Check out the new design

Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Luhya translation - International Society for Science and Culture * - Translations’ Index


Translation of the meanings Surah: Al-A‘rāf   Ayah:

Al-A'raf

الٓمٓصٓ
Alif, Lam, Mim, Saad.
Arabic explanations of the Qur’an:
كِتَٰبٌ أُنزِلَ إِلَيۡكَ فَلَا يَكُن فِي صَدۡرِكَ حَرَجٞ مِّنۡهُ لِتُنذِرَ بِهِۦ وَذِكۡرَىٰ لِلۡمُؤۡمِنِينَ
Eshitabu shieshibwa khwiwe, kho olaba nende obusiro mushilifu mumwo khulwa sho tawe, kho oshikhoonyele okhwikanyilisia, ne shibe eshitsulisio khubasuubili.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱتَّبِعُواْ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡ وَلَا تَتَّبِعُواْ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِيَآءَۗ قَلِيلٗا مَّا تَذَكَّرُونَ
Londe akamweshilibwa okhurula khu Nyasaye wenyu Omulesi, ne mulaloonda abetsa nohomba abalindi bandi abalali ye tawe. Nimatiti kamwitsulilanga.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَكَم مِّن قَرۡيَةٍ أَهۡلَكۡنَٰهَا فَجَآءَهَا بَأۡسُنَا بَيَٰتًا أَوۡ هُمۡ قَآئِلُونَ
Ni tsingongo tsinga tsiakhwasishia, eshinyasio shiefu shiaboolela eshilo nohomba olwabali nibakonele eshitere.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَمَا كَانَ دَعۡوَىٰهُمۡ إِذۡ جَآءَهُم بَأۡسُنَآ إِلَّآ أَن قَالُوٓاْ إِنَّا كُنَّا ظَٰلِمِينَ
Kho shishiali eshililo shiabu, olwe shinyasio shiaboolela, halali okhuboola mbu; “Toto efwe khwali abamabii.”
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَنَسۡـَٔلَنَّ ٱلَّذِينَ أُرۡسِلَ إِلَيۡهِمۡ وَلَنَسۡـَٔلَنَّ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Ne toto khulireeba balia abayililwa oburume, ne khandi toto khulireeba Abarumwa.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَنَقُصَّنَّ عَلَيۡهِم بِعِلۡمٖۖ وَمَا كُنَّا غَآئِبِينَ
Ne toto khandi khulibakanila mubumanyi, ne efwe shikhwali ehale tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلۡوَزۡنُ يَوۡمَئِذٍ ٱلۡحَقُّۚ فَمَن ثَقُلَتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
Ne inyanga eyo eshichelo shiliba khubwatoto. Kho balia beshichelo shiabu shiliba eshisiro, abo nibo baliba nibaburire.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَنۡ خَفَّتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُم بِمَا كَانُواْ بِـَٔايَٰتِنَا يَظۡلِمُونَ
Ne balia beshichelo shiabu (eshiamalai) shiliba eshiangu, abo nibo abasishia emioyo chiabu khulwa okhukholela ebimanyisio biefu obubii.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ مَكَّنَّٰكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَجَعَلۡنَا لَكُمۡ فِيهَا مَعَٰيِشَۗ قَلِيلٗا مَّا تَشۡكُرُونَ
Ne toto khwabara khushialo obulayi mana nikhubakholelamwo tsinjila tsiokhunyoola obulamu, halali orio yenyu ni inditi.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ خَلَقۡنَٰكُمۡ ثُمَّ صَوَّرۡنَٰكُمۡ ثُمَّ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِيسَ لَمۡ يَكُن مِّنَ ٱلسَّٰجِدِينَ
Ne toto khwabaloonga, mana nikhubahelesia obukoondo, mana nikhuboolela Abamalaika mbu; “Rerere Adam obweni bwenyu hasi." Mana nibara obweni bwabu hasi okhuyiniakhwo Ibilisi, shiyali mubalia abara obweni hasi tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلَّا تَسۡجُدَ إِذۡ أَمَرۡتُكَۖ قَالَ أَنَا۠ خَيۡرٞ مِّنۡهُ خَلَقۡتَنِي مِن نَّارٖ وَخَلَقۡتَهُۥ مِن طِينٖ
Nyasaye naboola mbu; “Shina shikhukayile okhura obweni hasi olwa ekhulomesiye?” Naboola mbu; “Esie endi omulayi okhumushila. Waloonga esie okhurula khumulilo, naye wamuloonga okhurula khuliloba.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ فَٱهۡبِطۡ مِنۡهَا فَمَا يَكُونُ لَكَ أَن تَتَكَبَّرَ فِيهَا فَٱخۡرُجۡ إِنَّكَ مِنَ ٱلصَّٰغِرِينَ
Naboola mbu; “Mana yikha okhurula mwo! Shokhoyeshele okhukholamwo obufuru tawe. Mana rula, toto ewe oli mubatutu."
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ أَنظِرۡنِيٓ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ
Naboola mbu; “Ndekha ndalafwa tawe, okhuula inyanga yabalilamusibwa.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ إِنَّكَ مِنَ ٱلۡمُنظَرِينَ
Naboola mbu; “Toto olaba mubalia abahebwa ebise.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ فَبِمَآ أَغۡوَيۡتَنِي لَأَقۡعُدَنَّ لَهُمۡ صِرَٰطَكَ ٱلۡمُسۡتَقِيمَ
Naboola mbu; “Shingala omalile okhura mubukori, toto ndalabekhalila khunjila yao ingololofu.
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ لَأٓتِيَنَّهُم مِّنۢ بَيۡنِ أَيۡدِيهِمۡ وَمِنۡ خَلۡفِهِمۡ وَعَنۡ أَيۡمَٰنِهِمۡ وَعَن شَمَآئِلِهِمۡۖ وَلَا تَجِدُ أَكۡثَرَهُمۡ شَٰكِرِينَ
Mana toto ndalabarulila imbeli wabu, nende inyuma wabu, nende tsimbeka tsiabu tsieshisatsa, nende tsieshikata tsiabu, ne sholinyoola abanji babu nibakhupa orio tawe."
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ ٱخۡرُجۡ مِنۡهَا مَذۡءُومٗا مَّدۡحُورٗاۖ لَّمَن تَبِعَكَ مِنۡهُمۡ لَأَمۡلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنكُمۡ أَجۡمَعِينَ
Naboola mbu; “Rula omo! Ewe omalile okhutsaalala, omalile okhulaamwa. Ne ulia ulakhuloonda mubo, toto ndilitsusia omulilo khubo nende enywe mweesi.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيَٰٓـَٔادَمُ ٱسۡكُنۡ أَنتَ وَزَوۡجُكَ ٱلۡجَنَّةَ فَكُلَا مِنۡ حَيۡثُ شِئۡتُمَا وَلَا تَقۡرَبَا هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
Nawe Adam! Ewe nende omukhaye wuwo ikhale mumukunda kwomwikulu kuno, ne muliemwo ngamwenya. Ne mulasita ahambi nende omusala kuno tawe, mwaba mubandu ababii."
Arabic explanations of the Qur’an:
فَوَسۡوَسَ لَهُمَا ٱلشَّيۡطَٰنُ لِيُبۡدِيَ لَهُمَا مَا وُۥرِيَ عَنۡهُمَا مِن سَوۡءَٰتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَىٰكُمَا رَبُّكُمَا عَنۡ هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةِ إِلَّآ أَن تَكُونَا مَلَكَيۡنِ أَوۡ تَكُونَا مِنَ ٱلۡخَٰلِدِينَ
Mana Shetani nabaramo eshibeyibeyi mbu kho abafimbule eshiekenyi shiabu eshiabafisilwa. Mana naboola mbu; “Nyasaye wenyu Omulesi shiyabakania omusala kuno tawe halali sa mbu muletsa mwaba abamalaika babili tawe, nohomba muletsa mwaba mubalia abalimenya tsinyanga tsioosi tawe."
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَاسَمَهُمَآ إِنِّي لَكُمَا لَمِنَ ٱلنَّٰصِحِينَ
Mana nabetsubila mbu; “Toto esie endi mubalia ababachelelanga amalayi.”
Arabic explanations of the Qur’an:
فَدَلَّىٰهُمَا بِغُرُورٖۚ فَلَمَّا ذَاقَا ٱلشَّجَرَةَ بَدَتۡ لَهُمَا سَوۡءَٰتُهُمَا وَطَفِقَا يَخۡصِفَانِ عَلَيۡهِمَا مِن وَرَقِ ٱلۡجَنَّةِۖ وَنَادَىٰهُمَا رَبُّهُمَآ أَلَمۡ أَنۡهَكُمَا عَن تِلۡكُمَا ٱلشَّجَرَةِ وَأَقُل لَّكُمَآ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ لَكُمَا عَدُوّٞ مُّبِينٞ
Mana nabatila nobubeyi. Olwa bapila omusala kulia, eshiekenyi shiabu shibaloloshela, mana nibenjila okhwishinga khumasafu komukunda kwomwikulu. Nyasaye wabu Omulesi nabalaanga; “Koo, shindabakania omusala oko, ne nebaboolela mbu toto Shetani ni omusuku wenyu owahabulafu?”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَا رَبَّنَا ظَلَمۡنَآ أَنفُسَنَا وَإِن لَّمۡ تَغۡفِرۡ لَنَا وَتَرۡحَمۡنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
Nibaboola mbu; “Nyasaye wefu Omulesi, khwikholeele obubii, ne nolakhuleshela mana wakhubeela tsimbabaasi tawe, toto khulaba mubalia abokhusikha.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ ٱهۡبِطُواْ بَعۡضُكُمۡ لِبَعۡضٍ عَدُوّٞۖ وَلَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُسۡتَقَرّٞ وَمَتَٰعٌ إِلَىٰ حِينٖ
Naboola mbu; “Yakukhe! Mulaba abasuku abeene khubeene. Ne khwiloba nisho shilaba eshimenyo shienyu, ne mwikhoyemwo okhula indukho yule.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ فِيهَا تَحۡيَوۡنَ وَفِيهَا تَمُوتُونَ وَمِنۡهَا تُخۡرَجُونَ
Naboola mbu; “Khwiloba okho mulamenyakhwo, ne okho mulafwilakhwo, ne omo nimwamulirusibwamwo."
Arabic explanations of the Qur’an:
يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ قَدۡ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكُمۡ لِبَاسٗا يُوَٰرِي سَوۡءَٰتِكُمۡ وَرِيشٗاۖ وَلِبَاسُ ٱلتَّقۡوَىٰ ذَٰلِكَ خَيۡرٞۚ ذَٰلِكَ مِنۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ لَعَلَّهُمۡ يَذَّكَّرُونَ
Enywe Abana ba Adam (Abandu)! Khwabeshilia tsingubo tsiokhufunikha eshiekenyi shienyu nende tsingubo tsiobwirono. Ne tsingubo tsio khuria Nyasaye nitso tsindayi. Ako ni khubimanyisio bia Nyasaye khobanyoole okhwitsulila.
Arabic explanations of the Qur’an:
يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ لَا يَفۡتِنَنَّكُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ كَمَآ أَخۡرَجَ أَبَوَيۡكُم مِّنَ ٱلۡجَنَّةِ يَنزِعُ عَنۡهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوۡءَٰتِهِمَآۚ إِنَّهُۥ يَرَىٰكُمۡ هُوَ وَقَبِيلُهُۥ مِنۡ حَيۡثُ لَا تَرَوۡنَهُمۡۗ إِنَّا جَعَلۡنَا ٱلشَّيَٰطِينَ أَوۡلِيَآءَ لِلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ
Enywe Abana ba Adam (Abandu)! Shetani aletsa yabakholela inzoka tawe shingala yarusia abebusi benyu mumukunda kwomwikulu, nabafwalula tsingubo tsiabu okhubechesia ebiekenyi biabu. Toto ye nende oluyia lulwe babalolanga okhurulila wamulabalolelanga tawe. Toto khwakhola amashetani okhuba abetsa ba mbusia ngonia ba balia balasuubilanga tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِذَا فَعَلُواْ فَٰحِشَةٗ قَالُواْ وَجَدۡنَا عَلَيۡهَآ ءَابَآءَنَا وَٱللَّهُ أَمَرَنَا بِهَاۗ قُلۡ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَأۡمُرُ بِٱلۡفَحۡشَآءِۖ أَتَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
Ne nibakhola amakhuwa keshifwolo, baboolanga mbu; “Khwanyoola nako bapapa befu, ne Nyasaye yakhulomesia endio." Boola mbu: “Toto Nyasaye shalomesinjia amakhuwa keshifwolo tawe. Mubolanga khu Nyasaye akamulamanyile tawe?”
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ أَمَرَ رَبِّي بِٱلۡقِسۡطِۖ وَأَقِيمُواْ وُجُوهَكُمۡ عِندَ كُلِّ مَسۡجِدٖ وَٱدۡعُوهُ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَۚ كَمَا بَدَأَكُمۡ تَعُودُونَ
Boola mbu; “Nyasaye yalomesia obuleng’aafu, ne mumulinjiekhwo obweni bwenyu buli nimwinama, ne mumusabe Ye nimumwitswenulile idini. Olwa yabaloonga mukhuranga, nilo olwa alibakalusia.”
