ترجمهٔ معانی قرآن کریم - الترجمة العفرية * - لیست ترجمه ها
Suurat Yuusuf
إِنَّآ أَنزَلۡنَٰهُ قُرۡءَٰنًا عَرَبِيّٗا لَّعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ
تفسیرهای عربی:
نَحۡنُ نَقُصُّ عَلَيۡكَ أَحۡسَنَ ٱلۡقَصَصِ بِمَآ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ وَإِن كُنتَ مِن قَبۡلِهِۦ لَمِنَ ٱلۡغَٰفِلِينَ
3. Nabiyow nanu ama Qhuraanay wacyih kol oobisneh addal xaaguk yayse xaagu kol maaqnaah koh warisna, atu ama Qhuraan kol oobisnak naharat tama xaagittck garcit suge marih loowot sugteeh atu tu teekik aaxige kalah.
تفسیرهای عربی:
إِذۡ قَالَ يُوسُفُ لِأَبِيهِ يَٰٓأَبَتِ إِنِّي رَأَيۡتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوۡكَبٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ رَأَيۡتُهُمۡ لِي سَٰجِدِينَ
4. Nabii Mucammadow! isi marah cus, Nabii Yuusuf isi abbak: Yabbaw anu diggah soonol taban kee inki cutuktaay ayroo kee alsa yoh kummaatah ken uble iyye waqdi.
تفسیرهای عربی:
قَالَ يَٰبُنَيَّ لَا تَقۡصُصۡ رُءۡيَاكَ عَلَىٰٓ إِخۡوَتِكَ فَيَكِيدُواْ لَكَ كَيۡدًاۖ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ لِلۡإِنسَٰنِ عَدُوّٞ مُّبِينٞ
5. Nabii Yaq-qhuub isi baxa Yuusufuk: yi baxaw tama isi soono isi toobokol ma maaqin, toysa usun koo elle qidan innah uma malah koh malseloonuk, diggah sheytan seehadaytuh qaduwwiy qadaawat kak baxxaqqa iyye kinnik kaak iyye.
تفسیرهای عربی:
وَكَذَٰلِكَ يَجۡتَبِيكَ رَبُّكَ وَيُعَلِّمُكَ مِن تَأۡوِيلِ ٱلۡأَحَادِيثِ وَيُتِمُّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكَ وَعَلَىٰٓ ءَالِ يَعۡقُوبَ كَمَآ أَتَمَّهَا عَلَىٰٓ أَبَوَيۡكَ مِن قَبۡلُ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡحَٰقَۚ إِنَّ رَبَّكَ عَلِيمٌ حَكِيمٞ
6. yi baxaw ku Rabbi ama soono koo kah yuybulle innaah nubuwwannuh koo doorele, sinam table soonoona elle tafdige inna koo barsele, Yalli nubuwwanni niqmat koo kee Nabii Yaq-qhuub samadah duudusele, tahak duma ku namma abba Nabii Ibraahim kee Nabii iscaaqhah nubuwwanni niqmat keenih kah duuduse innah, diggah ku Rabbi isi naqoosak nubuwwannuh doora mara yaaxigi, usuk naggaaraay küllim laaracat haa Rabbi kinni kaak iyye.
تفسیرهای عربی:
إِذۡ قَالُواْ لَيُوسُفُ وَأَخُوهُ أَحَبُّ إِلَىٰٓ أَبِينَا مِنَّا وَنَحۡنُ عُصۡبَةٌ إِنَّ أَبَانَا لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ
8. Nabii Mucammadow cus, Nabii Yuusuf tooboko (kay abbah xaylo kinnuk) ittin fanalmabba Yuusuf kee kay toobokoytah (usuk binyaaminiy inaa kee abba inkih kaâ luk le kinnuk) kacanuh nek lafitak keenih raaqa nanu maggo hortah anuk ittak itte waqdi, diggah Nabba baxxaqqa itta makoh addat yan, ken nek muxxuse waqdi iyyen.
تفسیرهای عربی:
ٱقۡتُلُواْ يُوسُفَ أَوِ ٱطۡرَحُوهُ أَرۡضٗا يَخۡلُ لَكُمۡ وَجۡهُ أَبِيكُمۡ وَتَكُونُواْ مِنۢ بَعۡدِهِۦ قَوۡمٗا صَٰلِحِينَ
9. Yuusuf qida hinnay maagalak xer baaxol kaa hayisa sin abbah kacanuu kee kay fooci siinih caglimaah siinik kalih mara wagte waankeh, tohuk lakal meqe maray dambik Yallal gace akkettoonuk sittak iyyen.
تفسیرهای عربی:
قَالَ قَآئِلٞ مِّنۡهُمۡ لَا تَقۡتُلُواْ يُوسُفَ وَأَلۡقُوهُ فِي غَيَٰبَتِ ٱلۡجُبِّ يَلۡتَقِطۡهُ بَعۡضُ ٱلسَّيَّارَةِ إِن كُنتُمۡ فَٰعِلِينَ
10. Yuusuf toobokok yaabe num isin yuusuf maqidinay dite le qeelay adda xeerit kaa qida gexsó marak marik teyni kaa assukuqqelek, anu kay caagidik siinih ascassem aba isin ittaanam abtaanam faxxeenik keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
قَالَ إِنِّي لَيَحۡزُنُنِيٓ أَن تَذۡهَبُواْ بِهِۦ وَأَخَافُ أَن يَأۡكُلَهُ ٱلذِّئۡبُ وَأَنتُمۡ عَنۡهُ غَٰفِلُونَ
13. Ken abba Nabii Yaq-qhuub: diggah yoo biyaktam isin barri (laaqu kinnuk) kaa beytan waqdi usuk yok aba baxsimiyya, isin garcit kaak anuk suulayti kaa yakmeemik meesita keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
فَلَمَّا ذَهَبُواْ بِهِۦ وَأَجۡمَعُوٓاْ أَن يَجۡعَلُوهُ فِي غَيَٰبَتِ ٱلۡجُبِّۚ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡهِ لَتُنَبِّئَنَّهُم بِأَمۡرِهِمۡ هَٰذَا وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
15. Tokkel ken abba Nabii Yaq-qhuub keenî luk kaa ruubeeh usun kaa beeniih adda xer qeelat kaa qidaanamal itta geen waqdi, nanu Yuusuful wacyi oobisne tama usun umaanek kol baaheenim keenih warsetto iyyaanamah, usun atu ken toobokoyta Yuusuf kinnitom kok aaxige kalah.
تفسیرهای عربی:
وَجَآءُوٓ أَبَاهُمۡ عِشَآءٗ يَبۡكُونَ
تفسیرهای عربی:
قَالُواْ يَٰٓأَبَانَآ إِنَّا ذَهَبۡنَا نَسۡتَبِقُ وَتَرَكۡنَا يُوسُفَ عِندَ مَتَٰعِنَا فَأَكَلَهُ ٱلذِّئۡبُۖ وَمَآ أَنتَ بِمُؤۡمِنٖ لَّنَا وَلَوۡ كُنَّا صَٰدِقِينَ
17. Nabii Yuusuf tooboko Nabbaw:diggah nanu ardah ittat qalalluh genneeh Yuusuf ni duyyeh xaqul cabne, tokkel suulayti kaa yokmeeh nanu wohut numma yacee mara nakkeway atu nee manummassa immay kaak iyyen.
تفسیرهای عربی:
وَجَآءُو عَلَىٰ قَمِيصِهِۦ بِدَمٖ كَذِبٖۚ قَالَ بَلۡ سَوَّلَتۡ لَكُمۡ أَنفُسُكُمۡ أَمۡرٗاۖ فَصَبۡرٞ جَمِيلٞۖ وَٱللَّهُ ٱلۡمُسۡتَعَانُ عَلَىٰ مَا تَصِفُونَ
18. usun Nabii Yuusuf kamis dirab qabalat bayissi heenih yemeeten ken abba ken nummaysankeh, ken abba Nabii Yaq-qhuub:caagid isin kah ittan inna hinna sin nafsiy umaaneh sin amrise uma caagid siinit bilqise ikkal, toysa Yi sabri qaxmeqe sabriy numul faata как aceewaa kinni, isin diraabak weelossu haytaanamak Yallal cato faxa keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
وَجَآءَتۡ سَيَّارَةٞ فَأَرۡسَلُواْ وَارِدَهُمۡ فَأَدۡلَىٰ دَلۡوَهُۥۖ قَالَ يَٰبُشۡرَىٰ هَٰذَا غُلَٰمٞۚ وَأَسَرُّوهُ بِضَٰعَةٗۚ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِمَا يَعۡمَلُونَ
19. gexsô marak horta temeeteeh, tokkel usun lee keenih gurrusa num ruubeeniih, woo num isi tagra qeelat qidech Nabii Yuusuf teetit waxeexeeh teetit edde yewqe, tokkel qeelat tagra qide num kaa yuble waqdi isi kataysiisih seecak isee kee ken inkih aytikumuseeh berraakise tah qaxmeqe awka axcuk, kaa kee kay kataysis aka gexsô maray keeni luk sugey aracal keenik raaqek kaa yooqoreenih tellemmô duyyeh kaa haysitak, Yalli usun Nabii Yuusufuk abaanam yaaxigeeh tu kaak ma qellitta.
