تَعَالَوْا اِلٰی كَلِمَةٍ سَوَآءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَكُمْ اَلَّا نَعْبُدَ اِلَّا اللّٰهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهٖ شَیْـًٔا وَّلَا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا اَرْبَابًا مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ ؕ— فَاِنْ تَوَلَّوْا فَقُوْلُوا اشْهَدُوْا بِاَنَّا مُسْلِمُوْنَ ۟
( ای محمده) ووایه چې ای اهل کتابو! راځئ له مونږ سره یوه خبره ومنئ: چې زمونږ او ستاسې ترمینځ یو برابر ده او هغه دا چې پرته له یو الله څخه به بل د هیچا عبادت نه کوو، له هغه سره به هیڅ شی شریک نه نیسو او نه به ځیني نور پرته له الله څخه باداران نیسي نو که بیا یې هم مخ واړولو نو ورته ووایې( تاسې چې څه کوئ ستاسې کار دی خو) شاهدان اوسئ چې مونږ مسلمانان یو.
আরবি তাফসীরসমূহ:
یٰۤاَهْلَ الْكِتٰبِ لِمَ تُحَآجُّوْنَ فِیْۤ اِبْرٰهِیْمَ وَمَاۤ اُنْزِلَتِ التَّوْرٰىةُ وَالْاِنْجِیْلُ اِلَّا مِنْ بَعْدِهٖ ؕ— اَفَلَا تَعْقِلُوْنَ ۟
ای اهل کتابو! تاسې ولې د ابراهیم علیه السلام په هکله جګړه[۱۱] کوئ؟ په داسې حال کې چې تورات او انجیل له هغه څخه وروسته نازل شوي دي، ایا تاسې عقل نه لرئ؟
[۱۱] چې یهودیان یې یهودي او نصاری یې نصراني بولي( کابلی تفسیر)
আরবি তাফসীরসমূহ:
هٰۤاَنْتُمْ هٰۤؤُلَآءِ حَاجَجْتُمْ فِیْمَا لَكُمْ بِهٖ عِلْمٌ فَلِمَ تُحَآجُّوْنَ فِیْمَا لَیْسَ لَكُمْ بِهٖ عِلْمٌ ؕ— وَاللّٰهُ یَعْلَمُ وَاَنْتُمْ لَا تَعْلَمُوْنَ ۟
خبردار! تاسې همدغه خلک یې چې په څه پوهه لرئ په هغې کې سره جګړه کوئ نو ولې په هغه کې سره جګړې او شخړې کوئ چې تاسې پری هیڅ خبر نه یاست الله پاک ښه پوهیږي او تاسې نه پوهیږئ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِنَّ اَوْلَی النَّاسِ بِاِبْرٰهِیْمَ لَلَّذِیْنَ اتَّبَعُوْهُ وَهٰذَا النَّبِیُّ وَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا ؕ— وَاللّٰهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟
ابراهیم علیه السلام ته ډیر نژدې خلک همغه دي چې د ابراهیم مننه یې کړې او هم دا پیغمبر او مسلمانان او الله پاک د مؤمنانو کار جوړوونکي او ملاتړ دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
یٰۤاَهْلَ الْكِتٰبِ لِمَ تَلْبِسُوْنَ الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُوْنَ الْحَقَّ وَاَنْتُمْ تَعْلَمُوْنَ ۟۠
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَقَالَتْ طَّآىِٕفَةٌ مِّنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ اٰمِنُوْا بِالَّذِیْۤ اُنْزِلَ عَلَی الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَجْهَ النَّهَارِ وَاكْفُرُوْۤا اٰخِرَهٗ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُوْنَ ۟ۚۖ
د اهل کتابو یوې ډلې ویل سهار په هغه دین ایمان راوړئ چې په مؤمنانو نازل شوی او ماښام پرې کافر شئ کیدای شي چې مسلمانان بیرته له اسلام څخه وګرځیږي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَلَا تُؤْمِنُوْۤا اِلَّا لِمَنْ تَبِعَ دِیْنَكُمْ ؕ— قُلْ اِنَّ الْهُدٰی هُدَی اللّٰهِ ۙ— اَنْ یُّؤْتٰۤی اَحَدٌ مِّثْلَ مَاۤ اُوْتِیْتُمْ اَوْ یُحَآجُّوْكُمْ عِنْدَ رَبِّكُمْ ؕ— قُلْ اِنَّ الْفَضْلَ بِیَدِ اللّٰهِ ۚ— یُؤْتِیْهِ مَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَاللّٰهُ وَاسِعٌ عَلِیْمٌ ۟ۚۙ
او خبره یوازې د هغه چا ومنئ چې ستاسې دین یې منلی دی( ای محمده!) ورته ووایه چې هدایت یوازې د الله هدایت دی چې یو چا ته به ورکړای شي لکه چې تاسو ته در کړ شوی وو، او د رب په وړاندې به په دلایلو کې پر تاسو برلاسی شي ـ ورته ووایه چې غوره والی د الله په لاس کې دی چا ته چې خوښه شي ورکوي یې ـ الله ډیر پراخ رحمت خاوند او په هر څه پوه دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
یَّخْتَصُّ بِرَحْمَتِهٖ مَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَاللّٰهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیْمِ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَمِنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ مَنْ اِنْ تَاْمَنْهُ بِقِنْطَارٍ یُّؤَدِّهٖۤ اِلَیْكَ ۚ— وَمِنْهُمْ مَّنْ اِنْ تَاْمَنْهُ بِدِیْنَارٍ لَّا یُؤَدِّهٖۤ اِلَیْكَ اِلَّا مَا دُمْتَ عَلَیْهِ قَآىِٕمًا ؕ— ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَالُوْا لَیْسَ عَلَیْنَا فِی الْاُمِّیّٖنَ سَبِیْلٌ ۚ— وَیَقُوْلُوْنَ عَلَی اللّٰهِ الْكَذِبَ وَهُمْ یَعْلَمُوْنَ ۟
په اهل کتابو کې ځیني داسې دي چې که د خزانو باور پرې وکړې نو پوره به یې درکړي او ځینې پکې هغه دي چې که د یو دینار باور پرې وکړي نو چې په سر یې ولاړ نه یې در به یې نه کړي او دا ځکه چې هغوی ویلې چې د نالوستو خلکو مالونه په خوړلو کې پر مونږ هیڅ ګناه نشته هغوی له پوهې سره پر الله درواغ تړي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِنَّ الَّذِیْنَ یَشْتَرُوْنَ بِعَهْدِ اللّٰهِ وَاَیْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِیْلًا اُولٰٓىِٕكَ لَا خَلَاقَ لَهُمْ فِی الْاٰخِرَةِ وَلَا یُكَلِّمُهُمُ اللّٰهُ وَلَا یَنْظُرُ اِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ وَلَا یُزَكِّیْهِمْ ۪— وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلِیْمٌ ۟
په دې کې شک نشته چې څوک د الله په تړون او په خپلو قسمونو د دنیا لږ بدل اخلي په اخرت کې ورته هیڅ برخه نشته، نه به په مهربانۍ ورته وګوري او نه به یې پاک کړي. او دردناک عذاب یې په برخه دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَاِنَّ مِنْهُمْ لَفَرِیْقًا یَّلْوٗنَ اَلْسِنَتَهُمْ بِالْكِتٰبِ لِتَحْسَبُوْهُ مِنَ الْكِتٰبِ وَمَا هُوَ مِنَ الْكِتٰبِ ۚ— وَیَقُوْلُوْنَ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ وَمَا هُوَ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ ۚ— وَیَقُوْلُوْنَ عَلَی اللّٰهِ الْكَذِبَ وَهُمْ یَعْلَمُوْنَ ۟
او بې شکه په دوی کې یوه ډله داسې هم شته چې د الله د کتاب په لوستلو داسې ژبه تاوه وي چې تاسو پرې د کتاب د یوې برخې ګومان وکړئ خو هغه د کتاب برخه نه ده او دا هم وایې چې همدا د الله له لورې نازل شوی خو د واقعیت له مخې هغه د الله له لورې نه وي نازل شوی او په رڼو سترګو په الله جل جلاله دوراغ وایې.
