কুরআনুল কারীমের অর্থসমূহের অনুবাদ - الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - অনুবাদসমূহের সূচী
سۈرە مائىدە
সূরার কতক উদ্দেশ্য:
الأمر بالوفاء بالعقود، والتحذير من مشابهة أهل الكتاب في نقضها.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَوۡفُواْ بِٱلۡعُقُودِۚ أُحِلَّتۡ لَكُم بَهِيمَةُ ٱلۡأَنۡعَٰمِ إِلَّا مَا يُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ غَيۡرَ مُحِلِّي ٱلصَّيۡدِ وَأَنتُمۡ حُرُمٌۗ إِنَّ ٱللَّهَ يَحۡكُمُ مَا يُرِيدُ
ئى مۆئمىنلەر! سىلەر بىلەن ئاللاھنىڭ ئارىسىدىكى ۋە سىلەر بىلەن كىشىلەر ئارىسىدىكى تەكىتلەنگەن ئەھدىلەرنىڭ ھەممىسىگە تولۇق ۋاپا قىلىڭلار، ئاللاھ سىلەرگە رەھمەت قىلىپ، تۆگە، كالا ۋە قويدىن ئىبارەت چارۋىلارنى ھالال قىلىپ بەردى، پەقەت ھاراملىقى بەلگىلەپ بېرىلگەن چارۋىلار بۇنىڭدىن مۇستەسنادۇر. شۇنداقلا سىلەر ھەج-ئۆمرە ئۈچۈن ئېھرامغا كىرگەن ۋاقتىڭلاردا قۇرۇقلۇقتا ياشايدىغان ھايۋانلارنى ئوۋلاش ھارام قىلىندى. ھەقىقەتەن ئاللاھ نەرسىلەرنى ئۆزىنىڭ ھېكمىتىگە مۇۋاپىق ھالەتتە ھالال-ھارام قىلىشنى خالايدۇ. ئاللاھنى مەجبۇرلىغۇچى يوق .شۇنىڭدەك ئۇنىڭ ھۆكمىگە ئىتىراز قىلغۇچىمۇ يوق
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُحِلُّواْ شَعَٰٓئِرَ ٱللَّهِ وَلَا ٱلشَّهۡرَ ٱلۡحَرَامَ وَلَا ٱلۡهَدۡيَ وَلَا ٱلۡقَلَٰٓئِدَ وَلَآ ءَآمِّينَ ٱلۡبَيۡتَ ٱلۡحَرَامَ يَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّن رَّبِّهِمۡ وَرِضۡوَٰنٗاۚ وَإِذَا حَلَلۡتُمۡ فَٱصۡطَادُواْۚ وَلَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شَنَـَٔانُ قَوۡمٍ أَن صَدُّوكُمۡ عَنِ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ أَن تَعۡتَدُواْۘ وَتَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡبِرِّ وَٱلتَّقۡوَىٰۖ وَلَا تَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
ئى مۇئمىنلەر! سىلەر ئېھرامدىكى ۋاقتىڭلاردا ئاللاھ چەكلىگەن ۋە سىلەرنى ئۇلۇغلاشقا بۇيرىغان ئىشلارغا دىققەت قىلىڭلار، ئېھراملىق ھالەتتە: يېڭنىدە تېكىلگەن كىيىملەرگە ئوخشاش چەكلەنگەن ئىشلاردىن قول يىغىڭلار، ئوۋ ئوۋلاشقا ئوخشاش ھەرەم دائىرىسىدە چەكلەنگەن ئىشلاردىن ساقلىنىڭلار، ئۇرۇش قىلىش چەكلەنگەن ئايلاردا ئۇرۇش قىلىشنى ھالال دەپ قارىماڭلار، ئۇ ئايلار: زۇلقەئدە، زۇلھەججە، مۇھەررەم ۋە رەجەبتىن ئىبارەتتۇر. ئاللاھنىڭ رازىلىقى ئۈچۈن ھەرەمدە ئۆلتۈرۈشكە ئېلىپ ماڭغان چارۋىلارنى بۇلاش ۋە ئۆلتۈرۈشنى ھالال دەپ قارىماڭلار، ھەرەمنىڭ ھەدىيەسى دەپ يۇڭ ياكى قىلادە ئېسىپ بەلگە قىلىنغان چارۋىلارنى ھالال سانىماڭلار، ئاللاھنىڭ بەيتىنى ۋە ئاللاھنىڭ رازىلىقىنى كۆزلەپ قوشۇمچە تىجارەت قىلىپ مەنپەئەتلىنىشنى مەقسەت قىلغان كىشىلەرگە چېقىلىشنى ھالال سانىماڭلار. سىلەر ھەج-ئۆمرە پائالىيىتىنى تۈگىتىپ، ھەرەم دائىرىسىدىن چىققاندىن كېيىن خالىساڭلار ئوۋ ئوۋلىساڭلار بولىدۇ، بىرەر قەۋمگە بولغان ئۆچمەنلىك ئۇلارنىڭ سىلەرنى ھەرەم مەسچىتىدىن توسقانلىقىنى سىلەرنى ئۇلار توغرىسىدا زۇلۇم قىلىشقا ۋە ئادىللىق قىلماسلىققا ئېلىپ بارمىسۇن. ئى مۇئمىنلەر! سىلەر بۇيرۇلغان ئىشنى قىلىش ۋە چەكلەنگەن ئىشنى تەرك قىلىشتا ئۆز-ئارا ھەمكارلىشىڭلار. ئاللاھقا ئىتائەت قىلىش ۋە ئاسىيلىقتىن يېراق بولۇش بىلەن قورقۇڭلار. ھەقىقەتەن گۇناھكارلار ئۈچۈن ئاللاھنىڭ ئازابى قاتتىقتۇر، ئاللاھنىڭ ئازابىدىن ئاگاھ بولۇڭلار.
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• عناية الله بجميع أحوال الورثة في تقسيم الميراث عليهم.
• الأصل هو حِلُّ الأكل من كل بهيمة الأنعام، سوى ما خصه الدليل بالتحريم، أو ما كان صيدًا يعرض للمحرم في حجه أو عمرته.
ئەسلىدە ھاراملىقى توغرىسىدا مەخسۇس دەلىل كەلگەن ۋە ھەج-ئۆمرىگە ئېھرام كەيگەن ھالەتتىە ئوۋلىغان چارۋىلاردىن باشقا چارۋىلارنىڭ ھەممىسىنى يېيىش ھالالدۇر.
• النهي عن استحلال المحرَّمات، ومنها: محظورات الإحرام، والصيد في الحرم، والقتال في الأشهر الحُرُم، واستحلال الهدي بغصب ونحوه، أو مَنْع وصوله إلى محله.
چەكلەنگەن نەرسىلەرنى ھالال ساناشنى توسۇش بۇنىڭ جۈملىسىدىن: ئېھرام كىيگەندىن كېيىن چەكلىنىدىغان ئىشلار، ھەرەم دائىرىسىدە ئوۋ ئوۋلاش، ئۇرۇش قىلىش چەكلەنگەن ئايلاردا ئۇرۇش قىلىش، ھەرەمگە ئېلىپ ماڭغان ھەدىيىلەرنى بۇلاش ياكى بارىدىغان مەنزىلىگە بېرىشتىن .چەكلەش قاتارلىقلار
حُرِّمَتۡ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةُ وَٱلدَّمُ وَلَحۡمُ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦ وَٱلۡمُنۡخَنِقَةُ وَٱلۡمَوۡقُوذَةُ وَٱلۡمُتَرَدِّيَةُ وَٱلنَّطِيحَةُ وَمَآ أَكَلَ ٱلسَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيۡتُمۡ وَمَا ذُبِحَ عَلَى ٱلنُّصُبِ وَأَن تَسۡتَقۡسِمُواْ بِٱلۡأَزۡلَٰمِۚ ذَٰلِكُمۡ فِسۡقٌۗ ٱلۡيَوۡمَ يَئِسَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن دِينِكُمۡ فَلَا تَخۡشَوۡهُمۡ وَٱخۡشَوۡنِۚ ٱلۡيَوۡمَ أَكۡمَلۡتُ لَكُمۡ دِينَكُمۡ وَأَتۡمَمۡتُ عَلَيۡكُمۡ نِعۡمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ ٱلۡإِسۡلَٰمَ دِينٗاۚ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ فِي مَخۡمَصَةٍ غَيۡرَ مُتَجَانِفٖ لِّإِثۡمٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
ئاللاھ سىلەرگە بوغۇزلىماستىن ئۆزى ئۆلۈپ قالغان ھايۋاننىڭ گۆشىنى يېيىشنى، بوغۇزلانغان چارۋىدىن ئېتىلىپ چىققان قاننى، چوشقا گۆشىنى، بوغۇزلانغان ۋاقىتتا ئاللاھنىڭ نامىنىڭ غەيرى زىكىر قىلىنىپ بوغۇزلانغان ھايۋاننى، بوغۇلۇپ ئۆلۈپ قالغان، ئۇرۇپ ئۆلتۈرۈلگەن، ئېگىز جايدىن چۈشۈپ ئۆزى ئۆلۈپ قالغان ۋە شىر، يولۋاس ۋە بۆرىگە ئوخشاش يېرتقۇچ ھايۋانلار قارنىنى يېرىپ ئۆلتۈرىۋەتكەن ھايۋالارنىڭ گۆشىنى يېيىش ھارام قىلىندى. يۇقىرىقى بەش تۈرلۈك ھايۋان ھايات بولۇپ قالسا، ئۆلۈپ قىلىشتىن بۇرۇن شەرئى يول بىلەن بوغۇزلاپ يېسەڭلار سىلەرگە ھالال بولىدۇ. بۇتلار ئۈچۈن بوغۇزلانغان ھايۋانلار، پال ئوقلىرى بىلەن پال سېلىشنى تەلەپ قىلىشىڭلار ھارام قېلىندى، ئۇ تاش ياكى ياغاچ تاختايغا قىلغىن يەنە بىرىگە قىلمىغىن دېگەن خەت يېزىلغان بولۇپ، قايسى تاختا چىقسا شۇ بويىچە ئىش قىلىدۇ. يۇقىرىدا بايان قىلىنغان چەكلەنگەن ئىشلارنى قىلىش ئاللاھنىڭ تائىتىدىن چىققانلىقتۇر. بۈگۈن كاپىر بولغان بەدبەختلەر سىلەرنىڭ كۈچ-قۇۋۋىتىڭلارنى كۆرگەندىن كېيىن سىلەرنىڭ دىندىن يېنىپ كاپىر بولىشىڭلاردىن ئۈمىتسىزلەندى. ئۇلاردىن قورىقماڭلار، يالغۇز مەندىن قورقۇڭلار، بۈگۈن سىلەرگە ئىسلامدىن ئىبارەت دىنىڭلارنى مۇكەممەل قىلىپ بەردىم، ئاشكارا-يوشۇرۇن نېمەتلىرىمنى تاماملاپ بەردىم، ئىسلامنى سىلەرنىڭ دىنىڭلار قىلىپ تاللىدىم، ئىسلامدىن باشقا دىننى قوبۇل قىلمايمەن، كىمكى ئاچارچىلىق سەۋەبىدىن گۇناھقا مايىل بولماستىن يېيىشكە قىستالسا بۇنىڭدا ھېچ گۇناھ بولمايدۇ، ھەقىقەتەن ئاللاھ كەچۈرۈم قىلغۇچى ۋە مېھرىباندۇر.
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَسۡـَٔلُونَكَ مَاذَآ أُحِلَّ لَهُمۡۖ قُلۡ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُ وَمَا عَلَّمۡتُم مِّنَ ٱلۡجَوَارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ ٱللَّهُۖ فَكُلُواْ مِمَّآ أَمۡسَكۡنَ عَلَيۡكُمۡ وَٱذۡكُرُواْ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَيۡهِۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! ساھابىلار سەندىن: ئاللاھ يېيىش ئۈچۈن نېمىلەرنى ھالال قىلدى؟ دەپ سورايدۇ، ئۇلارغا ئېيتقىنكى: ئاللاھ سىلەرگە پاك يېمەكلىكلەرنى ھالال قىلدى، شۇنىڭدەك تەربىيىلەنگەن ئېت ۋە يىلپىز قاتارلىق مەگەن چېشلىك ئوۋ ھايۋانلىرى ياكى قارچۇغاغا ئوخشاش تۇمشۇقلۇق ئوۋ قۇشلىرى ئوۋلىغان نەرسىلەرنى ئوۋ ئېتى تاسادىپى يەپ سالغان بولسىمۇ بۇنى يېيىش ھالال قىلىندى، يەنى ئاللاھ سىلەرگە تەلىم بەرگەن ئوۋچىلىق ئىلمى ۋە ئەدەپلىرىنى ئۈگەتكەن بولساڭلار ھەتتا ئۇ ھايۋان ياكى قۇش بۇيرىسا بويسۇنىدىغان ۋە چەكلىسە دەرھال يانىدىغان بولسا، ئۇنى ئەۋەتكەن ۋاقىتتا ئاللاھنىڭ ئىسمىنى ئاتاپ ئەۋەتكەن بولساڭلار، ئۇلار ئوۋلاپ تۇتۇپ كەلگەن چارۋىلارنى يەڭلار ھەتتا ئۆلتۈرۈپ ئېلىپ كەلگەن بولسىمۇ مەيلى، ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنۇش ۋە چەكلىمىلىرىدىن يېنىش بىلەن قورقۇڭلار. ئاللاھ قىلغان ئەمەللەرنىڭ ھېسابىنى تىز ئالغۇچىدۇر.
আরবি তাফসীরসমূহ:
ٱلۡيَوۡمَ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُۖ وَطَعَامُ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ حِلّٞ لَّكُمۡ وَطَعَامُكُمۡ حِلّٞ لَّهُمۡۖ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ إِذَآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحۡصِنِينَ غَيۡرَ مُسَٰفِحِينَ وَلَا مُتَّخِذِيٓ أَخۡدَانٖۗ وَمَن يَكۡفُرۡ بِٱلۡإِيمَٰنِ فَقَدۡ حَبِطَ عَمَلُهُۥ وَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
ئاللاھ بۈگۈن سىلەرگە لەززەتلىك نەرسىلەرنى ھالال قىلدى. يەھۇدىي ۋە ناسارالاردىن بولغان ئەھلى كىتابنىڭ بوغۇزلىغان نەرسىلىرىنى يېيىش سىلەرگە ھالال قىلىندى. سىلەرنىڭ بوغۇزلىغان نەرسىلىرىڭلارنى يېيىشمۇ ئۇلارغا ھالال قىلىندى. مۆئمىنلەردىن بولغان ئىپپەتلىك ھۆر ئاياللارنى نىكاھلاپ ئېلىش، سىلەردىن ئىلگىرى كىتاب بېرىلگەن يەھۇدىي-ناسارالارنىڭ ئىپپەتلىك، ھۆر ئاياللىرىنى ئۇلارنىڭ تويلۇق مېھرىنى بەرسەڭلار، سىلەر ئىپپەتلىك بولۇپ پاھىشەدىن ساقلىنىپ، ئاشنا تۇتۇپ زىنا قىلىشنى مەقسەت قىلمىساڭلار ئۇلارنى نىكاھلاپ ئالساڭلار دۇرۇس بولىدۇ، كىمكى ئاللاھنىڭ بەندىلىرى ئۈچۈن يولغا قويغان ھۆكۈملىرىنى ئىنكار قىلىدىكەن، قىلغان ئەمەللىرىنىڭ ئىماندىن ئىبارەت شەرتىنى يوقاتقانلىقى ئۈچۈن ئەمەللىرىنى بىكار قىلىۋېتىدۇ. ئۇ كىشى قىيامەت كۈنى دوزاخقا كېرىش ۋە دوزاختا مەڭگۈ قىلىش بىلەن زىيان .تارتقۇچىلاردىن بولىدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• تحريم ما مات دون ذكاة، والدم المسفوح، ولحم الخنزير، وما ذُكِرَ عليه اسْمٌ غير اسم الله عند الذبح، وكل ميت خنقًا، أو ضربًا، أو بسقوط من علو، أو نطحًا، أو افتراسًا من وحش، ويُستثنى من ذلك ما أُدرِكَ حيًّا وذُكّيَ بذبح شرعي.
شەرئى بوغۇزلانماستىن ئۆلگەن مالنىڭ گۆشى، ئېتىلىپ چىققان قان، چوشقا گۆشى، بوغۇزلانغاندا ئاللاھنىڭ غەيرىنىڭ ئىسمى زىكىر قىلىنغان مالنىڭ گۆشى، بوغۇلۇپ قىلىپ ياكى ئۇرۇش بىلەن ياكى ئۈستۈن جايدىن چۈشۈپ كېتىش بىلەن ياكى چارۋىلار ئۈسۈپ ئۆلتۈرىۋەتكەن ياكى ۋەھشى ھايۋانلار تالاپ ئۆلتۈرۋەتكەن ئۇلاغلارنىڭ گۆشى ھارام قىلىندى. ئەمما ئۇ چارۋىلاردىن ھايات قالغانلىرى شەرئى يول بىلەن بوغۇزلانسا، ئۇنى يېيىش ھالال بولىدۇ.
• حِلُّ ما صاد كل مدرَّبٍ ذي ناب أو ذي مخلب.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا قُمۡتُمۡ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ فَٱغۡسِلُواْ وُجُوهَكُمۡ وَأَيۡدِيَكُمۡ إِلَى ٱلۡمَرَافِقِ وَٱمۡسَحُواْ بِرُءُوسِكُمۡ وَأَرۡجُلَكُمۡ إِلَى ٱلۡكَعۡبَيۡنِۚ وَإِن كُنتُمۡ جُنُبٗا فَٱطَّهَّرُواْۚ وَإِن كُنتُم مَّرۡضَىٰٓ أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوۡ جَآءَ أَحَدٞ مِّنكُم مِّنَ ٱلۡغَآئِطِ أَوۡ لَٰمَسۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَلَمۡ تَجِدُواْ مَآءٗ فَتَيَمَّمُواْ صَعِيدٗا طَيِّبٗا فَٱمۡسَحُواْ بِوُجُوهِكُمۡ وَأَيۡدِيكُم مِّنۡهُۚ مَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيَجۡعَلَ عَلَيۡكُم مِّنۡ حَرَجٖ وَلَٰكِن يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمۡ وَلِيُتِمَّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
ئى مۆئمىنلەر! ئەگەر سىلەر ناماز ئوقۇماقچى بولۇپ، تاھارىتىڭلار يوق بولسا يۈزۈڭلارنى يۇيۇش، ئىككى قولۇڭلارنى جەينىكى بىلەن قېتىپ يۇيۇش، بېشىڭلارغا مەسھى قىلىش ۋە پۇتۇڭلارنى ھوشۇقۇڭلار بىلەن قېتىپ يۇيۇپ تاھارەت ئىلىڭلار. ئەگەر جۇنۇپ بولۇپ قالغان بولساڭلار يۇيۇنۇڭلار، ئەگەر كېسەل بولۇپ كېسەلنىڭ زىيادە بولۇپ كېتىشىدىن ياكى شىپا تېپىشىنىڭ كېچىكىشىدىن ئەنسىرسەڭلار ياكى ساغلام ھالەتتە سەپەر قىلغان بولساڭلار ياكى ھاجەتنى ئادا قىلىش بىلەن تاھارەت سۇندۇرغان بولساڭلار ياكى جىنسى مۇناسىۋەت ئۆتكۈزۈش بىلەن جۇنۇپ بولۇپ قالغان بولساڭلار، يۇيۇنۇپ-تاھارەت ئىلىش ئۈچۈن سۇنى ئىزدەپ تاپالمىغان بولساڭلار، تەيەممۇم قىلىش ئۈچۈن زېمىننى مەقسەت قىلىڭلار، قولۇڭلارنى يەرگە ئۇرۇپ يۈزۈڭلارنى ۋە قولۇڭلارنى سېلاڭلار، ئاللاھ سىلەرگە سۇ زەرەر قىلىدىغان ئەھۋالدا چوقۇم سۇ ئىشلىتىشنى بۇيرۇش بىلەن ھۆكۈمنى تارلاشتۇرۇشنى خالىمايدۇ. كېسەللىكتىن سۇ ئېشلىتىش زىيان قىلىدىغان ياكى سۇ تاپالمىغان ۋاقىتتا سىلەرگە ئۆزىنىڭ نېئمىتىنى تاماملاش، سىلەرنىڭ ئاللاھنىڭ نېمىتىگە شۈكۈر ئېيتىشىڭلار ۋە تۈزكورلۇق قىلماسلىقىڭلار ئۈچۈن سۇنىڭ ئورنىدا تەيەممۇم قىلىشنى .ئالماشتۇرۇپ بەردى
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَمِيثَٰقَهُ ٱلَّذِي وَاثَقَكُم بِهِۦٓ إِذۡ قُلۡتُمۡ سَمِعۡنَا وَأَطَعۡنَاۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
ئى مۆئمىنلەر! ئاللاھنىڭ سىلەرنى ئىسلامغا ھىدايەت قىلىشتىن ئىبارەت بولغان نېئمىتىنى ئەسلەڭلار، ئۆز ۋاقتىدا سىلەر بىلەن قىلغان ئەھدىنى ئەسلەڭلار. سىلەر مۇھەممەدئەلەيھىسسالامغا ياخشى-يامان كۈنلەردە ئىتائەت قىلىشقا بەيئەت بېرىپ: سۆزۇڭنى ئاڭلىدۇق ۋە بۇيرۇقۇڭغا ئىتائەت قىلدۇق دېدىڭلار. ئاللاھنىڭ بۇيرىقىغا بويسۇنۇشقا بەرگەن ئەھدىگە ۋاپا قىلىش، چەكلىمىلىرىدىن يىراق بولۇش ئارقىلىق ئۇنىڭدىن قورقۇڭلار، ئاللاھ دىللاردىكىنى بىلگۈچىدۇر، ئاللاھقا ھېچ نەرسە مەخپى .قالمايدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُواْ قَوَّٰمِينَ لِلَّهِ شُهَدَآءَ بِٱلۡقِسۡطِۖ وَلَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شَنَـَٔانُ قَوۡمٍ عَلَىٰٓ أَلَّا تَعۡدِلُواْۚ ٱعۡدِلُواْ هُوَ أَقۡرَبُ لِلتَّقۡوَىٰۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ
ئى ئاللاھقا ۋە ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرىگە ئىمان ئېيتقان مۆئمىنلەر! ئاللاھنىڭ رازىلىقىنى تەلەپ قىلىش بىلەن ئۈستۈڭلاردىكى ئاللاھنىڭ ھەق-ھوقۇقىنى تۇرغۇزغۇچىلاردىن بولۇڭلار، زۇلۇم بىلەن ئەمەس بەلكى ئادىللىق بىلەن گۇۋاھلىق بەرگۈچىلەردىن بولۇڭلار، بىرەر قەۋمگە بولغان ئۆچمەنلىك سىلەرنى ئادىللىقنى تەرك قىلىشقا تۈرتكە بولمىسۇن، دوستقا ۋە دۈشمەنگىمۇ ئادىللىق قېلىش تەلەپ قىلىنىدۇ، ئۇلارنىڭ ئارىسىدا ئادىللىق قېلىڭلار، ئادىللىق قېلىش ئاللاھدىن قورقۇشقا ئەڭ يېقىندۇر، زۇلۇم قىلىش ئاللاھقا قارشى چېقىشقا ئەڭ يېقىندۇر، ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنۇش ۋە توسقانلىرىدىن چەكلىنىش بىلەن تەقۋادارلىق قىلىڭلار. ئاللاھ قىلمىشىڭلاردىن خەۋەرداردۇر. سىلەرنىڭ ئەمەللىرىڭلاردىن ھېچ نەرسە ئاللاھقا مەخپى قالمايدۇ، شۇنىڭغا .ئاساسەن جازالايدۇ ياكى مۇكاپاتلايدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٌ عَظِيمٞ
ئاللاھ تائالا ئاللاھقا ۋە ئاللاھنىڭ رەسۇلىغا ئىمان ئېيتقان ۋە ياخشى ئەمەللەرنى قىلغان مۆئمىنلەرنىڭ گۇناھىنى كەچۈرۈم قىلىش ۋە بۈيۈك ئەجرىلەرنى بىرىش ئارقىلىق جەننەتكە كېرگۈزۈشتىن ئىبارەت ۋەدىسىگە .خىلاپلىق قىلمايدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• الأصل في الطهارة هو استعمال الماء بالوضوء من الحدث الأصغر، والغسل من الحدث الأكبر.
وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَحِيمِ
ئاللاھقا كاپىر بولغان ۋە ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى ئىنكار قىلغۇچىلار، ئۇلار دوزاخقا مەھكۇم كىشىلەر بولۇپ، كاپىر بولغانلىقى ۋە ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى ئىنكار قىلغانلىقىنىڭ جازاسى ئۈچۈن جەھەننەمگە كېرىدۇ، .ھەمراھلار بىر-بىرىدىن ئايرىلمىغاندەك ئۇلارمۇ دوزاختىن ئايرىلمايدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ هَمَّ قَوۡمٌ أَن يَبۡسُطُوٓاْ إِلَيۡكُمۡ أَيۡدِيَهُمۡ فَكَفَّ أَيۡدِيَهُمۡ عَنكُمۡۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
ئى مۆئمىنلەر! دىلىڭلار ۋە تىلىڭلار بىلەن ئاللاھنىڭ سىلەرگە بەرگەن نېئمەتلىرىنى ئەسلەڭلار، ئۆز ۋاقتىدا بىر جامائە سىلەرنى يوق قىلىش ۋە ئۆلتۈرۈشنى مەقسەت قىلىپ قول سۇنغان ۋاقتىدا، ئاللاھ سىلەرنىڭ دۈشمەنلىرىڭلارنىڭ دىلىغا قورقۇنچ سېلىپ، سىلەرنى خاتىرجەم قىلدى. ئۇلارنى سىلەردىن توستى ۋە سىلەرنى ئۇلاردىن ساقلىدى. ئاللاھنىڭ بۇيرىقىغا بويسۇنۇش ۋە چەكلىمىلىرىدىن يىراق بولۇش بىلەن تەقۋادارلىق قىلىڭلار، مۆئمىن ئۆزىنىڭ دىن ۋە دۇنيالىق مەنپەئەتىنى ھاسىل قىلىشتا يالغۇز بىر ئاللاھقا تايىنىشى كېرەك.