تفسیرهای عربی:
وَقَالَ ٱلَّذِي ٱشۡتَرَىٰهُ مِن مِّصۡرَ لِٱمۡرَأَتِهِۦٓ أَكۡرِمِي مَثۡوَىٰهُ عَسَىٰٓ أَن يَنفَعَنَآ أَوۡ نَتَّخِذَهُۥ وَلَدٗاۚ وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلِنُعَلِّمَهُۥ مِن تَأۡوِيلِ ٱلۡأَحَادِيثِۚ وَٱللَّهُ غَالِبٌ عَلَىٰٓ أَمۡرِهِۦ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
21. Gexsô mari Nabii Yuusuf masri baaxo baahen waqdi, amoytal kataata abba keenik kaa xaamite, usuk isi barrak Ni xaqul arac kaah abaay kaa konnabisaay kaah emeq nee yanfiqenkeh hinnay baxah kaa haysitnankeh teetik iyye, tonnaah Nabii Yuusuf qeelak kaa kah naggosne innaah masri baaxol arac kaah abneeh kaa arcisneeh kadnoonih abba kaa abne, soonoonä fidgak tu kaa barisnankeh, Yalli usuk isih faxa caagidil mayso li kinniih kaa taanissam matan, kinnih immay sinaamak maggo mari caagid inkih Yallih gabat yanim ma yaaxiga.
تفسیرهای عربی:
وَرَٰوَدَتۡهُ ٱلَّتِي هُوَ فِي بَيۡتِهَا عَن نَّفۡسِهِۦ وَغَلَّقَتِ ٱلۡأَبۡوَٰبَ وَقَالَتۡ هَيۡتَ لَكَۚ قَالَ مَعَاذَ ٱللَّهِۖ إِنَّهُۥ رَبِّيٓ أَحۡسَنَ مَثۡوَايَۖ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلظَّٰلِمُونَ
23. Nabii Yuusuf buxal kak yan masri baaxok abbâ gubayti barra (zuleykha kinnuk) Nabii Yuusuf isi nafsî fanah kaa secte usuk isil orbankch gibdi kacanuy kaah abteh, qari afoofi isee kee Nabii Yuusufut kaluqqu hayteeh anu koh bicsitehik yoo fan sissikuk am kaak itte, tokkel atu yoo kah secta umaaanek Yalla maggansitaah kaa eleelita, diggah kubaqli arac yoh abeeh usuk yoo yamlikech, yoo yeynebe abbâ kal kay barral kaa Magana teetik iyye, diggah daalimiin faxxem mageytaay ma taffoofa.
تفسیرهای عربی:
وَلَقَدۡ هَمَّتۡ بِهِۦۖ وَهَمَّ بِهَا لَوۡلَآ أَن رَّءَا بُرۡهَٰنَ رَبِّهِۦۚ كَذَٰلِكَ لِنَصۡرِفَ عَنۡهُ ٱلسُّوٓءَ وَٱلۡفَحۡشَآءَۚ إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُخۡلَصِينَ
24. nummah is (zuleykha kinnuk) baguuk dalwah kaa niyatteeh usuk isi nafsik tet waasuh tet yaatukem faxe isi Rabbih astootik astak teyna able wannay, woh kaa kah nuybulleem umaanee kee dalwa kaak gutuqnu kinni, diggah (Nabii Yuusuf kinnuk) Ni naqoosak saytunnosneeh farmoh doorre maray qibaada Yallah caglisak numuk teyna kinni iyye Yalli.
تفسیرهای عربی:
وَٱسۡتَبَقَا ٱلۡبَابَ وَقَدَّتۡ قَمِيصَهُۥ مِن دُبُرٖ وَأَلۡفَيَا سَيِّدَهَا لَدَا ٱلۡبَابِۚ قَالَتۡ مَا جَزَآءُ مَنۡ أَرَادَ بِأَهۡلِكَ سُوٓءًا إِلَّآ أَن يُسۡجَنَ أَوۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
25. Nabii Yuusuf kee zuleykha inkih afâ fan sissikuk yerden kaay teetik kuday yawqem faxaa kee teetiy awqe kaa kaltuh kaa tabbixem faxxah anuk, is wadirik kaa eleleteeh kamis derrek kaak hirigteeh qanxisse awqe kaa kaltankeh, afâ xaqul tet baqli keenih suge, tokkel ku barra dalwah faxe numuk galto macaay casbit kaa hee kee hinnay kaa qansarissa digaalah kaa digaalanken akke waytek kaak itte.
تفسیرهای عربی:
قَالَ هِيَ رَٰوَدَتۡنِي عَن نَّفۡسِيۚ وَشَهِدَ شَاهِدٞ مِّنۡ أَهۡلِهَآ إِن كَانَ قَمِيصُهُۥ قُدَّ مِن قُبُلٖ فَصَدَقَتۡ وَهُوَ مِنَ ٱلۡكَٰذِبِينَ
26. Nabii Yuusuf tet dirabboysak is (zuleykha kinnuk) isi nafsí fan dalwah yoh secteeh anu woh teetik cineeh umaaneh teetit faxem mayyu iyye, tokkel tet marak saldiy handuulut (sarollole kinnuk) yani kaah sumaaqite, tokkel kay kamis foocak qanxisimek is numma teceeh usuk dirableelak numuk teyna kinni iyye.
تفسیرهای عربی:
فَلَمَّا رَءَا قَمِيصَهُۥ قُدَّ مِن دُبُرٖ قَالَ إِنَّهُۥ مِن كَيۡدِكُنَّۖ إِنَّ كَيۡدَكُنَّ عَظِيمٞ
28. Tokkel tet baqli kay kamis derrek qanxisimem yuble waqdi Nabii Yuusuf wohuk barih yanim yeexegeeh isi barrak diggah ama dirab agabow sin uma keydii kee malmaalu kinni, diggah sin uma keydii kee sin malmaali kaxxam naba teetik iyye.
تفسیرهای عربی:
يُوسُفُ أَعۡرِضۡ عَنۡ هَٰذَاۚ وَٱسۡتَغۡفِرِي لِذَنۢبِكِۖ إِنَّكِ كُنتِ مِنَ ٱلۡخَاطِـِٔينَ
29. Tet baqli: Yuusufow koo kee yibarrah fanat yekke caagidit derre cabaay numuh mawarsin kaak iyye, isi barrak kee barray atu isi dambiy abtek Yallal dambi cabti esserit, diggah atu dambileelak tiyak teyna kinnitok teetik iyye, Yuusuf dalwah isi nafsi fan secteeh wohul kaa teerre waqdi.
تفسیرهای عربی:
۞ وَقَالَ نِسۡوَةٞ فِي ٱلۡمَدِينَةِ ٱمۡرَأَتُ ٱلۡعَزِيزِ تُرَٰوِدُ فَتَىٰهَا عَن نَّفۡسِهِۦۖ قَدۡ شَغَفَهَا حُبًّاۖ إِنَّا لَنَرَىٰهَا فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ
30. woo xaagi magaalah agabu yoofeeh usun kaat walaleenih:qaziiz (masri baaxok abbâ gubaytuh yan num kinnuk) barra assacakkuk:is isi awka isi nafsi fan dalwah secta, nummah is kaah abte kacni tet lubbik siba yoofe, diggah nanu is tamahat asse waqdi baxxaqqa itta makoh addat tet nable iyyen.