আরবি তাফসীরসমূহ:
مَا كَانَ لِبَشَرٍ اَنْ یُّؤْتِیَهُ اللّٰهُ الْكِتٰبَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ ثُمَّ یَقُوْلَ لِلنَّاسِ كُوْنُوْا عِبَادًا لِّیْ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَلٰكِنْ كُوْنُوْا رَبّٰنِیّٖنَ بِمَا كُنْتُمْ تُعَلِّمُوْنَ الْكِتٰبَ وَبِمَا كُنْتُمْ تَدْرُسُوْنَ ۟ۙ
هیڅ انسان داسې نه کوي چې الله کتاب، حکمت او پیغمبري ورکړي او بیا هغه خلکو ته ووایې چې له الله جل جلاله څخه پرته زما بنده ګان او عبادت کوونکي شئ بلکې ورته وایې چې ښه رب پالونکې شئ ځکه چې تاسې نورو ته کتاب ورښایې او هم یې په خپله لولئ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَلَا یَاْمُرَكُمْ اَنْ تَتَّخِذُوا الْمَلٰٓىِٕكَةَ وَالنَّبِیّٖنَ اَرْبَابًا ؕ— اَیَاْمُرُكُمْ بِالْكُفْرِ بَعْدَ اِذْ اَنْتُمْ مُّسْلِمُوْنَ ۟۠
او نه به درته امر وکړي چې ملایکې او پیغمبران د خدایانو په توګه ونیسئ ایا هغوی به ستاسې له اسلام منلو وروسته تاسې ته د کفر په لور بلنه درکړي؟
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَاِذْ اَخَذَ اللّٰهُ مِیْثَاقَ النَّبِیّٖنَ لَمَاۤ اٰتَیْتُكُمْ مِّنْ كِتٰبٍ وَّحِكْمَةٍ ثُمَّ جَآءَكُمْ رَسُوْلٌ مُّصَدِّقٌ لِّمَا مَعَكُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهٖ وَلَتَنْصُرُنَّهٗ ؕ— قَالَ ءَاَقْرَرْتُمْ وَاَخَذْتُمْ عَلٰی ذٰلِكُمْ اِصْرِیْ ؕ— قَالُوْۤا اَقْرَرْنَا ؕ— قَالَ فَاشْهَدُوْا وَاَنَا مَعَكُمْ مِّنَ الشّٰهِدِیْنَ ۟
او هغه وخت یاد کړه چې الله له پیغمبرانو څخه وعده واخیسته چې: زه کله هم تاسې ته کتاب او حکمت درکړم، بیا تاسې ته بل داسې رسول راشي چې له تاسې پروت الهي پیغام رښتینی ګڼي نو خامخا به پرې ایمان راوړئ او هرو، مرو به یې ملاتړ کوئ، الله له دې وعدې وروسته پیغمبرانو ته وویل: په دې خبره مو اقرار دی؟ او په دې مو له ما سره تړون دی؟ هغوی وویل هو! مونږ اقرار وکړ الله وفرمایل نو شاهدان اوسئ او زه هم له تاسې سره له شاهدانو څخه یم.
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَمَنْ تَوَلّٰی بَعْدَ ذٰلِكَ فَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْفٰسِقُوْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
اَفَغَیْرَ دِیْنِ اللّٰهِ یَبْغُوْنَ وَلَهٗۤ اَسْلَمَ مَنْ فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ طَوْعًا وَّكَرْهًا وَّاِلَیْهِ یُرْجَعُوْنَ ۟
ایا کافران د الله له دین څخه پرته بل دین لټوي؟ حال دا چې : په اسمانونو او ځمکه کې ټولو موجوداتو هغه ته په خوښه او ناخوښه غاړه ایښې ده او ټول هغه ته بیرته ورګرځول کیږي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قُلْ اٰمَنَّا بِاللّٰهِ وَمَاۤ اُنْزِلَ عَلَیْنَا وَمَاۤ اُنْزِلَ عَلٰۤی اِبْرٰهِیْمَ وَاِسْمٰعِیْلَ وَاِسْحٰقَ وَیَعْقُوْبَ وَالْاَسْبَاطِ وَمَاۤ اُوْتِیَ مُوْسٰی وَعِیْسٰی وَالنَّبِیُّوْنَ مِنْ رَّبِّهِمْ ۪— لَا نُفَرِّقُ بَیْنَ اَحَدٍ مِّنْهُمْ ؗ— وَنَحْنُ لَهٗ مُسْلِمُوْنَ ۟
ای محمده! ووایه چې : مونږ په الله او په هغه څه ایمان راوړی دی چې پر مونږ نازل کړای شوي دي او په هغو مو هم ایمان راوړی دی چې په ابراهیم، اسماعیل، اسحق، یعقوب، او د هغوی پر(پیغمبرانو) اولادونو نازل شوي او په هغو مو هم ایمان راوړی دی چې موسې علیه السلام، عیسې علیه السلام، او نورو پیغمبرانو علیهم السلام ته د رب له لورې ورکړای شوي دي، مونږ د هغوې په مینځ کې هیڅ توپیر نه کوو او مونږ یوازې یو الله ته غاړه ایښوونکي یو.
আরবি তাফসীরসমূহ:
كَیْفَ یَهْدِی اللّٰهُ قَوْمًا كَفَرُوْا بَعْدَ اِیْمَانِهِمْ وَشَهِدُوْۤا اَنَّ الرَّسُوْلَ حَقٌّ وَّجَآءَهُمُ الْبَیِّنٰتُ ؕ— وَاللّٰهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظّٰلِمِیْنَ ۟
هغو خلکو ته به الله څنګه هدایت وکړي؟هغو خلکو ته به الله څنګه هدایت وکړي؟ چې له ایمان راړلو، د رسول په حقانیت له شهادت ورکولو او د واضحو او ښکاره دلیلونو له راتګ وروسته کافران شوی دي؟ الله د ظالمانو ډلې ته هدایت نه کوي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
اُولٰٓىِٕكَ جَزَآؤُهُمْ اَنَّ عَلَیْهِمْ لَعْنَةَ اللّٰهِ وَالْمَلٰٓىِٕكَةِ وَالنَّاسِ اَجْمَعِیْنَ ۟ۙ
আরবি তাফসীরসমূহ:
خٰلِدِیْنَ فِیْهَا ۚ— لَا یُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ یُنْظَرُوْنَ ۟ۙ
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِنَّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا بَعْدَ اِیْمَانِهِمْ ثُمَّ ازْدَادُوْا كُفْرًا لَّنْ تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ ۚ— وَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الضَّآلُّوْنَ ۟
دا خبره پخه ده چې کوم کسان له ایمان وروسته کافران شوي او بیا په کفر کې وړاندې تللي نو توبه به یې هیڅکله ونه منل شي او همدی پاخه لارې ورکي دي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِنَّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا وَمَاتُوْا وَهُمْ كُفَّارٌ فَلَنْ یُّقْبَلَ مِنْ اَحَدِهِمْ مِّلْءُ الْاَرْضِ ذَهَبًا وَّلَوِ افْتَدٰی بِهٖ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ لَهُمْ عَذَابٌ اَلِیْمٌۙ— وَّمَا لَهُمْ مِّنْ نّٰصِرِیْنَ ۟۠
او دا خبره هم پخه ده هغه کسان چې کافران مړه شول نو له یوه څخه به یې هم ونه منل شي چې د خپل ځان د خلاصون لپاره ډکه ځمکه سره زر فدیه او خیرات کړي د همدوی لپاره دردناک عذاب دی، او هیڅ ملاتړ به یې نه وي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
كُلُّ الطَّعَامِ كَانَ حِلًّا لِّبَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ اِلَّا مَا حَرَّمَ اِسْرَآءِیْلُ عَلٰی نَفْسِهٖ مِنْ قَبْلِ اَنْ تُنَزَّلَ التَّوْرٰىةُ ؕ— قُلْ فَاْتُوْا بِالتَّوْرٰىةِ فَاتْلُوْهَاۤ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
بني اسرائیلو ته د خوراک ټول څیزونه حلال وو خو یوازې هغه څه ورته ناروا وو چې د تورات له نزول څخه وړاندې اسرائیلو په ځان حرام کړي وو، ورته ووایه تاسې تورات راوړئ او بیا یې ولولئ که تاسې رښتیني یاست.
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَمَنِ افْتَرٰی عَلَی اللّٰهِ الْكَذِبَ مِنْ بَعْدِ ذٰلِكَ فَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الظّٰلِمُوْنَ ۟ؔ
আরবি তাফসীরসমূহ:
قُلْ صَدَقَ اللّٰهُ ۫— فَاتَّبِعُوْا مِلَّةَ اِبْرٰهِیْمَ حَنِیْفًا ؕ— وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِیْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِنَّ اَوَّلَ بَیْتٍ وُّضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِیْ بِبَكَّةَ مُبٰرَكًا وَّهُدًی لِّلْعٰلَمِیْنَ ۟ۚ
আরবি তাফসীরসমূহ:
فِیْهِ اٰیٰتٌۢ بَیِّنٰتٌ مَّقَامُ اِبْرٰهِیْمَ ۚ۬— وَمَنْ دَخَلَهٗ كَانَ اٰمِنًا ؕ— وَلِلّٰهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ اِلَیْهِ سَبِیْلًا ؕ— وَمَنْ كَفَرَ فَاِنَّ اللّٰهَ غَنِیٌّ عَنِ الْعٰلَمِیْنَ ۟
په دې کې ښکاره نښې دي، د ابراهیم د ودریدلو ځای دی، او هر څو چې هغې ته ننه وځي په امن دی، د الله له لورې، پر هغو خلکو ددې خونې حج فرض شوی دی چې د لارې توان ورسره وي او چا چې انکار کړی د نو باید پوه شی چې الله پاک له ټولو خلکو څخه بې پروا دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قُلْ یٰۤاَهْلَ الْكِتٰبِ لِمَ تَصُدُّوْنَ عَنْ سَبِیْلِ اللّٰهِ مَنْ اٰمَنَ تَبْغُوْنَهَا عِوَجًا وَّاَنْتُمْ شُهَدَآءُ ؕ— وَمَا اللّٰهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُوْنَ ۟
ووایه چې ای اهل کتابو! تاسې ولې د ایمان خاوندان د الله له لارې څخه منع کوئ او ولې یې کوږوالی لټوئ؟ په داسې حال کې چې تاسې شاهدان یې چې دا لاره روغه ده الله ستاسې له کړنو څخه بې خبره نه دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْۤا اِنْ تُطِیْعُوْا فَرِیْقًا مِّنَ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ یَرُدُّوْكُمْ بَعْدَ اِیْمَانِكُمْ كٰفِرِیْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَكَیْفَ تَكْفُرُوْنَ وَاَنْتُمْ تُتْلٰی عَلَیْكُمْ اٰیٰتُ اللّٰهِ وَفِیْكُمْ رَسُوْلُهٗ ؕ— وَمَنْ یَّعْتَصِمْ بِاللّٰهِ فَقَدْ هُدِیَ اِلٰی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیْمٍ ۟۠
او تاسې به ولې کافران کیږئ په داسې حال کې چې پر تاسې دالله ایتونه لوستلی او رسول یې هم ستاسې په مینځ کې دی، او څوک چې د الله په دین منګولې ولګوي نو په تحقیق سره هغه ته د روغې لارې ښوونه شوي ده.