Arabic explanations of the Qur’an:
فَرِيقًا هَدَىٰ وَفَرِيقًا حَقَّ عَلَيۡهِمُ ٱلضَّلَٰلَةُۚ إِنَّهُمُ ٱتَّخَذُواْ ٱلشَّيَٰطِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَيَحۡسَبُونَ أَنَّهُم مُّهۡتَدُونَ
Omukanda mulala yakulunjisia, ne omukanda kundi kuli mubukori. Toto abo bakhola Amashetani okhuba abetsa abalindi babu mushilenje shia Nyasaye. Ne bakaalanga mbu balunjikha.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ خُذُواْ زِينَتَكُمۡ عِندَ كُلِّ مَسۡجِدٖ وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ
Enywe Abana ba Adam (Abandu)! Mwirone buli nimuli abundu wamasayo. Ne lie, ne nywe, ne mulakhola isasia tawe. Toto Ye shiyachama abakholanga isasia tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ مَنۡ حَرَّمَ زِينَةَ ٱللَّهِ ٱلَّتِيٓ أَخۡرَجَ لِعِبَادِهِۦ وَٱلطَّيِّبَٰتِ مِنَ ٱلرِّزۡقِۚ قُلۡ هِيَ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا خَالِصَةٗ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ
Boola mbu; “Ni wina wakania oburone bwa Nyasaye obwayahelesia abandu bebe nende bilia ebilayi mumikabo chichie?” Boola mbu; “Ebo ni bia balia basuubila nibashili mubulamu bwokhushialo, ne inyanga yeyindukho biliba sa ebiabu bonyene.” Endio nilwa khwinoosilinjia ebimanyisio abandu bamanyanga.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ ٱلۡفَوَٰحِشَ مَا ظَهَرَ مِنۡهَا وَمَا بَطَنَ وَٱلۡإِثۡمَ وَٱلۡبَغۡيَ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّ وَأَن تُشۡرِكُواْ بِٱللَّهِ مَا لَمۡ يُنَزِّلۡ بِهِۦ سُلۡطَٰنٗا وَأَن تَقُولُواْ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
Boola mbu; "Toto Nyasaye wanje Omulesi yakana amakhuwa keshifwabi akalolokha nende akefisile, nende tsimbi, nende obukhayi obulali khunjila yatoto, nende okhutsokasia Nyasaye nende shilia shibula eshifune tawe, nende okhuboola khu Nyasaye akamulamanyile tawe."
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٞۖ فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ لَا يَسۡتَأۡخِرُونَ سَاعَةٗ وَلَا يَسۡتَقۡدِمُونَ
Ne buli omukanda kuli nende ebise biakwo. Ne ebise biabu nibiula, shibalishinda kata isa ndala tawe nohomba shibaliranjilila tawe.”
Arabic explanations of the Qur’an:
يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ إِمَّا يَأۡتِيَنَّكُمۡ رُسُلٞ مِّنكُمۡ يَقُصُّونَ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِي فَمَنِ ٱتَّقَىٰ وَأَصۡلَحَ فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
Enywe Abana ba Adam (Abandu)! Olwa balaboolela Abarumwa okhurula mwinywe babakanile ebimanyisio bianje, kho balia abalaria Nyasaye mana babe abalayi, shibalaba noburi nohomba shibalibeelela tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَٱسۡتَكۡبَرُواْ عَنۡهَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
Ne balia bayingasia ebimanyisio biefu mana nibabikholela obufuru, abo ni abandu ba mumulilo, balimenyamwo tsinyanga tsioosi.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ كَذَّبَ بِـَٔايَٰتِهِۦٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ يَنَالُهُمۡ نَصِيبُهُم مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُنَا يَتَوَفَّوۡنَهُمۡ قَالُوٓاْ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِۖ قَالُواْ ضَلُّواْ عَنَّا وَشَهِدُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ أَنَّهُمۡ كَانُواْ كَٰفِرِينَ
Ni wina omubii omukhongo oyo okhushila ulia uchishila Nyasaye obubeyi, nohomba ulia uyingasia ebimanyisio bibie? Abo habundu wabu wabahandichilwa yakhaboolele. Olwa Abarumwa befu balibeetsela okhubafwisia, balibareeba mbu; “Bali hena balia abamwalamanga balali Nyasaye tawe?" Baliboola mbu; “Bakhukorerekhwo!" Ne balirusilia abeene obuloli mbu bali abakhayi.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ ٱدۡخُلُواْ فِيٓ أُمَمٖ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِكُم مِّنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ فِي ٱلنَّارِۖ كُلَّمَا دَخَلَتۡ أُمَّةٞ لَّعَنَتۡ أُخۡتَهَاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا ٱدَّارَكُواْ فِيهَا جَمِيعٗا قَالَتۡ أُخۡرَىٰهُمۡ لِأُولَىٰهُمۡ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ أَضَلُّونَا فَـَٔاتِهِمۡ عَذَابٗا ضِعۡفٗا مِّنَ ٱلنَّارِۖ قَالَ لِكُلّٖ ضِعۡفٞ وَلَٰكِن لَّا تَعۡلَمُونَ
Nyasaye aliboola mbu; “Injile mumulilo halala nende emikanda chindi chiabura imbeli wenyu echia amajini nende abandu." Buli omukanda nikwinjilamwo, nikutsuba okwashie. Okhula olwa balikhung’anamwo boosi, abamalilishi baliboola khubaranjilila babu mbu; “Nyasaye wefu Omulesi! Bano nibo bakhukosia, kho bahelesie eshinyasio shiomulilo shimeteshe.” Aliboola mbu; “Eshinyasio shimeteshe shilaba khwinywe mweesi, halali shimumanyile tawe.”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَتۡ أُولَىٰهُمۡ لِأُخۡرَىٰهُمۡ فَمَا كَانَ لَكُمۡ عَلَيۡنَا مِن فَضۡلٖ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡسِبُونَ
Ne bokhuranga baliboolela abokhumalilikha mbu; “Kho, mana enywe mweesi shimwalikhwo nende obulayi bwosibwosi okhushila efwe tawe. Kho pile eshinyasio khulwa kalia akamwakholanga.”
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَٱسۡتَكۡبَرُواْ عَنۡهَا لَا تُفَتَّحُ لَهُمۡ أَبۡوَٰبُ ٱلسَّمَآءِ وَلَا يَدۡخُلُونَ ٱلۡجَنَّةَ حَتَّىٰ يَلِجَ ٱلۡجَمَلُ فِي سَمِّ ٱلۡخِيَاطِۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُجۡرِمِينَ
Toto balia bayingasia ebimanyisio biefu, ne nibabikholela obufuru, shibaliikulilwa emiliango chomwikulu tawe. Ne shibaliinjila mumikunda chomwikulu tawe okhula ingamia ibure mulina lia isindani. Ne endio nilwa khurunganga abamabii.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَهُم مِّن جَهَنَّمَ مِهَادٞ وَمِن فَوۡقِهِمۡ غَوَاشٖۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلظَّٰلِمِينَ
Mumulilo nisho shiliba eshitanda shiabu, ne hekulu wabu tsiliba tsingubo tsiokhwifunikha tsiomulilo. Ne endio nilwa khurunganga abandu ababii.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَا نُكَلِّفُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
Ne balia abasuubila mana nibakhola amalayi, shikhunichilisinjia Omundu yesiyesi tawe halali khushichelo shiobunyali bubwe. Abo nibo abandu bomimukunda chomwikulu. Balikhalamwo tsinyanga tsioosi.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَنَزَعۡنَا مَا فِي صُدُورِهِم مِّنۡ غِلّٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ وَقَالُواْ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي هَدَىٰنَا لِهَٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَهۡتَدِيَ لَوۡلَآ أَنۡ هَدَىٰنَا ٱللَّهُۖ لَقَدۡ جَآءَتۡ رُسُلُ رَبِّنَا بِٱلۡحَقِّۖ وَنُودُوٓاْ أَن تِلۡكُمُ ٱلۡجَنَّةُ أُورِثۡتُمُوهَا بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Ne khulirusia isila mubilifu biabu, ne hasi wabu emialo chiliburingana. Ne baliboola mbu: “Okhwitsomibwa khwosi nikhwa Nyasaye owakhulunjisia khu kano. Ne shikhwali nikhulunjikha abeene tawe Nyasaye akhayanga okhukhulunjisia. Toto Abarumwa ba Nyasaye wefu Omulesi barera obwatoto." Ne baliboolelwa mbu; “Eyo niyo Jannah eyamwahebwa khulwokhubeela kalia akamwakholanga.”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ أَن قَدۡ وَجَدۡنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقّٗا فَهَلۡ وَجَدتُّم مَّا وَعَدَ رَبُّكُمۡ حَقّٗاۖ قَالُواْ نَعَمۡۚ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنُۢ بَيۡنَهُمۡ أَن لَّعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلظَّٰلِمِينَ
Ne Abandu bamumukunda kwomwikulu balilaanga Abandu bomumulilo; “Efwe khunyolele ka Nyasaye wefu Omulesi yakhulaka mbu ni habwene. Koo, enywe mweesi munyolele aka Nyasaye wenyu Omulesi yabalaka mbu ni habwene?" Baliboola mbu “Hee!” Mana omulanji alilanga hakari wabu mbu; “Eshilamo shia Nyasaye shinyoole balia bakhola obubii.”
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَيَبۡغُونَهَا عِوَجٗا وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ كَٰفِرُونَ
Balia abekalilanga injila ya Nyasaye nibeenyanga okhuyikotiombola ne bayingananga mbu mwikulu ibulao tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَبَيۡنَهُمَا حِجَابٞۚ وَعَلَى ٱلۡأَعۡرَافِ رِجَالٞ يَعۡرِفُونَ كُلَّۢا بِسِيمَىٰهُمۡۚ وَنَادَوۡاْ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ أَن سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡۚ لَمۡ يَدۡخُلُوهَا وَهُمۡ يَطۡمَعُونَ
Hakari wemikanda chibili chino shilirebwao eshikalilo (ipasia). Ne hekulu wefitulo abandu balibao abalimanya abandu abo boosi khubimanyisio biabu, nabo balilanga abandu bomumukunda kwomwikulu mbu: “Omulembe kube ninanyu!" Abo bashili okhwinjilamwo halali bali nende eshiwonya shokhwinjilamwo.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَإِذَا صُرِفَتۡ أَبۡصَٰرُهُمۡ تِلۡقَآءَ أَصۡحَٰبِ ٱلنَّارِ قَالُواْ رَبَّنَا لَا تَجۡعَلۡنَا مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
Ne olwa tsimoni tsiabu tsilikalukhanibwa okhuleenga abandu bomumulilo, baliboola mbu; “Nyasaye wefu Omulesi, olakhura halala nende abandu bakhola obubii tawe.”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلۡأَعۡرَافِ رِجَالٗا يَعۡرِفُونَهُم بِسِيمَىٰهُمۡ قَالُواْ مَآ أَغۡنَىٰ عَنكُمۡ جَمۡعُكُمۡ وَمَا كُنتُمۡ تَسۡتَكۡبِرُونَ
Ne abandu bokhufitulo abo balilaanga abandu babamanya khufimanyisio fiabu, baliboola mbu; “Okhusanjilana khwenyu shikhwabakhonya eshindu shiosishiosi tawe, nende eshiamwakholelanga obufuru esho.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَهَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ أَقۡسَمۡتُمۡ لَا يَنَالُهُمُ ٱللَّهُ بِرَحۡمَةٍۚ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ لَا خَوۡفٌ عَلَيۡكُمۡ وَلَآ أَنتُمۡ تَحۡزَنُونَ
Koo, bano shinibo bamwetsubanga mbu Nyasaye shalibosilia tsimbabaasi tawe? Injile mumukunda kwomwikulu, obuyendi bubula khwinywe, ne shimulibeelela tawe.”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ أَنۡ أَفِيضُواْ عَلَيۡنَا مِنَ ٱلۡمَآءِ أَوۡ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُۚ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ
Ne abandu bomumulilo balilanga abandu bamumukunda kwomwikulu mbu; “Mukhutsushilekhwo amatsi nohomba shiosishiosi eshia Nyasaye abakabile.” Nabo balibaboolela mbu; “Toto Nyasaye akanile - ebindu biamusabanga ebo - khubakhayi."
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَهُمۡ لَهۡوٗا وَلَعِبٗا وَغَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَاۚ فَٱلۡيَوۡمَ نَنسَىٰهُمۡ كَمَا نَسُواْ لِقَآءَ يَوۡمِهِمۡ هَٰذَا وَمَا كَانُواْ بِـَٔايَٰتِنَا يَجۡحَدُونَ
Abakhola idini yabu okhuba omwikhoyo nende emibayo, mana obulamu bwokhushialo nibubakatia. Kho mana lelo khulabebilila shingala bo bebilila omukhung’ano kweyinyanga yabu ino, nende khulwa okhukhaya khwabu ebimanyisio biefu.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ جِئۡنَٰهُم بِكِتَٰبٖ فَصَّلۡنَٰهُ عَلَىٰ عِلۡمٍ هُدٗى وَرَحۡمَةٗ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Ne toto khwabarerera eshitabu, esha khwenoosia mubumanyi, obulunjifu nende tsimbabaasi khubandu basuubilanga.
