ترجمهٔ معانی قرآن کریم - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - لیست ترجمه ها
سورەتی آل عمران
از اهداف این سوره:
إثبات أن دين الإسلام هو الحق ردًّا على شبهات أهل الكتاب، وتثبيتا للمؤمنين.
الٓمٓ
ئەلیف لام میم، ھاوشێوەی ئەم پیتانە لەسەرەتای سورەتی بەقەرەوە باسکران، ئاماژەی تێدایە کە عەرەب دەستەوسان بوون لەبەرامبەر قورئاندا کە نەیانتوانی ھاوشێوەی قورئان بھێنن لەکاتێکدا ھەموو قورئان لەم پیتانە وھاوشێوەکانی پێکھاتووە کە لەسەرەتای ھەندێک سورەتەوە باسکراون، قسە وگوفتاری عەرەبیش ھەر لەو پیتانە پێکھاتووە.
تفسیرهای عربی:
ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَيُّ ٱلۡقَيُّومُ
ھەر اللە یە پەرستراوی بەھەق و جگە لەو ھیچ پەرستراوێکی تری بەھەق نیە، کە ھەمیشە زیندووە، ژیانێکی تەواو کە مردن وناتەواوی بەدوادا نایەت، پایەدار وڕاگرە بەزاتی خۆی، ھیچ پێویستی بە دروستکراوەکانی نیە، وە ھەموو دروستکراوەکانی تریش ئەو ڕایگرتوون و ھەمیشە وھەموو کاتێک پێویستیان بەئەوە.
تفسیرهای عربی:
نَزَّلَ عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَأَنزَلَ ٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَ
ئەی پێغەمبەر ئەم قورئانە بەھەق وڕاست دابەزیوە بۆ سەر تۆ، پشتگیری ھەموو ئەو ھەواڵانە دەکات کە نامە و کتێبە ئاسمانیەکان باسیان لێوە کردووە، وە دادگەرە لە حوکمەکانیدا، وە ھیچ دژیەکیەک نابینیت لەنێوان ئەو پەرتووکە ئاسمانیەکانی تردا (پێش ئەوەی دەستیان تێ بخرێت وتەحریف بکرێن)، پێش ئەوەی قورئان دابەزێت بە سەر تۆ تەوارتی ناردە خوارەوە بۆ سەر موسی و ئینجیلیش بۆ سەر عیسی، (سەلامی خوایان لێ بێت)، ھەموو ئەو پەڕاو پەرتووکە ئاسمانیانە بۆیە دابەزیوون تاوەکو ھیدایەتی خەڵکی بدەن وڕێنوماییان بکەن بۆ چاکەی دین ودونیایان، وە فورقانیشی ناردە خوارەوە (مەبەست لێی قورئانە) تاوەکو ھەق وڕاستی لە ناھەق وباتڵ، وە ھیدایەت لە گومڕایی وسەرلێشێواوی بۆ خەڵکی جودا بکاتەوە، جا ئەوانەی کە بێباوەڕن بە بەڵگە ونیشانە وئایەتەکانی خوا کە دابەزیووە بۆ سەر تۆ سزای سەختی بە سۆیان بۆ دانراوە، بێگومان خوای گەورە زاڵ وباڵادەستە وە ھیچ شتێک زاڵ نابێت بەسەریدا، وە تۆڵە سێنەرە لەوانەی کە پێغەمبەرەکانیان بەدۆر زانی و سەرپێچی فەرمانەکانیان کردن.
تفسیرهای عربی:
مِن قَبۡلُ هُدٗى لِّلنَّاسِ وَأَنزَلَ ٱلۡفُرۡقَانَۗ إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ لَهُمۡ عَذَابٞ شَدِيدٞۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٞ ذُو ٱنتِقَامٍ
ئەی پێغەمبەر ئەم قورئانە بەھەق وڕاست دابەزیوە بۆ سەر تۆ، پشتگیری ھەموو ئەو ھەواڵانە دەکات کە نامە و کتێبە ئاسمانیەکان باسیان لێوە کردووە، وە دادگەرە لە حوکمەکانیدا، وە ھیچ دژیەکیەک نابینیت لەنێوان ئەو پەرتووکە ئاسمانیەکانی تردا (پێش ئەوەی دەستیان تێ بخرێت وتەحریف بکرێن)، پێش ئەوەی قورئان دابەزێت بە سەرت تۆ تەوارتی ناردە خوارەوە بۆ سەر موسی و ئینجیلیش بۆ سەر عیسی، (سەلامی خوایان لێ بێت)، ھەموو ئەو پەڕاو پەرتووکە ئاسمانیانە بۆیە دابەزیوون تاوەکو ھیدایەتی خەڵکی بدەن وڕێنوماییان بکەن بۆ چاکەی دین ودونیایان، وە فورقانیشی ناردە خوارەوە (مەبەست لێی قورئانە) تاوەکو ھەق وڕاستی لە ناھەق وباتڵ، وە ھیدایەت لە گومڕایی وسەرلێشێواوی بۆ خەڵکی جودا بکاتەوە، جا ئەوانەی کە بێباوەڕن بە بەڵگە ونیشانە وئایەتەکانی خوا کە دابەزیووە بۆ سەر تۆ سزای سەختی بە سۆیان بۆ دانراوە، بێگومان خوای گەورە زاڵ وباڵادەستە وە ھیچ شتێک زاڵ نابێت بەسەریدا، وە تۆڵە سێنەرە لەوانەی کە پێغەمبەرەکانیان بەدۆر زانی و سەرپێچی فەرمانەکانیان کردن.
تفسیرهای عربی:
هُوَ ٱلَّذِي يُصَوِّرُكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡحَامِ كَيۡفَ يَشَآءُۚ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
تەنھا ھەر ئەوە کاتێک ئێوە لە مناڵدانی دایکتاندان بەو شێوەیەی خۆی دەیەوێت شێواز وڕواڵەت و وێنەتان دەکێشێت، یەکێک نێر بێت یان مێ، یەکێک جوان بێت یان ناشرین، یەکێک سپی پێست بێت یان ڕەش پێست، ھیچ پەرستراوێکی بەھەق نیە جگە لە ئەو، زاڵ وباڵادەستە ھیچ شتێک زاڵ نابێت بەسەریدا، وە دانا وکاربەجێیە لە دروستکردن و بەڕێوەبردن و شەریعەت ویاسادانانیدا.
تفسیرهای عربی:
هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ مِنۡهُ ءَايَٰتٞ مُّحۡكَمَٰتٌ هُنَّ أُمُّ ٱلۡكِتَٰبِ وَأُخَرُ مُتَشَٰبِهَٰتٞۖ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمۡ زَيۡغٞ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَٰبَهَ مِنۡهُ ٱبۡتِغَآءَ ٱلۡفِتۡنَةِ وَٱبۡتِغَآءَ تَأۡوِيلِهِۦۖ وَمَا يَعۡلَمُ تَأۡوِيلَهُۥٓ إِلَّا ٱللَّهُۗ وَٱلرَّٰسِخُونَ فِي ٱلۡعِلۡمِ يَقُولُونَ ءَامَنَّا بِهِۦ كُلّٞ مِّنۡ عِندِ رَبِّنَاۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّآ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ
ھەر ئەو خوایەیە کە قورئانی دابەزاندە سەرت، کە ماناکانی زۆر ڕوون وئاشکرایە، وە ھیچ جۆرە ناڕوونیەکی تێدا نیە، ئەوەش بنەمای قورئانە و زۆربەی ئایەتەکانی بەو شێوەیەن، ھەر ئەو ئایەتانەیش جێگای بۆ گەڕانەوەن لەکاتی دروست بوونی ھەر جیاوازیەکدا، وە ھەندێک ئایەتی تریشی چەند مانا ومەبەستێک ھەڵدەگرن، کە ماناکانیان لای زۆربەی خەڵکی ناڕوونن، (بەڵام لای خەڵکی زانا وخوێنەوار لەژێر ڕۆشنایی ئەوانی تردا مانا ومەبەستەکانی ئەمانیش روونن) جا ئەوانەی کە لادان وناڕێکی لەدڵیاندا ھەیە، ئایەتە ڕوون وئاشکراکان واز لێدەھێنن و دەگەڕێن بەشوێن ئایەتە ناڕوون وشاراوەکاندا کە چەند مانا مەبەستێک ھەڵدەگرن، ئەمەش لە پێناو ئەوەی گومان ودڵەڕاوکی لای خەڵکی دروست بکەن وگومڕایان بکەن، وە یان بە ھەواو وئارەزووی خۆیان ھەر چۆنیکیان پێ خۆشە مانا ولێکدانەوەی بۆ بکەن تاوەکو ھاوتا بێت لەگەڵ بۆچونە خراپەکانی خۆیاندا، ئەوانە ڕاستی وھەقیقەتی مانا ومەبەست و سەرەنجامی ئەو ئایەتانە نازانن کە لێکدانەوەی بۆ دەکەن جگە لەخوای گەورە نەبێت کە مانا ومەبەستەکانی دەزانێت، وە ئەوانەی کە لە زانست وزانیاریدا ڕۆچوون و بتەو دامەزراوون دەڵێن: باوەڕمان بە ھەموو قورئان ھەیە، چونکە ھەمووی لە لایەن پەروەردگارمانەوە دابەزیووە، وە مانا ومەبەستی ئەو ئایەتانەیش کە ناڕوونن بە ئایەتە ڕوون ودیار وئاشکراکان دەکەن، تەنھا ئەوانەش کە خاوەنی عەقڵ وژیریەکی ڕاست ودروستن پەند وئامۆژگاری لێ وەردەگرن.
تفسیرهای عربی:
رَبَّنَا لَا تُزِغۡ قُلُوبَنَا بَعۡدَ إِذۡ هَدَيۡتَنَا وَهَبۡ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَحۡمَةًۚ إِنَّكَ أَنتَ ٱلۡوَهَّابُ
ئا ئەو زانا دەمەزراو وژیر وتێگەیشتوانە دەڵێن: ئەی پەروەردگارمان دوای ئەوەی ڕێنمونیت کردین بۆ سەر دینەکەت دڵەکانمان لەسەر ھەق وڕاستی لامەدە، وە بمانپارێزە ودینەکەمان سەلامەت بکە لەو بەڵا وخراپەیەی کە تووشی کەسانی لادەر بووە، وە لەلای خۆتەوە ڕەحمەتێکی فروانمان پێ ببەخشە کە ببێتە ھۆی ڕێنومایی دڵەکانمان، وە بمان پارێزێت لە لادان وگومڕایی، بەڕاستی ھەر تۆی ئەی پەروەردگارمان کە زۆر بەخشندە و بەخشندەی ھەره مەزن.
تفسیرهای عربی:
رَبَّنَآ إِنَّكَ جَامِعُ ٱلنَّاسِ لِيَوۡمٖ لَّا رَيۡبَ فِيهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُخۡلِفُ ٱلۡمِيعَادَ
ئەی پەروەردگارمان بێگومان ھەر تۆی کە تەواوی خەڵکی کۆ دەکەیتەوە بۆ لێپرسينەوە لە ڕۆژێکدا کە ھیچ گومان ودوو دڵی تێدا نیە، بێگومان ئەو ڕۆژە ھەر دێت وھیچ کەسێک ناتوانێت ڕێگری بکات لەھاتنی، ئەی پەروەردگارمان بێگومان تۆ ھەرگیز لە پەیمان وبەڵێنەکانت لانادەیت.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• أقام الله الحجة وقطع العذر عن الخلق بإرسال الرسل وإنزال الكتب التي تهدي للحق وتحذر من الباطل.
خوای گەورە بەڵگەکانی بەرپاکردووە، وە ھەموو بڕ وبیانویەکیشی لای دروستکراوەکانی بڕیوە، ئەویش بەوەی پێغەمبەرانی بۆ ناردوون و کتێب و پەڕاوەکانی بۆ دابەزاندوون کە ڕێنمونیان بکات بۆ سەر ھەق وڕاستی و بیان ترسێنن لە شوێن کەوتنی باتڵ وناڕەوا.
• كمال علم الله تعالى وإحاطته بخلقه، فلا يغيب عنه شيء في الأرض ولا في السماء، سواء كان ظاهرًا أو خفيًّا.
زانسنت وزانیاری خوای گەورە کامڵ وتەواوە، وە ئاگادارە بەھەموو دروستکراوەکانی، بەشێوەیەک ھیچ شتێکی لا نھێنی وشاراوە نیە لە سەر زەوی و ئاسمانەکان، جا ئاشکرا بن یان شاراوە.
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغۡنِيَ عَنۡهُمۡ أَمۡوَٰلُهُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُهُم مِّنَ ٱللَّهِ شَيۡـٔٗاۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمۡ وَقُودُ ٱلنَّارِ
بێگومان ئەوانەی بێباوەڕ بوون بە خوا و بە پێغەمبەرەکانی، سەروەت وسامان وماڵ ومناڵیان نە لەڕۆژی دوایی ونە لە دونیادا ڕێگریان لێناکەن لە سزای خوا و فریایان ناکەون، ئەوانەی ئەوە صیفات وکاروکردەوەیانە لە ڕۆژی دواییدا دەبنە سوتەمەنی ئاگری دۆزەخ.
تفسیرهای عربی:
كَدَأۡبِ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا فَأَخَذَهُمُ ٱللَّهُ بِذُنُوبِهِمۡۗ وَٱللَّهُ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
خو وداب ونەریتی ئەو بێباوەڕانە ھەروەک خو وداب ونەریتی گەلی فیرعەون وبێباوەڕانی پێش ئەوانە کە باوەڕیان نەھێنا بەخوا و بەڵگە ونیشانەکانی پەروەردگاریان بەدرۆزانی، خوای گەورەش لەبەر تاوان وگوناھیان سزای دان، وە سەروەت وسامان وماڵو مناڵیان ھیچ سودێکی پێ نەگەیاندن، وە دڵنیابە کە خوای گەورە تۆڵەسێنەرێکی زۆر توند وسەختە لەوانەی کە بێباوەڕ بوون پێی و بەڵگە ونیشانە وئایەتەکانیانی بەدرۆ زانیوە.
تفسیرهای عربی:
قُل لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ سَتُغۡلَبُونَ وَتُحۡشَرُونَ إِلَىٰ جَهَنَّمَۖ وَبِئۡسَ ٱلۡمِهَادُ
ئەی پێغەمبەر بەو بیباوەڕانە بڵێ، بە ھەموو بیرو بوۆچون وئاینێکیانەوە: بێگومان بەمزوانە ھەر لە دونیادا باوەڕداران سەردەکەون و زاڵ دەبن بەسەریاندا، وە لەسەر ئەو بێباوەڕیەشیان دەمرن، وە لەڕۆژی دواییشدا لەئاگری دۆزەخدا کۆتان دەکاتەوە، کە خراپترین جێگا وشوێنی مانەوەیە.
تفسیرهای عربی:
قَدۡ كَانَ لَكُمۡ ءَايَةٞ فِي فِئَتَيۡنِ ٱلۡتَقَتَاۖ فِئَةٞ تُقَٰتِلُ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَأُخۡرَىٰ كَافِرَةٞ يَرَوۡنَهُم مِّثۡلَيۡهِمۡ رَأۡيَ ٱلۡعَيۡنِۚ وَٱللَّهُ يُؤَيِّدُ بِنَصۡرِهِۦ مَن يَشَآءُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبۡرَةٗ لِّأُوْلِي ٱلۡأَبۡصَٰرِ
ئەی باوەڕداران لە ڕوو بەڕووبوونەوەی ئەو دوو دەستە وتاقمەی کە بۆ جەنگ کردن لەڕۆژی بەدر بەیەک گەیشتن پەند وئامۆژگاری بۆ ئێوە ھەیە، دەستەیەکیان باوەڕدار بوون، کە دەستەکەی پێغەمبەری خوا (صلی اللە علیە وسلم) وھاوەڵانی بوو، کە لە پێناو خوای گەورە وبەرز ڕاگرتنی ووشەی اللە، وسووک وژێرخستنی ووشەی بێباوەڕان دەجەنگان، وە دەستە وتاقمەکەی تریش کۆمەڵێکی بێباوەڕ بوون، کە لە بێباوەڕانی مەککە پێکھاتبوون، ئەوانەی بە فیز وفەخر وخۆ بەزلزانین ودەمارگیریەوە ھاتنە دەرەوە بۆ جەنگ کردن، باوەڕداران بەھەردوو چاوی سەری خۆیان ئەوانیان دەبینی کە دوو ھێندەی ئەوانن، خوای گەورەش دۆستانی خۆی سەردەخات، وە ھەر کەسێکیشی بوێت پشتیوانی دەکات، بێگومان لەمەدا پەند وئامۆژگاری ھەیە بۆ کەسانێک کە بەچاو روون بن، تاوەکو بزانن کە سەرکەوتن بۆ دەستەی باوەڕدارانە ئەگەرچی ژمارەشیان کەم بێت، وە شکان وسەرشۆڕیش بۆ دەستەی ناھەق وباتڵە ئەگەرچی ژمارەشیان زۆر بێت.
تفسیرهای عربی:
زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ ٱلشَّهَوَٰتِ مِنَ ٱلنِّسَآءِ وَٱلۡبَنِينَ وَٱلۡقَنَٰطِيرِ ٱلۡمُقَنطَرَةِ مِنَ ٱلذَّهَبِ وَٱلۡفِضَّةِ وَٱلۡخَيۡلِ ٱلۡمُسَوَّمَةِ وَٱلۡأَنۡعَٰمِ وَٱلۡحَرۡثِۗ ذَٰلِكَ مَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ وَٱللَّهُ عِندَهُۥ حُسۡنُ ٱلۡمَـَٔابِ
خوای گەورە ھەواڵمان پێ دەدات کە -بۆ تاقیکردنەوەیان- ڕازێنراوەتەوە وجوانکراوە بۆ خەڵکی ئارەزوویان بۆ ژن و کوڕو کاڵ وسەروەت وسامان کۆکردنەوە لە زێر وزیوو، وماینی نیشاندەر وفێرکراو، وە بۆ ووشتر ومانگا و مەڕ وبزن، وە بۆ کشتوکاڵ کردن، ھەموو ئەوانە ھۆکاری ژیانی ئەم دونیایەن کە بۆ ماوەیەک مرۆڤ تام وچێژیان لێ دەبات وپاشان لەناودەچن، باوەڕدار نابێت دڵی پەیوەست بێت پیانەوە، چونکە ئەوەی لای خوای گەورەیە باشتر وچاکترە وھەر دەشمێنێتەوە، ئەویش بەھەشتێکە پانتای وفراوانیەکەی ھێندەی فراوانی ئاسمانەکان وزەویە.
تفسیرهای عربی:
۞ قُلۡ أَؤُنَبِّئُكُم بِخَيۡرٖ مِّن ذَٰلِكُمۡۖ لِلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ عِندَ رَبِّهِمۡ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا وَأَزۡوَٰجٞ مُّطَهَّرَةٞ وَرِضۡوَٰنٞ مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِٱلۡعِبَادِ
ئەی پێغەمبەر پێیان بڵێ: ئایا باشتر وچاکتر لەو خۆشیانەتان پێ ڕابگەیەنم؟ چاکتر لەوانە بۆ ئەو کەسانەی کە خواناس و خۆ پارێزن لە خراپە وتاوان بە جێ بەجێکردنی فەرمانەکانی و دوور کەوتنەوە لە سەرپێچیەکانی، بەھەشتانێک کە بەژێر کۆشک وتەلار ودرەختەکانیدا ڕووبارەکان بەژێریاندا دەڕۆن، بە ھەمیشەیی تێیدا دەمێننەوە، کە ھەرگیز مردن وتیاچوون پێیان ناگات، لەو بەھەشتانەدا چەندان ھاوسەری پاکیزەیان بۆ ھەیە، پاکیزە لە ھەموو خوویەکی خراپ وناشیرینی ڕواڵەتیان، جگە لەوانەیش خوای گەورە لێیان ڕازیە وھەرگیز لێیان زوویر نابێت، بێگومان خوای گەورە بینایە بە حاڵو گوزەرانی بەندەکانی، وە ھیچ شتێکی ئەوانی لا شاراوە نیە.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• أن غرور الكفار بأموالهم وأولادهم لن يغنيهم يوم القيامة من عذاب الله تعالى إذا نزل بهم.
بێگومان لووت بەرزی لەخۆبایی بوونی بێباوەڕان ونازینیان بە سەروەت وسامان و ماڵو منداڵیان لە ڕۆژی دواییدا ھیچ سودێکیان پێ ناگەیەنێت و ناتوانێت لە سزای خوای گەورە ڕزگاریان بکات ئەگەر دابەزیە سەریان وبۆیان ھات.
• النصر حقيقة لا يتعلق بمجرد العدد والعُدة، وانما بتأييد الله تعالى وعونه.
سەرکەوتن ڕاستیەکە تەنھا پەیوەست نیە بە ژمارە وچەک وچۆڵەوە، بەڵکو پەیوەستە بە پشتیوانی ویارمەتی خوای گەورەوە.
ٱلَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَآ إِنَّنَآ ءَامَنَّا فَٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ ٱلنَّارِ
بەھەشتیەکان ئەوانەن کە لە نزا وپاڕانەوەکانیاندا بە پەروەردگاریان دەڵێن: ئەی پەروەردگارمان بێگومان ئێمە باوەڕمان بەتۆ ھێناوە، وە باوەڕیشمان ھێناوە بەو پەرتووک وپەڕاوانەیشی داتبەزاندووە بۆ پیغەمبەرەکانت، وە شوێن شەریعەتەکەیشت کەوتوین، دەی سا تۆیش لەو گوناھانەمان خۆشبە کە کردومانن، وە لەسزای ئاگری دۆزەخیش بمانپارێزە.
تفسیرهای عربی:
ٱلصَّٰبِرِينَ وَٱلصَّٰدِقِينَ وَٱلۡقَٰنِتِينَ وَٱلۡمُنفِقِينَ وَٱلۡمُسۡتَغۡفِرِينَ بِٱلۡأَسۡحَارِ
ئەوان ئارامگرن لەسەر بەجێھێنانی تاعەت وگوێڕایەڵی پەروەردگار و دوور کەوتنەوە لە خراپەکاری، وە ئارامیش دەگرن لەسەر ھەر بەڵا وموصیبەتێک توشیان دەبێت، ئەوانە ڕاستگۆن لە گوفتار و کرداریاندا، بە تەواوی گوێڕایەڵێ خوای گەورەن، ماڵوسامانی خۆیان دەبەخشن لە پێناو خوای گەورە، کۆتا بەشی شەویش داوای لێخۆشبوون لە پەروەردگاریان دەکەن، لەبەر ئەوەی نزا وپاڕانەوە لەکۆتا بەشی شەودا لە گیرا بوونەوە نزیکە، وە دڵیش سەرقاڵی شتی تر نابێت.
تفسیرهای عربی:
شَهِدَ ٱللَّهُ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَأُوْلُواْ ٱلۡعِلۡمِ قَآئِمَۢا بِٱلۡقِسۡطِۚ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
خوای گەورە شاھیدی دەدات کە ھیچ پەرستراوێکی بەھەق نیە جگە لەخۆی، ئەویش بەوەی لە گەردوندا کۆمەڵێک بەڵگە ونیشانەی ڕوون و ئاشکرای بەرقەرار کردووە کە بەڵگەیە لەسەر خوایەتی زاتی ھەق تەعالای خۆی، وە ھەروەھا فریشتەکانیش ئەم شاھیدیە دەدەن، وە زانایانیش بە ڕوون کردنەوەی یەکخواپەرستی وبانگەواز کردن بۆی گەورەترین شاھیدی دەدەن لەسەر یەکخواناسی ویەکخواپەرستی و بەقەراربوونی دادگەری پەروەردگار لە دروستکراوەکان وشەریعەتەکەیدا، کە ھیچ پەرستراوێکی بەھەق نیە جگە لە زاتی گەورەی باڵادەستی خۆی کە ھیچ کەسێک ناتوانێت زاڵ بێت بەسەریدا، کە زۆر دانا وکاربەجێیە لە دروستکراوەکان وبەرێوەبردن وشەریعەت ویاسا وڕیساکانیدا.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ ٱلدِّينَ عِندَ ٱللَّهِ ٱلۡإِسۡلَٰمُۗ وَمَا ٱخۡتَلَفَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡيَۢا بَيۡنَهُمۡۗ وَمَن يَكۡفُرۡ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَإِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
بێگومان ئاینی وەرگیراو وپەسەند لای خوای گەورە تەنھا ئاینی پیرۆزی ئیسلامە، ئەویش بریتیە لە ملکەچی تەواو بۆ خوای گەورە بەتاک وتەنھایی، بە گوێڕایەڵی وتەسلیم بوون پێی بە ھەموو ماناکانی پەرستن، وە باوەڕ بوون بە سەرجەم پێغەمبەرەکانی تا دەگاتە کۆتا پێغەمبەر کە موحەمەد المصطفی یە (صلی اللە علیە وسلم)، کە کۆتایی ھێنا بە پێغەمبەرایەتی، وە جگە لە شەریعەتەکەی ئەو ھیچ شەریعەتێکی تر لای خوای گەورە پەسەند نیە، وە جولەکە وگاورەکانیش کە لەناو خۆیاندا پێک نەھاتن ودوو بەرەکیان تێکەوت وبوون بە چەند دەستە وتاقمێکەوە دوای ئەوە ھات کە بەڵگە ونیشانە و زانیاری تەواویان بۆ ھات لەسەر ڕاستی ودروستی ئاینی پیرۆزی ئیسلام، بەڵام لەبەر ڕژدی وحەسوودی وسوور بوونیان لەسەر دونیا باوەڕیان پێ نەھێنا، وە ھەر کەسێک بێباوەڕ بێت بەو بەڵگە ونیشانە وئایەتانەی کە دابەزیوە بۆ سەر پێغەمبەرەکەی، ئەوا بێگومان خوای گەورە زۆر خێرا وچەسپانە لە لێپرسینەوە وموحاسەبە کردنیان لە ڕۆژی دواییدا.
تفسیرهای عربی:
فَإِنۡ حَآجُّوكَ فَقُلۡ أَسۡلَمۡتُ وَجۡهِيَ لِلَّهِ وَمَنِ ٱتَّبَعَنِۗ وَقُل لِّلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡأُمِّيِّـۧنَ ءَأَسۡلَمۡتُمۡۚ فَإِنۡ أَسۡلَمُواْ فَقَدِ ٱهۡتَدَواْۖ وَّإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّمَا عَلَيۡكَ ٱلۡبَلَٰغُۗ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِٱلۡعِبَادِ
ئەی پێغەمبەر ئەگەر ھاتوو ئەوانە لەسەر ئەو ھەق وڕاستیەی کە دابەزیووە بۆ سەرت دەمەقاڵێ وچەن وچونیان لەگەڵ کردیت، لەوەڵامیاندا بڵێ: من وئەوانەیش شوێن من کەوتوون لە باوەڕداران خۆمان تەسلیم بە خوای گەورە کردووە وملکەچی فەرمانەکانی بووین، وە بڵێ بە گاور وجولەکە و بت پەرستەکانیش: ئایا پاش ئەو ھەمووە بەڵگە ونیشانانە ئیتر کاتی ئەوە نەھاتووە ئێوەش بە دڵسۆزی وئیخلاصەوە ملکەچی خوای گەورە و ئەوەی من ھێناومە ببن؟ جا ئەگەر ملکەچی خوای گەورە بوون وشوێن شەریعەت وبەرنامەکەی تۆ کەوتن ئەوا بێگومان شوێن ڕێنومایی وھیدایەت کەوتون، خۆ ئەگەر پشتیان ھەڵکرد لە ئیسلام، ئەوا بێگومان ئەرکی تۆ تەنھا گەیاندنی پەیامەکەتە، پاش ئەوە ئیتر بیاندەرە دەست خوای گەورە چونکە لێپرسنەوەیان لەسەر ئەوە، ھەر ئەویش بە بەندەکانی شارەزا وبینایە، وە پاداشت و سزای کارو کردەوەشیان دەداتەوه.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَكۡفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَيَقۡتُلُونَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ بِغَيۡرِ حَقّٖ وَيَقۡتُلُونَ ٱلَّذِينَ يَأۡمُرُونَ بِٱلۡقِسۡطِ مِنَ ٱلنَّاسِ فَبَشِّرۡهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
بێگومان ئەوانەی (لە جولەکە وگاورەکان) بێباوەڕ بوون بەو بەڵگە ونیشانانەی کە دابەزیووە بۆ سەریان، وە پێغەمبەرەکانیش بە ناھەق و ستەم ودوژمنکاری دەکوژن، وە ئەوانەش دەکوژن کە فەرمان بە دادگەری دەکەن لە نێو خەڵیکدا، ئەو کەسانەی فەرمان بەچاکە وڕێگری لە خراپەکاری دەکەن، ئەی موحەمەد موژدەی سزای بە سوێ وبە ئازار بەو بێباوەڕە خوین مژە بکوژانە بدە کە خوای گەورە تۆڵەیان لێدەسێنێتەوە.
تفسیرهای عربی:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
ئا ئەوانەی کە ئەوە خو وسیفاتیانە ھەموو کار وکردەوەیان پووچ وبەتاڵە، وە ھیچ سودێکیان نە لە دونیا و نە لە دوا ڕۆژدا پێ ناگەیەنن، چونکە باوەڕیان بەخوای گەورە نیە، وە ھیچ کەسێکیش ناتوانێت سەریان بخات ولە سزای خوا ڕزگاریان بکات.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• من أعظم ما يُكفِّر الذنوب ويقي عذاب النار الإيمان بالله تعالى واتباع ما جاء به الرسول صلى الله عليه وسلم.
گەورەترین شتێک کە دەبێتە ھۆی سڕینەوەی گوناھەکان وڕزگار بوون لە ئاگری دۆزەخ باوەڕ بوونە بەخوای گەورە و شوێن کەوتنی ئەوەیە کە پێغەمبەری خوا (صلی اللە علیە وسلم) ھێناویەتی.
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبٗا مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ يُدۡعَوۡنَ إِلَىٰ كِتَٰبِ ٱللَّهِ لِيَحۡكُمَ بَيۡنَهُمۡ ثُمَّ يَتَوَلَّىٰ فَرِيقٞ مِّنۡهُمۡ وَهُم مُّعۡرِضُونَ
ئەی پێغەمبەر ئایا حاڵی جولەکەکانت نەبینی ئەوانەی کە خوای گەورە بەشێ لە زانست وزانیاری پێبەخشین وتەوراتی بۆ ناردن کە بەڵگەی پیغەمبەرایەتی تۆی تێدا باسکراوە، ئەوان بانگکران کە بگەڕێنەوە بۆ پەرتووکەکەی خوا کە تەورات بوو تاوەکو ببێت بە دادوەر لەسەر ئەو شتانەی کە جیاوازیان تێکەوت، کەچی کۆمەڵێک لە زانا و سەرکردەکانیان پشتیان ھەڵکرد لە حوکمەکەی چونکە لەگەڵ ھەواو ئارەزوویاندا پێک نەدەھاتنەوە، لەکاتێکدا باشتر بوو بۆیان کە ئەوان خێراترین کەس بوونایە لە گەڕانەوە بۆ حوکم کردن بە پەرتووکەکەی خۆیان چونکە ئەوان لافی ئەوەیان لێدەدا کە شوێنکەوتەی تەوراتن.