আরবি তাফসীরসমূহ:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوا اتَّقُوا اللّٰهَ حَقَّ تُقٰتِهٖ وَلَا تَمُوْتُنَّ اِلَّا وَاَنْتُمْ مُّسْلِمُوْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَاعْتَصِمُوْا بِحَبْلِ اللّٰهِ جَمِیْعًا وَّلَا تَفَرَّقُوْا ۪— وَاذْكُرُوْا نِعْمَتَ اللّٰهِ عَلَیْكُمْ اِذْ كُنْتُمْ اَعْدَآءً فَاَلَّفَ بَیْنَ قُلُوْبِكُمْ فَاَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهٖۤ اِخْوَانًا ۚ— وَكُنْتُمْ عَلٰی شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَاَنْقَذَكُمْ مِّنْهَا ؕ— كَذٰلِكَ یُبَیِّنُ اللّٰهُ لَكُمْ اٰیٰتِهٖ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُوْنَ ۟
او ټول د الله په رسۍ منګولې ولګوئ خواره واره کیږئ مه او هغه پیرزوینې یې چې پر تاسې کړي دي رایادې کړئ، کله چې تاسې یو د بل دښمنان واست نو ستاسي د زړونو په مینځ کې یي مینه راوستله او د هغه پیرزویني په رڼا کې وروڼه وګرځیدئ او تاسې د اور د کندې پر څنډه واست، نو له اور څخه یې خلاص کړئ په همدې ډول الله تاسې ته خپل ایتونه بیانوي تر څو لار پیدا کړئ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
یَّوْمَ تَبْیَضُّ وُجُوْهٌ وَّتَسْوَدُّ وُجُوْهٌ ۚ— فَاَمَّا الَّذِیْنَ اسْوَدَّتْ وُجُوْهُهُمْ ۫— اَكَفَرْتُمْ بَعْدَ اِیْمَانِكُمْ فَذُوْقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْفُرُوْنَ ۟
هغه ورځ چې ځینې مخونه سپین کړای شي او ځینې مخونه تور، تور مخو خلکو ته به وویل شي ایا تاسې له ایمان راوړلو وروسته کافران شوئ؟ نو اوس د خپل کفر په بدل کې عذاب وڅکئ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَاَمَّا الَّذِیْنَ ابْیَضَّتْ وُجُوْهُهُمْ فَفِیْ رَحْمَةِ اللّٰهِ ؕ— هُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
تِلْكَ اٰیٰتُ اللّٰهِ نَتْلُوْهَا عَلَیْكَ بِالْحَقِّ ؕ— وَمَا اللّٰهُ یُرِیْدُ ظُلْمًا لِّلْعٰلَمِیْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
كُنْتُمْ خَیْرَ اُمَّةٍ اُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَاْمُرُوْنَ بِالْمَعْرُوْفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُوْنَ بِاللّٰهِ ؕ— وَلَوْ اٰمَنَ اَهْلُ الْكِتٰبِ لَكَانَ خَیْرًا لَّهُمْ ؕ— مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُوْنَ وَاَكْثَرُهُمُ الْفٰسِقُوْنَ ۟
تاسې د امت هغه غوره ډله یې چې د خلکو د ښیګڼې لپاره راویستلي شوي یاست ځکه چې د نیکۍ په لور بلنه کوئ د بدۍ مخه نیسئ او په الله ایمان لرئ، او که اهل کتابو ایمان راوړی وای ډیره ورته غوره ده ځینې یې مؤمنان دي خو زیاته برخه یې فاسقان.
আরবি তাফসীরসমূহ:
لَنْ یَّضُرُّوْكُمْ اِلَّاۤ اَذًی ؕ— وَاِنْ یُّقَاتِلُوْكُمْ یُوَلُّوْكُمُ الْاَدْبَارَ ۫— ثُمَّ لَا یُنْصَرُوْنَ ۟
هغوی هیڅکله تاسې ته ضرر نه شي رسولای مګر ایله په ایله څه ربړ در رسولای شي او که تاسې سره جنګ وکړي نو ډیر ژر به مخ په شا په منډه او بیا به له هیڅ لورې ورسره مرسته ونه کړای شي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ اَیْنَ مَا ثُقِفُوْۤا اِلَّا بِحَبْلٍ مِّنَ اللّٰهِ وَحَبْلٍ مِّنَ النَّاسِ وَبَآءُوْ بِغَضَبٍ مِّنَ اللّٰهِ وَضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الْمَسْكَنَةُ ؕ— ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ كَانُوْا یَكْفُرُوْنَ بِاٰیٰتِ اللّٰهِ وَیَقْتُلُوْنَ الْاَنْۢبِیَآءَ بِغَیْرِ حَقٍّ ؕ— ذٰلِكَ بِمَا عَصَوْا وَّكَانُوْا یَعْتَدُوْنَ ۟ۗ
په هر ځای کې چې وي له سپکاوي سره به مخ وي مګر یوازې د الله او د خلکو په پناه کې له سپکاوي څخه خلاصیدای شي، او د الله په قهر اخته شوي، خواري او ذلت پرې واکمن شوی دی، له دې ورځې سره ځکه مخ دي چې د الله په ایتونو کافران کیږي او په ناحقه پیغمبران وژني او دا ځکه کوي چې سرغړونه یې کړې او له خپل حد څخه وړاندې تیر شوي دي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
یُؤْمِنُوْنَ بِاللّٰهِ وَالْیَوْمِ الْاٰخِرِ وَیَاْمُرُوْنَ بِالْمَعْرُوْفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَیُسَارِعُوْنَ فِی الْخَیْرٰتِ ؕ— وَاُولٰٓىِٕكَ مِنَ الصّٰلِحِیْنَ ۟
په الله او اخرنۍ ورځ ایمان راوړي په نیکۍ امر کوي او له بدۍ څخه منعه او په نیکیو کې یو له بل څخه وړاندې والی کوي، او همدوی له نیکانو څخه دي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَمَا یَفْعَلُوْا مِنْ خَیْرٍ فَلَنْ یُّكْفَرُوْهُ ؕ— وَاللّٰهُ عَلِیْمٌۢ بِالْمُتَّقِیْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِنَّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا لَنْ تُغْنِیَ عَنْهُمْ اَمْوَالُهُمْ وَلَاۤ اَوْلَادُهُمْ مِّنَ اللّٰهِ شَیْـًٔا ؕ— وَاُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ النَّارِ ۚ— هُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟
بې له شکه د کافرانو مالونه او اولادونه به هیڅکله هغوی له الله څخه ونه ژغورلای شي او همدوی د اور خاوندان دي چې تل به په همدې اور کې وي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
مَثَلُ مَا یُنْفِقُوْنَ فِیْ هٰذِهِ الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا كَمَثَلِ رِیْحٍ فِیْهَا صِرٌّ اَصَابَتْ حَرْثَ قَوْمٍ ظَلَمُوْۤا اَنْفُسَهُمْ فَاَهْلَكَتْهُ ؕ— وَمَا ظَلَمَهُمُ اللّٰهُ وَلٰكِنْ اَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُوْنَ ۟