تفسیرهای عربی:
فَلَمَّا سَمِعَتۡ بِمَكۡرِهِنَّ أَرۡسَلَتۡ إِلَيۡهِنَّ وَأَعۡتَدَتۡ لَهُنَّ مُتَّكَـٔٗا وَءَاتَتۡ كُلَّ وَٰحِدَةٖ مِّنۡهُنَّ سِكِّينٗا وَقَالَتِ ٱخۡرُجۡ عَلَيۡهِنَّۖ فَلَمَّا رَأَيۡنَهُۥٓ أَكۡبَرۡنَهُۥ وَقَطَّعۡنَ أَيۡدِيَهُنَّ وَقُلۡنَ حَٰشَ لِلَّهِ مَا هَٰذَا بَشَرًا إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا مَلَكٞ كَرِيمٞ
31. Tokkel qaziiz barra usun teetit aban camii kee assacokki toobbe waqdi is isi gufneh ken seecak farmo keenih rúbte, elle gacan arac кее elle keltan makaddiidiiy, garuq faxxa maaqo keenih massosseeh kulli tiyah gile keenik tecee maaqo edde yargiqeeninkeh, tohuk lakal Yuusufow: keenil eweq itteeh, usuk keenil yewqeeh usun kaa yublen waqdi kaa yessekexxeenih, kay qaxmaqaane ken hirigteeh gaboobi sinnik yirgiqen, garuq faxxa maaqo yargiqeenim akkaluk warigá gibdah, usun qajjibsitak: caysa Yalli saytunih tah seehadaytu hinna, ta seehadayti kalah tuhinna Yallih garil muxxo le malaykattu akke waytek iyyen.
تفسیرهای عربی:
قَالَتۡ فَذَٰلِكُنَّ ٱلَّذِي لُمۡتُنَّنِي فِيهِۖ وَلَقَدۡ رَٰوَدتُّهُۥ عَن نَّفۡسِهِۦ فَٱسۡتَعۡصَمَۖ وَلَئِن لَّمۡ يَفۡعَلۡ مَآ ءَامُرُهُۥ لَيُسۡجَنَنَّ وَلَيَكُونٗا مِّنَ ٱلصَّٰغِرِينَ
32.Qaziiz barra ama agabuy gaboobi isik yirgiqek:tama sin geytem mabulul sin как geyte awkay yoo kah tessecekkeeniih kah qaybisseeni awka kinni keenik itte, nummah anu inni nafsi fan kaa seeceh innih faxam kaat geyuh, tokkel usuk tamah kaxxa ciniyyah yook cine, anu kaa kah amrisah anim yok cinek diggah casbit gacaamat diggalsimeleeh xixxibiteeh yuqunxee marih num akkele itte.
تفسیرهای عربی:
قَالَ رَبِّ ٱلسِّجۡنُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمَّا يَدۡعُونَنِيٓ إِلَيۡهِۖ وَإِلَّا تَصۡرِفۡ عَنِّي كَيۡدَهُنَّ أَصۡبُ إِلَيۡهِنَّ وَأَكُن مِّنَ ٱلۡجَٰهِلِينَ
33.Nabii Yuusufiken sarrii kee ken uma malak Yalla maggansitak iyyehYi Rabbow usun yoo kah seecan dalawat asaamak casbit gacaam kiciyyooh woh yoh aysuk raqta, yi Rabbow ken uma mala alla yok hee wayteeh yok waase waytek ken fanah qeegeyyooh iggimah dambi aba marih num akkeyyo iyye.
تفسیرهای عربی:
وَدَخَلَ مَعَهُ ٱلسِّجۡنَ فَتَيَانِۖ قَالَ أَحَدُهُمَآ إِنِّيٓ أَرَىٰنِيٓ أَعۡصِرُ خَمۡرٗاۖ وَقَالَ ٱلۡأٓخَرُ إِنِّيٓ أَرَىٰنِيٓ أَحۡمِلُ فَوۡقَ رَأۡسِي خُبۡزٗا تَأۡكُلُ ٱلطَّيۡرُ مِنۡهُۖ نَبِّئۡنَا بِتَأۡوِيلِهِۦٓۖ إِنَّا نَرَىٰكَ مِنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
36.Nabii Yuusuf casbit heeniih namma furraynuy umaaneh dareemaana casbi ká luk culte, ken nammayak tiik teyni (isi amoytah gocoy xayyoysak suge num kinnuk) anu soonol qinab gocoy yakkenkeh axmuumem innik uble iyye, akitti (isi amoytah gaqambo dubak suge num kinnuk) keenik anu soonol inni moyyal gaqanbo elle tan gadbo akkuqeeh haada teetik takmem ublek Yuusufow nanu nuble soonoh fidga neh warisey, diggah soono fidga yaaxigeeh isi Rabbih qibaada yaymaaqeeh sinaamâ luk meqe gexsit leh yan marih numuh koo nablek kaak iyyen.
تفسیرهای عربی:
قَالَ لَا يَأۡتِيكُمَا طَعَامٞ تُرۡزَقَانِهِۦٓ إِلَّا نَبَّأۡتُكُمَا بِتَأۡوِيلِهِۦ قَبۡلَ أَن يَأۡتِيَكُمَاۚ ذَٰلِكُمَا مِمَّا عَلَّمَنِي رَبِّيٓۚ إِنِّي تَرَكۡتُ مِلَّةَ قَوۡمٖ لَّا يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ كَٰفِرُونَ
37.Nabii Yuusuf ken nammayak iyyeh:isin elle tannin casbil maaqok akummu haytaanamay siinih tamaate matan is siinih tamaatek naharat is kinni maaqo anu siinih warsa yoo akke waytek, tama soonoy siinih maaqu waa kee qcllittaamay siinih warsa inkih yi Rabbi yoo barsem kinni, diggah anu Yalla nummaysaah qibaada kaah caglisa, anu Yalla nummayse waa maray kaat agleyta haah diini cabeeh keenik exxeereh, usun Qhiyaamah ayro ugut yaniih cisab yanim yangadde mага kinnon.
تفسیرهای عربی:
وَٱتَّبَعۡتُ مِلَّةَ ءَابَآءِيٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَۚ مَا كَانَ لَنَآ أَن نُّشۡرِكَ بِٱللَّهِ مِن شَيۡءٖۚ ذَٰلِكَ مِن فَضۡلِ ٱللَّهِ عَلَيۡنَا وَعَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَشۡكُرُونَ
38. Nabii Yuusuf anu inni abbotti Nabii Ibraahim kee Nabii Iscaaqhaay Nabii Yaq-qhuub diini kataataah, Yalla dubuk aqbudeeh nanu Yallat hebeltohim agleh haynam nek ma faxximtaay neh maxiqta, nanu too Yalla inkittosnaah qibaada kaah caglisnam Yallih muxxoy naamol taniih sinam amol tani kinni, kinnih immay sinaamak maggo mari iimaan niqmatal Yalla ma faatita.
تفسیرهای عربی:
يَٰصَٰحِبَيِ ٱلسِّجۡنِ ءَأَرۡبَابٞ مُّتَفَرِّقُونَ خَيۡرٌ أَمِ ٱللَّهُ ٱلۡوَٰحِدُ ٱلۡقَهَّارُ
39.Nabii Yuusuf casbit kaâ luk yan namma furraynuk yi namma kataysaw fixiixih tan maggo Yallittey fixiixih ginnimteh qibaada aysuk raqta innaa?hinnay inki Yallay dirkiseh yanih qibaada aysuk raqtaah keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
مَا تَعۡبُدُونَ مِن دُونِهِۦٓ إِلَّآ أَسۡمَآءٗ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٍۚ إِنِ ٱلۡحُكۡمُ إِلَّا لِلَّهِ أَمَرَ أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّآ إِيَّاهُۚ ذَٰلِكَ ٱلدِّينُ ٱلۡقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
40.A korosey isin Yallak kalah taqbudeenim matan sin kee sin abbobti foyyah Yallittel muggaaqiseeniih migaqwa kah abteeni akke waytek, Yalli hebeltô sumaq moobisinna tet yaqbudeenimih, cakki mekla lem matan Yalla akke waytek, Yalli isek sa taqbude waytaanamah sin amrise tama diini (islaam diini kinnuk) usuk massoowa diiniy mako sinni kinni, kinnih immay maggo mari woh mayaaxiga.
