ترجمهٔ معانی قرآن کریم - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - لیست ترجمه ها


ترجمهٔ معانی سوره: سوره مريم   آیه:

Марям сураси

از اهداف این سوره:
إبطال عقيدة نسبة الولد لله من المشركين والنصارى، وبيان سعة رحمة الله بعباده.
Мушриклар ва насронийларнинг Аллоҳнинг боласи бор, деган эътиқодларини пучга чиқариш ва Аллоҳ Ўз бандаларига нақадар меҳрибон эканини баён қилиш.

كٓهيعٓصٓ
Бу каби ҳарфлар ҳақида "Бақара" сурасининг бошланишида айтиб ўтдик.
تفسیرهای عربی:
ذِكۡرُ رَحۡمَتِ رَبِّكَ عَبۡدَهُۥ زَكَرِيَّآ
Бу оятлар Парвардигорингизнинг Ўз бандаси Закариё алайҳиссаломга нисбатан раҳмати, марҳамати ҳақида сўзлайди. Ибрат олишингиз учун уни сизга қисса қилиб берамиз.
تفسیرهای عربی:
إِذۡ نَادَىٰ رَبَّهُۥ نِدَآءً خَفِيّٗا
Эсланг! Ўшанда у Парвардигорига махфий тарзда дуо қилганди. Чунки хуфёна дуонинг ижобат бўлиш эҳтимоли кўпроқ.
تفسیرهای عربی:
قَالَ رَبِّ إِنِّي وَهَنَ ٱلۡعَظۡمُ مِنِّي وَٱشۡتَعَلَ ٱلرَّأۡسُ شَيۡبٗا وَلَمۡ أَكُنۢ بِدُعَآئِكَ رَبِّ شَقِيّٗا
Деди: "Парвардигорим, суякларим заифлашди, бошимдаги сочларимнинг оқи кўпайди. Сенга дуо қилиб, ҳеч қачон ноумид бўлган эмасман. Ҳар доим дуоларимни ижобат қилгансан".
تفسیرهای عربی:
وَإِنِّي خِفۡتُ ٱلۡمَوَٰلِيَ مِن وَرَآءِي وَكَانَتِ ٱمۡرَأَتِي عَاقِرٗا فَهَبۡ لِي مِن لَّدُنكَ وَلِيّٗا
"Мендан кейин қариндошларим дунёга берилиб, дин ҳақини адо этмасликларидан хавотирдаман. Хотиним эса туғмас бўлиб қолган. Шунинг учун Ўзинг Ўз даргоҳингдан менга ёрдам берадиган бир фарзанд ато эт".
تفسیرهای عربی:
يَرِثُنِي وَيَرِثُ مِنۡ ءَالِ يَعۡقُوبَۖ وَٱجۡعَلۡهُ رَبِّ رَضِيّٗا
Фарзандки, Пайғамбарликни мендан ва Яъқуб алайҳиссалом оиласидан мерос оладиган бўлсин. Парвардигорим уни ўз динида ҳам, хулқида ҳам, илмида ҳам Ўзинг рози бўладиган одам қилгин.
تفسیرهای عربی:
يَٰزَكَرِيَّآ إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَٰمٍ ٱسۡمُهُۥ يَحۡيَىٰ لَمۡ نَجۡعَل لَّهُۥ مِن قَبۡلُ سَمِيّٗا
Аллоҳ унинг дуосини ижобат қилиб, шундай нидо қилди: "Эй Закариё, сенга хушхабар бор. Дуойингни ижобат қилдик ва сенга Яҳё исмли бир ўғил бердик. Ундан олдин ҳеч кимга бу номни берган эмасмиз".
تفسیرهای عربی:
قَالَ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَٰمٞ وَكَانَتِ ٱمۡرَأَتِي عَاقِرٗا وَقَدۡ بَلَغۡتُ مِنَ ٱلۡكِبَرِ عِتِيّٗا
Закариё Аллоҳнинг қудратидан ҳайратланиб деди: "Аёлим туғмас бўлса, ўзим эса қариб, илигимдан қувват кетиб, гўрга яқинлашиб қолган бўлсам, қандай қилиб мендан фарзанд туғилсин?"
تفسیرهای عربی:
قَالَ كَذَٰلِكَ قَالَ رَبُّكَ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٞ وَقَدۡ خَلَقۡتُكَ مِن قَبۡلُ وَلَمۡ تَكُ شَيۡـٔٗا
Фаришта деди: "Худди шундай. Аёлинг туғмас, ўзинг эса қариб-қуриб, иликларингдан мадор кетиб, гўрга яқинлашиб қолгансан. Лекин Парвардигоринг дедики, туғмас она ва қари отадан фарзандни дунёга келтириш Мен учун осон. Эй Закариё, олдин сенинг ўзингни ҳеч нарса эмас пайтингда яратганман-ку".
تفسیرهای عربی:
قَالَ رَبِّ ٱجۡعَل لِّيٓ ءَايَةٗۖ قَالَ ءَايَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ ٱلنَّاسَ ثَلَٰثَ لَيَالٖ سَوِيّٗا
Закариё алайҳиссалом деди: "Парвардигорим, менга фаришталар олиб келган хушхабарнинг рўёбга чиқишига далолат қиладиган бир белги бер". Аллоҳ деди: "Белгинг касал бўлмай, соппа-соғ бўла туриб, уч кунгача одамларга гапира олмаслигингдир".
تفسیرهای عربی:
فَخَرَجَ عَلَىٰ قَوۡمِهِۦ مِنَ ٱلۡمِحۡرَابِ فَأَوۡحَىٰٓ إِلَيۡهِمۡ أَن سَبِّحُواْ بُكۡرَةٗ وَعَشِيّٗا
Шундан сўнг Закариё намоз ўқиётган жойидан қавмининг олдига чиқиб, уларга гапиролмай, кеча-ю кундуз Аллоҳга тасбеҳ айтинглар, деган ишорани қилди.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• الضعف والعجز من أحب وسائل التوسل إلى الله؛ لأنه يدل على التَّبَرُّؤِ من الحول والقوة، وتعلق القلب بحول الله وقوته.
Аллоҳга юкунишнинг энг ёқимли воситаларидан бири ожизу нотавонликдир. Зеро, ўзининг ҳеч қанақа куч-қуввати йўқлигини ҳис этган қалб Аллоҳнинг куч-қудратига боғланиб қолади.