هغه مالونه چې کافران یې په دنیا کې خیراتوي داسې مثال لري لکه چې یو سخت تیز او یخ باد د یو ظالم قوم په کښت والوزي ټول هلاک او تس نس کړي الله پاک پر هغوی ظلم ندی کړی بلکې هغوی پر خپلو ځانونو ظلم کوي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا لَا تَتَّخِذُوْا بِطَانَةً مِّنْ دُوْنِكُمْ لَا یَاْلُوْنَكُمْ خَبَالًا ؕ— وَدُّوْا مَا عَنِتُّمْ ۚ— قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَآءُ مِنْ اَفْوَاهِهِمْ ۖۚ— وَمَا تُخْفِیْ صُدُوْرُهُمْ اَكْبَرُ ؕ— قَدْ بَیَّنَّا لَكُمُ الْاٰیٰتِ اِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُوْنَ ۟
ای مؤمنانو! پرته له مؤمنانو نور څوک دراز دوستان مه نیسئ، دوی ستاسې په ربړولو کې هیڅ کموالی نه کوي هغه څه ډیر خوښوي چې تاسې زور وي له خولې څخه یې هم دښمني ښکاره شوې او هغه چې په سینو کې یې پټ دي خورا لوی دي که تاسې له عقل څخه کار واخلئ نو په تحقیق سره مونږ درته ټولې نښې بیان کړي دي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
هٰۤاَنْتُمْ اُولَآءِ تُحِبُّوْنَهُمْ وَلَا یُحِبُّوْنَكُمْ وَتُؤْمِنُوْنَ بِالْكِتٰبِ كُلِّهٖ ۚ— وَاِذَا لَقُوْكُمْ قَالُوْۤا اٰمَنَّا ۖۗۚ— وَاِذَا خَلَوْا عَضُّوْا عَلَیْكُمُ الْاَنَامِلَ مِنَ الْغَیْظِ ؕ— قُلْ مُوْتُوْا بِغَیْظِكُمْ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلِیْمٌۢ بِذَاتِ الصُّدُوْرِ ۟
دا تاسې یاست چې دوستي ورسره کوئ که نه هغوی خو له تاسې سره دوستي نه کوي ځکه چې تاسې په ټول کتاب ایمان لرئ او کله چې هغوی له تاسې سره مخ شي وايي مونږ ایمان راوړی دی او چې په خپلو کې سره یوازې شي نو له قهر څخه په خپلو ګوتو خولې لګوي ، ورته ووایه له قهره مړه شئ بې شکه چې الله پاک د سینو په پټو څیزونو ښه پوه دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِنْ تَمْسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ ؗ— وَاِنْ تُصِبْكُمْ سَیِّئَةٌ یَّفْرَحُوْا بِهَا ؕ— وَاِنْ تَصْبِرُوْا وَتَتَّقُوْا لَا یَضُرُّكُمْ كَیْدُهُمْ شَیْـًٔا ؕ— اِنَّ اللّٰهَ بِمَا یَعْمَلُوْنَ مُحِیْطٌ ۟۠
که تاسې ته ښیګڼه درپیښه شي نو هغوی غمجن کیږي، او که بدي در ورسیږي نو خوښي پرې کوي که تاسې صبر وکړئ او ځانونه وژغورئ نو د هغوی ټګي او پټ تدبیرونه تاسې ته هیڅ ضرر نه شي رسولای، بې شکه چې الله د هغوی په کړنو احاطه کړې ده.
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِذْ هَمَّتْ طَّآىِٕفَتٰنِ مِنْكُمْ اَنْ تَفْشَلَا ۙ— وَاللّٰهُ وَلِیُّهُمَا ؕ— وَعَلَی اللّٰهِ فَلْیَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُوْنَ ۟
هغه وخت هم رایاد کړه چې کله ستاسې دوه ډلو[۲] دبې همتۍ اراده کړې وه، خو الله د هغوی پالونکی او ژغورونکی د او مؤمنانو باید یوازې پر الله توکل وکړي.
[۲] د انصارو دوه ډلې له اوسیانو څخه بنو سلمة، او له خزرجیانو څخه بنو حارثه و( ابن جریر الطبری)
আরবি তাফসীরসমূহ:
بَلٰۤی ۙ— اِنْ تَصْبِرُوْا وَتَتَّقُوْا وَیَاْتُوْكُمْ مِّنْ فَوْرِهِمْ هٰذَا یُمْدِدْكُمْ رَبُّكُمْ بِخَمْسَةِ اٰلٰفٍ مِّنَ الْمَلٰٓىِٕكَةِ مُسَوِّمِیْنَ ۟
هو! که تاسې صبر وکړئ او له الله څخه وډارسئ او کافران پر تاسې ناببره یرغل وکړي الله به په پنځو زرو نښه لرونکو ملایکو ستاسې ملات وکړي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَمَا جَعَلَهُ اللّٰهُ اِلَّا بُشْرٰی لَكُمْ وَلِتَطْمَىِٕنَّ قُلُوْبُكُمْ بِهٖ ؕ— وَمَا النَّصْرُ اِلَّا مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ الْعَزِیْزِ الْحَكِیْمِ ۟ۙ
دا کومک الله پاک یوازې ددې لپاره راولیږه چې تاسې پرې خوښ او زړونه مو ډاډمن شي که نه نو برې یوازې د زوره ور او حکیم الله له لورې دی او بس.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَلِلّٰهِ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَمَا فِی الْاَرْضِ ؕ— یَغْفِرُ لِمَنْ یَّشَآءُ وَیُعَذِّبُ مَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟۠
خاص د الله دي هغه چې په اسمانونو او هغه چې په ځمکه کې دي چاته یې چې خوښه شي بښي يې او چاته یې چې خوښه شي عذاب ورکوي الله ښه بښونکی او ډير مهربان دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا لَا تَاْكُلُوا الرِّبٰۤوا اَضْعَافًا مُّضٰعَفَةً ۪— وَّاتَّقُوا اللّٰهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُوْنَ ۟ۚ
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِیْۤ اُعِدَّتْ لِلْكٰفِرِیْنَ ۟ۚ
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَاَطِیْعُوا اللّٰهَ وَالرَّسُوْلَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُوْنَ ۟ۚ
আরবি তাফসীরসমূহ:
الَّذِیْنَ یُنْفِقُوْنَ فِی السَّرَّآءِ وَالضَّرَّآءِ وَالْكٰظِمِیْنَ الْغَیْظَ وَالْعَافِیْنَ عَنِ النَّاسِ ؕ— وَاللّٰهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِیْنَ ۟ۚ
پرهیزګاران هغه کسان دي چې په خوښۍ او ناخوښۍ دواړو وختونو کې مالونه خیراتوي، قهر زغمونکي او خلکو ته عفوه کوونکي وي او الله پاک نیکي کوونکي خوښوي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَالَّذِیْنَ اِذَا فَعَلُوْا فَاحِشَةً اَوْ ظَلَمُوْۤا اَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللّٰهَ فَاسْتَغْفَرُوْا لِذُنُوْبِهِمْ۫— وَمَنْ یَّغْفِرُ الذُّنُوْبَ اِلَّا اللّٰهُ ۪۫— وَلَمْ یُصِرُّوْا عَلٰی مَا فَعَلُوْا وَهُمْ یَعْلَمُوْنَ ۟
او (متقیان) هغه کسان دي چې کله کوم[۴] بد کار یا پر ځانو تیر وکړي الله رایاد کړي او د خپلو ګناهونو بښنه وغواړي او ایا پرته له الله بل څوک شته چې ګناهونه وبښې؟ او هم له پوهې سره پر خپلو بدو کړنو ټینګار نه کوي.