Arabic explanations of the Qur’an:
هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّا تَأۡوِيلَهُۥۚ يَوۡمَ يَأۡتِي تَأۡوِيلُهُۥ يَقُولُ ٱلَّذِينَ نَسُوهُ مِن قَبۡلُ قَدۡ جَآءَتۡ رُسُلُ رَبِّنَا بِٱلۡحَقِّ فَهَل لَّنَا مِن شُفَعَآءَ فَيَشۡفَعُواْ لَنَآ أَوۡ نُرَدُّ فَنَعۡمَلَ غَيۡرَ ٱلَّذِي كُنَّا نَعۡمَلُۚ قَدۡ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
Koo, shiliho shiabalindanga halali indukho ya ako? Inyanga yeyindukho yako iliula, balia abeyibilisia baliboola mbu; “Toto Abarumwa ba Nyasaye wefu Omulesi barera obwatoto. Koo, khulikhwo nende abakhusabila eshileshelo? Nohomba khukalusibwe khukhole kalia akakhulakholanga?" Toto abo bamala okhwisishia abeene, ne akabachikhanga kabakorere.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يُغۡشِي ٱلَّيۡلَ ٱلنَّهَارَ يَطۡلُبُهُۥ حَثِيثٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ وَٱلنُّجُومَ مُسَخَّرَٰتِۭ بِأَمۡرِهِۦٓۗ أَلَا لَهُ ٱلۡخَلۡقُ وَٱلۡأَمۡرُۗ تَبَارَكَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Toto Nyasaye wenyu Omulesi ni Nyasaye ulia owalonga likulu nende eshialo khutsinyanga tsisasaba, mana nachingukha hekulu wa eshisala shishie shioluyali. Afimbanga eshilo khushitere eshilondangakhwo lwangu. Nende eliuba, nende omwesi, nende tsing’ining’ini tsikhonyelungwa khukhuchama khukhwe. Koo, manye mbu okhulonga nokhukhwe nende okhulomesia. Nyasaye ni woluyali, Omulesi webiloonje.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱدۡعُواْ رَبَّكُمۡ تَضَرُّعٗا وَخُفۡيَةًۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُعۡتَدِينَ
Sabe Nyasaye wenyu Omulesi mubwihotselesi nende mubwifisi. Toto Ye shiyachama balia ababuririranga eshichelo tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ بَعۡدَ إِصۡلَٰحِهَا وَٱدۡعُوهُ خَوۡفٗا وَطَمَعًاۚ إِنَّ رَحۡمَتَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ مِّنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Ne mulakhola amabii khushialo nishimalile okhukaasa tawe. Ne mumusabe muburi nende mubusuubili. Toto tsimbabaasi tsia Nyasaye tsili ahambi nende abakholanga amalayi.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَهُوَ ٱلَّذِي يُرۡسِلُ ٱلرِّيَٰحَ بُشۡرَۢا بَيۡنَ يَدَيۡ رَحۡمَتِهِۦۖ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَقَلَّتۡ سَحَابٗا ثِقَالٗا سُقۡنَٰهُ لِبَلَدٖ مَّيِّتٖ فَأَنزَلۡنَا بِهِ ٱلۡمَآءَ فَأَخۡرَجۡنَا بِهِۦ مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِۚ كَذَٰلِكَ نُخۡرِجُ ٱلۡمَوۡتَىٰ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ
Ye niye urumanga emiyeka echireranga akomwikhoyo imbeli wetsimbabaasi tsiitsie. Kata emiyeka echo shingala chichinganga amaleesi amasiro, nikhukayila khushialo shiafwa (eshiumu), mana khukekhoonyele okhwishia amatsi. Mana khukekhonyele okhurusilia buli imbia yebiamo. Mana khandi endio nilwakhulilamusia abafu khomunyoole okhwitsulila.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلۡبَلَدُ ٱلطَّيِّبُ يَخۡرُجُ نَبَاتُهُۥ بِإِذۡنِ رَبِّهِۦۖ وَٱلَّذِي خَبُثَ لَا يَخۡرُجُ إِلَّا نَكِدٗاۚ كَذَٰلِكَ نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَشۡكُرُونَ
Ne indalo indayi yeliloba lia yimbolela irusinjia emimela chiayo chikhulanga obulayi, chili nende obulamu khubuchami bwa Nyasaye wayo Omulesi. Ne indalo imbii shirusinjia halali emimela mititi echibula obukhala, mana khandi khubusandi. Ne endio ne lwakhwinoosilinjia abandu bakhupanga orio tsimbia tsia tsinyaali.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوۡمِهِۦ فَقَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓ إِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
Toto khwaruma Nuhu khubandu be. Mana nababoolela; “Enywe Abandu banje, laame Nyasaye. Mubula nyasaye wundi owulali Ye tawe. Toto esie ebaririranga eshinyasio shieyinyanga ikhongo.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ ٱلۡمَلَأُ مِن قَوۡمِهِۦٓ إِنَّا لَنَرَىٰكَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ
Abakhongo mubandu be nibaboola mbu; “Toto efwe khukhulola ewe oli mubukori obwa habulafu.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ يَٰقَوۡمِ لَيۡسَ بِي ضَلَٰلَةٞ وَلَٰكِنِّي رَسُولٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Naboola mbu; “Enywe abandu banje, esie shendi khubukori tawe, halali esie endi Omurumwa okhurula khu Nyasaye Omulesi webiloonje bioosi.
Arabic explanations of the Qur’an:
أُبَلِّغُكُمۡ رِسَٰلَٰتِ رَبِّي وَأَنصَحُ لَكُمۡ وَأَعۡلَمُ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
Eboosilinjia oburume bwa Nyasaye wanje Omulesi, ne ebachelelanga, ne ndamanya khu Nyasaye aka enywe mulamanyile tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَوَعَجِبۡتُمۡ أَن جَآءَكُمۡ ذِكۡرٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَلَىٰ رَجُلٖ مِّنكُمۡ لِيُنذِرَكُمۡ وَلِتَتَّقُواْ وَلَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ
Koo, muwukanga mbu kabetsele ametsulisio okhurula khu Nyasaye wenyu Omulesi okhuburira khumundu mulala mwinywe, abekanyisilie kho munyoole okhuria Nyasaye, ne khomunyoole okhubelwa tsimbabaasi?"
Arabic explanations of the Qur’an:
فَكَذَّبُوهُ فَأَنجَيۡنَٰهُ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥ فِي ٱلۡفُلۡكِ وَأَغۡرَقۡنَا ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَآۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمًا عَمِينَ
Mana nibamukatsula. Nafwe nikhumuhabina ye nende abali halala ninaye muliaro. Ne nikhusishia balia abakhaya ebimanyisio biefu. Toto abo bali abandu abawofu.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَإِلَىٰ عَادٍ أَخَاهُمۡ هُودٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓۚ أَفَلَا تَتَّقُونَ
Ne khu A’adi, khwayila omusiani wabu, Hud. Naboola mbu; “Enywe abandu banje! Laame Nyasaye. Enywe mubula Nyasaye wundi ulali Ye tawe. Kho mana shimukhamuritsanga tawe?”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦٓ إِنَّا لَنَرَىٰكَ فِي سَفَاهَةٖ وَإِنَّا لَنَظُنُّكَ مِنَ ٱلۡكَٰذِبِينَ
Abakhoongo mubakhayi mubandu bebe nibaboola mbu: “Efwe khukhulola oli mubusilu, ne toto efwe khulolanga mbu ewe oli mubabeyi.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ يَٰقَوۡمِ لَيۡسَ بِي سَفَاهَةٞ وَلَٰكِنِّي رَسُولٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Naboola mbu; “Enywe abandu banje, shendi nende obusilu tawe, halali esie endi Omurumwa okhurula khu Nyasaye Omulesi webiloonje bioosi.
Arabic explanations of the Qur’an:
أُبَلِّغُكُمۡ رِسَٰلَٰتِ رَبِّي وَأَنَا۠ لَكُمۡ نَاصِحٌ أَمِينٌ
Ebosilinjia oburume bwa Nyasaye wanje Omulesi. Ne esie khwinywe endisa owubachelela, omwisikwa.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَوَعَجِبۡتُمۡ أَن جَآءَكُمۡ ذِكۡرٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَلَىٰ رَجُلٖ مِّنكُمۡ لِيُنذِرَكُمۡۚ وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ جَعَلَكُمۡ خُلَفَآءَ مِنۢ بَعۡدِ قَوۡمِ نُوحٖ وَزَادَكُمۡ فِي ٱلۡخَلۡقِ بَصۜۡطَةٗۖ فَٱذۡكُرُوٓاْ ءَالَآءَ ٱللَّهِ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
Koo, muwukanga mbu ametsulisio karula khu Nyasaye wenyu Omulesi kaboolela okhuburira khumundu mulala mwinywe abekanyilisie? Ne yitsulile shingala yabakhola okhutila habundu wa Abandu ba Nuh, mana nabameta omubili omukhongo nende amaani. Kho yitsulile emikabo chia Nyasaye kho munyoole okhubura."
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوٓاْ أَجِئۡتَنَا لِنَعۡبُدَ ٱللَّهَ وَحۡدَهُۥ وَنَذَرَ مَا كَانَ يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَا فَأۡتِنَا بِمَا تَعِدُنَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
Nibaboola mbu; “Koo, okhwitsile mbu khulaame Nyasaye mulala yenyene, ne khuleshe aka bapapa befu balaamanga? Mana khurerere akokhulakanga kano toto noli mubaboolanga obulaamba.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ قَدۡ وَقَعَ عَلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡ رِجۡسٞ وَغَضَبٌۖ أَتُجَٰدِلُونَنِي فِيٓ أَسۡمَآءٖ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّا نَزَّلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٖۚ فَٱنتَظِرُوٓاْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُنتَظِرِينَ
Naboola mbu; “Toto eshinyasio nende liruma okhurula khu Nyasaye wenyu omulesi bimalile okhubakwila. Muyingananga nasi khumera butswa akamwalanga enywe nende bapapa benyu, aka Nyasaye aleshiliakhwo eshifune tawe. Kho mana linde, esie endi halala ninanyu mubalia abaliindanga."
Arabic explanations of the Qur’an:
فَأَنجَيۡنَٰهُ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥ بِرَحۡمَةٖ مِّنَّا وَقَطَعۡنَا دَابِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَاۖ وَمَا كَانُواْ مُؤۡمِنِينَ
Mana nikhumuhonokosia ye nende abali halala ninaye khutsimbabaasi okhurula khwifwe, mana nikhuteta emisi chabalia abakana ebimanyisio biefu, ne shibali abasuubili tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمۡ صَٰلِحٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ قَدۡ جَآءَتۡكُم بَيِّنَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡۖ هَٰذِهِۦ نَاقَةُ ٱللَّهِ لَكُمۡ ءَايَةٗۖ فَذَرُوهَا تَأۡكُلۡ فِيٓ أَرۡضِ ٱللَّهِۖ وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُوٓءٖ فَيَأۡخُذَكُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
Ne babu Thamudi khwabarumila omusiani wabu (ulangwa mbu) Swaleh. Naboola mbu; “Enywe Abandu banje, laame Nyasaye. Mubula Nyasaye wundi owulali Ye tawe. Toto shimalile okhuboolela eshimanyisio eshia habulafu okhurula khu Nyasaye wenyu Omulesi. Ino ni ingamia ikhasi ya Nyasaye ili mbu ni eshimanyisio khwinywe. Kho, muyileshe ilie khuliloba lia Nyasaye. Ne mulayiumisia tawe, mwanyoola eshinyasio eshilulu.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ جَعَلَكُمۡ خُلَفَآءَ مِنۢ بَعۡدِ عَادٖ وَبَوَّأَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ تَتَّخِذُونَ مِن سُهُولِهَا قُصُورٗا وَتَنۡحِتُونَ ٱلۡجِبَالَ بُيُوتٗاۖ فَٱذۡكُرُوٓاْ ءَالَآءَ ٱللَّهِ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ
Ne yitsulile olwa yabakhola okhutila abundu wa Abandu ba A’ad, mana nabekhasia obulayi khushialo; mumbakhanga tsinzu tsikhongo tsiobuyinda mumabanda kasshio, ne mubaatsanga tsinzu mutsingulu tsiashio. Kho itsulile emikabo chia Nyasaye, ne mulakhola obubii nohomba obutobela khushialo tawe."
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ لِلَّذِينَ ٱسۡتُضۡعِفُواْ لِمَنۡ ءَامَنَ مِنۡهُمۡ أَتَعۡلَمُونَ أَنَّ صَٰلِحٗا مُّرۡسَلٞ مِّن رَّبِّهِۦۚ قَالُوٓاْ إِنَّا بِمَآ أُرۡسِلَ بِهِۦ مُؤۡمِنُونَ
Abakhongo ba abafuru mubandu baye baboolela balia abasuubila mubo, abakholelungwa obubii mbu; “Koo, musuubilanga mbu Swaleh yarumwa nende Nyasaye wuwe Omulesi?” Nibaboola mbu: “Toto efwe khusuubila khukayarumwa nako.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُوٓاْ إِنَّا بِٱلَّذِيٓ ءَامَنتُم بِهِۦ كَٰفِرُونَ
Abafura abo nibaboola mbu; “Efwe toto khukhayile akamusuubilemwo ako.”
Arabic explanations of the Qur’an:
فَعَقَرُواْ ٱلنَّاقَةَ وَعَتَوۡاْ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِمۡ وَقَالُواْ يَٰصَٰلِحُ ٱئۡتِنَا بِمَا تَعِدُنَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Mana nibera ingamia ikhasi eyo, mana nibaloba likhuwa lia Nyasaye wabu Omulesi. Mana nibaboola mbu; “Ewe Swaleh, khurerere akokhulakanga toto ewe noli mubarumwa.”
Arabic explanations of the Qur’an:
فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلرَّجۡفَةُ فَأَصۡبَحُواْ فِي دَارِهِمۡ جَٰثِمِينَ
Mana omurengo kweshialo nende oluyoka nifibabukula. Ne olwa bwashia, nibanyolekha mutsinzu tsiabu mafumama nibali emilambo.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَتَوَلَّىٰ عَنۡهُمۡ وَقَالَ يَٰقَوۡمِ لَقَدۡ أَبۡلَغۡتُكُمۡ رِسَالَةَ رَبِّي وَنَصَحۡتُ لَكُمۡ وَلَٰكِن لَّا تُحِبُّونَ ٱلنَّٰصِحِينَ
Mana Swaleh nabalekha, naboola mbu; “Enywe Abandu banje, ndaboosilia oburume bwa Nyasaye wanje Omulesi, mana nebachelela, halali enywe shimwachama abamachelo tawe.”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلُوطًا إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦٓ أَتَأۡتُونَ ٱلۡفَٰحِشَةَ مَا سَبَقَكُم بِهَا مِنۡ أَحَدٖ مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Ne khwaruma Lut, olwa yaboolela Abandu bebe mbu; “Koo, enywe mukholanga eshifwolo shiomundu yesiyesi ashili okhubaranjililakho okhukhola khushialo tawe!