আরবি তাফসীরসমূহ:
۞ وَلَقَدۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِيثَٰقَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَبَعَثۡنَا مِنۡهُمُ ٱثۡنَيۡ عَشَرَ نَقِيبٗاۖ وَقَالَ ٱللَّهُ إِنِّي مَعَكُمۡۖ لَئِنۡ أَقَمۡتُمُ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَيۡتُمُ ٱلزَّكَوٰةَ وَءَامَنتُم بِرُسُلِي وَعَزَّرۡتُمُوهُمۡ وَأَقۡرَضۡتُمُ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا لَّأُكَفِّرَنَّ عَنكُمۡ سَيِّـَٔاتِكُمۡ وَلَأُدۡخِلَنَّكُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۚ فَمَن كَفَرَ بَعۡدَ ذَٰلِكَ مِنكُمۡ فَقَدۡ ضَلَّ سَوَآءَ ٱلسَّبِيلِ
ھەقىقەتەن ئاللاھ بەنى ئىسرائىلدىن چىن ئەھدى ئالدى(بۇنىڭ تەپسىلاتى يېقىندا زىكىر قېلىنىدۇ). ئۇلارنى ئىدارە قىلىش ئۈچۈن ئون ئىككى باشلىق تۇرغۇزدى، ھەر بىرى ئۆزىنىڭ قول ئاستىدىكىلەرنى نازارەت قىلىدۇ. ئاللاھ بەنى ئىسرالىغا: ئەگەر سىلەر نامازنى تەلەپ قىلغان بويىچە تولۇق ئادا قىلساڭلار، ماللىرىڭلارنىڭ زاكىتىنى بەرسەڭلەر، مېنىڭ ئەۋەتكەن بارلىق پەيغەمبەرلىرىمنىڭ ھېچ بىرىنى ئايرىۋەتمەستىن ئىشەنسەڭلار، ئۇلارنى ھۆرمەت قىلساڭلار ۋە ياردەم بەرسەڭلار، ياخشىلىق يوللىرىغا مال سەرپ قىلساڭلار، سىلەرنى كۈچلاندۇرۇش ۋە ياردەم بېرىشتە مەن سىلەر بىلەن بىرگە بولىمەن. مۇشۇ ئىشلارنىڭ ھەممىسىنى قىلساڭلار، سىلەرنىڭ سادىر قىلغان خاتالىقىڭلارنى كەچۈرۈم قىلىمەن، قىيامەت كۈنى قەسىرلەرنىڭ ئاستىدىن ئېرىقلاردا سۇ ئېقىپ تۇرىدىغان جەننەتلەرگە كىرگۈزىمەن. مۇشۇ ئەھدە ئېلىنغاندىن كېيىن كىمكى ئەھدىنى بۇزۇش بىلەن كاپىر بولىدىكەن، ھەق يولنى بىلىپ تۇرۇپ قەستەن ئېزىپ كەتكەن بولىدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَبِمَا نَقۡضِهِم مِّيثَٰقَهُمۡ لَعَنَّٰهُمۡ وَجَعَلۡنَا قُلُوبَهُمۡ قَٰسِيَةٗۖ يُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِۦ وَنَسُواْ حَظّٗا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِۦۚ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَىٰ خَآئِنَةٖ مِّنۡهُمۡ إِلَّا قَلِيلٗا مِّنۡهُمۡۖ فَٱعۡفُ عَنۡهُمۡ وَٱصۡفَحۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
ئۇلارنىڭ ئەھدىنى بۇزغانلىقلىرى سەۋەبىدىن ئۇلارنى بىزنىڭ رەھمىتىمىزدىن قوغلىدۇق، دىللىرىنى ياخشىلىق يەتمەيدىغان قاتتىق-قوپال بىر يەرگە ئايلاندۇردۇق، ئۇنىڭغا ۋەز-بەسىھەت كار قىلمايدۇ. ئۇلار سۆزنىڭ لەپزىنى ئالماشتۇرۇپ ۋە مەنالىرىنى ئۆزلىرىنىڭ كۆڭۈل خاھىشىغا مۇۋاپىقلاشتۇرۇپ ئۆزگەرتىدۇ، بۇيرۇلغان نەرسىنىڭ بەزىسىگە ئەمەل قىلمايدۇ. ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! ئۇلارنىڭ ئاللاھقا ۋە مۆئمىنلەرگە قىلغان خىيانەتلىرى ھازىرغىچە ئاشكارا بولاۋاتىدۇ، ئۇلاردىن پەقەت ئازغىنە كىشىلەر ئۆزلىرىدىن ئېلىنغان ئەھدىگە ۋاپا قىلىدۇ، ئۇلارنى ئەپۇ قىلغىن، جازالىمىغىن، كەچۈرۈم قىلغىن، ھەقىقەتەن ئۇ ئېھساندۇر، .ئاللاھ ئېھسان قىلغۇچىلارنى ياخشى كۆرىدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• من عظيم إنعام الله عز وجل على النبي عليه الصلاة والسلام وأصحابه أن حماهم وكف عنهم أيدي أهل الكفر وضررهم.
ئاللاھ تائالانىڭ پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام ۋە ساھابىلارغا قىلغان كاتتا نېمەتلىرىدىن: ئۇلارنى ھىمايە قىلىش، كاپىرلارنىڭ بۇزغۇنچىلىق قىلىشى .ۋە زىيان يەتكۈزىشىدىن ساقلاش
• أن الإيمان بالرسل ونصرتهم وإقامة الصلاة وإيتاء الزكاة على الوجه المطلوب، سببٌ عظيم لحصول معية الله تعالى وحدوث أسباب النصرة والتمكين والمغفرة ودخول الجنة.
پەيغەمبەرلەرگە ئىشىنىش، ياردەم بېرىش، تەلەپ قىلىنغان بويىچە ناماز ئوقۇش، زاكات بېرىش قاتارلىقلار، ئاللاھنىڭ ياردىمىنىڭ ھاسىل بولىشى، غەلبە-نۇسرەتنىڭ قولغا كېلىشى، كەچۈرۈم قىلىنىش ۋە جەننەتكە .كېرىشنىڭ ئەڭ چوڭ سەۋەبىدۇر
وَمِنَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّا نَصَٰرَىٰٓ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَهُمۡ فَنَسُواْ حَظّٗا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِۦ فَأَغۡرَيۡنَا بَيۡنَهُمُ ٱلۡعَدَاوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ وَسَوۡفَ يُنَبِّئُهُمُ ٱللَّهُ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ
يەھۇدىيلاردىن چىن ئەھدە ئالغانغا ئوخشاش، ئۆزىنى بىز ئىسا ئەلەيھىسسالامنىڭ ئەگەشكۈچىلىرى دەپ پاكلىغانلاردىنمۇ ئەھدە ئالدۇق، ئۇلار ئىلگىرىكى يەھۇدىيلارنىڭ قىلمىشىغا ئوخشاش بۇيرۇلغان نەرسىنىڭ بەزىلىرىگە ئەمەل قىلمىدى. قىيامەتكىچە ئۇلارنىڭ ئارىسىغا قاتتىق ئۆچمەنلىك ۋە دەتالاشنى تاشلىدۇق، شۇنىڭ بىلەن ئۇلار بىر-بىرى بىلەن ئۇرۇش قىلىدىغان ۋە بەزىسى بەزىسىنى كاپىرغا چېقىرىدىغان بولدى. قىيامەت كۈنى ئاللاھ ئۇلارنىڭ قىلمىشىدىن خەۋەر بېرىدۇ، شۇنىڭغا ئاساسەن ئۇلارنى جازالايدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ قَدۡ جَآءَكُمۡ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمۡ كَثِيرٗا مِّمَّا كُنتُمۡ تُخۡفُونَ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَيَعۡفُواْ عَن كَثِيرٖۚ قَدۡ جَآءَكُم مِّنَ ٱللَّهِ نُورٞ وَكِتَٰبٞ مُّبِينٞ
ئى تەۋرات ساھىبى يەھۇدىيلار ۋە ئىنجىل ساھىبى ناسارالاردىن بولغان ئەھلى كىتابلار! سىلەرگە نازىل قېلىنغان كىتابتىن سىلەر يوشۇرغان نەرسىلەرنىڭ كۆپ قىسمىنى بايان قىلىپ بېرىدىغان، سىلەرگە پايدىسى بولمايدىغان ۋە پەقەت سىلەرنى رەسۋا قىلىدىغان نەرسىلەرنىڭ كۆپ قىسمىنى كەچۈرىدىغان بىزنىڭ پەيغەمبىرىمىز مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام كەلدى. ئۇ ئاللاھنىڭ تەرىپىدىن قۇرئاندىن ئىبارەت كىتابنى ئېلىپ كەلدى، قۇرئان يورۇقلۇق ئالىدىغان نۇردۇر، ئىنسانلارغا دۇنيا-ئاخىرەتلىك ئىشلىرىدا ئېھتىياجلىق بولىدىغان بارلىق نەرسىلەرنى بايان قىلىپ .بېرىدىغان كىتابتۇر
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَهۡدِي بِهِ ٱللَّهُ مَنِ ٱتَّبَعَ رِضۡوَٰنَهُۥ سُبُلَ ٱلسَّلَٰمِ وَيُخۡرِجُهُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِ بِإِذۡنِهِۦ وَيَهۡدِيهِمۡ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
ئاللاھ مۇشۇ كىتاب بىلەن ئۆزىنىڭ رازىلىقىغا ئەگەشكەن، ئىمان ئېيتىش ۋە ياخشى ئەمەللەرنى قىلىش بىلەن ئاللاھنىڭ ئازابىدىن ساقلىنىش ئۈچۈن جەننەتكە ئېلىپ بارىدىغان يولدا ماڭغان كىشىلەرنى، ئاللاھنىڭ ئىزنى بىلەن كۇپىر ۋە ئاسىيلىقنىڭ قاراڭغۇلىقىدىن ئىمان ۋە ئىتائەتنىڭ نۇرىغا چېقىرىدۇ. ئۇلارنى ئىسلامنىڭ يولىدىن ئىبارەت بولغان توغرا يولغا .مۇۋەپپەق قىلىدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
لَّقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَۚ قُلۡ فَمَن يَمۡلِكُ مِنَ ٱللَّهِ شَيۡـًٔا إِنۡ أَرَادَ أَن يُهۡلِكَ ٱلۡمَسِيحَ ٱبۡنَ مَرۡيَمَ وَأُمَّهُۥ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗاۗ وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَاۚ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
ھەقىقەتەن ناسارالاردىن مەريەم ئوغلى ئىسا مەسىھنى ئاللاھ دېگەنلەر كاپىر بولدى، ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! ئۇلارغا ئېيتقىنكى: ئەگەر ئاللاھ مەريەم ئوغلى ئىسا مەسىھنى، ئۇنىڭ ئانىسىنى ۋە زېمىندىكى بارلىق جانلىقلارنى ھالاك قېلىشنى خالىسا بۇنىڭدىن ئاللاھنى كىم چەكلەپ قويىدۇ؟، ھېچ كىشى ئاللاھنى ئۇنىڭدىن چەكلەشكە قادىر بولالمايدىكەن، بۇ ئاللاھنىڭ ئىبادەتكە لايىق بەرھەق بىر ئىلاھ ئىكەنلىكىنى بىلدۈرىدۇ. ھەقىقەتەن مەريەم ئوغلى ئىسا، ئۇنىڭ ئانىسى ۋە بارلىق خالالايىقلار ئاللاھنىڭ مەخلۇقاتىدۇر. ئاسمانلار ۋە زېمىن ۋە ئۇنىڭ ئارىسىدىكى ھەممە نەرسە ئاللاھنىڭ مۈلكىدۇر. ئاللاھ خالىغاننى پەيدا قىلىدۇ. ئىسا ئەلەيھىسسالاممۇ ئاللاھ يارىتىشنى خالىغانلارنىڭ بىرىدۇر. ئۇ ئاللاھنىڭ بەندىسى ۋە ئەلچىسىدۇر، ئاللاھ ھەممە نەرسىگە .قادىردۇر
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• تَرْك العمل بمواثيق الله وعهوده قد يوجب وقوع العداوة وإشاعة البغضاء والتنافر والتقاتل بين المخالفين لأمر الله تعالى.
ئاللاھقا بەرگەن چىن ئەھدىگە ئەمەل قىلماسلىق، ئاللاھنىڭ بۇيرىقىغا خىلاپلىق قىلغۇچىلارنىڭ ئارىسىغا دۈشمەنلىك، ئۆچمەنلىك، بىر-بىرىدىن .يىراقلىشىش ۋە بىر-بىرىنى ئۆلتۈرۈشكە ئېلىپ بارىدۇ
• الرد على النصارى القائلين بأن الله تعالى تجسد في المسيح عليه السلام، وبيان كفرهم وضلال قولهم.
ئاللاھ تائالا مەسىھ ئەلەيھىسسالامنىڭ جەسىتىگە مۇجەسسەملەشكەن دېگەن ناسارالارغا رەددىيە بېرىدۇ ۋە ئۇلارنىڭ كۇفىر ۋە ئازغۇنلىقىنى بايان قىلىدۇ.
• من أدلة بطلان ألوهية المسيح أن الله تعالى إن أراد أن يهلك المسيح وأمه عليهما السلام وجميع أهل الأرض فلن يستطيع أحد رده، وهذا يثبت تفرده سبحانه بالأمر وأنه لا إله غيره.
مەسىھنىڭ ئىلاھ ئىكەنلىكىنىڭ باتىللىقىنى ئىپادىلەيدىغان دەلىللەردىن: ئەگەر ئاللاھ مەسىھنى، ئۇنىڭ ئانىسىنى ۋە زېمىن ئەھلىنىڭ ھەممىسىنى ھالاك قىلىشنى مەقسەت قىلسا ئۇنى رەت قىلىشقا ھېچ كىشى قادىر بولالمايدۇ، بۇ ئاللاھنىڭ يەككە-يېگانە ۋە ئۇنىڭدىن باشقا ھېچ ئىلاھ يوق ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلايدۇ.
• من أدلة بطلان ألوهية المسيح أن الله تعالى يُذَكِّر بكونه تعالى ﴿ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ﴾ (المائدة: 17)، فهو يخلق من الأبوين، ويخلق من أم بلا أب كعيسى عليه السلام، ويخلق من الجماد كحية موسى عليه السلام، ويخلق من رجل بلا أنثى كحواء من آدم عليهما السلام.
مەسىھنىڭ ئىلاھ ئىكەنلىكىنىڭ باتىللىقىنى ئىپادىلەيدىغان دەلىللەردىن: ئاللاھ تائالا ئۆزىنىڭ خالىغاننى پەيدا قېلىدىغانلىقىنى ئەسلىتىدۇ. ئاللاھ ئاتا-ئانا ۋاستىسى بىلەنمۇ يارىتىدۇ، ئىسا ئەلەيھىسسالامغا ئوخشاش ئاتىسىز ئانىدىنمۇ يارىتىدۇ، مۇسا ئەلەيھىسسالامنىڭ ھاسىسى يېلان بولغانغا ئوخشاش جانسىز نەرسىدىنمۇ يارىتىدۇ، ئادەم ئەلەيھىسسالامدىن ھەۋانى ياراتقاندەك ئايالسىز ئەركىشىدىنمۇ يارىتىدۇ
وَقَالَتِ ٱلۡيَهُودُ وَٱلنَّصَٰرَىٰ نَحۡنُ أَبۡنَٰٓؤُاْ ٱللَّهِ وَأَحِبَّٰٓؤُهُۥۚ قُلۡ فَلِمَ يُعَذِّبُكُم بِذُنُوبِكُمۖ بَلۡ أَنتُم بَشَرٞ مِّمَّنۡ خَلَقَۚ يَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَآءُۚ وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَاۖ وَإِلَيۡهِ ٱلۡمَصِيرُ
يەھۇدىي ۋە ناسارالارنىڭ ھەر بىرى ئۆزلىرىنى ئاللاھنىڭ ئوغۇللىرى ۋە يېقىنلىرى دەپ دەۋا قىلىدۇ. ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! ئۇلارغا رەت قايتۇرۇپ ئېيتقىنكى: ئۇنداقتا ئاللاھ تائالا نېمە ئۈچۈن سىلەرنى خاتالىقىڭلار سەۋەبىدىن ئازابلايدۇ؟، ئەگەر ئۆزۈڭلار ئويلىغاندەك سىلەر ھەقىقەتتە ئاللاھنىڭ يېقىنلىرى بولساڭلار نېمە ئۈچۈن سىلەرنى دۇنيادا ئۆلتۈرۈش ۋە سۈرىتىڭلارنى مۇبەددەل قىلىش بىلەن بىرگە، ئاخىرەتتە دوزاخ بىلەن ئازابلايدۇ؟. ئاللاھ ئۆزى ياخشى كۆرگەن كىشىنى ئازابلىمايدۇ، بەلكى سىلەر باشقا ئىنسانلاردەك ئادەتتىكى بىر ئىنسان!. ئىنسانلاردىن كىمكى ياخشى ئىش قىلىدىكەن ئۇنىڭ مۇكاپىتى جەننەت بولىدۇ، كىمكى يامان ئىش قىلىدىكەن ئۇنىڭ ئاقىۋىتى دوزاخ بولىدۇ. ئاللاھ ئۆز پەزلى بىلەن خالىغان كىشىنى مەغپىرەت قىلىدۇ، ئادىللىقى بىلەن خالىغان كىشىنى ئازابلايدۇ. ئاسمان-زېمىن ۋە ئۇنىڭ ئارىسىدىكى نەرسىلەرنىڭ ئىگىدارچىلىقى يالغۇز بىر ئاللاھقا خاستۇر. مەخلۇقاتلارنىڭ قايتىدىغان جايى يالغۇز بىر ئاللاھنىڭ دەرگاھىدۇر.
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ قَدۡ جَآءَكُمۡ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمۡ عَلَىٰ فَتۡرَةٖ مِّنَ ٱلرُّسُلِ أَن تَقُولُواْ مَا جَآءَنَا مِنۢ بَشِيرٖ وَلَا نَذِيرٖۖ فَقَدۡ جَآءَكُم بَشِيرٞ وَنَذِيرٞۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
ئى يەھۇدىي ۋە ناسارالاردىن بولغان ئەھلى كىتابلار! ئارىلىقتا پەيغەمبەر ئۈزۈلۈپ، پەيغەمبەر ئەۋەتىشكە قاتتىق ھاجەت بولغاندا، سىلەرنىڭ: بىزگە ئاللاھنىڭ ساۋابى بىلەن خوشخەۋەر بېرىدىغان، ئازابىدىن ئاگاھلاندۇرىدىغان پەيغەمبەر كەلمىدى دەپ ئۈزۈر ئېيتماسلىقىڭلار ئۈچۈن بىزنىڭ پەيغەمبىرىمىز مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنى پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتتى. مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام سىلەرگە ئاللاھنىڭ ساۋابىدىن خۇشخەۋەر بېرىدۇ ۋە ئازابىدىن ئاگاھلاندۇرىدۇ. ئاللاھ ھەممە نەرسىگە قادىردۇر، ھېچ نەرسە ئۇنى ئازجىزلاشتۇرالمايدۇ. ئاللاھنىڭ ئىنسانىيەتكە پەيغەمبەرلەرنى ئەۋەتىشى ۋە ئۇلارنى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام بىلەن ئاخىرلاشتۇرىشىمۇ ئاللاھنىڭ كامالىي قۇدرىتىنى ئىپادىلەيدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِۦ يَٰقَوۡمِ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ جَعَلَ فِيكُمۡ أَنۢبِيَآءَ وَجَعَلَكُم مُّلُوكٗا وَءَاتَىٰكُم مَّا لَمۡ يُؤۡتِ أَحَدٗا مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! مۇسا ئەلەيھىسسالامنىڭ ئۆز ۋاقتىدا قەۋمى بەنى ئىسرائىلغا ئېيتقان بۇ سۆزىنى ئەسلىگىن: ئى قەۋمىم! ئاللاھنىڭ سىلەرگە ئاتا قىلغان نېئمىتىنى دىلىڭلار ۋە تىلىڭلار بىلەن ئەسلەڭلار. ئاللاھ سىلەرنىڭ ئاراڭلاردىن سىلەرنى توغرا يولغا چاقىرىدىغان پەيغەمبەرلەرنى قىلدى. سىلەر ئىلگىرى قۇل بولۇپ ئېزىلگەندىن كېيىن سىلەرنىڭ ئاراڭلاردىن سىلەرنى باشقۇرىدىغان پادىشاھلارنى چىقىرىپ، زامانىڭلاردا ھېچ بىر كىشىگە بەرمىگەن نېئمەتلەرنى سىلەرگە ئاتا قىلدى.
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰقَوۡمِ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡأَرۡضَ ٱلۡمُقَدَّسَةَ ٱلَّتِي كَتَبَ ٱللَّهُ لَكُمۡ وَلَا تَرۡتَدُّواْ عَلَىٰٓ أَدۡبَارِكُمۡ فَتَنقَلِبُواْ خَٰسِرِينَ
مۇسا ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېدى: ئى قەۋمىم! ئاللاھ سىلەرنى كېرىشكە بۇيرىغان بەيتىل مۇقەددەس ۋە ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى پاك زېمىنغا كېرىڭلار، ئۇ يەردىكى كاپىرلار بىلەن ئۇرۇش قىلىڭلار، زالىم كاپىرلاردىن چېكىنمەڭلار، بولمىسا سىلەر دۇنيا-ئاخىرەتتە زىيان تارتقۇچىلاردىن .بولىسىلەر
আরবি তাফসীরসমূহ:
قَالُواْ يَٰمُوسَىٰٓ إِنَّ فِيهَا قَوۡمٗا جَبَّارِينَ وَإِنَّا لَن نَّدۡخُلَهَا حَتَّىٰ يَخۡرُجُواْ مِنۡهَا فَإِن يَخۡرُجُواْ مِنۡهَا فَإِنَّا دَٰخِلُونَ
مۇسا ئەلەيھىسسالامغا ئۇنىڭ قەۋمى مۇنداق دېدى: ئى مۇسا! ھەقىقەتەن مۇقەددەس زېمىندا بەك كۈچلۈك ۋە جاسارەتلىك بىر قەۋم بار، بۇ سەۋەپ بىزنى ئۇ يەرگە كېرىشتىن چەكلەيدۇ. ئۇلار شۇ زېمىندا بولىدىكەن بىز ئۇ يەرگە ھەرگىز كىرمەيمىز، چۈنكى بىزدە ئۇلار بىلەن ئۇرۇش قىلغۇدەك كۈچ-قۇۋۋەت يوق، ئەگەر ئۇلار بەيتىل مۇقەددەستىن .چېقىپ كەتسە بىز ئۇ يەرگە كىرىمىز دېدى
আরবি তাফসীরসমূহ:
قَالَ رَجُلَانِ مِنَ ٱلَّذِينَ يَخَافُونَ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمَا ٱدۡخُلُواْ عَلَيۡهِمُ ٱلۡبَابَ فَإِذَا دَخَلۡتُمُوهُ فَإِنَّكُمۡ غَٰلِبُونَۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَتَوَكَّلُوٓاْ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
مۇسا ئەلەيھىسسالامنىڭ ھەمراھلىرىدىن ئاللاھتىن قورقىدىغان ۋە ئازابىدىن ئەنسىرەيدىغان، ئاللاھ ئۆزىنىڭ تائىتىگە مۇۋەپپەق قىلغان ئىككى كىشى ئۆز قەۋمىنى مۇسا ئەلەيھىسسالامنىڭ بۇيرىقىغا بويسۇنۇشقا رىغبەتلەندۈرۈپ مۇنداق دېدى: زالىم قەۋمگە قارشى شەھەرنىڭ دەرۋازىسىدىن ھۇجۇم قىلىپ كېرىڭلار، دەرۋازىدىن ھۇجۇم قىلىپ كىرسەڭلار، ئاللاھنىڭ ئىزنى بىلەن غەلبە قىلىسىلەر. ئاللاھنىڭ پرىنسىپىدا مۇستەھكەم تۇرۇپ، ئاللاھقا ئىشىنىش ۋە ماددى ۋاستىلارنى تەييار قىلىشتىن ئىبارەت بولغان سەۋەبلەرنى لازىم تۇتساڭلار ئۇنىڭ ياردىمىگە ئېرىشەلەيسىلەر. ئەگەر سىلەر ھەقىقى مۆئمىن بولساڭلار بىر ئاللاھقا تەۋەككۇل قىلىڭلار ۋە ئۇنىڭغا تايىنىڭلار، چۈنكى ئىمان ئاللاھقا .تەۋەككۇل قىلىشقا بۇيرىدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• تعذيب الله تعالى لكفرة بني إسرائيل بالمسخ وغيره يوجب إبطال دعواهم في كونهم أبناء الله وأحباءه.
ئاللاھنىڭ بەنى ئىسرائىل كاپىرلىرىنى ئازابلىشى ۋە سۈرىتىنى مۇبەددەل قىلىۋىتىشى قاتارلىق ئىشلار بولسا، ئۇلارنىڭ ئۆزلىرىنى ئاللاھنىڭ ئوغۇللىرى ۋە ئاللاھنىڭ يېقىنلىرى دېگەن دەۋاسىنى يوققا چىقىرىدۇ.
• التوكل على الله تعالى والثقة به سبب لاستنزال النصر.
• جاءت الآيات لتحذر من الأخلاق الرديئة التي كانت عند بني إسرائيل.