[۴] دلته فاحشه په لویه ګناه او ظلم په کوچنۍ ګناه معنا شوې( ابن جریر الطبري)
আরবি তাফসীরসমূহ:
هٰذَا بَیَانٌ لِّلنَّاسِ وَهُدًی وَّمَوْعِظَةٌ لِّلْمُتَّقِیْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَلَا تَهِنُوْا وَلَا تَحْزَنُوْا وَاَنْتُمُ الْاَعْلَوْنَ اِنْ كُنْتُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِنْ یَّمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِّثْلُهٗ ؕ— وَتِلْكَ الْاَیَّامُ نُدَاوِلُهَا بَیْنَ النَّاسِ ۚ— وَلِیَعْلَمَ اللّٰهُ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَیَتَّخِذَ مِنْكُمْ شُهَدَآءَ ؕ— وَاللّٰهُ لَا یُحِبُّ الظّٰلِمِیْنَ ۟ۙ
که تاسې ته زخم ورسیږي نو ستاسې مخالف قوم ته هم همدا وړ زخم رسیدلې و، دا ورځې مونږ د خلکو په مینځ کې اړوو، را اړوو تر څو الله پاک مؤمنان ښه جلاء او ستاسو ځینو خلکو ته د شهادت مقام ورکړي الله پاک ظالمان او تیري کوونکي نه خوښوي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَلِیُمَحِّصَ اللّٰهُ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَیَمْحَقَ الْكٰفِرِیْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَمَا مُحَمَّدٌ اِلَّا رَسُوْلٌ ۚ— قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ ؕ— اَفَاۡىِٕنْ مَّاتَ اَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلٰۤی اَعْقَابِكُمْ ؕ— وَمَنْ یَّنْقَلِبْ عَلٰی عَقِبَیْهِ فَلَنْ یَّضُرَّ اللّٰهَ شَیْـًٔا ؕ— وَسَیَجْزِی اللّٰهُ الشّٰكِرِیْنَ ۟
محمد صلی الله علیه وسلم صرف یو رسول دی له ده وړاندې هم ډیر رسولان تیر شوي دي، که هغه مړ او یا ووژل شي نو تاسې به له اسلام څخه بیرته ګرځيږئ؟ او هر څوک چې په خپلو پوندو بیرته وګرځید الله ته هیڅکله څه زیان نه شي رسولای الله به ډیر ژر شکر کوونکو ته ښه بدله ورکړي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَمَا كَانَ لِنَفْسٍ اَنْ تَمُوْتَ اِلَّا بِاِذْنِ اللّٰهِ كِتٰبًا مُّؤَجَّلًا ؕ— وَمَنْ یُّرِدْ ثَوَابَ الدُّنْیَا نُؤْتِهٖ مِنْهَا ۚ— وَمَنْ یُّرِدْ ثَوَابَ الْاٰخِرَةِ نُؤْتِهٖ مِنْهَا ؕ— وَسَنَجْزِی الشّٰكِرِیْنَ ۟
هیڅ ساه لرونکی د الله له حکم نه پرته نه مړ کیږي، د مرګ یوه لیکلې شوې ټاکلې نیټه ده څوک چې د دنیا بدل غواړي مونږ به ترې څه ورکړو او څوک چې د اخرت بدل غواړي مونږ به یې هغه ته هم ورکړو او مونږ به ډیر ژر شکر کوونکو ته نیکه بدله ورکړو.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَكَاَیِّنْ مِّنْ نَّبِیٍّ قٰتَلَ ۙ— مَعَهٗ رِبِّیُّوْنَ كَثِیْرٌ ۚ— فَمَا وَهَنُوْا لِمَاۤ اَصَابَهُمْ فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ وَمَا ضَعُفُوْا وَمَا اسْتَكَانُوْا ؕ— وَاللّٰهُ یُحِبُّ الصّٰبِرِیْنَ ۟
د ډیرو پیغمبرانو په ملتیا زیاتو الله والو خلکو جهاد کړی دی د هغو ستونزو له کبله چې د الله په لار کې ورته رسیدلې وې نه بې زړه او سست، نه ناتوانه او نه سر ټیټي شوي وو الله صبر کوونکي خوښوي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَمَا كَانَ قَوْلَهُمْ اِلَّاۤ اَنْ قَالُوْا رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوْبَنَا وَاِسْرَافَنَا فِیْۤ اَمْرِنَا وَثَبِّتْ اَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْكٰفِرِیْنَ ۟
یوازې همدا به یي ویل چې ای زمونږ ربه زمونږ ګناهونه او د ژوند اوږدو کې له پولو څخه اووښتنه مو وبښه، زمونږ قدمونه کلک او پر کافرانو مو برلاسي کړه.
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَاٰتٰىهُمُ اللّٰهُ ثَوَابَ الدُّنْیَا وَحُسْنَ ثَوَابِ الْاٰخِرَةِ ؕ— وَاللّٰهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِیْنَ ۟۠
আরবি তাফসীরসমূহ:
بَلِ اللّٰهُ مَوْلٰىكُمْ ۚ— وَهُوَ خَیْرُ النّٰصِرِیْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
سَنُلْقِیْ فِیْ قُلُوْبِ الَّذِیْنَ كَفَرُوا الرُّعْبَ بِمَاۤ اَشْرَكُوْا بِاللّٰهِ مَا لَمْ یُنَزِّلْ بِهٖ سُلْطٰنًا ۚ— وَمَاْوٰىهُمُ النَّارُ ؕ— وَبِئْسَ مَثْوَی الظّٰلِمِیْنَ ۟
مونږ به ډیر ژر د کافرانو په زړونو کې ډار واچوو، ځکه چې له الله سره یې هغه څه شریک کړي دي چې الله جل جلاله پرې کوم دلیل او سند نه دی نازل کړی ورتګ یې اور ته دی او ډیر بد دی د ظالمانو ورتګ ځای.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّٰهُ وَعْدَهٗۤ اِذْ تَحُسُّوْنَهُمْ بِاِذْنِهٖ ۚ— حَتّٰۤی اِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِی الْاَمْرِ وَعَصَیْتُمْ مِّنْ بَعْدِ مَاۤ اَرٰىكُمْ مَّا تُحِبُّوْنَ ؕ— مِنْكُمْ مَّنْ یُّرِیْدُ الدُّنْیَا وَمِنْكُمْ مَّنْ یُّرِیْدُ الْاٰخِرَةَ ۚ— ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِیَبْتَلِیَكُمْ ۚ— وَلَقَدْ عَفَا عَنْكُمْ ؕ— وَاللّٰهُ ذُوْ فَضْلٍ عَلَی الْمُؤْمِنِیْنَ ۟
الله په یقینې ډول له تاسې سره خپله وعده پوره کړه چې تاسو د هغه په حکم کافران وژل تر څو چې تاسې بې زړه شوئ، د غره په ساتلو کې یو له بل سره په جګړه او له خپل امیر څخه مو سرغړونه وروسته له هغه وکړه چې الله هغه څه در وښوول[۵] چې تاسې یې خوښوئ ـ ستاسې ځینې خلک دنیا غواړي او ځینې اخرت، بیا الله تاسې له کافرانو څخه راوګرځولئ تر څو تاسې وازمایې[۶] په یقین سره چې الله تاسې ته عفوه وکړه[۷] او الله پر مؤمنانو دیر مهربانه دی.
[۵] بری او غنیمت ( ابن جریر الطبری).
[۶]په ماتې او شکست.
[۷] ګناه یې درته وبښله یا یې وژغورلئ چې کافرانو ټول ونه وژلئ.
[۶]په ماتې او شکست.
[۷] ګناه یې درته وبښله یا یې وژغورلئ چې کافرانو ټول ونه وژلئ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِذْ تُصْعِدُوْنَ وَلَا تَلْوٗنَ عَلٰۤی اَحَدٍ وَّالرَّسُوْلُ یَدْعُوْكُمْ فِیْۤ اُخْرٰىكُمْ فَاَثَابَكُمْ غَمًّا بِغَمٍّ لِّكَیْلَا تَحْزَنُوْا عَلٰی مَا فَاتَكُمْ وَلَا مَاۤ اَصَابَكُمْ ؕ— وَاللّٰهُ خَبِیْرٌ بِمَا تَعْمَلُوْنَ ۟
( هغه وخت یاد کړئ) چې تاسې په منډه ختلئ او د هیچا په لور مو نه کتل، رسول له شا څخه بلنه[۸] درکوله، نو الله تاسې ته غم[۹] د پاسه غم[۱۰] در کړ تر څو په هغه څه غمجن نه شئ چې له لاسه مو وتلي ؤ[۱۱] او نه په هغو ستونزو [۱۲] کړمن شئ چې تاسې ته رسیدلې وي او الله ستاسې له کړنو ښه خبر دی.
[۸] د خدای بنده ګانو دلته یم ماته راشئ.
[۹] ماتې.
[۱۰] د رسول الله د شهادت درواغجنه اوازه.
[۱۱] د جنګ په اوږدو کې په لاس پریوتي غنیمتونه.
[۱۲] ډار، زخم، شهادت
[۹] ماتې.
[۱۰] د رسول الله د شهادت درواغجنه اوازه.
[۱۱] د جنګ په اوږدو کې په لاس پریوتي غنیمتونه.
[۱۲] ډار، زخم، شهادت
আরবি তাফসীরসমূহ:
ثُمَّ اَنْزَلَ عَلَیْكُمْ مِّنْ بَعْدِ الْغَمِّ اَمَنَةً نُّعَاسًا یَّغْشٰی طَآىِٕفَةً مِّنْكُمْ ۙ— وَطَآىِٕفَةٌ قَدْ اَهَمَّتْهُمْ اَنْفُسُهُمْ یَظُنُّوْنَ بِاللّٰهِ غَیْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِیَّةِ ؕ— یَقُوْلُوْنَ هَلْ لَّنَا مِنَ الْاَمْرِ مِنْ شَیْءٍ ؕ— قُلْ اِنَّ الْاَمْرَ كُلَّهٗ لِلّٰهِ ؕ— یُخْفُوْنَ فِیْۤ اَنْفُسِهِمْ مَّا لَا یُبْدُوْنَ لَكَ ؕ— یَقُوْلُوْنَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الْاَمْرِ شَیْءٌ مَّا قُتِلْنَا هٰهُنَا ؕ— قُلْ لَّوْ كُنْتُمْ فِیْ بُیُوْتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِیْنَ كُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقَتْلُ اِلٰی مَضَاجِعِهِمْ ۚ— وَلِیَبْتَلِیَ اللّٰهُ مَا فِیْ صُدُوْرِكُمْ وَلِیُمَحِّصَ مَا فِیْ قُلُوْبِكُمْ ؕ— وَاللّٰهُ عَلِیْمٌۢ بِذَاتِ الصُّدُوْرِ ۟
بیا لله له دې غم وروسته پر تاسې امن او ډاډ نازل کړ چې پر ځینو مو د پر ماښۍ ډاډمن خوب راغی او له ځینو نورو سره یوازې د خپلو ځانونو غم ؤ او په الله جل جلاله یي د جاهیلت ناحقه ګمانونه کول او ویل یې ایا په دې کار کې [۱۳] زمونږ څه واک شته؟ ورته ووایه واک ټول له یو الله سره دی هغوی د زړونو پټي خبرې تاسې ته نه ښکاره کوي او وايي که په دې کار کې زمونږ څه واک وای[۱۴] نو دلته به نه وو وژول شوي ـ ورته ووایه که تاسې په کورونو کې هم وای نو د چا لپاره چې وژل لیکل شوي وو هغه به خامخا د وژلو ځای ته وروتلو او ( دا بده ورځ یې ځکه راوستله چې) الله ستاسې د زړونو پټ شیان وازمایي او هغه څه چاڼ کړي چې ستاسي په زړونو کې دي، او الله سینو په پټو رازونو ښه پوه دی.