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّكُمۡ لَتَأۡتُونَ ٱلرِّجَالَ شَهۡوَةٗ مِّن دُونِ ٱلنِّسَآءِۚ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٞ مُّسۡرِفُونَ
Toto enywe mwinjililanga abasatsa mubwikombi bwokhwilasia nimulekha abakhasi? Khane enywe muli abandu beyisasia."
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا كَانَ جَوَابَ قَوۡمِهِۦٓ إِلَّآ أَن قَالُوٓاْ أَخۡرِجُوهُم مِّن قَرۡيَتِكُمۡۖ إِنَّهُمۡ أُنَاسٞ يَتَطَهَّرُونَ
Ne likalusio lia bandu bebe shiliali halali baboola mbu; “Baloonde mulukongo lwenyu. Toto abo ni abandu betswenulanga.”
Arabic explanations of the Qur’an:
فَأَنجَيۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥٓ إِلَّا ٱمۡرَأَتَهُۥ كَانَتۡ مِنَ ٱلۡغَٰبِرِينَ
Mana nikhumuhabina ye nende Abandu bebe, okhuyiniakhwo omukhasi wuwe, yali mubalia abatong’a inyuma.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِم مَّطَرٗاۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
Mana nikhubapupuchisilia ifula. Kho, lola indukho ya abamabii shinga yali.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِلَىٰ مَدۡيَنَ أَخَاهُمۡ شُعَيۡبٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ قَدۡ جَآءَتۡكُم بَيِّنَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡۖ فَأَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَٱلۡمِيزَانَ وَلَا تَبۡخَسُواْ ٱلنَّاسَ أَشۡيَآءَهُمۡ وَلَا تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ بَعۡدَ إِصۡلَٰحِهَاۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
Ne khubandu ba Madyana, khwaruma omusiani wabu (ulangwa) mbu Shuaib. Naboola mbu; “Enywe Abandu banje, laame Nyasaye. Abulao nyasaye wundi owulali Ye tawe. Biamala okhuboolela ebifune bia habulafu okhurula khu Nyasaye wenyu Omulesi. Kho leng’aasie obulayi eshichelo nende iratili, ne mulakhalaka abandu ebindu biabu tawe. Ne mulakhola obutobela khushialo nishimalile okhukaasa tawe. Buno nibo obulayi khwinywe, toto nimuli abasuubili.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا تَقۡعُدُواْ بِكُلِّ صِرَٰطٖ تُوعِدُونَ وَتَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ مَنۡ ءَامَنَ بِهِۦ وَتَبۡغُونَهَا عِوَجٗاۚ وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ كُنتُمۡ قَلِيلٗا فَكَثَّرَكُمۡۖ وَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
Ne mulekhala ta khutsinjila tsioosi nimurisia nende okhwikalila injila ya Nyasaye abandu bamusuubila, nende okhwenya mbu yikotyombole. Ne yitsulile olwa mwali batiti mana Ye nabakhola okhuba abaanji. Kho henge shingala indukho ya abandu bamabii yali.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِن كَانَ طَآئِفَةٞ مِّنكُمۡ ءَامَنُواْ بِٱلَّذِيٓ أُرۡسِلۡتُ بِهِۦ وَطَآئِفَةٞ لَّمۡ يُؤۡمِنُواْ فَٱصۡبِرُواْ حَتَّىٰ يَحۡكُمَ ٱللَّهُ بَيۡنَنَاۚ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلۡحَٰكِمِينَ
Ne kata nikali mbu omukanda mulala mwinywe kwasuubila akandarumwa nako kano, ne omukanda kundi shikwasuubila tawe, kho linde okhula shingala Nyasaye yetsa okhukhalaka eshina hakari wefu. Naye niye Owukhalakanga eshina obulai muno okhushila boosi bakhalakanga eshina."
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ قَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ لَنُخۡرِجَنَّكَ يَٰشُعَيۡبُ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَكَ مِن قَرۡيَتِنَآ أَوۡ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنَاۚ قَالَ أَوَلَوۡ كُنَّا كَٰرِهِينَ
Abakhongo ba abafuru mubandu baye nibaboola mbu; “Ewe Shuaib, toto khwitsa okhukhuwuyia ewe halala nende balia bakhusuubila okhurula mulukongo lwefu, nohomba toto mukalushe mumilukha chiefu.” Naboola mbu; “Koo, kata (emilukha echo) nichiakhusinya?
Arabic explanations of the Qur’an:
قَدِ ٱفۡتَرَيۡنَا عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا إِنۡ عُدۡنَا فِي مِلَّتِكُم بَعۡدَ إِذۡ نَجَّىٰنَا ٱللَّهُ مِنۡهَاۚ وَمَا يَكُونُ لَنَآ أَن نَّعُودَ فِيهَآ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّنَاۚ وَسِعَ رَبُّنَا كُلَّ شَيۡءٍ عِلۡمًاۚ عَلَى ٱللَّهِ تَوَكَّلۡنَاۚ رَبَّنَا ٱفۡتَحۡ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَ قَوۡمِنَا بِٱلۡحَقِّ وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلۡفَٰتِحِينَ
Toto khulaba khuchishiile Nyasaye obubeyi nikhukalukha mumilukha chienyu Nyasaye namalile okhukhuhonokosia ehale nachio. Ne shikali khwifwe okhukalukha mumilukha echo tawe, okhuyiniakhwo Nyasaye wefu Omulesi niyenya. Obumanyi bwa Nyasaye wefu Omulesi baswana buli eshindu. Nyasaye niwakhwisikanga. Nyasaye wefu Omulesi, khubusilie eshina hakari wefu nende abandu befu khubwatoto, nawe newe owubusinjia eshina omulayi ushila boosi babusinjia eshina."
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ لَئِنِ ٱتَّبَعۡتُمۡ شُعَيۡبًا إِنَّكُمۡ إِذٗا لَّخَٰسِرُونَ
Abakhoongo babakhayi mubandu baye nibaboola mbu; “Nimuyira mwaloonda amakhuwa ka Shuaib, toto awo mulaba abalalinyoola obukhala tawe.”
Arabic explanations of the Qur’an:
فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلرَّجۡفَةُ فَأَصۡبَحُواْ فِي دَارِهِمۡ جَٰثِمِينَ
Mana omurengo kweshialo kwoluyoka nikubabukula, mana nibubashiela mulukongo lwabu nibafumame, nibali emilambo.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ شُعَيۡبٗا كَأَن لَّمۡ يَغۡنَوۡاْ فِيهَاۚ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ شُعَيۡبٗا كَانُواْ هُمُ ٱلۡخَٰسِرِينَ
Balia abakatsula Shuaib nibaba shinga abalaliwo tawe. Balia abakatsula Shuaib nibo balanyoola obukhala tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَتَوَلَّىٰ عَنۡهُمۡ وَقَالَ يَٰقَوۡمِ لَقَدۡ أَبۡلَغۡتُكُمۡ رِسَٰلَٰتِ رَبِّي وَنَصَحۡتُ لَكُمۡۖ فَكَيۡفَ ءَاسَىٰ عَلَىٰ قَوۡمٖ كَٰفِرِينَ
Mana nabalekha, ne naboola mbu; “Enywe Abandu banje, ndabosilia oburume bwa Nyasaye wanje Omulesi, mana nebachelela, kho ndakhabelelela endie Abandu abakhayi?”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَآ أَرۡسَلۡنَا فِي قَرۡيَةٖ مِّن نَّبِيٍّ إِلَّآ أَخَذۡنَآ أَهۡلَهَا بِٱلۡبَأۡسَآءِ وَٱلضَّرَّآءِ لَعَلَّهُمۡ يَضَّرَّعُونَ
Ne shikhwaruma Omurumwa yesiyesi mulukongo tawe, halali khwatila abamenyamwo khubusandi nende khubutinyu; khobanyoole okhwihotselesia.
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ بَدَّلۡنَا مَكَانَ ٱلسَّيِّئَةِ ٱلۡحَسَنَةَ حَتَّىٰ عَفَواْ وَّقَالُواْ قَدۡ مَسَّ ءَابَآءَنَا ٱلضَّرَّآءُ وَٱلسَّرَّآءُ فَأَخَذۡنَٰهُم بَغۡتَةٗ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
Mana khandi efwe nikhukalukhania habundu wa amabii okhuba andayi, mana nibatsililila, ne nibaboola mbu; “Obusandi nende omwikhoyo bianyoola bapapa befu.” Mana nikhubatila mapwoka nibashili okhumanya.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَوۡ أَنَّ أَهۡلَ ٱلۡقُرَىٰٓ ءَامَنُواْ وَٱتَّقَوۡاْ لَفَتَحۡنَا عَلَيۡهِم بَرَكَٰتٖ مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَٰكِن كَذَّبُواْ فَأَخَذۡنَٰهُم بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
Ne toto Abandu bomutsingongo babetsanga mbu basuubila mana baria Nyasaye, toto khwakhabeekulile tsikhabi okhurula mwikulu nende mwiloba. Halali bayingana, mana nikhubatila khulwo khubeela kalia akabakholaanga.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَفَأَمِنَ أَهۡلُ ٱلۡقُرَىٰٓ أَن يَأۡتِيَهُم بَأۡسُنَا بَيَٰتٗا وَهُمۡ نَآئِمُونَ
Koo, Abandu betsingongo bali noomulembe mbu eshinyasio shiefu sishilaboolela eshilo nabo nibali mukhukona tawe?
Arabic explanations of the Qur’an:
أَوَأَمِنَ أَهۡلُ ٱلۡقُرَىٰٓ أَن يَأۡتِيَهُم بَأۡسُنَا ضُحٗى وَهُمۡ يَلۡعَبُونَ
Koo, Abandu betsingongo bali nomulembe mbu eshinyasio shiefu sishilaboolela eshitere nabo nibali mukhubaya tawe?
Arabic explanations of the Qur’an:
أَفَأَمِنُواْ مَكۡرَ ٱللَّهِۚ فَلَا يَأۡمَنُ مَكۡرَ ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡقَوۡمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
Koo, balisa nomulembe nende obututi bwa Nyasaye? Ne shibabeetsanga nende omulembe nende obututi bwa Nyasaye tawe, halali abandu balanyoola obukhala tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَوَلَمۡ يَهۡدِ لِلَّذِينَ يَرِثُونَ ٱلۡأَرۡضَ مِنۢ بَعۡدِ أَهۡلِهَآ أَن لَّوۡ نَشَآءُ أَصَبۡنَٰهُم بِذُنُوبِهِمۡۚ وَنَطۡبَعُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَهُمۡ لَا يَسۡمَعُونَ
Koo, shibamanyile balia ababukulanga eshialo abandu bandi nibakharulao mbu nikhwenya nikhubara mumasila khutsimbi tsiabu, ne khusube emioyo chiabu, mana khulwa endio balobe okhuwulila?
Arabic explanations of the Qur’an:
تِلۡكَ ٱلۡقُرَىٰ نَقُصُّ عَلَيۡكَ مِنۡ أَنۢبَآئِهَاۚ وَلَقَدۡ جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَمَا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُواْ بِمَا كَذَّبُواْ مِن قَبۡلُۚ كَذَٰلِكَ يَطۡبَعُ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
Etsio ni tsingongo etsia khukhukanilanga amakhuwa katsio. Toto babeetsela Abarumwa babu nende amebaalo ka habulafu, kho shibali nibakhasuubila kalia akabali nibakhaya khale tawe. Ne endio ni lwa Nyasaye asubanga emioyo chia abakhayi.‌
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا وَجَدۡنَا لِأَكۡثَرِهِم مِّنۡ عَهۡدٖۖ وَإِن وَجَدۡنَآ أَكۡثَرَهُمۡ لَفَٰسِقِينَ
Ne abanji babu khwabanyoola mbu shini abesikwa khundakano tawe, halali khwanyola mbu abanji mubo ni abarulanga mumalako.
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ بَعَثۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِم مُّوسَىٰ بِـَٔايَٰتِنَآ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِۦ فَظَلَمُواْ بِهَاۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
Mana nikhurulao nikhuruma Musa nende ebifune biefu khu Firauni nende abakhongo bebe, halali babikholela obubii. Kho henga shingala indukho ya abononia yali.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ مُوسَىٰ يَٰفِرۡعَوۡنُ إِنِّي رَسُولٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Ne Musa naboola mbu; “Ewe Firauni, toto esie endi Omurumwa okhurula khu Omulesi webindu bioosi.
Arabic explanations of the Qur’an:
حَقِيقٌ عَلَىٰٓ أَن لَّآ أَقُولَ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡحَقَّۚ قَدۡ جِئۡتُكُم بِبَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ فَأَرۡسِلۡ مَعِيَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
Ekhoyeshele muno mbu ndalaboola khu Nyasaye halali obwatoto. Emalile okhubeetsela nende ebifune okhurula khu Nyasaye wenyu Omulesi, kho lekhula Abana ba Israili batsie ninasi."
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ إِن كُنتَ جِئۡتَ بِـَٔايَةٖ فَأۡتِ بِهَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
(Firaun) Nabola mbu; “Noli niwitsile nende eshimanyisio, nakhashirerakhwo toto noli mubandu ababoolanga obulaamba.”
Arabic explanations of the Qur’an:
فَأَلۡقَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعۡبَانٞ مُّبِينٞ
Mana nasukuna hasi indabushi yiyie, ne awo awo niikalukhana okhuba inzukha yatoto.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَنَزَعَ يَدَهُۥ فَإِذَا هِيَ بَيۡضَآءُ لِلنَّٰظِرِينَ
Ne narusia omukhono kukwe, ne awo awo nikukalukhana okhuba omulafu tswe khubahenganga.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ ٱلۡمَلَأُ مِن قَوۡمِ فِرۡعَوۡنَ إِنَّ هَٰذَا لَسَٰحِرٌ عَلِيمٞ
Abakhongo mubandu ba Firaun nibaboola mbu; “Toto uno ni omulosi omumanyi muno.