تفسیرهای عربی:
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُواْ لَن تَمَسَّنَا ٱلنَّارُ إِلَّآ أَيَّامٗا مَّعۡدُودَٰتٖۖ وَغَرَّهُمۡ فِي دِينِهِم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
ئەو پشتھەڵکردنەیان لە ھەق وڕاستی لەبەر ئەوە بوو، ئەوان بانگەشەی ئەوە دەکەن لەڕۆژی دواییدا چەند ڕۆژێکی کەم نەبێت بە ئاگر ناسوتێن وپاشان دەچنە بەھەشتەوە، ئەم گومان و وەھمەیان کە خۆیان بەدرۆ ودەلەسە وناھەق دروستیان کردووە، وای لێکردن کە زاتی ئەوە بکەن درۆ بەدەم خوا و ئاینەکەیەوە بکەن.
تفسیرهای عربی:
فَكَيۡفَ إِذَا جَمَعۡنَٰهُمۡ لِيَوۡمٖ لَّا رَيۡبَ فِيهِ وَوُفِّيَتۡ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا كَسَبَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
ئایا دەبێت ئەوانە حاڵیان لەگەڵ حەسرەت وپەشیمانیان چۆن بێت؟ بێگومان حاڵیان زۆر خراپ دەبێت کاتێک کۆمان کردنەوە بۆ لێپرسینەوە لەڕۆژێک کە ھیچ گومانی تێدا نیە، ئەویش ڕۆژی دواییە، لەو ڕۆژەدا ھەموو کەسێک پاداشتی خۆی بە ئەندازەی کار وکردەوەی شایستەی خۆی وەردەگرێت، بەبێ ئەوەی کەس ستەمی لێبکرێت، چاکە وحەسەناتی ھیچ کەسێک کەم ناکرێتەوە، وە خراپە وگوناھی ھیچ کەسێکیش زیاد ناکرێت.
تفسیرهای عربی:
قُلِ ٱللَّهُمَّ مَٰلِكَ ٱلۡمُلۡكِ تُؤۡتِي ٱلۡمُلۡكَ مَن تَشَآءُ وَتَنزِعُ ٱلۡمُلۡكَ مِمَّن تَشَآءُ وَتُعِزُّ مَن تَشَآءُ وَتُذِلُّ مَن تَشَآءُۖ بِيَدِكَ ٱلۡخَيۡرُۖ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
ئەی پێغەمبەر سوپاسی پەروەردگارت بکە وبەگەورەی بزانە و بڵێ: ئەی خوایە تۆ خاوەنی ھەموو موڵکی دونیا ودواڕۆژیت، ھەر کەسێکت بوێت لە دروستکراوەکانت دەسەڵات وموڵکی دەدەیتێ، وە ھەر کەسێکیشت بوێت دەسەڵات و موڵکی لێ دەسێنیتەوە، وە ھەر کەسێکت بوێت سەربەرز وعیزەتی دەدەیتێ، وە ھەر کەسێکیشت بوێت سووک وزەلیلی دەکەیت، ھەموو ئەمەیش بە حیکمەت ودادگەری خۆتە -وکەس ناتوانێت دەست بخاتە کارتەوە- ھەرچی خێر وچاکەیە ھەر ھەمووی بەدەستی خۆتە، بەڕاستی تۆ بەسەر ھەموو شتێکدا بەدەسەڵاتی.
تفسیرهای عربی:
تُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ وَتُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِي ٱلَّيۡلِۖ وَتُخۡرِجُ ٱلۡحَيَّ مِنَ ٱلۡمَيِّتِ وَتُخۡرِجُ ٱلۡمَيِّتَ مِنَ ٱلۡحَيِّۖ وَتَرۡزُقُ مَن تَشَآءُ بِغَيۡرِ حِسَابٖ
یەکێک لە نیشانە وبەڵگەکانی دەسەڵاتی تۆ ئەی خوایە، ئەوەیە کەشەو دەکەیت بەناو ڕۆژدا، ماوەی کاتی ڕۆژ درێژ دەبێت، وە ڕۆژیش دەکەیت بەناو شەودا، ماوەی کاتی شەو درێژ دەبێت، وە زیندوو لە مردوو دەردەھێنیت، وەک دەرھێنانی باوەڕدار لە بێباوەڕ - مەبەست ئەوەیە ھیدایەتی کەسی بیباوەڕ دەدەیت- وە سەوزایی لە دانەویڵە دەردەھێنیت، وە مردوو لە زیندوو دەردەھێنیت وەک بێباوەڕ لە باوەڕدار -مەبەست ئەوەیە باوەڕداریش بە حیکمەت وعەدلی خۆت گومڕا دەکەیت- وە لە ھیڵکە لە مریشک دەردەھێنیت، وە ھەر کەسێکت بوێت ڕزق وڕۆزی فراوانی بێ شوماری پێ دەبەخشیت.
تفسیرهای عربی:
لَّا يَتَّخِذِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلۡكَٰفِرِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۖ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ فَلَيۡسَ مِنَ ٱللَّهِ فِي شَيۡءٍ إِلَّآ أَن تَتَّقُواْ مِنۡهُمۡ تُقَىٰةٗۗ وَيُحَذِّرُكُمُ ٱللَّهُ نَفۡسَهُۥۗ وَإِلَى ٱللَّهِ ٱلۡمَصِيرُ
ئەی باوەڕداران بێباوەڕان مەکەن بە پشتیوان ودۆستی خۆتان، وە خۆشتان بوێن وسەریان بخەن بەسەر باوەڕداراندا، ھەر کەسێک کارێکی لەو شێوەیە بکات ئەوە لەخوا بەریە و خوای گەورەش لەئەو بەریە، مەگەر لێیان بترسن وبتانەوێت لەشەڕیان خۆتان بپارێزن، ئەو کاتە گرفت نیە کە خۆتان لە خراپەیان بپارێزن بەوەی کە لەگەڵیاندا نەرم ونیان بن لە کردار وگوفتارتاندا، بەڵام لەدڵەوە دەبێت ڕقتان لێیان بێت، خوای گەورە لە زاتی خۆی ئاگادارتان دەکاتەوە لەبەر ئەوە ئێوەش لێی بترسن، وە بە گوناھو تاوانتان خۆتان دووچاری تووڕەی و خەشم وقینی خوا نەکەن، وە چاکیش بزانن کە گەڕانەوە وچارەنووسی بەندەکان لەرۆژی دواییدا ھەر بۆ لای خوایە تاوەکو پاداشت وسزای کار وکردەوەیان وەربگرنەوە.
تفسیرهای عربی:
قُلۡ إِن تُخۡفُواْ مَا فِي صُدُورِكُمۡ أَوۡ تُبۡدُوهُ يَعۡلَمۡهُ ٱللَّهُۗ وَيَعۡلَمُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
ئەی پێغەمبەر بڵێ ئەوەی لە دڵ وسنگتانایە دەیشارنەوە لەوەی کە خوا ڕێگری کردووە لە پشتیوانی وخۆشەویستی بێباوەڕان، یان ئاشکرای دەکەن ھەمووی خوای گەورە پێی دەزانێت و ئاگادارە پێی، وە ھیچ شتێکی لاشاراوە نیە لەو شتانە، وە ئاگادارە بە ئەوەشی لە ئاسمانەکان و زەویدایە، وە بێگومان خوای گەورە بەدەسەڵاتە بەسەر ھەموو شتێکدا، ودەسەوسان نابێت لە ئاست ھیچ شتێکدا.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• أن التوفيق والهداية من الله تعالى، والعلم - وإن كثر وبلغ صاحبه أعلى المراتب - إن لم يصاحبه توفيق الله لم ينتفع به المرء.
تەوفیق وھیدایەت وڕێنومای کردن ھەمووی لەلایەن خوای گەورەوەیە، وە زانست وزانیاریش ھەرچەند زۆر بێت و خاوەنەکەی بگەینێتە ھەر ئاستێک ئەگەر تەوفیقی خوای گەورەی لەگەڵدا نەبێت ھیچ سودێک بە خاوەنەکەی ناگەیەنێت.
• أن الملك لله تعالى، فهو المعطي المانع، المعز المذل، بيده الخير كله، وإليه يرجع الأمر كله، فلا يُسأل أحد سواه.
بێگومان ھەرچی موڵک ودەسەڵاتێک ھەر ھەمووی ھی خوای گەورەیە، ھەر ئەو دەیبەخشێت، وە ھەر ئەویش دەیگرێتەوە، ئەو کەسەکان بەرێز وعەزیز دەکات، وە ھەر ئەویش سوک وزەلیلیان دەکات، ھەرچی خێر وچاکەیە ھەر ھەمووی بەدەستی خۆیەتی، وە ھەرچی کار وفەرمانێکیش ھەیە گشتی بۆلای ئەو دەگەڕێتەوە، کەسیش مافی ئەوەی نیە لەخوای گەورە بپرسیتەوە.
يَوۡمَ تَجِدُ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ مِنۡ خَيۡرٖ مُّحۡضَرٗا وَمَا عَمِلَتۡ مِن سُوٓءٖ تَوَدُّ لَوۡ أَنَّ بَيۡنَهَا وَبَيۡنَهُۥٓ أَمَدَۢا بَعِيدٗاۗ وَيُحَذِّرُكُمُ ٱللَّهُ نَفۡسَهُۥۗ وَٱللَّهُ رَءُوفُۢ بِٱلۡعِبَادِ
لەڕۆژی دواییدا ھەموو کەسێک پاداشتی کارە چاکەکانی بەبێ کەم وکورتی وەردەگرێت، ئەو کەسەشی کاری خراپی کردووە ئاواتە خوازە کە نێوان خۆی وکارە خراپەکانی ماوەیەکی زۆریان ھەبێت، ئای چی ئاوات خواستنێکە! خوای گەورە ئاگاداریان دەکاتەوە لە خۆی، بەوەی خۆیان دووچاری خەشم وتوڕەی ئەو نەکەن بە گوناە وتاوانەکانیان، بێگومان خوای گەورە زۆر بە سۆز ومیھرەبانە بەرامبەر بە بەندەکان، لەبەر ئەوە ئاگاداریان دەکاتەوە و دەیانترسێنێت.
تفسیرهای عربی:
قُلۡ إِن كُنتُمۡ تُحِبُّونَ ٱللَّهَ فَٱتَّبِعُونِي يُحۡبِبۡكُمُ ٱللَّهُ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
ئەی پێغەمبەر بڵێ: ئەگەر ئێوە بەڕاستی خواتان خۆش دەوێت، ئەوا بە ئاشکرا وبەنھێنی شوێن ئەوە بکەون کە من ھێناومە، ئەو کاتە ئێوەش خۆشەویستی خوای گەورە بەدەست دەھێنن، و لەگوناھەکانتان خۆش دەبێت، بێگومان خوای گەورە لێبوردەیە بەرامبەر ئەوانەی تەوبە دەکەن ودەگەڕێنەوە بۆلای، وە زۆر بە ڕەحم ومیھرەبانە بەرامبەر بەندەکانی.
تفسیرهای عربی:
قُلۡ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَۖ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡكَٰفِرِينَ
ئەی پێغەمبەر بڵێ: گوێڕایەڵێ خوا و گوێڕایەڵێ پێغەمبەرەکەی بن بە جێ بەجێکردنی فەرمانەکان و دوور کەوتنەوە لە قەدەغەکراوەکان، ئەگەر ھاتوو پشتیان ھەڵکرد لەوە، بێگومان خوای گەورە بێباوەڕانی خۆش ناوێت، ئەوانەی کە سەرپێچی فەرمانەکانی خۆی وفەرمانەکانی پێغەمبەرەکەی دەکەن.
تفسیرهای عربی:
۞ إِنَّ ٱللَّهَ ٱصۡطَفَىٰٓ ءَادَمَ وَنُوحٗا وَءَالَ إِبۡرَٰهِيمَ وَءَالَ عِمۡرَٰنَ عَلَى ٱلۡعَٰلَمِينَ
بێگومان خوای گەورە ئادەمی ھەڵبژارد، فریشتەکانیش سوژدەیان بۆ برد، وە نوحی ھەڵبژارد کە یەکەم پێغەمبەر بێت بۆ خەڵکی سەر زەوی، وە ئالی ئیبراھیمی ھەڵبژارد کە پیغەمبەرایەتی لەناو نەوەکانیدا بەردەوام بێت، وە ئالی عیمرانی ھەڵبژارد، وە ھەموو ئەوانەی ھەڵبژارد کە فەزڵیان ھەبوو بەسەر ھەموو خەڵکی سەردەمی خۆیان.
تفسیرهای عربی:
ذُرِّيَّةَۢ بَعۡضُهَا مِنۢ بَعۡضٖۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
ئەوانەی کە باسکران لە پێغەمبەران و نەوەکانیان کە شوێن کەوتەی ڕێبازی ئەوانن، ئەوان ھەندێکیان بەشوێن ئەوانی تردا ھاتوون لە شوێنکەوتنی یەکخواپەرستی و ئەنجامدانی کاروکردەوەی چاک، خوو ڕەوشتی جوانیان لەوانەوە بۆ ماوەتەوە، خوای گەورە بیسەری گوفتاری بەندەکانیەتی، وە زۆر زانایە بە کاروکردەوەیان، ھەر لەبەر ئەوەیە ھەر کەسێکی بوێت لەوان ھەڵیاندەبژێرێت وپاکیان دەکاتەوە.
تفسیرهای عربی:
إِذۡ قَالَتِ ٱمۡرَأَتُ عِمۡرَٰنَ رَبِّ إِنِّي نَذَرۡتُ لَكَ مَا فِي بَطۡنِي مُحَرَّرٗا فَتَقَبَّلۡ مِنِّيٓۖ إِنَّكَ أَنتَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
ئەی پێغەمبەر ئەو ساتە وەبیر بھێنە کە ژنەکەی عیمران، دایکی مەریەم (سەلامی خوای لێ بێت) ووتی: ئەی پەروەردگارم بەڕاستی من لەسەر خۆم واجبم کردووە ئەو مناڵەی کە لە سکمدایە نەزری تۆی بکەم بۆ خزمەتکردنی تۆ وخزمەتکردنی ماڵەکەی تۆ، جا تۆیش ئەوەم لێ وەربگرە، بێگومان تۆ بیسەری نزاکانمیت، وە زانایت بە نیەت ومەبەستم.
تفسیرهای عربی:
فَلَمَّا وَضَعَتۡهَا قَالَتۡ رَبِّ إِنِّي وَضَعۡتُهَآ أُنثَىٰ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا وَضَعَتۡ وَلَيۡسَ ٱلذَّكَرُ كَٱلۡأُنثَىٰۖ وَإِنِّي سَمَّيۡتُهَا مَرۡيَمَ وَإِنِّيٓ أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ ٱلرَّجِيمِ
جا کاتێک سکەکەی تەواو بوو، وە مناڵەکەی دانا، داوای لێبوردنی کرد -چونکە ئومێدەوار بوو کە سکەکەی کوڕ بێت- ووتی: ئەی پەروەردگار من کچێکم بوو، خوا خۆیشی چاکتر ئاگادارە بەوەی لەدایک بووە، وە کوڕیش وەک ئەو کچە نیە کە پێی بەخشرا لە ڕووی ھێز ودروستکردنەوە، وە منیش ناوم ناوە مەریەم، وە من خۆی و مناڵەکەشی بەتۆ سپارد تا لە شەڕ وخراپەی شەیتانی نەفرین لێ کراو پارێزراو بن.
تفسیرهای عربی:
فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٖ وَأَنۢبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنٗا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّاۖ كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيۡهَا زَكَرِيَّا ٱلۡمِحۡرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزۡقٗاۖ قَالَ يَٰمَرۡيَمُ أَنَّىٰ لَكِ هَٰذَاۖ قَالَتۡ هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِۖ إِنَّ ٱللَّهَ يَرۡزُقُ مَن يَشَآءُ بِغَيۡرِ حِسَابٍ
ئەمجا پەروەردگار نەزرەکەی بەجوانترین شێوە لێ گیرا کرد، وە کچەکەشی بە پەروەردەیەکی چاک وجوان پێگەیاند، وە دڵی بەندە چاکەکانیشی پێوە پەیوەست کرد، وە زەکەریاشی کردە چاودێر وخزمەتکاری، جا ھەر کاتێک زەکەریا دەچوویە ژوورەوە بۆ شوێنی پەرستنەکەی ڕزق وڕۆزی پاکوخاوێنی دەبینی کە زۆر بە ئاسانی بۆی دەھات- میوەجاتێک کە لەو وەرزەدا لای کەس دەست نەدەکەوت- بۆیە بەسەر سوڕمانەوە بە مەریەمی دەووت: ئەی مەریەم ئەم ڕزق وڕۆزیەت لەکوێوە بۆ دێت؟ ئەویش لەوەڵامیدا دەیووت: ئەم ڕزق وڕۆزیە لە لایەن خواوەیە، بێگومان خوای گەورە ھەر کەسێکی بوێت ڕزق وڕۆزی فراوانی بێژماری پێ دەدات.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• عظم مقام الله وشدة عقوبته تجعل العاقل على حذر من مخالفة أمره تعالى.
گەورەی پلەوپایە ومەقامی خوای گەورە وتوندی سزاکانی وا دەکات لە کەسانی ژیر وھۆشیار کە ھەمیشە لە سەرپێچی فەرمانەکانی خوای گەورە بە ئاگابن.
• برهان المحبة الحقة لله ولرسوله باتباع الشرع أمرًا ونهيًا، وأما دعوى المحبة بلا اتباع فلا تنفع صاحبها.
بەڵگەی خۆشەویستی خوا و پێغەمبەرەکەی بەوە دەبێت شوێنی شەرع و فەرمانەکانی خوا وپێغەمبەرەکەی بکەون و دووریش بکەونەوە لە قەدەغەکراوەکانی، بەڵام بانگەشەی خۆشەویستی بەبێ شوێن کەوتن ھیچ سوودێک بە خاوەنەکەی ناگەیەنێت.
• أن الله تعالى يختار من يشاء من عباده ويصطفيهم للنبوة والعبادة بحكمته ورحمته، وقد يخصهم بآيات خارقة للعادة.
بێگومان ھەرکەسێک خوا بیەوێت بەحیکمەت ودانای و ڕەحمەتی خۆی لەناو بەندەکانیدا ھەڵیان دەبژێرێت بۆ بەندایەتی و پێغەمبەرایەتی، وە ھەندێکیشیان بە بەڵگە ونیشانەی دەستەوسێنەر تایبەت دەکات وەک مەریەم.
هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِيَّا رَبَّهُۥۖ قَالَ رَبِّ هَبۡ لِي مِن لَّدُنكَ ذُرِّيَّةٗ طَيِّبَةًۖ إِنَّكَ سَمِيعُ ٱلدُّعَآءِ
لەو کاتەدا کە زەکەریا ئەو ڕزق وڕۆزیەی بەشێوەیەکی نا ئاسایی (دوور لە سوننەتی خوای بەزر وباڵا لە ڕۆزیدانی خەڵکی) لای مەریەم بینی بە ئومێدی ئەوەی کە خوای گەورە مناڵێکیان پێ ببەخشێت لەگەڵ ئەوەی خۆی چووە بە تەمەندا و ژنەکەشی ئافرەتێکی نەزۆکە: داوای لەخوای گەورە کرد و ووتی: ئەی پەروەردگارم مناڵێکی چاک وپاکوخاوێنم پێ ببەخشە، چونکە بێگومان تۆ بیسەری ئەوانەی کە داوات لێدەکەن، وە دێیت بەدەم داواکەشیانەوە.
تفسیرهای عربی:
فَنَادَتۡهُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَهُوَ قَآئِمٞ يُصَلِّي فِي ٱلۡمِحۡرَابِ أَنَّ ٱللَّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحۡيَىٰ مُصَدِّقَۢا بِكَلِمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَسَيِّدٗا وَحَصُورٗا وَنَبِيّٗا مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
لەو کاتەدا کە زەکەریا لە شوێنی پەرستنەکەی خۆی خەریکی نوێژ کردن بوو، فریشتەکە بانگی کرد و وتی: بێگومان خوای گەورە موژدەت پێ دەدات بە منداڵێک کە پاشتر دەتانبێت و ناوی یەحیایە، وە لە سیفەتەکانی ئەوەیە کە باوەڕی بە گشت وشەیەکی خوا ھەیە، مەبەست لەوەیە باوەڕی بە عیسای کوڕی مەریەم ھەیە چونکە عیسا بەشێوەیەکی تایبەت خوای گەورە بە گوفتاری خۆی دروستی کردووە، ئەم منداڵە دەبێتە گەورەی گەل و ھۆزەکەی خۆی لە زانست و زانیاری و پەرستندا، دەروونی خۆی دەگرێتەوە لە ھەموو شەھوەتبازییەک، لەناویاندا شەھوەتی نزیک بووەنەوە لە ئافرەتان، خۆی تەرخان کردووە بۆ پەرستنی پەروەردگاری، وە یەکێکیش دەبێت لە پێغەمبەران و لەڕیزی چاکەکارانیشدا دەبێت.
تفسیرهای عربی:
قَالَ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَٰمٞ وَقَدۡ بَلَغَنِيَ ٱلۡكِبَرُ وَٱمۡرَأَتِي عَاقِرٞۖ قَالَ كَذَٰلِكَ ٱللَّهُ يَفۡعَلُ مَا يَشَآءُ
جا کاتێک فرییشتەکە موژدەی یەحیای دا بە زەکەریا (سەلامی خوای لێ بێت)، بەسەر سوڕمانێکەوە زەکەریا ووتی: ئەی پەروەردگارم، چۆن من مناڵم دەبێت کاتێک کە من پیر بووم وژنەکەشم نەزۆکە و مناڵی نابێت؟! خوای گەورەش لەوەڵامیدا فەرمووی: دروستکردن وبەخشینی یەحیا لەگەڵ ئەوەی تۆ پیر بوویت و ژنەکەیشت نەزۆکە، وەک ھەموو شتێکی تر کاتێک کە خوای گەورە بیەوێت بە شێوەیەکی دوور لە ڕاھاتنی خەڵکی ھەر شتێکی بوێت دروستی دەکات، چونکە خوای گەورە بەدەسەڵاتە بەسەر ھەموو شتێکدا، ھەر شتێکی بوێت بە دانایی و زانیاری خۆی دروستی دەکات.
تفسیرهای عربی:
قَالَ رَبِّ ٱجۡعَل لِّيٓ ءَايَةٗۖ قَالَ ءَايَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ ٱلنَّاسَ ثَلَٰثَةَ أَيَّامٍ إِلَّا رَمۡزٗاۗ وَٱذۡكُر رَّبَّكَ كَثِيرٗا وَسَبِّحۡ بِٱلۡعَشِيِّ وَٱلۡإِبۡكَٰرِ
زەکەریا ووتی: ئەی پەروەردگارم نیشانەیەکم بۆ دیاری بکە کە بزانم ژنەکەم سکی ھەیە ودوو گیانە، پەروەردگاریش فەرمووی: ئەو نیشانەیەی کە داوای دەکەیت ئەوەیە: کە تا سێ شەو و سێ ڕۆژ تۆ ناتوانێت لەگەڵ خەڵکیدا قسە بکەیت، بە ئاماژە وھاوشێوەکانی نەبێت، بەبێ ئەوەش کە دووژاری نەخۆشیەک وناڕێکیەک بوو بیت، جا لەبەر ئەوە زۆر یادی خوا وتەسبیحاتی ئەو بکە لەسەرەتای ڕۆژ و کۆتاییەکەیەوە.
تفسیرهای عربی:
وَإِذۡ قَالَتِ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَٰمَرۡيَمُ إِنَّ ٱللَّهَ ٱصۡطَفَىٰكِ وَطَهَّرَكِ وَٱصۡطَفَىٰكِ عَلَىٰ نِسَآءِ ٱلۡعَٰلَمِينَ
ئەی پێغەمبەر بیری ئەو کاتە بکەوە کاتێک کە فریشتەکە بە مەریەمی ووت (سەلامی خوای لێ بێت): بێگومان خوای گەورە ھەڵیبژاردویت بۆ کارێکی زۆر گرنگ، چونکە تۆ خاوەنی چەندان سیفاتی جوانیت، وە پاکژی کردویەتەوە لە کەموو کورتیەکان، وە ھەڵیبژاردویت بەسەر تەواوی ژنانی سەر ڕووی زەوی لە زەمانی خۆتدا.
تفسیرهای عربی:
ذَٰلِكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلۡغَيۡبِ نُوحِيهِ إِلَيۡكَۚ وَمَا كُنتَ لَدَيۡهِمۡ إِذۡ يُلۡقُونَ أَقۡلَٰمَهُمۡ أَيُّهُمۡ يَكۡفُلُ مَرۡيَمَ وَمَا كُنتَ لَدَيۡهِمۡ إِذۡ يَخۡتَصِمُونَ
ئەی پێغەمبەر، ئەو ھەواڵانەی کە بۆمان باسکردیت لەبارەی زەکەریا و مەریەمەوە (سەلامی خوایان لێ بێت) لەو ھەواڵە نادیارانە بوو کە ئێمە وەحیمان بۆ کردیت و بۆمان باسکردیت، وە ئەو کاتە تۆ لای ئەو زانا و خواناسانە نەبویت کە بوو بە ناکۆکی و دەمەقاڵێیان لەسەر ئەوەی کامیان شایستەترن بە پەروەردەکردنی مەرەیەم، تا ئەوە بوو پەنایان برد بۆ تیر وپشک کردن بە ھەڵدانی پێنووسەکانیان بۆ ناو دەریا، ئەوە بوو تیر وپشکەکە بۆ پێنووسەکەی زەکەریا دەرچوو، - بەخێوکردن و پەروەردە کردنی مەریم خوای گەورە خستیە ئەستۆی زەکەریاوە.
تفسیرهای عربی:
إِذۡ قَالَتِ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَٰمَرۡيَمُ إِنَّ ٱللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٖ مِّنۡهُ ٱسۡمُهُ ٱلۡمَسِيحُ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَ وَجِيهٗا فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ وَمِنَ ٱلۡمُقَرَّبِينَ
ئەی پێغەمبەر یادی ئەو کاتە بکەرەوە کە فریشتەکە ووتی: ئەی مەریەم، بێگومان خوای گەورە موژدەی بەخشینی کوڕێکت دەداتێ، بەشێوەیەکە کە بەبێ باوک لەدایک دەبێت، بەڵکو تەنھا بە ووشەیەک لەلایەن خوای گەورەوە دەبێت، بەوەی ھەرکە ووتی پێی ببە، ئەو مناڵە بە ئیزنی خوای گەورە لەدایک دەبێت، وە ناوی ئەو کوڕە مەسیح عیسای کوڕی مەریەم دەبێت، کە پلە وپایەیەکی زۆر گەورەی دەبێت لە دونیا و دواڕۆژدا، وە یەکێکیش دەبێت لە نزیکەکانی پەروەردگار.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• عناية الله تعالى بأوليائه، فإنه سبحانه يجنبهم السوء، ويستجيب دعاءهم.
چاودێری کردنی خوای گەورە وپشتیوانی کردنی خواناسان ودۆستەکانی، بەوەی خوای گەورە خراپەیان لێ دوور دەخاتەوە و نزا وپاڕانەوەکانیان گیرا دەکات.
• فَضْل مريم عليها السلام حيث اختارها الله على نساء العالمين، وطهَّرها من النقائص، وجعلها مباركة.
خوای گەورە فەزڵی مەریەمی (سەلامی خوای لێ بێت) دا بەسەر ھەموو ئافرەتانی زەمانی خۆیدا، بەوەی لەناو ھەموویاندا ئەوی ھەڵبژارد، وە پاکژی کردەوە لە ھەموو کەموکورتیەک، وە موبارەک و پیرۆزی کرد.
• كلما عظمت نعمة الله على العبد عَظُم ما يجب عليه من شكره عليها بالقنوت والركوع والسجود وسائر العبادات.
ھەرچەند ناز ونیعمەتەکانی پەروەردگار بەسەر بەندەکانیەوە گەورە بن، ھێندەش لەبەرامبەردا دەبێت شوکر وسوپاسی بکرێت، بە زۆر ڕاوەستان لە نوێژ و کڕنوش و سوژدە بردن بۆی، لەگەڵ تەواوی بەندایەتیەکانی تر بۆی.
وَيُكَلِّمُ ٱلنَّاسَ فِي ٱلۡمَهۡدِ وَكَهۡلٗا وَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
لەکاتێکدا عیسی ھێشتا کۆرپە ساوایەک بوو لە بێشکەدا، وە پێش ئەوەی کاتی قسە کردنی بێت، خوای گەورە وای لێکرد لەگەڵ خەڵکیدا قسە بکات، وە دیسان کاتێکیش کە گەورە بوو ھێز وتوانا وپیاوەتی پەیدا کرد کەوتە قسە کردن لەگەڵیان، گفتوگۆی لەگەڵ دەکردن لەبارەی ھەرشتێک کە خێر وچاکەی دین و دونیایانی تێدا بێت، وە ھەروەھا یەکێکیشە لە پیاوچاکان لە گوفتار وکرداریدا.
تفسیرهای عربی:
قَالَتۡ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي وَلَدٞ وَلَمۡ يَمۡسَسۡنِي بَشَرٞۖ قَالَ كَذَٰلِكِ ٱللَّهُ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ إِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ
مەریەم بەسەرسوڕمانێکەوە وتی: ئەی پەروەردگارم چۆن من بەبێ پیاو منداڵم دەبێت؟ چۆن منداڵم دەبێت کە ھیچ کەسێک نزیکم نەبووەتەوە نە بەحەرام و نە بەحەڵاڵ؟ فریشتەکە پێی وت: ھەروەک چۆن خوای گەورە بەبێ باوک منداڵی پێ بەخشیت، ھەر بەو شێوەیە ئەمەش فەرمانی خوایە و ھەرواش دەبێت، خوای گەورە ویستی لەسەر ھەر شتێک بێت دروستی دەکات، ئەگەر پێچەوانەی ئەوەش بێت کە خەڵکی لەسەری ڕاھاتوون، جا ئەگەر ھەر کارێکی ویست کە ئەنجامی بدات، ئەوە تەنھا فەرمانی پێ دەکات و دەڵێت: ببە، ئەویش خێرا دەبێت، وە ھیچ شتێکیشی لێ دەسەوسان نابێت.