[۱۳] جنګ کول او نه کول ( ابن جریر الطبري)
[۱۴] زمونږ خبره اوریدل شوې وای او احد ته نه وای وتلي( ابن جریر الطبري)
[۱۴] زمونږ خبره اوریدل شوې وای او احد ته نه وای وتلي( ابن جریر الطبري)
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِنَّ الَّذِیْنَ تَوَلَّوْا مِنْكُمْ یَوْمَ الْتَقَی الْجَمْعٰنِ ۙ— اِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّیْطٰنُ بِبَعْضِ مَا كَسَبُوْا ۚ— وَلَقَدْ عَفَا اللّٰهُ عَنْهُمْ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ حَلِیْمٌ ۟۠
کومو کسانو چې د دوه ډلو د مخامخ کیدلو په ورځ تاسې ته شا اړولي وه بې شکه چې شیطان د خپلو عملونو له مخې ښویولي وو او باور وکړئ چې الله پاک ورته عفوه کړې ده بې شکه چې الله ښه بښونکی او ښه زغم لرونکی دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا لَا تَكُوْنُوْا كَالَّذِیْنَ كَفَرُوْا وَقَالُوْا لِاِخْوَانِهِمْ اِذَا ضَرَبُوْا فِی الْاَرْضِ اَوْ كَانُوْا غُزًّی لَّوْ كَانُوْا عِنْدَنَا مَا مَاتُوْا وَمَا قُتِلُوْا ۚ— لِیَجْعَلَ اللّٰهُ ذٰلِكَ حَسْرَةً فِیْ قُلُوْبِهِمْ ؕ— وَاللّٰهُ یُحْیٖ وَیُمِیْتُ ؕ— وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُوْنَ بَصِیْرٌ ۟
ای مؤمنانو! تاسې د کافرانو په څير مه کیږئ چې کله د هغوی وروڼه سفر ته ځي او یا عزا کوي نو وايي که دوی له مونږ سره وای او تللې نه وای نو نه به مړه شوي وو او نه به چا وژلي وو( مؤمنان باید دا ډول ونه کړي) تر څو الله دا خبرې د کافرانو په زړونو کې یوازې افسوس او ارمان پریږدي ژوندي کول او مړه کول د الله کار دی الله ستاسې کړنې ګوري.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَلَىِٕنْ مُّتُّمْ اَوْ قُتِلْتُمْ لَاۡاِلَی اللّٰهِ تُحْشَرُوْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّٰهِ لِنْتَ لَهُمْ ۚ— وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِیْظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوْا مِنْ حَوْلِكَ ۪— فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِی الْاَمْرِ ۚ— فَاِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَی اللّٰهِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ یُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِیْنَ ۟
د الله مهرباني وه چې ته مسلمانانو ته نرم شوې، که ته بد خویه او سخت زړه خاوند وای نو دوی به ستا له چاپیر څخه خواره واره او تیت، پرک شوي و او نو عفوه ورته وکړه بښنه ورته وغواره او په کار کې ورسره مشوره وکړه او کله دې چې هوډ وکړ نو پر الله توکل وکړه بې شکه چې الله توکل کوونکي خوښوي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
اِنْ یَّنْصُرْكُمُ اللّٰهُ فَلَا غَالِبَ لَكُمْ ۚ— وَاِنْ یَّخْذُلْكُمْ فَمَنْ ذَا الَّذِیْ یَنْصُرُكُمْ مِّنْ بَعْدِهٖ ؕ— وَعَلَی اللّٰهِ فَلْیَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُوْنَ ۟
که الله ستاسې ملاتړ وکړي نو هیڅوک پر تاسې نه شي برلاسې کیدای او که الله مو پریږدي نو څوک دی چې د الله له پريښوولو وروسته ستاسې مرسته وکړي؟ نو باید چې مؤمنان یوازې پر الله توکل وکړي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَمَا كَانَ لِنَبِیٍّ اَنْ یَّغُلَّ ؕ— وَمَنْ یَّغْلُلْ یَاْتِ بِمَا غَلَّ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ ۚ— ثُمَّ تُوَفّٰی كُلُّ نَفْسٍ مَّا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا یُظْلَمُوْنَ ۟
پیغمبر هیڅ شی نه پټوي او هر څوک چې یو شی پټ کړي نو د قیامت په ورځ به پټ کړی شی راوړي او بیا به هر چاته د هغه د کړو بدل پوره ورکړای شي او هیڅ ظلم به پرې ونه کړای شي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
هُمْ دَرَجٰتٌ عِنْدَ اللّٰهِ ؕ— وَاللّٰهُ بَصِیْرٌ بِمَا یَعْمَلُوْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
لَقَدْ مَنَّ اللّٰهُ عَلَی الْمُؤْمِنِیْنَ اِذْ بَعَثَ فِیْهِمْ رَسُوْلًا مِّنْ اَنْفُسِهِمْ یَتْلُوْا عَلَیْهِمْ اٰیٰتِهٖ وَیُزَكِّیْهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْكِتٰبَ وَالْحِكْمَةَ ۚ— وَاِنْ كَانُوْا مِنْ قَبْلُ لَفِیْ ضَلٰلٍ مُّبِیْنٍ ۟
دا کره خبره ده چې الله پاک له مؤمنانو سره ډیره لویه ښیګڼه کړې ده چې د هغوی یو تن یي رسول ور ولیږه چې د هغه ایتونه پرې لولي، پاکوي یې، کتاب [۱۵] او حکمت[۱۶] ورښايي که څه هم دوی له رسول څخه وړاندې ښکاره بې لارې وو.
[۱۵] قرآن ( کابلی تفسیر).
[۱۶] شرعي احکام ( کابلی تفسیر).
[۱۶] شرعي احکام ( کابلی تفسیر).
আরবি তাফসীরসমূহ:
اَوَلَمَّاۤ اَصَابَتْكُمْ مُّصِیْبَةٌ قَدْ اَصَبْتُمْ مِّثْلَیْهَا ۙ— قُلْتُمْ اَنّٰی هٰذَا ؕ— قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اَنْفُسِكُمْ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
( داسې ولې وشو؟) هغه وخت چې تاسې ته مصیبت ورسید سره له دې چې ددی مصیبت دوه چنده تاسو هغوی ته رسولی ؤ[۱۷] نو تاسې ویل چې دا مصیت ولې مونږ ته را ورسید؟ ورته ووایه دا مو له خپله لاسه بې شکه الله پاک پر هر څه توان لري.
[۱۷] مشرکانو ته په بدر کې ( کابلی تفسیر).
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَلِیَعْلَمَ الَّذِیْنَ نَافَقُوْا ۖۚ— وَقِیْلَ لَهُمْ تَعَالَوْا قَاتِلُوْا فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ اَوِ ادْفَعُوْا ؕ— قَالُوْا لَوْ نَعْلَمُ قِتَالًا لَّاتَّبَعْنٰكُمْ ؕ— هُمْ لِلْكُفْرِ یَوْمَىِٕذٍ اَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلْاِیْمَانِ ۚ— یَقُوْلُوْنَ بِاَفْوَاهِهِمْ مَّا لَیْسَ فِیْ قُلُوْبِهِمْ ؕ— وَاللّٰهُ اَعْلَمُ بِمَا یَكْتُمُوْنَ ۟ۚ
او هم هغه منافقان په ډاګه کړي، چې ورته وویل شو چې راځئ د الله په لار کې جنګ وکړئ؟ یا په دفاع کې برخه واخلئ ویل یې که مونږ په جنګ پوهیدای[۱۹] نو خامخا به مو ستاسې متابعت کړی وای نن هغوی د ایمان په نسبت کفر ته ډیر نژدې دي، په ژبو هغه څه وایي چې په زړونو کې یی نشته او الله پاک په هغه څه ښه پوهیږي چې دوی يې پټوي.
[۱۹] زمونږ خبره چې له مدینې څخه بهر مه ووځئ چا وانه وریدله مانایې داده چې مونږ په جنګ نه پوهیږو( عزیز التفسیر).