• يستحب للمرء أن يذكر في دعائه نعم الله تعالى عليه، وما يليق بالخضوع.
Одам дуо қилаётган пайтда Аллоҳ таолонинг унга ато этган неъматларини ёдга олиши ва ўзини хор тутиб туриши мустаҳабдир.

• الحرص على مصلحة الدين وتقديمها على بقية المصالح.
Оятлар бизга дин манфаатини кўзлашга ҳарис бўлишни ва уни бошқа манфаатлардан устун қўйишни уқтиряпти.

• تستحب الأسماء ذات المعاني الطيبة.
Чақалоққа яхши маъноларни англатадиган ном қўйиш мустаҳаб.

يَٰيَحۡيَىٰ خُذِ ٱلۡكِتَٰبَ بِقُوَّةٖۖ وَءَاتَيۡنَٰهُ ٱلۡحُكۡمَ صَبِيّٗا
Ундан Яҳё туғилди. У гап уқадиган ёшга етгач, Биз унга: "Эй Яҳё, Тавротни маҳкам ушла", дедик. Унга гўдаклик чоғидаёқ тушуниш, билиш, ҳаракат қилиш, қатъиятли бўлиш неъматини ато этдик.
تفسیرهای عربی:
وَحَنَانٗا مِّن لَّدُنَّا وَزَكَوٰةٗۖ وَكَانَ تَقِيّٗا
Унга Ўз томонимиздан бир раҳмат ато этдик ва уни гуноҳлардан покладик. У Аллоҳнинг буйруқларини бажарадиган, тақиқларидан тийиладиган тақводор бўлди.
تفسیرهای عربی:
وَبَرَّۢا بِوَٰلِدَيۡهِ وَلَمۡ يَكُن جَبَّارًا عَصِيّٗا
У ота-онасига меҳрибон, ғамхўр, мулойим эди. У Парвардигорига итоат этишдан ҳам, ота-онасига итоат этишдан ҳам бўйин товлайдиган мутакаббир эмас эди. Парвардигорига ҳам, ота-онасига ҳам итоатсизлик қилмас эди.
تفسیرهای عربی:
وَسَلَٰمٌ عَلَيۡهِ يَوۡمَ وُلِدَ وَيَوۡمَ يَمُوتُ وَيَوۡمَ يُبۡعَثُ حَيّٗا
Унга туғилган кунида ҳам, вафот этиб, бу ҳаётдан чиқиб кетадиган кунида ҳам, Қиёмат куни қайта тирилганида ҳам салом бўлсин. Мана шу уч ўрин инсон учун энг оғир дамлардир. Шу ўринларда тинч-омон бўлган одам учун бошқа пайтларда ҳеч қандай хавф-хатар бўлмайди.
تفسیرهای عربی:
وَٱذۡكُرۡ فِي ٱلۡكِتَٰبِ مَرۡيَمَ إِذِ ٱنتَبَذَتۡ مِنۡ أَهۡلِهَا مَكَانٗا شَرۡقِيّٗا
Эй Пайғамбар, ўзингизга нозил қилинган Қуръонда Марям алайҳассаломнинг ўз аҳли-оиласидан четга чиқиб, шарқий томонда ёлғизланиб қолганини эсланг.
تفسیرهای عربی:
فَٱتَّخَذَتۡ مِن دُونِهِمۡ حِجَابٗا فَأَرۡسَلۡنَآ إِلَيۡهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرٗا سَوِيّٗا
У Парвардигорига ибодат қилаётганини ҳеч ким кўрмаслиги учун қавмидан беркиниб олди. Шунда Биз унга Жаброил алайҳиссаломни юбордик. Жаброил алайҳиссалом унга росмана одам суратида кўринди. Шунда Марям алайҳассалом, бирон ёмонлик қилмаса эди, деган ўйда қўрқиб кетди.
تفسیرهای عربی:
قَالَتۡ إِنِّيٓ أَعُوذُ بِٱلرَّحۡمَٰنِ مِنكَ إِن كُنتَ تَقِيّٗا