تفسیرهای عربی:
يَٰصَٰحِبَيِ ٱلسِّجۡنِ أَمَّآ أَحَدُكُمَا فَيَسۡقِي رَبَّهُۥ خَمۡرٗاۖ وَأَمَّا ٱلۡأٓخَرُ فَيُصۡلَبُ فَتَأۡكُلُ ٱلطَّيۡرُ مِن رَّأۡسِهِۦۚ قُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ ٱلَّذِي فِيهِ تَسۡتَفۡتِيَانِ
41. Casbit yo luk tan yi namma kataysaw: siinik numuk teynah tugactek usuk casbik awqeleeh isi amoyta gocoy afqele, akattuy gaqambo moyyal yakkuqem isik yubleh tugactek fannisimeleeh haada kay moyyak cado akmele, isin warsa kak faxxeeniih esserten caagid meklimeeh gaba kaleh keenik iyye Nabii Yuusuf.
تفسیرهای عربی:
وَقَالَ لِلَّذِي ظَنَّ أَنَّهُۥ نَاجٖ مِّنۡهُمَا ٱذۡكُرۡنِي عِندَ رَبِّكَ فَأَنسَىٰهُ ٱلشَّيۡطَٰنُ ذِكۡرَ رَبِّهِۦ فَلَبِثَ فِي ٱلسِّجۡنِ بِضۡعَ سِنِينَ
42. Nabii Yuusuf kay namma kataysak numuk teynay (isi amoytah gocoy xayyoysak suge num kinnuk) kaal heeniih kaa edde yeerreenimik bari yekkeeh rabak naggoowuwaam как yeexege numuk: kaa moytih xaqul anu dambi maleh casbit yan numuy madluumuk yani kinniyom yoh kaah waris kaak iyye, tokkel woo num Nabii Yuusuf edde yan caalat amoytah warsam sheytan kaa hawweeniseeh Nabii Yuusuf casbit maggo sanoota suge.
تفسیرهای عربی:
وَقَالَ ٱلۡمَلِكُ إِنِّيٓ أَرَىٰ سَبۡعَ بَقَرَٰتٖ سِمَانٖ يَأۡكُلُهُنَّ سَبۡعٌ عِجَافٞ وَسَبۡعَ سُنۢبُلَٰتٍ خُضۡرٖ وَأُخَرَ يَابِسَٰتٖۖ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمَلَأُ أَفۡتُونِي فِي رُءۡيَٰيَ إِن كُنتُمۡ لِلرُّءۡيَا تَعۡبُرُونَ
43. Masri amoyti diggah anu soonol malcina sagay ariiqo le malcina sagay qaku le tet akamih üble, malcina sumbultay anxaxiniih aka malcina sumbultay kafe ublek kee makaabaney! ta yi soono yoh warisay soono yafdige mara tekkeenik keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
وَقَالَ ٱلَّذِي نَجَا مِنۡهُمَا وَٱدَّكَرَ بَعۡدَ أُمَّةٍ أَنَا۠ أُنَبِّئُكُم بِتَأۡوِيلِهِۦ فَأَرۡسِلُونِ
45. Nabii Yuusuf namma kataysay casbit kaâ luk sugtek rabak keenik naggowe num xer waktik lakal Nabii Yuusuf kaa cddc farriimc caagidiy hawweene too waqdi kassiteeh, tama soonoh fidga anu siinih warseyyok Yuusufu fanah yoo ruuba tet fidga kaak siinih baahankeh keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
يُوسُفُ أَيُّهَا ٱلصِّدِّيقُ أَفۡتِنَا فِي سَبۡعِ بَقَرَٰتٖ سِمَانٖ يَأۡكُلُهُنَّ سَبۡعٌ عِجَافٞ وَسَبۡعِ سُنۢبُلَٰتٍ خُضۡرٖ وَأُخَرَ يَابِسَٰتٖ لَّعَلِّيٓ أَرۡجِعُ إِلَى ٱلنَّاسِ لَعَلَّهُمۡ يَعۡلَمُونَ
46. Ama num ruubeeniih usuk Nabii Yuusuf gari yoofe waqdiYuusufow numma yascassew neh warisey soonol malcina sagay ariiqo Íe qakule malcina saga tet akamih yubleeh malcina sunbultay anxaxanii kee aka malcina sunbultay kafni yuble numih soono nch ifdigey kaak iyye, amoytaa kee sinaamak kaâ luk yan mará fanah gacaah ama soonoh fidga keenih warsaah usun tet fidga yaaxigeeniih, usun kaarac kee ku muxxo yaaxigeeninkeh.
تفسیرهای عربی:
قَالَ تَزۡرَعُونَ سَبۡعَ سِنِينَ دَأَبٗا فَمَا حَصَدتُّمۡ فَذَرُوهُ فِي سُنۢبُلِهِۦٓ إِلَّا قَلِيلٗا مِّمَّا تَأۡكُلُونَ
47. Nabii Yuusuf amoyti soonoh fidga kaa essere numuk iyyeh : malcina liggiday ittal kataata kaxxam taamitak baaxo tabqureenimi, tokkel targiqeeniih как orbissaanam sumbultat edde caba darotali tet yakmeemik, dagom baxay nabsih takmeeni akke waytek.
تفسیرهای عربی:
ثُمَّ يَأۡتِي مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ سَبۡعٞ شِدَادٞ يَأۡكُلۡنَ مَا قَدَّمۡتُمۡ لَهُنَّ إِلَّا قَلِيلٗا مِّمَّا تُحۡصِنُونَ
48. wohuk lakal malcina liggiday gibdiih kaxxa qabar edde yaniy ambok duma kaah daanissi hayteenim edde yakmeeni yamaate, dagom baxay buqreh dariyyu takkey daanissaana akkc waytek.
تفسیرهای عربی:
وَقَالَ ٱلۡمَلِكُ ٱئۡتُونِي بِهِۦۖ فَلَمَّا جَآءَهُ ٱلرَّسُولُ قَالَ ٱرۡجِعۡ إِلَىٰ رَبِّكَ فَسۡـَٔلۡهُ مَا بَالُ ٱلنِّسۡوَةِ ٱلَّٰتِي قَطَّعۡنَ أَيۡدِيَهُنَّۚ إِنَّ رَبِّي بِكَيۡدِهِنَّ عَلِيمٞ
50. Amoyti Nabii Yuusufü fanah farmoh ruube num yuduureeh Nabii Yuusuf kay soono elle yifdigenna kaah warse waqdi amoyti woh yossokooteeh ama soono yifdige num casbik eyyeeqay yoh kaa baaha iyye, tokkel Nabii Yuusuful amoyti farmoh ruube num yemeeteeh kay farmo kaal qide waqdi, Nabii Yuusuf woo farmoytak kaamoytal gacaay, agabuy gaboobi isek yirgiqee kee yi fanat tanim keenik esser kaak ixxic iyye, diggah yi Rabbi ken uma keydii kee ken malmaalu yaaxigi kinnik.
تفسیرهای عربی:
قَالَ مَا خَطۡبُكُنَّ إِذۡ رَٰوَدتُّنَّ يُوسُفَ عَن نَّفۡسِهِۦۚ قُلۡنَ حَٰشَ لِلَّهِ مَا عَلِمۡنَا عَلَيۡهِ مِن سُوٓءٖۚ قَالَتِ ٱمۡرَأَتُ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡـَٰٔنَ حَصۡحَصَ ٱلۡحَقُّ أَنَا۠ رَٰوَدتُّهُۥ عَن نَّفۡسِهِۦ وَإِنَّهُۥ لَمِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
51. Amoyti woo agabuy gaboobi isik yirgiqe kobxiseh qaziiz barra edde anuk, tokkel usuk keenik sin caagidiy naba macaay Yuusuf sinni nafsih fanah dalwa abankeh kaa secten waqdi keenik iyye, tokkel agbi : Yalli saytunih nanu Yuusufuk umaanek dagom manaaxiga kaak iyyen, too waqdi qaziiz barra bahtem aalamuk taway cakki baxxaqqa iyyeeh yumbulleeh qaddoweeh dalwah inni nafsï fanah kaa sectem yoó kalah inkinnah kaa hinna, diggah usuk edde yabba iyyaamat inkih nummat yaaba marih num kinni itte.