Arabic explanations of the Qur’an:
يُرِيدُ أَن يُخۡرِجَكُم مِّنۡ أَرۡضِكُمۡۖ فَمَاذَا تَأۡمُرُونَ
Yenyanga okhubarusia mushialo shienyu, kho muchera murie?"
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوٓاْ أَرۡجِهۡ وَأَخَاهُ وَأَرۡسِلۡ فِي ٱلۡمَدَآئِنِ حَٰشِرِينَ
Nibaboola mbu; “Muleshe hatiti ye nende omusiani wabu, ne ruma abakhung’asinjia abandu mumatokho.
Arabic explanations of the Qur’an:
يَأۡتُوكَ بِكُلِّ سَٰحِرٍ عَلِيمٖ
Bakhurerere buli omulosi omumunyi muno."
Arabic explanations of the Qur’an:
وَجَآءَ ٱلسَّحَرَةُ فِرۡعَوۡنَ قَالُوٓاْ إِنَّ لَنَا لَأَجۡرًا إِن كُنَّا نَحۡنُ ٱلۡغَٰلِبِينَ
Abalosi nibetsa khu Firaun, nibaboola mbu; “Khwitsa okhunyoola omurungo nikali mbu khushila?”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ نَعَمۡ وَإِنَّكُمۡ لَمِنَ ٱلۡمُقَرَّبِينَ
Naboola mbu; “Eeh! Efuchilila. Ne toto mwitsa okhuba mubalia abali hambi ninasi.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُواْ يَٰمُوسَىٰٓ إِمَّآ أَن تُلۡقِيَ وَإِمَّآ أَن نَّكُونَ نَحۡنُ ٱلۡمُلۡقِينَ
Nibaboola mbu; “Ewe Musa, koo, newe witsa okhusukuna nohomba efwe khuranjilile okhusukuna?”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ أَلۡقُواْۖ فَلَمَّآ أَلۡقَوۡاْ سَحَرُوٓاْ أَعۡيُنَ ٱلنَّاسِ وَٱسۡتَرۡهَبُوهُمۡ وَجَآءُو بِسِحۡرٍ عَظِيمٖ
Musa naboola mbu; “Enywe sukune (ranjilile).” Kho olwa basukuna, belimia tsimoni tsia abandu, mana nibabarisia muno. Ne nibetsa nende obulosi obukhongo.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ أَنۡ أَلۡقِ عَصَاكَۖ فَإِذَا هِيَ تَلۡقَفُ مَا يَأۡفِكُونَ
Ne nikhufimbulila Musa mbu: “Sukuna indabushi yiyio.” Mana awo awo ni imila bioosi ebia bali nibakholele.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَوَقَعَ ٱلۡحَقُّ وَبَطَلَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Kho, obwatoto nibulolekha, ne nibibiya bioosi ebia bakholanga.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَغُلِبُواْ هُنَالِكَ وَٱنقَلَبُواْ صَٰغِرِينَ
Kho nibashilwa eyo, mana nibatong’a okhuba abatiti.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأُلۡقِيَ ٱلسَّحَرَةُ سَٰجِدِينَ
Ne abalosi abo nibakwa hasi nibarerera Nyasaye hasi obweni bwabu (nibasujuda).
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Nibaboola mbu; “Khusuubile Nyasaye Omulesi webindu bioosi.
Arabic explanations of the Qur’an:
رَبِّ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ
Nyasaye Omulesi wa Musa nende Haruni."
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ فِرۡعَوۡنُ ءَامَنتُم بِهِۦ قَبۡلَ أَنۡ ءَاذَنَ لَكُمۡۖ إِنَّ هَٰذَا لَمَكۡرٞ مَّكَرۡتُمُوهُ فِي ٱلۡمَدِينَةِ لِتُخۡرِجُواْ مِنۡهَآ أَهۡلَهَاۖ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ
Firaun naboola mbu; “Oh! Musuubile muye neshili okhubasubula? Toto, khuno nookhututa khwamututile mulitokho lino mbu kho murusiemo abamenyamwo, bene litokho. Kho, mwitsa okhulola.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَأُقَطِّعَنَّ أَيۡدِيَكُمۡ وَأَرۡجُلَكُم مِّنۡ خِلَٰفٖ ثُمَّ لَأُصَلِّبَنَّكُمۡ أَجۡمَعِينَ
Toto, ndilabateta emikhono chienyu buchiikha, khandi toto nditsa okhubabamba mweesi."
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوٓاْ إِنَّآ إِلَىٰ رَبِّنَا مُنقَلِبُونَ
Nibaboola mbu; “Toto efwe ewa Nyasaye wefu Omulesi niwakhulikalukha.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا تَنقِمُ مِنَّآ إِلَّآ أَنۡ ءَامَنَّا بِـَٔايَٰتِ رَبِّنَا لَمَّا جَآءَتۡنَاۚ رَبَّنَآ أَفۡرِغۡ عَلَيۡنَا صَبۡرٗا وَتَوَفَّنَا مُسۡلِمِينَ
Ne ewe shiwalolakhwo libii liosiliosi khwifwe tawe halali mbu khusuubile ebimanyisio bia Nyasaye wefu Omulesi olwa bikhuulile. Nyasaye wefu Omulesi, khusundulekho obwifwili (okhwisumilisia), ne okhufwisie nikhuli abasalamu."
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ ٱلۡمَلَأُ مِن قَوۡمِ فِرۡعَوۡنَ أَتَذَرُ مُوسَىٰ وَقَوۡمَهُۥ لِيُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَيَذَرَكَ وَءَالِهَتَكَۚ قَالَ سَنُقَتِّلُ أَبۡنَآءَهُمۡ وَنَسۡتَحۡيِۦ نِسَآءَهُمۡ وَإِنَّا فَوۡقَهُمۡ قَٰهِرُونَ
Ne abakhongo mubandu ba Firaun nibaboola mbu; “Koo, olalekha Musa nende Abandu baye banyasie eshialo, ne bakhulekhe ewe nende abanyasaye bobo?” Naboola mbu; “Khwitsa okhwira abana babu Abasiani ne khulalekha abakhana, ne toto efwe khuli abaamani hekulu wabu.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِ ٱسۡتَعِينُواْ بِٱللَّهِ وَٱصۡبِرُوٓاْۖ إِنَّ ٱلۡأَرۡضَ لِلَّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۖ وَٱلۡعَٰقِبَةُ لِلۡمُتَّقِينَ
Musa naboolela Abandu bebe mbu; “Sabe obukhoonyi khu Nyasaye mana mwifwile. Eshialo ni shia Nyasaye, alishichelamia wayenya atong’ekhwo mubasumba baye. Ne omumalilikho omulayi kuliba kwa balia baria Nyasaye.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوٓاْ أُوذِينَا مِن قَبۡلِ أَن تَأۡتِيَنَا وَمِنۢ بَعۡدِ مَا جِئۡتَنَاۚ قَالَ عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن يُهۡلِكَ عَدُوَّكُمۡ وَيَسۡتَخۡلِفَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرَ كَيۡفَ تَعۡمَلُونَ
Nibaboola mbu; “Khwawumisibwa noshili okhukhwitsila, nende khandi niwakhamala okhukhwitsila.” Musa naboola mbu; “Khaundi Nyasaye wenyu Omulesi alasishia omusuku wenyu, ne alabakhola enywe okhuba abaruchi ba eshialo shino kho alole shinga enywe mulakhola.”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ أَخَذۡنَآ ءَالَ فِرۡعَوۡنَ بِٱلسِّنِينَ وَنَقۡصٖ مِّنَ ٱلثَّمَرَٰتِ لَعَلَّهُمۡ يَذَّكَّرُونَ
Ne toto khwahelesia Abandu ba Firaun eshinyasio khumika, nende khukhubalemelia ebiamo; mbu khobanyoole okhwitsulila.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَإِذَا جَآءَتۡهُمُ ٱلۡحَسَنَةُ قَالُواْ لَنَا هَٰذِهِۦۖ وَإِن تُصِبۡهُمۡ سَيِّئَةٞ يَطَّيَّرُواْ بِمُوسَىٰ وَمَن مَّعَهُۥٓۗ أَلَآ إِنَّمَا طَٰٓئِرُهُمۡ عِندَ ٱللَّهِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
Olwa obulayi bwabolelanga, baboolanga mbu; “Buno ni shichira efwe.” Ne obubii nibubetsela, nibalola okusubilo khu Musa nende abali ninaye. Toto okusubilo kwenyu oko kuli ewa Nyasaye (sichila amabii kabu), halali abaanji mubo shibamanyile tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالُواْ مَهۡمَا تَأۡتِنَا بِهِۦ مِنۡ ءَايَةٖ لِّتَسۡحَرَنَا بِهَا فَمَا نَحۡنُ لَكَ بِمُؤۡمِنِينَ
Nibaboola mbu; “Kata nokhwitsila orie nende eshimanyisio shiosishiosi mbu okhuloche nasho, shikhulakhusuubila tawe.”
Arabic explanations of the Qur’an:
فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلطُّوفَانَ وَٱلۡجَرَادَ وَٱلۡقُمَّلَ وَٱلضَّفَادِعَ وَٱلدَّمَ ءَايَٰتٖ مُّفَصَّلَٰتٖ فَٱسۡتَكۡبَرُواْ وَكَانُواْ قَوۡمٗا مُّجۡرِمِينَ
Mana nikhubarumila imbumbuyeka, nende tsisiche, nende tsikhungu, nende amashele, nende amalasile; okhuba ebimanyisio ebia habulafu. Mana nibakhola obufuru, ne nibaba Abandu abamabii.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَمَّا وَقَعَ عَلَيۡهِمُ ٱلرِّجۡزُ قَالُواْ يَٰمُوسَى ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ عِندَكَۖ لَئِن كَشَفۡتَ عَنَّا ٱلرِّجۡزَ لَنُؤۡمِنَنَّ لَكَ وَلَنُرۡسِلَنَّ مَعَكَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
Ne olwa eshinyasio shabanyoola, baboola mbu; “Ewe Musa, khusabile Nyasaye wuwo Omulesi khu kalia akayakhulaka. Nokhurusiliao eshinyasio shino, toto khulakhusuubila, ne toto khulakhulekhulila Abana ba Israili otsie ninabo.”
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا كَشَفۡنَا عَنۡهُمُ ٱلرِّجۡزَ إِلَىٰٓ أَجَلٍ هُم بَٰلِغُوهُ إِذَا هُمۡ يَنكُثُونَ
Ne ngala khwabayiniliao eshinyasio okhula ebise bindi, nibachaka okhufunaka indache.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَٱنتَقَمۡنَا مِنۡهُمۡ فَأَغۡرَقۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡيَمِّ بِأَنَّهُمۡ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَكَانُواْ عَنۡهَا غَٰفِلِينَ
Mana nikhubarunga imongo yeshinyasio, nikhubasishia munyanza shichila bakatsula ebimanyisio biefu, nende okhubula khwabu nabio oluchendo.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأَوۡرَثۡنَا ٱلۡقَوۡمَ ٱلَّذِينَ كَانُواْ يُسۡتَضۡعَفُونَ مَشَٰرِقَ ٱلۡأَرۡضِ وَمَغَٰرِبَهَا ٱلَّتِي بَٰرَكۡنَا فِيهَاۖ وَتَمَّتۡ كَلِمَتُ رَبِّكَ ٱلۡحُسۡنَىٰ عَلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ بِمَا صَبَرُواْۖ وَدَمَّرۡنَا مَا كَانَ يَصۡنَعُ فِرۡعَوۡنُ وَقَوۡمُهُۥ وَمَا كَانُواْ يَعۡرِشُونَ
Mana nikhuchelamia abandu balolekhananga abateshele, ebukwe nende mumbo weshialo ewakhwarayo tsikhabi. Mana likhuwa lilayi lia Nyasaye wuwo Omulesi nilileng’ana khubaana ba Israili khulwa okhwisumilisia khwabu. Mana nikhusishia aka Firaun yakholanga nende Abandu bebe, nende bilia ebia bombakhanga.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَجَٰوَزۡنَا بِبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱلۡبَحۡرَ فَأَتَوۡاْ عَلَىٰ قَوۡمٖ يَعۡكُفُونَ عَلَىٰٓ أَصۡنَامٖ لَّهُمۡۚ قَالُواْ يَٰمُوسَى ٱجۡعَل لَّنَآ إِلَٰهٗا كَمَا لَهُمۡ ءَالِهَةٞۚ قَالَ إِنَّكُمۡ قَوۡمٞ تَجۡهَلُونَ
Mana nikhubusia Abaana ba Israili munyanza, mana nibabura khubandu balamanga ebifwanani, nibaboola mbu; “Ewe Musa, khukholele abanyasaye fwesi shingala abandu abo bosi bali nende abanyasaye.” Naboola mbu; “Toto enywe muli abandu bakholanga obusilu.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ هَٰٓؤُلَآءِ مُتَبَّرٞ مَّا هُمۡ فِيهِ وَبَٰطِلٞ مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Bano akabali ninako kano ketsa okhusikha, ne ni amakhaya akabakholanga."
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ أَغَيۡرَ ٱللَّهِ أَبۡغِيكُمۡ إِلَٰهٗا وَهُوَ فَضَّلَكُمۡ عَلَى ٱلۡعَٰلَمِينَ
Naboola mbu; “Koo, ebakonyele abanyasaye bandi habundu wa Nyasaye, naye niye owabachingula hekulu okhushila abandu boosi?"