Фариштанинг ўзи сари одам суратида яқинлашиб келаётганини кўргач: "Мен Раҳмондан сендан паноҳ беришини сўрайман. Агар тақводор бўлсанг, Аллоҳдан қўрқсанг, менга ёмонлик қилма", деди.
تفسیرهای عربی:
قَالَ إِنَّمَآ أَنَا۠ رَسُولُ رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ غُلَٰمٗا زَكِيّٗا
"Мен инсон эмасман, Парвардигоринг тарафидан юборилган бир элчиман. Сенга бир пок бола ато этиш учун келганман", деди Жаброил алайҳиссалом.
تفسیرهای عربی:
قَالَتۡ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَٰمٞ وَلَمۡ يَمۡسَسۡنِي بَشَرٞ وَلَمۡ أَكُ بَغِيّٗا
«Қандай қилиб мендан бола туғилсин, бирон одам менга тегмаган бўлса, ўзим бузуқлик қилмаган бўлсам?!» – деди у.
تفسیرهای عربی:
قَالَ كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٞۖ وَلِنَجۡعَلَهُۥٓ ءَايَةٗ لِّلنَّاسِ وَرَحۡمَةٗ مِّنَّاۚ وَكَانَ أَمۡرٗا مَّقۡضِيّٗا
Жаброил алайҳиссалом деди: "Тўғри. Сенга бирон одам тегмаган. Сен зинокор ҳам эмассан. Лекин Парвардигоринг айтдики, бир болани отасиз яратиш Менга осон. Токи, у бола одамларга Аллоҳнинг қудратини кўрсатиб турадиган бир белги-аломат ҳамда мўминлар учун Биз тарафамиздан юборилган раҳмат бўлсин. Бу иш Лавҳул-Маҳфузга битилган, ҳукми чиқариб қўйилган ишдир".
تفسیرهای عربی:
۞ فَحَمَلَتۡهُ فَٱنتَبَذَتۡ بِهِۦ مَكَانٗا قَصِيّٗا
Фариштанинг нафасидан кейин у ҳомиладор бўлди. Кейин одамлардан узоқ бир жойга кетди.
تفسیرهای عربی:
فَأَجَآءَهَا ٱلۡمَخَاضُ إِلَىٰ جِذۡعِ ٱلنَّخۡلَةِ قَالَتۡ يَٰلَيۡتَنِي مِتُّ قَبۡلَ هَٰذَا وَكُنتُ نَسۡيٗا مَّنسِيّٗا
Тўлғоқ уни қийнаб, бир хурмо дарахтининг шохига осилди ва деди: "Шу кунимдан олдин ўлиб, унутилиб кетган бўлганимда қани эди. Шунда одамлар мен ҳақимда ёмон гумонга бормас эдилар".
تفسیرهای عربی:
فَنَادَىٰهَا مِن تَحۡتِهَآ أَلَّا تَحۡزَنِي قَدۡ جَعَلَ رَبُّكِ تَحۡتَكِ سَرِيّٗا
Шунда Ийсо онасининг оёғи остидан нидо қилди: "Хафа бўлманг, Парвардигорингиз оёғингиз остидан бир ариқни оқизиб қўйди, ундан ичсангиз бўлади".
تفسیرهای عربی:
وَهُزِّيٓ إِلَيۡكِ بِجِذۡعِ ٱلنَّخۡلَةِ تُسَٰقِطۡ عَلَيۡكِ رُطَبٗا جَنِيّٗا
"Хурмо шохини силкитинг, сизга эндигина пишган, яшанг мевани тушириб беради".
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• الصبر على القيام بالتكاليف الشرعية مطلوب.
Шаръий вазифаларни бажариш йўлида сабр қилиш вожиб.