قَالُواْ يَٰمُوسَىٰٓ إِنَّا لَن نَّدۡخُلَهَآ أَبَدٗا مَّا دَامُواْ فِيهَا فَٱذۡهَبۡ أَنتَ وَرَبُّكَ فَقَٰتِلَآ إِنَّا هَٰهُنَا قَٰعِدُونَ
بەنى ئىسرائىلدىن بولغان مۇسا ئەلەيھىسسالامنىڭ قەۋمى مۇسا ئەلەيھىسسالامنىڭ بۇيرىقىغا خىلاپلىق قېلىشنى داۋاملاشتۇرۇپ: زالىملار شۇ شەھەردە بولىدىكەن بىز بەيتىل مۇقەددەس شەھرىگە ھەرگىز كىرمەيمىز. ئى مۇسا! سەن پەرۋەردىگارىڭ بىلەن بىرگە بېرىپ زالىملار بىلەن ئۇرۇش قىلغىن، بىز سەن بىلەن ئىختىلاپ قىلىشقان مۇشۇ ئورۇندا .ساقلاپ تۇرىمىز دەيدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
قَالَ رَبِّ إِنِّي لَآ أَمۡلِكُ إِلَّا نَفۡسِي وَأَخِيۖ فَٱفۡرُقۡ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡفَٰسِقِينَ
مۇسا ئەلەيھىسسالام پەرۋەردىگارىغا مۇنداق دېدى: ئى پەرۋەردىگارىم! مەن ئۈچۈن ئۆزۈم بىلەن قېرىندىشىمدىن باشقا كىشىگە ئىگە بولۇش يوق، سەن بىز بىلەن سېنىڭ ۋە سېنىڭ پەيغەمبىرىڭنىڭ ئىتائىتىدىن .چىققان قەۋمنىڭ ئارىسىنى ئايرىغىن
আরবি তাফসীরসমূহ:
قَالَ فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَيۡهِمۡۛ أَرۡبَعِينَ سَنَةٗۛ يَتِيهُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ فَلَا تَأۡسَ عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡفَٰسِقِينَ
ئاللاھ تائالا پەيغەمبىرى مۇسا ئەلەيھىسسالامغا مۇنداق دېدى: ھەقىقەتەن ئاللاھ بەنى ئىسرائىلنىڭ مۇقەددەس زېمىنغا كېرىشىنى قىرىق يىلغىچە چەكلىدى، ئۇلار بۇ مۇددەتتە سەھرادا ئېزىپ-تەمتىرەپ يول تاپالماي ھەيرانلىقتا يۈرۈيدۇ. ئى مۇسا ئاللاھنىڭ تائىتىدىن چىققان پاسىق قەۋم ئۈچۈن قايغۇرما، ھەقىقەتتە ئۇلارغا يەتكەن ئازاب بولسا .ئۇلارنىڭ خاتالىقى ۋە ئاسىيلىقى سەۋەبىدىندۇر
আরবি তাফসীরসমূহ:
۞ وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ ٱبۡنَيۡ ءَادَمَ بِٱلۡحَقِّ إِذۡ قَرَّبَا قُرۡبَانٗا فَتُقُبِّلَ مِنۡ أَحَدِهِمَا وَلَمۡ يُتَقَبَّلۡ مِنَ ٱلۡأٓخَرِ قَالَ لَأَقۡتُلَنَّكَۖ قَالَ إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ ٱللَّهُ مِنَ ٱلۡمُتَّقِينَ
ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! يەھۇدىيلاردىن بولغان زالىم ھەسەتخورلارغا ئادەم ئەلەيھىسسالامنىڭ قابىل ۋە ھابىلدىن ئىبارەت ئىككى ئوغلىنىڭ شەكسىز راست بولغان خەۋىرىنى بايان قىلىپ بەرگىن. ئۆز ۋاقتىدا بۇ ئىككەيلەن ئاللاھقا يېقىنلىشىش ئۈچۈن بىردىن قۇربانلىق تەقدىم قىلدى، ئاللاھ ھابىلنىڭ قۇربانلىقىنى قوبۇل قىلدى، چۈنكى ئۇ تەقۋادار ئېدى. ئاللاھ قابىلنىڭ قۇربانلىقىنى قوبۇل قىلمىدى، چۈنكى ئۇ تەقۋادار ئەمەس ئېدى. قابىل ھابىلنىڭ قۇربانلىقىنىڭ قوبۇل بولغانلىقىغا ھەسەت قىلىپ، ئۇنىڭغا: ئى ھابىل! مەن سېنى ئۆلتۈرىمەن دېدى. ھابىل: ئاللاھ ئۆزىنىڭ بۇيرىقىغا بويسۇنۇپ ۋە چەكلىمىلىرىدىن يىراق بولۇش بىلەن تەقۋادارلىق قىلغانلارنىڭ قۇربانلىقىنى قوبۇل قىلىدۇ، دېدى.
আরবি তাফসীরসমূহ:
لَئِنۢ بَسَطتَ إِلَيَّ يَدَكَ لِتَقۡتُلَنِي مَآ أَنَا۠ بِبَاسِطٖ يَدِيَ إِلَيۡكَ لِأَقۡتُلَكَۖ إِنِّيٓ أَخَافُ ٱللَّهَ رَبَّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
ئەگەر سەن مېنى ئۆلتۈرۈش ئۈچۈن قول سوزساڭ، مەن سېنىڭ قىلغىنىڭغا ئوخشاش سېنى ئۆلتۈرمەيمەن، بۇ مېنىڭ سەندىن قورققانلىقىم ئەمەس، لېكىن مەن بارلىق مەخلۇقاتلارنىڭ پەرۋەردىگارى .بولغان ئاللاھدىن قورقىمەن
আরবি তাফসীরসমূহ:
إِنِّيٓ أُرِيدُ أَن تَبُوٓأَ بِإِثۡمِي وَإِثۡمِكَ فَتَكُونَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلنَّارِۚ وَذَٰلِكَ جَزَٰٓؤُاْ ٱلظَّٰلِمِينَ
ھابىل قابىلنى قورقۇتۇپ مۇنداق دېدى: مەن سېنىڭ ئىلگىرىكى گۇناھلىرىڭ بىلەن قېتىپ زۇلۇم قىلىپ ۋە دۈشمەنلىك قىلىپ مېنى ئۆلتۈرگەن گۇناھىڭ بىلەن قىيامەت كۈنى دوزاخقا كېرىدىغانلاردىن بولۇشىڭنى خالايمەن، ھەددىدىن ئاشقۇچىلارنىڭ جازاسى شۇدۇر. مەن .سېنى ئۆلتۈرۈشنىڭ گۇناھى بىلەن ساڭا ئوخشاش بولۇشنى خالىمايمەن
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَبَعَثَ ٱللَّهُ غُرَابٗا يَبۡحَثُ فِي ٱلۡأَرۡضِ لِيُرِيَهُۥ كَيۡفَ يُوَٰرِي سَوۡءَةَ أَخِيهِۚ قَالَ يَٰوَيۡلَتَىٰٓ أَعَجَزۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِثۡلَ هَٰذَا ٱلۡغُرَابِ فَأُوَٰرِيَ سَوۡءَةَ أَخِيۖ فَأَصۡبَحَ مِنَ ٱلنَّٰدِمِينَ
ئاللاھ تائالا قاغىنى ئەۋەتتى، قاغا ئۇنىڭغا قىرىندىشىنىڭ جەسىدىنى قانداق كۆمۈشنى ئۈگىتىش ئۈچۈن، (قاغىنىڭ تاپىنى كۆمۈش ئۈچۈن) ئۇنىڭ كۆز ئالدىدا زېمىننى كولىدى، قىرىندىشىنى ئۆلتۈرگەن قاتىل شۇ ۋاقىتتا: ۋاي ئېسىت! مەن ئۆلۈك قارغىنى كۆمگەن مۇشۇ قارغىچىلىكمۇ بولالمىدىمغۇ! دېدى، شۇنىڭ بىلەن قىرىندىشىنىڭ جەسىدىنى كۆمدى، ھەسىرەت-نادامەت چەككۈچىلەردىن بولۇپ كەتتى.
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• مخالفة الرسل توجب العقاب، كما وقع لبني إسرائيل؛ إذ عاقبهم الله تعالى بالتِّيه.
پەيغەمبەر بىلەن قارشىلىش ئازابقا دۇچار قىلىدۇ، بەنى ئىسرائىل ئۈچۈنمۇ شۇنداق بولغان، ئاللاھ ئۇلارنى چۆلدە تىڭىرقاش بىلەن .ئازابلىغان
• قصة ابني آدم ظاهرها أن أول ذنب وقع في الأرض - في ظاهر القرآن - هو الحسد والبغي، والذي أدى به للظلم وسفك الدم الحرام الموجب للخسران.
ئادەم ئەلەيھىسسالامنىڭ ئىككى ئوغلىنىڭ ۋەقىلىكىدىن ئۇنىڭ زېمىندا تۇنجى سادىر بولغان خاتالىق ئىكەنلىكى ئاشكارا بولىدۇ. قۇرئان كەرىمدە بۇ ھەقتە بايان قىلىنغان قىسسىدىمۇ شۇنداق، ئۇ ئىنساننى زۇلۇم قىلىپ ھەقسىز قان تۆكۈش ۋە ھەسرەت-نادامەتكە ئېلىپ بارىدىغان .ھەسەتخورلۇقتىن ئىبارەتتۇر
• الندامة عاقبة مرتكبي المعاصي.
مِنۡ أَجۡلِ ذَٰلِكَ كَتَبۡنَا عَلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ أَنَّهُۥ مَن قَتَلَ نَفۡسَۢا بِغَيۡرِ نَفۡسٍ أَوۡ فَسَادٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ ٱلنَّاسَ جَمِيعٗا وَمَنۡ أَحۡيَاهَا فَكَأَنَّمَآ أَحۡيَا ٱلنَّاسَ جَمِيعٗاۚ وَلَقَدۡ جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُنَا بِٱلۡبَيِّنَٰتِ ثُمَّ إِنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُم بَعۡدَ ذَٰلِكَ فِي ٱلۡأَرۡضِ لَمُسۡرِفُونَ
قابىلنىڭ قېرىندىشى ھابىلنى ئۆلتۈرگەنلىكى سەۋەبىدىن، بىز بەنى ئىسرائىلغا بىلدۈردۇقكى، كىمكى قىساستىن باشقا سەۋەبسىز بىر كىشىنى ئۆلتۈرسە ياكى كۇپىر ۋە ئۇرۇش قوزغاش ئۈچۈن زېمىندا بۇزۇقچىلىق قىلسا، ئۇ خۇددى بارلىق ئىنسانلارنى ئۆلتۈرگەنگە ئوخشاش بولىدۇ، چۈنكى ئۇنىڭ قارىشىدا گۇناھسىز پاك كىشى بىلەن جىنايەتچىنىڭ ئارىسىدا ھېچ پەرق يوق. كىمكى ئاللاھ قەستەن ئۆلتۈرۈشنى چەكلىگەن بىر جاننى ئۆلتۈرۈشنىڭ ھاراملىقىنى بىلىپ ئۇنى ئۆلتۈرمىسە، گويا ئىنسانلارنىڭ ھەممىسىنى ھايات قويغاندەك بولىدۇ، چۈنكى ئۇنىڭ قىلغان ئىشىدا ھەممە كىشى سالامەت قالىدۇ، بىزنىڭ پەيغەمبەرلىرىمىز بەنى ئىسرائىلغا روشەن دەلىل ۋە شانلىق مۆجىزىلەرنى ئىلىپ كەلدى، شۇنداق تۇرۇقلۇق ئۇلارنىڭ مۇتلەق كۆپچىلىكى گۇناھ-مەسىيەت سادىر قىلىش، پەيغەمبەرگە قارشى تۇرۇش بىلەن ئاللاھنىڭ بەلگىلىمىسىدىن ئۆتۈپ .كەتتى
আরবি তাফসীরসমূহ:
إِنَّمَا جَزَٰٓؤُاْ ٱلَّذِينَ يُحَارِبُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَسۡعَوۡنَ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَسَادًا أَن يُقَتَّلُوٓاْ أَوۡ يُصَلَّبُوٓاْ أَوۡ تُقَطَّعَ أَيۡدِيهِمۡ وَأَرۡجُلُهُم مِّنۡ خِلَٰفٍ أَوۡ يُنفَوۡاْ مِنَ ٱلۡأَرۡضِۚ ذَٰلِكَ لَهُمۡ خِزۡيٞ فِي ٱلدُّنۡيَاۖ وَلَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ
ئاللاھ ۋە ئاللاھنىڭ رەسۇلىغا قارشى ئۇرۇش قىلىدىغانلارنىڭ ۋە يول توسۇپ، بۇلاڭچىلىق قىلىش ئارقىلىق كىشىلەرنى ئۆلتۈرۈپ، ماللىرىنى ئېلىۋىلىش بىلەن زېمىندا بۇزۇقچىلىق ۋە دۈشمەنلىكنى ئاشكارا قىلغۇچىلارنىڭ جازاسى شۇكى: ئۇلار دارغا ئېسىلماستىن ئۆلتۈرىلىدۇ ياكى ئۆلتۈرۈلۈپ دارغا ئېسىلىدۇ ياكى ئوڭ قولى بىلەن سول پۇتىنىڭ بىرى كېسىلىدۇ ياكى بۇنىڭ ئەكسىچە سول قولى بىلەن ئوڭ پۇتى كېسىلىدۇ ياكى يۇرتتىن پالىنىدۇ. ئاشۇ ئازاب ئۇلار ئۈچۈن دۇنيادا .رەسۋالىقتۇر، ئۇلارغا ئاخىرەتتە كاتتا ئازاب بار
আরবি তাফসীরসমূহ:
إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُواْ مِن قَبۡلِ أَن تَقۡدِرُواْ عَلَيۡهِمۡۖ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
ئاشۇ جىنايەتچىلەر سىلەر ئۇلارنى باستۇرۇپ قولغا ئېلىشتىن بۇرۇن تەۋبە قىلسا، بىلىڭلاركى، ھەقىقەتەن ئاللاھ ئۇلارنى تەۋبە قىلغاندىن كېيىن مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر، ئۇلارغا مېھرىباندۇر، ئۇلارنىڭ ئۈستىدىن ئازابنى چۈشۈرۋېتىش ئاللاھنىڭ ئۇلارغا قىلغان رەھمىتىنىڭ .جۈملىسىدىندۇر
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱبۡتَغُوٓاْ إِلَيۡهِ ٱلۡوَسِيلَةَ وَجَٰهِدُواْ فِي سَبِيلِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
ئى مۆئمىنلەر! سىلەر ئاللاھنىڭ بۇيرىقىغا بويسۇنۇش ۋە چەكلىمىلىرىدىن يىراق بولۇش بىلەن ئاللاھدىن قورقۇڭلار، ئاللاھنىڭ سىلەرگە قىلغان بۇيرۇقلىرىنى ئادا قىلىش بىلەن ئاللاھقا يېقىن بولۇشنى تەلەپ قىلىڭلار. ئاللاھ چەكلىگەن ئىشلاردىن يىراق بولۇڭلار، ئاللاھ رازىلىقى ئۈچۈن كاپىرغا قارشى جىھاد قىلىڭلار، ئەگەر سىلەر مۇشۇ ئىشنى قىلساڭلار، سىلەر چوقۇم تەلەپ قىلغان نەرسىگە ئېرىشىسىلەر ۋە ئەنسىرەيدىغان .نەرسىدىن يىراق بولىسىلەر
আরবি তাফসীরসমূহ:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوۡ أَنَّ لَهُم مَّا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا وَمِثۡلَهُۥ مَعَهُۥ لِيَفۡتَدُواْ بِهِۦ مِنۡ عَذَابِ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَا تُقُبِّلَ مِنۡهُمۡۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
ھەقىقەتەن ئاللاھ ۋە ئاللاھنىڭ رەسۇلىغا كاپىر بولغانلار ئۈچۈن زېمىنىدىكى بارلىق نەرسىلەر ۋە شۇ نەرسىلەرنىڭ يەنە بىر ھەسسىسى ئۇلارنىڭ مۈلكى بولسا، ئۇلار ئۆزلىرىنى ئاللاھنىڭ ئازابىدىن ساقلاش ئۈچۈن ئۇ مال دۇنياسىنى تەقدىم قىلغان تەقدىردىمۇ، ئۇلارنىڭ بۇ .ئەمىلى قوبۇل قېلىنمايدۇ ۋە ئۇلارغا دەرتلىك ئازاب باردۇر.
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• حرمة النفس البشرية، وأن من صانها وأحياها فكأنما فعل ذلك بجميع البشر، وأن من أتلف نفسًا بشرية أو آذاها من غير حق فكأنما فعل ذلك بالناس جميعًا.
ئىنسان ھاياتىنىڭ ھۆرمەتلىك ئىكەنلىكى، كىمكى بىر ئىنسان ھاياتىنى مۇھاپىزەت قىلسا ۋە پەرۋىش قىلسا، گوياكى ئۇ كىشى بارلىق ئىنسانلارنىڭ ھاياتىنى مۇھاپىزەت قىلغانغا ئوخشاش بولىدۇ. كىمكى بىر ئىنساننى ھالاك قىلسا ياكى ھەقسىز ئەزىيەت يەتكۈزسە، گوياكى بارلىق ئىنسانلارغا شۇنداق قىلغانغا ئوخشاش بولىدۇ.
• عقوبة الذين يحاربون الله ورسوله ممن يفسدون بالقتل وانتهاب الأموال وقطع الطرق هي: القتل بلا صلب، أو مع الصلب، أو قطع الأطرف من خلاف، أو بتغريبهم من البلاد؛ وهذا على حسب ما صدر منهم.
ئاللاھ ۋە ئاللاھنىڭ رەسۇلىغا قارشى ئۇرۇش قىلىدىغانلار، زېمىندا يول توسۇپ كىشىلەرنىڭ مال-مۈلكىنى بۇلاپ-تالاش ۋە ئۆلتۈرۈش بىلەن بۇزۇقچىلىق قىلىدىغانلارنىڭ جازاسى: دارغا ئاسماي ئۆلتۈرۈش ياكى دارغا ئېسىپ ئۆلتۈرۈش ياكى پۇت-قوللىرىنى ئوخشىمىغان ھالەتتە كېسىش ياكى يۇرتتىن پالاش يەنى باشقا يۇرتقا سۈرگۈن قىلىشتىن ئىبارەت بولۇپ، بۇ جازا ئۇلاردىن سادىر بولغان جىنايەتنىڭ .تەقەززاسى بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ
وَٱلسَّارِقُ وَٱلسَّارِقَةُ فَٱقۡطَعُوٓاْ أَيۡدِيَهُمَا جَزَآءَۢ بِمَا كَسَبَا نَكَٰلٗا مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
ئى ھۆكۈمدارلار! ئوغرىلىق قىلغۇچى ئەر ۋە ئوغرىلىق قىلغۇچى ئايالنى كىشىلەرنىڭ مال-مۈلكىنى ھەقسىز ئېلىۋالغانلىق جىنايىتى ئۈچۈن، ئاللاھنىڭ ئازابى بىلەن جازا بېرىپ ئۇلارنى قورقۇتۇپ ۋە باشقىلارغا ئىبرەت قىلىش ئۈچۈن ھەر بىرىنىڭ ئوڭ قولىنى كېسىڭلار. ئاللاھ غالىپتۇر، ھېچ نەرسە ئاللاھقا غالىپ كەلمەيدۇ، ئۆزىنىڭ بېكىتكەن ۋە .يولغا قويغان ئىشلىرىدا ھېكمەت بىلەن ئىش قىلغۇچىدۇر
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَمَن تَابَ مِنۢ بَعۡدِ ظُلۡمِهِۦ وَأَصۡلَحَ فَإِنَّ ٱللَّهَ يَتُوبُ عَلَيۡهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ
كىمكى ئوغرىلىقتىن يېنىپ، بۇرۇنقى قىلمىشىنى تۈزۈتۈپ تەۋبە قىلسا، ئاللاھ ئۇ بەندىنىڭ تەۋبىسىنى قوبۇل قىلىدۇ. ئاللاھ بەندىلىرى ئىچىدىن كىمكى تەۋبە قىلىدىكەن ئۇلارنىڭ خاتالىقىنى كەچۈرۈم قىلغۇچىدۇر، ئۇلارغا مېھرىباندۇر. ئەمما ئىش مەھكىمىگە تاپشۇرۇلسا تەۋبە قىلىش بىلەن ئۇنىڭغا بېرىلىدىغان جازا بىكار بولۇپ كەتمەيدۇ بەلكى ئىجرا .قېلىنىدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
أَلَمۡ تَعۡلَمۡ أَنَّ ٱللَّهَ لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ يُعَذِّبُ مَن يَشَآءُ وَيَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! سەن بىلدىڭكى: ھەقىقەتەن ئاسمانلار ۋە زېمىننىڭ ئىگىدارچىلىقى ئاللاھغا خاستۇر، ئاسمان-زېمىندا ئاللاھ خالىغانچە تەسەررۇپ قىلىدۇ، ئادالىتى بىلەن خالىغاننى ئازابلايدۇ، پەزلى-رەھمىتى بىلەن خالىغاننى ئەپۇ قىلىدۇ. ھەقىقەتەن ئاللاھ ھەممە .نەرسىگە قادىردۇر، ھېچ نەرسە ئاللاھنى ئاجىزلاشتۇرالمايدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلرَّسُولُ لَا يَحۡزُنكَ ٱلَّذِينَ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡكُفۡرِ مِنَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِأَفۡوَٰهِهِمۡ وَلَمۡ تُؤۡمِن قُلُوبُهُمۡۛ وَمِنَ ٱلَّذِينَ هَادُواْۛ سَمَّٰعُونَ لِلۡكَذِبِ سَمَّٰعُونَ لِقَوۡمٍ ءَاخَرِينَ لَمۡ يَأۡتُوكَۖ يُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ مِنۢ بَعۡدِ مَوَاضِعِهِۦۖ يَقُولُونَ إِنۡ أُوتِيتُمۡ هَٰذَا فَخُذُوهُ وَإِن لَّمۡ تُؤۡتَوۡهُ فَٱحۡذَرُواْۚ وَمَن يُرِدِ ٱللَّهُ فِتۡنَتَهُۥ فَلَن تَمۡلِكَ لَهُۥ مِنَ ٱللَّهِ شَيۡـًٔاۚ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَمۡ يُرِدِ ٱللَّهُ أَن يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمۡۚ لَهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا خِزۡيٞۖ وَلَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٞ
ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! مۇناپىقلاردىن ۋە يەھۇدىيلاردىن ئىماننى ئاشكارا قىلىپ، كۇپىرنى يوشۇرۇپ، سېنى ئاچچىقلاندۇرۇش ئۈچۈن پۇرسەت بولسىلا كۇپىر ئەمەللەرنى ئاشكارا قىلىشقا ئالدىرايدىغانلار سېنى بىئارام قىلمىسۇن. ئۇلار چوڭلىرىنىڭ توقۇغان يالغانلىرىنى قوبۇل قىلىدۇ، سەندىن يۈز ئۆرۈپ سېنىڭ يېنىڭغا كەلمىگەن باشقا قەۋمنىڭ كاتىۋاشلىرىغا ئەگىشىدۇ. ئۇلار تەۋراتتىكى ئاللاھنىڭ كالامىنى ئۆز خاھىشىغا مۇۋاپىقلاشتۇرۇپ ئۆزگەرتىدۇ ۋە ئەگەشكۈچىلىرىگە: مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ چېقارغان ھۆكمى سىلەرنىڭ خاھىشىڭلارغا مۇۋاپىق كەلسە قوبۇل قىلىڭلار، مۇۋاپىق كەلمەي زىت كەلسە ئۇنىڭدىن ھەزەر قىلىڭلار دەيدۇ. ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! ئاللاھ ئىنسانلاردىن كىمنى ئازدۇرۇشنى خالايدىكەن، ئۇنى ئازغۇنلۇقتىن چېقىرىدىغان ۋە توغرا يولغا باشلايدىغان بىرىنى تاپالمايسەن. ئاللاھ تائالا يەھۇدىي ۋە مۇناپىقلاردىن مۇشۇ سۈپەت بىلەن سۈپەتلەنگەن ئاشۇ كىشىلەرنىڭ دىللىرىنى كۇپىردىن پاكلاشنى خالىمىدى، ئۇلار ئۈچۈن دۇنيادا خارلىق ۋە رەسۋالىق بار، ئاخىرەتتە دوزاخ ئازابىدىن ئىبارەت بولغان كاتتا ئازاب بار.
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• حكمة مشروعية حد السرقة: ردع السارق عن التعدي على أموال الناس، وتخويف من عداه من الوقوع في مثل ما وقع فيه.
ئوغرىنىڭ جازاسىنى يولغا قويۇشتىكى ھېكمەت: ئوغرىنى ئىنسانلارنىڭ مال-مۈلكىگە تاجاۋۇز قىلىشتىن چەكلەش ۋە باشقىلارنىمۇ ئوغرىلىق .قىلسا مۇشۇنداق ئاقىۋەتكە قالىدىغانلىقىدىن ئاگاھلاندۇرۇشتىن ئىبارەت
• قَبول توبة السارق ما لم يبلغ السلطان وعليه إعادة ما سرق، فإذا بلغ السلطان وجب الحكم، ولا يسقط بالتوبة.
ئوغرىنىڭ مەسىلىسى مەھكىمىگە يوللانمىغان بولسا، ئۇنىڭ تەۋبىسى قوبۇل قېلىنىدۇ، ئوغرىلىغان مالنى قايتۇرىدۇ، ئەمما مەھكىمىگە سۇنۇلغان بولسا، ھۆكۈم ئىجرا قىلىنىدۇ ۋە تەۋبە قىلىشى بىلەن جازا بىكار .قېلىنمايدۇ
• يحسن بالداعية إلى الله ألَّا يحمل همًّا وغمًّا بسبب ما يحصل من بعض الناس مِن كُفر ومكر وتآمر؛ لأن الله تعالى يبطل كيد هؤلاء.