تفسیرهای عربی:
ذَٰلِكَ لِيَعۡلَمَ أَنِّي لَمۡ أَخُنۡهُ بِٱلۡغَيۡبِ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي كَيۡدَ ٱلۡخَآئِنِينَ
52. Nabii Yuusuf anu tama amoyti ruube farmoyta kah gacsem qaziiz anu wohuk bari kinniyooh kaak derrel kay barral kaa gane weem yaaxigenkeh iyyaanama, diggah Yalli ganoleelâ keydii kee malmaalu arac maxagsaay faxeenim keenil ma bicsa iyye.
تفسیرهای عربی:
۞ وَمَآ أُبَرِّئُ نَفۡسِيٓۚ إِنَّ ٱلنَّفۡسَ لَأَمَّارَةُۢ بِٱلسُّوٓءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّيٓۚ إِنَّ رَبِّي غَفُورٞ رَّحِيمٞ
53. Nabii Yuusuf iyyeh :anu inni nafsi ma saytunnoysa diggah nafsi isi num umaaneh amrisa yi Rabbi kah nacroore num akke waytek, diggah yi Rabbi dambi cabti li xuwaw li kinni kay naqoosak kaal gace marah.
تفسیرهای عربی:
وَقَالَ ٱلۡمَلِكُ ٱئۡتُونِي بِهِۦٓ أَسۡتَخۡلِصۡهُ لِنَفۡسِيۖ فَلَمَّا كَلَّمَهُۥ قَالَ إِنَّكَ ٱلۡيَوۡمَ لَدَيۡنَا مَكِينٌ أَمِينٞ
54. masri amoytah Nabii Yuusuf kaal heenimik barih yanim kaah qaddowte waqdi kaa yoh baaha, inni malah caglisita marih num kaa abak iyye, tokkel Nabii Yuusuf kaal yemeete waqdi amoyti kaâ luk yaabeeh, diggah atu ta saaku Ni gării kaxxa arac litooh, kulliimih yaaminen num kinnito kaak iyye.
تفسیرهای عربی:
وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَتَبَوَّأُ مِنۡهَا حَيۡثُ يَشَآءُۚ نُصِيبُ بِرَحۡمَتِنَا مَن نَّشَآءُۖ وَلَا نُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
56. Tonnaah Nabii Yuusuf casbik kaa kah neyyeeqe innaah, masri baaxol madabay maqarre kaah abne faxxa haa aracal teetik oobamkeh, nanu ninni Racmat ninnih fanna marah kaa nacee, nanu meqe maray taama yessemeqqeh galto ma bayisna iyye Yalli.
تفسیرهای عربی:
وَجَآءَ إِخۡوَةُ يُوسُفَ فَدَخَلُواْ عَلَيۡهِ فَعَرَفَهُمۡ وَهُمۡ لَهُۥ مُنكِرُونَ
58. Nabii Yuusuf tooboko masri baaxo temeete ken baaxo qabar yibbixe waqdi maaqo kak beetaanankeh, tokkel usun Nabii Yuusuful culeeniih usuk ken yeexegeeh usun kaa maaxaggon maggo wakti kaa able weenimih sabbatah.
تفسیرهای عربی:
وَلَمَّا جَهَّزَهُم بِجَهَازِهِمۡ قَالَ ٱئۡتُونِي بِأَخٖ لَّكُم مِّنۡ أَبِيكُمۡۚ أَلَا تَرَوۡنَ أَنِّيٓ أُوفِي ٱلۡكَيۡلَ وَأَنَا۠ خَيۡرُ ٱلۡمُنزِلِينَ
59. Nabii Yuusuf konnabaa kee qibnaytiinok faxximtam keenih abeeh maaqok faxaanam keenih yeceeh keenih massoyse waqdi, siinik abbâ baxah yan toobokoytay yoh warisseeni yol baaha keenik iyye, Diggah anu ambok keexiyya siinih duuduseeh, anu qibnaytiinoh sinam arcibisa marak qibnaytiinoh yayse num kinniyom yok ma tablaanaa? keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
وَقَالَ لِفِتۡيَٰنِهِ ٱجۡعَلُواْ بِضَٰعَتَهُمۡ فِي رِحَالِهِمۡ لَعَلَّهُمۡ يَعۡرِفُونَهَآ إِذَا ٱنقَلَبُوٓاْ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِمۡ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
62. Nabii Yuusuf isi furraynak : usun (Nabii Yuusuf tooboko kinnuk) ambo edde xaamiten melleb (lakqo kinnuk) ken mingiilat keenih hayisa usun able kalah, sinni marâ fanah yandabbeeniih sinni mingiila fakan waqdi tet yaaxigeenimkeh, nanu keenih abne konnaba yassakooteenih nel gacaanankch keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
فَلَمَّا رَجَعُوٓاْ إِلَىٰٓ أَبِيهِمۡ قَالُواْ يَٰٓأَبَانَا مُنِعَ مِنَّا ٱلۡكَيۡلُ فَأَرۡسِلۡ مَعَنَآ أَخَانَا نَكۡتَلۡ وَإِنَّا لَهُۥ لَحَٰفِظُونَ
63. Tokkel Nabii Yuusuf tooboko sinni abbâ fanah gacte waqdi, Nabbaw masri amoyti ahak wadir ambo keexiyyaa kee tet nel xaame waam nel diggoyseh Ni toobokoyta binyaaminiy kaah warisney usuk baaha nek iyye nê luk anuk kaal namaate nee akke waytek, tokkel Nabbaw atu ni toobokoyta binyaamiin nê luk rub atu kaa nê luk rubtek ambok faxxa haynam dudda luk keexitennooh bahitonnok, diggah nanu umaanek kaa dacrisnu waynaamah xagana koh cullahak kaak iyyen.
تفسیرهای عربی:
قَالَ هَلۡ ءَامَنُكُمۡ عَلَيۡهِ إِلَّا كَمَآ أَمِنتُكُمۡ عَلَىٰٓ أَخِيهِ مِن قَبۡلُ فَٱللَّهُ خَيۡرٌ حَٰفِظٗاۖ وَهُوَ أَرۡحَمُ ٱلرَّٰحِمِينَ
64. ken abba Nabii Yaq-qhuub yi baxa binyaamiinih mannah sin aaminee?kay toobokoyta Yuusufuh duma sin eemeneeh kaa dacrissoonu waytaanamah xagana yoh culteeniih isin woo xagana ma duudusinnitoonuk, kinnih immay anu sin dacayril kibal mayyu Yallay dacayri abba haytaamak dacayrih yaysel kibal liyo ikkal keenik iyye, usuk nacror eelli haytaamak nacrooruh yayseh yan Rabbi kinni.
تفسیرهای عربی:
وَلَمَّا فَتَحُواْ مَتَٰعَهُمۡ وَجَدُواْ بِضَٰعَتَهُمۡ رُدَّتۡ إِلَيۡهِمۡۖ قَالُواْ يَٰٓأَبَانَا مَا نَبۡغِيۖ هَٰذِهِۦ بِضَٰعَتُنَا رُدَّتۡ إِلَيۡنَاۖ وَنَمِيرُ أَهۡلَنَا وَنَحۡفَظُ أَخَانَا وَنَزۡدَادُ كَيۡلَ بَعِيرٖۖ ذَٰلِكَ كَيۡلٞ يَسِيرٞ
65. usun sinni mingiila faken waqdi xaamiten amboh melleb (lakqo kinnuk) ken mingiilah addat keenih gacsimeh suge, Nabbaw ta amoytak tahak maggoomuh maca gurrusnaa? tah namboh mellebiy neceeh sugney nanu aaxige kalah neh gacsimek, nanu ninni marah ambo baahennooh ninni toobokoyta dacrisenno, fulah rakub qari geenno usuk nê luk yenek, woo keexiyyi masri amoytal xabcinih ikkal ma gibdi kaak iyyen.
تفسیرهای عربی:
قَالَ لَنۡ أُرۡسِلَهُۥ مَعَكُمۡ حَتَّىٰ تُؤۡتُونِ مَوۡثِقٗا مِّنَ ٱللَّهِ لَتَأۡتُنَّنِي بِهِۦٓ إِلَّآ أَن يُحَاطَ بِكُمۡۖ فَلَمَّآ ءَاتَوۡهُ مَوۡثِقَهُمۡ قَالَ ٱللَّهُ عَلَىٰ مَا نَقُولُ وَكِيلٞ
66. ken abba Nabii Yaq-qhuub keenik iyyeh : siinî luk kaa ma ruuba isin yol kaa gacissoonu waytaanamah Yallak digga Íe ateebanay (xagana kinnuk) elle xiibittaana yoh bahha haytaanam fanah, maro siinit hayya hecnih kaa cattaanam duude wayteeniih inkih kay bagul rabtan sin akke waytek keenik iyye, tokkel usun usuk keenik essereh yan digga Íe xagana kaah baahen waqdi, ken abba Nabii Yaq-qhuub nanu taway ixxicci inneemil Yalli sumaaqah yaniih kay sumaq kee kay dacayri nee xiqtah iyye.