আরবি তাফসীরসমূহ:
اَلَّذِیْنَ قَالُوْا لِاِخْوَانِهِمْ وَقَعَدُوْا لَوْ اَطَاعُوْنَا مَا قُتِلُوْا ؕ— قُلْ فَادْرَءُوْا عَنْ اَنْفُسِكُمُ الْمَوْتَ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
او هغوی ( په ډاګ کړي) چې په خپله له جنګ څخه ناست وو او د نورو خپلوانو او وروڼو په هکله به یې ویل: که زمونږ یي منلې وای نو وژل شوي به نه وو، ورته ووایه که تاسې رښتینې یې نو د خپل مرګ مخه مو ونیسئ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَرِحِیْنَ بِمَاۤ اٰتٰىهُمُ اللّٰهُ مِنْ فَضْلِهٖ ۙ— وَیَسْتَبْشِرُوْنَ بِالَّذِیْنَ لَمْ یَلْحَقُوْا بِهِمْ مِّنْ خَلْفِهِمْ ۙ— اَلَّا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُوْنَ ۟ۘ
په هغه څه خوښ دي چې الله د خپلې لورینې له مخې ورکړي دي او د هغو کسانو په هکله زیري اخلي چې له دوی وروسته پاتې او تر اوسه ورسره نه دي یو ځای شوي چې نه به پرې ډار وي او نه به غمجن کیږي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
یَسْتَبْشِرُوْنَ بِنِعْمَةٍ مِّنَ اللّٰهِ وَفَضْلٍ ۙ— وَّاَنَّ اللّٰهَ لَا یُضِیْعُ اَجْرَ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
اَلَّذِیْنَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ اِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوْا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ اِیْمَانًا ۖۗ— وَّقَالُوْا حَسْبُنَا اللّٰهُ وَنِعْمَ الْوَكِیْلُ ۟
دا کسان هغه دي چې خلکو ورته وویل چې د مکې خلک ستاسې پر خلاف راټول شوي دي نو باید ترې وډارشئ دغو خبرو یې ایمان او هوډ نور هم زیات او ویي ویل: الله مو بس دی او هغه ښه کار جوړوونکی دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَانْقَلَبُوْا بِنِعْمَةٍ مِّنَ اللّٰهِ وَفَضْلٍ لَّمْ یَمْسَسْهُمْ سُوْٓءٌ ۙ— وَّاتَّبَعُوْا رِضْوَانَ اللّٰهِ ؕ— وَاللّٰهُ ذُوْ فَضْلٍ عَظِیْمٍ ۟
نو بالاخر د الله له نعمت او لورینې سره راستانه او هیڅ ډول سختي او بدي[۲۰] ور ونه رسیده د الله د خوښۍ او رضاء پیروي یې وکړه او الله پاک د ډیرې لوی مهربانۍ څښتن دی.
[۲۰] لکه زخم، قتل او ماتې ( ابن جریر الطربی)
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَلَا یَحْزُنْكَ الَّذِیْنَ یُسَارِعُوْنَ فِی الْكُفْرِ ۚ— اِنَّهُمْ لَنْ یَّضُرُّوا اللّٰهَ شَیْـًٔا ؕ— یُرِیْدُ اللّٰهُ اَلَّا یَجْعَلَ لَهُمْ حَظًّا فِی الْاٰخِرَةِ ۚ— وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیْمٌ ۟
او تا باید د هغو کسانو هلې ځلې غمجن نه کړي چې د کفر په لار کې یو له بل څخه وړاندې والی کوي، الله پاک ته هیڅ زیان نه شي رسولای الله غواړي چې هغوی ته اخرت کې هیڅ برخه ونه ټاکي او د هغوی لپاره لوی عذاب دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَلَا یَحْسَبَنَّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْۤا اَنَّمَا نُمْلِیْ لَهُمْ خَیْرٌ لِّاَنْفُسِهِمْ ؕ— اِنَّمَا نُمْلِیْ لَهُمْ لِیَزْدَادُوْۤا اِثْمًا ۚ— وَلَهُمْ عَذَابٌ مُّهِیْنٌ ۟
کافران باید ګمان ونه کړي چې زمونږ له لورې ورکړی مهلت به یې په ګټه وي نه: لکې مونږ مهلت ورکړی دی چې ګناهونه نور هم زیات کړي او د هغوی لپاره سپکوونکی عذاب دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
مَا كَانَ اللّٰهُ لِیَذَرَ الْمُؤْمِنِیْنَ عَلٰی مَاۤ اَنْتُمْ عَلَیْهِ حَتّٰی یَمِیْزَ الْخَبِیْثَ مِنَ الطَّیِّبِ ؕ— وَمَا كَانَ اللّٰهُ لِیُطْلِعَكُمْ عَلَی الْغَیْبِ وَلٰكِنَّ اللّٰهَ یَجْتَبِیْ مِنْ رُّسُلِهٖ مَنْ یَّشَآءُ ۪— فَاٰمِنُوْا بِاللّٰهِ وَرُسُلِهٖ ۚ— وَاِنْ تُؤْمِنُوْا وَتَتَّقُوْا فَلَكُمْ اَجْرٌ عَظِیْمٌ ۟
دا د الله اک ( سنت) نه دي چې مؤمنان په همدغه حال پریږدي چې اوس پرې تاسې یاست، تر څو ناپاک له پاک څخه جلا نه کړي او دا هم دالله پاک( سنت) نه دي چې تاسې له غیبو څخه خبر کړي بلکې الله پاک په خپله خوښه له خپلو رسولانو څخه ځیني غوره کوي[۲۱] نو باید په الله او د هغه په رسولانو ایمان راوړئ که ایمان مو را وړ او پرهیزګاري مو وکړه نو لوی اجر مو په برخه دی.
[۲۱] او بیا د غیبو معلومات ورکوي( عزیزالتفاسیر).
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَلَا یَحْسَبَنَّ الَّذِیْنَ یَبْخَلُوْنَ بِمَاۤ اٰتٰىهُمُ اللّٰهُ مِنْ فَضْلِهٖ هُوَ خَیْرًا لَّهُمْ ؕ— بَلْ هُوَ شَرٌّ لَّهُمْ ؕ— سَیُطَوَّقُوْنَ مَا بَخِلُوْا بِهٖ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— وَلِلّٰهِ مِیْرَاثُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِیْرٌ ۟۠
هغه کسان چې د الله له لورې په ورکړې شوې مهربانۍ کې بخیلي کوي ګمان باید ونه کړي چې دا یي په ګټه ده، نه : بلکې دا ورته ډیر بد دي د قیامت په ورځ به هغه څه ورته د غاړې هار شي چي بخیلي یي پرې کوله او اسمانونه او ځمکې یوازې الله ته پاتې کیږي، الله ستاسې له کړنو ښه خبر دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
لَقَدْ سَمِعَ اللّٰهُ قَوْلَ الَّذِیْنَ قَالُوْۤا اِنَّ اللّٰهَ فَقِیْرٌ وَّنَحْنُ اَغْنِیَآءُ ۘ— سَنَكْتُبُ مَا قَالُوْا وَقَتْلَهُمُ الْاَنْۢبِیَآءَ بِغَیْرِ حَقٍّ ۙۚ— وَّنَقُوْلُ ذُوْقُوْا عَذَابَ الْحَرِیْقِ ۟
په تحقیق سره الله پاک د هغو کسانو خبره اوریدلې ده چې ویل یې الله فقیر او مونږ غنیان یوـ ژر به یې مونږ دا وینا ولیکو او هم یې په ناحقه د پیغمبرانو وژل او ورته به ووایو چې اوس د سوزوونکي اور عذاب وڅکئ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
ذٰلِكَ بِمَا قَدَّمَتْ اَیْدِیْكُمْ وَاَنَّ اللّٰهَ لَیْسَ بِظَلَّامٍ لِّلْعَبِیْدِ ۟ۚ
আরবি তাফসীরসমূহ:
اَلَّذِیْنَ قَالُوْۤا اِنَّ اللّٰهَ عَهِدَ اِلَیْنَاۤ اَلَّا نُؤْمِنَ لِرَسُوْلٍ حَتّٰی یَاْتِیَنَا بِقُرْبَانٍ تَاْكُلُهُ النَّارُ ؕ— قُلْ قَدْ جَآءَكُمْ رُسُلٌ مِّنْ قَبْلِیْ بِالْبَیِّنٰتِ وَبِالَّذِیْ قُلْتُمْ فَلِمَ قَتَلْتُمُوْهُمْ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
دوي هغه کسان دي چې ویل به یې الله پاک مونږ ته حکم کړی دی چې باید په هیڅ رسول تر هغو ایمان رانه وړو تر څو داسې قرباني راوړي چې اور یي وسوزوي ورته ووایه چې له ما څخه وړاندې رسولان له ښکاره دلایلو او ستاسو له دغو خبرو سره تاسې ته راغلي وو نو که ریښتیني يي نو بیا مو ولې هغوی وژل.