ئاللاھنىڭ دىنىغا دەۋەت قىلغۇچىلار دەۋەت جەريانىدا بەزى كىشىلەردىن يۈز بەرگەن كۇپىرلىق، ھىلە-نەيرەڭ ۋە سۇيىقەستلەر سەۋەبىدىن بەك غەم قىلىپ قايغۇرماسلىقى كېرەك، چۈنكى ئاللاھ ئۇلارنىڭ ھىلە-نەيرەڭلىرىنى يوق قىلىدۇ.
سَمَّٰعُونَ لِلۡكَذِبِ أَكَّٰلُونَ لِلسُّحۡتِۚ فَإِن جَآءُوكَ فَٱحۡكُم بَيۡنَهُمۡ أَوۡ أَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡۖ وَإِن تُعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ فَلَن يَضُرُّوكَ شَيۡـٔٗاۖ وَإِنۡ حَكَمۡتَ فَٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِٱلۡقِسۡطِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ
ئاشۇ يەھۇدىيلار يالغانغا كۆپ قۇلاق سالىدۇ، جازانىگە ئوخشاش ھارام ماللارنى كۆپ يەيدۇ، ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! ئۇلار سېنىڭ يېنىڭغا ھۆكۈم تەلەپ قىلىپ كەلسە خالىساڭ ئۇلارنىڭ ئارىسىنى ئايرىپ قوي، خالىساڭ ئايرىپ قويما، بۇ سېنىڭ ئىختىيارلىقىڭدىكى ئىشتۇر، ئۇلارنىڭ دەۋاسىنى ئايرىپ قويمىساڭ ئۇلار ساڭا قىلچىلىك زەرەر يەتكۈزەلمەيدۇ، ئەگەر ئايرىپ قويساڭ گەرچە ئۇلار زالىم دۈشمەنلەردىن بولسىمۇ ئادىللىق بىلەن بىر تەرەپ قىلغىن. ھەقىقەتەن ئاللاھ گەرچە ھۆكۈم تەلەپ قىلغۇچىلار ھۆكۈم قىلغۇچىنىڭ دۈشمەنلىرى بولغاندىمۇ ھۆكۈمدە .ئادىللىق قىلغۇچىلارنى ياقتۇرىدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَكَيۡفَ يُحَكِّمُونَكَ وَعِندَهُمُ ٱلتَّوۡرَىٰةُ فِيهَا حُكۡمُ ٱللَّهِ ثُمَّ يَتَوَلَّوۡنَ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَۚ وَمَآ أُوْلَٰٓئِكَ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ
ھەقىقەتەن ئۇلارنىڭ ئىشلىرى ھەيران قالارلىق، ئۇلار سېنىڭ ئۇلارنىڭ كۆڭۈل خاھىشىغا مۇۋاپىق ھۆكۈم قىلىپ بېرىشىڭنى تاما قىلىپ سەندىن ھۆكۈم تەلەپ قېلىدۇ، ھالبۇكى ئۇلارنىڭ يېنىدا تەۋرات بار، ئۆزلىرىنى تەۋراتقا ئىشەندۇق دەپ دەۋا قىلىدۇ، ئۇنىڭدا ئاللاھنىڭ ھۆكمى بار، ئاندىن سېنىڭ بەرگەن ھۆكمىڭ ئۇلارنىڭ نەپسى-خاھىشىغا مۇۋاپىق كەلمىسە ئۇلار سېنىڭ ھۆكمىڭنى قوبۇل قىلمايدۇ، شۇنىڭ بىلەن ئۇلار ئۆزىلىرىنىڭ كىتابىغا ئىشەنمەسلىك ۋە سېنىڭ ھۆكمىڭنى قوبۇل قىلماسلىقتىن ئىبارەت ئىككى ئىشنىڭ ئارىسىنى بىرلەشتۇرىدۇ. ئۇلارنىڭ قىلغىنى ھەرگىزمۇ مۆئمىنلەرنىڭ قىلىقى ئەمەس، چۈنكى ئۇلار سەن .ئېلىپ كەلگەن ھەقىقەتكە ئىشەنمەيدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
إِنَّآ أَنزَلۡنَا ٱلتَّوۡرَىٰةَ فِيهَا هُدٗى وَنُورٞۚ يَحۡكُمُ بِهَا ٱلنَّبِيُّونَ ٱلَّذِينَ أَسۡلَمُواْ لِلَّذِينَ هَادُواْ وَٱلرَّبَّٰنِيُّونَ وَٱلۡأَحۡبَارُ بِمَا ٱسۡتُحۡفِظُواْ مِن كِتَٰبِ ٱللَّهِ وَكَانُواْ عَلَيۡهِ شُهَدَآءَۚ فَلَا تَخۡشَوُاْ ٱلنَّاسَ وَٱخۡشَوۡنِ وَلَا تَشۡتَرُواْ بِـَٔايَٰتِي ثَمَنٗا قَلِيلٗاۚ وَمَن لَّمۡ يَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ
بىز مۇسا ئەلەيھىسسالامغا تەۋراتنى نازىل قىلدۇق، تەۋراتتا ياخشىلىقنى ئىپادىلەيدىغان كۆرسەتمە ۋە ھىدايەتكە يول ئالىدىغان نۇر بار. بەنى ئىسرائىلدىكى ئاللاھقا ئىتائەت قىلىدىغان ۋە بويسۇنىدىغان پەيغەمبەرلەر تەۋرات بىلەن ھۆكۈم قىلىدۇ. يەھۇدىيلارنىڭ كىشىلەرنى تەربىيلەيدىغان ئالىم-ئۆلىمالىرىمۇ ئۆزگەرتىشتىن ساقلاشقا بۇيرۇلغان ئاللاھنىڭ كىتابى تەۋرات بىلەن ھۆكۈم قىلىدۇ. ئۇلارنى تەۋراتنى ئۆزگەرتىش ۋە ئالماشتۇرۇشتىن ساقلاشقا نازارەتچى ۋە تەۋراتنىڭ ھەق كىتاب ئىكەنلىكىگە گۇۋاھچى قىلىنغان بولۇپ، ئىنسانلار ئىشلىرىدا ئۇلاردىن ھۆكۈم سورايتتى. ئى يەھۇدىيلار! كىشىلەردىن قورۇقماڭلار يالغۇز مەندىنلا قورقۇڭلار، ئەمەل-مەنسەپ، يۈز-ئابرۇي ۋە مال-دۇنيانى دەپ ئاللاھ نازىل قىلغان تەۋرات بىلەن قىلىنغان ھۆكۈمنى ئالماشتۇرىۋەتمەڭلار. كىمكى ئاللاھ نازىل قىلغان ۋەھيى بىلەن ھۆكۈم قىلماسلىقنى توغرا دەپ ياكى باشقا ھۆكۈمنى ئاللاھنىڭ ھۆكمىدىن ئۈستۈن بىلسە، ئىنسانلار تۈزگەن ھۆكۈمنى ئاللاھنىڭ ھۆكمى بىلەن .باراۋەر دەپ قارىسا، ئۇلار ھەقىقى كاپىرلاردۇر
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَكَتَبۡنَا عَلَيۡهِمۡ فِيهَآ أَنَّ ٱلنَّفۡسَ بِٱلنَّفۡسِ وَٱلۡعَيۡنَ بِٱلۡعَيۡنِ وَٱلۡأَنفَ بِٱلۡأَنفِ وَٱلۡأُذُنَ بِٱلۡأُذُنِ وَٱلسِّنَّ بِٱلسِّنِّ وَٱلۡجُرُوحَ قِصَاصٞۚ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِۦ فَهُوَ كَفَّارَةٞ لَّهُۥۚ وَمَن لَّمۡ يَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
بىز بەنى ئىسرائىلغا تەۋراتتا شۇنداق ھۆكۈم قىلدۇقكى: كىمكى ھەقسىز بىر جاننى ئۆلتۈرىدىكەن، ئۇنىڭ بەدىلىگە ئۇمۇ ئۆلتۈرىلىدۇ، بىرسىنىڭ كۆزىنى قەستەن قۇيىۋىتىدىكەن، ئۇنىڭ بەدىلىگە كۆزى قۇيىۋىتىلىدۇ. بىرسىنىڭ بۇرنىنى قەستەن كېسىۋىتىدىكەن، ئۇنىڭ بەدىلىگە بۇرنى كېسىلىدۇ. بىرسىنىڭ قۇلىقىنى قەستەن كېسىۋېتىدىكەن، ئۇنىڭ بەدىلىگە قۇلىقى كېسىلىدۇ. بىرسىنىڭ چىشىنى قەستەن تۆكىۋېتىدىكەن، ئۇنىڭ بەدىلىگە چىشى تۆكىلىدۇ. ئۇلارغا جاراھەت توغرىسىدا بىرسىنى قانداق جاراھەتلەندۈرگەن بولسا ئۇنىڭغىمۇ شۇنىڭغا ئوخشاش جاراھەتلەندۈرۈش بىلەن جازالىنىدىغانلىقىنى بېكىتتۇق. كىمكى جىنايەتچىنى ئەپۇ قىلسا، ئۆزىگە زۇلۇم قىلغان كىشىنى ئەپۇ قېلىۋەتكەنلىكى ئۈچۈن ئۇنىڭ خاتالىقىغا كاپارەت بولىدۇ. كىمكى قىساس ۋە باشقا مەسىلىلەردە ئاللاھ نازىل قىلغان ئايەتلەر بويىچە ھۆكۈم قىلمايدىكەن، ئۇلار ئاللاھنىڭ بەلگىلىمىسىدىن ھالقىغۇچى زالىملاردۇر.
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• تعداد بعض صفات اليهود، مثل الكذب وأكل الربا ومحبة التحاكم لغير الشرع؛ لبيان ضلالهم وللتحذير منها.
يەھۇدىيلارنىڭ يالغانچىلىق، جازانە يېيىش، ئاللاھنىڭ شەرىئىتىنىڭ غەيرىدە ھۆكۈم قىلىشنى ياخشى كۆرۈش قاتارلىق بىرقانچە سۈپەتلىرىنى ساناش بىلەن، ئۇلارنىڭ ئازغۇنلىقىنى بايان قىلىپ ئۇلارنىڭ قىلمىشىدىن ئاگاھلاندۇرىدۇ.
• بيان شرعة القصاص العادل في الأنفس والجراحات، وهي أمر فرضه الله تعالى على من قبلنا.
ئادەم ئۆلتۈرۈش ۋە جاراھەتلەندۈرۈش مەسىلىلىرىدە ئادىللىق بىلەن قىساس ئېلىشنى، ئاللاھ تائالا بىزدىن ئىلگىرىكى ئۈممەتلەرگىمۇ پەرز .قىلغان
وَقَفَّيۡنَا عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِم بِعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰةِۖ وَءَاتَيۡنَٰهُ ٱلۡإِنجِيلَ فِيهِ هُدٗى وَنُورٞ وَمُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَهُدٗى وَمَوۡعِظَةٗ لِّلۡمُتَّقِينَ
بەنى ئىسرائىل پەيغەمبەرلىرىگە ئەگەشتۈرۈپ ئۇلارنىڭ ئىزىدىن تەۋراتقا ئىشىنىدىغان ۋە ئۇنىڭ بىلەن ھۆكۈم قىلىدىغان مەريەم ئوغلى ئىسانى ئەۋەتتۇق. ئىساغا ھەقكە باشلايدىغان ھىدايەتنى ئۆز ئىچىگە ئالغان، دەلىللەردىن شەك-شۈبھىلەرنى يوق قىلىدىغان، ھۆكۈملەردىكى قېيىنچىلىقنى ھەل قىلىدىغان ئىنجىلنى ئاتا قىلدۇق. ئۇ ھۆكمى ئەمەلدىن قالدۇرۇلغان ئازغىنە ھۆكۈملەردىن باشقىدا ئۆزىدىن ئىلگىرى نازىل قىلىنغان تەۋراتقا مۇۋاپىقتۇر. بىز ئىنجىلنى توغرا يول تۇتىدىغانلارغا ھىدايەت ۋە ئۇلارنى ئاللاھ توسقان ئىشلاردىن مەنئى قىلغۇچى قىلدۇق.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَلۡيَحۡكُمۡ أَهۡلُ ٱلۡإِنجِيلِ بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فِيهِۚ وَمَن لَّمۡ يَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ
ناسارالار ئاللاھ ئىنجىلدا پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام ئەۋەتىلىشتىن ئىلگىرى ئۇنىڭ ھەقىقى پەيغەمبەر ئىكەنلىكىنى تەستىقلايدىغانلىقى توغرىسىدا نازىل قىلغان ئايەتلەرگە ئىشەنسۇن ۋە ئۇنىڭ بىلەن ھۆكۈم قىلسۇن، كىمكى ئاللاھ نازىل قىلغان ئايەتلەر بىلەن ھۆكۈم قىلمايدىكەن، ئۇلار ھەقىقەتنى تەرك قىلىپ، باتىلغا يۈزلىنىپ ئاللاھنىڭ ئىتائىتىدىن .چىققۇچىلاردۇر
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَمُهَيۡمِنًا عَلَيۡهِۖ فَٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُۖ وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَهُمۡ عَمَّا جَآءَكَ مِنَ ٱلۡحَقِّۚ لِكُلّٖ جَعَلۡنَا مِنكُمۡ شِرۡعَةٗ وَمِنۡهَاجٗاۚ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَلَٰكِن لِّيَبۡلُوَكُمۡ فِي مَآ ءَاتَىٰكُمۡۖ فَٱسۡتَبِقُواْ ٱلۡخَيۡرَٰتِۚ إِلَى ٱللَّهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ
ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! بىز ساڭا ئاللاھنىڭ تەرىپىدىن نازىل قىلىنغانلىقىغا ھېچ قانداق شەك-شۈبھە بولمىغان، ئۆزىدىن ئىلگىرى نازىل قىلىنغان كىتابلارنى تەستىق قىلغۇچى ۋە ئۇلارغا شاھىت بولغۇچى، ئۇنىڭغا مۇۋاپىق كەلگەن ھۆكۈملەرنى ھەق دەپ ۋە مۇۋاپىق كەلمىگەن ھۆكۈملەرنى باتىل دەپ ھۆكۈم قىلغۇچى كىتاب بولغان قۇرئاننى نازىل قىلدۇق. كىشىلەر ئارىسىدا ئاللاھ ساڭا نازىل قىلغان قۇرئاننىڭ ھۆكمى بىلەن ھۆكۈم قىلغىن. ساڭا نازىل قېلىنغان شەكسىز ھەقىقەتنى تەرك قىلىپ ئۆزلىرىگە نازىل قىلىنغان كىتابنى تۇتقان كىشىلەرنىڭ خاھىشلىرىغا ئەگەشمىگىن. بىز ھەر بىر ئۈممەت ئۈچۈن ئۇلار يول تاپىدىغان روشەن بەلگىلىمە ۋە ئەمەلى ھۆكۈملەرنى يولغا قويدۇق، ئەگەر ئاللاھ خالىغان بولسا بارلىق ھۆكۈم-شەرىئەتلەرنى بىر قىلىۋېتەتتى، لېكىن ئاللاھ ھەر بىر ئۈممەت ئۈچۈن ئۇلارنىڭ ھەممىسىنى ئىمتىھان قىلىپ ئۇلار ئارىسىدىن ئىتائەت قىلغۇچى بىلەن ئاسىيلارنى ئايرىش ئۈچۈن ئايرىم پىرىنسىپ بېكىتتى. ياخشىلىق قىلىپ يامانلىقنى تەرك قىلىشقا ئالدىراڭلار، قىيامەت كۈنى قايتىدىغان جايىڭلار يالغۇز بىر ئاللاھنىڭ ھوزۇرى بولىدۇ. ئاللاھ سىلەرنىڭ دۇنيادا ئىختىلاپ قىلىشقان ئىشلىرىڭلاردىن خەۋەر بېرىدۇ، .ئىلگىرى قىلغان ئەمەللىرىڭلەرگە يارىشا جازا-مۇكاپات بېرىدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَأَنِ ٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَهُمۡ وَٱحۡذَرۡهُمۡ أَن يَفۡتِنُوكَ عَنۢ بَعۡضِ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ إِلَيۡكَۖ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَٱعۡلَمۡ أَنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ أَن يُصِيبَهُم بِبَعۡضِ ذُنُوبِهِمۡۗ وَإِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلنَّاسِ لَفَٰسِقُونَ
ئۇ مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! ئۇلار ئارىسىدا ئاللاھ ساڭا نازىل قىلغان قۇرئاننىڭ ھۆكمى بىلەن ھۆكۈم قىلغىن، ئۇلارنىڭ نەپسى-خاھىشىغا ئەگىشىشتىن پەيدا بولغان پىكىر-قاراشلىرىغا ئەگەشمىگىن، ئۇلارنىڭ ئاللاھ ساڭا نازىل قىلغان ھۆكۈمنىڭ بەزىسىدىن ئازدۇرىۋېتىشىدىن ئاگاھ بولغىن، ئۇلار بۇ يولدا كۆپ تېرىشچانلىق قېلىدۇ، ئەگەر ئۇلار ئاللاھ ساڭا نازىل قىلغان قۇرئاننىڭ ھۆكمى بىلەن قىلىنغان ھۆكۈمنى قوبۇل قىلىشتىن باش تارتسا، شۇنى بىلگىنكى، ئاللاھ ئۇلارنىڭ بەزى گۇناھى سەۋەبىدىن دۇنيادا جازالاشنى خالايدۇ، ئاخىرەتتە ھەممە گۇناھى ئۈچۈن ئازابلايدۇ. ھەقىقەتەن ئىنسانلارنىڭ زور كۆپچىلىكى ئاللاھنىڭ تائىتىدىن .چىققۇچىلاردۇر
আরবি তাফসীরসমূহ:
أَفَحُكۡمَ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِ يَبۡغُونَۚ وَمَنۡ أَحۡسَنُ مِنَ ٱللَّهِ حُكۡمٗا لِّقَوۡمٖ يُوقِنُونَ
ئۇلار سېنىڭ ھۆكمىڭدىن يۈز ئۆرۈپ نەپسى-خاھىشى بويىچە ھۆكۈم قىلىدىغان بۇتقا چوقۇنغۇچى جاھىلىيەت دەۋرىنىڭ ھۆكمىنى تەلەپ قىلامدۇ؟. پەيغەمبەرگە نازىل قىلىنغان ھۆكۈمنىڭ ئاللاھ تەرىپىدىن ئىكەنلىكىگە چىن ئىشىنىدىغان قەۋمنىڭ نەزىرىدە ئاللاھتىنمۇ ئادىل-چىرايلىق ھۆكۈم قىلغۇچى كىمسى يوقتۇر. نەپسى-خاھىشىغا ئەگىشىدىغان نادانلار گەرچە باتىل بولسىمۇ ئۆز خاھىشىغا مۇۋاپىق .كەلگەن ھۆكۈمنىلا قوبۇل قىلىدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• الأنبياء متفقون في أصول الدين مع وجود بعض الفروق بين شرائعهم في الفروع.
پەيغەمبەرلەرنىڭ شەرىئەتلىرىدە دىننىڭ بەزى شاخچى قىسملىرىدا پەرق بولسىمۇ، ئەسلى ئەركانلىرىدا ھېچقانداق ئىختىلاپ يوقتۇر.
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ٱلۡيَهُودَ وَٱلنَّصَٰرَىٰٓ أَوۡلِيَآءَۘ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۚ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمۡ فَإِنَّهُۥ مِنۡهُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
ئى ئاللاھقا ۋە ئاللاھنىڭ رەسۇلىغا ئىمان ئېيتقان مۆئمىنلەر! يەھۇدىي ۋە ناسارالارنى يېقىن سىرداش دوست قىلىۋالماڭلار، يەھۇدىيلار ئۆزىنىڭ ئەھلى-مىللىتىنى دوست تۇتىدۇ، ناسارالارمۇ، ئۆزىنىڭ ئەھلى-مىللىتىنى دوست تۇتىدۇ، ھەر ئىككى گورۇھ سىلەرگە دۈشمەنلىك قېلىشتا بىرلىشىدۇ، سىلەردىن كىمكى ئۇلارنى دوست تۇتىدىكەن، ھەقەقەتتە ئۇ شۇلاردىن ھېسابلىنىدۇ. ئاللاھ كاپىرلارنى دوست تۇتۇش ئارقىلىق ئۆزىگە .زۇلۇم قىلغان زالىملارنى توغرا يولغا باشلىمايدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَتَرَى ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ يُسَٰرِعُونَ فِيهِمۡ يَقُولُونَ نَخۡشَىٰٓ أَن تُصِيبَنَا دَآئِرَةٞۚ فَعَسَى ٱللَّهُ أَن يَأۡتِيَ بِٱلۡفَتۡحِ أَوۡ أَمۡرٖ مِّنۡ عِندِهِۦ فَيُصۡبِحُواْ عَلَىٰ مَآ أَسَرُّواْ فِيٓ أَنفُسِهِمۡ نَٰدِمِينَ
ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! ئىمانى ئاجىز مۇناپىقلارنىڭ يەھۇدىي- ناسارالارنى دوست تۇتۇشقا ئالدىراۋاتقانلىقىنى ۋە ئۇلار زەپەر قازىنىپ، ئۇلارغا شانۇ-شۆۋكەت بولۇپ قالسا، ئۇلاردىن بىزگە ياقتۇرۇلمايدىغان ئىشلارنىڭ يېتىپ قېلىشىدىن ئەنسىرەيمىز دېگەنلىكىنى كۆرىسەن. چوقۇم ئاللاھ غەلبە-نۇسرەتنى ئۆزىنىڭ رەسۇلى ۋە مۆئمىنلەرگە قىلىدۇ ياكى ئۆز ھوزۇرىدىن يەھۇدىيلار ۋە ئۇلارنى دوست تۇتقانلارنىڭ شەۋكىتىنى يوق قىلىدىغان بىر نەرسىنى ئەۋەتىدۇ، شۇنىڭ بىلەن ئۇلارنى دوست تۇتۇشقا ئالدىرغانلار دىلىدا يوشۇرغان مۇناپىقلىقى بىلەن ئېتىبارسىز بىر نەرسىگە .كۆڭۈل بۆلگەنلىكىگە نادامەت چېكىدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَيَقُولُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَهَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ أَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ إِنَّهُمۡ لَمَعَكُمۡۚ حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ فَأَصۡبَحُواْ خَٰسِرِينَ
مۇناپىقلارنىڭ ئەھۋالى ئاشكارا بولغاندا، بۇنىڭدىن ھەيران قالغان مۆئمىنلەر بىر-بىرىگە: ئى مۆئمىنلەر! ئاشۇ كىشىلەر كەسكىن قەسەم قىلىپ تۇرۇپ: ئىماندا، غەلبە-نۇسرەت ۋە دوستلىقتا سىلەر بىلەن بىرگە دېگەن كىشىلەر شۇمۇ؟ دەيدۇ، ئۇلارنىڭ قىلغان ئەمەللىرى بىكار بولىدۇ. ئۇلار ئۆز مەقسەتلىرىنى يوقۇتۇش بىلەن زىيان تارتقۇچىلاردۇر. ئۇلارغا دەرتلىك ئازاب تەييارلاندى.
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَن يَرۡتَدَّ مِنكُمۡ عَن دِينِهِۦ فَسَوۡفَ يَأۡتِي ٱللَّهُ بِقَوۡمٖ يُحِبُّهُمۡ وَيُحِبُّونَهُۥٓ أَذِلَّةٍ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ يُجَٰهِدُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوۡمَةَ لَآئِمٖۚ ذَٰلِكَ فَضۡلُ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٌ
ئى مۆئمىنلەر! سىلەردىن كىمكى ئۆزىنىڭ دىنىدىن يېنىپ كۇپىرغا قايتسا، ئاللاھ ئۇلارنىڭ ئورنىغا باشقا بىر قەۋمنى كەلتۈرىدۇ. ئاللاھ ئۇلارنى ياخشى كۆرىدۇ، ئۇلارمۇ توغرا يولدا بولغانلىقى ئۈچۈن ئاللاھنى ياخشى كۆرىدۇ. مۆئمىنلەرگە بەك مېھرىبان، كاپىرلارغا شەپقەتسىز بولىدۇ، ماللىرى ۋە جانلىرى بىلەن ئاللاھنىڭ سۆزىنى ئالى قىلىش ئۈچۈن جىھاد قىلىدۇ. مەخلۇقلارنىڭ رازىلىقىغا ئاللاھنىڭ رازىلىقىنى ئىلگىرى قىلغانلىقى ئۈچۈن مالامەت قىلغۇچىلارنىڭ مالامىتىدىن قورقمايدۇ. بۇ ئاللاھنىڭ بەندىلىرىدىن خالىغان كىشىگە بېرىلىدىغان ئاللاھنىڭ پەزلىدۇر. ئاللاھنىڭ پەزلى-ئىھسانى كەڭرىدۇر، كىمنىڭ نېئمەتكە ھەقلىق بولىدىغانلىقىنى بىلگۈچىدۇر ۋە ئۇنىڭغا بەرگۈچىدۇر، ھەقلىق بولمايدىغان كىشىنى م نېئمەتتىن مەھرۇم قىلغۇچىدۇر.