تفسیرهای عربی:
وَرَسُولًا إِلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ أَنِّي قَدۡ جِئۡتُكُم بِـَٔايَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ أَنِّيٓ أَخۡلُقُ لَكُم مِّنَ ٱلطِّينِ كَهَيۡـَٔةِ ٱلطَّيۡرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيۡرَۢا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۖ وَأُبۡرِئُ ٱلۡأَكۡمَهَ وَٱلۡأَبۡرَصَ وَأُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۖ وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأۡكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لَّكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
ھەروەھا دەیکات بە پێغەمبەر بۆ لای نەوەکانی ئیسرائیل، وە پێیان دەڵێت: من پێغەمبەر و نێرراوی خوام بۆلای ئێوە، وە بەڵگە ونیشانەیشم بۆ ھێناون لەسەر ڕاستی دروستی پێغەمبەرایەتیم، کە بریتیە لەوەی لە قوڕ شکڵی باڵندەتان بۆ دروست دەکەم، پاشان فووی پێدا دەکەم بەیارمەتی خوای گەورە دەبێتە باڵندەیەکی زیندوو، وە ئەو کەسەشی بە زکماکی بە کوێری لەدایک بووبێت چاکی دەکەمەوە، وە ئەوەشی دووچاری بەڵەکی بووبێت چاکی دەکەمەوە و پێستە جوانەکەی بۆ دەگەڕێتەوە، وە بە یارمەتی خوای گەورە مردووان زیندوو دەکەمەوە، وە پێتان دەڵێم چی دەخۆن، وە چیش لە ماڵەوە ھەڵدەگرن و دەیشارنەوە، ئەو کارە گەورانەی کە بۆم باسکردن ولە دەسەڵاتی مرۆڤدا نین ھەمووی بەڵگەی ڕوون و ئاشکران لەسەر ئەوەی من نێردراوی خودام بۆ لای ئێوە، ئەگەر ئێوە باوەڕداران و باوەڕتان ھەیە بە بەڵگە ونیشانەکان.
تفسیرهای عربی:
وَمُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيَّ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَلِأُحِلَّ لَكُم بَعۡضَ ٱلَّذِي حُرِّمَ عَلَيۡكُمۡۚ وَجِئۡتُكُم بِـَٔايَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
وە ھەروەھا ئەوەشم بۆ ھێناون کە بەڵگە بێت لەسەر ڕاست ودروستی ئەوەی لە پێش منەوە لە تەورات دابەزیوە، وە ھاتووم تاوەکو ھەندێک لەو شتانەی کە پێشتر حەرام کراوە لەسەرتان بۆتانی حەڵاڵ بکەم، تاوەکو ئاسان و سووک بێت لەسەرتان، وە بەڵگەی ڕوون وئاشکرام بۆ ھێناون لەسەر ڕاستی ئەوەی پێتان دەڵێم، جا لەبەر ئەوە لەخوای گەورە بترسن بەوەی فەرمانەکانی جێ بەجێ بکەن و دوور بکەونەوە لەو شتانەی کە قەدەغەی کردوون، وە گوێڕایەڵم بن لەوەی بانگتان دەکەم بۆی.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمۡ فَٱعۡبُدُوهُۚ هَٰذَا صِرَٰطٞ مُّسۡتَقِيمٞ
بێگومان اللەی بەرزوبڵند پەروەردگاری من و ئێوەشە، ھەر بەتەنھا ئەو شایستەی ئەوەیە گوێرایەڵی بکرێت ولێ بترسێت، جا لەبەر ئەوە بە تاک وتەنھایی بیپەرستن، ئەوەی کە من فەرمانم پێکردن لە پەرستنی خوای گەورە و ترسان لێی، ھەر ئەوە ڕێگای ڕاست و دروستە کە بەھیچ شێوەیەک لار و خوار و خێچی تێدا نیە.
تفسیرهای عربی:
۞ فَلَمَّآ أَحَسَّ عِيسَىٰ مِنۡهُمُ ٱلۡكُفۡرَ قَالَ مَنۡ أَنصَارِيٓ إِلَى ٱللَّهِۖ قَالَ ٱلۡحَوَارِيُّونَ نَحۡنُ أَنصَارُ ٱللَّهِ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَٱشۡهَدۡ بِأَنَّا مُسۡلِمُونَ
جا کاتێک عیسی (سەلامی خوای لێ بێت) زانی ئەوان ھەر سوورن لەسەر بێباوەڕی خۆیان. بە نەوەکانی ئیسرائیلی ووت: کێتان یارمەتیدەرم دەبێت لە بانگەواز کردن بۆلای خوای گەورە، پیاوە دڵسۆز وشوێنکەوتە دەستە بژێرەکانیان ووتیان: ئێمە یارمەتیدەری ئاینی خوای گەورەین، باوەڕمان بەخوای گەورە ھەیە و شوینت کەوتین، وە تۆیش ئەی عیسی شاھیدبە، کە ئێمە ملکەچی فەرمانی خوای گەورەین، بە یەکخواپەرستی وگوێرایەڵی بۆی.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• شرف الكتابة والخط وعلو منزلتهما، حيث بدأ الله تعالى بذكرهما قبل غيرهما.
شەرەف وڕێز وحورمەتی نوسین وخەت وبەرزی وپلەو پایەیەی لای خوای گەورە، چونکە خوای گەورە پێش ھەموو شتێک باسی ئەوانی کرد.
• من سنن الله تعالى أن يؤيد رسله بالآيات الدالة على صدقهم، مما لا يقدر عليه البشر.
یەکێک لە سوننەتەکانی خوای گەورە ئەوەیە کە پاڵپشتی پیغەمبەرەکانی دەکات بە بەڵگە ونیشانەی ڕوون وئاشکرا لەسەر ڕاست و دروستی پەیامەکەیان، ئەو بەڵگە ونیشانانەی کە مرۆڤەکان توانای جێ بەجێ کردنیان نیە ودەستەوسانن لە ئاستیدا.
• جاء عيسى بالتخفيف على بني إسرائيل فيما شُدِّد عليهم في بعض شرائع التوراة، وفي هذا دلالة على وقوع النسخ بين الشرائع.
عیسا (سەلامی خوای لێ بێت) کارئاسانی ھێنا بۆ نەوەکانی ئیسرائیل، لەو شتانەی کە پێشتر ھەندێک لەو شەریعەتەی تەورات ھێنابووی لەسەری گران کردبوون، ئەمەش بەڵگەیە لەسەر ئەوەی کە نەسخ -هەڵوەشاندنەوە- لە نێوان شەریعەتەکانی پێشووتردا ھەبووە.
رَبَّنَآ ءَامَنَّا بِمَآ أَنزَلۡتَ وَٱتَّبَعۡنَا ٱلرَّسُولَ فَٱكۡتُبۡنَا مَعَ ٱلشَّٰهِدِينَ
پیاوە دڵسۆز ودەستەبژێڕەکانی عیساش ووتیان: ئەی پەروەردگارمان باوەڕمان ھێناوە بەوەی لە ئینجیل داتبەزاندووە، وە شوێن عیسی کەوتوین (سەلامی خوای لێ بێت) دەی تۆش بمانگێڕە لەگەڵ ئەو کەسانەی کە شاھیدیانی داوە بەھەق وڕاستی، ئەوانەی باوەڕیان بەتۆ و بە پێغەمبەرەکانت ھێناوە.
تفسیرهای عربی:
وَمَكَرُواْ وَمَكَرَ ٱللَّهُۖ وَٱللَّهُ خَيۡرُ ٱلۡمَٰكِرِينَ
بێباوەڕانی بەنو ئیسرائیل فڕوفێڵیان کرد، بەوەی ھەوڵیاندا کە عیسی (سەلامی خوای لێ بێت) بکوژن، خوای گەورەش لە بەرامبەر فڕوفێڵی ئەواندا فێڵی لێکردن و لە گومڕایی و سەر لێشێواویدا بەجێی ھێشتن، ئەوەبوو پیاوێکی تری لەخۆیان خستە سەر شێوازی عیسی (سەلامی خوای لێ بێت)، بێگومان خوای گەورە باشترینی کەسە کە فڕوفێڵی ئەوان بەتاڵ وپووچ بکاتەوە، چونکە ھیچ کەسێک وەک خوای گەورە ناتوانێت فڕوفێڵی کەسانی تر پووچ بکاتەوە.
تفسیرهای عربی:
إِذۡ قَالَ ٱللَّهُ يَٰعِيسَىٰٓ إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ إِلَيَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَجَاعِلُ ٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوكَ فَوۡقَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِۖ ثُمَّ إِلَيَّ مَرۡجِعُكُمۡ فَأَحۡكُمُ بَيۡنَكُمۡ فِيمَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ
وە دیسان خوای گەورە فێڵێ ئەوانی پووچەڵ کردەوە بەوەی کاتێک بە عیسای فەرموو: (سەلامی خوای لێ بێت) من تۆ دەبەمەوە بۆلای خۆم بەبێ ئەوە بمریت، وە جەستە و ڕۆحت بەرز دەکەمەوە بۆلای خۆم، وە خاوێنت دەکەمەوە لە بەدکاری ئەوانەی باوەڕیان پێ نەھێنایت وە دوورت دەخەمەوە لێیان، وە ئەوانەشی کە شوێن کەوتەی تۆ بوون لەسەر ئاینی ھەق و باوەڕیان پێ ھێنایت، وە باوەڕیان ھێنا بە پێغەمبەرێتی موحەمەد (صلی اللە علیە وسلم) زاڵیان دەکەم بەسەر ئەوانەی کە بێباوەڕ بوون بەتۆ تاڕۆژی دوایی بە بەڵگە وبورھان و سەرخستن بەسەریاندا، وە پاشان گەڕانەوەشتان تەنھا بۆلای منە لەڕۆژی دواییدا، وە منیش بەڕاست ودروست دادوەری دەکەم لەنێوانتاندا لەسەر ئەو شتانەی کە ناکۆک و ڕاجیاواز بوون تیایدا.
تفسیرهای عربی:
فَأَمَّا ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَأُعَذِّبُهُمۡ عَذَابٗا شَدِيدٗا فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
جا ئەوانەی کە بێباوەڕ بوون بە تۆ وە بەو ھەق وڕاستیەش کە تۆ بۆت ھێنان، من لەدونیادا سزای زۆر سەختیان دەدەم بە کوشت وکوشتار و بەدیل گرتن وزەلیل کردن و سزای تریش، وە لەڕۆژی دواییشدا سزایان دەدەم بە ئاگری دۆزەخ، وە ئەوان ھیچ کەسێکیان نیە سەریان بخات و یارمەتیان بدات و سزایان لەسەر ھەڵبگرێت.
تفسیرهای عربی:
وَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فَيُوَفِّيهِمۡ أُجُورَهُمۡۗ وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلظَّٰلِمِينَ
وە ئەوانەش کە باوەڕیان پێ ھێنایت وە باوەڕیان بەو ھەق وڕاستیەش ھێنا کە تۆ بۆت ھێنان، وە کاروکردەوەی چاکیان ئەنجامدا لە نوێژ وزەکات وڕۆژوو و بەجێھێنانی سیلەی ڕەحم وکارە چاکەکانی تریش، ئەوا بێگومان خوای گەورە بەچاکترین شێوە پاداشتی کاروکردەوەکانیان دەداتەوە وە ھیچیان لێ کەم ناکات، ئەم باس وخواسە بۆ شوێنکەوتوانی عیسای مەسیحە (سەلامی خوای لێ بێت) پێش ئەوەی خوای گەورە موحەمەد (صلی اللە علیە وسلم) ڕەوانە بکات کە مەسیح خۆی موژدەی ھاتنی پێدابوون، بێگومان خوای گەورە ستەمکارانی خۆش ناوێت، گەورەترین ستەمیش ستەمی ھاوەڵ بڕیاردانە بۆ خوای گەورە وە باوەڕ ناھێنانە بە پێغەمبەرەکانی.
تفسیرهای عربی:
ذَٰلِكَ نَتۡلُوهُ عَلَيۡكَ مِنَ ٱلۡأٓيَٰتِ وَٱلذِّكۡرِ ٱلۡحَكِيمِ
ئەوەی بۆت دەخوێنینەوە لەسەرگوزەشتە و ھەواڵی عیسی (سەلامی خوای لێ بێت) لەو نیشانە ڕوون وئاشکرایانەن کە بەڵگەن لەسەر ڕاستی ودروستی ئەوەی بۆ تۆ دابەزیووە، ئەویش مایەی وەبیرخستنەوەیە بۆ خواناسان، وە ھەمووی ڕاست ودروستن و بەھیچ شێوەیەک ناھەقی ونادروستیان بەسەردا نایەت.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ مَثَلَ عِيسَىٰ عِندَ ٱللَّهِ كَمَثَلِ ءَادَمَۖ خَلَقَهُۥ مِن تُرَابٖ ثُمَّ قَالَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ
نمونەی خەلق ودروست بوونی عیسی (سەلامی خوای لێ بێت) لای خوای گەورە ھاوشێوەی خەلق ودروست بوونی ئادەمە کە خوای گەورە لەگڵ دروستی کرد، بەبێ باوک و بەبێ دایک، تەنھا ھێندە بوو کە خوای گەورە پێی فەرموو: ببە بە مرۆڤ، ئەوە بوو بوو بەو مرۆڤەی کە خوای گەورە وویستی لەسەر بوو، جا ئیتر چۆن وا گومان دەبەن کە عیسی خوا بێت؟ بە بەڵگەی ئەوە کە بەبێ باوک لەدایک بووە؟ ئەوان دان دەنێن بەوەی کە ئادەم مرۆڤە، لەگەڵ ئەوەشدا کە بەبێ باوک و دایکیش خوای گەورە خەلقی کرد ودروستی کرد.
تفسیرهای عربی:
ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡمُمۡتَرِينَ
ئەو ھەق وڕاستیەی کە گومانی تێدا نیە لەبارەی عیساوە (سەلامی خوای لێ بێت) ھەر ئەوەیە کە خوای گەورە بۆی دابەزاندویت و بۆی باسکردویت، جا لەبەر ئەوە بەھیچ شێوەیەک گومانت نەبێت و تووشی دوو دڵی نەبیت لەبارەیەوە، بەڵکو پێویستە لەسەر ئەو ھەق وڕاستیەی کە لەسەریتی دامەزراوو بیت.
تفسیرهای عربی:
فَمَنۡ حَآجَّكَ فِيهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَكَ مِنَ ٱلۡعِلۡمِ فَقُلۡ تَعَالَوۡاْ نَدۡعُ أَبۡنَآءَنَا وَأَبۡنَآءَكُمۡ وَنِسَآءَنَا وَنِسَآءَكُمۡ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَكُمۡ ثُمَّ نَبۡتَهِلۡ فَنَجۡعَل لَّعۡنَتَ ٱللَّهِ عَلَى ٱلۡكَٰذِبِينَ
جا ئەی پێغەمبەر ھەر کەسێک لە گاورەکانی نەجران دەمەقاڵێی لەگەڵدا کردیت سەبارەت بە عیسی، وباوەڕی وابوو کە ئەو بەندەی خوا نیە، دوای ئەوەی کە زانیاری دروستت بۆ ھات لەسەری، ئەوا تۆ پێیان بڵێ: ئەگەر ڕاست دەکەن با ئێمە وئێوە بانگێ کوڕەکانمان و ژنەکانمان وبانگی خۆمان وخۆتان بکەین وە ھەموومان لە جێگایەک کۆ ببینەوە، پاشان داوا لەخوای گەورە بکەین کە نەفرینی خۆی دابەزێنێت بەسەر ئەوانەمان کە درۆزنین.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• من كمال قدرته تعالى أنه يعاقب من يمكر بدينه وبأوليائه، فيمكر بهم كما يمكرون.
لە کەماڵی دەسەڵات وقودرەتی خوای گەورە ئەوەیە، سزای ئەوانە دەدات کە خەریکی فڕوفیڵن لە دۆستەکانی، ھەر چۆن ئەوان خەریکی فڕوفێڵن خوای گەورەش فڕوفێلەکانیان بەتاڵ وپووچ دەکاتەوە.
• بيان المعتقد الصحيح الواجب في شأن عيسى عليه السلام، وبيان موافقته للعقل فهو ليس بدعًا في الخلقة، فآدم المخلوق من غير أب ولا أم أشد غرابة والجميع يؤمن ببشريته.
ڕوونکردنەوەی باوەڕی ڕاست ودروست لەبارەی عیسی (سەلامی خوای لێ بێت)، وە ڕوونکردنەوەی ئەوەی کە ھاوتای ژیری ولۆژیکە، ئەویش شتێکی داھێنراو نیە لە دروستکراوەکانی خوادا، ئادەمی دروستکرد بەبێ باوک ودایک، کە زۆر سەرسورھێنەرترە، وە ھەموویش باوەڕیان وایە کە ئادەم مرۆڤ بووە.
إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡقَصَصُ ٱلۡحَقُّۚ وَمَا مِنۡ إِلَٰهٍ إِلَّا ٱللَّهُۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
ئەوەی بۆمان باسکردیت لەبارەی عیساوە (سەلامی خوای لێ بێت) ئەوە ئەو ھەواڵە ڕاست ودروستەیە کە ھیچ درۆ و گومانێکی تێدا نیە، وە ھیچ پەرستراوێکی بەھەقیش نیە جگە لە اللە کە تاک وتەنھایە، وە بێگومان خوای گەورە باڵادەستە بەسەر موڵکەکەیدا، وە زۆر دانایە لە بەڕێوەبردنیدا، وە زۆریش دانایە لە کار وفەرمان ودروستکراوەکانیدا.
تفسیرهای عربی:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ تَعَالَوۡاْ إِلَىٰ كَلِمَةٖ سَوَآءِۭ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَكُمۡ أَلَّا نَعۡبُدَ إِلَّا ٱللَّهَ وَلَا نُشۡرِكَ بِهِۦ شَيۡـٔٗا وَلَا يَتَّخِذَ بَعۡضُنَا بَعۡضًا أَرۡبَابٗا مِّن دُونِ ٱللَّهِۚ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَقُولُواْ ٱشۡهَدُواْ بِأَنَّا مُسۡلِمُونَ
ئەی پێغەمبەر بڵێ: ئەی خاوەن نامەکان لە جولەکە و گاور، وەرن با لەسەر ووشەیەکی دادگەرانە کۆک بین و کۆبینەوە، کە ھەموومان تێیدا یەکسانین: ئەویش ئەوەیە با بە تاک و تەنھایی خوای گەورە بپەرستین وە جگە لەئەو ھیچ کەسێکی تر نەپەرستین ھەرچەند پلە وپایەی بەرز وبڵندیش بێت، وە ھەندێکمان ھەندێکی ترمان نەکەین بەخوا ونەيپەرستین وگوێڕایەڵی نەکەین لەبری خوا، جا ئەگەر ھاتوو پشتیان کردە ئەو ھەق وڕاستی و دادگەریەی کە بانگیان دەکەیت بۆی، پێیان بڵێ: ئەی باوەڕداران ئەوا ئێوە شاھید بن کە ئێمە تەسلیم بەخوا بووین و گوێڕایەڵی فەرمانەکانیان ئەوین.
تفسیرهای عربی:
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تُحَآجُّونَ فِيٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَمَآ أُنزِلَتِ ٱلتَّوۡرَىٰةُ وَٱلۡإِنجِيلُ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِهِۦٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
ئەی خاوەن نامەکان ئایا بۆ دەمەقاڵی دەکەن لەبارەی ئاینی ئیبراھیمەوە (سەلامی خوای لێ بێت)؟ جولەکەکان باوەڕیان وایە کە ئیبراھیم جولەکە بووە، وە گاورەکانیش باوەڕیان وایە کە ئیبراھیم گاور بووە، وە ئێوە دەزانن کە جولەکە و گاوریەتی پاش ماوەیەکی زۆر پەیدا بوون، ئایا ئێوە بە ژیری خۆتان ھەست بە بەتاڵی ووتەکانتان وھەڵەی باوەڕتان ناکەن؟
تفسیرهای عربی:
هَٰٓأَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ حَٰجَجۡتُمۡ فِيمَا لَكُم بِهِۦ عِلۡمٞ فَلِمَ تُحَآجُّونَ فِيمَا لَيۡسَ لَكُم بِهِۦ عِلۡمٞۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
ئائەوە ئێوەن ئەی خاوەن نامەکان کە دەمەقاڵی دەکەن لەگەڵ پێغەمبەری خوا (صلی اللە علیە وسلم) لەبارەی کاروبارەی ئاینەکەتان و ئەوەی بۆتان دابەزییوە، ئەی باشە بۆچی دەقەماڵێی لەگەڵ دەکەن لەبارەی ئیبراھیم وئاینەکەیەوە کە ھیچ زانیاریتان لەسەری نیە، کە نە کتێبەکانی ئێوە ھیچیان لەبارەوە باس کردووە وە نە پێغەمبەرەکانیشتان شتێکیان ھێناوە لەسەری، خوای گەورە ڕاستی کاروبارەکان دەزانێت و زانایە بە نھێنیەکانیان، وە ئێوە ھیچی لەبارەوە نازانن.
تفسیرهای عربی:
مَا كَانَ إِبۡرَٰهِيمُ يَهُودِيّٗا وَلَا نَصۡرَانِيّٗا وَلَٰكِن كَانَ حَنِيفٗا مُّسۡلِمٗا وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
ئیبراھیم (سەلامی خوای لێ بێت) نە لەسەر ئاینی جولەکە بووە وە نە لەسەر ئاینی گاور بووە، وە دوور بووە لەھەموو ئاینە بەتاڵ و ناڕاستەکان، بەڵکو خۆی تەسلیم بەخوای گەورە کردبوو وە پەروەردگاری بە تاک و تەنھایی دەپەرست، وە بەھیچ شێوەیەک لە بت پەرست و ھاوەڵ بڕیاردەران نەبووە ھەروەک چۆن بت پەرستەکانی عەرەب وا گومانیان دەبرد کە لەسەر ئاینی ئەوان بوو بێت.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ أَوۡلَى ٱلنَّاسِ بِإِبۡرَٰهِيمَ لَلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُ وَهَٰذَا ٱلنَّبِيُّ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْۗ وَٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
ئەوانەی لە ھەموو کەس لە پێشترن بۆ خۆ دانە پاڵ ئیبراھیم ئەوانەن کە بەڕاستی شوێنی ئەو ئاینە کەوتوون کە کاتی خۆی ھێناویەتی، وە لە پێشترین کەسیش بۆ ئەمە پێغەمبەری خوا (صلی اللە علیە وسلم) ە، وە ھەروەھا ئەو کەسانەش لەم ئومەتە باوەڕیان پێ ھێناوە، بیگومان خوای گەورە پشت وپەناو سەرخەری باوەڕدارانە و ھەر ئەویش دەیان پارێزێت.
تفسیرهای عربی:
وَدَّت طَّآئِفَةٞ مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ لَوۡ يُضِلُّونَكُمۡ وَمَا يُضِلُّونَ إِلَّآ أَنفُسَهُمۡ وَمَا يَشۡعُرُونَ
ئەی باوەڕداران بزانن کە دەستەیەک لە زانایانی جولەکە و گاور حەزیان دەکرد کە گومڕاتان بکەن ولەو ھەق وڕاستیەی کە خوای گەورە ھیدایەتی دابوون دوورتان بخەنەوە، ئەوان باچاک بزانن تەنھا خۆیان گومڕا دەکەن، چونکە ھەوڵ وکۆششیان بۆ گومڕا کردنی باوەڕداران تەنھا گومڕایی خۆیانی پێ زیاد دەبێت، وە ئەوان پاشەڕۆژی کاروکردەوەی خۆیان نازانن.
تفسیرهای عربی:
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَكۡفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَأَنتُمۡ تَشۡهَدُونَ
ئەی خاوەن نامەکان، ئەی جولکە وگاورەکان، بۆچی ئێوە بێباوەڕن بەو ئایەت ونیشانانەی خوای گەورە کە بۆتان دابەزیووە؟ کە پڕیەتی لە بەڵگەی بەھێز لەسەر پێغەمبەرێتی موحەمەد (صلی اللە علیە وسلم) وە ئێوە خۆتانیش شاھیدی دەدەن لەسەر ئەوەی کە ئەو لەسەر ھەقە وە کێتبەکانی خۆتانیش باسیان لێوە کردووە وئەو شاھیدیە دەدەن بۆی.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• أن الرسالات الإلهية كلها اتفقت على كلمة عدل واحدة، وهي: توحيد الله تعالى والنهي عن الشرك.
پەیامەکانی خوای گەورە سەرجەمیان کۆکن لەسەر یەک ووشەی دادگەریی، ئەویش بریتیە لە یەکخواپەرستی اللە تەعالا، وە دوور کەوتنەوە لە ھاوەڵ بڕیاردان بۆی
• أهمية العلم بالتاريخ؛ لأنه قد يكون من الحجج القوية التي تُرَدُّ بها دعوى المبطلين.
گرنگی ئاگادار بوون لە مێژوو، چونکە پێدەچێت بەڵگەیەکی بەھێز بێت بۆ وەڵامدانەوەی بانگەشەی بانگەشەکەرانی بەتاڵ و ناڕاستی.
• أحق الناس بإبراهيم عليه السلام من كان على ملته وعقيدته، وأما مجرد دعوى الانتساب إليه مع مخالفته فلا تنفع.
لە پێشترین کەس بۆ ئیبراھیم (سەلامی خوای لێ بێت) ئەو کەسانەن کە لەسەر ئاین وبیروباوەڕەکەی ئەون، بەڵام تەنھا بانگەشە وخۆدانە پاڵ ئیبراھیم لەگەڵ سەرپێچی کردنی بیروباوەڕەکەی ھیچ سودێک بەخاوەنەکەی ناگەیەنێت.
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَلۡبِسُونَ ٱلۡحَقَّ بِٱلۡبَٰطِلِ وَتَكۡتُمُونَ ٱلۡحَقَّ وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
ئەی خاوەن نامەکان (لەجولەکە وگاورەکان) بۆچی ئەو ھەق وڕاستیەی کە لە پەرتووکەکەتاندا ھاتووە تێکەڵاوی ناھەقی ونڕاستیەکانی خۆتانی دەکەن؟ وە ئەو ھەق وڕاستی وھیدایەتەی کە تێیدا ھاتووە دەیشارنەوە؟ یەکێک لەو ھەق وڕاستیانەش ڕاستی ودروستی پێغەمبەرایەتی موحەمەدە (صلی اللە علیە وسلم)، لەکاتێکدا ئێوە چاک دەزانن ھەق وڕاستی لە ناھەق وبەتاڵ، وە ھیدایەت لە گومڕایی جودا بکەنەوە.
تفسیرهای عربی:
وَقَالَت طَّآئِفَةٞ مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ ءَامِنُواْ بِٱلَّذِيٓ أُنزِلَ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَجۡهَ ٱلنَّهَارِ وَٱكۡفُرُوٓاْ ءَاخِرَهُۥ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
دەستەیەک لە زاناکانی جولەکە بە شوێنکەوتەکانیان ووتیان: لەسەرەتای ڕۆژەوە بەڕواڵەت باوەڕ بەو قورئانە بھێنن کە ھاتووە بۆ باوەڕداران، لە کۆتایی ڕۆژیشەوە بێباوەڕ ببنەوە، تاوەکو بەھۆی ئەوەی کە ئێوە باوەڕتان پێھێنا و پاشانیش ھەڵگەڕانەوە و بێباوەڕ بوونەوە ئەوانیش گومان بکەوێتە دڵیانەوە بەرامبەر ئاینەکەیان و پاشگەز ببنەوە لێی و بڵێن: تەماشاکەن ئەو جولەکانە کە لە ئێمە زاناترن بە پەرتووکەکانی خودا کەچی پاشگەز بوونەوە لە باوەڕ ھێنان بە قورئان.
تفسیرهای عربی:
وَلَا تُؤۡمِنُوٓاْ إِلَّا لِمَن تَبِعَ دِينَكُمۡ قُلۡ إِنَّ ٱلۡهُدَىٰ هُدَى ٱللَّهِ أَن يُؤۡتَىٰٓ أَحَدٞ مِّثۡلَ مَآ أُوتِيتُمۡ أَوۡ يُحَآجُّوكُمۡ عِندَ رَبِّكُمۡۗ قُلۡ إِنَّ ٱلۡفَضۡلَ بِيَدِ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٞ
وە ھەروەھا وتیان: باوەڕ نەھێنن و شوێنی ھیچ کەس نەکەون ھی ئەوانە نەبێت کە لەسەر ئاینەکەی خۆتانن، جا ئەی پێغەمبەر تۆیش پێیان بڵێ: بێگومان ھیدایەت و ڕێنموێنی بۆ لای ھەق و ڕاستی ھەر ئەو ھیدایەت و ڕێنموێنیەیە کە خوای گەورە دەیکات، ئەو درۆ و دەلەسەیە نییە کە ئێوەی لەسەرن، لەترسی ئەوەی نەوەک ئەو فەزڵ و بەھرانەی بە ئێوە دراوە ئەوانیش فێری ببن، یان لەترسی ئەوەی ئەگەر بێتو ئێوە دان بنێین بەوە لەلای ئەوانە ئەو کاتە لای خوای گەورە دەیکەن بە بەڵگە و دەڵێن باوەڕدارانی موسڵمانیش دانیان ناوە بەوانەی ئێمەدا، جا ئەی پێغەمبەر پێیان بڵێ: ھەموو فەزڵ و بەھرە و چاکەیەک ھەمووی بەدەست خوایە، بۆ ھەر کەسێک لە بەندەکانی بیەوێت پێیان دەبەخشێت، فەزڵ و گەورەيی خودا کورت نەکراوەتەوە لە ئوممەتێکدا و بۆ ئوممەتێکی تر نەبێت، بێگومان خوای گەورە خاوەن فەزڵی فراوانە، زانایە بەو کەسانەش کە شایستەی ئەو فەزڵ و بەھرانەن.
تفسیرهای عربی:
۞ وَمِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ مَنۡ إِن تَأۡمَنۡهُ بِقِنطَارٖ يُؤَدِّهِۦٓ إِلَيۡكَ وَمِنۡهُم مَّنۡ إِن تَأۡمَنۡهُ بِدِينَارٖ لَّا يُؤَدِّهِۦٓ إِلَيۡكَ إِلَّا مَا دُمۡتَ عَلَيۡهِ قَآئِمٗاۗ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُواْ لَيۡسَ عَلَيۡنَا فِي ٱلۡأُمِّيِّـۧنَ سَبِيلٞ وَيَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ
لەناو خاوەن نامەکاندا کەسی واھەیە ئەگەر ماڵێکی زۆری بە ئەمانەت لادا بنێیت، ھێندە دەست پاکە وەک خۆی بۆت دەگێڕێتەوە، وەھەشیانە ئەگەر ماڵێکی کەمیش لادا بنێیت بۆت ناگێڕێتەوە، مەگەر خۆت لەسەری ڕابوەستیت و زۆری لێ بکەیت ولای دادوەر سکاڵای لێ بکەیت، ئەویش لەبەر گووتار و گومانی خراپیان کە دەیانووت: خواردنی ماڵی ئەو عەرەبانە ھیچ گوناھو وتاوان نیە، چونکە خوا بۆی حەڵاڵ کردووین، ئەوان لەکاتێکدا ئەم درۆ ودەلەسەیە دەکەن خۆشیان باش دەزانن کە درۆ بەدەم خوای گەورەوە دەکەن.