আরবি তাফসীরসমূহ:
كُلُّ نَفْسٍ ذَآىِٕقَةُ الْمَوْتِ ؕ— وَاِنَّمَا تُوَفَّوْنَ اُجُوْرَكُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَاُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ ؕ— وَمَا الْحَیٰوةُ الدُّنْیَاۤ اِلَّا مَتَاعُ الْغُرُوْرِ ۟
هر ساه لرونکی د مرګ څکونکی دی، په دې خبره کې هیڅ شک نشته چې د قیامت په ورځ به ستاسې بدل په بشپړ ډول درکړای شي نو څوک چې له اور څخه لرې کړای شو نو په حقیقت کې همدی بریمن شو، او د دنیا ژوند پرته له غولوونکې ګټې څخه بل څه نه دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
لَتُبْلَوُنَّ فِیْۤ اَمْوَالِكُمْ وَاَنْفُسِكُمْ ۫— وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَمِنَ الَّذِیْنَ اَشْرَكُوْۤا اَذًی كَثِیْرًا ؕ— وَاِنْ تَصْبِرُوْا وَتَتَّقُوْا فَاِنَّ ذٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْاُمُوْرِ ۟
خامخا به تاسې په مالونو او ځانونو کې وازمایل شئ او هم به خامخا له هغو کسانو چې له تاسې وړاندې کتاب ورکړای شوی، او له مشرکانو څخه ډیرې بدې خبرې واورئ، نو که تاسې صبر وکړئ او پرهیزګاري خپله کړئ نو بې شکه دا له لوړو او غورو کارونو څخه دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَاِذْ اَخَذَ اللّٰهُ مِیْثَاقَ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ لَتُبَیِّنُنَّهٗ لِلنَّاسِ وَلَا تَكْتُمُوْنَهٗ ؗۗ— فَنَبَذُوْهُ وَرَآءَ ظُهُوْرِهِمْ وَاشْتَرَوْا بِهٖ ثَمَنًا قَلِیْلًا ؕ— فَبِئْسَ مَا یَشْتَرُوْنَ ۟
او کله چې الله پاک له اهل کتابو څخه وعده واخیسته چې کتاب به هرو مرو خلکو ته بیانوي او پټوئ به یي نه نو ځینو دا وعده شاته وغورځوله او په کتاب یې خورا لږې روپۍ ترلاسه کړې، نو ډیر بد دي هغه څه چې هغوی یې اخلي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
لَا تَحْسَبَنَّ الَّذِیْنَ یَفْرَحُوْنَ بِمَاۤ اَتَوْا وَّیُحِبُّوْنَ اَنْ یُّحْمَدُوْا بِمَا لَمْ یَفْعَلُوْا فَلَا تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفَازَةٍ مِّنَ الْعَذَابِ ۚ— وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلِیْمٌ ۟
ګمان مه کوه چې هغه کسان به له عذاب څخه خلاص شي چې خپلې کړنې ورته ښې ښکاري او خوښوي چې په هغه څه وستایل شي چې له سره یي کړي نه وي، هو! ګمان پرې مه کوه چې له عذاب څخه به خلاص شي د هغوی لپاره دردناک عذاب دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَلِلّٰهِ مُلْكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— وَاللّٰهُ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟۠
আরবি তাফসীরসমূহ:
الَّذِیْنَ یَذْكُرُوْنَ اللّٰهَ قِیٰمًا وَّقُعُوْدًا وَّعَلٰی جُنُوْبِهِمْ وَیَتَفَكَّرُوْنَ فِیْ خَلْقِ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۚ— رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هٰذَا بَاطِلًا ۚ— سُبْحٰنَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ۟
د عقل څښتنان هغه کسان دي چې الله پاک په ولاړه، ناسته او اړخ وهلو یادوي، او د اسمانونو او ځمکې په پیدایښت کې فکر کوي او وايي: ای زمونږ ربه! دا څیزونه تا بابیزه ندي پیدا کړي، ته پاک یې د اور له عذاب څخه مو وژغوره.
আরবি তাফসীরসমূহ:
رَبَّنَاۤ اِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ اَخْزَیْتَهٗ ؕ— وَمَا لِلظّٰلِمِیْنَ مِنْ اَنْصَارٍ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
رَبَّنَاۤ اِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِیًا یُّنَادِیْ لِلْاِیْمَانِ اَنْ اٰمِنُوْا بِرَبِّكُمْ فَاٰمَنَّا ۖۗ— رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوْبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَیِّاٰتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْاَبْرَارِ ۟ۚ
ای زمونږ ربه! مونږ یو بلونکی واورید بلنه یې کوله چې په خپل رب ایمان راوړئ مونږ ایمان راوړ، نو ای زمونږ ربه! زمونږ ګناهونه وبښه او بدي راڅخه ورژوه او له نیکانو سره مو مړه کړه.
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ اَنِّیْ لَاۤ اُضِیْعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِّنْكُمْ مِّنْ ذَكَرٍ اَوْ اُ ۚ— بَعْضُكُمْ مِّنْ بَعْضٍ ۚ— فَالَّذِیْنَ هَاجَرُوْا وَاُخْرِجُوْا مِنْ دِیَارِهِمْ وَاُوْذُوْا فِیْ سَبِیْلِیْ وَقٰتَلُوْا وَقُتِلُوْا لَاُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّاٰتِهِمْ وَلَاُدْخِلَنَّهُمْ جَنّٰتٍ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ ۚ— ثَوَابًا مِّنْ عِنْدِ اللّٰهِ ؕ— وَاللّٰهُ عِنْدَهٗ حُسْنُ الثَّوَابِ ۟
رب یې غوښتنې ومنلې چې زه ستاسې د هیڅ کړونکي نر وي او که ښځه کړنه نه ضایع کوم تاسې ځینې له ځینو نورو څخه یاست، نو هغو کسانو هجرت کړی، له خپلو کورونو څخه ویستل شوي، زما په لار کې ضرر ور رسول شوی جهاد یې کړی او شهیدان شوي دي نو زه به خامخا او هرو مرو له هغوی څخه بدي لرې او داسې جنتونه ته به یې داخل کړم چې لاندې به ترې ویالي بهیږي، دا د الله له لورې ثواب دی او له الله جل جلاله سره له دې هم ښه ثواب [۲۲] شته.
[۲۲] د الله جل جلاله ملاقات دی( کابلی تفسیر) الله دې زمونږ په برخه کړي امین.
আরবি তাফসীরসমূহ:
لَا یَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا فِی الْبِلَادِ ۟ؕ
আরবি তাফসীরসমূহ:
مَتَاعٌ قَلِیْلٌ ۫— ثُمَّ مَاْوٰىهُمْ جَهَنَّمُ ؕ— وَبِئْسَ الْمِهَادُ ۟
আরবি তাফসীরসমূহ:
لٰكِنِ الَّذِیْنَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنّٰتٌ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِیْنَ فِیْهَا نُزُلًا مِّنْ عِنْدِ اللّٰهِ ؕ— وَمَا عِنْدَ اللّٰهِ خَیْرٌ لِّلْاَبْرَارِ ۟
خو د هغو کسانو لپاره چې له خپل رب څخه وډار شي داسې جنتونه دي چې لاندې به یې ویالې روانې وي تل تر تله به پکې وي دا د الله میلمستیا ده او هغه چې له الله سره دي د نیکانو لپاره غوره او ښه دي.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَاِنَّ مِنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ لَمَنْ یُّؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَمَاۤ اُنْزِلَ اِلَیْكُمْ وَمَاۤ اُنْزِلَ اِلَیْهِمْ خٰشِعِیْنَ لِلّٰهِ ۙ— لَا یَشْتَرُوْنَ بِاٰیٰتِ اللّٰهِ ثَمَنًا قَلِیْلًا ؕ— اُولٰٓىِٕكَ لَهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ سَرِیْعُ الْحِسَابِ ۟
او بې شکه چې په اهل کتابو کې داسې کسان هم شته چې په الله او هغه کتاب ایمان راوړي چې پر تاسې نازل شوی او پر هغو هم چې هغوی ته نازل شوي دي، له الله څخه ډاریږي، د الله په ایتونو بې ارزښته مال نه اخلي همدوی ته د رب په وړاندې اجر او ثواب دی بې شکه الله پاک ډیر تیز حساب کوونکی دی.
আরবি তাফসীরসমূহ:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوا اصْبِرُوْا وَصَابِرُوْا وَرَابِطُوْا ۫— وَاتَّقُوا اللّٰهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُوْنَ ۟۠
ای مؤمنانو! صبر وکړئ نور وته هم د صبر[۲۳] توصیه وکړئ، جهاد ته ځانونه تیار کړئ او له الله څخه وډارشئ تر څو مو بری په برخه شي.
[۲۳] یا یې مانا ده چې: په دې لاره کې یو له بل سره د صبر کولو مقابله وکړئ( ابن جریر الطبري)
আরবি তাফসীরসমূহ:
কুরআনুল কারীমের অর্থসমূহের অনুবাদ - الترجمة البشتوية - سرفراز - অনুবাদসমূহের সূচী
ترجمة معاني القرآن الكريم إلى اللغة البشتو ترجمها مولولوي جانباز سرفراز.