আরবি তাফসীরসমূহ:
إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُمۡ رَٰكِعُونَ
يەھۇدىيلار، ناسارالار ۋە ئۇلاردىن باشقا كاپىرلار سىلەرنىڭ دوستلىرىڭلار ئەمەس، بەلكى ئاللاھ، ئاللاھنىڭ رەسۇلى، نامازنى تولۇق ئادا قىلىدىغان مۆئمىنلەر سىلەرنىڭ دوستلىرىڭلاردۇر. ئۇلار ماللىرىنىڭ زاكاتىنى ئادا .قىلغۇچى ۋە ئاللاھقا بويسۇنغۇچىلاردۇر
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَمَن يَتَوَلَّ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ فَإِنَّ حِزۡبَ ٱللَّهِ هُمُ ٱلۡغَٰلِبُونَ
كىمكى ئاللاھنى، ئاللاھنىڭ رەسۇلىنى ۋە مۆئمىنلەرنى ئۇنىڭ دىنىغا ياردەم بېرىش ئۈچۈن دوست تۇتىدىكەن، ئۇ ئاللاھنىڭ جامائىتىدۇر. ئاللاھنىڭ .جامائىتى ئەلۋەتتە غالىپتۇر، چۈنكى ئاللاھ ئۇلارغا يارەم بېرىدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَكُمۡ هُزُوٗا وَلَعِبٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَٱلۡكُفَّارَ أَوۡلِيَآءَۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
ئى مۆئمىنلەر! سىلەردىن ئىلگىرى كىتاب بېرىلگەن يەھۇدىي-ناسارالاردىن ۋە ئۇلارنىڭ ئىتتىپاقداش دوستلىرى بولغان مۇشرىكلاردىن سىلەرنىڭ دىنىڭلارنى مەسخىرە قىلىپ ئويۇن قىلىدىغانلارنى دوست تۇتماڭلار. ئەگەر سىلەر ئاللاھ سىلەرگە نازىل قىلغان قۇرئانغا ھەقىقى ئېشىنىدىغان بولساڭلار، ئاللاھ سىلەرنى ئۇلارنى دوست تۇتۇشتىن توسقان .چەكلىمىسىدىن يىراق بولۇش بىلەن قورقۇڭلار
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• التنبيه علي عقيدة الولاء والبراء التي تتلخص في الموالاة والمحبة لله ورسوله والمؤمنين، وبغض أهل الكفر وتجنُّب محبتهم.
مۇھەببەت-نەپرەت ئەقىدىسىگە دىققەت قىلىش كېرەك، بۇ ئاللاھنى، ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرى ۋە مۆئمىنلەرنى ياخشى كۆرۈش ۋە دوست تۇتۇش، كۇپىر ئەھلىنى ئۆچ كۆرۈش ۋە ئۇلارنى ياخشى كۆرۈشتىىن .يىراق بولۇش بىلەن خۇلاسىلىنىدۇ
• من صفات أهل النفاق: موالاة أعداء الله تعالى.
وَإِذَا نَادَيۡتُمۡ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ ٱتَّخَذُوهَا هُزُوٗا وَلَعِبٗاۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَعۡقِلُونَ
سىلەر ئاللاھقا يېقىنلىشىدىغان ئەڭ كاتتا ئىبادەت بولغان نامازغا چاقىرغان ۋاقىتتا، ئۇلار نامازنى مەسخىرە قىلىپ ئويۇنچۇق قىلىدۇ. بۇنىڭ سەۋەبى، ئۇلار ئاللاھغا قېلىنىدىغان ئىبادەت ۋە ئاللاھنىڭ ئىنسانلار .ئۈچۈن يولغا قويغان شەرىئەتنىڭ ھېكمىتىنى بىلمەيدىغان بىر قەۋمدۇر
আরবি তাফসীরসমূহ:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ هَلۡ تَنقِمُونَ مِنَّآ إِلَّآ أَنۡ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡنَا وَمَآ أُنزِلَ مِن قَبۡلُ وَأَنَّ أَكۡثَرَكُمۡ فَٰسِقُونَ
ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! ئەھلى كىتابتىن بولغان مەسخىرە قىلغۇچىلارغا ئېيتقىنكى: بىزنىڭ ئاللاھقا، ئاللاھ بىزگە نازىل قىلغان قۇرئانغا، بىزدىن ئىلگىرىكى پەيغەمبەرلەرگە نازىل قېلىنغان كىتابلارغا ئىمان ئېيتقانلىقىمىز ۋە سىلەرنىڭ كۆپچىلىكىڭلارنىڭ ئىمان ئېيتماستىن ئاللاھنىڭ بۇيرىقىغا بويسۇنۇشنى تەرك قىلىپ، ئاللاھنىڭ تائىتىدىن چىققانلىقىڭلار ئۈچۈن بىزنى ئەيىپلەمسىلەر؟!. سىلەر بىزنى ئەيىپلىگەن .ئىش ناچار قىلىق ئەمەس بەلكى بىز ئۈچۈن پەخىر ۋە شەرەپتۇر
আরবি তাফসীরসমূহ:
قُلۡ هَلۡ أُنَبِّئُكُم بِشَرّٖ مِّن ذَٰلِكَ مَثُوبَةً عِندَ ٱللَّهِۚ مَن لَّعَنَهُ ٱللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيۡهِ وَجَعَلَ مِنۡهُمُ ٱلۡقِرَدَةَ وَٱلۡخَنَازِيرَ وَعَبَدَ ٱلطَّٰغُوتَۚ أُوْلَٰٓئِكَ شَرّٞ مَّكَانٗا وَأَضَلُّ عَن سَوَآءِ ٱلسَّبِيلِ
ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! ئېيتقىنكى: سىلەرگە ئەيىپلىنىشكە ۋە قاتتىق ئازابقا كىمنىڭ لايىق بولىدىغانلىقى توغرىسىدا خەۋەر بېرەيمۇ؟، ئۇلار شۇنداق كىشىلەركى، ئاللاھ ئۇلارنىڭ ئاتا-بوۋىلىرىنى ئۆز رەھمىتىدىن قوغلىغان، سۈرىتىنى مۇبەددەل قىلىپ مايمۇن ۋە توڭگۇزغا ئايلاندۇرىۋەتكەن، ئۇلارنىڭ ئارىسىدىن تاغۇتلارغا چوقۇنىدىغانلارنى قىلغان(تاغۇت دېگەن ئۆز رازىلىقى بىلەن ئاللاھنىڭ غەيرىدە ئىبادەت قىلىنىدىغان نەرسىلەردىن ئىبارەت)، ئاشۇ تىلغا ئىلىنغانلار توغرا يولدىن ئېزىپ كەتكەن قىيامەتتە ئورنى ئەڭ ناچار كىشىلەردۇر.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَإِذَا جَآءُوكُمۡ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَقَد دَّخَلُواْ بِٱلۡكُفۡرِ وَهُمۡ قَدۡ خَرَجُواْ بِهِۦۚ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا كَانُواْ يَكۡتُمُونَ
ئى مۆئمىنلەر! يەھۇدىيلارنىڭ مۇناپىقلىرى سىلەرنىڭ يېنىڭلارغا كەلگەندە، ئۇلار مۇناپىق بولغانلىقى ئۈچۈن سىلەرگە ئىماننى ئاشكارا قىلىدۇ، ئەمىلىيەتتە ئۇلار مۇھەممەدئەلەيھىسسالامنىڭ يېنىغا كىرگەندە كۇپىر بىلەن كىرىپ يەنە كۇپىردىن ئايرىلماي چىقىپ كېتىدۇ. ئاللاھ ئۇلارنىڭ ئىماننى ئاشكارا قىلىپ كۇپىردىن يوشۇرغان نەرسىسىنى ياخشى بىلىدۇ، شۇنىڭغا ئاساسەن ئۇلارنى جازالايدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَتَرَىٰ كَثِيرٗا مِّنۡهُمۡ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِ وَأَكۡلِهِمُ ٱلسُّحۡتَۚ لَبِئۡسَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! يەھۇدىيلار ۋە مۇناپىقلاردىن بولغان نۇرغۇن كىشىلەرنىڭ گۇناھ-مەسىيەتكە، باشقىلارغا زۇلۇم قىلىشقا ۋە كىشىلەرنىڭ مال-مۈلكىنى ھارام يېيىشكە ئالدىراۋاتقانلىقىنى كۆرىسەن، ئۇلارنىڭ قىلمىشلىرى نېمىدېگەن يامان ھە!.
আরবি তাফসীরসমূহ:
لَوۡلَا يَنۡهَىٰهُمُ ٱلرَّبَّٰنِيُّونَ وَٱلۡأَحۡبَارُ عَن قَوۡلِهِمُ ٱلۡإِثۡمَ وَأَكۡلِهِمُ ٱلسُّحۡتَۚ لَبِئۡسَ مَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ
ئۇلارنىڭ يول باشچىلىرى ۋە ئۆلىمالىرى ئۇلارنى يالغان سۆزلەش، يالغان گۇۋاھلىق بېرىش، كىشىلەرنىڭ مال-مۈلكىنى ھەقسىز يېۋىلىش قاتارلىق ئىشلاردىن چەكلىسە بولمامدۇ؟. ئۇلارنىڭ يول باشچى ۋە ئۆلىمالىرىنىڭ ئۇلارنى مۇنكەر ئىشلاردىن توسماسلىقى نېمىدېگەن يامان قىلمىش ھە!.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَقَالَتِ ٱلۡيَهُودُ يَدُ ٱللَّهِ مَغۡلُولَةٌۚ غُلَّتۡ أَيۡدِيهِمۡ وَلُعِنُواْ بِمَا قَالُواْۘ بَلۡ يَدَاهُ مَبۡسُوطَتَانِ يُنفِقُ كَيۡفَ يَشَآءُۚ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُم مَّآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ طُغۡيَٰنٗا وَكُفۡرٗاۚ وَأَلۡقَيۡنَا بَيۡنَهُمُ ٱلۡعَدَٰوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ كُلَّمَآ أَوۡقَدُواْ نَارٗا لِّلۡحَرۡبِ أَطۡفَأَهَا ٱللَّهُۚ وَيَسۡعَوۡنَ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَسَادٗاۚ وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
يەھۇدىيلارغا مۇشەققەت ۋە قۇرغاقچىلىق يەتسە: ئاللاھنىڭ قولى ياخشىلىق ۋە ئاتا-ئېھسان قىلىشتىن باغلاقلىقتۇر، ھوزۇرىدىكى نەرسىنى بىزدىن تۇتۇپ قالدى دېدى. ياخشىلىق ۋە ئاتا-ئېھسان قىلىشتىن يەھۇدىيلارنىڭ قوللىرى باغلانسۇن!. ئۇلار مۇشۇنداق ناچار سۆزلىرى سەۋەبىدىن ئاللاھنىڭ رەھمىتىدىن قوغلاندى، بەلكى ئاللاھنىڭ ئىككى قولى ياخشىلىق ۋە ئاتا-ئېھسان بىلەن دائىم ئوچۇقتۇر، خالىغانچە كەڭ-تاشا ۋە ئۆلچەملىك نەپىقە قىلىدۇ. ئاللاھنى توسۇپ قويغۇچى ياكى مەجبۇر قىلغۇچى يوق. ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! ساڭا نازىل قىلىنغان قۇرئان كەرىم يەھۇدىيلارغا ھەددىدىن ئېشىش ۋە ھەقنى ئىنكار قىلىشنى زىيادە قىلىدۇ، بۇ ئۇلارنىڭ ھەسەتخورلىقى سەۋەبىدىندۇر. بىز يەھۇدىيلارنىڭ ئارىسىغا ئۆچمەنلىك ۋە ئاداۋەتنى سالدۇق. ئۇلار ھەر ۋاقىت ئۇرۇشقا توپلاشسا، تەييارلىق قىلسا، ئۇرۇش باشلاشنى پىلان قىلسا، ئاللاھ ئۇلارنى پارچە-پارچە قىلىۋېتىدۇ، كۈچ-قۇۋۋىتىنى كەتكۈزىۋېتىدۇ، ئۇلار دائىم زېمىندا بۇزۇقچىلىق قىلىش، ئىسلامنى يوق قىلىش ۋە ئىسلام ئەھلىگە توزاق قۇرۇش ئۈچۈن تېرىشچانلىق قىلىشتىن ئىبارەت گۇناھ ئىشلارغا كۈچىنى سەرپ قىلىدۇ. ئاللاھ بۇزۇقچىلىق قىلغۇچىلارنى ياقتۇرمايدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• ذمُّ العالم على سكوته عن معاصي قومه وعدم بيانه لمنكراتهم وتحذيرهم منها.
ئالىمنىڭ ئۆز قەۋمى ئىچىدىكى گۇناھ-مەسىيەتلەرگە سۈكۈت قىلىشى، مۇنكەر ئىشلارنى بايان قىلىپ ئۇنىڭدىن چەكلىمەسلىكى زور ئەيىپتۇر.
• سوء أدب اليهود مع الله تعالى، وذلك لأنهم وصفوه سبحانه بأنه مغلول اليد، حابس للخير.
يەھۇدىيلارنىڭ ئاللاھنى ياخشىلىق ئۈچۈن قولى باغلاغلىق دەپ .سۈپەتلىشى، ئۇلارنىڭ ئاللاھقا قىلغان ئەڭ چوڭ ئەدەبسىزلىكىدۇر
• إثبات صفة اليدين، على وجه يليق بذاته وجلاله وعظيم سلطانه.
وَلَوۡ أَنَّ أَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ ءَامَنُواْ وَٱتَّقَوۡاْ لَكَفَّرۡنَا عَنۡهُمۡ سَيِّـَٔاتِهِمۡ وَلَأَدۡخَلۡنَٰهُمۡ جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ
ئەگەر يەھۇدىي ۋە ناسارالار مۇھەممەدئەلەيھىسسالام ئىلىپ كەلگەن ھەق دىنغا ئىشەنگەن، گۇناھ-مەسىيەتتىن يىراق بولۇش بىلەن ئاللاھدىن قورققان بولسا، ئەلۋەتتە ئۇلارنىڭ سادىر قىلغان خاتالىقلىرى كۆپ بولسىمۇ كەچۈرۈم قىلىۋېتەتتۇق. قىيامەت كۈنى ئۇلارنى چەكسىز نېئمەتلىك جەننەتكە كىرگۈزەتتۇق، ئۇلار جەننەتتە دائىملىق نېئمەتتىن ھوزۇرلىناتتى.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَلَوۡ أَنَّهُمۡ أَقَامُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِم مِّن رَّبِّهِمۡ لَأَكَلُواْ مِن فَوۡقِهِمۡ وَمِن تَحۡتِ أَرۡجُلِهِمۚ مِّنۡهُمۡ أُمَّةٞ مُّقۡتَصِدَةٞۖ وَكَثِيرٞ مِّنۡهُمۡ سَآءَ مَا يَعۡمَلُونَ
ئەگەر يەھۇدىيلار تەۋراتتىكى ھۆكۈملەرگە، ناسارالار ئىنجىلدىكى ھۆكۈملەرگە ۋە قۇرئان كەرىمدە ئۇلارغا نازىل قېلىنغان ھۆكۈملەرنىڭ ھەممىسىگە ئەمەل قىلغان بولسا، يامغۇر ياغدۇرۇش ۋە زېمىندا ئۆسۈملۈكلەرنى ئۈندۈرۈپ بېرىش بىلەن رىزىقنىڭ سەۋەبلىرىنى ئاسانلاشتۇرۇپ بېەرتتۇق. ئەھلى كىتابتىن بىر جامائە ھەقتە مۇستەھكەم تۇرۇپ توغرا يول تۇتقۇچىلاردۇر، ئۇلارنىڭ كۆپچىلىكى .ئىمان ئېيتمىغانلىقى ئۈچۈن قىلغان ئەمەللىرى مەنپەئەتسىز بولدى
আরবি তাফসীরসমূহ:
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلرَّسُولُ بَلِّغۡ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَۖ وَإِن لَّمۡ تَفۡعَلۡ فَمَا بَلَّغۡتَ رِسَالَتَهُۥۚ وَٱللَّهُ يَعۡصِمُكَ مِنَ ٱلنَّاسِۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! پەرۋەردىگارىڭ تەرىپىدىن ساڭا نازىل قېلىنغان ئەھكاملاردىن ھېچ نەرسىنى يوشۇرماستىن تولۇق يەتكۈزگىن، ئەگەر بىرەر نەرسىنى يوشۇرساڭ، پەرۋەردىگارىڭنىڭ ئەلچىلىكىنى تولۇق يەتكۈزمىگەن بولىسەن(پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام يەتكۈزۈشكە بۇيرۇلغان ئىشلارنىڭ ھەممىسىنى تولۇق يەتكۈزدى، كىمكى بۇنىڭ ئەكسىچە ئويدا بولىدىكەن، ئاللاھقا چوڭ يالغاننى توقۇغان بولىدۇ). بۈگۈندىن ئىتىبارەت ئاللاھ سېنى ئىنسانلارنىڭ زىيانكەشلىكىدىن ھىمايە قىلىدۇ، ئۇلار ساڭا يامانلىق قىلىشقا قادىر بولالمايدۇ. سېنىڭ ۋەزىپەڭ پەقەت يەتكۈزۈشتۇر. ئاللاھ ھىدايەتنى خالىمايدىغان كاپىرلارنى توغرا يولغا مۇۋەپپەق قىلمايدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَسۡتُمۡ عَلَىٰ شَيۡءٍ حَتَّىٰ تُقِيمُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡۗ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُم مَّآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ طُغۡيَٰنٗا وَكُفۡرٗاۖ فَلَا تَأۡسَ عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! ئېيتقىنكى: ئى يەھۇدىي-ناسارالار! سىلەر تەۋرات ۋە ئىنجىلدا پەرۋەردىگارىڭلاردىن نازىل قىلىنغان ھۆكۈملەرگە ئەمەل قىلمىغۇچە ۋە قۇرئان كەرىمدە سىلەرگە نازىل قىلىنغان ھۆكۈمگە ئىشىنىپ تولۇق ئەمەل قىلمىغۇچە ئېتىبارغا ئېلىنىدىغان دىندا بولغان بولمايسىلەر. پەرۋەردىگارىڭدىن نازىل قىلىنغان ھۆكۈملەر ئەھلى كىتابنىڭ كۆپچىلىكىگە ئۇلاردىكى ھەسەتخورلۇق كۇپىرنىڭ ئۈستىگە ھەددىدىن ئېشىشىنى زىيادە قىلدى. ئاشۇ كاپىر قەۋم ئۈچۈن قايغۇرمىغىن، ساڭا ئەگەشكەن مۆئمىنلەر كۇپايە قىلىدۇ ۋە سېنى ئۇنىڭدىن بىھاجەت قىلىدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَٱلَّذِينَ هَادُواْ وَٱلصَّٰبِـُٔونَ وَٱلنَّصَٰرَىٰ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
ھەقىقەتەن مۆئمىنلەر، يەھۇدىيلار، بەزى پەيغەمبەرلەرنىڭ ئەگەشكۈچىسى بولغان سائىبىنلار ۋە ناسارالار ئۇلاردىن ئاللاھقا ۋە ئاخىرەت كۈنىگە ئىشەنگەنلەر، ياخشى ئەمەللەرنى قىلغانلارغا ئاخىرەتتە .قورقۇنچ بولمايدۇ ۋە دۇنيادا قالدۇرۇپ كەتكەنلىرىگىمۇ قايغۇرمايدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
لَقَدۡ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَأَرۡسَلۡنَآ إِلَيۡهِمۡ رُسُلٗاۖ كُلَّمَا جَآءَهُمۡ رَسُولُۢ بِمَا لَا تَهۡوَىٰٓ أَنفُسُهُمۡ فَرِيقٗا كَذَّبُواْ وَفَرِيقٗا يَقۡتُلُونَ
بىز بەنى ئىسرائىلدىن ھەقنى ئاڭلاپ ئۇنىڭغا ئىتائەت قىلىش ئۈچۈن چىن ئەھدە ئالدۇق، ئۇلار ئۆزلىرىدىن ئېلىنغان ئەھدىنى بۇزدى، پەيغەمبەرلەر ئېلىپ كەلگەن ھەقىقەتتىن يۈز ئۆرۈپ نەپسى-خاھىشلىرىغا ئەگەشتى. ئۇلار پەيغەمبەرلەرنىڭ بەزىسىنى ئىنكار قىلدى ۋە يەنە بەزىسىنى ئۆلتۈردى
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• العمل بما أنزل الله تعالى سبب لتكفير السيئات ودخول الجنة وسعة الأرزاق.
ئاللاھ نازىل قىلغان ھۆكۈملەرگە ئەمەل قىلىش بولسا، خاتالىقنىڭ كەچۈرۈم قىلىنىشى، جەننەتكە كىرىش ۋە رىزىقنىڭ كەڭرى بولىشىنىڭ .سەۋەبىدۇر
وَحَسِبُوٓاْ أَلَّا تَكُونَ فِتۡنَةٞ فَعَمُواْ وَصَمُّواْ ثُمَّ تَابَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ ثُمَّ عَمُواْ وَصَمُّواْ كَثِيرٞ مِّنۡهُمۡۚ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِمَا يَعۡمَلُونَ
ئۇلار ئۆز گۇمانىدا ئەھدى-مىساقنى بۇزۇش، پەيغەمبەرلەرنى ئىنكار قىلىش ۋە بەزىسىنى ئۆلتۈرۈش بىلەن بىزگە ھېچ زەرەر كەلمەيدۇ دەپ قارايدۇ، ئۇلارغا ئويلىمىغان زىيانلار كېلىدۇ، ئۇلار ھەقىقەتتىن كۆر بولغانلىقى ئۈچۈن ھەقكە يول تاپالمايدۇ، ئۇلار گاس بولغانلىقى ئۈچۈن ھەقنى ھەقىقىي قوبۇل قىلىپ ئاڭلىيالمايدۇ، ئاندىن ئاللاھ ئۇلارغا ئارتۇقچە مەرھەمەت قىلىپ ئۇلارنىڭ تەۋبىسىنى قوبۇل قىلدى، ئاندىن ئۇلار ھەقتىن كۆر بولدى، ھەقنى ئاڭلىمىدى، بۇ ئىش ئۇلارنىڭ زور كۆپچىلىكىدىن سادىر بولىدۇ، ئاللاھ ئۇلارنىڭ قىلمىشلىرىنى كۆرۈپ تۇرغۇچىدۇر. ئۇلارنىڭ ئىشلىرىدىن ھېچ نەرسە ئاللاھقا مەخپى قالمايدۇ، شۇنىڭغا ئاساسەن ئۇلارنى جازالايدۇ ياكى مۇكاپاتلايدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
لَقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَۖ وَقَالَ ٱلۡمَسِيحُ يَٰبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمۡۖ إِنَّهُۥ مَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ حَرَّمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ ٱلۡجَنَّةَ وَمَأۡوَىٰهُ ٱلنَّارُۖ وَمَا لِلظَّٰلِمِينَ مِنۡ أَنصَارٖ
ھەقىقەتەن ناسارالاردىن مەريەم ئوغلى ئىسا مەسىھنى ئاللاھ دېگۈچىلەر، ئىلاھلىقنى ئاللاھنىڭ غەيرىگە نىسبەت بەرگەنلىكى ئۈچۈن كاپىر بولدى. مەريەم ئوغلى مەسىھ ئۇلارغا ئۆز ئاغزى بىلەن: ئى بەنى ئىسرائىل! يالغۇز بىر ئاللاھقا ئىبادەت قىلىڭلار، ئۇ ئاللاھ مېنىڭ ۋە سىلەرنىڭ پەرۋەردىگارىڭلار. بىز ئاللاھقا بەندىچىلىكتە ئوخشاش، كىمكى ئاللاھقا ئاللاھنىڭ غەيرىنى شېرىك قىلىدىكەن، ھەقىقەتەن ئاللاھ ئۇنىڭ جەننەتكە كېرىشىنى ئەبەدى چەكلەيدۇ، ئۇنىڭ جايى جەھەننەمدۇر. ئۇنىڭ ئۈچۈن ئاللاھنىڭ تەرىپىدىن ياردەم بەرگۈچى ۋە مەدەتكار .بولمايدۇ، ئۇنى كۈتىۋاتقان ئازابتىن قۇتقازغۇچى بولمايدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
لَّقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ ثَالِثُ ثَلَٰثَةٖۘ وَمَا مِنۡ إِلَٰهٍ إِلَّآ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۚ وَإِن لَّمۡ يَنتَهُواْ عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ
ناسارالاردىن ئاللاھ ئاتا، ئوغۇل ۋە مۇقەددەس روھتىن شەكىللەنگەن دېگۈچىلەر ھەقىقەتەن كاپىر بولدى. ئاللاھ ئۇلارنىڭ باتىل سۆزلىرىدىن مۇستەسنادۇر ۋە ئالىدۇر. ئاللاھ بىر قانچە ئەمەس، ھەقىقەتەن ئاللاھ يەككە-يېگانىدۇر، ئۇنىڭ ھېچ شېرىكى يوقتۇر، ئەگەر ئۇلار بۇ تېتىقسىز .سۆزلىرىدىن يانمىسا ئۇلار دەرتلىك ئازابقا دۇچار بولىدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
أَفَلَا يَتُوبُونَ إِلَى ٱللَّهِ وَيَسۡتَغۡفِرُونَهُۥۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
ئاشۇلار ئاللاھقا تەۋبە قىلىپ ئۆزىنىڭ مۇشۇ سۆزلىرىدىن قايتمامدۇ؟، شېرىك كەلتۈرگەن گۇناھىغا ئاللاھتىن مەغپىرەت تەلەپ قىلمامدۇ؟، ئاللاھ ھەرقانداق گۇناھدىن تەۋبە قىلغۇچىنىڭ گۇناھىنى كەچۈرۈم قىلىدۇ، گەرچە ئاللاھقا شېرىك كەلتۈرگەن بولسىمۇ، ئاللاھ مۆئمىنلەرگە .مېھرىباندۇر
আরবি তাফসীরসমূহ:
مَّا ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَ إِلَّا رَسُولٞ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِهِ ٱلرُّسُلُ وَأُمُّهُۥ صِدِّيقَةٞۖ كَانَا يَأۡكُلَانِ ٱلطَّعَامَۗ ٱنظُرۡ كَيۡفَ نُبَيِّنُ لَهُمُ ٱلۡأٓيَٰتِ ثُمَّ ٱنظُرۡ أَنَّىٰ يُؤۡفَكُونَ
مەريەم ئوغلى ئىسا مەسىھ پەقەت پەيغەمبەرلەر ئارىسىدىكى بىر پەيغەمبەردۇر. ئۇ باشقا پەيغەمبەرلەر ۋاپات بولغاندەك ۋاپات بولىدۇ، ئانىسى مەريەم ئەلەيھىسسالاممۇ بەك سەمىمى راستچىل ئىدى. ئۇ ئىككەيلەن يېمەككە ئېھتىياجلىق بولغاندا يېمەك يەيتتى، ئۇ ئىككەيلەننىڭ يېمەككە ئېھتىياجى تۇرۇپ قانداقمۇ ئىلاھ بولالايدۇ؟، ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! چوڭقۇر ئويلۇنۇش بىلەن نەزەر سالغىنكى: بىز ئۇلارغا ئاللاھنىڭ بىرلىكىنى بىلدۈرىدىغان ۋە ئۇلارنىڭ ئاللاھنىڭ غەيرىگە ئىلاھلىقنى نىسبەت بېرىشتىكى باتىللىقىنى قانداق بايان قىلىپ بېرىمىز؟، ئۇلار شۇنداق تۇرۇقلۇق ئاللاھنىڭ مۇشۇ ئايەتلىرىنى ئىنكار قىلىدۇ، ئاندىن يەنە چوڭقۇر تەپەككۇر بىلەن قاراپ باققىن: ئاللاھنىڭ بىرلىكىنى ئىپادىلەيدىغان روشەن ئايەتلەر تۇرۇقلۇق ئۇلار ھەقىقەتتىن قانداق يۈز .ئۆرۈيدۇ؟
আরবি তাফসীরসমূহ:
قُلۡ أَتَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَمۡلِكُ لَكُمۡ ضَرّٗا وَلَا نَفۡعٗاۚ وَٱللَّهُ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
ئى مۇھەممەت ئەلەيھىسسالام! ئۇلارنىڭ ئاللاھنىڭ غەيرىگە قىلغان ئىبادىتىگە رەت قايتۇرۇپ ئېيتقىنكى: سىلەرگە ھېچ قانداق بىر پايدا كەلتۈرەلمەيدىغان ۋە زىياننى يوق قىلالمايدىغان نەرسىگە چوقۇنامسىلەر؟، ئۇ نەرسە ئاجىزدۇر، ئاللاھ ئاجىزلىقتىن پاكتۇر، ئاللاھ ئۆزى يالغۇز سىلەرنىڭ سۆزۇڭلارنى ئاڭلىغۇچىدۇر، ھېچ نەرسە ئۇنىڭ بىلىشىدىن سىرىتتا قالمايدۇ، قىلمىشلىرىڭلارنى بىلگۈچىدۇر، ھېچ نەرسە ئاللاھقا مەخپى قالمايدۇ، شۇنىڭغا ئاساسەن سىلەرنى جازالايدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَا تَغۡلُواْ فِي دِينِكُمۡ غَيۡرَ ٱلۡحَقِّ وَلَا تَتَّبِعُوٓاْ أَهۡوَآءَ قَوۡمٖ قَدۡ ضَلُّواْ مِن قَبۡلُ وَأَضَلُّواْ كَثِيرٗا وَضَلُّواْ عَن سَوَآءِ ٱلسَّبِيلِ
ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! ناسارالارغا ئېيتقىنكى: ھەققە ئەگىشىشتىن بۇيرۇلغان ئىشنى ئادا قىلىشتا چەكتىن ئاشۇرۋەتمەڭلار، پەيغەمبەرلەرگە ئوخشاش ئۇلۇغلاشقا بۇيرۇلغان كىشىلەرنى ئۇلۇغلاشتا بەك كۆككە كۆتۈرۋەتمەڭلار، ئۇنداق بولمىغاندا ئىسا ئەلەيھىسسالامنى ئىلاھ دەپ قارىغاندەك ئۇلارنىڭ ئارىسىدا ئىلاھ بار دەپ ئېتىقاد قىلىسىلەر، بۇنىڭ سەۋەبى سىلەرنىڭ توغرا يولدىن ئېزىپ كەتكەن ۋە نۇرغۇن كىشىلەرنى ئازدۇرىۋەتكەن ئازغۇن ئاتا-بوۋىلىرىڭلارغا .ئەگەشكەنلىكتىندۇر
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• بيان كفر النصارى في زعمهم ألوهية المسيح عليه السلام، وبيان بطلانها، والدعوةُ للتوبة منها.