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِذۡ أَنجَيۡنَٰكُم مِّنۡ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ يَسُومُونَكُمۡ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ يُقَتِّلُونَ أَبۡنَآءَكُمۡ وَيَسۡتَحۡيُونَ نِسَآءَكُمۡۚ وَفِي ذَٰلِكُم بَلَآءٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَظِيمٞ
Ne (yitsulile) olwa khwabahonokosia okhurula khu Firaun nende Abandu be, ababetsanga eshinyasio eshibii muno, olwa beranga abana benyu abasiani nibalekha abakhana babe abalamu. Ne ako kalimo amatemo amakhongo okhurula khu Nyasaye wenyu Omulesi.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَوَٰعَدۡنَا مُوسَىٰ ثَلَٰثِينَ لَيۡلَةٗ وَأَتۡمَمۡنَٰهَا بِعَشۡرٖ فَتَمَّ مِيقَٰتُ رَبِّهِۦٓ أَرۡبَعِينَ لَيۡلَةٗۚ وَقَالَ مُوسَىٰ لِأَخِيهِ هَٰرُونَ ٱخۡلُفۡنِي فِي قَوۡمِي وَأَصۡلِحۡ وَلَا تَتَّبِعۡ سَبِيلَ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
Ne khwalaka Musa ebilo amakhumi kataru ne nikhubitsusia nende ekhumi, nibiula ebise bia Nyasaye wuwe ebilo amakhumi kane. Mana Musa naboolela omusiani wabu, Haruni, mbu: “Tila habundu wanje okhwimilila Abandu banje. Ne kaasia amakhuwa kabe amalayi, ne olalonda tsinjila tsia balia bakholanga obwononi tawe.”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَمَّا جَآءَ مُوسَىٰ لِمِيقَٰتِنَا وَكَلَّمَهُۥ رَبُّهُۥ قَالَ رَبِّ أَرِنِيٓ أَنظُرۡ إِلَيۡكَۚ قَالَ لَن تَرَىٰنِي وَلَٰكِنِ ٱنظُرۡ إِلَى ٱلۡجَبَلِ فَإِنِ ٱسۡتَقَرَّ مَكَانَهُۥ فَسَوۡفَ تَرَىٰنِيۚ فَلَمَّا تَجَلَّىٰ رَبُّهُۥ لِلۡجَبَلِ جَعَلَهُۥ دَكّٗا وَخَرَّ مُوسَىٰ صَعِقٗاۚ فَلَمَّآ أَفَاقَ قَالَ سُبۡحَٰنَكَ تُبۡتُ إِلَيۡكَ وَأَنَا۠ أَوَّلُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Ne Musa olwa yoola khubise biefu, mana Nyasaye wuwe Omulesi nalomaloma ninaye, yaboola mbu: “Nyasaye wanje Omulesi, nzechesiakhwo ekhulole.” Yaboola mbu: “Shiwakhandola tawe, halali henga khulukulu luli imbeli wuwo olo, nilulatong’a habundu walwo, oba witsa okhundola.” Kho Nyasaye wuwe Omulesi olwa yelolosia khulukulu, nalukhola okhutonyokha tonyokha, mana Musa nakwa hasi nasuma. Olwa yakalusia omwoyo, naboola mbu; “Obutswenufu nobubwo. Esaba obulesheli khwiwe, nasie niwokhuranga mubasuubili.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ يَٰمُوسَىٰٓ إِنِّي ٱصۡطَفَيۡتُكَ عَلَى ٱلنَّاسِ بِرِسَٰلَٰتِي وَبِكَلَٰمِي فَخُذۡ مَآ ءَاتَيۡتُكَ وَكُن مِّنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
Nyasaye naboola mbu; “Ewe Musa, toto esie ekhwawule mubandu khulwa oburume bwanje nende okhukhulomalomia khwanje. Kho, bukula kekhwelesinjia, ne obe mubalia bakhupanga orio.”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَكَتَبۡنَا لَهُۥ فِي ٱلۡأَلۡوَاحِ مِن كُلِّ شَيۡءٖ مَّوۡعِظَةٗ وَتَفۡصِيلٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ فَخُذۡهَا بِقُوَّةٖ وَأۡمُرۡ قَوۡمَكَ يَأۡخُذُواْ بِأَحۡسَنِهَاۚ سَأُوْرِيكُمۡ دَارَ ٱلۡفَٰسِقِينَ
Ne nikhumuhandichila mu Taurati eyo amachelo (kabuli imbia) nende amebaalo kabuli eshindu. Kho, katile nende amaani, ne olomesie abandu okhutila amalayi muno kano. Hambi ano, nditsa okhubeechesia amatala ka abandu ababii.
Arabic explanations of the Qur’an:
سَأَصۡرِفُ عَنۡ ءَايَٰتِيَ ٱلَّذِينَ يَتَكَبَّرُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّ وَإِن يَرَوۡاْ كُلَّ ءَايَةٖ لَّا يُؤۡمِنُواْ بِهَا وَإِن يَرَوۡاْ سَبِيلَ ٱلرُّشۡدِ لَا يَتَّخِذُوهُ سَبِيلٗا وَإِن يَرَوۡاْ سَبِيلَ ٱلۡغَيِّ يَتَّخِذُوهُ سَبِيلٗاۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَكَانُواْ عَنۡهَا غَٰفِلِينَ
Ndilara ehale nebimanyisio bianje balia bakholanga obufuru khushialo munjila ilali ya toto tawe. Balia buli eshimanyisio shibalola, shibashisuubila tawe. Ne nibalola injila yobulunjifu, shibayibukulanga mbu niyo injila tawe, halali nibalola injila yobukori, bayibukulanga mbu niyo injila. Endio nilwokhuba mbu bayingasia ebimanyisio biefu, nende nibabula ninabio oluchendo.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَلِقَآءِ ٱلۡأٓخِرَةِ حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡۚ هَلۡ يُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Ne balia abayingasia ebimanyisio biefu nende okhukhung’aana khwomwikulu, ebikhole biabu biabiya. Koo, balirungwa akandi akalali kalia kabakholanga?
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱتَّخَذَ قَوۡمُ مُوسَىٰ مِنۢ بَعۡدِهِۦ مِنۡ حُلِيِّهِمۡ عِجۡلٗا جَسَدٗا لَّهُۥ خُوَارٌۚ أَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّهُۥ لَا يُكَلِّمُهُمۡ وَلَا يَهۡدِيهِمۡ سَبِيلًاۘ ٱتَّخَذُوهُ وَكَانُواْ ظَٰلِمِينَ
Ne olwa Musa yarula (natsia okhwenda amalako), Abandu bebe bakhola eshimosi khubirone biabu, eshifwanani shiananga. Koo, shibalolakho mbu eshinyasaye shiabu esho sishilomalomanga nabo, nohomba sishibalunjisinjia khunjila tawe? Halali, bashikhola butswa okhuba nyasaye, mana nibaba abamabii.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَمَّا سُقِطَ فِيٓ أَيۡدِيهِمۡ وَرَأَوۡاْ أَنَّهُمۡ قَدۡ ضَلُّواْ قَالُواْ لَئِن لَّمۡ يَرۡحَمۡنَا رَبُّنَا وَيَغۡفِرۡ لَنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
Ne olwa beyitsulisia, nibalola mbu toto bamalile okhukora, baboola mbu; “Nyasaye wefu Omulesi nalakhubeela tsimbabaasi tawe, toto khulaba mubalia abasishile.”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَمَّا رَجَعَ مُوسَىٰٓ إِلَىٰ قَوۡمِهِۦ غَضۡبَٰنَ أَسِفٗا قَالَ بِئۡسَمَا خَلَفۡتُمُونِي مِنۢ بَعۡدِيٓۖ أَعَجِلۡتُمۡ أَمۡرَ رَبِّكُمۡۖ وَأَلۡقَى ٱلۡأَلۡوَاحَ وَأَخَذَ بِرَأۡسِ أَخِيهِ يَجُرُّهُۥٓ إِلَيۡهِۚ قَالَ ٱبۡنَ أُمَّ إِنَّ ٱلۡقَوۡمَ ٱسۡتَضۡعَفُونِي وَكَادُواْ يَقۡتُلُونَنِي فَلَا تُشۡمِتۡ بِيَ ٱلۡأَعۡدَآءَ وَلَا تَجۡعَلۡنِي مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
Ne olwa Musa yachelela khubandu bebe nasinyishe khandi nabelele, yaboola mbu: “Obubii buli burie buno bwamuukholele inyuma wanje nindakharula? Koo, muranjilile likhuwa lia Nyasaye wenyu Omulesi?” Mana nasukuna tsimbao tsilia, mana natila omurwe kwomusiani wabu nakukhwesa ebuleka wuwe. (Haruni) naboola mbu: “Ewe omwana wa mama wanje, toto abandu bandechele, kata babeele ahambi okhunzira. Kho, olasangasia abasuku okhubela esie tawe, nohomba olara esie halala nende abandu ababii tawe.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ رَبِّ ٱغۡفِرۡ لِي وَلِأَخِي وَأَدۡخِلۡنَا فِي رَحۡمَتِكَۖ وَأَنتَ أَرۡحَمُ ٱلرَّٰحِمِينَ
Naboola mbu; “Nyasaye wanje Omulesi, ndeshela esie nende Omusiani wefu, ne okhwinjisie mutsimbabaasi tsitsio. Ewe toto oli wetsimbabaasi muno okhushila abetsimbabaasi boosi.”
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ ٱلۡعِجۡلَ سَيَنَالُهُمۡ غَضَبٞ مِّن رَّبِّهِمۡ وَذِلَّةٞ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُفۡتَرِينَ
Toto balia abakhola eshimosi okhuba nyasaye, balanyoola oburuma okhurula khu Nyasaye wabu Omulesi, nende obuteshele mubulamu bwokhushialo. Ne endio nilo olwa khurunganga abachishi bachikhanga.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلَّذِينَ عَمِلُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ ثُمَّ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِهَا وَءَامَنُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
Ne balia abakhola amabii mana nibekanila nibakhamala, mana nibasuubila, toto Nyasaye wuwo Omulesi niye Omunji wobulesheli, Owetsimbabaasi tsinyinji.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَمَّا سَكَتَ عَن مُّوسَى ٱلۡغَضَبُ أَخَذَ ٱلۡأَلۡوَاحَۖ وَفِي نُسۡخَتِهَا هُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلَّذِينَ هُمۡ لِرَبِّهِمۡ يَرۡهَبُونَ
Ne olwa liruma lia Musa liakalukha hasi, yabukula tsimbao tsilia. Ne khumahandiko katsio, bwalimo obulunjifu nende tsimbabaasi khubalia baritsanga Nyasaye wabu Omulesi.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱخۡتَارَ مُوسَىٰ قَوۡمَهُۥ سَبۡعِينَ رَجُلٗا لِّمِيقَٰتِنَاۖ فَلَمَّآ أَخَذَتۡهُمُ ٱلرَّجۡفَةُ قَالَ رَبِّ لَوۡ شِئۡتَ أَهۡلَكۡتَهُم مِّن قَبۡلُ وَإِيَّٰيَۖ أَتُهۡلِكُنَا بِمَا فَعَلَ ٱلسُّفَهَآءُ مِنَّآۖ إِنۡ هِيَ إِلَّا فِتۡنَتُكَ تُضِلُّ بِهَا مَن تَشَآءُ وَتَهۡدِي مَن تَشَآءُۖ أَنتَ وَلِيُّنَا فَٱغۡفِرۡ لَنَا وَٱرۡحَمۡنَاۖ وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلۡغَٰفِرِينَ
Musa nalobola abandu amakhumi saba (abalayi) mubandu baye khulwa indache yefu. Mana omurengo omukhongo shingala kwabarenjia, Musa naboola mbu; “Nyasaye wanje Omulesi, wenyanga wakhabasishiye halala ninasi khale. Okhusishia khulwa okhubeela akabasilu bakhola mwifwe? Kano shikali halali amatemo koko, khuko okosinjia owawenya ne olunjisia owawenya. Ewe newe omulindi wefu, kho khuleshele ebionono biefu mana okhubeele tsimbabaasi. Nawe newe omulesheli omulayi muno owabalesheli boosi.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَٱكۡتُبۡ لَنَا فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗ وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِنَّا هُدۡنَآ إِلَيۡكَۚ قَالَ عَذَابِيٓ أُصِيبُ بِهِۦ مَنۡ أَشَآءُۖ وَرَحۡمَتِي وَسِعَتۡ كُلَّ شَيۡءٖۚ فَسَأَكۡتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلَّذِينَ هُم بِـَٔايَٰتِنَا يُؤۡمِنُونَ
Ne okhuhandichile amalayi khushialo khuno nende mwikulu. Toto efwe khukhukalushile ewe." Nyasaye naboola mbu: “Eshinyasio shianje ndalahelesia owandenya, ne tsimbabaasi tsianje tsiaswana buli eshindu. Kho, nditsa okhutsihandichila balia baritsanga akandakaana nende barusinjia eshihanwa shia Izaka, nende basuubilanga tsinyali tsiefu.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلَّذِينَ يَتَّبِعُونَ ٱلرَّسُولَ ٱلنَّبِيَّ ٱلۡأُمِّيَّ ٱلَّذِي يَجِدُونَهُۥ مَكۡتُوبًا عِندَهُمۡ فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَٱلۡإِنجِيلِ يَأۡمُرُهُم بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَىٰهُمۡ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيۡهِمُ ٱلۡخَبَٰٓئِثَ وَيَضَعُ عَنۡهُمۡ إِصۡرَهُمۡ وَٱلۡأَغۡلَٰلَ ٱلَّتِي كَانَتۡ عَلَيۡهِمۡۚ فَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِهِۦ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَٱتَّبَعُواْ ٱلنُّورَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ مَعَهُۥٓ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
Balia abaloondanga Omurumwa, Omunabii ulamanya okhusoma nende okhuhandika tawe, owabalolanga yahandikwa mu Taurati nende mu Injili, owubalomesinjia okhukhola amalayi ne abakaninjia okhukhola amabii, ne abayininjiakho emisiko nende eminyororo chiabali nibaboywa. Kho, balia abamusuubila mana nibamuwa oluyali, mana nibamuhabina, mana nibaloonda obulafu obweshibwa halala ninaye, abo nibo balibura."