تفسیرهای عربی:
بَلَىٰۚ مَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ وَٱتَّقَىٰ فَإِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَّقِينَ
ئەو کارە بەو شێوەیە نیە کە لێی تیگەیشتوون، بەڵکو قورس وگرانە لەسەریان، ھەرکەسێک وەفای ھەبێت بەو پەیمان وبەڵێنەی کە داویەتی بەخوای گەورە، بەوەی باوەڕی بەخۆی و بە پێغەمبەرەکانی بھێنێت، وە پەیمانی خۆی جێ بەجێ بکات لەگەڵ خەڵکیدا وە ئەمانەت وسپاردەکانیان بۆ بگێڕێتەوە، وە لەخوای گەورە بترسێت بەوەی فەرمانەکانی جێ بەجێ بکات ودوور بکەوێتەوە لەو شتانەی ڕێگری لێکردووە، ئەوە بێگومان خوای گەورە کەسانی خواناسی خۆش دەوێت، وە پاداشتی تەواویان دەداتەوە لەسەر کارە باشەکانیان.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَشۡتَرُونَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ وَأَيۡمَٰنِهِمۡ ثَمَنٗا قَلِيلًا أُوْلَٰٓئِكَ لَا خَلَٰقَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ ٱللَّهُ وَلَا يَنظُرُ إِلَيۡهِمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمۡ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
بێگومان ئەوانەی پەیمانی خۆیان لەگەڵ خوای گەورە و سوێندەکانیان بە نرخێکی کەم گۆڕیەوە بە کەمێک لەماڵی دونیا، ئەوانە بەڵێنیاندا و سوێندیان خوارد ھەرکاتێک پێغەمبەر ھات باوەڕی پێ بھێنن و یارمەتیدەری بن، بەڵام ھەموو ئەو پەیمان و بەڵێن و سوێندانەیان گۆڕیەوە بەکەمێک لە پارە و پوڵی دونیا، ئا ئەوانە لە دواڕۆژدا ھیچ بەشێکیان نییە لە پاداشتی خێر و چاکە، وە خوای گەورە بە شێوەیەک دڵیان خۆش بکات لەگەڵیان نادوێت، وە بە چاوی ڕەحمەت و میھرەبانیشەوە بۆیان ناڕوانێت لە ڕۆژی قیامەتدا، ولە پیسی تاوان و کوفرەکانیان پاکیان ناکاتەوە و سزای زۆر سەختیشیان بۆ ھەیە.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• من علماء أهل الكتاب من يخدع أتباع ملتهم، ولا يبين لهم الحق الذي دلت عليه كتبهم، وجاءت به رسلهم.
ھەندێک لە زانایانی ئەھلی کتاب (لە جولەکە وگاورەکان)، شوێنکەوتوانیان دەخەڵەتێنن، وە ئەو ڕاستیانەیان بۆ ڕوون ناکەنەوە کە لە پەڕاوەکانیاندا ھاتووە، وە پێغەمبەرەکانیان بۆیان ھێناون.
• من وسائل الكفار الدخول في الدين والتشكيك فيه من الداخل.
یەکێک لەھۆکاری فڕوفێڵی بێباوەڕان ئەوەیە بەڕواڵەت واپیشان دەدەن کە باوەڕیان ھێناوە و ھاتونەتە ناو ئیسلامەوە، بەڵام لەڕاستیدا ئەو کارەیان تەنھا بۆ دروستکردنی شک و گومانە بۆ باوەڕداران.
• الله تعالى هو الوهاب المتفضل، يعطي من يشاء بفضله، ويمنع من يشاء بعدله وحكمته، ولا ينال فضله إلا بطاعته.
اللەی بەرز وبڵند ھەر ئەوە بەخشندە و خاوەن فەزڵ وکەرەم، بە فەزڵ وگەورەی خۆی بەھەرکەسێکی بوێت پێی دەبەخشێت، وە بە عەدل ودادگەری و حیکمەتی خۆیشی لەھەرکەسێکی بوێت دەیگرێتەوە، وە فەزڵ و میھرەبانی ئەو بە طاعەت وگوێڕایەڵی نەبێت بەدەست نایەت.
وَإِنَّ مِنۡهُمۡ لَفَرِيقٗا يَلۡوُۥنَ أَلۡسِنَتَهُم بِٱلۡكِتَٰبِ لِتَحۡسَبُوهُ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَمَا هُوَ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَيَقُولُونَ هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ وَمَا هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِۖ وَيَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ
لەناو جولەکەدا دەستەیەک ھەیە کە زمانیان بەجۆرێک بادەدەن تاوەکو ئەوەی لە تەوراتدا ھاتووە لە لایەن خوای گەورەوە بیشێوێنن وبیگۆڕن، تاوەکو خەڵک وا بزانێت ئەوان تەوراتیان بۆ دەخوێننەوە، لەڕاستیشدا ئەوە لە تەوراتدا نەھاتووە، بەڵکو تەنھا درۆ ودەلەسەی خۆیانە بەدەم خوای گەورەوە دەیکەن، ئەوان دەڵێن: ئەوەی ئێمە بۆتانی دەخوێنینەوە لەلایەن خوای گەورەوه دابەزیووە، لەڕاستیدا لەلایەن خواوە وە نیە، ئەوان درۆ بەدەم خواوە دەکەن لە کاتێکدا خۆشیان دەزانن ئەوەی دەیڵێن درۆیە و بەدەم خوا وپێغەمبەرەکانیانەوە دەیکەن.
تفسیرهای عربی:
مَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُؤۡتِيَهُ ٱللَّهُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحُكۡمَ وَٱلنُّبُوَّةَ ثُمَّ يَقُولَ لِلنَّاسِ كُونُواْ عِبَادٗا لِّي مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَٰكِن كُونُواْ رَبَّٰنِيِّـۧنَ بِمَا كُنتُمۡ تُعَلِّمُونَ ٱلۡكِتَٰبَ وَبِمَا كُنتُمۡ تَدۡرُسُونَ
ڕەوا نیە بۆ ھیچ مرۆڤێک کە خوای گەورە کتێب وپەڕاوێکی لەلایەن خۆیەوە بۆ ناردبێتە خوارەوە، وە زانست وزانیاری وتێگەیشتنی پێدابن، وەک پیغەمبەریش ھەڵی بژاردبن (مەبەست پێی عیسی پێغەمبەرە)، پاشان ئەم کەسانە بەخەڵکی بڵێن: ببن بە بەندەی من جگە لەخوا، وە من بپەرستن، نەخێر وایان نەوتووە، بەڵکو تەنھا ھەر ئەوەیان پێ وتوون: کە وەرن ببن بە زانا وملکەچی تەواوی فەرمانەکانی خوابن، چاکسازی نێو خەڵکی بن چونکە ئێوە خەڵکی فێری نامەکەی خوا دەکەن، وە بەوەی کە ئێوە وانەی خواناسی دەخوێنن ولەبەری دەکەن و لێیشی تێدەگەن.
تفسیرهای عربی:
وَلَا يَأۡمُرَكُمۡ أَن تَتَّخِذُواْ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ وَٱلنَّبِيِّـۧنَ أَرۡبَابًاۚ أَيَأۡمُرُكُم بِٱلۡكُفۡرِ بَعۡدَ إِذۡ أَنتُم مُّسۡلِمُونَ
وە ھەروەھا ڕەوا نیە بۆی کە فەرمانتان پێ بکات کە فریشتە و پێغەمبەرەکان بکەن بەخوا ولەبری خوا بیان پەرستن، ئایا دروستە بۆیان فەرمانتان پێ بکەن بەوەی بێباوەڕ بن بەخوای گەورە دوای ئەوەی کە ئێوە ملکەچی ئەو بوون و خۆتان تەسلیم کردووە پێی؟!
تفسیرهای عربی:
وَإِذۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِيثَٰقَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ لَمَآ ءَاتَيۡتُكُم مِّن كِتَٰبٖ وَحِكۡمَةٖ ثُمَّ جَآءَكُمۡ رَسُولٞ مُّصَدِّقٞ لِّمَا مَعَكُمۡ لَتُؤۡمِنُنَّ بِهِۦ وَلَتَنصُرُنَّهُۥۚ قَالَ ءَأَقۡرَرۡتُمۡ وَأَخَذۡتُمۡ عَلَىٰ ذَٰلِكُمۡ إِصۡرِيۖ قَالُوٓاْ أَقۡرَرۡنَاۚ قَالَ فَٱشۡهَدُواْ وَأَنَا۠ مَعَكُم مِّنَ ٱلشَّٰهِدِينَ
ئەی پێغەمبەر ئەوە وەبیر خۆت بھێنەرەوە کاتێک کە خوای گەورە پەیمان وبەڵێنی بەھێزی لە پێغەمبەرانی وەرگرت و پێی فەرموون: ھەرچەند نامە و پەڕاوم بۆ دابەزاندبن، وە ھەرچی حیکمەت ھەیە فێرم کردبن، وە گەیشتبن بەھەر پلە وپایە و مەکانەتێک، پاشان پێغەمبەرێکتان لەلایەن خۆمەوە بۆھات کە موحەمەد (صلی اللە علیە وسلم) ە، ئەوەی لە کتێبەکانتاندا ھەبوو وە ئەوەشی لە دانای وحیکمەت فێرم کردبوون بەڕاستی دەزانێت و باوەڕی پێی ھەیە، جا ئێوەش ئەبێت باوەڕی پێ بھێنن، و یارمەتیدەر وھاوکاری بن و شوێنی بکەون، جا خوای گەورە بە پێغەمبەرانی فەرموو: ئایا دانتان بەوەدانا و پەیمانە بەھێزەکەی منتان وەرگرت؟ ئەوانیش لەوەڵامدا فەرموویان: بەڵێ پەیمانماندا ودانمان پێدانا، خوای گەورەش پێی فەرموون: دەی ئێوە شاھیدبن بەسەر خۆتان و بەسەر ئومەتەکانیشتانەوە، وە ئێمەیش لەگەڵتان شاھیدین بەسەر ئەوان وئێوەیشەوە.
تفسیرهای عربی:
أَفَغَيۡرَ دِينِ ٱللَّهِ يَبۡغُونَ وَلَهُۥٓ أَسۡلَمَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ طَوۡعٗا وَكَرۡهٗا وَإِلَيۡهِ يُرۡجَعُونَ
ئایا ئەوانەی لە ئاینی خوا دەرچوون و سەرپێچی دەکەن جگە لە ئاینی ئیسلام کە خوای گەورە ھەڵیبژاردووە بۆیان ئاینێکی تر بۆ خۆیان داوا دەکەن؟ کە ھەرچی لە ئاسمانەکان وزەویدا ھەیە لە دروستکراوەکانی خوا ملکەچ و گوێڕایەڵی ئەون، جا بە ئارەزومەندی خۆیان بێت وەک باوەڕداران، یان بەبێ ڕەزامەندی خۆی بێت وەک بێباوەڕان، پاشان ھەرچی دروستکراوەکانە لەڕۆژی دواییدا دەگەڕێنەوە بۆلای ئەو.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• ضلال علماء اليهود ومكرهم في تحريفهم كلام الله، وكذبهم على الناس بنسبة تحريفهم إليه تعالى.
گومڕایی زانا وئەحبارەکانی جولەکە و فڕوفێڵ ودەستکاری کردنیان بۆ ووتە و گوفتارەکانی خوای گەورە و درۆ ودەلەسە کردنیان لەگەڵ خەڵکیدا، بەوەی گوایە ئەوەی دەیڵێن ووتە وفەرمانی خوایە وبۆیان ھاتووە لە پەڕاوی پێغەمبەرەکانیاندا.
• كل من يدعي أنه على دين نبي من أنبياء الله إذا لم يؤمن بمحمد عليه الصلاة والسلام فهو ناقض لعهده مع الله تعالى.
ھەرکەسێک بانگەشەی ئەوە بکات کە لەسەر ئاینی یەکێک لە پێغەمبەرەکانە، ئەگەر ھاتوو باوەڕی نەھێنا بە پێغەمبەرایەتی موحەمەد (صلی اللە علیە وسلم) ئەوا ئەو پەیمانەی کە بەخوای گەورەی داوە شکاندویەتی.
• أعظم الناس منزلةً العلماءُ الربانيون الذين يجمعون بين العلم والعمل، ويربُّون الناس على ذلك.
گەورەترین پلە وپایەیەک لەناو خەڵکی و کۆمەڵگەدا پلە وپایەی ئەو زانا بۆ خوا ژیا و بۆ خوا صوڵحاوانەن کە ھەم خاوەن زانستن و ھەم خاوەن کرداریشن، واتا: تەنھا قسە وگوفتاریان نیە بەڵکو بە کردەوەش سەلماندوویانە کە پێشەنگن، لە ھەمان کاتدا خەڵکیشیان لەسەر پەروەردە کردووە.
قُلۡ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ عَلَيۡنَا وَمَآ أُنزِلَ عَلَىٰٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ وَٱلۡأَسۡبَاطِ وَمَآ أُوتِيَ مُوسَىٰ وَعِيسَىٰ وَٱلنَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمۡ لَا نُفَرِّقُ بَيۡنَ أَحَدٖ مِّنۡهُمۡ وَنَحۡنُ لَهُۥ مُسۡلِمُونَ
ئەی پێغەمبەر بڵێ: باوەڕمان ھێناوە بەخوای گەورە، وە گوێڕایەڵی ئەوین لەوەی فەرمانی پێکردووین، وە باوەڕمان ھەیە بەو وەحی و سروشەی کە دایبەزاندووە بۆمان، وە بەوەیش کە دایبەزاندووە بۆ سەر ئیبراھیم و ئیسماعیل و ئیسحاق و یەعقوب، وە بەوەیش دایبەزاندووە بۆ سەر ئەو پێغەمبەرانەی لە نەوەکانی یەعقوبن، وە باوەڕیشمان ھەیە بەو تەورات و ئینجیلەی کە بۆ موسی و عیسی ھاتووە، وە بە ئەوەیشی بۆ ھەموو پێغەمبەران ھاتووە لە پەڕاو و پەرتووک و ئایەتەکانیان لە لایەن پەروەردگاریانەوە، وە بەھیچ شێوەیەک جیاوازی ناکەین لە نێوانیاندا بەوەی باوەڕمان بەھەندێکیان ھەبێت و بێباوەڕ بین بە ھەندێکی تریان، وە ئێمە ملکەچ و گوێڕایەڵی خوای تاک و تەنھاین و سەرپێچی لەھیچ بڕیارێکی خوای بەرز وبڵند ناکەین و بەتەواوی تەسلیمی بووین.
تفسیرهای عربی:
وَمَن يَبۡتَغِ غَيۡرَ ٱلۡإِسۡلَٰمِ دِينٗا فَلَن يُقۡبَلَ مِنۡهُ وَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
ھەرکەسێک جگە لە ئاینی ئیسلام بە ھەر دینێکی تر ڕازی بێت کە خوای گەورە پێی ڕازی بووە، وە ھەڵی بژێرێت وبیکات بە ئاینی خۆی ئەوا خوای گەورە لێی وەرناگرێت، وە لەڕۆژی دواییشدا لە خەسارۆمەندان دەبێت، خەسارۆمەندن بەوەی دەچنە ئاگری دۆزەخەوە.
تفسیرهای عربی:
كَيۡفَ يَهۡدِي ٱللَّهُ قَوۡمٗا كَفَرُواْ بَعۡدَ إِيمَٰنِهِمۡ وَشَهِدُوٓاْ أَنَّ ٱلرَّسُولَ حَقّٞ وَجَآءَهُمُ ٱلۡبَيِّنَٰتُۚ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
چۆن خوای گەورە ھیدایەت وڕێنمونی گەلێک دەکات دوای ئەوەی باوەڕیان ھێنا بە خوای گەورە و شاھیدیاندا بەوەی کە موحەمەد (صلی اللە علیە وسلم) ھێناوەیەتی ڕاست ودروستە، بەڵگە ونیشانەی ڕوون و ئاشکریان بۆھات، کەچی دوای ئەوە جارێکی تر بێباوەڕ بوونەوە؟؟ خوای گەورە ھەرگیز ڕێنومای گەلی ستەمکار ناکات بۆ لای باوەڕ، ئەو گەلەی کە لەبری ھیدایەت و ڕێنوێنی گومڕایی و سەر لێشێواویان ھەڵبژارد.
تفسیرهای عربی:
إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ وَأَصۡلَحُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ
جگە ئەوانە نەبێت پاش بێباوەڕی و ستەمەکەیان تەوبەیان کرد و گەڕانەوە بۆلای خوای گەورە، و کار وکردەوەی باشیان کرد، بێگومان خوای گەورە زۆر لێبوردە ولێخۆش بووە بۆ ئەو بەندانەی کە تەوبەیان کرد و گەڕانەوە، وە زۆریش بەڕەحم ومیھرەبانە بەرامبەریان.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بَعۡدَ إِيمَٰنِهِمۡ ثُمَّ ٱزۡدَادُواْ كُفۡرٗا لَّن تُقۡبَلَ تَوۡبَتُهُمۡ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلضَّآلُّونَ
بێگومان ئەوانەی پاش ئەوەی باوەڕیان ھێنا بێباوەڕ بوونەوە، وە لەسەر بێباوەڕیەکەشیان بەردەوام بوون تا بەچاوی خۆیان مردنیان بینی، ئەوانە خوای گەورە لەسەرە مەرگدا تەوبەیان لێ قبوڵ ناکات، چونکە کاتی تەوبە کردن بەسەرچووە، ئەوانە ئەو کەسانەن کە لایانداوە لەسەر ڕێگای ڕاست کە دەیانگەیەنێت بە خوای گەورە.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَمَاتُواْ وَهُمۡ كُفَّارٞ فَلَن يُقۡبَلَ مِنۡ أَحَدِهِم مِّلۡءُ ٱلۡأَرۡضِ ذَهَبٗا وَلَوِ ٱفۡتَدَىٰ بِهِۦٓۗ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
بێگومان ئەوانەی بێباوەڕ بوون وە بە بێباوەڕیش مردن وگەڕانەوە بۆلای خوا، ئەگەر بێتۆ پڕ ھەموو زەوی زێڕ ببەخشن لە پێناو ئەوەی لە سزای ئاگر ڕزگاریان بێت لێیان قبوڵ ناکرێت، ئەوانە سزای زۆر سەختیان بۆ ھەیە، وە ھیچ کەسێکیش لەڕۆژی دواییدا بەھانایانەوە نایەت کە بتوانێت سزایان لێ بگێڕێتەوە یان لەسەریان سووک بکات.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• يجب الإيمان بجميع الأنبياء الذين أرسلهم الله تعالى، وجميع ما أنزل عليهم من الكتب، دون تفريق بينهم.
واجبە مرۆڤی موسڵمان باوەڕی بەسەرجەم ئەو پێغەمبەرانە ھەبێت کە خوای گەورە ڕەوانەی کردوون، وە باوەڕیشی ھەبێت بەسەرجەم ئەو پەڕاو پەرتووکانەشی کە دابەزیووە بۆیان، بەبێ ئەوەی جیاوازی بکات لە نێوانیاندا.
• لا يقبل الله تعالى من أحد دينًا أيًّا كان بعد بعثة النبي محمد صلى الله عليه وسلم إلا الإسلام الذي جاء به.
خوای گەورە و بەرز وبڵند پاش ڕەوانە کردنی موحەمەد (صلی اللە علیە وسلم) ڕازی نیە بەندەکانی ھیچ ئاینێکی تر جگە لە ئاینی پیرۆزی ئیسلام ھەڵبژێرین.
• مَنْ أصر على الضلال، واستمر عليه، فقد يعاقبه الله بعدم توفيقه إلى التوبة والهداية.
ھەرکەسێک سوور بێت لەسەر گومڕایی و بەردەوام بێت لەسەری، ئەوا خوای گەورە بەوە سزای دەدات کە تەوفیقی نادات و ڕێنوێنی ناکات بۆ ھیدایەت و تەوبە کردن.
• باب التوبة مفتوح للعبد ما لم يحضره الموت، أو تشرق الشمس من مغربها، فعندئذ لا تُقْبل منه التوبة.
دەرگای تەوبە کردن وگەڕانەوە بۆلای خوای گەورە لەسەر پشتە بۆ بەندەکانی خوا، تا ئەو کاتەی نەگەنە سەرە مەرگ، یان ئەو کاتەی ڕۆژ لە ڕۆژئاواوە ھەڵبێت، ئەو کاتە ئیتر تەوبە لەھیچ کەسێک قبوڵ ناکرێت.
• لا ينجي المرء يوم القيامة من عذاب النار إلا عمله الصالح، وأما المال فلو كان ملء الأرض لم ينفعه شيئًا.
ھیچ کەسێک لەڕۆژی دواییدا ھیچ شتێک فریای ناکەوێت ولەئاگری ڕزگاری ناکات کاروکردەوەی چاکەی خۆی نەبێت، ماڵو سەروەت وسامانی دونیاش ئەگەر پڕ زەوییش ببەخشیت تازە ھیچ سودێکی نیە، چونکە کار لەکار ترازاوە و کاتی چاکە کردن کۆتایی ھات.
لَن تَنَالُواْ ٱلۡبِرَّ حَتَّىٰ تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَۚ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيۡءٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ بِهِۦ عَلِيمٞ
ئێوە ھەرگیز - ئهی باوهڕداران - ناگهن بە پله وپاداشتی ئههلی خێرو چاکە تا نەیبەخشن له پێناو خوای مهزن ھەندێ لەو داراییەی کە خۆشتان دەوێت وە ھەرچی ببەخشن ئهگهر كهم بێت یان زۆر ئەوە بێگومان خودا ئاگای له نیاز وكردهوهكانتانه، وه پاداشتی ههریهكێك له ئێوه دهداتهوه به پێی كردهوهكانی.
تفسیرهای عربی:
۞ كُلُّ ٱلطَّعَامِ كَانَ حِلّٗا لِّبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ إِلَّا مَا حَرَّمَ إِسۡرَٰٓءِيلُ عَلَىٰ نَفۡسِهِۦ مِن قَبۡلِ أَن تُنَزَّلَ ٱلتَّوۡرَىٰةُۚ قُلۡ فَأۡتُواْ بِٱلتَّوۡرَىٰةِ فَٱتۡلُوهَآ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
ھەموو خواردنێکی پاک وخاوێن حەڵاڵ بوون بۆ نەوەکانی ئیسرائیل (نەوکانی یەعقوب)، وە ھیچیان حەرام نەبوون بۆیان، جگە ئەوانە نەبێت یەعقوب خۆی پێش دابەزینی تەورات لەسەر خۆی حەرام کردبوون، نەک وەک ئەوەی جولەکە وادەزانن ئەو حەرام کردنە لە تەوارتدا بوو، ئەی پێغەمبەر پێیان بڵێ: بڕۆن تەورات بھێنن و بیخوێننەوە ئەگەر ئێوە ڕاست دەکەن لەو بانگەشەی کە دەیکەن، بۆیە دواجار بێدەنگ بوون و دەمیان داخست، وە نەیانتوانی شتێکی لەو شێوەیە بھێنن، ئەمەش نمونەیەکە لەسەر درۆ ودەلەسەکانی جولەکە وگۆڕینی ناوەڕۆکی تەورات.
تفسیرهای عربی:
فَمَنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
پاش ڕوون بوونەوەی بەڵگەکان، ھەرکەسێک درۆ ودەلەسە بەدەم خوای گەورەوە بکات (وە بڵێ ئەوەی یەعقوب لەسەر خۆی حەرام کرد، لەخۆیەوە کردی، وە خوای گەورە لەسەری حەرام نەکردبوو) ئەوا ئەو کەسانە خۆیان ستەمکارن، ستەمیان لەخۆیان کردووە، بەوەی پاش ڕوون بوونەوەی ھەق وڕاستیەكان وازیان لێھێنا و پشتیان تێکرد.
تفسیرهای عربی:
قُلۡ صَدَقَ ٱللَّهُۗ فَٱتَّبِعُواْ مِلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗاۖ وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
ئەی موحەمەد بڵێ: خوای گەورە ڕاستی فەرمووە کە ھەرچی لەبارەی یەعقوبەوە (سەلامی خوای لێ بێت) فەرموو، وە ھەروەھا ڕاستیشی فەرموو لەوەی ناردیە خوارەوە وکردی بەشەریعەت و یاسا وڕێسای ژیانی مرۆڤەکان، جا کەوابوو شوێن ئاینی ئیبراھیم (سەلامی خوای لێ بێت) بکەون، چونکە ئیبراھیم لەھەموو ئاینێکی پوچ وبەتاڵ لایدابوو بەلای ئیسلامدا، وە بەھیچ شێوەیەک ھاوەڵی بۆ خوای گەورە دانەدەنا.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ أَوَّلَ بَيۡتٖ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكٗا وَهُدٗى لِّلۡعَٰلَمِينَ
یەکەمین ماڵێک لەسەر زەوی بۆ ھەموو خەڵکی دروستکرا تاوەکو بۆ پەرستنی خوای گەورە ڕووی تێبکەن، (بیت اللە الحرام) ئەو ماڵە بوو لە مەککە، ماڵێکی بەرز وپیرۆز، کە سوودی دین ودونیای زۆر زۆرە، وە مایەی ھیدایەت و ڕێنوێنی ھەموو خەڵکیە.
تفسیرهای عربی:
فِيهِ ءَايَٰتُۢ بَيِّنَٰتٞ مَّقَامُ إِبۡرَٰهِيمَۖ وَمَن دَخَلَهُۥ كَانَ ءَامِنٗاۗ وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَيۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلٗاۚ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ
لەم ماڵە پیرۆزەدا نیشانە گەلێک ھەن کە بەڵگەن لەسەر ڕێز وفەزڵی ئەو ماڵە خۆی، وەک ھەنگاو و ڕوکنەکانی بەجێگەیاندنی حەج و عومرە و مەشاعیرەکان، یەکێک لەو نیشانانەیش ئەو بەردەیە کە ئیبراھیم لەسەری وەستا کاتێک وویستی دیواری کەعبە دروست بکات، وە یەکێکی تریان ئەوەیە: ھەرکەسێک بچێتە ناو ئەو ماڵە پیرۆزەوە ھەموو ترس و بیمێکی دەڕەوێتەوە و ھیچ ئازارێکی پێ ناگەیەنرێت، خوای گەورەش فەرزی کردووە لەسەر خەڵکی کە حەجی ماڵی خوا بەجێ بھێنن، جا ھەرکەسێک بێباوەڕ بێت بەجێگەیاندنی فەریزەی حەج ئەوا بێگومان خوای گەورە بێنازە لەو بێباوەڕە و ھیچ پێویستیەکی پێی نیە وە بێنازە لەتەواوی خەڵکی سەر زەویش.
تفسیرهای عربی:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَكۡفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَٱللَّهُ شَهِيدٌ عَلَىٰ مَا تَعۡمَلُونَ
ئەی پێغەمبەر بڵێ: ئەی خاوەن نامەکان، ئەی جولەکە و گاورەکان، بۆچی ئێوە ئینکاری ئەو بەڵگە ونیشانانە دەکەن کە لەسەر ڕاستی پێغەمبەری خوا موحەمەد (صلی اللە علیە وسلم) ھەن؟ ئەو بەڵگە ونیشانانەی کە لە تەورات و ئینجیلدا ھاتوون؟! بێگومان خوای گەورە ئاگادارە بەم کردەوەتان کە دەیکەن، وە دەییبینێت، وە تۆڵەشتان لێ دەسێنێتەوە لەسەری لەڕۆژی دواییدا.
تفسیرهای عربی:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ مَنۡ ءَامَنَ تَبۡغُونَهَا عِوَجٗا وَأَنتُمۡ شُهَدَآءُۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ
ئەی پێغەمبەر بڵێ: ئەی خاوەن نامەکان لە جولەکە وگاورەکان بۆچی ڕێگری لە ئاینی خوای گەورە دەکەن، بۆچی ڕێی خوا لە باوەڕداران دەگرن وناھێڵن شوێنی بکەون، ئێوە دەتانەوێت خەڵکی واز لەھەق وڕاستی بھێنن و شوێن باتڵ و ناھەقی بکەون؟! وە لەبری ھیدایەت وڕێنوێنی شوێن گومڕایی و سەر لێشێواوی بکەون؟ لەکاتێکدا ئێوە خۆتان چاک دەزانن وشاھیدن کە ئەم ئاینە ئاینی ھەق وڕاستیە، وە لە پەڕاو کتێبەکانی خۆشتاندا بەڕاست زانراوە، وە خوای گەورە بێ ئاگا نیە لەوەی دەیکەن لە بێباوەڕی و ڕێگرتن لە ئاینەکەی، وە تۆڵە وسزای ئەو کارانەشتان لێ دەسێنێتەوە.
تفسیرهای عربی:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تُطِيعُواْ فَرِيقٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ يَرُدُّوكُم بَعۡدَ إِيمَٰنِكُمۡ كَٰفِرِينَ
ئەی ئەوانەی باوەرتان ھێناوە بەخوای گەورە وشوێن پێغەمبەرەکەی کەوتوون، ئەگەر بێتو گوێڕایەڵی دەستەیەک لە خاوەن نامەکان لە جولەکە وگاورەکان بکەن لەوەی کە ئەوان دەیڵێن، وە بەڕا وبۆچونی ئەوان ڕازی بن، ئەوا بێگومان ئەوان بەھۆی ئەو ڕق و کینە وحەسودیەیانەوە بۆتان دەتانگێڕنەوە بۆ کوفر وبێباوەڕی پاش ئەوەی باوەڕتان ھێنا بەخوای گەورە وھاتنە ناو ئیسلامەوە.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• كَذِبُ اليهود على الله تعالى وأنبيائه، ومن كذبهم زعمهم أن تحريم يعقوب عليه السلام لبعض الأطعمة نزلت به التوراة.
درۆ کردنی جولەکە بەدەم خوای گەورە وبەرز وبڵند و پێغەمبەرەکانیەوە، یەکێک لە درۆیانەشیان ئەوەیە وادەزانن کە یەعقوب (سەلامی خوای لێ بێت) ھەندێک لەو خواردنانەی حەرام کرد لەسەر خۆی و نەوەکانی، لەتەوراتیشدا ھاتبوون.