• علو منزلة بر الوالدين ومكانتها عند الله، فالله قرنه بشكره.
Ота-онага яхшилик қилишнинг мақоми Аллоҳнинг ҳузурида жуда баланд. Бу ишни Аллоҳ Ўзига шукр қилиш билан бирга зикр қилди.

• مع كمال قدرة الله في آياته الباهرة التي أظهرها لمريم، إلا أنه جعلها تعمل بالأسباب ليصلها ثمرة النخلة.
Аллоҳ таоло гарчи Ўзининг нақадар етук қудрат соҳиби эканини Марямга намойиш қилган бўлса-да, унинг хурмо мевасига сабаблар орқали эришмоғини истади.

فَكُلِي وَٱشۡرَبِي وَقَرِّي عَيۡنٗاۖ فَإِمَّا تَرَيِنَّ مِنَ ٱلۡبَشَرِ أَحَدٗا فَقُولِيٓ إِنِّي نَذَرۡتُ لِلرَّحۡمَٰنِ صَوۡمٗا فَلَنۡ أُكَلِّمَ ٱلۡيَوۡمَ إِنسِيّٗا
Хурмолардан еб, сувдан ичиб, чақалоғингга хурсанд бўлиб юравер. Хафа бўлма. Бирон одам бола туғилганидан хабар топиб қолса, унга: "Мен Парвардигоримга гапирмасликни назр қилганман, бугун инсон зотига гапирмасман", дегин.
تفسیرهای عربی:
فَأَتَتۡ بِهِۦ قَوۡمَهَا تَحۡمِلُهُۥۖ قَالُواْ يَٰمَرۡيَمُ لَقَدۡ جِئۡتِ شَيۡـٔٗا فَرِيّٗا
Марям ўғлини қавмига олиб келди. Шунда қавми деди: "Эй Марям, сен ҳеч ким қилмаган ўта ғаройиб бир ишни қилдинг-ку! Отасиз бола туғдинг-ку!"
تفسیرهای عربی:
يَٰٓأُخۡتَ هَٰرُونَ مَا كَانَ أَبُوكِ ٱمۡرَأَ سَوۡءٖ وَمَا كَانَتۡ أُمُّكِ بَغِيّٗا
Эй ибодат бобида Ҳорунга ўхшаган аёл, отанг бузуқ эмас эди-ку! Онанг ҳам фоҳиша эмас эди-ку! Сен яхши одамларнинг зурриёти эдинг-ку! Қандай қилиб отасиз бола туғдинг?!
تفسیرهای عربی:
فَأَشَارَتۡ إِلَيۡهِۖ قَالُواْ كَيۡفَ نُكَلِّمُ مَن كَانَ فِي ٱلۡمَهۡدِ صَبِيّٗا
Марям ўзининг ўғли Ийсо алайҳиссаломга ишора қилди. Қавми ажабланиб деди: "Бешикдаги гўдак билан қандай гаплашамиз?"
تفسیرهای عربی:
قَالَ إِنِّي عَبۡدُ ٱللَّهِ ءَاتَىٰنِيَ ٱلۡكِتَٰبَ وَجَعَلَنِي نَبِيّٗا
Ийсо алайҳиссалом деди: "Мен Аллоҳнинг бандасиман. Аллоҳ менга Инжилни берди ва мени Пайғамбар қилди".
تفسیرهای عربی:
وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيۡنَ مَا كُنتُ وَأَوۡصَٰنِي بِٱلصَّلَوٰةِ وَٱلزَّكَوٰةِ مَا دُمۡتُ حَيّٗا
"Мени қаерда бўлсам ҳам бандаларга кўп фойдаси тегадиган одам қилди ва менга бутун ҳаётим мобайнида намоз ва закотни адо этиб юришимни амр этди".
تفسیرهای عربی:
وَبَرَّۢا بِوَٰلِدَتِي وَلَمۡ يَجۡعَلۡنِي جَبَّارٗا شَقِيّٗا
"Мени волидамга меҳрибон қилди ва мени Парвардигоримга итоат этишдан бош тортадиган мутакаббир ҳам, гуноҳ қиладиган осий ҳам қилмади".
تفسیرهای عربی:
وَٱلسَّلَٰمُ عَلَيَّ يَوۡمَ وُلِدتُّ وَيَوۡمَ أَمُوتُ وَيَوۡمَ أُبۡعَثُ حَيّٗا
"Менга туғилган кунимда ҳам, ўладиган кунимда ҳам, қайта тириладиган кунимда ҳам шайтон ва унинг ҳамтовоқларидан тинчлик-омонлик бўлур. Бу уч ўринда шайтон мени йўлдан оздира олмас".