تفسیرهای عربی:
وَقَالَ يَٰبَنِيَّ لَا تَدۡخُلُواْ مِنۢ بَابٖ وَٰحِدٖ وَٱدۡخُلُواْ مِنۡ أَبۡوَٰبٖ مُّتَفَرِّقَةٖۖ وَمَآ أُغۡنِي عَنكُم مِّنَ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٍۖ إِنِ ٱلۡحُكۡمُ إِلَّا لِلَّهِۖ عَلَيۡهِ تَوَكَّلۡتُۖ وَعَلَيۡهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُتَوَكِّلُونَ
67. Ken abba Nabii Yaq-qhuub yi xayloy masri baaxo cuitan waqdi inki afak maculinay sissin afoofik cula sinam intiita siinit raddaamak, anu Yalli siinil mekleeh siinih looweemik tu siinih maxiqa, tokkel mekla lem matan dibuk inki Yalla akke waytek, cagalah anu kaal keltak, moominiinik kelta mari dibuk kaal kelitay iyye.
تفسیرهای عربی:
وَلَمَّا دَخَلُواْ مِنۡ حَيۡثُ أَمَرَهُمۡ أَبُوهُم مَّا كَانَ يُغۡنِي عَنۡهُم مِّنَ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٍ إِلَّا حَاجَةٗ فِي نَفۡسِ يَعۡقُوبَ قَضَىٰهَاۚ وَإِنَّهُۥ لَذُو عِلۡمٖ لِّمَا عَلَّمۡنَٰهُ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
68.Ken abba Nabii Yaq-qhuub ken elle amrise innal maggo afoofik culen waqdi woh Yallih meklak keenih xiqteh tenem mali, ken abba Nabii Yaq-qhuub isi nafsit keenih leh yan xuwaawah inti keenit raddaamak keenit abeh yan farrintuh iyyem akke waytek, diggah Nabii Yaq- qhuub nanu kaat abneh nan barsiyyah kaxxa ixxigale num kinni, kinnih immay sinaamak maggo mari caagiidah ellecaboo kee Yalli isi ambiya edde cagliseh yan ixxigay addunyaa kee akeeral inkih ken tanfiqe ma yaaxigan.
تفسیرهای عربی:
وَلَمَّا دَخَلُواْ عَلَىٰ يُوسُفَ ءَاوَىٰٓ إِلَيۡهِ أَخَاهُۖ قَالَ إِنِّيٓ أَنَا۠ أَخُوكَ فَلَا تَبۡتَئِسۡ بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
69.Nabii Yuusuf abbah xaylo kay toobokoytay inaa kee abba inkih kaâ luk ley binyaamiin deqsitâ luk qibnaytiinô qari kaal culen waqdi, Nabii Yuusuf isi toobokoyta binyaamiin maaqoh isit yesgelleeh xintimah isê fan kaa orbise, diggah anu ku toobokoyta kinniyok ku tooboko tatre wakti yok abteemih ma rookitinaay tama koh warsem keenik qellis kaak iyye.
تفسیرهای عربی:
فَلَمَّا جَهَّزَهُم بِجَهَازِهِمۡ جَعَلَ ٱلسِّقَايَةَ فِي رَحۡلِ أَخِيهِ ثُمَّ أَذَّنَ مُؤَذِّنٌ أَيَّتُهَا ٱلۡعِيرُ إِنَّكُمۡ لَسَٰرِقُونَ
70.Tokkel Nabii Yuusuf usun kah yemeeten ambo inkih keenih massoyseeh, sakayik как ceytoonu waanam keenih acuwwu hee waqdi, sinaamah ambo edde keexak sugen keela isi toobokoyti binyaamiin ambo edde Íe mingilih addat hee keenik num aaxige kalah, tohuk lakal usun edde yanin arho foorte waqdi seece num : arhô maraw diggah isin garaaqa kinniton keenik axcuk keenih seece.
تفسیرهای عربی:
قَالُواْ وَأَقۡبَلُواْ عَلَيۡهِم مَّاذَا تَفۡقِدُونَ
تفسیرهای عربی:
قَالُواْ جَزَٰٓؤُهُۥ مَن وُجِدَ فِي رَحۡلِهِۦ فَهُوَ جَزَٰٓؤُهُۥۚ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلظَّٰلِمِينَ
75. Nabii Yuusuf tooboko keenil gacisak : Ni madqal garqay garqinte keela duyyet как sugtaah geytintah galto usuk tu как garqe mari naqasuh kaa haysitam le, Ni diinii kee Ni madqal daalimiinih yan maray sinam yudlumeeh garqo abe tama’nnah tan galtoh ken galtaanam tan keenik iyyen.
تفسیرهای عربی:
فَبَدَأَ بِأَوۡعِيَتِهِمۡ قَبۡلَ وِعَآءِ أَخِيهِ ثُمَّ ٱسۡتَخۡرَجَهَا مِن وِعَآءِ أَخِيهِۚ كَذَٰلِكَ كِدۡنَا لِيُوسُفَۖ مَا كَانَ لِيَأۡخُذَ أَخَاهُ فِي دِينِ ٱلۡمَلِكِ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُۚ نَرۡفَعُ دَرَجَٰتٖ مَّن نَّشَآءُۗ وَفَوۡقَ كُلِّ ذِي عِلۡمٍ عَلِيمٞ
76. Tokkel Nabii Yuusuf mari kay tooboko kay fan gacsen waqdi, tokkel usuk isi toobokoyta binyaamiin mingii fokkaaqak naharat fokkaaqo ken duyyek qimbise, tohuk lakal isi toobokoyta binyaamiin mingii fokkaaqeeh keela kay mingilik yeyyeeqe, tonnaah Nabii Yuusufuh tama'nnah yan bica kaah bicisneeh xabbacosne isi toobokoyta binyaamiin raaqisuh, usuk masri amoytih madqal isi toobokoyta binyaamiin garqiinó sabbatah naqasuh kaa haysitaah isi abbah xaylok kaa raaqisam luk mananna Yallih fayxiiy kay idinih tekkeh akke waytek, nanu ninnih fanna marah arooca fayya hayna addunyal Nabii Yuusuf fayya kah hayne innah, ummaan numuy ixxiga lek ixxigah kaak yayse num amol yan, ixxiga Yallat idiyyi ittam fanah.
تفسیرهای عربی:
۞ قَالُوٓاْ إِن يَسۡرِقۡ فَقَدۡ سَرَقَ أَخٞ لَّهُۥ مِن قَبۡلُۚ فَأَسَرَّهَا يُوسُفُ فِي نَفۡسِهِۦ وَلَمۡ يُبۡدِهَا لَهُمۡۚ قَالَ أَنتُمۡ شَرّٞ مَّكَانٗاۖ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا تَصِفُونَ
77.Nabii Yuusuf tooboko: usuk (binyaamiin kinnuk) garqo abek, toysa nummah kaak duma kay toobokoyti Yuusuf garqo abeh suge iyyen, tokkel Nabii Yuusuf keenik yoobbe maxco isi nafsih addal qellissi heeh : isin umaanet xagtan numuk umaaneh gacak raqtan iyye isi nafsih addal tet qellisak, Yalli isin dirab kee ererik (almumma) weelossaanam yaaxigeh.
تفسیرهای عربی:
قَالُواْ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡعَزِيزُ إِنَّ لَهُۥٓ أَبٗا شَيۡخٗا كَبِيرٗا فَخُذۡ أَحَدَنَا مَكَانَهُۥٓۖ إِنَّا نَرَىٰكَ مِنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
78.Kay tooboko nacror kaat (Nabii Yuusuf kinnuk) gurrusak sinni abbah heen xagana duudusaanakeh, konnaba Íe qaziizow ! usuk (binyaamiin kinnuk) kaxxa idaltuh yan abbay kaak baxsimam duude waa lek kay aftok nek numuk teyna bet, nanu diggah neh abteh tan maqaaneh meqe marih numuh koo nablek kaak iyyen.