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنِّي رَسُولُ ٱللَّهِ إِلَيۡكُمۡ جَمِيعًا ٱلَّذِي لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۖ فَـَٔامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِ ٱلنَّبِيِّ ٱلۡأُمِّيِّ ٱلَّذِي يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَكَلِمَٰتِهِۦ وَٱتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ
(Ewe Muhammad) Boola mbu; “Enywe Abandu, toto esie endi Omurumwa wa Nyasaye khwinywe mweesi, owuli nende obwami bwomwikulu nende khushialo. Abulao nyasaye wundi ulali Ye tawe. Ahananga obulamu khandi niye ufwisinjia. Kho, suubile khu Nyasaye nende Omurumwa wuwe, Omunabii wakorwa okhusoma nohomba okhuhandika. Owusubilanga Nyasaye nende amakhuwa keke. Ne muloonde ye kho munyoole okhulunjikha."
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمِن قَوۡمِ مُوسَىٰٓ أُمَّةٞ يَهۡدُونَ بِٱلۡحَقِّ وَبِهِۦ يَعۡدِلُونَ
Ne mubandu ba Musa, balimwo abandu balunjisinjia abashiabwe khubwatoto. Ne khubwatoto baleeng’asinjia.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَطَّعۡنَٰهُمُ ٱثۡنَتَيۡ عَشۡرَةَ أَسۡبَاطًا أُمَمٗاۚ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ إِذِ ٱسۡتَسۡقَىٰهُ قَوۡمُهُۥٓ أَنِ ٱضۡرِب بِّعَصَاكَ ٱلۡحَجَرَۖ فَٱنۢبَجَسَتۡ مِنۡهُ ٱثۡنَتَا عَشۡرَةَ عَيۡنٗاۖ قَدۡ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٖ مَّشۡرَبَهُمۡۚ وَظَلَّلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلۡغَمَٰمَ وَأَنزَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلۡمَنَّ وَٱلسَّلۡوَىٰۖ كُلُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا رَزَقۡنَٰكُمۡۚ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
Ne nikhubakabula tsimbia ekhumi natsibili, emikanda chaukhane. Ne nikhufimbulila Musa olwa Abandu baye bamusaba amatsi mbu; “Khupa lichina nende indabushi yiyio.” Mana amatsi nikarundukha okhurula mwichina elo, nikekhola tsifututu ekhumi natsibili, ne buli omundu namanya habundu waye wokhunywa. Nikhubakholela eshinikha shia amaleesi, ne nikhubeshilia Mana nende Salwa. (Nikhubaboolela mbu); “Lie ebilayi bia khubakabilekhwo bino.” Ne, shibakholela efwe obubii tawe, halali abeene nibo bekholelanga obubii.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِذۡ قِيلَ لَهُمُ ٱسۡكُنُواْ هَٰذِهِ ٱلۡقَرۡيَةَ وَكُلُواْ مِنۡهَا حَيۡثُ شِئۡتُمۡ وَقُولُواْ حِطَّةٞ وَٱدۡخُلُواْ ٱلۡبَابَ سُجَّدٗا نَّغۡفِرۡ لَكُمۡ خَطِيٓـَٰٔتِكُمۡۚ سَنَزِيدُ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Ne (betsulisie) olwa baboolelwa mbu; “Ikhale mulukongo luno (Beitul muqaddas), ne liemwo wosiwosi wamwenya, ne (ebise biokhwinjila) muboole mbu; 'Khuleshele ebionono biefu.' Ne mwinjile mumuliango nimwihotselesiye, khwitsa okhubaleshela tsimbi tsienyu, ne khulametela obulayi balia bakholanga amalayi."
Arabic explanations of the Qur’an:
فَبَدَّلَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنۡهُمۡ قَوۡلًا غَيۡرَ ٱلَّذِي قِيلَ لَهُمۡ فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ رِجۡزٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ بِمَا كَانُواْ يَظۡلِمُونَ
Halali, balia bakholela obubii emioyo chiabu mubo, bakalukhania amakhuwa akabalali nibaboolelwa tawe, mana nikhubeshilia eshinyasio okhurula mwikulu shingala bekholela obubii abeene.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَسۡـَٔلۡهُمۡ عَنِ ٱلۡقَرۡيَةِ ٱلَّتِي كَانَتۡ حَاضِرَةَ ٱلۡبَحۡرِ إِذۡ يَعۡدُونَ فِي ٱلسَّبۡتِ إِذۡ تَأۡتِيهِمۡ حِيتَانُهُمۡ يَوۡمَ سَبۡتِهِمۡ شُرَّعٗا وَيَوۡمَ لَا يَسۡبِتُونَ لَا تَأۡتِيهِمۡۚ كَذَٰلِكَ نَبۡلُوهُم بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ
Ne barebekhwo amakhuwa kolukongo lwali ahambi nende inyanza. Olwa bafunakanga lilako lia Isabato (Jumamosi). Olwa tsinyeni tsiabu tsiabetselanga hekulu hekulu - tsinyanga tsia Isabato (Jumamosi) tsiabu, ne tsinyanga tsilali tsia Isabato (Jumamosi) shitsiabetselanga tawe. Ne endio nilwa khwabahelesia amatemo khulwa okhurula mumalaka khwabu.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِذۡ قَالَتۡ أُمَّةٞ مِّنۡهُمۡ لِمَ تَعِظُونَ قَوۡمًا ٱللَّهُ مُهۡلِكُهُمۡ أَوۡ مُعَذِّبُهُمۡ عَذَابٗا شَدِيدٗاۖ قَالُواْ مَعۡذِرَةً إِلَىٰ رَبِّكُمۡ وَلَعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ
Ne (betsulisie) olwa abandu bandi mubo baboola mbu: “Bukhala shina bwokhukania abandu bamumanyile mbu Nyasaye alabasishia nohomba alabahelesia eshinyasio eshilulu?” Nibaboola mbu; “Kho khube nende shichila imbeli wa Nyasaye wenyu Omulesi, ne khobanyoole okhuria Nyasaye.”
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِۦٓ أَنجَيۡنَا ٱلَّذِينَ يَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلسُّوٓءِ وَأَخَذۡنَا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ بِعَذَابِۭ بَـِٔيسِۭ بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ
Kho, olwa bebilila akabetsulisibungwa khuko, khwahonokosia balia abakaninjia abandu okhukhola amabii mana nikhusandia balia abakhola amabii khushinyasio eshibi muno khulwa okhurula khwabu mumalako.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا عَتَوۡاْ عَن مَّا نُهُواْ عَنۡهُ قُلۡنَا لَهُمۡ كُونُواْ قِرَدَةً خَٰسِـِٔينَ
Ne olwa bafura nibaloba okhulekha akabakanibwa, khwababoolela mbu; “Be amashene, abateshele."
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِذۡ تَأَذَّنَ رَبُّكَ لَيَبۡعَثَنَّ عَلَيۡهِمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَن يَسُومُهُمۡ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِۗ إِنَّ رَبَّكَ لَسَرِيعُ ٱلۡعِقَابِ وَإِنَّهُۥ لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
Ne (betsulisie) olwa Nyasaye wuwo Omulesi yara habulafu mbu yetsa okhubarerera abandu betsa okhubasandia okhusandia okhubii okhula inyanga yeyindukho. Toto Nyasaye wuwo Omulesi ni Omwangu muno weshinyasio, ne toto Ye ni Omunji wetsimbabaasi.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَطَّعۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ أُمَمٗاۖ مِّنۡهُمُ ٱلصَّٰلِحُونَ وَمِنۡهُمۡ دُونَ ذَٰلِكَۖ وَبَلَوۡنَٰهُم بِٱلۡحَسَنَٰتِ وَٱلسَّيِّـَٔاتِ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
Mana nikhubakabukhania (Abayahudi) khushialo emikanda chiaukhane. Ne balimwo abalayi, ne abandi balali bario tawe. Mana nikhubatema khumalayi nende khumabii khobanyoole okhukalukha.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَخَلَفَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ خَلۡفٞ وَرِثُواْ ٱلۡكِتَٰبَ يَأۡخُذُونَ عَرَضَ هَٰذَا ٱلۡأَدۡنَىٰ وَيَقُولُونَ سَيُغۡفَرُ لَنَا وَإِن يَأۡتِهِمۡ عَرَضٞ مِّثۡلُهُۥ يَأۡخُذُوهُۚ أَلَمۡ يُؤۡخَذۡ عَلَيۡهِم مِّيثَٰقُ ٱلۡكِتَٰبِ أَن لَّا يَقُولُواْ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡحَقَّ وَدَرَسُواْ مَا فِيهِۗ وَٱلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
Mana nilwitsa inyuma wabu (wa Abayahudi abo) olwibulo olubii, olwachelama Eshitabu. Babukulanga ebiakanwa bia mushialo muno, nibaboola mbu; “Khwitsa okhuleshelwa.” Ne ebiakanwa bindi bie imbia ino nibiboolela, nibabibukula. Koo, shikaboolelakhwo amalakano mushitabu mbu balabolakhwo khu Nyasaye tawe, halali akatoto? Nabo bamala okhusoma kalimwo. Ne inzu yomwikulu iliba indayi muno khubalia abaritsanga Nyasaye. Koo, shimuparangakhwo tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلَّذِينَ يُمَسِّكُونَ بِٱلۡكِتَٰبِ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ إِنَّا لَا نُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُصۡلِحِينَ
Ne balia batilanga Eshitabu obulayi, mana nibalaama khatsotso (nibaswaliya), khulibarunga amalayi. Toto efwe shikhukosinjia omurungo okwa abakholi bamalayi tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَإِذۡ نَتَقۡنَا ٱلۡجَبَلَ فَوۡقَهُمۡ كَأَنَّهُۥ ظُلَّةٞ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُۥ وَاقِعُۢ بِهِمۡ خُذُواْ مَآ ءَاتَيۡنَٰكُم بِقُوَّةٖ وَٱذۡكُرُواْ مَا فِيهِ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ
Ne olwa khwasiula olukulu nibiba shinga lilesi hekulu wabu, nibapara mbu lulabakwila. (Nikhubaboolela mbu); “Tile nende amaani akakhwabahelesia kano, ne yitsulile kalimwo khomunyoole okhuria Nyasaye."
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِذۡ أَخَذَ رَبُّكَ مِنۢ بَنِيٓ ءَادَمَ مِن ظُهُورِهِمۡ ذُرِّيَّتَهُمۡ وَأَشۡهَدَهُمۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ أَلَسۡتُ بِرَبِّكُمۡۖ قَالُواْ بَلَىٰ شَهِدۡنَآۚ أَن تَقُولُواْ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ إِنَّا كُنَّا عَنۡ هَٰذَا غَٰفِلِينَ
Ne (yitsulila) olwa Nyasaye wuwo Omulesi yabukula mubandu okhurula mubo mulwibulo lwabu, mana nabakhola abeene okhwibela abaloli. (Naboola mbu); "Koo, Esie shendi Nyasaye wenyu Omulesi?” Nibaboola mbu; “Eeh, khufuchirire. Khurusia obuloli mbu Ewe oli Nyasaye wefu.” Nyasaye nababoolela mbu; “Muletsa mwaboola inyanga yeyindukho mbu efwe khwali khwang’ang’ala ehale nende kano tawe."
Arabic explanations of the Qur’an:
أَوۡ تَقُولُوٓاْ إِنَّمَآ أَشۡرَكَ ءَابَآؤُنَا مِن قَبۡلُ وَكُنَّا ذُرِّيَّةٗ مِّنۢ بَعۡدِهِمۡۖ أَفَتُهۡلِكُنَا بِمَا فَعَلَ ٱلۡمُبۡطِلُونَ
Nohomba mwaboola mbu: “Bapapa befu butswa nibo batsokaasia Nyasaye khale, nafwe khuli olwibulo lwa inyuma wabu. Kho, witsa okhukhusishia khukabakori bakholanga?"
Arabic explanations of the Qur’an:
وَكَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ وَلَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
Na endio nilwa khwinoosinjia tsinyali tsiefu khobanyoole okhukalukha.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ ٱلَّذِيٓ ءَاتَيۡنَٰهُ ءَايَٰتِنَا فَٱنسَلَخَ مِنۡهَا فَأَتۡبَعَهُ ٱلشَّيۡطَٰنُ فَكَانَ مِنَ ٱلۡغَاوِينَ
Ne basomele amakhuwa ka ulia owakhwahelesia tsinyaali tsiefu mana niyefwalulamwo, mana Shetani natilana ninaye, naba mubalia abakora.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَوۡ شِئۡنَا لَرَفَعۡنَٰهُ بِهَا وَلَٰكِنَّهُۥٓ أَخۡلَدَ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ وَٱتَّبَعَ هَوَىٰهُۚ فَمَثَلُهُۥ كَمَثَلِ ٱلۡكَلۡبِ إِن تَحۡمِلۡ عَلَيۡهِ يَلۡهَثۡ أَوۡ تَتۡرُكۡهُ يَلۡهَثۚ ذَّٰلِكَ مَثَلُ ٱلۡقَوۡمِ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَاۚ فَٱقۡصُصِ ٱلۡقَصَصَ لَعَلَّهُمۡ يَتَفَكَّرُونَ
Ne khwenyanga khwakhamuchingulile hekulu khutsio, halali ye yahandila khushialo (okhwenya obwikhoyo bwokhushialo nende okhwibilila mwikulu). Mana naloonda obwikombi bwashio. Ifwani yaye ili shinga imbwa noyikhupila oluyoka, iheesana. Ne noyilekha, iheesana butswa. Eyo niyo ifwani yabandu bayingasia ebimanyisio biefu, kho bakanile tsingano khobanyoole okhuparamwo.
Arabic explanations of the Qur’an:
سَآءَ مَثَلًا ٱلۡقَوۡمُ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَأَنفُسَهُمۡ كَانُواْ يَظۡلِمُونَ
Ni obubii buli burie buno ifwani ya balia abaingasinjia ebimanyisio biefu. Ne ni abeene nibo bekholelanga obubii.