وَكَيۡفَ تَكۡفُرُونَ وَأَنتُمۡ تُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتُ ٱللَّهِ وَفِيكُمۡ رَسُولُهُۥۗ وَمَن يَعۡتَصِم بِٱللَّهِ فَقَدۡ هُدِيَ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
ئێوە چۆن بێباوەڕ دەبن بەخوای گەورە پاش باوەڕھێنانتان پێی، لەکاتێکدا ئێوە ھۆکاری زۆر گەورەتان پێیە بۆ دامەزراو بونتان لەسەر باوەڕ وئیمان، ئایەتەکانی خوای گەورەتان بەسەردا دەخوێنرێتەوە، وە پێغەمبەرەکەیشی موحەمەد (صلی اللە علیە وسلم) بۆتانی ڕوون دەکاتەوە، جا ھەر کەسێک دەست بگرێت بە کتێبەکەی خوداوە (بە قورئان) و بە سوننەتی پێغەمبەرەکەیەوە، ئەوا بێگومان خوای گەورە سەرکەوتووی دەکات لەسەر ڕێگای ڕاست، ڕێگایەک کە ھیچ خوار و خێچی تێدا نیە.
تفسیرهای عربی:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِۦ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ
ئەی ئەوانەی باوەڕتان ھێناوە بە خوای گەورە و شوێن پێغەمبەرەکەی کەوتوون، بەڕاستی لەخوا بترسن، ئەویش بەوەی شوێن فەرمانەکانی بکەون وە دوور بکەونەوە لەو شتانەی کە ڕێگری لێکردوون، وە سوپاسگوزاری بن لەسەر ناز ونیعمەتەکانی، وە توند دەست بگرن بە ئاینەکەیەوە تا ئەو کاتەی مردن یەخەتان دەگرێت ئێوە لەسەر ئەوە بەردەوام بن و وازی لێ نەھێنن.
تفسیرهای عربی:
وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِيعٗا وَلَا تَفَرَّقُواْۚ وَٱذۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ كُنتُمۡ أَعۡدَآءٗ فَأَلَّفَ بَيۡنَ قُلُوبِكُمۡ فَأَصۡبَحۡتُم بِنِعۡمَتِهِۦٓ إِخۡوَٰنٗا وَكُنتُمۡ عَلَىٰ شَفَا حُفۡرَةٖ مِّنَ ٱلنَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنۡهَاۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ
ئەی باوەڕداران دەست بگرن بە قورئان و سوننەتەوە، وە نەکەونە ناو ئەو گوناھو تاوانانەی کە دەبێتە ھۆی لێک ترازان و جیاوازیتان، وە بیری ئەو ناز ونیعەمەتانەی خوا بکەنەوە کە بەسەرتانەوەیە، کاتێک ئێوە پێش ئیسلام دوژمنی یەکتر بوون و لەسەر بچوکترین ھۆکار لەگەڵ یەک دەجەنگان، بەڵام خوای گەورە بەھۆی ئیسلامەوە دڵەکانتانی یەکخست وبە فەزڵی ئەم ئاینەوە کردنی بە برای یەکتر، بەزەییتان بەیەکتردا دێتەوە، لەبەر ڕەزامەندی ئەو ئامۆژگاری یەکتر دەکەن، لەکاتێکدا پێش ئەوە لە تاوان و گوناھدا ڕۆچووبن کە وەخت بوو بەھۆی ئەو بێباوەڕیتانەوە بچنە ئاگری دۆزەخەوە، بەڵام خوای گەورە بەھۆی ئیسلامەوە ڕزگاری کردن و ڕێنوینی کردن بۆ باوەڕ وئیمان، ھەروەک چۆن خوای گەورە ئەمەی بۆ ڕوون کردنەوە، ھەر بەو شێوەیەش ئەوەی خێری دین ودونیاتانی تێدایە بۆتانی روون دەکاتەوە، تاوەکو بەھۆیەوە ڕێگای ژیری و ڕاست و دامەزراوی بگرنە بەر.
تفسیرهای عربی:
وَلۡتَكُن مِّنكُمۡ أُمَّةٞ يَدۡعُونَ إِلَى ٱلۡخَيۡرِ وَيَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِۚ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
ئەی باوەڕداران با کۆمەڵێک لەئێوە ھەمیشە بانگەواز بکات بۆ ھەموو خێر و چاکەیەک کە خوای گەورە خۆشی دەوێت، وە فەرمان بکات بۆ ئەو کارە چاکانەی کە شەریعەتی ئیسلام پێی ئاشنا کردوین وژیری و لۆژیکیش بەچاکەیان دەزانێت، وە با ڕێگری بکەن لەو کارە خراپانەشی کە شەریعەتی ئیسلام ڕێگری لێ کردون و ژیری ولۆژیکیش بە خراپیان دەزانێت، جا ئەوانەی ئەم ئاکارە جوانانەیان تێدایە ھەر ئەوانن کە بەڕاستی سەرکەوتون لە دونیا و دواڕۆژیشدا.
تفسیرهای عربی:
وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ تَفَرَّقُواْ وَٱخۡتَلَفُواْ مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡبَيِّنَٰتُۚ وَأُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
ئەی باوەڕداران وەک ئەھلی کتاب لە جولەکە و گاورەکان مەبن کە لێک جودا و جیاواز بوون و بوون بەچەند دەستە وتاقمێکەوە، وە پاش ئەوەی بەڵگە ونیشانەی ڕوون وئاشکرایان بۆھات لە لایەن خواوە کەچی لە ئاینەکەیاندا جیاوازیان تێکەوت و بوون بەچەند کۆمەڵێکەوە، ئا ئەوانەی کە باسکران لەلایەن خواوە سزای زۆر گەورەیان بۆ ھەیە.
تفسیرهای عربی:
يَوۡمَ تَبۡيَضُّ وُجُوهٞ وَتَسۡوَدُّ وُجُوهٞۚ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ٱسۡوَدَّتۡ وُجُوهُهُمۡ أَكَفَرۡتُم بَعۡدَ إِيمَٰنِكُمۡ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ
ئا ئەو سزا گەورەو و سەخەتە دەدرێن لەڕۆژی دواییدا، جا ئەو کاتە لە خۆشی وبەختەوەریدا ڕووی باوەڕداران سپی وگەش دەبێت، وە ڕووی بێباوەڕانیش لە داخ و خەفەتدا ڕەش دەبێت، جا ئەوانەی لەو ڕۆژە گەورەدا کە ڕوویان ڕەش دەبێت بە سەر زەنشتەوە پێیان دەوترێت: ئایا ئێوە بێباوەڕ بوون بە یەکخواپەرستی و ئەو بەڵێنەی کە لێی وەرگرتبوون کە ھیچ شتێک نەکەنە ھاوەڵ وشەریکی دوای ئەوەی دانتان پێدانا و بەڕاستان زانی؟! جا لەبەر ئەوە سزای سەختی خوا بچەژن، ئەو سزایەی بەھۆی بێباوەڕیتانەوە بۆی ئامادە کردوون.
تفسیرهای عربی:
وَأَمَّا ٱلَّذِينَ ٱبۡيَضَّتۡ وُجُوهُهُمۡ فَفِي رَحۡمَةِ ٱللَّهِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
بەڵام ئەوانەی کە ڕوویان سپی و گەشە، جێگا و پلە وپایەیان ئەو بەھەشتانەیە کە پڕن لە ناز ونیعمەتی خوا، بە ھەمیشەیی و ھەتا ھەتایی لەو ناز ونیعمەتانەدا دەمێننەوە کە ھەرگیز تیا ناچێت و ھەرگیزیش لێان ناسەرێتەوە.
تفسیرهای عربی:
تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱللَّهِ نَتۡلُوهَا عَلَيۡكَ بِٱلۡحَقِّۗ وَمَا ٱللَّهُ يُرِيدُ ظُلۡمٗا لِّلۡعَٰلَمِينَ
ئەو بەڵگە ونیشانانەی کە بەڵێن و ھەڕەشەیان تێدایە، ئەی پێغەمبەر بەسەرتدا دەیخوێنینەوە، کە ھەمووی ڕاستن وھیچ درۆیەکیان تێدا نیە، وە ھەموو حوکمەکانی لەو پەڕی دادگەریدا، وە بێگومان خوای گەورە ھیچ زوڵم وستەمێکیشی ناکات لە دروستکراوەکانی لە جیھاندا، بەڵکو ھیچ کەسێکیش سزا نادات بەھۆی کار وکردەوەی خراپی خۆیەوە نەبێت کە ئەنجامیان دەدات.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• متابعة أهل الكتاب في أهوائهم تقود إلى الضلال والبعد عن دين الله تعالى.
شوێنکەوتنی ھەواو وھەوەس و ئارەزووی جولەکە وگاورەکان دەبێتە ھۆی گومڕایی و دورکەوتنەوە لە ئاینی خوای گەورە.
• الاعتصام بالكتاب والسُّنَّة والاستمساك بهديهما أعظم وسيلة للثبات على الحق، والعصمة من الضلال والافتراق.
دەستگرتن بە قورئان وسوننەت و ڕێنیونیەکانیانەوە، گەورەترین ھۆکاری دامەزراوین لەسەر ھەق وڕاستی، وە پارێزراوی لە گومڕایی و سەر لێشێواوی و جودایی.
وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ وَإِلَى ٱللَّهِ تُرۡجَعُ ٱلۡأُمُورُ
ئەوەی ھەیە لە ئاسمانەکان وزەویدا ھەر ھەمووی موڵکی خوای تاک و تەنھا وبێ ھاوەڵ وشەریکە بە دروستکردن و بە فەرمانبەرداری، وە بێگومان سەرەنجامی ھەموو دروستکراوەکانیشی ھەر بۆ لای ئەوە، پاداشت وسزای ھەمووی دەداتەوە ھەر کەسە و بەپێی ئەو مافەی شایستەیەتی.
تفسیرهای عربی:
كُنتُمۡ خَيۡرَ أُمَّةٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ تَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَتَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِۗ وَلَوۡ ءَامَنَ أَهۡلُ ٱلۡكِتَٰبِ لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۚ مِّنۡهُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَأَكۡثَرُهُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ
ئەی ئومەتی موحەمەد (صلی اللە علیە وسلم) ئێوە باشترین ئومەتێکن لەڕووی باوەڕ و کاروکردەوەتانەوە کە خوای گەورە ھێناونیەتیە ئەم سەر زەویە بۆ خەڵکی، وە باشترین ئومەتێکیشن کە سودمەندترینن بۆ خەڵکی، فەرمان بەو چاکەیە دەکەن کە شەریعەتی ئیسلام دیاری کردووە و ژیری و لۆژیکیش بە باشیان داناوە، وە ڕێگریش دەکەن لەو خراپانەی کە شەریعەتی ئیسلام ڕێگری لێکردوون و ژیری و لۆژیکیش بە خراپیان دەزانێت، وە باوەڕیش دەھێنن بەخوای گەورە باوەڕێکی تەواوی بێ دوو دڵی کە کاروکردەوش ڕاستی ئەو باوەڕە دەسەلمێنن، جا ئەگەر بھاتایە خاوەن نامەکان لە جولەکە وگاورەکان باوەڕیان بھێنایە بە پێغەمبەرایەتی موحەمەد (صلی اللە علیە وسلم) ئەوە لە دونیا و دواڕۆژیشدا باشتر بوو بۆیان، لەناو خاوەن نامەکاندا کەسانێکی کەم باوەڕ دەھێنن بەوەی کە بۆ موحەمەد (صلی اللە علیە وسلم) ھێناویەتی، وە زۆربەیان لە ئاینی خوا وشەریعەتەکەی دەرچوون و باوەڕیان پێی نیە.
تفسیرهای عربی:
لَن يَضُرُّوكُمۡ إِلَّآ أَذٗىۖ وَإِن يُقَٰتِلُوكُمۡ يُوَلُّوكُمُ ٱلۡأَدۡبَارَ ثُمَّ لَا يُنصَرُونَ
ئەی باوەڕداران ھەرچەند ئەوان دوژمنایەتی ئێوە بکەن بەڵام ناتوانن ھیچ زیانێک بە ئاینەکەتان وبەخۆشتان بگەیەنن، مەگەر ھەر ئەوە نەبێت بە زمان وقسەی ناخۆش لە ئاینەکەتانی بدەن، یان گاڵتە وتانە و تەشەرتان لێ بدەن، جا ئەگەر ھاتوو لەگەڵیشتان جەنگان ئەوا ھەر زۆر زوو ھەڵدێن و پشتان تێدەکەن ناتوانن خۆیان بگرن لەبەردەمتان، وە ھەرگيزیش بەسەرتاندا سەرناکەون.
تفسیرهای عربی:
ضُرِبَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلذِّلَّةُ أَيۡنَ مَا ثُقِفُوٓاْ إِلَّا بِحَبۡلٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَحَبۡلٖ مِّنَ ٱلنَّاسِ وَبَآءُو بِغَضَبٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَضُرِبَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلۡمَسۡكَنَةُۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَانُواْ يَكۡفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَيَقۡتُلُونَ ٱلۡأَنۢبِيَآءَ بِغَيۡرِ حَقّٖۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَواْ وَّكَانُواْ يَعۡتَدُونَ
ئەو جولەکانە لەھەر کوێیەکیش بن سوک وڕیسوا و زەلیل و ژێر چەپۆکن، مەگەر کاتێک نەبێت بەڵێن و پەیمان لەگەڵ خوا ببەستن یان لەگەڵ خەڵکی، ئەوان بە خەشم و قینی خواوە گەڕانەوە، مۆری برسێتی و ژێر دەستەییان بەسەردا بڕا، ئەوەش بەھۆی ئەوەی بێباوەڕ بوون بە بەڵگە ونیشانە وئایەتەکانی خوا، وە پێغەمبەرەکانیان بە ناھەق و ستەم کوشت، وە سەرپێچی فەرمانەکانی خوایان کرد و سنورەکانیان شکاند و پێشێلیان کرد.
تفسیرهای عربی:
۞ لَيۡسُواْ سَوَآءٗۗ مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ أُمَّةٞ قَآئِمَةٞ يَتۡلُونَ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ ءَانَآءَ ٱلَّيۡلِ وَهُمۡ يَسۡجُدُونَ
خاوەن نامەکان(ئەھلی کتاب) ھەموویان وەک یەک نین، بەڵکو دەستەیەکیان لەسەر فەرمانی خوا دامەزراون وفەرمانەکانی جێ بەجێ دەکەن و لەقەدەغەکراوەکانی دوور دەکەونەوە، ئایەتەکانی خوای گەورە لەچەند ساتێکی شەودا دەخوێننەوە و نوێژەکانیان بۆ خوا دەکەن، ئەم دەستەیەی کە باسیان دەکەین پێش ھاتنی پێغەمبەری خوا موحەمەد (صلی اللە علیە وسلم) بووە، ئەوانەشیان کە گەیشتن بە ھاتنی پێغەمبەری خوا (صلی اللە علیە وسلم) باوەڕیان ھێنا و موسڵمان بوون.
تفسیرهای عربی:
يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَيَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡخَيۡرَٰتِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
باوەڕی بتەویان بەخوای گەورە و ڕۆژی دوایی ھەیە، فەرمان بەچاکە وکاری خێر دەکەن، وە ڕێگری لە خراپە و کاری شەڕ دەکەن، وە دەست پێشخەری دەکەن لە کار وکردەوەی چاکە، وە سات و وەرزەکانی عیبادات وخواپەرستی بەھەل دەگرن و چاکە وخواناسی تێدا ئەنجام دەدەن، ئا ئەوانەی کە ئەوە سیفات و ڕەوشتیانە لە بەندە خواناسەکانی، نیەت و کاروکردەوەیان یەکلایی بوەتەوە بۆ خوای گەورە.
تفسیرهای عربی:
وَمَا يَفۡعَلُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَلَن يُكۡفَرُوهُۗ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِٱلۡمُتَّقِينَ
ئا ئەوانە ھەر کارێکی خیر و چاکە بکەن کەم بێت یان زۆر، ھیچ کاتێک پاداشتیان لای خوای گەورە وون نابێت و کەم ناکات، بێگومان خوای گەورە زانایە بەکەسانی خواناس و پارێزکار، ئەوانەی کە فەرمانەکانی جێ بەجێ دەکەن و لە قەدەغە کراوەکانی دوور دەکەونەوە، وە ھیچ کردەوەیەکیانی لا شاراوە نیە و پاداشتی ھەر ھەمووشیان دەداتەوە.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• أعظم ما يميز هذه الأمة وبه كانت خيريتها - بعد الإيمان بالله - الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر.
گەورەترین شتێک کە ئەم ئوممەتەی پێ جودا دەکرێتەوە لە تەواوی ئوممەتەکانی تر، پاش باوەڕ ھێنان بەخوای گەورە، فەرمان کردنە بەچاکە و ڕێگری کردنە لە خراپە.
• قضى الله تعالى بالذل على أهل الكتاب لفسقهم وإعراضهم عن دين الله، وعدم وفائهم بما أُخذ عليهم من العهد.
بەھۆی خراپە وپشت ھەڵکردنیان لە ئاینی خوای گەورە و بێ وەفایان بەو پەیمان وبەڵێنانەی کە بەخوایان دابوو، پەروەردگار زەلیلی و ڕیسوای کردە بەشی جولەکە وگاورەکان.
• أهل الكتاب ليسوا على حال واحدة؛ فمنهم القائم بأمر الله، المتبع لدينه، الواقف عند حدوده، وهؤلاء لهم أعظم الأجر والثواب. وهذا قبل بعثة النبي محمد صلى الله عليه وسلم.
ئەھلی کتاب ھەموویان وەک یەک نەبوون، ھەندێکیان فەرمانەکانی خوایان جێ بەجێ دەکرد، و شوێن ئاینەکەی خوا دەکەوتن، وە سنوەرەکانی خوایان نەدەبەزاند، ئا ئەوانەیان گەورەترین پاداشتیان بۆ ھەیە لای خوا، ئەمەش کە باسی دەکەین پێش ھاتنی پێغەمبەری ئیسلام بووە (صلی اللە علیە وسلم).
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغۡنِيَ عَنۡهُمۡ أَمۡوَٰلُهُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُهُم مِّنَ ٱللَّهِ شَيۡـٔٗاۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
بێگومان ئەوانەی بێباوەڕ بوون بەخوا وپێغەمبەرەکەی، ھیچ کاتێک ماڵو منداڵ و سەروەت وسامانیان ناتوانن ھیچ سزایەکی خوای گەورەیان لێ بگێڕنەوە، یان ھیچ ڕەحمەت ومیھرەبانیەکیان بۆ بھێنن، بەڵکو داخ و پەژارە و سزایان بۆ زیاد دەکەن، ئا ئەوانە ھاوەڵانی ھەمیشەیی ئاگری دۆزەخن.
تفسیرهای عربی:
مَثَلُ مَا يُنفِقُونَ فِي هَٰذِهِ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَثَلِ رِيحٖ فِيهَا صِرٌّ أَصَابَتۡ حَرۡثَ قَوۡمٖ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فَأَهۡلَكَتۡهُۚ وَمَا ظَلَمَهُمُ ٱللَّهُ وَلَٰكِنۡ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
نمونەی ئەو بێباوەڕانەی کە پارە وپوڵیان لە کاری خێر وچاکەدا دەبەخشن، وە چاوەڕوانی پاداشتی دەکەن، نمونەی وەک ئەو ڕەشەبایە کە سەرمایەکی زۆر سەختی پێوەیە کاتێک لە کشتوکاڵ ومەزرای ئەو کەسانە دەدات کە بە تاوان و سەرپێچیان ستەمیان لەخۆیان کردووە، سەرەنجام ئەو ڕەشەبایە کشتوکاڵەکەیان لەناو ببات و ھیچ سودێکی لێ وەرنەگرن، ھەر بەو شێوەیەش خوای گەورە بەھۆی بێباوەڕی و تاوان و خراپەیانەوە کاروکردەوەی بێباوەڕ دەسڕێتەوە و بێ سوود دەمێنێتەوە بۆیان، لەکاتێکدا ئەوان ئومێدیان ھەبوو ئەو کارە وکردەوانەیان سودێکی ھەبێت بۆیان، وە خوای گەورە لەمەدا ھیچ ستەم وزوڵمێکی لێ نەکردوون، بەڵکو خۆیان بەھۆی بێباوەڕی وبەدرۆ زانینی پێغەمبەرەکانیەوە ستەم وزوڵمیان لەخۆیان کرد.
تفسیرهای عربی:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ بِطَانَةٗ مِّن دُونِكُمۡ لَا يَأۡلُونَكُمۡ خَبَالٗا وَدُّواْ مَا عَنِتُّمۡ قَدۡ بَدَتِ ٱلۡبَغۡضَآءُ مِنۡ أَفۡوَٰهِهِمۡ وَمَا تُخۡفِي صُدُورُهُمۡ أَكۡبَرُۚ قَدۡ بَيَّنَّا لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِۖ إِن كُنتُمۡ تَعۡقِلُونَ
ئەی ئەوانەی باوەڕتان ھێناوە بەخوا و پێغەمبەرەکەی جگە لەباوەڕداران ھیچ کەسێک مەکەنە دۆست و ھاوڕێ و جێ ڕاز ونیاوی خۆتان، ونھێنی و کاری خۆتانیان بۆ باس نەکەن، چونکە ئەوان درێغی ناکەن لە زیان پێگەیاندن وخراپکردنی حاڵو گوزەرانتان، وە ئاواتەخوازی ھەرکارێکن کە زیانتان پێ بگەیەنێت و ئەرکتان گران وقورس بکات، ڕق و قین ودوژمنایەتیان بەرامبەرتان لەسەرر زمانیان بە ئاشکرا بەدەر دەخەن، ئەویش بە تانەدان لە ئاینەکەتان و نانەوەی فیتنە وئاشوب لەنێوانتان و بڵاوە پێکردنی نھێنیەکانتان، لەگەڵ ئەوەشدا ئەو ڕق وقینەی کە لە دڵیاندا دەیشارنەوە گەورەترە، ئەی باوەڕداران ئێمە بەڵگە ونیشانەی ئاشکرامان بۆ ڕوونکردنەوە لە ھەرچی شتێک کە بەرژەوەندی دین ودواڕۆژتانی تێدا بێت، ئەگەر ئێوە ژیر بن وبیر بکەنەوە لەوەی خوای گەورە بۆی ناردونەتە خوارەوە.
تفسیرهای عربی:
هَٰٓأَنتُمۡ أُوْلَآءِ تُحِبُّونَهُمۡ وَلَا يُحِبُّونَكُمۡ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱلۡكِتَٰبِ كُلِّهِۦ وَإِذَا لَقُوكُمۡ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَإِذَا خَلَوۡاْ عَضُّواْ عَلَيۡكُمُ ٱلۡأَنَامِلَ مِنَ ٱلۡغَيۡظِۚ قُلۡ مُوتُواْ بِغَيۡظِكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
ئاگاداربن ئەی باوەڕداران ئێوە ئەو گەلەتان خۆش دەوێت، وە ئومێدی خێر وچاکەیان بۆ دەکەن، لەکاتێکدا ئەوان ئێوەیان ھیچ خۆش ناوێت، وە ئومێدی خێر وچاکەشتان بۆ ناکەن، بەڵکو زۆریش ڕقیان لێتانە، ئێوە باوەڕتان بەھەموو کتێبە ئاسمانیەکان ھەیە، بە کتێبەکەی ئەوانیشەوە، لەکاتێکدا ئەوان باوەڕیان بەو کتێبە نیە کە خوای گەورە دایبەزاندووە بۆ پێغەمبەرەکەی ئێوە، وە کاتێک بگەن پێتان بەدوو ڕووی وناپاکی خۆیان دەڵێن باوەڕمان ھێناوە، بەڵام کاتێک کە بە تەنیان و لێتان دوور دەکەونەوە لەڕق ئەستوریان لەبەرامبەر یەکگرتووی ئێوە وسەربەرزیتان بە ئیسلامەکەتان لەداخ و خەفەتدا سەرپەنجەی خۆیان دەگەزن، جا ئەی پێغەمبەر پێیان بەو گەلە بڵێ: لەسەر ئەو حاڵەی خۆتان بمێننەوە تا لەداخ و خەفەتدا دەمرن، بێگومان خوای گەورە زانایە بەو نھێنیانەی لەناو سینە ودڵەکاندا ھەیە لە باوەڕ و بێباوەڕی، لەخێر وچاکە وشەڕ وخراپەکاری.
تفسیرهای عربی:
إِن تَمۡسَسۡكُمۡ حَسَنَةٞ تَسُؤۡهُمۡ وَإِن تُصِبۡكُمۡ سَيِّئَةٞ يَفۡرَحُواْ بِهَاۖ وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ لَا يَضُرُّكُمۡ كَيۡدُهُمۡ شَيۡـًٔاۗ إِنَّ ٱللَّهَ بِمَا يَعۡمَلُونَ مُحِيطٞ
ئەی باوەڕداران ئەگەر ئێوە ناز ونیعمەت وخێرتان تووش بێت لە سەرکەوتن بەسەر دوژمندا، یان زیاد بوونی ماڵو مناڵ وسەروەت وسامانتان، ئەوان دووچاری داخ و خەفەت دەبن و پێیان ناخۆش دەبێت، وە ئەگەر دوچاری شکست ونوشست ببنەوە لەگەڵ دوژمنەکانتان ئەوان دڵخۆش دەبن و کەیفیان پێی دێت، ئەگەر بێتو ئێوە ئارام بگرن لەسەر ھەر ناخۆشی ونەھامەتیەک کە تووشتان دەبێت بەقەدەر و فەرمانی خوا، وە خۆتان بپارێزن لە ڕق وتووڕەی خوای گەورە ئەوا ھیچ فڕوفێڵ وئازارێکی ئەوان زیانتان پێ ناگەیەنن، بێگومان خوای گەورە ئاگادارە بە ھەموو فڕوفێڵەکانیان وە بە دەست بەتاڵیش دەیانھێڵێتەوە وبێ ھیوا ونائومێدیان دەکات.
تفسیرهای عربی:
وَإِذۡ غَدَوۡتَ مِنۡ أَهۡلِكَ تُبَوِّئُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ مَقَٰعِدَ لِلۡقِتَالِۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
ئەی پێغەمبەر ئەو کاتە وەبیر خۆت بھێنەوە کاتێک لەسەرەتای ڕۆژەوە لە شاری مەدینە چویتە دەرەوە بەرەو ئوحود بۆ جەنگ لەگەڵ بێباوەڕەکانی مەککە، پێگە وجێگەی باوەڕدارەکانت بۆ جەنگ ھەڵبژارد، شوێنی تاکە تاکەی ئەوانت لەو جەنگەدا دیار کرد، وە خوای گەورە بیسەری ووتە و گوفتارتانە، وە زانایشە بە کار وکردەوەتان.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• نَهْي المؤمنين عن موالاة الكافرين وجَعْلهم أَخِلّاء وأصفياء يُفْضَى إليهم بأحوال المؤمنين وأسرارهم.
ڕێگری کراوە لە باوەڕداران کە پشتیوانی بێباوەڕان بن، وە بیانکەن بە ھاوەڵ و جێ ڕاز ونیازی خۆیان و نھێنی وھەواڵی باوەڕدارانیان پێ بڵێن.
إِذۡ هَمَّت طَّآئِفَتَانِ مِنكُمۡ أَن تَفۡشَلَا وَٱللَّهُ وَلِيُّهُمَاۗ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
ئەی پێغەمبەر وەبیر خۆت بھێنەرەوە کاتێک دوو دەستە لە باوەڕدارانی بەنی سەلەمەو بەنی حاریسە کاتێک ھەستیان بەلاوازی کرد خەریک بوو بگەرێنەوە وجێت بھێڵن کاتێک کە دووڕوەکان گەڕانەوە وتۆیان بەجێھێڵا، خوای گەورە سەرخەری ئەوانە بوو بەھانایانەوە ھات وسەرەنجام سەریخستن ونەیھێشت وورەیان بڕوخێت وجێگیری کردن لەسەر جەنگ وجیھاد کردن لەگەڵ بێباوەڕاندا، جا لەبەر ئەوە با باوەڕداران لەھەموو حاڵەتێکدا تەنھا پشت وپەنایان خوای گەورە بێت.
تفسیرهای عربی:
وَلَقَدۡ نَصَرَكُمُ ٱللَّهُ بِبَدۡرٖ وَأَنتُمۡ أَذِلَّةٞۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
بێگومان خوای گەورە لەجەنگی بەدردا ئێوەی سەرخست بەسەر بێباوەڕاندا لەکاتێکدا ئێوە لاواز وبێدەسەڵات بوون، ئەویش لەبەر کەمی ژمارە وچەک وچۆڵتان، جا لەبەر ئەوە لەخوا بترسن، تاوەکو بتوانن سوپاس وشوکری ناز ونیعمەتەکانی بکەن.
تفسیرهای عربی:
إِذۡ تَقُولُ لِلۡمُؤۡمِنِينَ أَلَن يَكۡفِيَكُمۡ أَن يُمِدَّكُمۡ رَبُّكُم بِثَلَٰثَةِ ءَالَٰفٖ مِّنَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ مُنزَلِينَ
ئەی پێغەمبەر وەبیر خۆت بھێنەرەوە کاتێک لەجەنگی بەدردا بۆ دڵدامەزراندن وجێگیرکردنی باوەڕداران دوای ئەوەی بیستبویان کە بێباوەڕەکان یارمەتیان بۆ دێت، بە باوەڕدارانت ووت: ئایا ئەوەندەتان بەس نیە کە پەروەردگارتان لەلایەن خۆیەوە سێ ھەزار فریشتە بنێرێتە خوارەوە بۆ یارمەتیدانتان؟
تفسیرهای عربی:
بَلَىٰٓۚ إِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ وَيَأۡتُوكُم مِّن فَوۡرِهِمۡ هَٰذَا يُمۡدِدۡكُمۡ رَبُّكُم بِخَمۡسَةِ ءَالَٰفٖ مِّنَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ مُسَوِّمِينَ
بەڵی ئەوەیان بەسە، بەشێوەیەکی تر مژدەتان لێ بێت کە خوای گەورە یارمەتدەرتانە، ئەگەر ھاتوو ئارامتان گرت لەسەر جەنگاندن لەگەڵیان، وە لەخوای گەورە ترسان، لەم کاتەدا یارمەتی وکۆمەکی ھات بۆ دوژمنەکانتان و پەلاماریاندان، ئەوا بێگومان پەروەردگارتان بە پێنج ھەزار فریشتە کە خۆیان و ئەسپەکانیشیان دیار وناسراو بوون کۆمەکتان دەکات.