تفسیرهای عربی:
قَالَ مَعَاذَ ٱللَّهِ أَن نَّأۡخُذَ إِلَّا مَن وَجَدۡنَا مَتَٰعَنَا عِندَهُۥٓ إِنَّآ إِذٗا لَّظَٰلِمُونَ
79. Nabii Yuusuf: nanu Yalla eleelitnaah kaa maggansitna, Ni keela xaqul kak geyne numuk aka num beynaamak, toysa diggah nanu daalimiinih yan mara kinnino toh abne nee tekkek keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
فَلَمَّا ٱسۡتَيۡـَٔسُواْ مِنۡهُ خَلَصُواْ نَجِيّٗاۖ قَالَ كَبِيرُهُمۡ أَلَمۡ تَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ أَبَاكُمۡ قَدۡ أَخَذَ عَلَيۡكُم مَّوۡثِقٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَمِن قَبۡلُ مَا فَرَّطتُمۡ فِي يُوسُفَۖ فَلَنۡ أَبۡرَحَ ٱلۡأَرۡضَ حَتَّىٰ يَأۡذَنَ لِيٓ أَبِيٓ أَوۡ يَحۡكُمَ ٱللَّهُ لِيۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلۡحَٰكِمِينَ
80. tokkel usun kaat faxeenimik yobboodcn waqdi, sinaamak xabanah gacca iyyeeniih malsiten, keenik barah naba toobokoyti diggah sin abba nummah digga Ie xagana (ateeban) Yallal siinik bee kaa kaal gacissoonu waytaanamal, amahak duma Yuusufut abten ganol kaal baliteen i m ma taaxigaanaa? keenik iyye, toysa anu masri baaxo macaba, masri baaxok awqeemih yabba idini yoh acee kee hinnay Yalli mekla yoh abe yakkem fanah, Yalli usuk mekla abba haytaamak meklah yaysi kinni.
تفسیرهای عربی:
ٱرۡجِعُوٓاْ إِلَىٰٓ أَبِيكُمۡ فَقُولُواْ يَٰٓأَبَانَآ إِنَّ ٱبۡنَكَ سَرَقَ وَمَا شَهِدۡنَآ إِلَّا بِمَا عَلِمۡنَا وَمَا كُنَّا لِلۡغَيۡبِ حَٰفِظِينَ
81. isin sinni abbâ fanah gacaay tekkem kaah warisaay, diggah nanu Nabbaw ku baxi binyaamiin garqo abeeh nanu ma ballinnino amoyti keela kay duyyek addak yeyyeeqen waqdiy woh nismite akke waytek, nanu xagana koh culle waqdi qellitteemih ixxiga luk manannino usuk garqo abu waamah kaak ixxica keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
قَالَ بَلۡ سَوَّلَتۡ لَكُمۡ أَنفُسُكُمۡ أَمۡرٗاۖ فَصَبۡرٞ جَمِيلٌۖ عَسَى ٱللَّهُ أَن يَأۡتِيَنِي بِهِمۡ جَمِيعًاۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡعَلِيمُ ٱلۡحَكِيمُ
83. Nabii Yuusuf tooboko tuduureeh, tokkel sinni abbah warsen waqdi ken abba keenik iyyeh : wonna hinnay sin nafsiy umaane siinit bilqisê caagidi isin duma Yuusufuk kah abten innaah, tokkel yi sabri qaxmeqe sabriy qaraarako edde anee wayta kinni, Yalli yi xaylô sidoc inkih yol ken gacsele, diggah Yalli usuk yi caalat yaaxigiiy usuk abba haamal naggaar kinni.
تفسیرهای عربی:
وَتَوَلَّىٰ عَنۡهُمۡ وَقَالَ يَٰٓأَسَفَىٰ عَلَىٰ يُوسُفَ وَٱبۡيَضَّتۡ عَيۡنَاهُ مِنَ ٱلۡحُزۡنِ فَهُوَ كَظِيمٞ
84. Nabii Yaq-qhuub derre keenit cabba heeh Yuusufuh yoo geyte nadaamaa kee rookaay iyye, namma inti diti cabba hayteh kaak qaddowte rookâ gexxaamah, tokkel kay lubbi rookak kibbiime usuk kaxxam tet qilsak.
تفسیرهای عربی:
يَٰبَنِيَّ ٱذۡهَبُواْ فَتَحَسَّسُواْ مِن يُوسُفَ وَأَخِيهِ وَلَا تَاْيۡـَٔسُواْ مِن رَّوۡحِ ٱللَّهِۖ إِنَّهُۥ لَا يَاْيۡـَٔسُ مِن رَّوۡحِ ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡقَوۡمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ
87. Nabii Yaq-qhuub yi xayloy masri baaxô fanah gexaay Yuusuf kee toobokoyti xaagu oysitaay Yallih nacrooruk mabboodina, diggah Yallih nacrooruk taggiriqqeeh tabboodem matan, Yallih dudda tangaddee koros akke waytek keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
فَلَمَّا دَخَلُواْ عَلَيۡهِ قَالُواْ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡعَزِيزُ مَسَّنَا وَأَهۡلَنَا ٱلضُّرُّ وَجِئۡنَا بِبِضَٰعَةٖ مُّزۡجَىٰةٖ فَأَوۡفِ لَنَا ٱلۡكَيۡلَ وَتَصَدَّقۡ عَلَيۡنَآۖ إِنَّ ٱللَّهَ يَجۡزِي ٱلۡمُتَصَدِّقِينَ
88. Tokkel Nabii Yaq-qhuub xaylo masri baaxô fanah tewqech Nabii Yuusuful cuite waqdi konnaba lc qaziizow qabar kee gibdaabini nee kee Ni buxah mara xageeh dago mellebiy (lakqo kinnuk) dudda sinniy boola Íe luk nemeetek keexo neh duudusaay, ama melleb nek ukkuqaay как raqtem sadqhatah neh как low kaa nek takkuqeemili, diggah Yalli ceya edde tan marah sadqhat yacee mara galtahak kaak iyyen.