ناسارالارنىڭ ئىسا ئەلەيھىسسالامنى ئىلاھ دەپ قارىغان باتىل قارىشىنى بايان قىلىپ، ئۇلارنى تەۋبە قىلىشقا چاقىرىدۇ.
• من أدلة بشرية المسيح وأمه: أكلهما للطعام، وفعل ما يترتب عليه.
مەسىھ ۋە ئۇنىڭ ئانىسىنىڭ ئىنسان ئىكەنلىكىنىڭ دەلىلى: ئۇلارنىڭ يېمەك يېيىشى ۋە شۇنىڭغا ئالاقىدار ئىشلارنى قىلىشىدىن ئىبارەتتۇر.
• عدم القدرة على كف الضر وإيصال النفع من الأدلة الظاهرة على عدم استحقاق المعبودين من دون الله للألوهية؛ لكونهم عاجزين.
ئاشكارا دەلىللەردىن بەزى چوقۇنغۇچى ئىلاھلارنىڭ زىياننى يوق قىلىش ۋە مەنپەئەت يەتكۈزۈشكە قادىر بولالمايدىغانلىقى، ئۇلارنىڭ ئاجىز بولغانلىقى ئۈچۈن ئىبادەتكە ھەقلىق بولمايدىغانلىقى ئىپادىلىنىدۇ
لُعِنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۢ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُۥدَ وَعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَواْ وَّكَانُواْ يَعۡتَدُونَ
ئاللاھ تائالا داۋۇت ئەلەيھىسسالامغا نازىل قىلغان زەبۇردا، ئىسا ئەلەيھىسسالامغا نازىل قىلغان ئىنجىلدا بەنى ئىسرائىلنى ئۆز رەھمىتىدىن قوغلىغانلىقىنى، ئۇلارنىڭ گۇناھ-مەئسىيەت سادىر قىلىپ، ئاللاھ چەكلىگەن ئىشلارنى قىلىشتا ھەددىدىن ئاشقانلىقى سەۋەبىدىن ئىكەنلىكىنى بايان قىلىدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
كَانُواْ لَا يَتَنَاهَوۡنَ عَن مُّنكَرٖ فَعَلُوهُۚ لَبِئۡسَ مَا كَانُواْ يَفۡعَلُونَ
ئۇلارنىڭ بەزىسى بەزىسىنى گۇناھ-مەسىيەت قىلىشتىن چەكلىمەيتتى، بەلكى ئۇلاردىن بولغان ئاسىيلار گۇناھ-مەسىيەتلەرنى ئاشكارا قىلاتتى، چۈنكى ئۇلارغا ھېچ قانداق مۇنكەر ئىنكار قىلىنمايتتى، ئۇلارنىڭ يامانلىقنى چەكلەشنى تەرك قىلىشىدىن ئىبارەت بولغان قىلمىشى .نېمىدېگەن يامان
আরবি তাফসীরসমূহ:
تَرَىٰ كَثِيرٗا مِّنۡهُمۡ يَتَوَلَّوۡنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْۚ لَبِئۡسَ مَا قَدَّمَتۡ لَهُمۡ أَنفُسُهُمۡ أَن سَخِطَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ وَفِي ٱلۡعَذَابِ هُمۡ خَٰلِدُونَ
ئى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام! ئاشۇ يەھۇدىي كاپىرلارنىڭ كۆپچىلىكى كاپىرلارنى دوست تۇتىدۇ ئۇلارغا مايىل بولىدۇ، سېنى ۋە ئاللاھنى بىر بىلگەن مۆئمىنلەرنى دۈشمەن تۇتىدۇ، ئۇلارنىڭ مۆئمىنلەرنى قويۇپ كاپىرلارنى دوست تۇتىشى نېمىدېگەن يامان، ئەنە شۇ ئاللاھنىڭ ئۇلارغا غەزەب قىلىشى ۋە ئۇلارنى ئەبەدىي دوزاخقا كىرگۈزىشىنىڭ سەۋەبىدۇر، .ئۇلار دوزاختىن مەڭگۇ چىقمايدۇ
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَلَوۡ كَانُواْ يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلنَّبِيِّ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِ مَا ٱتَّخَذُوهُمۡ أَوۡلِيَآءَ وَلَٰكِنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُمۡ فَٰسِقُونَ
ئەگەر ئاشۇ يەھۇدىيلار ئاللاھقا ۋە ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرىگە ھەقىقى ئىشەنسە ئىدى، مۆئمىنلەرنى قويۇپ مۇشرىكلارنى ياخشى كۆرۈپ ئۇلارنى دوست تۇتۇشقا مايىل بولمايتتى، چۈنكى ئۇلار كاپىرلارنى دوست تۇتۇشتىن چەكلەنگەن، لېكىن يەھۇدىيلارنىڭ زور كۆپچىلىكى ئاللاھنىڭ ئىتائىتىدىن، ياخشى كۆرۈشىدىن ۋە مۆئمىنلەرنىڭ دوستلۇق .دائىرىسىدىن چىقىپ كەتكۈچىدۇر
আরবি তাফসীরসমূহ:
۞ لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ ٱلنَّاسِ عَدَٰوَةٗ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلۡيَهُودَ وَٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْۖ وَلَتَجِدَنَّ أَقۡرَبَهُم مَّوَدَّةٗ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّا نَصَٰرَىٰۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّ مِنۡهُمۡ قِسِّيسِينَ وَرُهۡبَانٗا وَأَنَّهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ
ئەي پەيغەمبەر! ئاللاھ بىلەن قەسەمكى، كىشىلەر ئىچىدە ساڭا ۋە سەن ئېلىپ كەلگەن ھەق دىنغا ئىمان ئېيتقان مۇئمىنلەرگە ئەڭ قاتتىق دۈشمەنلىك قىلىدىغانلارنىڭ يەھۇدىيلار ئىكەنلىكىنى بايقايسەن. چۈنكى ئۇلاردا ئۇنىڭغا قارىتا ئۆچمەنلىك، ھەسەتخورلۇق ۋە تەكەببۇرلۇق بار. ئۇنىڭدىن باشقا يەنە بۇتپەرەسلەر ۋە ئاللاھقا شېرىك كەلتۈرىدىغان مۇشرىكلارنىڭمۇ ئەڭ ئەشەددىي دۈشمەن ئىكەنلىكىنى بىلىپ قالىسەن. شۇنداقلا ئىنسانلاردىن ساڭا ۋە سەن ئېلىپ كەلگەن ھەق دىنغا ئەڭ يېقىن كىشىلەرنىڭ ئۆزلىرىنى ناسارالار دەيدىغان كىشىلەر ئىكەنلىكىنىمۇ بىلىسەن. بۇلارنىڭ مۇئمىنلەرگە دوستانە ھالەتتە يېقىنلىشىشى شۇ سەۋەبتىندۇركى، ئۇلار ئىچىدە ئۆلىمالار ۋە ئابىدلار بار ھەمدە ئۇلار كەمتەر كىشىلەر بولۇپ، تەكەببۇر ئەمەستۇر. چۈنكى ياخشىلىق تەكەببۇر ئادەمنىڭ قەلبىگە يېتىپ بارمايدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَإِذَا سَمِعُواْ مَآ أُنزِلَ إِلَى ٱلرَّسُولِ تَرَىٰٓ أَعۡيُنَهُمۡ تَفِيضُ مِنَ ٱلدَّمۡعِ مِمَّا عَرَفُواْ مِنَ ٱلۡحَقِّۖ يَقُولُونَ رَبَّنَآ ءَامَنَّا فَٱكۡتُبۡنَا مَعَ ٱلشَّٰهِدِينَ
نەجاشىي ۋە ئۇنىڭ ھەمراھلىرىغا ئوخشاش ناسارالارنىڭ دىللىرى شۇ دەرىجىدە يۇمشاق كىشىلەردۇركى، ئۇلار قۇرئان كەرىمدىن نازىل قىلىنغان ئايەتلەرنى ئاڭلىغان ۋاقىتلىرىدا ھەقىقەتنى تونۇغانلىقلىرى ئۈچۈن ئاللاھتىن ئەيمىنىپ يىغلىشىپ كېتىدۇ. چۈنكى ئۇلار ئىيسا ئەلەيھىسسالام مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ھەققىدە ئېلىپ كەلگەن ھەقىقەتلەرنى بىلەتتى. ئۇلار دەيدۇكى: ئەي رەببىمىز، بىز سېنىڭ پەيغەمبىرىڭ مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا نازىل قىلىنغان قۇرئان كەرىمگە ئىمان ئېيتتۇق. شۇڭا بىزنى ئۇنىڭ ئۈممىتى بىلەن بىر سەپتە دەپ خاتىرىلەپ قويغىنكى، بۇ، قىيامەت كۈنى پۈتۈن ئىنسانلارنىڭ ئالدىدا پاكىت بولسۇن.
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• ترك الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر موجب لِلَّعْنِ والطرد من رحمة الله تعالى.
ياخشىلىققا بۇيرۇپ، يامانلىقتىن چەكلەشنى تەرك ئېتىش ئاللاھنىڭ لەنىتىگە ئۇچراشقا ۋە رەھمىتىدىن قوغلىنىشقا سەۋەب بولىدۇ.
• من علامات الإيمان: الحب في الله والبغض في الله.
• موالاة أعداء الله توجب غضب الله عز وجل على فاعلها.
• شدة عداوة اليهود والمشركين لأهل الإسلام، وفي المقابل وجود طوائف من النصارى يدينون بالمودة للإسلام؛ لعلمهم أنه دين الحق.
يەھۇدىيلار ۋە مۇشرىكلار مۇسۇلمانلارغا ئەشەددىي دۈشمەندۇر. شۇنىڭدەك ئىسلام دىنىنىڭ ھەق دىن ئىكەنلىكىنى بىلگەنلىكى ئۈچۈن ئىسلامغا دوستانە ھالدا يېقىنلىشىدىغان بىر بۆلۈك ناسارالارمۇ بار.
وَمَا لَنَا لَا نُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَمَا جَآءَنَا مِنَ ٱلۡحَقِّ وَنَطۡمَعُ أَن يُدۡخِلَنَا رَبُّنَا مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلصَّٰلِحِينَ
بىز پەيغەمبەرلەر ۋە ئۇلارنىڭ ئاللاھنىڭ ئازابىدىن قورقۇپ ئۇنىڭغا ئىتائەت قىلغان ئەگەشكۈچىلىرى بىلەن بىرلىكتە جەننەتكە كىرىشىنى ئۈمىد قىلىدىغان تۇرساق، بىز بىلەن بىزنىڭ ئاللاھقا ۋە مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ئېلىپ كەلگەن، ئاللاھ نازىل قىلغان ھەقىقەتكە بولغان .ئىمانىمىز ئارىسىدا توسالغۇ بولالايدىغان قانداق سەۋەب بار؟
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَأَثَٰبَهُمُ ٱللَّهُ بِمَا قَالُواْ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ وَذَٰلِكَ جَزَآءُ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
ئۇلار ئىمان ئېيتقانلىقى ۋە ھەقىقەتنى تونۇغانلىقلىرى ئۈچۈن ئاللاھ تائالا ئۇلارغا سارايلىرى ۋە دەرەخلىرى ئاستىدىن ئۆستەڭلەر ئېقىپ تۇرىدىغان جەننەتلەرنى مۇكاپات قىلىپ بەردى. ئۇلار ئۇ جەننەتلەردە مەڭگۈ قالىدۇ. مانا بۇ ھەقىقەتكە قەيتسىز ھەم شەرتسىز ئەگەشكەن ۋە بويسۇنغان مۇھسىنلەرگە بېرىلگەن مۇكاپاتتۇر.
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُحَرِّمُواْ طَيِّبَٰتِ مَآ أَحَلَّ ٱللَّهُ لَكُمۡ وَلَا تَعۡتَدُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُعۡتَدِينَ
ئەي مۇئمىنلەر! تەركى دۇنيالىق يۈزىسىدىن ياكى ئىبادەت دەپ قاراپ سىلەرگە ھالال قىلىنغان يېمەك-ئىچمەك، نىكاھ-تۇرمۇش قاتارلىق كۆڭۈل ھۇزۇرلىدىنىغان نەرسىلەرنى ئۆزۈڭلارغا ھارام قىلماڭلار. ئاللاھ سىلەرگە ھارام قىلغان ئىشلاردا چەكتىن ئاشماڭلار. ئاللاھ ھەقىقەتەن چەكتىن ئىشىپ كەتكۈچىلەرنى ياقتۇرمايدۇ، بەلكى ئۆچ كۆرىدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ حَلَٰلٗا طَيِّبٗاۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِيٓ أَنتُم بِهِۦ مُؤۡمِنُونَ
ئاللاھ تائالا سىلەرگە رىزىق قىلىپ بەرگەن نەرسىلەرنى ھالال، پاكلا بولىدىكەن يەۋېرىڭلار، ئەمما بۇلاپ ئېلىنغان ياكى نىجىس نەرسىلەرنى يېمەڭلار. ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنۇش ۋە چەكلىمىلىرىدىن يىراق تۇرۇش ئارقىلىق ئاللاھتىن قورقۇڭلار. چۈنكى سىلەر ئۇنىڭغا ئىمان ئېيتقان، سىلەرنىڭ ئۇنىڭغا بولغان ئىمانىڭلار ئۇنىڭغا تەقۋادار بولۇشۇڭلارنى تەلەپ قىلىدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
لَا يُؤَاخِذُكُمُ ٱللَّهُ بِٱللَّغۡوِ فِيٓ أَيۡمَٰنِكُمۡ وَلَٰكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا عَقَّدتُّمُ ٱلۡأَيۡمَٰنَۖ فَكَفَّٰرَتُهُۥٓ إِطۡعَامُ عَشَرَةِ مَسَٰكِينَ مِنۡ أَوۡسَطِ مَا تُطۡعِمُونَ أَهۡلِيكُمۡ أَوۡ كِسۡوَتُهُمۡ أَوۡ تَحۡرِيرُ رَقَبَةٖۖ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ ثَلَٰثَةِ أَيَّامٖۚ ذَٰلِكَ كَفَّٰرَةُ أَيۡمَٰنِكُمۡ إِذَا حَلَفۡتُمۡۚ وَٱحۡفَظُوٓاْ أَيۡمَٰنَكُمۡۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
ئەي مۇئمىنلەر! ئاللاھ تائالا مەقسەتسىز ھالدا ئېغىزىڭلاردىن چىقىپ كېتىپ قالغان قەسىمىڭلار تۈپەيلىدىن سىلەرنى جاۋابكارلىققا تارتمايدۇ. ئەمما سىلەر كۆڭلۈڭلاردا نىيەت قىلىپ، كەسكىن قارارىڭلار بىلەن قىلغان قەسىمىڭلارنى بۇزساڭلار، ئاللاھ تائالا بۇنىڭغا قارىتا سىلەردىن ھېساب ئالىدۇ. سىلەر ئۆز قارارىڭلار بىلەن ئېغىزىڭلاردىن چىقارغان قەسىمىڭلارنى بۇزغىنىڭلاردا يۇرتداشلىرىڭلارنىڭ ئوتتۇراھال يېمەكلىكىنى ئاساس قىلىپ ئون مىسكىننىڭ ھەربىرىگە يېرىم سادىن بىر ۋاخ يېمەك بېرىش ياكى ئۇلارغا نورمالدا كىيىم دەپ قارىلىدىغان كىيىملەردىن بىر قۇردىن كىيدۈرۈش ۋە ياكى بىر مۇئمىنە دېدەكنى ئازات قىلىشتىن ئىبارەت ئۈچ ئىشتىن قايسىبىرىنى قىلساڭلار، ئاللاھ گۇناھىڭلارنى كەچۈرۈم قىلىدۇ. قەسىمىگە كەففارەت بەرگۈچى ناۋادا بۇ ئۈچ ئىشنىڭ ھېچبىرىنى قىلالمىسا، بۇ ئىشلارنىڭ ئورنىدا ئۈچ كۈن روزا تۇتۇش ئارقىلىق كەففارەت بېرىدۇ. ئەي مۇئمىنلەر! بۇ مەزكۇر ھۆكۈم سىلەر ئاللاھ بىلەن قەسەم قىلغىنىڭلاردىن كېيىن بۇزغان قەسىمىڭلارنىڭ كەففارىتىدۇر. ئاللاھنىڭ نامى بىلەن يالغاندىن قەسەم قىلىشتىن، شۇنداقلا ئاللاھنىڭ نامى بىلەن كۆپ قەسەم قىلىۋېرىشتىن، مۇبادا قەسىمىڭلاردا تۇرماسلىق ياخشىراق بولماي قالسىلا قەسىمىڭلارنى بۇزۇشتىن ساقلىنىڭلار. ئەگەر قەسىمىڭلاردا تۇرماسلىق ياخشىراق بوپقالسا، ئاللاھ سىلەرگە قەسەمنىڭ كەففارىتىنىڭ قانداق بولىدىغانلىقىنى ئۇقتۇرغان پېتى قىلغان قەسىمىڭلارغا كەففارەت بېرىۋېتىپ، ياخشى بولغاننى قىلىڭلار. ئاللاھ تائالا سىلەرنىڭ بىلمىگەنلىرىڭلارنى بىلدۈرگەنلىكىگە قارىتا شۈكرى ئېيتسۇن دەپ سىلەرگە ھالالنى ۋە ھارامنى ئېنىق ئايرىيدىغان ئەھكاملىرىنى بايان قىلىدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡخَمۡرُ وَٱلۡمَيۡسِرُ وَٱلۡأَنصَابُ وَٱلۡأَزۡلَٰمُ رِجۡسٞ مِّنۡ عَمَلِ ٱلشَّيۡطَٰنِ فَٱجۡتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
ئەي مۇئمىنلەر! شەكسىزكى ئىنساننىڭ ھۇشىنى يوقىتىدىغان مەس قىلغۇچى نەرسە، ئىككىلا تەرەپنى مەلۇم دەرىجىدە بەدەل تۆلەتكۈزىدىغان دو تىكىش، مۇشرىكلار ھۆرمەت يۈزىسىدىن يېنىدا ماللارنى بوغۇزلايدىغان ياكى چوقۇنۇش ئۈچۈن تىكلىگەن تاش، ئۆزلىرى ئۈچۈن غەيىبتىن نېمىنىڭ تەقسىم قىلىنغانلىقىنى بىلىشنى ئۈمىد قىلىپ تاشلايدىغان پال ئوقلىرى، بۇ ئىشلارنىڭ ھەممىسى شەيتان پەردازلاپ كۆرسەتكەن گۇناھ ئىشلاردۇر. بۇ دۇنيادا بەختلىك تۇرمۇشقا، ئاخىرەتتە جەننەتنىڭ نېئمەتلىرىگە ئېرىشىشىڭلار ئۈچۈن بۇ ئشىلاردىن يىراق تۇرۇڭلار.
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• الأمر بتوخي الطيب من الأرزاق وترك الخبيث.
• عدم المؤاخذة على الحلف عن غير عزم للقلب، والمؤاخذة على ما كان عن عزم القلب ليفعلنّ أو لا يفعلنّ.
ئىنسان چىن كۆڭلىدىن نىيەت قىلمىغان ھالدا قىلىپ سالغان قەسىمىگە قارىتا جاۋابكارلىققا تارتىلمايدۇ، ئەمما چوقۇم ئۇنداق قىلىمەن ياكى مۇنداق قىلمايمەن دەپ كەسكىن قارارى بىلەن قىلغان قەسىمىگە قارىتا جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.
• بيان أن كفارة اليمين: إطعام عشرة مساكين، أو كسوتهم، أو عتق رقبة مؤمنة، فإذا لم يستطع المكفِّر عن يمينه الإتيان بواحد من الأمور السابقة، فليكفِّر عن يمينه بصيام ثلاثة أيام.
قەسەمنى بۇزغانلىقنىڭ كەففارىتى ئون مىسكىنگە يېمەك بېرىش ياكى ئۇلارغا كىيىم-كېچەك كىيدۈرۈش ۋە ياكى بىر مۇئمىنە دېدەكنى ئازات قىلىشتۇر. قەسىمىگە كەففارەت بەرگۈچى مۇبادا قەسىمىنى بۇزغانلىقىغا قارىتا يۇقىرىدا تىلغا ئېلىنغان ئىشلاردىن ھېچبىرىنى قىلالماي قالسا، ئۈچ كۈن روزا تۇتۇش ئارقىلىق قىلغان قەسىمىگە كەففارەت بېرىشى كېرەك.
إِنَّمَا يُرِيدُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَن يُوقِعَ بَيۡنَكُمُ ٱلۡعَدَٰوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ فِي ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِ وَيَصُدَّكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَعَنِ ٱلصَّلَوٰةِۖ فَهَلۡ أَنتُم مُّنتَهُونَ
ھەقىقەتەن شەيتان مەس قىلغۇچى نەرسىلەرنى ۋە قىمارنى چىرايلىق كۆرسىتىش ئارقىلىق ئاراڭلاردا دۈشمەنلىك ۋە ئۆچ-ئاداۋەت پەيدا قىلىش ھەمدە سىلەرنى ئاللاھنىڭ زىكرىدىن ۋە نامازدىن دىققىتىڭلارنى بۇرۇۋېتىشنىڭ كويىدا. ئەي مۇئمىنلەر! بۇ مۇنكەر ئىشلاردىن ئەمدى قول ئۈزەمسىلەر؟ شەكسىزكى، مۇشۇنداق قىلىش سىلەرگە لايىقتۇر. شۇڭا بۇ ئىشلاردىن يېنىڭلار.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَٱحۡذَرُواْۚ فَإِن تَوَلَّيۡتُمۡ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا عَلَىٰ رَسُولِنَا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
شەرىئەتنىڭ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنۇش ۋە چەكلىگەنلىرىدىن يىراق تۇرۇش ئارقىلىق ئاللاھقا ۋە پەيغەمبەرگە ئىتائەت قىلىڭلار، ئۇلارنىڭ ئەمىر-پەرمانلىرىغا خىلاپلىق قىلىشتىن ساقلىنىڭلار. ئەگەر سىلەر بۇنداق قىلىشتىن يۈز ئۆرۈسەڭلار، بىلىڭلاركى، پەيغەمبىرىمىزنىڭ ۋەزىپىسى ئاللاھ يەتكۈزۈشكە بۇيرۇغاننى يەتكۈزۈشتۇر. ئۇ ئەمەلىيەتتە يەتكۈزدى. ئەگەر توغرا يولدا بولساڭلار، ئۆز مەنپەئەتىڭلار ئۈچۈندۇر، يامانلىق قىلساڭلارمۇ ۋابالى ئۆزۈڭلارغىدۇر.