تفسیرهای عربی:
وَمَا جَعَلَهُ ٱللَّهُ إِلَّا بُشۡرَىٰ لَكُمۡ وَلِتَطۡمَئِنَّ قُلُوبُكُم بِهِۦۗ وَمَا ٱلنَّصۡرُ إِلَّا مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَكِيمِ
ئەم یارمەتیدان وکۆمەکی کردنە بە فریشتەکان تەنھا خوای گەورە وەک ھەواڵێکی خۆش پێی ڕاگەیاندنن تاوەکو دڵ ئارام بن ونەترسن، وە ئەگینا لەڕاستیدا سەرکەوتن تەنھا بەم ھۆکارە ڕواڵەتیانە نەبەستراوەتەوە، بەڵکو لەڕاستیدا سەرکەوتن تەنھا لەلایەن خوای بەدەسەڵاتەوەیە کە ھیچ شتێک ناتوانێت سەرکەوێت بەسەریدا، ئەو خوایەی کە زۆر کاربەجێ ودانایشە لە ئەندازەگیری و شەریعەت ویاسادانانیشدا.
تفسیرهای عربی:
لِيَقۡطَعَ طَرَفٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَوۡ يَكۡبِتَهُمۡ فَيَنقَلِبُواْ خَآئِبِينَ
ئەم سەرکەوتنەی کە خوای گەورە لەجەنگی بەدردا دەستەبەری کرد بۆتان، وویستی بەکوشتنیان دەستەیەک لە بێباوەڕان لەناو ببات، وە دەستەیەکی تریشیان سوک وڕسوا بکات، وە بەو ژێر کەوتنەیان دوچاری داخ وخەفەتیان بکات، تاوەکو بە تێکشکاوی و زەلیلیەوە بگەڕێنەوە بۆ مەککە.
تفسیرهای عربی:
لَيۡسَ لَكَ مِنَ ٱلۡأَمۡرِ شَيۡءٌ أَوۡ يَتُوبَ عَلَيۡهِمۡ أَوۡ يُعَذِّبَهُمۡ فَإِنَّهُمۡ ظَٰلِمُونَ
دوای ئەو شکستەی دوچاری موسڵمانان بویەوە لە جەنگی ئوحوددا پێغەمبەری خوا (صلی اللە علیە وسلم) نزای کرد لە سەرکردەی بێباوەرانی مەککە کەخوای گەورە لەناویان ببات، خوای گەورە پێی فەرموو: تۆ ھیچ کارێکی ئەوانت بەدەست نیە وکارت پێیانەوە نەبێت، بەڵکو کاری ئەوان لای خوایە، بۆیە ئارام بگرە تا ئەو کاتەی خوای گەورە کاری نێوانتان یەکلایی دەکاتەوە، یان یارمەتیان دەدات و تەوبە دەکەن ودەگەڕێنەوە بۆلای خوای گەورە وموسڵمان دەبن، یان بەردەوام دەبن لەسەر بێباوەڕی خۆیان، ئەو کاتە پەروەردگار سزایان دەدات چونکە بێگومان ئەوان ستەمکارن وشایستەی ئەو سزایەن.
تفسیرهای عربی:
وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ يَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
ئەوەی لە ئاسمانەکان و زەویدا ھەیە لە دروستکراوەکان و لە بەڕێوبەردنیان ھەر ھەمووی موڵکی خوای گەورەیە، بەڕەحمەت ومیھرەبانی خۆی بۆ ھەر کەسێکی بوێت لەبەندەکانی لەگوناھەکانی خۆش دەبێت، وە بە دادگەری خۆیشی بۆ ھەر کەسێکی بوێت لە بەندەکانی سزای دەدات، خوای گەورە زۆر لێبوردەیە لەو بەندانەی کە تەوبە دەکەن ودەگەڕێنەوە بۆلای، وە زۆریش بە بەزەییە بەرامبەریان.
تفسیرهای عربی:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَأۡكُلُواْ ٱلرِّبَوٰٓاْ أَضۡعَٰفٗا مُّضَٰعَفَةٗۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
ئەی ئەوانەی باوەڕتان ھێناوە بەخوای گەورە و شوێن پێغەمبەرەکەی کەوتون، دوور بکەونەوە لەسوو خواردن و سوو وەرگرتن بە چەند قات لەسەرمایەکەی خۆتان کە داوتانە بەقەرزدا، ھەروەک چۆن خەڵکی سەردەمی نەفامی دەیانکرد، جا لەبەر ئەوە لەخوا بترسن وفەرمانەکانی بەجێ بھێنن و لەڕێگریەکانی دوور بکەونەوە، تاوەکو ئەوەی داوای دەکەن لە خێر وچاکەی دونیا و دواڕۆژ خوای گەورە پێتانی ببەخشێت.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• مشروعية التذكير بالنعم والنقم التي تنزل بالناس حتى يعتبر بها المرء.
مەشروعیەتی بیرخستنەوەی ناز ونیعمەتەکانی خوای گەورە لەگەڵ ئەو ناخۆشی وناڕەحەتیانەی کە دابەزیوە بۆ سەر خەڵکی بەمەبەستی پەند وئامۆژگاری وەرگتن لێیان.
• من أعظم أسباب تَنَزُّل نصر الله على عباده ورحمته ولطفه بهم: التزامُ التقوى، والصبر على شدائد القتال.
گەورەترین ھۆکار کە دەبێتە ھۆی ھاتنی سەرکەوتنی خوای گەورە و ڕەحم وبەزەیی و لوتفی بۆ بەندەکانی ئەوەیە بەندەکان پابەندی خواناسیان ببن، وە ئارامیش بگرن لەسەر ناڕەحەتی ئەو جەنگانەی کە رووبەڕوویان دەبنەوە.
• الأمر كله لله تعالى، فيحكم بما يشاء، ويقضي بما أراد، والمؤمن الحق يُسَلم لله تعالى أمره، وينقاد لحكمه.
ھەرچی فەرمانە ھەر ھەمووی بەدەست خوای گەورەیە، ھەرچۆنێکی بوێت وا حوکم دەکات، وە بەو شێوەیەش بڕیار دەدات کە خۆی دەیەوێت، بۆیە باوەڕداری ڕاستەقینە ئەوەیە ھەموو فەرمانەکانی خۆی بداتە دەست خوا، وە بەھەموو شێوەیەکیش ملکەچی بڕیارەکانی بێت.
• الذنوب - ومنها الربا - من أعظم أسباب خِذلان العبد، ولا سيما في مواطن الشدائد والصعاب.
گوناھەکان لەنێویشیاندا سووخواردن گەورەترین ھۆکاری زەلیلی وشکستی بەندەکانی خوایە، بەتایبەت لەکاتە ناڕەحەت وگران وقورسەکاندا.
• مجيء النهي عن الربا بين آيات غزوة أُحد يشعر بشمول الإسلام في شرائعه وترابطها بحيث يشير إلى بعضها في وسط الحديث عن بعض.
باسکردن و ڕێگری کردن لە سووخواردن لەنێو ئەو ئایەتانەی کە باس لە جەنگی ئوحود دەکات بۆ ئەوەیە بزانرێت کە ئاینی پیرۆزی ئیسلام شەریعەتێکی گشتگیری تەواوە کە حوکمەکانی ھەندێکیان گرێدراون بە ھەندێکی تریانەوە، کە ھەندێکیان لە کاتی باسکردنی ئەوی دیدا باس دەکرێت.
۞ وَسَارِعُوٓاْ إِلَىٰ مَغۡفِرَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ وَجَنَّةٍ عَرۡضُهَا ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ أُعِدَّتۡ لِلۡمُتَّقِينَ
دەست پێشخەری وپێشبڕکێ بکەن بۆ ئەنجامدانی کاری خێر وچاکە ونزیک بوونەوە لەخوای گەورە بەھەموو گوێڕایەڵی وطاعەتێکی تاوەکو لێخۆشبوونی گەورەی ئەو بەدەست بھێنن، وە بچنە بەھەشتێکەوە کە فراوانیەکەی بە ئەندازەی فراوانی ئاسمانەکان و زەویە، کە خوای گەورە ئامادەی کردووە بۆ بەندە خواناسەکانی.
تفسیرهای عربی:
ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي ٱلسَّرَّآءِ وَٱلضَّرَّآءِ وَٱلۡكَٰظِمِينَ ٱلۡغَيۡظَ وَٱلۡعَافِينَ عَنِ ٱلنَّاسِۗ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
خواناسان و پارێزکاران ئەوانەن کە ماڵ وسامانیان لەخۆشی و ناخۆشیدا لە پێناو خوای گەورە دەبەخشن، وە ڕق و کینەی خۆیان دەخۆنەوە، وە لە ھەڵە و زوڵمی خەڵکی خۆش دەبن و تۆڵە ناسێننەوە لەکاتێکدا دەسەڵاتی تۆڵە سەندنەوەشیان ھەیە، بێگومان خوای گەورە چاکەکارانی خۆش دەوێت، ئەوانەی خاوەنی ئەم سیفەت و ئاکار و ڕەوشتە جوانانەن.
تفسیرهای عربی:
وَٱلَّذِينَ إِذَا فَعَلُواْ فَٰحِشَةً أَوۡ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ ذَكَرُواْ ٱللَّهَ فَٱسۡتَغۡفَرُواْ لِذُنُوبِهِمۡ وَمَن يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ إِلَّا ٱللَّهُ وَلَمۡ يُصِرُّواْ عَلَىٰ مَا فَعَلُواْ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ
وە ھەرکاتێک گوناھێکی گەورە بکەن، یان بە ئەنجامدانی گوناھێکی بچووک ستەم لە دەروونی خۆیان بکەن، خێرا و دەستەبەجێ خوای بەرز وبڵندیان دەکەوێتە بیر، وە بیر لەو سزایانە دەکەنەوە کە ئامادەی کردووە بۆ سەرپێچی کاران، وە ئەو پاداشتانەیش کە دانراوە بۆ خواناسان، خێرا بەکۆڵێک پەشیمانیەوە داوای لێبوردن ولێخۆش بوون لە پەروەردگار دەکات کە بەو گوناھانەی کردوونی نەیانگرێت، چونکە ھیچ کەسێک جگە لە ئەو ناتوانێت لە گوناھەکانی بەندەکان خۆش بێت، ئەو خواناسانە بەردەوامیش نابن لەسەر گوناھەکانیان، وە دشزانن کە گوناھبارن، وە خوای گەورەش لە ھەموو گوناھەکان خۆش دەبێت.
تفسیرهای عربی:
أُوْلَٰٓئِكَ جَزَآؤُهُم مَّغۡفِرَةٞ مِّن رَّبِّهِمۡ وَجَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ وَنِعۡمَ أَجۡرُ ٱلۡعَٰمِلِينَ
ئائەوانەی خاوەنی ئەم سیفەت و ڕەوشت و ئاکارە جوانانەن، پاداشتیان ئەوەیە خوای گەورە لێیان خۆش دەبێت و چاوپۆشیان لێدەکات، وە لەڕۆژی دواییشدا بەھەشتگەلێکی وایان پێ دەدات کە ڕووبارەکان بەژێر کۆشکەکانیدا دەڕۆن و گوزەر دەکەن، وە بە ھەتا ھەتایی تێیدا دەمێننەوە، ئای ئەوە چەند پاداشتێکی گەورەیە بۆ ئەوانەی کە گوێڕایەڵی خوایان کردووە.
تفسیرهای عربی:
قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِكُمۡ سُنَنٞ فَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ
جا کاتێک باوەڕداران لە جەنگی ئوحوددا بەو شکستەیان تاقیکرانەوە، خوای گەورە دڵیدانەوە وسەرەخۆشی لێکردن وپێی فەرموون: ھەر بەو شێوەیە پێش ئێوە سوننەتی خوای گەورە بەسەر بێباوەڕاندا تێپەڕی کە لەناوی بردن وتەفر وتونای کردن، بەڵام سەرەنجام پاش تاقیکردنەوەیان ھەر بۆ باوەڕدارانە، جا کەوابێت بڕۆن وتەماشا بکەن بزانن سەرەنجامی ئەوانەی بێباوەڕ بوون و بەڵگە ونیشانەکانی خوایان بەدرۆزانی چیان بەسەرھات؟ جێگا و ماڵ و خانە و لانەیان چۆڵ بوو، وە موڵک وسەروەت وسامانیان ھەمووی لەناوچوو.
تفسیرهای عربی:
وَلَا تَهِنُواْ وَلَا تَحۡزَنُواْ وَأَنتُمُ ٱلۡأَعۡلَوۡنَ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
ئەی باوەڕداران سست وکزو ولاواز وخەفەتبار مەبن لەدەرەنجامی ئەوەی تووشی ھاتن لە ئوحوددا، ئەوە شایستەی ئێوە نیە، چونکە ئێوە بە باوەڕەکەتانەوە بەرز وبڵندن، وە بەرزو بڵندن بە یارمەتی خوا وسەرکەوتنی ئەوەوە، ئەگەر ئێوە باوەڕتان بەخوای گەورە و بەڵێنەکانی ھەیە بۆ بەندە خواناسەکانی.
تفسیرهای عربی:
إِن يَمۡسَسۡكُمۡ قَرۡحٞ فَقَدۡ مَسَّ ٱلۡقَوۡمَ قَرۡحٞ مِّثۡلُهُۥۚ وَتِلۡكَ ٱلۡأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيۡنَ ٱلنَّاسِ وَلِيَعۡلَمَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَيَتَّخِذَ مِنكُمۡ شُهَدَآءَۗ وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلظَّٰلِمِينَ
ئەی باوەڕداران ئەگەر لەڕۆژی ئوحوددا دوچاری برینداری و کوشتار بوونەوە، بێگومان بێباوەڕانیش وەک ئێوە دووچاری برینداری وکوشتار بوونەوە، ئەو ڕۆژانەیش کە خوای گەورە دەست ودەستی پێدەکات لەنێوان باوەڕداران و بێباوەڕاندا لە شکست وسەرکەوتن بێگومان حیکمەتێکی گەورەی تێدایە، یەکێک لەوانە بۆ ئەوەی باوەڕدارانی ڕاستەقینە پاکو جودا بکاتەوە لە دووڕوەکان، وە بۆ ئەوەش ئەوانەی لە پێناو خوا گیانیان بەخت کرد ڕێزیان بگرێت، بێگومان خوای گەورە ئەوانەی خۆش ناوێت کە ستەم لە خۆیان دەکەن بەوەی واز دەھێنن لە تێکۆشان و جیھاد کردن لە پێناویدا.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• الترغيب في المسارعة إلى عمل الصالحات اغتنامًا للأوقات، ومبادرة للطاعات قبل فواتها.
ھاندانی باوەڕداران لەسەر ئەنجامدانی کاری خێر وچاکە تاوەکو کاتەکانی بەھەل بگرێت وبەفیڕۆیان نەدا، وە بۆ ئەوەی دەستپێشخەر بکات بۆ ئەنجامدانی گوێڕایەڵیەکانی خوا پێش ئەوەی کاتەکانیان بەسەر بچێت.
أَمۡ حَسِبۡتُمۡ أَن تَدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ وَلَمَّا يَعۡلَمِ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ جَٰهَدُواْ مِنكُمۡ وَيَعۡلَمَ ٱلصَّٰبِرِينَ
ئەی باوەڕداران وادەزانن بەبێ تاقیکردنەوە و ئارامگرتن دەچنە بەھەشتەوە، ئارامگرتنێک کە تێکۆشەرانی بەھەق لە پێناو خوادا وەدەربخات، تاقیکردنەوەیەک کە ئارامگرانی بەڵا وناڕەحەتیەکان وە دەرەبخات لەکەسانی تر.
تفسیرهای عربی:
وَلَقَدۡ كُنتُمۡ تَمَنَّوۡنَ ٱلۡمَوۡتَ مِن قَبۡلِ أَن تَلۡقَوۡهُ فَقَدۡ رَأَيۡتُمُوهُ وَأَنتُمۡ تَنظُرُونَ
ئەی باوەڕداران ئێوە ئاواتەخوازی ئەوە بوون کە لەگەڵ بێباوەڕاندا ڕوو بەڕووی یەکتر ببنەوە و لەپێناو خوای گەورەدا بگەنە پلەی شەھیدی، ھەروەک چۆن براکانتان لەڕۆژی بەدردا گەیشتن بەو ئاواتەی خۆیان پێش ئەوەی بگەن بەھۆکارەکانی مردن و توند بوونەوەی ھەڵویستەکان، ئەوەتانێ ئێستا ئەوەی ئێوە ئاواتەخوازی بوون بەچاوی خۆتان لەڕۆژی ئوحوددا بینیتان، وە بەچاوی خۆتان تەماشای دەکەن.
تفسیرهای عربی:
وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٞ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِهِ ٱلرُّسُلُۚ أَفَإِيْن مَّاتَ أَوۡ قُتِلَ ٱنقَلَبۡتُمۡ عَلَىٰٓ أَعۡقَٰبِكُمۡۚ وَمَن يَنقَلِبۡ عَلَىٰ عَقِبَيۡهِ فَلَن يَضُرَّ ٱللَّهَ شَيۡـٔٗاۚ وَسَيَجۡزِي ٱللَّهُ ٱلشَّٰكِرِينَ
موحەمەدیش تەنھا پێغەمبەرێکی خوایە، ھەروەک ھەموو پێغەمبەرانی تری خوا، کە مردن یان کوژران، ئایا ئەگەر پێغەمبەر مرد یان کوژرا ئێوە لەئاینەکەتان ھەڵدەگڕێنەوە، و واز لە جیھاد وتێکۆشان دەھێنن لە پێناو خوا؟ ئەگەر ھەر کەسێک لەئێوە لە ئاینەکەی ھەڵبگەڕێتەوە ئەوا خوای گەورە ھیچ زیانێکی پێ ناگات، چونکە خوا زاتێکی بەھێزی باڵادەستە، بەڵکو ئەوەی زەرەر وزیان دەکات ئەو کەسەیە کە لە ئاینەکەی ھەڵدەگەڕێتەوە، چونکە خۆی توشی خەسارۆمەندی دونیاو دواڕۆژ دەکات، بێگومان خوای گەورە پاداشتی ئەو کەسانە بەجوانترین شێوە دەداتەوە کە سوپاسگوزار و شوکرانە بژێری ناز ونیعمەتەکانینی، ئەویش بەوەی لەسەر ئاینەکەی خۆیان دامەزراو بوون، وە لە پێناویشدا جیھاد وتێکۆشانیان کرد.
تفسیرهای عربی:
وَمَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تَمُوتَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِ كِتَٰبٗا مُّؤَجَّلٗاۗ وَمَن يُرِدۡ ثَوَابَ ٱلدُّنۡيَا نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَا وَمَن يُرِدۡ ثَوَابَ ٱلۡأٓخِرَةِ نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَاۚ وَسَنَجۡزِي ٱلشَّٰكِرِينَ
ھیچ کەسێک بۆی نیە بمرێت بەویست و قەزای خوا نەبێت، دوای ئەوەی ئەو ماوەیەی کە خوای گەورە بۆی نوسیوە و کردویەتی بەکات و ڕۆژی مردنی تەواوی کرد، نە زیاد دەکات و نە کەم، وە ھەر کەسێک بە ھەوڵ و کارو کردەوەی تەنھا پاداشتی ئەم دونیایەی وویست، ئەوا ئێمەیش بەو ئەندازەیەی کە بۆی دیاری کراوە بەشی دەدەین لەخۆشیەکانی دونیا، وە ھیچ بەشێکی نابێت لەدواڕۆژدا، وە ھەر کەسێکیش بە کار وکردەوە و ھەوڵ وتێکۆشانی خۆشی ونازو نیعمەتەکانی دواڕۆژی بوێت ئەوا بێگومان خوای گەورە پێی دەدا، وە بێگومان پاداشتی سوپاسگوزاران بە پاداشتێکی زۆر باش و گەورە دەدەینەوە.
تفسیرهای عربی:
وَكَأَيِّن مِّن نَّبِيّٖ قَٰتَلَ مَعَهُۥ رِبِّيُّونَ كَثِيرٞ فَمَا وَهَنُواْ لِمَآ أَصَابَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَمَا ضَعُفُواْ وَمَا ٱسۡتَكَانُواْۗ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلصَّٰبِرِينَ
چەند پێغەمبەر ھەبوون لەناو پێغەمبەرەکانی خوادا کۆمەڵێکی زۆر لەشوێنکەوتوانی لەگەڵیاندا جیھادیان کرد و لەپێناو خوا تێکۆشان، لەوە نەترسان کە لەکاتی تێکۆشانیان لەپێناو خوا دووچاری برینداری و کوشتن وبڕین ببنەوە، خاوی ولاوازی ڕووی تێ نەکردن لە جەنگاندن دژ بە دوژمنانیان، وە ملەکەچیان نەبوون، بەڵکو ئارامیان گرت و دامەزراوو بوون، خوای گەورەش ئارامگرانی کاتی ناڕەحەتی و ناخۆشیەکانی خۆش دەوێت لەپێناو خۆیدا.
تفسیرهای عربی:
وَمَا كَانَ قَوۡلَهُمۡ إِلَّآ أَن قَالُواْ رَبَّنَا ٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسۡرَافَنَا فِيٓ أَمۡرِنَا وَثَبِّتۡ أَقۡدَامَنَا وَٱنصُرۡنَا عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
پاش ئەو ھەمووە ناخۆشی و ناڕەحەتیەی دوووچاری بوون ئەو تێکۆشەرە ئارامگرانە تەنھا ئەمە ویردی سەر زمانیان بوو کە دەیانووت: ئەی پەروەردگارمان لە گوناە وتاوانەکانمان خۆشبە، چونکە ئێمە سنورەکانمان شکاند، وە بتەوتر پێکانمان دامەزراو بکە لەکاتی گەشتنمان بە دوژمنەکانمان، وە سەرمان بخە بەسەر ئەو کەسانەی کە باوەڕیان بەتۆ نیە.
تفسیرهای عربی:
فَـَٔاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ ثَوَابَ ٱلدُّنۡيَا وَحُسۡنَ ثَوَابِ ٱلۡأٓخِرَةِۗ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
خوای گەورەش پاداشتی گەورەی دونیای پێدان و سەریخستن بەسەر دوژمنەکانیاندا وزیاتر جێگیری کردن لەسەر زەویدا، وە ھەروەھا پاداشتی دواڕۆژیشی پێ بەخشین ئەویش بەوەی ڕازی بوو لێیان، وە ناز ونیعمەتی بەھەشتی پێدان، خوای گەورەش ئەوانەی خۆش دەوێت کە لە پەرستن ومامەڵە وھەڵسوکەوتیاندا چاکەکار وموحسینن.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• الابتلاء سُنَّة إلهية يتميز بها المجاهدون الصادقون الصابرون من غيرهم.
• يجب ألا يرتبط الجهاد في سبيل الله والدعوة إليه بأحد من البشر مهما علا قدره ومقامه.
پێویستە تێکۆشان لە پێناو خوا و بانگەواز کردن بۆ ڕێگاکەی، نەبەسترێتەوە بەھیچ مرۆڤێکەوە، ھەر چەند ئەو مرۆڤە پلە وپایەی بەرز وبڵند بێت.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تُطِيعُواْ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يَرُدُّوكُمۡ عَلَىٰٓ أَعۡقَٰبِكُمۡ فَتَنقَلِبُواْ خَٰسِرِينَ
ئەی ئەوانەی باوەڕتان ھێناوە بە خوای گەورە وشوێن پێغەمبەرەکەی کەوتون ئەگەر ئێوە گوێڕایەڵێ بێباوەڕان ببن بێباوەڕانی جولەکە وگاور و ھاوەڵدانەران، لەوەی فەرمانتان پێدەکەن لە گومڕایی و سەرلێشێواوی ئەوا پاش باوەڕەکەتان دەتانگێڕنەوە بۆ ئەو بێباوەڕیەی کە پێشوتر لەسەری بوون، ئەو کاتە خەسارۆمەندی دونیا و دواڕۆژیش دەبن.
تفسیرهای عربی:
بَلِ ٱللَّهُ مَوۡلَىٰكُمۡۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلنَّٰصِرِينَ
ئەو بێباوەڕانە ئەگەر گوێڕایەڵیان بکەن سەرتان ناخەن، بەڵکو سەرخەری ئێوە بەسەر دوژمنەکانتاندا تەنھا خوای گەورەیە، جا بۆیە گوێڕایەڵی بکەن، چونکە ھەر ئەو باشترین کەسێکە سەرتان بخات و کۆمەکتان بکات بەشێوەیەک کە پێویستان بەکەسی تر نابێت.
تفسیرهای عربی:
سَنُلۡقِي فِي قُلُوبِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلرُّعۡبَ بِمَآ أَشۡرَكُواْ بِٱللَّهِ مَا لَمۡ يُنَزِّلۡ بِهِۦ سُلۡطَٰنٗاۖ وَمَأۡوَىٰهُمُ ٱلنَّارُۖ وَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلظَّٰلِمِينَ
بێگومان ترس و بیم دەخەینە دڵێ ئەوانەی باوەڕیان نیە بە خوای گەورە، تاوایان لێدێت کە ناتوانن لەبەرامبەرتاندا خۆیان ڕابگرن بۆ جەنگ لەگەڵتاندا، ئەویش بەھۆی ئەوەی لەگەڵ خوای گەورە خوایەکی تریشیان بە ھەواو وئارەزووی خۆیان داناوە، بەبێ ئەوەی ھیچ بەلگەیەکیان ھەبێت، وە بێگومان ئەو جێگایەشی کە دەگەڕێنەوە بۆی ئاگری دۆزەخە، کە خراپترین جێگا و مەئوای ستەمکارانە.
تفسیرهای عربی:
وَلَقَدۡ صَدَقَكُمُ ٱللَّهُ وَعۡدَهُۥٓ إِذۡ تَحُسُّونَهُم بِإِذۡنِهِۦۖ حَتَّىٰٓ إِذَا فَشِلۡتُمۡ وَتَنَٰزَعۡتُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِ وَعَصَيۡتُم مِّنۢ بَعۡدِ مَآ أَرَىٰكُم مَّا تُحِبُّونَۚ مِنكُم مَّن يُرِيدُ ٱلدُّنۡيَا وَمِنكُم مَّن يُرِيدُ ٱلۡأٓخِرَةَۚ ثُمَّ صَرَفَكُمۡ عَنۡهُمۡ لِيَبۡتَلِيَكُمۡۖ وَلَقَدۡ عَفَا عَنكُمۡۗ وَٱللَّهُ ذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
ئەو پەیمان و بەڵێنەی کە خوای گەورە پێی دابوون لە ڕۆژی ئوحوددا بەجێی ھێنا و سەری خستن بەسەر دوژمنەکانتاندا، کاتێک ئێوە بەیارمەتی خوا بە توندی لەگەڵیان جەنگان، تا ئەو کاتەی ئێوە تووشی سستی و لاوازی بوون و خۆتان ڕانەگرت لەبەرامبەر ئەو فەرمانەی کە پێغەمبەری خوا پێی کردبوون، وە جیاوازی کەوتە نێوانتانەوە کە ئایا لەجێگا و شوێنەکانی خۆتان بمێننەوە یان بەجێی بھێڵن و بچن بۆ کۆکردنەوەی غەنیمە و دەستکەوتەکانی شەڕ، ئەوە بوو سەرپێچی فەرمانی پێغەمبەرتان کرد کە فەرمانی پێکردبوون بەھەموو شێوەیەک لەجێگای خۆتان بمێننەوە، ئەمەش دوای ئەو سەرکەوتنەی بەسەر دوژمنەکانتاندا کە حەزتان پێی بوو خوای گەورە پێی پیشاندان، بەڵام ھەندێکتان حەزی بە دەستکەوتەکانی دونیا ھەبوو، ئەویش ئەوانە بوون کە شوێن و جێگاکانی خۆیان بەجێھێڵا، وە ھەندێکی تریشتان پاداشتی دواڕۆژیان ویست، ئەویش ئەوانەتان بوون کە گوێڕایەڵی فەرمانەکەی پێغەمبەر بوون و شوێن و جێگاکانی خۆیان بەجێ نەھێڵا و چۆڵیان نەکرد، پاشان ئەوە بوو خوای گەورە داینە دەست ئەوان و ئەوانی سەرخست بەسەرتاندا، بۆ ئەوەی تاقیتان بکاتەوە، بۆ ئەوەی باوەڕداری خۆڕاگر لەسەر بەڵا و ناڕەحەتییەکان بەدیار بکەوێت لەو باوەڕدارەی کە ھەڵخلیسکا و دەرونی لاواز بوو، بەڵام خوای گەورە لەو سەرپێچییەی کە کردتان لەبەرامبەر فەرمانی پێغەمبەرەکەی لێتان خۆش بوو، چونکە خوای گەورە خاوەنی فەزڵی گەورەیە بەسەر باوەڕدارانەوە کاتێک ڕێنوێنی کردوون بۆ سەر ئیمان و باوەڕ، وە لەتاوان و گوناھەکانتان خۆش بوو، وە لەسەر ئەو ناخۆشی و ناڕەحەتیانەش دووچارتان بوو پاداشتی خێری دانەوە.
تفسیرهای عربی:
۞ إِذۡ تُصۡعِدُونَ وَلَا تَلۡوُۥنَ عَلَىٰٓ أَحَدٖ وَٱلرَّسُولُ يَدۡعُوكُمۡ فِيٓ أُخۡرَىٰكُمۡ فَأَثَٰبَكُمۡ غَمَّۢا بِغَمّٖ لِّكَيۡلَا تَحۡزَنُواْ عَلَىٰ مَا فَاتَكُمۡ وَلَا مَآ أَصَٰبَكُمۡۗ وَٱللَّهُ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ
ئەی باوەڕداران وەبیر خۆتان بھێننەوە کاتێک لەبەرامبەر دوژمنەکانتان ھەڵھاتن وبەکێوی ئوحوددا سەرکەوتن لەترسی دوژمنەکانتان، ئەویش لەبەر ئەوەی تووشی شکست بوون لەدەرەنجامی سەرپێچی فەرمانەکەی پێغەمبەری خوا، بەشێوەیەک شکا بوون کەستان ئاوڕی لەکەسی تر نەدەدایەوە، لەکاتێکدا پێغەمبەری خوا لە دواتانەوە لەنێوان ئێوە وبێباوەڕەکاندا بانگی دەکردن و دەیفەرموو: ئەی بەندەکانی خوا بۆلای من، جا لەبەر ئەوەی کە خەم وخەفەتان خستە دڵی پیغەمبەرەوە، خوای گەورە پاداشتی خەم وخەفەت وئێش و ئازاری خستە دڵتانەوە، بەوەی سەرکەوتن و کۆکردنەوەی دەستکەوتەکانی شەڕتان لەکیس چوو، وە بەوەش کە لەنێوتاندا بڵاو بوویەوە کە پێغەمبەری خوا کوژراوە، خوای گەورە ئەمەی دابەزاند بۆتان تاوەکو چیتر خەم وخەفەت نەخۆن لە لەدەستچوونی سەرکەوتن و دەستکەوتەکانی شەڕ، وە لەوەش دووچاری بوو بن لە کوشتن و بڕیندار بوون، دوای ئەوەی کە زانیتان کە پێغەمبەری خوا نەکوژراوە و زیندووە، ئیتر ھەرچی بەڵا و ناڕەحەتی و ئێش وئازار ھەبوو لاتان ئاسان بوو، خوای گەورە زۆر شارەزایە بەوەی ئەنجامی دەدەن، وه ھیچ شتێکی لەناو دڵەکانتان لا نھێنی وشاراوە نیە و ئاگادارە بەھەمووی، وە ئاگادارە بەوەشی بە ئەندامەکانی لاشەتان ئەنجامی دەدەن.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• التحذير من طاعة الكفار والسير في أهوائهم، فعاقبة ذلك الخسران في الدنيا والآخرة.