تفسیرهای عربی:
قَالُوٓاْ أَءِنَّكَ لَأَنتَ يُوسُفُۖ قَالَ أَنَا۠ يُوسُفُ وَهَٰذَآ أَخِيۖ قَدۡ مَنَّ ٱللَّهُ عَلَيۡنَآۖ إِنَّهُۥ مَن يَتَّقِ وَيَصۡبِرۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
90. Nabii Yuusuf tooboko qajjibsitak : diggah atu Yuusufuu? itte Yeey anu Yuusufuuy ah yi toobokoytaay, Yalli gibdaabinak nee yeyyeeqeeh fixiixik nee gaaboyseemit nee guneh, diggah Yallak meesiteeh gibdaabinal yisbire numuh, toysa diggah Yalli meqem abite marak galto mabaysa keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
ٱذۡهَبُواْ بِقَمِيصِي هَٰذَا فَأَلۡقُوهُ عَلَىٰ وَجۡهِ أَبِي يَأۡتِ بَصِيرٗا وَأۡتُونِي بِأَهۡلِكُمۡ أَجۡمَعِينَ
93. Nabii Yuusuf isi abbah xaagu keenik abe waqdi, weeqi gibdah inti weem kaah warseeniih, ama yi kamis luk gexaay yabbak foocal hayisa mabla kaah aduureleeh yable num akkelek, sinni buxaaxih тага inkih yol baaha keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
وَلَمَّا فَصَلَتِ ٱلۡعِيرُ قَالَ أَبُوهُمۡ إِنِّي لَأَجِدُ رِيحَ يُوسُفَۖ لَوۡلَآ أَن تُفَنِّدُونِ
94. arho masri baaxok Yuusuf kamis luk tewqeeh baxsimte waqdi, ken abba Nabii Yaq-qhuub isi gării suge marak anu diggah Yuusuf suruy geyaah yot xaaxah yan, ebebeeh kas cabe yok axce wayteenik keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
فَلَمَّآ أَن جَآءَ ٱلۡبَشِيرُ أَلۡقَىٰهُ عَلَىٰ وَجۡهِهِۦ فَٱرۡتَدَّ بَصِيرٗاۖ قَالَ أَلَمۡ أَقُل لَّكُمۡ إِنِّيٓ أَعۡلَمُ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
96. Tokkel Nabii Yaq-qhuub Yuusuf addunyâ manol yaniimil kaa aytikumusa num yemeeteeh Yuusuf kamis foocal kaak hee waqdi, mabla kaah tuduureeh baaxo yable num yekke, diggah anu Yallak muxxoo kee nacrooruk isin aaxige waytaanam aaxige siinik maxaccinniyoo? keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
فَلَمَّا دَخَلُواْ عَلَىٰ يُوسُفَ ءَاوَىٰٓ إِلَيۡهِ أَبَوَيۡهِ وَقَالَ ٱدۡخُلُواْ مِصۡرَ إِن شَآءَ ٱللَّهُ ءَامِنِينَ
99. Nabii Yaq-qhuub kee kay buxaaxih mari masri baaxo fanah yewqe Nabii Yuusuf fanah gexak, tokkel usun Nabii Yuusuful culen waqdi usuk isi namma xaltani aliilit xabba heeh isi buxah ken orbise, isin masri marih baaxo Yallih fayxih kulli umaanck amaanah anuk cula keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
وَرَفَعَ أَبَوَيۡهِ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ وَخَرُّواْ لَهُۥ سُجَّدٗاۖ وَقَالَ يَٰٓأَبَتِ هَٰذَا تَأۡوِيلُ رُءۡيَٰيَ مِن قَبۡلُ قَدۡ جَعَلَهَا رَبِّي حَقّٗاۖ وَقَدۡ أَحۡسَنَ بِيٓ إِذۡ أَخۡرَجَنِي مِنَ ٱلسِّجۡنِ وَجَآءَ بِكُم مِّنَ ٱلۡبَدۡوِ مِنۢ بَعۡدِ أَن نَّزَغَ ٱلشَّيۡطَٰنُ بَيۡنِي وَبَيۡنَ إِخۡوَتِيٓۚ إِنَّ رَبِّي لَطِيفٞ لِّمَا يَشَآءُۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡعَلِيمُ ٱلۡحَكِيمُ
100. isi namma xaltani Reedâ qarkaytol fayya heeh, isi xaquk ken daffeyse, kay xaltanii kee kay tooboko konnabaay massakaxxah sujuuduh kaah radde, Nabii Yuusuf isi abbak : yabbaw ama sujuud anu duma qunxuk suge saaku koi maaqe soonoh fidgay yi Rabbi numma abc kinni kaak iyye, nummah yi Rabbi casbik bukku yoo heeh sin barrik bahha hee waqdi yoh yemqeh, yoo kee yi toobokô fan sheytan yoysommeek gamadal, diggah yi Rabbi isih faxam caalih xabcinuk arac xagsa, diggah usuk ixxiga li abaamal naggaar kinni.
تفسیرهای عربی:
۞ رَبِّ قَدۡ ءَاتَيۡتَنِي مِنَ ٱلۡمُلۡكِ وَعَلَّمۡتَنِي مِن تَأۡوِيلِ ٱلۡأَحَادِيثِۚ فَاطِرَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ أَنتَ وَلِيِّۦ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِۖ تَوَفَّنِي مُسۡلِمٗا وَأَلۡحِقۡنِي بِٱلصَّٰلِحِينَ
101. Tohuk lakal Nabii Yuusuf isi Rabbi xaaqak: yi Rabbow nummah reeda yoh teceeh soonoonâ fidga yoo barisse, qaranwaa kee baaxo gine Rabbow, atu addunyaa kee akeeral inkih yawlaytu kinnitok anu muslimtuh anuk yoo qidaay meqe тага yoo eleelis iyye.
تفسیرهای عربی:
ذَٰلِكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلۡغَيۡبِ نُوحِيهِ إِلَيۡكَۖ وَمَا كُنتَ لَدَيۡهِمۡ إِذۡ أَجۡمَعُوٓاْ أَمۡرَهُمۡ وَهُمۡ يَمۡكُرُونَ
102. Nabiyow! (Nabii Mucammad kinnuk) ama Nabii Yuusuf caagidik koh warisnem wacyih koi oobisne qellitte xaagittek, atu Nabii Yuusuf toobokoh xaqul ma suginnito usun sinni caagid yeggereereqeeniih usun uma malah malsen waqdi.
تفسیرهای عربی:
وَمَآ أَكۡثَرُ ٱلنَّاسِ وَلَوۡ حَرَصۡتَ بِمُؤۡمِنِينَ
تفسیرهای عربی:
أَفَأَمِنُوٓاْ أَن تَأۡتِيَهُمۡ غَٰشِيَةٞ مِّنۡ عَذَابِ ٱللَّهِ أَوۡ تَأۡتِيَهُمُ ٱلسَّاعَةُ بَغۡتَةٗ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
107. Ama koros Yallih digaalak ken buulta tiyay duddu ken hayta keenil obtaah keenit amaatee kee hinnay Qhiyaama garciik keenit tamaateemik amaan maay geen? usun tet cube kalah.
تفسیرهای عربی:
قُلۡ هَٰذِهِۦ سَبِيلِيٓ أَدۡعُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِۚ عَلَىٰ بَصِيرَةٍ أَنَا۠ وَمَنِ ٱتَّبَعَنِيۖ وَسُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ وَمَآ أَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
108. Nabiyow keenik ixxic : ah yi gitaay yoo kee moominiiniy yoo katatte Yallih qibaadâ fanah sinam elle secna kinni, ixxigaa kee asmat Yalla le gambik luk, anu Yallat agleytit haamak kaa saytunnoysaah, anu agleytit kaat haa marih num hinniyo keenik iyye.
تفسیرهای عربی:
وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ إِلَّا رِجَالٗا نُّوحِيٓ إِلَيۡهِم مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡقُرَىٰٓۗ أَفَلَمۡ يَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۗ وَلَدَارُ ٱلۡأٓخِرَةِ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
109. Nabiyow kok duma labha akke waytek magaalol marak farmoytitteh num ma ruubinnino wacyi keenil oobisak, usun (koros kinnuk) baaxó bagul macah gexe waanaa?keenik duma ambiya dirabboyse marak ellecabo kah tekke inna yableeninkeh, akeerâ dabqih galto sinni Rabbik meesite marah aysuk raqta addunyâ manok, а korosey amahal kaskassowteenih ma taaminaanaa?
تفسیرهای عربی:
حَتَّىٰٓ إِذَا ٱسۡتَيۡـَٔسَ ٱلرُّسُلُ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُمۡ قَدۡ كُذِبُواْ جَآءَهُمۡ نَصۡرُنَا فَنُجِّيَ مَن نَّشَآءُۖ وَلَا يُرَدُّ بَأۡسُنَا عَنِ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
110. Nabiyow koo dirabboyse maral mayso geytaamih fayxit maasassakin kok duma warrayte farmoytiitih mayso mamattok, diggah usun (farmoytit kinnuk) sinni marih iimaanak obbodduuy usun ken dirabboyseenim ismitti haanam fanah, too waqdi Ni catoo kee Ni qokol kaxxa gibda ken xabba hayte waqdi keenih yemeete, tokkel nanu ninnih fanna mara naggosna digaalak, Ni digaala umeyniitih yan marak magacsimta.
تفسیرهای عربی:
لَقَدۡ كَانَ فِي قَصَصِهِمۡ عِبۡرَةٞ لِّأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِۗ مَا كَانَ حَدِيثٗا يُفۡتَرَىٰ وَلَٰكِن تَصۡدِيقَ ٱلَّذِي بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَتَفۡصِيلَ كُلِّ شَيۡءٖ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
111. Nummah Nabiyow farmoytit xaagittek kol maaqncm kee ken dirabboyse marat yekke finqat qaafiyatah yan kas lc marah elle kaskassoowaanam edde tan, ama Qhuraan usuk diraabah ginnaasiten yab hinna, kinnih immay kaak foocat temeete kitooba nummaysaah ummaaniimik sinam kah ceyitti ittaamih baxxaqqah kaa oobisne, usuk kaal yeemene marah tirtoo kee nacror kinni.
تفسیرهای عربی:
ترجمهٔ معانی قرآن کریم - الترجمة العفرية - لیست ترجمه ها
ترجمة معاني القرآن الكريم الى اللغة العفرية، ترجمها مجموعة من العلماء برئاسة الشيخ محمود عبدالقادر حمزة. 1441هـ.