আরবি তাফসীরসমূহ:
لَيۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جُنَاحٞ فِيمَا طَعِمُوٓاْ إِذَا مَا ٱتَّقَواْ وَّءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ ثُمَّ ٱتَّقَواْ وَّءَامَنُواْ ثُمَّ ٱتَّقَواْ وَّأَحۡسَنُواْۚ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
ئاللاھقا ئىمان ئېيتقان ۋە ئۇنىڭغا يېقىنلىشىش مەقسىتىدە ياخشى ئەمەللەرنى قىلغان كىشىلەر ئەگەر ھاراق ھارام قىلىنغاندىن كېيىن ئاللاھنىڭ غەزىبىدىن قورقۇپ، ياخشى ئەمەللەرنى قىلىپ، ھارام ئىشلاردىن ساقلانغان بولسا، ئاندىن تاكى ئاللاھنى كۆرۈپ تۇرغاندەك ئىبادەت قىلىدىغان ھالەتكە كەلگەنگە قەدەر ئۇنى ئۆزلىرىگە كۆزەتچى قىلىشقا كۆڭۈل بۆلگەن بولسا، ھاراق ھارام قىلىنىشتىن ئىلگىرى ھاراق ئىچكەنلىكلىرىگە قارىتا گۇناھكار بولمايدۇ. ئاللاھ تائالا ئۆزىگە گوياكى كۆرۈپ تۇرغاندەك ئىبادەت قىلىدىغان كىشىلەرنى ياخشى كۆرىدۇ. چۈنكى بۇنداق ئىبادەتتە ھەر دائىم ئاللاھنىڭ كۆزىتىپ تۇرىدىغانلىقىدىن ئىبارەت تۇيغۇ بولىدۇ ۋە بۇ خىل تۇيغۇ مۇئمىننى ئەمەللەرنى ئېھسان بىلەن ئۆز لايىقىدا قىلىشقا ئېلىپ بارىدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَيَبۡلُوَنَّكُمُ ٱللَّهُ بِشَيۡءٖ مِّنَ ٱلصَّيۡدِ تَنَالُهُۥٓ أَيۡدِيكُمۡ وَرِمَاحُكُمۡ لِيَعۡلَمَ ٱللَّهُ مَن يَخَافُهُۥ بِٱلۡغَيۡبِۚ فَمَنِ ٱعۡتَدَىٰ بَعۡدَ ذَٰلِكَ فَلَهُۥ عَذَابٌ أَلِيمٞ
ئەي مۇئمىنلەر! ئاللاھ تائالا ئېھرامدىكى ھالىتىڭلاردا ئالدىڭلارغا كەلتۈرۈپ بەرگەن قۇرۇقلۇق ھايۋانلىرىدىن بەزىسى ئارقىلىق سىلەرنى سىنايدۇ. ئۇنىڭ كىچىكلىرىنى قۇرۇق قولمۇ تۇتۇۋالالايسىلەر، چوڭلىرىنى قىلىچ-نەيزىلىرىڭلار بىلەن ئوۋلايسىلەر. ئاللاھ تائالانىڭ بۇنداق قىلىشى، ئاللاھنىڭ ھەممىنى بىلىپ تۇرىدىغانلىقىغا ئىمانى كامىل بولغانلىقتىن ئۇنى كۆرمەي تۇرۇپمۇ قورقىدىغان، ئاندىن ئۆز ئەمىلى مەخپىي قالمايدىغان ياراتقۇچىسىدىن قورقۇپ ئوۋ ئوۋلاشتىن توختايدىغانلارنى بىلىشى ئۈچۈندۇر. كىمكى ئاللاھنىڭ چېگراسىنى ئېشىپ، ھەجگە ياكى ئۆمرىگە ئېھرام باغلىغان ھالەتتە ئوۋ ئوۋلايدىكەن، ئاللاھ تائالا چەكلىگەن ئىشلارنى قىلىشقا ئۇرۇنغانلىقى ئۈچۈن قىيامەت كۈنى ئۇنىڭغا دەرتلىك ئازاب بار.
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَقۡتُلُواْ ٱلصَّيۡدَ وَأَنتُمۡ حُرُمٞۚ وَمَن قَتَلَهُۥ مِنكُم مُّتَعَمِّدٗا فَجَزَآءٞ مِّثۡلُ مَا قَتَلَ مِنَ ٱلنَّعَمِ يَحۡكُمُ بِهِۦ ذَوَا عَدۡلٖ مِّنكُمۡ هَدۡيَۢا بَٰلِغَ ٱلۡكَعۡبَةِ أَوۡ كَفَّٰرَةٞ طَعَامُ مَسَٰكِينَ أَوۡ عَدۡلُ ذَٰلِكَ صِيَامٗا لِّيَذُوقَ وَبَالَ أَمۡرِهِۦۗ عَفَا ٱللَّهُ عَمَّا سَلَفَۚ وَمَنۡ عَادَ فَيَنتَقِمُ ٱللَّهُ مِنۡهُۚ وَٱللَّهُ عَزِيزٞ ذُو ٱنتِقَامٍ
ئەي مۇئمىنلەر! ھەجگە ياكى ئۆمرىگە ئېھرام باغلىغان ھالىتىڭلاردا قۇرۇقلۇق ھايۋانلىرىنى ئۆلتۈرمەڭلار. ئاراڭلاردىن كىمكى ئۇنى قەستەن ئۆلتۈرىدىكەن، ئۇنىڭغا بېرىلىدىغان جازا تۆگە ياكى كالا ۋە ياكى قويدىن ئۆزى ئۆلتۈرگەن ھايۋانغا تەڭ كېلىدىغان ھايۋاننى قۇربانلىق قىلىشى ۋاجىبتۇر. بۇنى مۇسۇلمانلار ئارىسىدىن ئادىل بولغان ئىككى كىشى بېكىتىدۇ. ئىككى كىشى بېكىتكەن بۇ ھايۋانغا مەككىگە ئەۋەتىلگەن قۇربانلىق ماللىرىغا ئوخشاش مۇئامىلە قىلىنىپ، ھەرەمنىڭ دائىرىسىدە بوغۇزلىنىدۇ ياكى شۇنىڭ قىممىتىدە ھەرەمنىڭ كەمبەغەللىرىدىن ھەربىرىگە يېرىم سادىن يېمەكلىك بېرىلىدۇ، ياكى ھەر يېرىم سا يېمەكلىكنىڭ بەدىلىگە بىر كۈن روزا تۇتىدۇ. بۇ جازالارنىڭ ھەممىسى شۇنىڭ ئۈچۈندۇركى، ئوۋ ئوۋلىغان ئادەم ئۆزى قىلغان جىنايەتنىڭ ۋابالىنى تېتىسۇن. ئېھرام باغلىغان ئادەم ھارام قىلىنىشتىن بۇرۇن ھەرەمنىڭ ئوۋ ھايۋانلىرىنى ئۆلتۈرگەن بولسا، ئاللاھ ئۇنى كەچۈرۈۋەتتى. ئەمما كىمكى ھارام قىلىنغاندىن كېيىنمۇ يەنە شۇ گۇناھنى تەكرار سادىر قىلىدىكەن، ئاللاھ تائالا ئۇنى بۇ قىلمىشىغا قارىتا ئازابلاش ئارقىلىق جازالايدۇ. ئاللاھ تائالا كۈچلۈكتۇر، قۇدرەتلىكتۇر. ئۇنىڭ كۈچلۈكلۈكىنىڭ بىر ئالامىتى شۇكى، ئۇ ئۆزىگە ئاسىيلىق قىلغانلارنى خالىسا جازالايدۇ، ئۇنى جازالاشتىن ھېچبىر كۈچ توسۇپ قالالمايدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• عدم مؤاخذة الشخص بما لم يُحَرَّم أو لم يبلغه تحريمه.
ئېھرام باغلىمىغان ياكى ئېھرام باغلىغۇچىلارنىڭ ئوۋ ئوۋلىشىنىڭ ھاراملىقى ھەققىدىكى ھۆكۈم يەتمىگەن ئادەم جازالانمايدۇ.
أُحِلَّ لَكُمۡ صَيۡدُ ٱلۡبَحۡرِ وَطَعَامُهُۥ مَتَٰعٗا لَّكُمۡ وَلِلسَّيَّارَةِۖ وَحُرِّمَ عَلَيۡكُمۡ صَيۡدُ ٱلۡبَرِّ مَا دُمۡتُمۡ حُرُمٗاۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِيٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ
ئاراڭلاردىن مۇقىم بولغانلارنىڭ مەنپەئەتلىنىشى ياكى سەپەر ئۈستىدىكىلەرنىڭ ئۇزۇق ئېلىۋېلىشى ئۈچۈن ئاللاھ تائالا سىلەرگە سۇ ھايۋانلىرىنى ۋە دېڭىز سىلەرگە تىرىك ياكى ئۆلۈك ھالەتتە چىقىرىپ بەرگەن ھايۋانلارنى ئوۋلاشنى ھالال قىلدى. ئەمما ھەجگە ياكى ئۆمرىگە ئېھرام باغلىغان ۋاقتىڭلاردا قۇرۇقلۇق ھايۋانلىرىنى ئوۋلاشنى ھارام قىلدى. ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنۇش ۋە چەكلىمىلىرىدىن ساقلىنىش ئارقىلىق ئۇنىڭدىن قورقۇڭلار. ئۇ يەككە-يېگانە زاتتۇركى، قىيامەت كۈنى چوقۇم ئۇنىڭ ئالدىغا بارىسىلەر، ئاندىن ئۇ ئەمەللىرىڭلارغا يارىشا سىلەرگە جازا-مۇكاپات بېرىدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
۞ جَعَلَ ٱللَّهُ ٱلۡكَعۡبَةَ ٱلۡبَيۡتَ ٱلۡحَرَامَ قِيَٰمٗا لِّلنَّاسِ وَٱلشَّهۡرَ ٱلۡحَرَامَ وَٱلۡهَدۡيَ وَٱلۡقَلَٰٓئِدَۚ ذَٰلِكَ لِتَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَأَنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٌ
ئاللاھ تائالا ھۆرمەتلىك قىلغان ئۆي كەبىنى مەككىلىكلەر ئۈچۈن تايانچ قىلىپ بەردى. شۇ ئۆينىڭ سەۋەبىدىن ئۇلارنىڭ ناماز، ھەج ۋە ئۆمرىدىن ئىبارەت دىنىي مەنپەئەتلىرى كاپالەتكە ئىگە بولسا، ھەرەمدە خاتىرجەملىككە ئېرىشىش ھەمدە تەرەپ-تەرەپتىن ھەرخىل مېۋە-چېۋىلەرنىڭ ئېلىپ كېلىنىشى ئارقىلىق دۇنيالىق مەنپەئەتلىرىمۇ كاپالەتكە ئىگە بولىدۇ. ئاللاھ تائالا ئۇلارنى باشقىلارنىڭ ھۇجۇمىدىن ئەمىنلىككە ئىگە قىلىش ئۈچۈن زۇلقەئدە، زۇلھەججە، مۇھەررەم ۋە رەجەب ئايلىرىنى ھۆرمەتلىك قىلدى. قۇربانلىق ماللارنى ۋە ئىگىلىرىنىڭ يول بويى باشقىلارنىڭ ھۇجۇمىغا ئۇچرىشىدىن ئەمىنلىكىنى كاپالەتكە ئىگە قىلىش ئۈچۈن قۇربانلىق ماللار ئىكەنلىكىنى ئۇقتۇرىدىغان بەلگىلەر ئېسىلغان تۆگىلەرنىمۇ ھۆرمەتلىك قىلدى. ئاللاھ تائالانىڭ سىلەرگە بۇنچىۋالا ياخشىلىقلارنى قىلىشى، ئۇنىڭ شەكسىزكى ئاسمانلاردىكى ۋە زېمىندىكى ھەممە نەرسىلەرنى ئېنىق بىلىپ تۇرىدىغانلىقىنى، شۇنداقلا ئۇنىڭ ھەربىر ئىشنى بىلگۈچى ئىكەنلىكىنى بىلىپ قېلىشىڭلار ئۈچۈندۇر. دېمەك، ئاللاھ تائالانىڭ ئاشۇ ھۆكۈملەرنى يولغا قويۇشى سىلەرگە مەنپەئەتلەرنى كەلتۈرۈش ۋە زىيان كېلىشتىن بۇرۇن ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈندۇركى، بۇ، ئاللاھ تائالانىڭ بەندىلەرگە نېمىلەرنىڭ پايدىلىق ئىكەنلىكىنى بىلىدىغانلىقىنىڭ ئىسپاتىدۇر.
আরবি তাফসীরসমূহ:
مَّا عَلَى ٱلرَّسُولِ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُۗ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تُبۡدُونَ وَمَا تَكۡتُمُونَ
پەيغەمبەرنىڭ ۋەزىپىسى پەقەت ئاللاھ تائالا يەتكۈزۈشكە بۇيرۇغاننى يەتكۈزۈشتۇر. ئۇنىڭ كىشىلەرنى توغرا يولغا مۇۋەپپەق قىلىش مەجبۇرىيىتى يوق. چۈنكى بۇنداق قىلىش يالغۇز بىر ئاللاھنىڭ قولىدىدۇر. ئاللاھ تائالا سىلەرنىڭ ھىدايەتتىن ياكى گۇمراھلىقتىن ئاشكارا قىلغىنىڭلارنىمۇ، يوشۇرۇن قىلغىنىڭلارنىمۇ بىلىپ تۇرىدۇ ۋە چوقۇم شۇنىڭغا قارىتا سىلەرگە جازا-مۇكاپات بېرىدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قُل لَّا يَسۡتَوِي ٱلۡخَبِيثُ وَٱلطَّيِّبُ وَلَوۡ أَعۡجَبَكَ كَثۡرَةُ ٱلۡخَبِيثِۚ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ يَٰٓأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
ئەي پەيغەمبەر! نىجىس نەرسىلەرنىڭ كۆپلۈكى سېنى ئۆزىگە جەلب قىلغان تەقدىردىمۇ، ھەر قانداق نىجىس نەرسە ھېچقانداق پاكىزە نەرسىگە تەڭ بولالمايدۇ. چۈنكى نىجىس نەرسنىڭ كۆپلۈكى ئۇنىڭ ياخشىلىقىنى كۆرسەتمەيدۇ. ئەي ئەقىل ئىگىلىرى! جەننەتكە ئېرىشىشىڭلار ئۈچۈن نىجىس نەرسىلەرنى تاشلاپ، پاكىزە بولغاننى قىلىش ئارقىلىق ئاللاھتىن قورقۇڭلار.
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَسۡـَٔلُواْ عَنۡ أَشۡيَآءَ إِن تُبۡدَ لَكُمۡ تَسُؤۡكُمۡ وَإِن تَسۡـَٔلُواْ عَنۡهَا حِينَ يُنَزَّلُ ٱلۡقُرۡءَانُ تُبۡدَ لَكُمۡ عَفَا ٱللَّهُ عَنۡهَاۗ وَٱللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٞ
ئەي مۇئمىنلەر! سىلەرگە زۆرۈرىيىتى بولمىغان، دىنىي ئىشىڭلارغىمۇ ياردىمى تەگمەيدىغان، ھۆكمى ئاشكارىلانسا مۇشەققەتلىك بولغانلىقى ئۈچۈن سىلەرنى خاپا قىلىپ قويىدىغان ئىشلار ھەققىدە پەيغەمبىرىڭلاردىن سوراۋەرمەڭلار. ناۋادا سىلەر پەيغەمبەرگە ۋەھىي نازىل بولۇۋاتقان ۋاقىتتا سوراشتىن چەكلەنگەن بۇ نەرسىلەر ھەققىدە سوراپ قالساڭلار، ئۇ ئىش سىلەرگە ئېنىق بايان قىلىنىدۇ. ئۇ ئىشلارنى بايان قىلىش ئاللاھ تائالاغا ئاساندۇر. قۇرئان كەرىم سۈكۈت قىلغان نەرسىلەردىن ئاللاھ تائالا ئۆتۈۋەتكەن بولۇپ، ئۇ نەرسىلەر ھەققىدە سوراپ يۈرمەڭلار. چۈنكى سىلەر ئۇ ھەقتە سوراپ قالساڭلار، سىلەرگە ئۇنىڭ ھۆكمىگە ئەمەل قىلىش تەلىپى نازىل بولىدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
مَا جَعَلَ ٱللَّهُ مِنۢ بَحِيرَةٖ وَلَا سَآئِبَةٖ وَلَا وَصِيلَةٖ وَلَا حَامٖ وَلَٰكِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَۖ وَأَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ
ئاللاھ تائالا چاھارىپايلارنى ھالال قىلدى، مۇشرىكلار بۇتلىرىنى دەپ ئۆزلىرىگە ھارام قىلغان بەھىيرەنى ھارام قىلغىنى يوق. بەھىيرە مەلۇم ساندا بوتىلاقلىغاندىن كېيىن قۇلاقلىرى كېسىلىپ قويۇۋېتىلىدىغان تۆگىدۇر. سائىبەنىمۇ ھارام قىلغىنى يوق. سائىبە مەلۇم ياشقا كىرگەندە بۇتلىرىغا ئاتاپ قويۇۋېتىلىدىغان تۆگىدۇر. ۋەسىيلەنىمۇ ھارام قىلغىنى يوق. ۋەسىيلە بولسا ئارقا-ئارقىدىن چىشى بوتىلاقلىغان تۆگىدۇر. ھامىينىمۇ ھارام قىلمىدى. ھامىي نەسلىدىن بىر قانچە بوتىلاق توغۇلغان بۇغرا تۆگىدۇر. لېكىن كاپىرلار يالغاندىن بوھتان توقۇپ، ئاللاھ تائالا مەزكۇر ھايۋانلارنى ھارام قىلغان دېيىشتى. كاپىرلارنىڭ كۆپىنچىسى توغرا-خاتانى، ھالال-ھارامنى پەرقلەندۈرەلمەيدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• الأصل في شعائر الله تعالى أنها جاءت لتحقيق مصالح العباد الدنيوية والأخروية، ودفع المضار عنهم.
ئاللاھنىڭ شەرىئەتلىرىدىكى پىرىنسىپ، ئۇنىڭ بەندىلەرنىڭ بۇ دۇنيالىق ۋە ئاخىرەتلىك مەنپەئەتلىرىنى ئەمەلىيلەشتۈرۈش ۋە ئۇلاردىن زىياننى توسۇپ قېلىش ئۈچۈن كەلگەنلىكىدۇر.
• عدم الإعجاب بالكثرة، فإنّ كثرة الشيء ليست دليلًا على حِلِّه أو طِيبه، وإنما الدليل يكمن في الحكم الشرعي.
كۆپلۈككە مەپتۇن بولماسلىق. چۈنكى بىر نەرسىنىڭ كۆپلۈكى ئۇنىڭ ھالاللىقى ياكى پاكىزەلىكىنىڭ دەلىلى ئەمەس. دەلىل دېگەن پەقەتلا شەرىئەتنىڭ ھۆكۈملىرىدە بولىدۇ.
وَإِذَا قِيلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ إِلَىٰ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَإِلَى ٱلرَّسُولِ قَالُواْ حَسۡبُنَا مَا وَجَدۡنَا عَلَيۡهِ ءَابَآءَنَآۚ أَوَلَوۡ كَانَ ءَابَآؤُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ شَيۡـٔٗا وَلَا يَهۡتَدُونَ
بىر قىسىم چاھارىپايلارنى ھارام قىلىش ئارقىلىق ئاللاھ تائالاغا يالغاننى توقۇغۇچى بۇ مۇشرىكلارغا: ھالال-ھارامنى تونۇشۇڭلار ئۈچۈن ئاللاھ تائالا نازىل قىلغان قۇرئان كەرىمگە ۋە پەيغەمبەرنىڭ سۈننىتىگە ئەمەل قىلىڭلار دېيىلسە، ئۇلار: بىزگە ئىلگىرىكىلەردىن مىراس ئالغان ئېتىقادلار ۋە سۆز-ھەرىكەتلەر يېتەرلىك، دېيىشىدۇ. ئۇلارنىڭ ئىلگىرىكى ئەجدادلىرى ھېچنەرسە بىلمەيدىغان ۋە توغرىنى تاپالمىغان تۇرسا، قانداقسىگە ئۇلاردىن قالغان نەرسە ئۇلارغا يەتكۈدەك؟ ئۇلار پەقەت ئۆزلىرىدىنمۇ نادان ۋە ئازغۇنراق بولغانلارغا ئەگىشىدۇ. شۇڭا ئۇلارنىڭ ئۆزلىرىمۇ نادان، ئازغۇنلاردۇر.
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ عَلَيۡكُمۡ أَنفُسَكُمۡۖ لَا يَضُرُّكُم مَّن ضَلَّ إِذَا ٱهۡتَدَيۡتُمۡۚ إِلَى ٱللَّهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
ئەي ئىمان ئېيتقان مۇئمىنلەر! ئۆزۈڭلارغا كۆڭۈل بۆلۈڭلاركى، نەپسىڭلارنى ئىسلاھ قىلىدىغان ئىشلارنى قىلىشقا ئەھمىيەت بېرىڭلار. توغرا يولدىلا بولىدىكەنسىلەر، كىشىلەردىن ئېزىپ كېتىپ، چاقىرىقىڭلارغا ئاۋاز قوشمىغانلار سىلەرگە زىيان يەتكۈزەلمەيدۇ. باشقىلارنى ياخشىلىققا بۇيرۇپ، يامانلىقتىن چەكلىگەنلىكىڭلار سىلەرنىڭ توغرا يولدا ئىكەنلىكىڭلارنىڭ ئالامىتىدۇر. قىيامەت كۈنى يالغۇز ئاللاھنىڭ دەرگاھىغا قايتىسىلەر. ئاندىن ئاللاھ سىلەرگە دۇنيادا قىلغانلىرىڭلارنى ئېيتىپ بېرىدۇ ۋە سىلەرنى شۇنىڭغا قارىتا جازا-مۇكاپاتقا تارتىدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ شَهَٰدَةُ بَيۡنِكُمۡ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ حِينَ ٱلۡوَصِيَّةِ ٱثۡنَانِ ذَوَا عَدۡلٖ مِّنكُمۡ أَوۡ ءَاخَرَانِ مِنۡ غَيۡرِكُمۡ إِنۡ أَنتُمۡ ضَرَبۡتُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَأَصَٰبَتۡكُم مُّصِيبَةُ ٱلۡمَوۡتِۚ تَحۡبِسُونَهُمَا مِنۢ بَعۡدِ ٱلصَّلَوٰةِ فَيُقۡسِمَانِ بِٱللَّهِ إِنِ ٱرۡتَبۡتُمۡ لَا نَشۡتَرِي بِهِۦ ثَمَنٗا وَلَوۡ كَانَ ذَا قُرۡبَىٰ وَلَا نَكۡتُمُ شَهَٰدَةَ ٱللَّهِ إِنَّآ إِذٗا لَّمِنَ ٱلۡأٓثِمِينَ
ئەي مۇئمىنلەر! سىلەرنىڭ بىرىڭلار ئۆلۈمنىڭ بىرەر ئالامىتى كۆرۈلگەنلىكى سەۋەبتىن ئۆزىگە ئۆلۈم يېقىنلاشقانلىقىنى ھېس قىلسا، ۋەسىيىتىگە مۇسۇلمانلاردىن ئادىل ئىككى كىشىنى ياكى مۇسۇلمانلاردىن تېپىلماي قالسا، زۆرۈر بولغاندا كاپىر بولسىمۇ ئىككى ئەرنى گۇۋاھچى قىلسۇن! مۇبادا سىلەر سەپەردىكى ۋاقتىڭلار ئۆلۈم كەپقېلىپ، ئۇ ئىككەيلەننىڭ گۇۋاھلىقىدىن گۇمانلىنىپ قالساڭلار، ئۇلارنى بىرەر نامازدىن كېيىن قەسەم قىلدۇرۇڭلار. ئۇلارمۇ ئاللاھتىن كەلگەن بۇ نېسىۋىنى ھېچنەرسىگە تېگىشمەيدىغانلىقىغا، بۇ ئىشتا ھېچبىر يېقىنغا يانباسمايدىغانلىقىغا، ئۆزلىرىدىكى ئاللاھنىڭ گۇۋاھلىقىنى يوشۇرمايدىغانلىقىغا ۋە ئۆزلىرىنىڭ مۇبادا مۇشۇ ئىشلارنى قىپسالسا، ئاللاھقا ئاسىيلىق قىلغان گۇناھكارلاردىن بولىدىغانلىقىغا قەسەم قىلسۇن.