ھۆژداریدان لە گوێڕایەڵی کردنی بێباوەڕان و بەردەوام بوون لەسەر حەز وئارەزوویان، چونکە سەرەنجامی ئەم کارە خەسارۆمەندی دونیا ودواڕۆژی بەدواوەیە.
• إلقاء الرعب في قلوب أعداء الله صورةٌ من صور نصر الله لأوليائه المؤمنين.
ترس و بیم خستنە دڵی دوژمنانی خواوە، جۆرێکە لەجۆرەکانی سەرکەوتنی خوای گەورە بۆ باوەڕدارە ڕاستەقینەکانی.
ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيۡكُم مِّنۢ بَعۡدِ ٱلۡغَمِّ أَمَنَةٗ نُّعَاسٗا يَغۡشَىٰ طَآئِفَةٗ مِّنكُمۡۖ وَطَآئِفَةٞ قَدۡ أَهَمَّتۡهُمۡ أَنفُسُهُمۡ يَظُنُّونَ بِٱللَّهِ غَيۡرَ ٱلۡحَقِّ ظَنَّ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِۖ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ ٱلۡأَمۡرِ مِن شَيۡءٖۗ قُلۡ إِنَّ ٱلۡأَمۡرَ كُلَّهُۥ لِلَّهِۗ يُخۡفُونَ فِيٓ أَنفُسِهِم مَّا لَا يُبۡدُونَ لَكَۖ يَقُولُونَ لَوۡ كَانَ لَنَا مِنَ ٱلۡأَمۡرِ شَيۡءٞ مَّا قُتِلۡنَا هَٰهُنَاۗ قُل لَّوۡ كُنتُمۡ فِي بُيُوتِكُمۡ لَبَرَزَ ٱلَّذِينَ كُتِبَ عَلَيۡهِمُ ٱلۡقَتۡلُ إِلَىٰ مَضَاجِعِهِمۡۖ وَلِيَبۡتَلِيَ ٱللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمۡ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمۡۚ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
پاش ئەو ئێش وئازار و خەم وخەفەتە خوای گەورە دڵئارامی و متمانەی دابەزاندە سەرتان، دەستەیەکتان ئەوانەیان کە باوەڕ ومتمانەی تەواویان بە بەڵێنەکانی خوای گەورە ھەبوو وەنەوز وسوکە خەوێکیان لێکەوت تا ووچانێک بدەن وبحەوێنەوە، وە دەستەیەکی ترتان کە ئارامی و وەنەوز وخەویان لێ نەکەوت، کە دووڕوەکانن ئەوانەی ھیچ خەفەتێکیان نەبوو جگە لە سەلامەتی گیانی خۆیان نەبێت، ئەوانە لەدڵەڕاوکێ و ترس وبیمدان، ھەمیشە گومانی خراپ بەخوای گەورە دەبەن، لەوەی خوای گەورە پێغەمبەرەکەی سەرناخات و پاڵپشتی وکۆمەکی بەندەکانی نیە، ھەروەک گومانی کەسانی سەردەمی نەفامی کە بەشێوەیەکی شایستە ڕێزی خوایان نەدەگرت، ئەو دوو ڕووانە لەبەر ئەوە نەزان بوون بەخوای گەورە دەیانووت: ئێمە لەدەرچوونمان بۆ کوشت وکوشتار ھیچ شتێکمان بەدەست نیە وھیچ پرسێکمان پێ نەکراوە، ئەگەر بەدەستی ئێمە بوایە دەرنەدەچووین بۆ کوشت وکوشتار، جا ئەی پێغەمبەری خوا لەوەڵامی ئەواندا بڵێ: ھەرچی فەرمان ھەیە ھەر ھەمووی بۆ خوای گەورەیە، ئەو ھەرچیەکی بوێت تەقدیر وئەندازەگیری بۆ دەکات، وە ھەرچۆنێکیشی بوێت بەو شێوەیە حوکم وبڕیار دەدات، بۆیە ھەر ئەو بوو بڕیاری چوونە دەرەوەی لە مەدینە دان، ئەمجا ئەو دوو ڕوانە دوو دڵی وگومانە خراپەکانیان دەشارنەوە و بۆ تۆی ئاشکرا ناکەن، ئەوان دەڵێن: ئەگەر لە چوونە دەرەوەماندا ڕایەکمان وەربگیرایە لێرەدا دووچاری ئەم کوشت وکوشتارە نەدەبوینەوە، ئەی پێغەمبەر لەوەڵامیاتدا بڵێ: ئەگەر بھاتایە لەماڵەکانی خۆیشتان بماینایەتەوە، دوور لە مەیدانی جەنگ وکوشتاریش ئەوا ئەوانەتان کە خوای گەورە نووسی بووی کە بکوژرێت ھەر دەردەچوو بۆ ئەو جێگایەی کە دیاری کرابوو لێی بکوژرێت، بێگومان خوای گەورە ئەوەشی نەنوسیووە تەنھا بۆ ئەوە نەبێت کە دڵ ودەروونتان تاقی بکاتەوە و دەربکەوێت چی لە نیەت ومەبەستاندا ھەیە، بۆ ئەوەش باوەڕ و دوو ڕووی لێک جودا ببنەوە، وە خوای گەورە ئاگاداری ئەوەیە لە دڵ ودەروونی بەندەکانیدا ھەیە، وە ھیچ شتێکیشی لاشاراوە نیە.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ ٱلَّذِينَ تَوَلَّوۡاْ مِنكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِ إِنَّمَا ٱسۡتَزَلَّهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ بِبَعۡضِ مَا كَسَبُواْۖ وَلَقَدۡ عَفَا ٱللَّهُ عَنۡهُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٞ
ئەی موحەمەد (صلی اللە علیە وسلم) ئەوانەتان لە ڕۆژی ڕووبەڕوبونەوەی ھەردوو دەستەی باوەڕداران و بێباوەڕاندا لە غەزای ئوحود تووشی شکست بوون و ھەڵھاتن و پشتیان ھەڵکرد، بێگومان لەبەر ئەوە بوو کە شەیتان ھەڵی خلیسکاندن و تووشی ئەو ھەڵەیەی کردن بەھۆی ئەو تاوان و گوناھانەی کە کردبوویان فەرمانی پێغەمبەری خوایان شکاند، خوای گەورەش بەفەزڵ ومیھرەبانی خۆی لێیان خۆش بوو، وە چاوپۆشی لێکردن، بێگومان لێبوردەیە بەرامبەر ئەو کەسانەی تەوبە دەکەن ودەگەڕێنەوە بۆلای، وە زۆریش ئارام ولەسەر خۆیە وھیچ پەلەی نیە لە سزادانی گوناھباران.
تفسیرهای عربی:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَقَالُواْ لِإِخۡوَٰنِهِمۡ إِذَا ضَرَبُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ أَوۡ كَانُواْ غُزّٗى لَّوۡ كَانُواْ عِندَنَا مَا مَاتُواْ وَمَا قُتِلُواْ لِيَجۡعَلَ ٱللَّهُ ذَٰلِكَ حَسۡرَةٗ فِي قُلُوبِهِمۡۗ وَٱللَّهُ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
ئەی ئەوانەی باوەڕتان ھێناوە بەخوای گەورە وە شوێن پێغەمبەرەکەی کەوتوون، وەک ئەو بێباوەڕانە مەبن (وەک دوو ڕووەکان) کاتێک خزم وکەسوکاریان بچوونایە بۆ سەفەر کردن بۆ کار وکاسپی وپەیداکردنی ڕزق وڕۆزی، یان بۆ جەنگ وجیھاد وە لەوێ بمردبان، پێیان دەووتن: ئەگەر بھاتایە لای ئێمە بونایە یان نەچوونایەتە دەرەوە وغەزا کردن ئەوا نەدەمردن و نەدەکوژران، خوای گەورە ئەم بیروباوەڕەی خستبووە دڵیانەوە تاوەکو زیاتر تووشی داخ و خەم وخەفەت ببن، بێگومان تەنھا خوای گەورە بە ویست وئیرادەی خۆی خەڵکی دەمرێنێت ودەیانژێنێت، وە نە دانیشتنیان لەماڵەوە ڕێگر دەبێت، وە نە چوونە دەرەوەشیان پەلە دەکات لەو قەدەرەی خوا دیاری کردووە، خوای گەورە بینەرە بەوەی ئەنجامی دەدەن، وە ھیچ شتێک لە کاروکردەوەتان شاراوە نیە لای، وە لەسەر ھەر ھەموویشی پاداشتان دەداتەوە.
تفسیرهای عربی:
وَلَئِن قُتِلۡتُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَوۡ مُتُّمۡ لَمَغۡفِرَةٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَرَحۡمَةٌ خَيۡرٞ مِّمَّا يَجۡمَعُونَ
ئەی باوەڕداران ئەگەر لەڕێگای خوا بکوژرێن، یاخود بمرن، ئەوا بێگومان خوای گەورە بە لێبوردنی گەورە لێتان دەبورێت، وە بەڕەحم ومیھرەبانی خۆیشی ڕەحمتان پێدەکات، بێگومان ئەمە لەوەی لەدونیادا ھەیە باشتر وچاکترە بۆتان لەوەی کە کۆتان کردوەتەوە لەماڵ وسەروەت وسامانی دونیا کە سەرەنجامی تیاچوون ونەمانە.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• الجهل بالله تعالى وصفاته يُورث سوء الاعتقاد وفساد الأعمال.
نەناسینی خوای گەورە وبێ ئاگا بوون لە سیفاتە بەرز وجوانەکانی وادەکات لەمرۆڤ تووشی بیروباوەڕی خراپ و کار وکردەوەی نابەجێ ببێت.
• آجال العباد مضروبة محدودة، لا يُعجلها الإقدام والشجاعة، ولايؤخرها الجبن والحرص.
کاتی مردنی بەندەکانی خوا ھەر ھەمووی دیاریکراوە وبڕاوەتەوە، چاونەترسی و ئازایەتی لەکاتی جەنگ وجیھاددا پێشی ناخات، ھەروەک چۆن ترسنۆکی وخۆش وویستنی دونیا ودانیشتن ونەچوون بۆ جیھاد ھیچ دوای ناخات.
فَبِمَا رَحۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ لِنتَ لَهُمۡۖ وَلَوۡ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ ٱلۡقَلۡبِ لَٱنفَضُّواْ مِنۡ حَوۡلِكَۖ فَٱعۡفُ عَنۡهُمۡ وَٱسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ وَشَاوِرۡهُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِۖ فَإِذَا عَزَمۡتَ فَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَوَكِّلِينَ
ئەی پێغەمبەر بەھۆی میھرەبان وڕەحمەتی گەورەی خواوەیە کە تۆ نەرم ونیان بویت لەگەڵ ھاوەڵەکانتدا، ئەگەر بھاتایە لە کردار وگوفتارتدا توند و دڵ ڕەق بویتایە ئەوا ئەوان دەوریان چۆڵ دەکردیت، بۆیە لە کەمتەرخەمیەکانیان بەرامبەر خۆت چاوپۆشیان لێ بکە، وە داوای لێخۆش بوونیان بۆ بکە، وە لەو بابەتانەیش کە پێویستی بە ڕاوێژ ھەیە ڕاوێژیان پێ بکە، جا پاش ڕاوێژ کردن کاتێک بۆ ڕایەک ڵێبڕایت بۆ ئەنجامدانی کارەکەت پشت بەخوای گەورە ببەستە وکارەکەت ئەنجام بدە، بێگومان خوای گەورە ئەو کەسانەی خۆش دەوێت کە تەنھا پشت بەو دەبەستن، وە سەرکەوتوویان دەکات و پشتیان دەگرێت.
تفسیرهای عربی:
إِن يَنصُرۡكُمُ ٱللَّهُ فَلَا غَالِبَ لَكُمۡۖ وَإِن يَخۡذُلۡكُمۡ فَمَن ذَا ٱلَّذِي يَنصُرُكُم مِّنۢ بَعۡدِهِۦۗ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
بێگومان ئەگەر خوای گەورە یارمەتی دان وسەری خستن ئەوا ھیچ کەسێکی ناتوانێت بەسەرتاندا زاڵ ببێت، ئەگەر بێتۆ ھەموو خەڵکی سەر زەویش کۆ ببنەوە لەسەرتان، خۆ ئەگەر ھاتوو سەری نەخستن و وازی لێھێنان وتەسلیمی دەستی خۆتانی کردنەوە ئەوا ھیچ کەسێک ناتوانێت سەرتان بخات ویارمەتیتان بدات، چونکە سەرکەوتن تەنھا بەدەستی ئەوە، بۆیە با باوەڕداران تەنھا پشت وپەنایان ھەر خوای گەورە بێت، وە پشت بەھیچ کەسێکی تر نەبەستن.
تفسیرهای عربی:
وَمَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَغُلَّۚ وَمَن يَغۡلُلۡ يَأۡتِ بِمَا غَلَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ ثُمَّ تُوَفَّىٰ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا كَسَبَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
بۆ ھیچ پێغەمبەرێک نیە لە پێغەمبەران وە شیاو نیە بۆیان کە خیانەت بکەن لەھەڵگرتنی شتێک لەدەستکەوتەکانی جەنگ، ئەوە نەبێت کە خوای گەورە بۆی دیاری کردوون وتایبەتی کردووە بە خۆیانەوە، جا ھەر کەسێک لە ئێوە خیانەت بکات لە دەستکەوتەکانی جەنگ، ئەوا خوای گەورە سزای دەدات و سوک وڕیسوای دەکات لەڕۆژی دواییدا، بەشێوەیەک لەو ڕۆژەدا دەیھێننە بەردەم ھەموو خەڵک بەو شتەوە کە بە خیانەت ھەڵیگرتووە بۆ خۆی، پاشان ھەموو کەس پاداشتی کار وکردەوەی خۆی بەبێ ھیچ کەم وکوورتیەک دەدرێتەوە، ھیچ ستەمیان لێ ناکرێت کە خراپەکانیان بۆ زیاد بکرێت، یان چاکە و خێر و حەسەناتەکانیان بۆ کەم بکرێتەوە.
تفسیرهای عربی:
أَفَمَنِ ٱتَّبَعَ رِضۡوَٰنَ ٱللَّهِ كَمَنۢ بَآءَ بِسَخَطٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَمَأۡوَىٰهُ جَهَنَّمُۖ وَبِئۡسَ ٱلۡمَصِيرُ
ھیچ کاتێک لای خوای گەورە وەک یەک نین، ئەو کەسەی شوێن ڕەزامەندی خوای گەورە کەوتبێت وباوەڕی پێ ھێنابێت وکار وکردەوەی چاکەی کردبێت، لەگەڵ ئەو کەسەی بێباوەڕ بووبێت و کاروکردەوەی خراپی ئەنجام دابێت و بە توڕەی و خەشم وقینی خواوە گەڕابێتەوە لای، شوێن وجێگای ئەو کەسە لادەرە ئاگری دۆزەخە، کە شوێن وجێگایەکی زۆر خراپە.
تفسیرهای عربی:
لَقَدۡ مَنَّ ٱللَّهُ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ إِذۡ بَعَثَ فِيهِمۡ رَسُولٗا مِّنۡ أَنفُسِهِمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتِهِۦ وَيُزَكِّيهِمۡ وَيُعَلِّمُهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَإِن كَانُواْ مِن قَبۡلُ لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ
بێگومان خوای گەورە منەتی کرد بەسەر باوەڕداراندا، وە ناز ونیعمەتی خۆی ڕشت بەسەریاندا، وە چاکەی زۆری لەگەڵ کردن چونکە لەخۆیان وھەر لەمرۆڤ پێغەمبەرێکی بۆ ناردن، کە ئایەتەکانی قورئانیان بەسەردا دەخوێنێتەوە، وە پاکیان دەکاتەوە لە پیسی وچەپەڵی ھاوەڵدانان و خوڕەوشتی نەگریس وخراپ، وە قورئان وسوننەتیان فێر دەکات، لەکاتێکدا پێش پێغەمبەرایەتی ئەوان لە گومڕایی و سەرلێشێواویەکی ڕوون ئاشکرای دوور لە ھیدایەت وڕێنوێنی خوای گەورەدا بوون.
تفسیرهای عربی:
أَوَلَمَّآ أَصَٰبَتۡكُم مُّصِيبَةٞ قَدۡ أَصَبۡتُم مِّثۡلَيۡهَا قُلۡتُمۡ أَنَّىٰ هَٰذَاۖ قُلۡ هُوَ مِنۡ عِندِ أَنفُسِكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
ئەی باوەڕداران ئایا کاتێک کە تووشی ئەو شکستەی ڕۆژی ئوحود بوونەوە، ئەوەی لێتان کوژرا کوژرا، لەکاتێکدا پێشتر ئێوە دوو ھێندە زیانتان بەوان گەیاند لەڕۆژی بەدردا، لە بەدیل گرتن و کوشتن، ئایا ووتتان: ئێمەی باوەڕدار لەکوێوە وە بۆچی دوچاری ئەمە بووینەوە؟ لەکاتێکدا پێغەمبەری خوایشمان لەگەڵدایە؟ جا ئەی پێغەمبەر پێیان بڵێ: ئەوەی تووشتان بوو ھۆکاری ئەو ناکۆکی وڕاجیاییە بوو کە دروست بوو لەنێوتاندا، وە بەھۆی سەرپێچی کردنی فەرمانی پێغەمبەرەوەکەتانەوە بوو، بێگومان خوای گەورە زۆر بەدەسەڵاتە بەسەر ھەموو شتێکدا، ئەوەی ئەو بیەوێت سەری دەخات، وە ئەوەی ئەویش بیەوێت ژێری دەخات.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• النصر الحقيقي من الله تعالى، فهو القوي الذي لا يحارب، والعزيز الذي لا يغالب.
سەرکەوتنی ڕاستەقینە لەلایەن خوای بەرز وبڵندەوەیە، ئەو زاتەی کە کەس ناتوانێت لەگەڵیدا بجەنگێت، کە زۆر بەدەسەڵاتە و ھەرگیز کەس بەسەریدا زاڵ نابێت.
• لا تستوي في الدنيا حال من اتبع هدى الله وعمل به وحال من أعرض وكذب به، كما لا تستوي منازلهم في الآخرة.
لە دونیادا یەکسان نیه ئەو کەسەی کە شوێن ڕێنوینی خوا کەوتوه وکاری پێکردووە، لەگەڵ ئەو کەسەی کە پشتی تێکردووە وبەدرۆی زانیووە، ھەروەک چۆن پلە وپایە وجێگا وڕێگایان لە دواڕۆژدا یەکسان نین.
• ما ينزل بالعبد من البلاء والمحن هو بسبب ذنوبه، وقد يكون ابتلاء ورفع درجات، والله يعفو ويتجاوز عن كثير منها.
ئەوەی لە بەڵا و ناڕەحەتی و ناخۆشی تووشی بەندەکان دەبێت ھەمووی بەھۆی تاوان وگوناھیانەوەیە، یان بۆ تاقیکردنەوە وبەرزکردنەوەی پلەو پایەیانە، خوای گەورەش لە زۆرێکیان خۆش دەبێت و چاوپۆشیان لێدەکات.
وَمَآ أَصَٰبَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِ فَبِإِذۡنِ ٱللَّهِ وَلِيَعۡلَمَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
ئەوەی لەڕۆژی بەیەک گەیشتنی ئێوە ودەستەی بێباوەڕان لە ڕۆژی ئوحود لە کوشتن وبریندار بوون وشکست دووچاری بوون بە مۆڵەتی خوا وبەقەدەری ئەو بوو، ئەویش لەبەر حیکمەتێکی گەورە بۆ ئەوەی باوەڕدارانی ڕاستەقینە بەدەر بکەون.
تفسیرهای عربی:
وَلِيَعۡلَمَ ٱلَّذِينَ نَافَقُواْۚ وَقِيلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ قَٰتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَوِ ٱدۡفَعُواْۖ قَالُواْ لَوۡ نَعۡلَمُ قِتَالٗا لَّٱتَّبَعۡنَٰكُمۡۗ هُمۡ لِلۡكُفۡرِ يَوۡمَئِذٍ أَقۡرَبُ مِنۡهُمۡ لِلۡإِيمَٰنِۚ يَقُولُونَ بِأَفۡوَٰهِهِم مَّا لَيۡسَ فِي قُلُوبِهِمۡۚ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا يَكۡتُمُونَ
وە بۆ ئەوەش ئەو دووڕووانە دەربکەون و بناسرێن کاتێک پێیان وترا: لەپێناو خوای گەورە بجەنگن، یان یارمەتی موسڵمانان بدەن و ژمارەیان زیاد بکەن، لە وەڵامدا وتیان: ئەگەر بزانین جەنگ دەکرێت ئەوە لەگەڵتان دەھاتین و شوێنتان دەکەوتین بەڵام وانابینین کە ئێوە و ئەوان تووشی جەنگ و پێکدادان ببنەوە، ئەو دووڕوانە ئەو ڕۆژەی ئەو قسانەیان کرد لە بێباوەڕییەوە نزیکتر بوون تا لە ئیمان و باوەڕەوە، ئەوان ئەوەی دەیڵێن تەنھا لەسەر زمانیانە و نەچووەتە ناو دڵەکانیانەوە، خوای گەورەش زاناترە بەوەی لە دڵەکانیاندا شاردویانەتەوە، وە سزاشیان دەدات لەسەری.
تفسیرهای عربی:
ٱلَّذِينَ قَالُواْ لِإِخۡوَٰنِهِمۡ وَقَعَدُواْ لَوۡ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُواْۗ قُلۡ فَٱدۡرَءُواْ عَنۡ أَنفُسِكُمُ ٱلۡمَوۡتَ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
ئەوانەی کە جێمان و نەچوون بۆ جەنگ لەگەڵ باوەڕداراندا، ووتیان بە خزم وکەسوکارەکانیان ئەوانەیان کە تووشی بەڵا وناڕەحەتی وکوشتن بوونەوە، ئەگەر بھاتایە بەگوێی ئێمەیان بکردایە و نەچوونایە بۆ جەنگ کردن ئەوا نەدەکوژران، ئەی پێغەمبەر تۆیش لەوەڵامیاندا پێیان بڵێ: کاتێک کە مردن یەخەی گرتن لەخۆتانی دوور بخەنەوە ئەگەر ڕاست دەکەن لەو بانگەشەیەی کە دەیکەن ودەڵێن: ئەگەر بھاتایە بەگوێیان بکردنایە نەدەکوژران، وە ھۆکاری ڕزگار بوونتان لە مردن دانیشتن ونەچوونە بۆ جیھاد وتێکۆشان لەپێناو خوادا.
تفسیرهای عربی:
وَلَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَمۡوَٰتَۢاۚ بَلۡ أَحۡيَآءٌ عِندَ رَبِّهِمۡ يُرۡزَقُونَ
ئەی پێغەمبەر واگومان نەبەیت ئەوانەی لەڕێگای خوادا کوژران مردوون و لێ بوونەتەوە، بەڵکو ئەوان زیندوون، ژیانێکی تایبەتی لای خوای گەورە کە ڕێزلێگیراون، ڕۆزی دەدرێن بەجۆرەھا ناز ونیعمەت کە جگە لەخوای گەورە کەس نازانێت چۆن چۆنیە.
تفسیرهای عربی:
فَرِحِينَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ وَيَسۡتَبۡشِرُونَ بِٱلَّذِينَ لَمۡ يَلۡحَقُواْ بِهِم مِّنۡ خَلۡفِهِمۡ أَلَّا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
ئەوان بەو ناز ونیعمەت وفەزڵە گەورەیەی خوای گەورە پێی داون دڵخۆش وبەختەوەرن، وە چاوەڕوانی ئەوە دەکەن ئەو برایانەیان کە لەدونیادا ماون پێیان بگەن، مژدەیان دەدەنێ ئەگەر بێتو لەپێناو خوا بکوژرێن وەک ئەوان دەگەن بەو فەزڵ وناز ونیعمەتەی کە ئەمانی تێدایە، وە مژدەیان دەدەنێ کە لەدواڕۆژدا ھیچ ترسێکیان نابێت، وە ھیچ خەفەتێکیش ناخۆن بۆ ئەوەی لەدونیا لەکیسیان چووە.
تفسیرهای عربی:
۞ يَسۡتَبۡشِرُونَ بِنِعۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَفَضۡلٖ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
دڵخۆشن بەو پاداشتە گەورەی چاوەڕوانی بوون کە خوای گەورە پێان ببەخشێت، وە دڵخۆشن بەوەش کە خوای گەورە پاداشتی باوەڕداران زایە ناکات، بەڵکو پاداشتی تێر وتەسەلیان دەداتەوە، لەسەروو ئەوەشەوە بۆشیان زیاد دەکات.
تفسیرهای عربی:
ٱلَّذِينَ ٱسۡتَجَابُواْ لِلَّهِ وَٱلرَّسُولِ مِنۢ بَعۡدِ مَآ أَصَابَهُمُ ٱلۡقَرۡحُۚ لِلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ مِنۡهُمۡ وَٱتَّقَوۡاْ أَجۡرٌ عَظِيمٌ
ئەوانەی کە ھاتن بەدەم بانگەوازەکەی خوا وپێغەمبەرەکەیەوە و فەرمانەکانیان جێ بەجێ کرد، کاتێک بانگکران جارێکی تر بچن بۆ جیھاد وتێکۆشان لەپێناو خوا و ڕوو بەڕووبونەوەی بێباوەڕان لە غەزای (حمراء الاسد) کە پاش جەنگی کوشتارەکەی ئوحود ڕوویدا، بریندار بوونیان لەڕۆژی ئوحود نەبوو بەمایەی ئەوەی نەچن بەدەم بانگەوازەکەی خوا وپێغەمبەرەکەیەوە، ئا ئەوانە کە ئاکاری چاکیان کرد ولەخوا ترسان بە بەجێھێنانی فەرمانەکانی ودوور کەوتنەوە لەقەدەغەکراوەکانی، لەلایەن خوای گەورەوە لەبەھەشتدا پاداشتی زۆر گەورەیان بۆ ھەیە.
تفسیرهای عربی:
ٱلَّذِينَ قَالَ لَهُمُ ٱلنَّاسُ إِنَّ ٱلنَّاسَ قَدۡ جَمَعُواْ لَكُمۡ فَٱخۡشَوۡهُمۡ فَزَادَهُمۡ إِيمَٰنٗا وَقَالُواْ حَسۡبُنَا ٱللَّهُ وَنِعۡمَ ٱلۡوَكِيلُ
ئەوانەی کە ھەندێک لە بێباوەڕان پێیان وتن: قوڕەیش بە سەرکردایەتی ئەبو سوفیان سوپایەکی زۆر وزەبەندی بۆ کۆکردونەتەوە تاوەکو لەگەڵتان بجەنگێن وبدەن بەسەرتاندا و لەناوتان ببەن، بۆیە ئاگاداری خۆتان بن ونەکەن ڕوو بەڕوویان ببنەوە، ئەوان (ھاوەڵانی پێغەمبەری خوا) بەو ترساندن و ھاش وھوشەی بێباوەڕان، باوەڕو متمانەیان بە پەیمان وبەڵێنی خوای گەورە زیادی کرد، بۆیە چوونە دەرەوە بۆ ڕوو بەڕووبونەوە وجەنگ کردن لەگەڵیان، وە لەوەڵامیاندا ووتیان: ئێمە خوای گەورەمان بەسە کە پشت وپەنا ویارمەتیدەرمان بێت، ھەر ئەویش چاکترین وباشترین پشت وپەنایە و ئێمە ھەموو کارێکی خۆمانی دەدەینە دەست.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• من سنن الله تعالى أن يبتلي عباده؛ ليتميز المؤمن الحق من المنافق، وليعلم الصادق من الكاذب.
یەکێک لە سوننەتەکانی خوای گەورە ئەوەیە بەندەکانی تاقی دەکاتەوە تاوەکو باوەڕداری ڕاستەقینە لە دووڕوو، وە ڕاستگۆ لە درۆزن جودا بکاتەوە.
فَٱنقَلَبُواْ بِنِعۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَفَضۡلٖ لَّمۡ يَمۡسَسۡهُمۡ سُوٓءٞ وَٱتَّبَعُواْ رِضۡوَٰنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ ذُو فَضۡلٍ عَظِيمٍ
دوای ئەوەی پێغەمبەر وھاوەڵانی چوونە دەرەوە بۆ غەزای (حمراء الاسد) بە پاداشتێکی مەزنی پەروەردگار و پلەیەکی بەرزتر و بەسەلامەتی گەڕانەوە مەدینە، بەبێ ئەوەی تووشی ھیچ کوشتار و برینداریەک ببن، وە ھەر لەڕەزامەندی خوا وخۆشنودی وپابەند بوون بە طاعەت وگوێڕایەڵی ئەو و دوور کەوتنەوە لە سەرپێچیەکانی دەگەڕان، بێگومان خوای گەورە خاوەنی بەخشش وفەزڵی گەورەیە بەسەر بەندە باوەڕدارەکانیەوە.
تفسیرهای عربی:
إِنَّمَا ذَٰلِكُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ يُخَوِّفُ أَوۡلِيَآءَهُۥ فَلَا تَخَافُوهُمۡ وَخَافُونِ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
بێگومان ئەوە ھەر شەیتانە ترسێنەرتان، بە دەستە وتاقم وھاوکارەکانی دەیەوێت بتانترسێنێت، جا ئێوەش لێیان مەترسن، چونکە ئەوان ھیچ شتێکیان لەدەست نایەت. ئێوە تەنھا ھەر لەخوای گەورە بترسن، ئەویش بە پابەند بوون بە فەرمانەکانی، ئەگەر ئێوە بەڕاستی باوەڕتان پێی ھەیە.
تفسیرهای عربی:
وَلَا يَحۡزُنكَ ٱلَّذِينَ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡكُفۡرِۚ إِنَّهُمۡ لَن يَضُرُّواْ ٱللَّهَ شَيۡـٔٗاۚ يُرِيدُ ٱللَّهُ أَلَّا يَجۡعَلَ لَهُمۡ حَظّٗا فِي ٱلۡأٓخِرَةِۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٌ
ئەی پێغەمبەر بەو دووڕووانە خەفەتبار مەبە کە پەلەیانە لە بێباوەڕی و ھەڵگەرانەوە لە ئاینەکەیان، ئەوان ناتوانن ھیچ زەرەر وزیانێک بەخوا و ئاینەکەی بگەیەنن، بەڵکو بە دووریان لە باوەڕ وگوێرایەڵی کردنی فەرمانەکانی خوا تەنھا زیان بەخۆیان دەگەیەنن، خوای گەورە دەیەوێت بەڕسوا بوون وسەرنەکەوتنیان ھیچ بەشێکیان لە خۆشیەکانی دواڕۆژ نەبێت، چونکە لەم ژیانەدا بە ئارەزووی خۆیان ڕێگای خوار وخێچیان ھەڵبژارد، وە لەڕۆژی دواییشدا سزای زۆر گەورەیان بۆ ھەیە لە ناو ئاگری دۆزەخ.