Arabic explanations of the Qur’an:
مَن يَهۡدِ ٱللَّهُ فَهُوَ ٱلۡمُهۡتَدِيۖ وَمَن يُضۡلِلۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
Aba Nyasaye alunjisia, abo nibo abalunjifu. Ne abakosia, abo nibo abasikha.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ ذَرَأۡنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِۖ لَهُمۡ قُلُوبٞ لَّا يَفۡقَهُونَ بِهَا وَلَهُمۡ أَعۡيُنٞ لَّا يُبۡصِرُونَ بِهَا وَلَهُمۡ ءَاذَانٞ لَّا يَسۡمَعُونَ بِهَآۚ أُوْلَٰٓئِكَ كَٱلۡأَنۡعَٰمِ بَلۡ هُمۡ أَضَلُّۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡغَٰفِلُونَ
Ne toto Efwe khwalonjela omulilo kwa Jahannam abaanji mu majini nende abandu. Bali nende emioyo, halali shibachikhonyelanga okhumanya tawe. Ne bali nende tsimoni, halali shibatsilolelanga tawe. Ne bali nende amarwi, halali shibakawulililanga tawe. Abo bali shinga tsisolo, halali abo nabakori muno. Abo nibo abakoyana.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَاۖ وَذَرُواْ ٱلَّذِينَ يُلۡحِدُونَ فِيٓ أَسۡمَٰٓئِهِۦۚ سَيُجۡزَوۡنَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Ne Nyasaye ali nende amera amalayi muno, kho kekhonyele okhumusaba. Ne leshe balia banyasinjia oluyali lwa amera keke. Hambi ano, betsa okhurungwa kalia akabakholanga.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمِمَّنۡ خَلَقۡنَآ أُمَّةٞ يَهۡدُونَ بِٱلۡحَقِّ وَبِهِۦ يَعۡدِلُونَ
Ne mubalia abakhwaloonga, abandi baliwo balunjisinjia khubwatoto ne khubwo baleng’asinjia.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا سَنَسۡتَدۡرِجُهُم مِّنۡ حَيۡثُ لَا يَعۡلَمُونَ
Ne balia abakatsula ebimanyisio biefu, khulabakhwesa kaala kaala munjila yabalamanyile tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأُمۡلِي لَهُمۡۚ إِنَّ كَيۡدِي مَتِينٌ
Nasi nditsa okhubahelesia ebise. Toto obututi bwanje nobusiro muno.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَوَلَمۡ يَتَفَكَّرُواْۗ مَا بِصَاحِبِهِم مِّن جِنَّةٍۚ إِنۡ هُوَ إِلَّا نَذِيرٞ مُّبِينٌ
Koo, shibaparangakhwo tawe? Owashaabwe oyo abula lilalu tawe. Shali shiosishiosi tawe halali omwikanyilisi owa habulafu.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَوَلَمۡ يَنظُرُواْ فِي مَلَكُوتِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا خَلَقَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٖ وَأَنۡ عَسَىٰٓ أَن يَكُونَ قَدِ ٱقۡتَرَبَ أَجَلُهُمۡۖ فَبِأَيِّ حَدِيثِۭ بَعۡدَهُۥ يُؤۡمِنُونَ
Koo, shibahengangakhwo obwami bwomwikulu nende mushialo, nende ebindu bia Nyasaye yalonga, mbu awundi indukho yabu ili ahambi tawe? Mana kalali kano, ni makhuwa shina akandi akabalasuubila?
Arabic explanations of the Qur’an:
مَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَلَا هَادِيَ لَهُۥۚ وَيَذَرُهُمۡ فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ
Aba Nyasaye alekhulanga bakora, abo babula ubalunjisia tawe. Ne abalekha mubukori bwabu nibabeyabeyanga mubuwofu.
Arabic explanations of the Qur’an:
يَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلسَّاعَةِ أَيَّانَ مُرۡسَىٰهَاۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ رَبِّيۖ لَا يُجَلِّيهَا لِوَقۡتِهَآ إِلَّا هُوَۚ ثَقُلَتۡ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ لَا تَأۡتِيكُمۡ إِلَّا بَغۡتَةٗۗ يَسۡـَٔلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنۡهَاۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ ٱللَّهِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
Bakhurebanga ebise bieyindukho (eyo) mbu okhurulila khwayo khuliba lina, boola mbu; “Obumanyi bwayo buli khu Nyasaye wanje Omulesi. Abulao umanyile ebise biayo halali Ye mwene. Ni isiro mwikulu nende khushialo. Shilibetsela tawe halali mapwoka." Bakhurebanga opara mbu newe wayikoonya wayimanya. Boola mbu; “Obumanyi bwayo buli khu Nyasaye, halali abandu abanji shibamanyile tawe."
Arabic explanations of the Qur’an:
قُل لَّآ أَمۡلِكُ لِنَفۡسِي نَفۡعٗا وَلَا ضَرًّا إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۚ وَلَوۡ كُنتُ أَعۡلَمُ ٱلۡغَيۡبَ لَٱسۡتَكۡثَرۡتُ مِنَ ٱلۡخَيۡرِ وَمَا مَسَّنِيَ ٱلسُّوٓءُۚ إِنۡ أَنَا۠ إِلَّا نَذِيرٞ وَبَشِيرٞ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Boola mbu; “Embula obunyali bwokhwikhonya nohomba bwokhwilinda okhurulana nende amabii halali shinga Nyasaye yenya. Ne embetsanga mbu ndamanya akefisile, ndakhametele okhukhola amalayi mubunji, ne obubii bwosibwosi shibwakhanzulilekhwo tawe. Esie shendi shiosishiosi tawe, halali omwikanyilisi nende owureranga amakhuwa komwikhoyo khubandu basuubilanga."
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ وَجَعَلَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا لِيَسۡكُنَ إِلَيۡهَاۖ فَلَمَّا تَغَشَّىٰهَا حَمَلَتۡ حَمۡلًا خَفِيفٗا فَمَرَّتۡ بِهِۦۖ فَلَمَّآ أَثۡقَلَت دَّعَوَا ٱللَّهَ رَبَّهُمَا لَئِنۡ ءَاتَيۡتَنَا صَٰلِحٗا لَّنَكُونَنَّ مِنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
Niye owabaloonga okhurula khumundu mulala, ne okhurula khumundu oyo nalonga abakhasi babu kho banyoole obwihotselefu (okhurula) khubo. Ne olwa yenjilananga naye, atilanga inda inyangu eyachendanga nayo. Ne olwa (inda) yisitoyanga, (omukhasi nomusatsa) balamanga Nyasaye wabu Omulesi mbu; “Nokhuhelesia omwana omulayi, toto khulaba mubalia abakhupanga orio.”
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّآ ءَاتَىٰهُمَا صَٰلِحٗا جَعَلَا لَهُۥ شُرَكَآءَ فِيمَآ ءَاتَىٰهُمَاۚ فَتَعَٰلَى ٱللَّهُ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
Olwa abahelesinjia (omwana) omulayi, bakholelanga Nyasaye obutsokaasi khushilia eshia abahelesiyie. Nyasaye niwoluyali muno, ne ali hekulu khukabamutsokaasinjia ako.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَيُشۡرِكُونَ مَا لَا يَخۡلُقُ شَيۡـٔٗا وَهُمۡ يُخۡلَقُونَ
Batsokaasinjia (Nyasaye nende) balia abalaloonga eshindu, nabo balongungwa?
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا يَسۡتَطِيعُونَ لَهُمۡ نَصۡرٗا وَلَآ أَنفُسَهُمۡ يَنصُرُونَ
Ne shibanyala okhubakhoonya tawe, ne kata abene shibanyala okhwikhoonya tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِن تَدۡعُوهُمۡ إِلَى ٱلۡهُدَىٰ لَا يَتَّبِعُوكُمۡۚ سَوَآءٌ عَلَيۡكُمۡ أَدَعَوۡتُمُوهُمۡ أَمۡ أَنتُمۡ صَٰمِتُونَ
Ne nimubalanga khubulunjifu, shibalabalondakhwo tawe. Ni nashilala sa khwenywe, nimubalanga nohomba nimuwuleela.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ عِبَادٌ أَمۡثَالُكُمۡۖ فَٱدۡعُوهُمۡ فَلۡيَسۡتَجِيبُواْ لَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
Toto balia abamulaamanga abalali Nyasaye tawe ni abasumba butswa shinga enywe. Balanjekhwo mana babafuchilile nimuli mbu muli abatoto.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَلَهُمۡ أَرۡجُلٞ يَمۡشُونَ بِهَآۖ أَمۡ لَهُمۡ أَيۡدٖ يَبۡطِشُونَ بِهَآۖ أَمۡ لَهُمۡ أَعۡيُنٞ يُبۡصِرُونَ بِهَآۖ أَمۡ لَهُمۡ ءَاذَانٞ يَسۡمَعُونَ بِهَاۗ قُلِ ٱدۡعُواْ شُرَكَآءَكُمۡ ثُمَّ كِيدُونِ فَلَا تُنظِرُونِ
Koo, bali nende ebilenje biokhuchendela? Nohomba bali nende emikhono chiokhutilila? Nohomba bali nende tsimoni tsiabalolelanga? Nohomba bali nende amarwi kabawulililanga? Boola mbu; "Lanje abamutsokaasinjia Nyasaye ninabo, mana mukhole obututi (kho musishie), ne mulambesie ebisi biosibiosi tawe. (Sishie toto nikali mbu munyala)."
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ وَلِـِّۧيَ ٱللَّهُ ٱلَّذِي نَزَّلَ ٱلۡكِتَٰبَۖ وَهُوَ يَتَوَلَّى ٱلصَّٰلِحِينَ
Toto Omulindi wanje ni Nyasaye oweshia Eshitabu, naye niye omulina ulindanga abakholanga amalayi.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦ لَا يَسۡتَطِيعُونَ نَصۡرَكُمۡ وَلَآ أَنفُسَهُمۡ يَنصُرُونَ
Ne balia abamulamanga balali Nyasaye tawe, shibanyala okhubahabina nohomba okhwihabina abeene tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِن تَدۡعُوهُمۡ إِلَى ٱلۡهُدَىٰ لَا يَسۡمَعُواْۖ وَتَرَىٰهُمۡ يَنظُرُونَ إِلَيۡكَ وَهُمۡ لَا يُبۡصِرُونَ
Ne nobalaanga khubulunjifu, shibawulila tawe. Ne olabalola bakhuhenganga, halali shibalolanga tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
خُذِ ٱلۡعَفۡوَ وَأۡمُرۡ بِٱلۡعُرۡفِ وَأَعۡرِضۡ عَنِ ٱلۡجَٰهِلِينَ
Tilana nende obulesheli, ne olomesie amalayi, ne olekhane nende abasilu.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِمَّا يَنزَغَنَّكَ مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ نَزۡغٞ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
Ne eshibeyibeyi shia Shetani nishikhunyasia, wilinde khu Nyasaye (boola mbu; Audhu billahi). Toto Ye niye omuwulili po, omumanyi muno.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ إِذَا مَسَّهُمۡ طَٰٓئِفٞ مِّنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ تَذَكَّرُواْ فَإِذَا هُم مُّبۡصِرُونَ
Toto balia abaritsanga Nyasaye, olwa Shetani abafulukunyanga, betsulilanga, mana balola injila.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِخۡوَٰنُهُمۡ يَمُدُّونَهُمۡ فِي ٱلۡغَيِّ ثُمَّ لَا يُقۡصِرُونَ
Ne abasiani babu (Shetani), babenjisinjia muno mubukori mana bo shibachonyanga tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِذَا لَمۡ تَأۡتِهِم بِـَٔايَةٖ قَالُواْ لَوۡلَا ٱجۡتَبَيۡتَهَاۚ قُلۡ إِنَّمَآ أَتَّبِعُ مَا يُوحَىٰٓ إِلَيَّ مِن رَّبِّيۚ هَٰذَا بَصَآئِرُ مِن رَّبِّكُمۡ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Ne nolabarerera eshimanyisio shiabenya tawe, nibaboola mbu; “Shiwakhashikasiye butswa ewe omwene.” Boola mbu; “Toto esie enoondanga kefimbulilwe okhurula khu Nyasaye wanje Omulesi. Bino ni ebimanyisio birulanga khu Nyasaye wenyu Omulesi, ne ni obulunjifu nende tsimbabaasi khubandu basuubilanga.”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِذَا قُرِئَ ٱلۡقُرۡءَانُ فَٱسۡتَمِعُواْ لَهُۥ وَأَنصِتُواْ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ
Ne Ikurani nisomwa, rechelesie, ne muwulele khomunyoole okhuhelesibwa tsimbabaasi.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱذۡكُر رَّبَّكَ فِي نَفۡسِكَ تَضَرُّعٗا وَخِيفَةٗ وَدُونَ ٱلۡجَهۡرِ مِنَ ٱلۡقَوۡلِ بِٱلۡغُدُوِّ وَٱلۡأٓصَالِ وَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡغَٰفِلِينَ
Ne rumbula Nyasaye wuwo Omulesi mumwoyo kwao mubwihotselefu nende muburii, ne olakhupa oluyoka mumakhuwa tawe, itsuli nende ingolobe, ne olaba mubalia abang’ang’aala tawe.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ ٱلَّذِينَ عِندَ رَبِّكَ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ عَنۡ عِبَادَتِهِۦ وَيُسَبِّحُونَهُۥ وَلَهُۥ يَسۡجُدُونَۤ۩
Toto balia abali ewa Nyasaye wuwo Omulesi (nabo ni abamalaika) shibali abafuru okhumulaama tawe, ne bamutswenulanga ne bamurereranga hasi obweni (bamusujudilanga).
Arabic explanations of the Qur’an:
 
Translation of the meanings Surah: Al-A‘rāf
Surahs’ Index Page Number
 
Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Luhya translation - International Society for Science and Culture - Translations’ Index

Issued by International Society for Science and Culture

close