আরবি তাফসীরসমূহ:
فَإِنۡ عُثِرَ عَلَىٰٓ أَنَّهُمَا ٱسۡتَحَقَّآ إِثۡمٗا فَـَٔاخَرَانِ يَقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَحَقَّ عَلَيۡهِمُ ٱلۡأَوۡلَيَٰنِ فَيُقۡسِمَانِ بِٱللَّهِ لَشَهَٰدَتُنَآ أَحَقُّ مِن شَهَٰدَتِهِمَا وَمَا ٱعۡتَدَيۡنَآ إِنَّآ إِذٗا لَّمِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
بۇ ئىككى گۇۋاھچى قەسەم قىلىپ بولغاندىن كېيىن گۇۋاھلىقتا ياكى قەسەمدە يالغانچىلىق قىلغانلىقى ياكى خىيانەت قىلغانلىقى مەلۇم بولسا، بۇلارنىڭ ئورنىغا كىشىلەردىن مېيىتكە ئەڭ يېقىن بولغان باشقا ئىككى كىشى توغرا رەۋىشتە گۇۋاھلىق بەرسۇن ياكى قەسەم قىلسۇن. بۇ ئىككەيلەن ئىلگىرىكى ئىككەيلەننىڭ يالغانچىلىقى ۋە خىيانىتىگە بەرگەن گۇۋاھلىقىنىڭ، ئۇلارنىڭ ئۆزلىرىنىڭ راستچىللىقى ۋە ئامانەتچانلىقىغا بەرگەن گۇۋاھلىقىدىنمۇ توغرىراق ئىكەنلىكىگە ئاللاھنىڭ نامى بىلەن قەسەم قىلىپ: بىز يالغان قەسەم قىلمىدۇق، ئەگەر بىز يالغان قەسەم قىلغان بولساق، چوقۇمكى ئاللاھنىڭ چېگرالىرىدىن ئاشقان زالىملاردىن بولۇپ كېتەيلى، دېسۇن.
আরবি তাফসীরসমূহ:
ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَن يَأۡتُواْ بِٱلشَّهَٰدَةِ عَلَىٰ وَجۡهِهَآ أَوۡ يَخَافُوٓاْ أَن تُرَدَّ أَيۡمَٰنُۢ بَعۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱسۡمَعُواْۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡفَٰسِقِينَ
بۇ ئىككەيلەننىڭ گۇۋاھلىقىدا گۇمانلىنىپ قالغان چاغدا ئۇلارنى نامازدىن كېيىن قەسەم قىلدۇرۇش ۋە ئۇلارنىڭ گۇۋاھلىقىنى رەت قىلىشتىن ئىبارەت يۇقىرىدا تىلغا ئېلىنغان بۇ ئۇسۇل، گۇۋاھچىلارنى گۇۋاھلىقنى شەرىئەت كۆرسەتكەن رەۋىشتە بېرىدىغان قىلىشقا ئەڭ يېقىن ئۇسۇلدۇر. بۇنداق بولغاندا ئۇلار گۇۋاھلىقنى بۇرمىلىمايدۇ، ياكى ئالماشتۇرۇۋەتمەيدۇ ۋە ياكى خىيانەت قىلمايدۇ. شۇنداقلا بۇ ئۇسۇل گۇۋاھلىق بەرمەكچى بولغان ئىككى كىشىنى، ئۆزلىرىنىڭ گۇۋاھلىقىنى مىراسخورلار رەت قىلىپ، بۇلارنىڭ دەل ئەكسىچە گۇۋاھلىق بېرىشى ئارقىلىق رەسۋاچىلىققا قېلىشتىن ئەنسىرەيدىغان ھالەتكە كەلتۈرۈشكە ئەڭ يېقىنۇر. ھەممىڭلار گۇۋاھلىق بېرىشتە ۋە قەسەمدە يالغانچىلىق ۋە خىيانەتنى تاشلاپ ئاللاھتىن قورقۇڭلار، بۇيرۇلغان ئەمىر-پەرمانلارنى قوبۇل قىلىش بىلەن بىرگە ئاڭلاڭلار. ئاللاھ تائالا ئۆزىنىڭ ئىتائىتىدىن چىققۇچىلارنى مۇۋەپپىقىيەتكە ئېرىشتۈرمەيدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• إذا ألزم العبد نفسه بطاعة الله، وأمر بالمعروف ونهى عن المنكر بحسب طاقته، فلا يضره بعد ذلك ضلال أحد، ولن يُسْأل عن غيره من الناس، وخاصة أهل الضلال منهم.
بەندە ئاللاھقا ئىتائەت قىلىش ئارقىلىق نەپسىنى يېڭەلىسە، قولىدىن كېلىشىچە ياخشىلىققا بۇيرۇپ، يامانلىقتىن توسسا، ئۇنىڭغا بىراۋنىڭ ئازغۇنلۇقى ھېچقانداق زىيان يەتكۈزەلمەيدۇ ۋە باشقىلارنىڭ، بولۇپمۇ ئازغۇنلارنىڭ ئىشىدا جاۋابكارلىققا تارتىلمايدۇ.
۞ يَوۡمَ يَجۡمَعُ ٱللَّهُ ٱلرُّسُلَ فَيَقُولُ مَاذَآ أُجِبۡتُمۡۖ قَالُواْ لَا عِلۡمَ لَنَآۖ إِنَّكَ أَنتَ عَلَّٰمُ ٱلۡغُيُوبِ
ئەي ئىنسانلار! ئاللاھ تائالا قىيامەت كۈنى بارلىق پەيغەمبەرلەرنى توپلاپ ئۇلاردىن: مەن سىلەرنى پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتكەن قەۋملىرىڭلار سىلەرگە قانداق پوزىتسىيەدە بولغان ئىدى؟، دەپ سورايدۇ. ئۇلار جاۋابنى ئاللاھقا تاپشۇرۇپ: ئەي رەببىمىز! بىز بىلمەيمىز، شەكسىزكى بارچە ئىلىم ساڭا ئائىتتۇر. چوقۇمكى يالغۇز سەنلا غەيبىي ئىشلارنى بىلىدىغان زاتتۇرسەن، دەيدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
إِذۡ قَالَ ٱللَّهُ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ ٱذۡكُرۡ نِعۡمَتِي عَلَيۡكَ وَعَلَىٰ وَٰلِدَتِكَ إِذۡ أَيَّدتُّكَ بِرُوحِ ٱلۡقُدُسِ تُكَلِّمُ ٱلنَّاسَ فِي ٱلۡمَهۡدِ وَكَهۡلٗاۖ وَإِذۡ عَلَّمۡتُكَ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَۖ وَإِذۡ تَخۡلُقُ مِنَ ٱلطِّينِ كَهَيۡـَٔةِ ٱلطَّيۡرِ بِإِذۡنِي فَتَنفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيۡرَۢا بِإِذۡنِيۖ وَتُبۡرِئُ ٱلۡأَكۡمَهَ وَٱلۡأَبۡرَصَ بِإِذۡنِيۖ وَإِذۡ تُخۡرِجُ ٱلۡمَوۡتَىٰ بِإِذۡنِيۖ وَإِذۡ كَفَفۡتُ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ عَنكَ إِذۡ جِئۡتَهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡهُمۡ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٞ
ئۆز ۋاقتىدىكى ئەھۋالنى ئەسلىگىنكى، ئاللاھ تائالا ئىيسا ئەلەيھىسسالامغا خىتاب قىلىپ: ئەي مەريەم ئوغلى ئىيسا! مەن سېنى ئاتىسىز ياراتقىنىمدا ساڭا قىلغان ئىلتىپاتىمنى ئەسلىگىن، ئاناڭ مەريەمنى ئۆز زامانىسىدىكى ئاياللاردىن ئۈستۈن قىلغىنىمدىكى ئىلتىپاتىمنى ئەسلىگىن، سېنى جىبرىئىل ئەلەيھىسسالام ئارقىلىق كۈچلەندۈرگىنىمدىكى نېئمىتىمنى ئەسلىگىنكى، سەن ئەمچەكتىكى بوۋاق ھالىتىڭدىمۇ كىشىلەرنى ئاللاھقا دەۋەت قىلىپ ئۇلارغا سۆزلەيتتىڭ، قۇرامىڭغا يەتكەن ۋاقىتتىمۇ مېنىڭ سېنى ئۇلارغا پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتكەنلىكىم، شۇنداقلا ساڭا خەت يېزىشنى ئۆگىتىش ئارقىلىق ئاتا قىلغان نېئمەتلىرىم ھەققىدە سۆزلەيتتىڭ. مەن ساڭا مۇساغا نازىل قىلىنغان تەۋراتنى ۋە ئۆزۈڭگە نازىل قىلىنغان ئىنجىلنى ئۆگەتتىم، ساڭا شەرىئەتنىڭ سىرلىرىنى، پايدىلىرىنى ۋە ھېكمەتلىرىنى ئۆگەتتىم. سېنىڭ لايدىن قۇشنىڭ ئوخشىشىنى شەكىللەندۈرەلىگەنلىكىڭ، ئاندىن ئۇنىڭغا پۈۋلىگىنىڭدىن كېيىن ئۇنىڭ قۇشقا ئايلانغانلىقى، تۇغما كور كىشىنى داۋالاپ ساقايتالىغانلىقىڭ، ئاۋلاق كىشىنى داۋالىغىنىڭدا ئۇنىڭ سەللىمازا ساقىيىپ كەتكەنلىكى، ئۆلۈكلەرنى تىرگۈزۈپ بېرىش ھەققىدە ئاللاھقا قىلغان دۇئايىڭ ئارقىلىق ئۇلارنىڭ تىرىلگەنلىكى ساڭا بەرگەن نېئمەتلىرىمدىندۇركى، بۇلارنىڭ ھەممىسى مېنىڭ ئەمرىم بىلەن ۋۇجۇدقا چىققان. ساڭا بەرگەن نېئمەتلىرىمدىن يەنە بىرى شۇكى، سەن بەنىي ئىسرائىلغا روشەن مۆجىزىلەرنى ئېلىپ كەلگىنىڭدە ئۇلار سېنى ئۆلتۈرمەكچى بولۇۋېدى، بىز سېنى ئۇلارنىڭ سۇيىقەستىدىن قوغداپ قالدۇق. ئۇلارنىڭ بۇنداق قىلىشى ئۇ مۆجىزىلەرنى ئىنكار قىلغانلىقلىرى تۈپەيلىدىن بولۇپ، ئۇلار: ئىيسا ئېلىپ كەلگەن بۇ ئىش ئوپئوچۇق سېھىردىن باشقا نەرسە ئەمەس، دېيىشتى.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَإِذۡ أَوۡحَيۡتُ إِلَى ٱلۡحَوَارِيِّـۧنَ أَنۡ ءَامِنُواْ بِي وَبِرَسُولِي قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَٱشۡهَدۡ بِأَنَّنَا مُسۡلِمُونَ
ساڭا قىلغان ئىلتىپاتىمنى ئەسلىگىنكى، ھەۋارىيلارغا ماڭا ۋە ساڭا ئىمان ئېيتىشنى ئىلھام قىلغىنىمدا ئۇلارنى ساڭا ياردەمچى قىلىپ بەردىم. شۇنىڭ بىلەن ئۇلار بۇ ئەمىرگە بويسۇنۇپ: بىز ئىمان ئېيتتۇق، ئەي رەببىمىز! بىزنىڭ ساڭا بويسۇنغان مۇسۇلمانلار ئىكەنلىكىمىزگە گۇۋاھ بولغىن، دەپ ئىنكاس بىلدۈرۈشتى.
আরবি তাফসীরসমূহ:
إِذۡ قَالَ ٱلۡحَوَارِيُّونَ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ هَلۡ يَسۡتَطِيعُ رَبُّكَ أَن يُنَزِّلَ عَلَيۡنَا مَآئِدَةٗ مِّنَ ٱلسَّمَآءِۖ قَالَ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
ئەينى چاغدىكى ئىشنى ئەسلىگىنكى، ھەۋارىيلار: رەببىڭگە دۇئا قىلساڭ، ئۇ ئاسماندىن بىر داستىخان چۈشۈرۈپ بېرەلەمدۇ؟ دېدى. ئىيسا بۇنىڭغا قارىتا ئۇلارنى ئاللاھتىن قورقۇشقا ۋە سورىغان ئىشنى تەلەپ قىلىشتىن يېنىشقا بۇيرۇش ئارقىلىق جاۋاب بەردى. چۈنكى بۇ تىلەك سەۋەبىدىن ئۇلارغا بىر سىناق كەپقېلىش ئېھتىمالى بار ئىدى. ئىيسا ئۇلارغا دېدىكى: ئەگەر مۇئمىن بولساڭلار، رىزىق تىلەشتە پەرۋەردىگارىڭلارغا تەۋەككۈل قىلىڭلار، دېدى.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قَالُواْ نُرِيدُ أَن نَّأۡكُلَ مِنۡهَا وَتَطۡمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعۡلَمَ أَن قَدۡ صَدَقۡتَنَا وَنَكُونَ عَلَيۡهَا مِنَ ٱلشَّٰهِدِينَ
ھەۋارىيلار ئىيسا ئەلەيھىسسالامغا: بىز بۇ داستىخاننىڭ نازۇ-نېئمەتلىرىدىن يېيىش ئارقىلىق ئاللاھنىڭ كامالى قۇدرىتىگە ۋە سېنىڭ ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرى ئىكەنلىكىڭگە كۆڭلىمىزنىڭ تەسكىن تېپىشىنى، شۇنىڭ بىلەن سېنىڭ ئاللاھنىڭ دەرگاھىدىن ئېلىپ كەلگەنلىرىڭدە راستچىل ئىكەنلىكىڭنى ھەقىقىي بىلىپ، كىشىلەردىن ھېچكىم كۆرۈپ باقمىغان بۇ مۆجىزىگە شاھىت بولۇشنى خالايمىز، دېدى.
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• إثبات جمع الله للخلق يوم القيامة جليلهم وحقيرهم.
يۇقىرىدىكى ئايەتلەر ئاللاھ تائالانىڭ قىيامەت كۈنى چوڭ-كىچىك پۈتكۈل مەخلۇقاتلىرىنى توپلايدىغانلىقىنىڭ ئىسپاتىدۇر.
• إثبات بشرية المسيح عليه السلام وإثبات آياته الحسية من إحياء الموتى وإبراء الأكمه والأبرص التي أجراها الله على يديه.
ئىيسا ئەلەيھىسسالامنىڭ ئىنسان ئىكەنلىكىنىڭ ھەمدە ئاللاھ تائالا ئۇنىڭ قولى ئارقىلىق ۋۇجۇدقا چىقارغان ئۆلۈكنى تىرگۈزۈش، تۇغما كورنى ۋە بەرەس كېسلىنى ساقايتىشتىن ئىبارەت ھېسسىي مۆجىزىلىرىنىڭ ئىسپاتىدۇر.
• بيان أن آيات الأنبياء تهدف لتثبيت الأتباع وإفحام المخالفين، وأنها ليست من تلقاء أنفسهم، بل تأتي بإذن الله تعالى.
پەيغەمبەرلەرگە بېرىلگەن مۆجىزىلەردىن ئەگەشكۈچىلەرنىڭ ئىمانىنى چىڭىتىش ۋە قارشى تەرەپنى مات قىلىش نىشان قىلىنغانلىقىنى ھەمدە بۇ مۆجىزىلەرنىڭ پەيغەمبەرلەر تەرىپىدىن ئەمەس، بەلكى ئاللاھنىڭ ئەمرى بىلەن مەيدانغا كەلگەنلىكىنى مۇئەييەنلەشتۈرىدۇ.
قَالَ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَ ٱللَّهُمَّ رَبَّنَآ أَنزِلۡ عَلَيۡنَا مَآئِدَةٗ مِّنَ ٱلسَّمَآءِ تَكُونُ لَنَا عِيدٗا لِّأَوَّلِنَا وَءَاخِرِنَا وَءَايَةٗ مِّنكَۖ وَٱرۡزُقۡنَا وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ
ئىيسا ئەلەيھىسسالام ئۇلارنىڭ تەلىپىگە جاۋابەن ئاللاھقا مۇنداق دۇئا قىلىدۇ: پەرۋەردىگارىمىز! بىزگە ئۈستىدە تاماق بار بىر داستىخان چۈشۈرۈپ بەرگىن، بىز ساڭا شۈكۈر ئېيتىش يۈزىسىدىن ئۇ كۈننى سېنى ئۇلۇغلايدىغان بايرام قىلىمىز، بۇ داستىخان سېنىڭ يەككە-يېگانىلىكىڭگە ۋە مەن بىلەن ئەۋەتىلگەن دىننىڭ راستلىقىغا پاكىت بوپقالىدۇ. بىزگە ساڭا قۇلچىلىق قىلىشقا ياردىمى بولىدىغان رىزىقلارنى بەرگىن. ئەي رەببىمىز! سەن رىزىقلاندۇرغۇچىلارنىڭ ئەڭ ياخشىسىسەن.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قَالَ ٱللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا عَلَيۡكُمۡۖ فَمَن يَكۡفُرۡ بَعۡدُ مِنكُمۡ فَإِنِّيٓ أُعَذِّبُهُۥ عَذَابٗا لَّآ أُعَذِّبُهُۥٓ أَحَدٗا مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
ئاللاھ تائالا ئىيسا ئەلەيھىسسالامنىڭ دۇئاسىنى ئىجابەت قىلىپ مۇنداق دېدى: مەن سىلەر چۈشۈرۈشنى تەلەپ قىلغان داستىخاننى چوقۇم چۈشۈرۈپ بېرىمەن. كىمكى داستىخان چۈشۈرۈلگەندىن كېيىن كاپىر بولىدىكەن، پەقەت ئۆزىگىلا مالامەت قىلسۇن، ئۇنى شۇنداق قاتتىق ئازابلايمەنكى، ھېچ كىمنى ئۇنداق ئازابلىمايمەن. چۈنكى ئۇنىڭ روشەن مۆجىزىنىڭ شاھىدى بولۇپ تۇرۇپمۇ كاپىر بولغانلىقى قارشىلىشىش كۇپرىسىدۇر. ئاللاھ تائالا ئۇلارغا قىلغان ۋەدىسىنى روياپقا چىقىرىپ، داستىخاننى چۈشۈرۈپ بەردى.
আরবি তাফসীরসমূহ:
وَإِذۡ قَالَ ٱللَّهُ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ ءَأَنتَ قُلۡتَ لِلنَّاسِ ٱتَّخِذُونِي وَأُمِّيَ إِلَٰهَيۡنِ مِن دُونِ ٱللَّهِۖ قَالَ سُبۡحَٰنَكَ مَا يَكُونُ لِيٓ أَنۡ أَقُولَ مَا لَيۡسَ لِي بِحَقٍّۚ إِن كُنتُ قُلۡتُهُۥ فَقَدۡ عَلِمۡتَهُۥۚ تَعۡلَمُ مَا فِي نَفۡسِي وَلَآ أَعۡلَمُ مَا فِي نَفۡسِكَۚ إِنَّكَ أَنتَ عَلَّٰمُ ٱلۡغُيُوبِ
قىيامەت كۈنى ئاللاھ تائالا ئىيسا ئەلەيھىسسالامغا خىتاب قىلىپ مۇنداق دەيدىغان ۋاقىتنى ئەسلىگىن: ئەي مەريەم ئوغلى ئىيسا! سەن كىشىلەرگە: ئاللاھنى قويۇپ مەن بىلەن ئانام ئىككىمىزنى ئىلاھ قىلىۋېلىڭلار دېگەنمىدىڭ؟ ئىيسا ئەلەيھىسسالام دەرھال ئاللاھ تائالانى نالايىق سۈپەتلەردىن پاكلاپ: مېنىڭ ئۇلارغا ھەق سۆزدىن باشقىنى دېيىشىم مۇمكىن ئەمەس، مەن ئۇنداق سۆزنى دېگەن تەقدىردە سەن ئۇنى چوقۇم بىلىسەن. چۈنكى ساڭا ھېچنەرسە مەخپىي قالمايدۇ. سەن ھەتتا كۆڭلۈمدە يوشۇرغان سىرلارنىمۇ بىلىپ تۇرىسەن، ئەمما مەن سېنىڭ كۆڭلۈڭدىكىنى بىلمەيمەن. شەكسىزكى پەقەت سەنلا ھەر قانداق غەيىبنى، ھەر قانچە مەخپىينى ۋە ھەر قانداق ئاشكارىنى بىلىپ تۇرىدىغان زات سەن.
আরবি তাফসীরসমূহ:
مَا قُلۡتُ لَهُمۡ إِلَّا مَآ أَمَرۡتَنِي بِهِۦٓ أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمۡۚ وَكُنتُ عَلَيۡهِمۡ شَهِيدٗا مَّا دُمۡتُ فِيهِمۡۖ فَلَمَّا تَوَفَّيۡتَنِي كُنتَ أَنتَ ٱلرَّقِيبَ عَلَيۡهِمۡۚ وَأَنتَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدٌ
ئىيسا ئەلەيھىسسالام پەرۋەردىگارىغا: مەن كىشىلەرگە پەقەت سەن مېنى دېيىشكە بۇيرۇغان سۆزنىلا دېدىم، يەنى ئۇلارنى يالغۇز ساڭىلا ئىبادەت قىلىشقا بۇيرۇدۇم. مەن ئۇلارنىڭ ئارىسىدا تۇرغان ۋاقتىمدا ئۇلارنىڭ گەپ-سۆزلىرىنى كۆزىتىپ تۇرغان ئىدىم، سەن مېنى تىرىك پېتىم ئاسمانغا ئېچىقىپ كېتىش ئارقىلىق ئۇلارنىڭ ئارىسىدا تۇرۇش مۇددىتىمنى ئاخىرلاشتۇرغىنىڭدا، ئەي رەببىم! سەن ئۆزۈڭ ئۇلارنىڭ ئەمەللىرىگە كۆزەتچى بولدۇڭ. سەن ھەر نەرسىگە ھازىر بولغۇچىسەن، سەندىن ھېچ نەرسە يوشۇرۇن قالمايدۇ. دېمەك؛ مېنىڭ ئۇلارغا دېگەنلىرىممۇ ۋە مەندىن كېيىن ئۇلارنىڭ دېگەنلىرىمۇ ساڭا مەخپىي قالمايدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
إِن تُعَذِّبۡهُمۡ فَإِنَّهُمۡ عِبَادُكَۖ وَإِن تَغۡفِرۡ لَهُمۡ فَإِنَّكَ أَنتَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
ئەي پەرۋەردىگارىم! ئەگەر ئۇلارنى ئازابلىساڭ، ھەقىقەتەن ئۇلار سېنىڭ بەندىلىرىڭ، ئۇلارغا خالىغىنىڭنى قىلالايسەن. ئەگەر ئۇلاردىن ئىمان ئېيتقانلارغا مەغپىرەت قىلىش ئارقىلىق ياخشىلىق قىلساڭ، سېنى بۇنىڭدىنمۇ توسۇپ قالغۇچى يوق. سەن ھېچقاچان يېڭىلمەيدىغان مۇتلەق غالىب زاتتۇرسەن، پىلانلىرىڭدا ھېكمەتلىك ئىش قىلغۇچى سەن.
আরবি তাফসীরসমূহ:
قَالَ ٱللَّهُ هَٰذَا يَوۡمُ يَنفَعُ ٱلصَّٰدِقِينَ صِدۡقُهُمۡۚ لَهُمۡ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ
ئاللاھ تائالا ئىيسا ئەلەيھىسسالامغا مۇنداق دېدى: بۈگۈن نىيەتلىرى ساپ، ئىش-ھەرىكەتلىرى ۋە گەپ-سۆزلىرى سەمىمىي بولغانلارنىڭ سەمىمىيىتى ئەسقاتىدىغان بىر كۈندۇر. ئۇلار ئۈچۈن جەننەتلەر باركى، ئۇ جەننەتلەرنىڭ سارايلىرى ۋە دەل-دەرەخلىرى ئاستىدىن ئۆستەڭلەر ئېقىپ تۇرىدۇ، ئۇلار ئۇ جەننەتلەردە مەڭگۈ قالىدۇ، ئۇلارغا ئۆلۈم كەلمەيدۇ. ئاللاھ ئۇلاردىن رازى بولدى، ئەمدى ئۇلارغا قەتئىي غەزەبلەنمەيدۇ. ئۇلارمۇ ئۆزلىرى ئېرىشكەن ئۈزۈلمەس نازۇنېئمەتلەر ئۈچۈن ئاللاھ تائالادىن مەمنۇن بولدى. بۇ مۇكاپات ۋە مەمنۇنىيەت كاتتا غەلىبىدۇركى، ھېچقانداق غەلىبە بۇنىڭغا تەڭ كەلمەيدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
لِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا فِيهِنَّۚ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرُۢ
ئاسمانلارنىڭ ۋە زېمىننىڭ ئىگىدارچىلىقى يالغۇز بىر ئاللاھقىلا خاستۇر، چۈنكى ئاللاھ ئۇ ئىككىسىنى ياراتقۇچىدۇر، ئىشلىرىنى ئورۇنلاشتۇرغۇچىدۇر. ئاسمان-زېمىندىكى جىمى مەخلۇقاتلارنىڭ ئىگىدارچىلىقىمۇ ئۇنىڭغا خاستۇر، ئاللاھ ھەر نەرسىگە قادىردۇر، ئۇنىڭغا ھېچ نەرسە تاقابىل تۇرالمايدۇ.
আরবি তাফসীরসমূহ:
এই পৃষ্ঠার আয়াতগুলোর কতক ফায়দা:
• توعد الله تعالى كل من أصرَّ على كفره وعناده بعد قيام الحجة الواضحة عليه.
ئاللاھ تائالا روشەن دەلىل-پاكىتلار كەلتۈرۈلگەندىن كېيىنمۇ كۇپرى ۋە قارشىلىقىدا چىڭ تۇرغانلارغا تەھدىت قىلدى.
• تَبْرئة المسيح عليه السلام من ادعاء النصارى بأنه أبلغهم أنه الله أو أنه ابن الله أو أنه ادعى الربوبية أو الألوهية.
ئىيسا ئەلەيھىسسالامنى ناسارالارنىڭ بەدناملىرىدىن ئاقلاش، يەنى ئيسا ئەلەيھىسسالامنىڭ ئۇلارغا ئۆزىنى ئاللاھ ياكى ئاللاھنىڭ ئوغلى ۋە ياكى ئۆزىنى پەرۋەردىگارلىق ياكى ئىلاھلىق سالاھىيىتىگە ئىگە دەپ تونۇشتۇردى، دېگەن بەدناملىرىدىن پاكلاش.
কুরআনুল কারীমের অর্থসমূহের অনুবাদ - الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - অনুবাদসমূহের সূচী
الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.