تفسیرهای عربی:
وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَنَّمَا نُمۡلِي لَهُمۡ خَيۡرٞ لِّأَنفُسِهِمۡۚ إِنَّمَا نُمۡلِي لَهُمۡ لِيَزۡدَادُوٓاْ إِثۡمٗاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِينٞ
با ئەوانەی بێباوەڕ بوون بەپەروەردگاریان، وە دژایەتی شەریعەتەکەی دەکەن، وانەزانن ئەو مۆڵەت وتەمەن درێژی ومانەوەیان لەسەر بێباوەڕی باشترە بۆیان، نەخێر ھیچی وانیە، بەڵکو ئێمە بۆیە مۆڵەتیان دەدەینێ وتەمەنیان درێژ دەکەین تاوەکو تەواو لە تاوان وگوناە وسەرپێچی خوای گەورەدا ڕۆبچن وباری گوناھیان زیاتر بێت، وە سزایەکی سەختی ئابڕوبەریان بۆ ھەیە.
تفسیرهای عربی:
مَّا كَانَ ٱللَّهُ لِيَذَرَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ عَلَىٰ مَآ أَنتُمۡ عَلَيۡهِ حَتَّىٰ يَمِيزَ ٱلۡخَبِيثَ مِنَ ٱلطَّيِّبِۗ وَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيُطۡلِعَكُمۡ عَلَى ٱلۡغَيۡبِ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ يَجۡتَبِي مِن رُّسُلِهِۦ مَن يَشَآءُۖ فَـَٔامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦۚ وَإِن تُؤۡمِنُواْ وَتَتَّقُواْ فَلَكُمۡ أَجۡرٌ عَظِيمٞ
ئەی باوەڕداران حیکمەتی خوای گەورە وانیە بەو شێوەیە وازتان لێ بھێنێت، کە لەگەڵ دووڕوەکاندا تێکەڵ وپێکەڵ بن، وئێوە لەوان جودا نەکرێنەوە، وە بڕواداری ڕاستەقینەش بەدیار نەکەوێت، بەڵکو خوای گەورە دەیەوێت بەجۆرەھا داواکاری وتاقیکردنەوە جیاتان بکاتەوە، تاوەکو باوەڕداری پاکوخاوێن لە دووڕووی پیس وچەپەڵ جیا بکاتەوە وبەدەریان بخات، وە لە حیکمەتی خوا نیە کە ئاگادارتان بکات لە کارە نھێنی نادیارەکان ھەتا بەدڵ بزانن کێ چاکە وکێش خراپە، بەڵام خوای گەورە لەناو پێغەمبەرانی خۆیدا ھەندێکیان ھەڵدەبژێرێت ولە ھەندێک لە کارە نھێنی و نادیارەکان ئاگاداریان دەکاتەوە، ھەروەک چۆن پێغەمبەری خوای (صلی اللە علیە وسلم) ئاگادار کرد لە حاڵی دووڕوەکانی مەدینە، جا کەوابێت ئێوەش بڕوایەکی بتەو وڕاستەقینەتان بەخوا وپێغەمبەرەکەی ھەبێت، ئەگەر بێتو ئێوە بەڕاستی باوەڕتان بەو ھەبێت و لێی بترسن بە بەجێھێنانی فەرمانەکانی و دوور کەوتنەوە لە قەدەغەکراوەکانی، ئەوا بێگومان پاداشتی زۆر گەورەتان بۆ ھەیە لای خوای گەورە وپەروەردگار.
تفسیرهای عربی:
وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ هُوَ خَيۡرٗا لَّهُمۖ بَلۡ هُوَ شَرّٞ لَّهُمۡۖ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُواْ بِهِۦ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ وَلِلَّهِ مِيرَٰثُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ
با ئەوانەی ڕژدی وچروکیان کرد لەو ناز ونیعمەتەی کە خوای گەورە پێی بەخشی بوون، مافی خوای گەورەیان لێنەدا، با وانەزانن کارێکی باشیان کردووە بۆ خۆیان، بەڵکو زۆر خراپە بۆیان وھیچ قازانجێکی نیە بۆیان، چونکە لەڕۆژی دواییدا بەو چروکی وڕژدی ونەبەخشینە تەوق دەکرێتە گەردنیان و پێی سزا دەدرێن، وە ئەوەی ھەیە لە ئاسمانەکان وزەویش ھەر بۆ خوا دەمێننەوە وھی ئەون، چونکە ھەر ئەو زیندوو دەمێنێتەوە پاش لەناوچوونی ھەموو دروستکراوەکانی، خوای گەورە زانایە بە ووردەکاری تەواوی ئەوەی ئەنجامی دەدەن، وە لەسەر ھەموویشی پاداشت یان سزاتان دەداتەوە.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• ينبغي للمؤمن ألا يلتفت إلى تخويف الشيطان له بأعوانه وأنصاره من الكافرين، فإن الأمر كله لله تعالى.
پێویستە باوەڕدار گوێ بەوە نەدات کە شەیتان بە دەستە وتاقم وھاوکارەکانی باوەڕداران دەترسێنێت، چونکە ھەموو کار وفەرمانێک بەدەست خوای گەورەیە.
• لا ينبغي للعبد أن يغتر بإمهال الله له، بل عليه المبادرة إلى التوبة، ما دام في زمن المهلة قبل فواتها.
نابێت بەندەی خوا بە مۆڵەت وچاوپۆشیەکانی پەروەردگار لەخۆ بایی ببێت، بەڵکو دەبێت پێ بزانێت وخێرا تەوبە بکات وبگەڕێتەوە بۆ لای پەروەردگاری، پێش ئەوەی کار لەکار بترازێت و ماوەی تەوبە وپەشیمانی نەمێنێت.
• البخيل الذي يمنع فضل الله عليه إنما يضر نفسه بحرمانها المتاجرة مع الله الكريم الوهاب، وتعريضها للعقوبة يوم القيامة.
ئەو کەسە ڕژد وچروکەی کە فەزڵ و ناز ونیعمەتەکانی خوای گەورە بەکار ناھێنێت لە پێناو بازرگانی کردن لەگەڵ خوای بەخشندە ومیھرەبان، ئەوا با بزانێت بەو کارەی زەرەر وزیان بەخۆی دەگەیەنێت وخۆی دووچاری سزای ڕۆژی دوایی دەکات.
لَّقَدۡ سَمِعَ ٱللَّهُ قَوۡلَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ فَقِيرٞ وَنَحۡنُ أَغۡنِيَآءُۘ سَنَكۡتُبُ مَا قَالُواْ وَقَتۡلَهُمُ ٱلۡأَنۢبِيَآءَ بِغَيۡرِ حَقّٖ وَنَقُولُ ذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡحَرِيقِ
بێگومان خوای گەورە ووتەی جولەکەکانی بیست کاتێک ووتیان: خوای گەورە ھەژار ونەدارە، چونکە داوای قەرزی لێکردین، وە ئێمەیش دەوڵەمەندین چونکە ماڵ وسامانمان ھەیە، ئەوەی ووتیان لە درۆ وبوھتان بەدەم پەردوردگاریانەوە، وە کوشتنی پێغەمبەرەکانیان بەناھەق ھەر ھەموویمان لەسەر نووسین، وە پێیان دەڵێین: سزای بەسۆی سوتێنەر بچەژن.
تفسیرهای عربی:
ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ عَهِدَ إِلَيۡنَآ أَلَّا نُؤۡمِنَ لِرَسُولٍ حَتَّىٰ يَأۡتِيَنَا بِقُرۡبَانٖ تَأۡكُلُهُ ٱلنَّارُۗ قُلۡ قَدۡ جَآءَكُمۡ رُسُلٞ مِّن قَبۡلِي بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَبِٱلَّذِي قُلۡتُمۡ فَلِمَ قَتَلۡتُمُوهُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
ئەوانەی بەدرۆ وبوھتان ووتیان: خوای گەورە لەسەر زمانی پێغەمبەرەکانی ولە کتێبەکانیدا وەسیەتی بۆ کردین کە باوەڕ بەھیچ پێغەمبەرێک نەکەین تا موعجیزەیەکمان بۆ دەھێنێت کە بەڵگە بێت لەسەر ڕاستگۆی ئەو، ئەویش بەوەی کە ھەرکەس خێر وسەدەقەیەک بکات ئاگرێک یان ھەورە بروسکەیەک لە ئاسمانەوە بێت و بیسوتێنێت، ئەمجا باوەڕی پێدەکەین، جولەکەکان درۆیان کرد ئەو وەسیەتەیان دایە پاڵ خوای گەورە، بەڵگەش لەسەر ڕاستگۆی پێغەمبەران ئەوە بوو خوای گەورە فەرمانی کرد بە موحەمەدی پێغەمبەری (صلی اللە علیە وسلم) کە پێیان بڵێ: پێش من بە بەڵگەی ڕوون وئاشکراوە پێغەمبەری ترتان بۆھات کە بەڵگەیان پێ بوو لەسەر ڕاستگۆیان، وە بەوەش کە باستانکرد کە خێر وسەدەقەیەک پێشکەش بکەن و ئاگرێک لە ئاسمانەوە بێتۆ وبیسوتێنێت، بۆ بەدرۆتان زانین و کوشتتان ئەگەر ئێوە ڕاستگۆن لەوەی کە دەیڵێن؟
تفسیرهای عربی:
فَإِن كَذَّبُوكَ فَقَدۡ كُذِّبَ رُسُلٞ مِّن قَبۡلِكَ جَآءُو بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَٱلزُّبُرِ وَٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡمُنِيرِ
ئەی پێغەمبەر جا ئەگەر باوەڕیان پێ نەکردیت وبەدرۆیان زانیت ھیچ خەفەت مەخۆ چونکە ئەوە خوی نەگریسی بێباوەڕانە، چونکە پێش تۆیش پێغەمبەرانێکی زۆریان بەدرۆزانی وباوەڕیان پێ نەکردن، کە بەکۆمەڵێک بەڵگە ونیشانەی ئاشکرا وپەڕاوی پڕ لەحیکمەت وئامۆژگاری وڕێنمونی ویاسا وڕێسای جوان ھاتن بۆ لایان.
تفسیرهای عربی:
كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۗ وَإِنَّمَا تُوَفَّوۡنَ أُجُورَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۖ فَمَن زُحۡزِحَ عَنِ ٱلنَّارِ وَأُدۡخِلَ ٱلۡجَنَّةَ فَقَدۡ فَازَۗ وَمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا مَتَٰعُ ٱلۡغُرُورِ
ھەموو کەسێک ھەرچی و ھەرچۆنێک بێت ھەر دەبێت تامی مردن بچەژێت، بۆیە با ھیچ کەس بەم دونیایە ھەڵنەخەڵەتێت وفریوی نەدات، وە لەڕۆژی دواییشدا پاداشتی ھەمو کار وکردەوەکانتان بە تەواوی وبەبێ کەم وکورتی وەردەگرنەوە، جا ھەرکەسێک خوای گەورە دووری خستنەوە لەئاگر وخستیە بەھەشتەوە، ئەوە بێگومان ئەوە سەرکەوتووە وئەو خێرە گەورەیەی کە ئومێدی بوو وەری گرت، وە ڕزگاری بوو لەو شەڕ وخراپەیەی کە لێی دەترسا، وە بێگومان ژیانی دونیاش تەنھا خۆشی ولەزەتێکی کاتیە ودوایی دێت، وە تەنھا کەسی فریودراویش پێیەوە پەیوەست دەبێت.
تفسیرهای عربی:
۞ لَتُبۡلَوُنَّ فِيٓ أَمۡوَٰلِكُمۡ وَأَنفُسِكُمۡ وَلَتَسۡمَعُنَّ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَمِنَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُوٓاْ أَذٗى كَثِيرٗاۚ وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَٰلِكَ مِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ
سوێند بەخوا ئەی باوەڕداران ئێوە لەماڵ وسامان وداراییتان تاقی دەکرێنەوە، بەوەی ئایا ئەو مافانەی کەواجبە تێیدا بەجێی دەھێنن (لە زەکات ولەسەدەقە ولەبەخشین لەڕێگای خوا) وە تاقی دەکرێنەوە بەو بەڵا وموسیبەتانەی کە دووچاری ماڵ وسامانتان دەبێت، وە تاقیش دەکرێنەوە بەگیانی خۆتان بەوەی ئایا ھەڵدەسن بەو داواکاریانەی کە شەریعەتی ئیسلام واجبی کردووە لەسەرتان، وە بەو بەڵا وموسیبەتانەیش کە دووچاری گیانتان دەبێت، وە زۆر قسەی ناخۆش ونابەجێیش دەبیستن لەوانەی کەپێش خۆتان نامە وکتێبیان بۆ ھاتووە، وە لەوانەیشەوە کە ھاوبەشیان بۆ خوا بڕیار داوە، بەوەی تانە وتەشەری زۆر لەخۆتان ولە ئاینەکەشتان دەدەن، جا ئەگەر ئێوە ئارام بگرن لەبەرامبەر ئەو ناخۆشی وناڕەحەتیانەی کە تووشتان دەبێت، وە لەخوای گەورەش بترسن بەوەی ھەرچی فەرمانی پێکردوون جێ بەجێی بکەن وئەوەیشی ڕێگری لێکردوون لێی دوور بکەونەوە، بێگومان ئەمانە کۆمەڵە کارێکن لەکەسی مەرد وجوامێر دەوەشێنەوە، وە پێشبڕکێ کاران پێشبڕکێی لەسەر دەکەن.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• من سوء فعال اليهود وقبيح أخلاقهم اعتداؤهم على أنبياء الله بالتكذيب والقتل.
یەکێک لە کارە نەگریس وخووە خراپەکانی جولەکە ئەوەیە دژایەتی سەرجەم پێغەمبەرانیان کردووە بە باوەڕ پێ نەکردن وکوشتنیان.
• كل فوز في الدنيا فهو ناقص، وإنما الفوز التام في الآخرة، بالنجاة من النار ودخول الجنة.
ھەموو سەرکەوتنەکانی دونیا سەرکەوتنی کاتی وناتەواون، بەڵکو سەرکەوتنی تەواو سەرکەوتنی دواڕۆژە، ئەویش بەڕزگار بوون لەئاگر و چوونە بەھەشتەوە.
• من أنواع الابتلاء الأذى الذي ينال المؤمنين في دينهم وأنفسهم من قِبَل أهل الكتاب والمشركين، والواجب حينئذ الصبر وتقوى الله تعالى.
یەکێک لەو تاقیکردنەوانەی کە دووچاری باوەڕداران دەبێت لە ئاین وگیانیان، ئەو تاقیکردنەوانەیە کە لەلایەن خاوەن نامەکان وبێباوەڕە ھاوەڵ بڕیاردەرەکانەوە ڕوو بەڕوویان دەبێتەوە، بۆیە پێویستە باوەڕدار لە بەرامبەریاندا ئارامگر بێت و لەخوا بترسێت.
وَإِذۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِيثَٰقَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ لَتُبَيِّنُنَّهُۥ لِلنَّاسِ وَلَا تَكۡتُمُونَهُۥ فَنَبَذُوهُ وَرَآءَ ظُهُورِهِمۡ وَٱشۡتَرَوۡاْ بِهِۦ ثَمَنٗا قَلِيلٗاۖ فَبِئۡسَ مَا يَشۡتَرُونَ
ئەی پێغەمبەر ئەو کاتە وەبیر خۆت بھێنەرەوە کە خوای گەورە پەیمان وبەڵێنی گەورەی لە زانایانی ئەھلی کتاب لە جولەکە ووگاورەکان وەرگرت، ئەو کتێبەکانی خوای گەورە بۆ خەڵکی ڕوون بکەنەوە، وە ئەو ڕێنمونی وھیدایەتەی کە تێیدا ھاتووە لەگەڵ ئەو موژدەیەشی کە باس لە ھاتنی پێغەمبەر موحەمەد (صلی اللە علیە وسلم) دەکات ھیچی لێ نەشارنەوە، کەچی ھیچ وەفایان نەکرد بە بەڵێنەکەوە و پەیمانەکەیان شکاند، وە ھیچ ئاوڕیشیان لێ نەدایەوە، ئەو ھەق وڕاستیەی کە خوای گەورە بۆی ناردبوون شاردیانەوە، وە لەبری ئەوە بەتاڵ وناھەقیان ئاشکرا کرد، وە پەیمان و بەڵێنەکەی خوایان بە بڕێکی کەم لەماڵی دونیا گۆڕیەوە، وەک پلە وپایە وناوبانگ وماڵ وسامان کە بەدەستیان ھێنا، ئای چەند خراپ بوو ئەو سەودا وکڕین وپارەی کە لەبری پەیمانەکەی خوا بەدەستیان ھێنا.
تفسیرهای عربی:
لَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡرَحُونَ بِمَآ أَتَواْ وَّيُحِبُّونَ أَن يُحۡمَدُواْ بِمَا لَمۡ يَفۡعَلُواْ فَلَا تَحۡسَبَنَّهُم بِمَفَازَةٖ مِّنَ ٱلۡعَذَابِۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
ئەی پێغەمبەر واگومان نەبەیت ئەوانەی کەدڵخۆش بوون بەکارە قەڵب وقۆڕ وخراپەکانیان، وە پێیان خۆشە کە خەڵکی مەدح وسەنایان بکەن لەسەر خێر وچاکەیەک کە ئەنجامیان نەداوە، وا گومان نەبەیت کە ڕزگاریان دەبێت لە سزا وسەلامەت دەبن، بەڵکو شوێن وجێگایان ئاگری دۆزەخە، وە سزای سەختیشی تێدا دەچەژن.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ لَأٓيَٰتٖ لِّأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ
بێگومان لە دروستکردنی ئاسمانەکان وزەوی، کە پێشتر نمونەیان نەبووە، وە لە ھاتنی شەو وڕۆژ بەدوایی یەک و جیاوازی درێژی وکوورتیان بەڵگە ونیشانە گەلێکی ڕوون وئاشکرا ھەن بۆ کەسانێک خاوەن عەقڵ وژیریەکی سەلیمن، کە ڕێگایان نیشان بدات بەرەو دروستکەری ڕاستەقینەی گەردوون کە تەنھا ھەر ئەو شایستەی پەرستنە.
تفسیرهای عربی:
ٱلَّذِينَ يَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ قِيَٰمٗا وَقُعُودٗا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمۡ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ رَبَّنَا مَا خَلَقۡتَ هَٰذَا بَٰطِلٗا سُبۡحَٰنَكَ فَقِنَا عَذَابَ ٱلنَّارِ
ئەو کەسانە ئەوانەن کە بە ھەموو شێوەیەک ولەھەموو حاڵەتێکدا زیکر ویادی خوا دەکەن، لەکاتێکدا بەپێوەن یان دانیشتوون، یان پاڵکەوتون، وە بیر لە دروستکردنی ئاسمانەکان وزەوی دەکەنەوە، وە دەڵێن: ئەی پەروەردگار بەڕاستی ئەم ھەموو دروستکراوە گەورانەت بەبێ ھوودە دروست نەکردووە، پاک وبێگەردی بۆ تۆ کە کارێکی وا بکەیت، دەی کەوابێت لەسزای ئاگری دۆزەخ بمانپارێزە، بەوەی یارمەتیمان بدە کە کار وکردەوەی چاکە بکەین، وە لەخراپە وخراپەکاری بەدوور بین.
تفسیرهای عربی:
رَبَّنَآ إِنَّكَ مَن تُدۡخِلِ ٱلنَّارَ فَقَدۡ أَخۡزَيۡتَهُۥۖ وَمَا لِلظَّٰلِمِينَ مِنۡ أَنصَارٖ
ئەی پەروەردگارمان تۆ ھەر کەسێک لەدروستکراوەکانت بخەیتە ناو ئاگری دۆزەخەوە بێگومان ئەوە سوک وڕسوات کردووە، وە لەڕۆژی دواییدا ستەمکاران ھیچ یارمەتیدەر وپشتیوانێکیان نیە کە بتوانێت ڕێگری سزا وتۆڵەی خوایان لێ بکات.
تفسیرهای عربی:
رَّبَّنَآ إِنَّنَا سَمِعۡنَا مُنَادِيٗا يُنَادِي لِلۡإِيمَٰنِ أَنۡ ءَامِنُواْ بِرَبِّكُمۡ فَـَٔامَنَّاۚ رَبَّنَا فَٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرۡ عَنَّا سَيِّـَٔاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ ٱلۡأَبۡرَارِ
ئەی پەروەردگارمان گوێمان لە بانگخوازێک بوو کە بانگەوازی بۆ باوەڕ دەکرد -مەبەست پێی پێغەمبەری خوا موحەمەدە (صلی اللە علیە وسلم)- بانگی دەکرد ودەیووت: باوەڕ بھێنن بەپەروەردگاری تاک وتەنھاتان، ئێمەش باوەڕمان ھێنا بەوەی بانگەوازی بۆ دەکرد، وە شوێن شەریعەت وبەرنامەکەی کەوتین، دەی کەوابێت تۆیش گوناھەکانمان بپۆشە و ڕیسوامان مەکە، وە تاوانە ووردەکانیشمان بسڕەوە و سزامان مەدە لەسەری، وە لەگەڵ پیاوچاکاندا بمانمرێنە، ئەویش بەوەی يارمەتیمان بدەیت کاری خێر وچاکە بکەین ولەگوناە وتاوان بەدوور بین.
تفسیرهای عربی:
رَبَّنَا وَءَاتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَىٰ رُسُلِكَ وَلَا تُخۡزِنَا يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۖ إِنَّكَ لَا تُخۡلِفُ ٱلۡمِيعَادَ
ئەی پەروەردگارمان ئەوەی بەڵێنت پێداوین لەسەر زمانی پێغەمبەرەکانتەوە پێمان ببەخشە، لە ڕێنمونی و سەرکەوتن لە ژیانی دونیا، وە لەڕۆژی دواییشدا بە خستنە ناو ئاگر ڕسوامان مەکە، ئەی پەروەردگارمان بەڕاستی تۆ زۆر بەڕێز وبەخشندەیەت وھیچ کاتێک نەبووە کە بەڵێنەکانی خۆت نەبەیتە سەر.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• من صفات علماء السوء من أهل الكتاب: كتم العلم، واتباع الهوى، والفرح بمدح الناس مع سوء سرائرهم وأفعالهم.
یەکێک لە سیفاتی زانا خراپەکانی جولەكه و گاوەرکان ئەوەیە: ئەو زانست وزانیاریانەی ھەیانبوو دەیانشاردەوە، وە شوێن ھەواو ئارەزووی خۆیان دەکەوتن، وە پێیان خۆشە خەڵکی مەدح وسەنایان بکات، لەگەڵ ئەوەی کار وکردەوە و نھێنیەکانیان زۆر خراپە.
فَٱسۡتَجَابَ لَهُمۡ رَبُّهُمۡ أَنِّي لَآ أُضِيعُ عَمَلَ عَٰمِلٖ مِّنكُم مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰۖ بَعۡضُكُم مِّنۢ بَعۡضٖۖ فَٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ وَأُخۡرِجُواْ مِن دِيَٰرِهِمۡ وَأُوذُواْ فِي سَبِيلِي وَقَٰتَلُواْ وَقُتِلُواْ لَأُكَفِّرَنَّ عَنۡهُمۡ سَيِّـَٔاتِهِمۡ وَلَأُدۡخِلَنَّهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ ثَوَابٗا مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِۚ وَٱللَّهُ عِندَهُۥ حُسۡنُ ٱلثَّوَابِ
پەروەردگاریان نزاکەیانی گیرا کرد، بەوەی کە پاداشتی کاروکردەوەکانیان بەزایە ناچێت کەم بێت یان زۆر، جا ئەو کەسەی کردەوە باشەکان دەکات نێر بن یان مێ، ھەندێکتان لە ھەندێکی ترتانن، پیاو لە ژنە و ژنیش لە پیاوە، بۆ نێرەکان پاداشت زیاد ناکرێت وە لە مێیەکانیش کەم ناکرێتەوە، جا ئەوانەی لە ڕێگای خوادا کۆچیان کرد، وە بێباوەڕان لەماڵ وجێگا وڕێگای خۆیان دەریان کردن، وە تووشی ناڕەحەتی وئازاریان کردن لەبەر ئەوەی ئەوان گوێڕایەڵی پەروەردگاریان بوون، ئەو باوەڕدارانە لەڕێگای خوای گەورە لەگەڵ بێباوەڕاندا دەجەنگن، وە ئەوانیش لەگەڵ ئەماندا دەجەنگن مەبەستی باوەڕدارانیش لەمەدا خوا لەخۆ ڕازی کردن وبەرزکردنەوەی ووشەی اللە یە، خوای گەورە دەفەرموێت من لە گوناھەکانیان خۆش دەبم لەڕۆژی دواییدا، وە چاوپۆشیان لێدەکەم، وە دەیانخەمە ئەو بەھەشتانەی کە ڕووبارەکان بەژێر تەلار وکۆشکەکانیدا دەڕۆن، ئەم پاداشتە لەلایەن خوای گەورەوەیە، ئەو پاداشتی زۆر چاکی لایە کە ھاوشێوەی نیە.
تفسیرهای عربی:
لَٰكِنِ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ رَبَّهُمۡ لَهُمۡ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا نُزُلٗا مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِۗ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ خَيۡرٞ لِّلۡأَبۡرَارِ
بەڵام ئەوانەی کە لەخوا دەترسن، بە بەجێھێنانی فەرمانەکانی و دوور کەوتنەوە لەڕێگریەکانی، پاداشتیان بەھەشتانێکە کە ڕووبارەکان بەژێر کۆشک وتەلارەکانیاندا گوزەر دەکەن، وە بەھەمیشەیی تێیدا دەمێننەوە، پاداشتێکە خوای گەورە بۆی ئامادە کردوون، ئەوەی ئەو ئامادەی کردووە بۆ بەندە چاکەکانی باشتر و خاسترە لەو خۆشی وڕابواردنانەی کە بێباوەڕان لە دونیادا تام وچێژی لێ دەبینن.
تفسیرهای عربی:
وَإِنَّ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ لَمَن يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُمۡ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِمۡ خَٰشِعِينَ لِلَّهِ لَا يَشۡتَرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ ثَمَنٗا قَلِيلًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
خاوەن نامەکان ھەموویان وەک یەک نین، ھەیانە باوەڕیان به خوا وبەوەش ھەیە کە لەھەق وڕاستی وڕێنمونی وھیدایەت بۆ ئێوە دابەزیووە، وە باوەڕیشیان بەوە ھەیە لە کتێبەکانی خۆیاندا بۆیان دابەزیووە، وە ھیچ جیاوازی ناکەن لە نێوان پێغەمبەرەکاندا، ملکەچ وگەردنگیری خوای گەورەن، بە ئومێدی ئەوەی کە خوای گەورە لەنازو نیعمەتی خۆیانی پێ بدات، بەڵگە ونیشانە و ئایەتەکانی خوا ناگۆڕنەوە بە پارەیەکی کەمی دونیا، ئەوانەی خاوەنی ئەم سیفەتانەن پاداشتی گەورەیان لای خوا بۆ ھەیە، بێگومان خوای گەورە خێرایە لە حیساب ولێپرسینەوەی کاروکردەوی بەندەکانی، وە خێرایە لە پاداشت دانەوەشیان.
تفسیرهای عربی:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱصۡبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
ئەی ئەوانەی باوەڕتان بەخوا ھێناوە وشوێن پێغەمبەرەکەی کەوتون، لەسەر ئەو داواکاریانەی خوای گەورە لێی کردوون ئارام بگرن وجێ بەجێیان بکەن، وە ئارام بگرن لەسەر ئەو بەڵا وناخۆشی وناڕەحەتیانەی کە لە دونیادا دێتە ڕێگاتان، وە لە ئارام گرتندا پێشەنگ بن وسەر بکەون بەسەر بێباوەڕاندا، نەوەک ئەوان لەئێوە ئارامگرتر بن، وە ھەمیشە ئامادەی جیھاد وتێکۆشان بن لە پێناو خوادا، وە لەو بترسن بە بەجێھێنانی فەرمانەکانی و دوور کەوتنەوە لەڕێگریەکانی، تاوەکو بەڵکو بگەن بەداوا ومەبەستەکانی خۆتان کە سەلامەت بوونە لە ئاگری دۆزەخ و چوونە بەھەشتی ھەتا ھەتایی.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• الأذى الذي ينال المؤمن في سبيل الله فيضطره إلى الهجرة والخروج والجهاد من أعظم أسباب تكفير الذنوب ومضاعفة الأجور.
ئەو ناخۆشی وناڕەحەتیانەی کە تووشی باوەڕدار دەبێت لەپێناو خوای گەورەدا، ناچاری دەکات کە کۆچ و جیھاد وتێکۆشان بکات، کە گەورەترین ھۆکاری سڕینەوەی گوناھو تاوان و زیادکردنی چەند قاتی پاداشتەکانە.
• ليست العبرة بما قد ينعم به الكافر في الدنيا من المال والمتاع وإن عظم؛ لأن الدنيا زائلة، وإنما العبرة بحقيقة مصيره في الآخرة في دار الخلود.
پەند وعیبرەت بەوە نیە بێباوەڕ لەدونیادا تا چەندێک خۆشگوزەرانە لە بوونی ماڵ وسامان وخۆشیەکانی دونیا ھەرچەند زۆر و گەورەیش بن، چونکە ژیانی دونیا ھەر کۆتایی دێت، بەڵکو پەند وعیبرەت بەو چارەنوس و سەرەنجامەیە کە لەژیانی ھەتا ھەتایی ڕۆژی دواییشدا بەدەستی دەھێنیت.
• من أهل الكتاب من يشهدون بالحق الذي في كتبهم، فيؤمنون بما أنزل إليهم وبما أنزل على المؤمنين، فهؤلاء لهم أجرهم مرتين.
له خاوەن نامەکان ھەن شایەتی دەدەن بەو ھەقەی له نامەكانیاندا هاتووه، وه باوەڕیان بەوە ھەیە دابەزیوە بۆ خۆیان وە باوەڕیشیان ھەیە بەوەی دابەزیووە بۆ باوەڕدارانی ئەھلی ئیسلام، ئا ئەوانە دووجار پاداشتیان بۆ ھەیە.
ترجمهٔ معانی قرآن کریم - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - لیست ترجمه ها
الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.