تفسیرهای عربی:
ذَٰلِكَ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَۖ قَوۡلَ ٱلۡحَقِّ ٱلَّذِي فِيهِ يَمۡتَرُونَ
Мана шу сифатларга эга бўлган инсон Ийсо ибн Марямдир. Бу гап ҳақ гапдир. У шак-шубҳага борадиган адашганларнинг гапи эмас.
تفسیرهای عربی:
مَا كَانَ لِلَّهِ أَن يَتَّخِذَ مِن وَلَدٖۖ سُبۡحَٰنَهُۥٓۚ إِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ
Бола тутиш Аллоҳ шаънига лойиқ иш эмас. Аллоҳ бундай нуқсондан Покдир. У бир ишни истаса, биргина "бўл", деса, кифоя. У иш ўша заҳоти бўлади. Шу қадар улуғ Зотнинг боладан Пок бўлиши тайин.
تفسیرهای عربی:
وَإِنَّ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمۡ فَٱعۡبُدُوهُۚ هَٰذَا صِرَٰطٞ مُّسۡتَقِيمٞ
Аллоҳ менинг Парвардигорим ва сизларнинг Парвардигорингиздир. Бас, ёлғиз Унгагина қуллик қилингиз! Мана шу Аллоҳ ризосига олиб борадиган тўғри йўлдир.
تفسیرهای عربی:
فَٱخۡتَلَفَ ٱلۡأَحۡزَابُ مِنۢ بَيۡنِهِمۡۖ فَوَيۡلٞ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن مَّشۡهَدِ يَوۡمٍ عَظِيمٍ
Талашиб-тортишадиганлар Ийсо алайҳиссалом хусусида ихтилофга бордилар ва бир неча фирқаларга ажралдилар. Бир гуруҳ иймон келтириб, унинг пайғамбар эканини тан олди. Бошқа бир гуруҳ эса, масалан, яҳудийлар унга куфр келтирдилар. Айрим гуруҳлар ҳадларидан ошиб, уни Худо дейишгача бордилар. Яна баъзилар уни Аллоҳнинг ўғли, дейишди. Аллоҳ бундай нуқсонлардан Покдир. Бас, кофир бўлган кимсаларга улуғ қиёмат кунига гувоҳ-ҳозир бўлиб, амалларига яраша жазо оладиган пайтларида ҳалокат бўлгай.
تفسیرهای عربی:
أَسۡمِعۡ بِهِمۡ وَأَبۡصِرۡ يَوۡمَ يَأۡتُونَنَا لَٰكِنِ ٱلظَّٰلِمُونَ ٱلۡيَوۡمَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ
Ҳали улар жуда аниқ эшитадиган, кўрадиган бўлиб қоладилар. У пайтда эшитишларидан ҳам, кўришларидан ҳам фойда бўлмайди. Лекин золимлар бу дунё ҳаётида тўғри йўлдан озганлардир, очиқ залолатдадирлар. Охират учун тайёргарлик қилмайдилар. Ғафлатда қолиб, зулм қилиб турган бир пайтларида тўсатдан ўлим топадилар.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• في أمر مريم بالسكوت عن الكلام دليل على فضيلة الصمت في بعض المواطن .
Марям алайҳассаломнинг ишидаги гапирмасликдан кўринадики, айрим ўринларда жим туриш фазилатдир.

• نذر الصمت كان جائزًا في شرع من قبلنا، أما في شرعنا فقد دلت السنة على منعه.
Жим туришни назр қилиш биздан олдинги шариатларда жоиз бўлган. Шариатимизда эса бу иш ман қилинган.

• أن ما أخبر به القرآن عن كيفية خلق عيسى هو الحق القاطع الذي لا شك فيه، وكل ما عداه من تقولات باطل لا يليق بالرسل.
Ийсо алайҳиссаломнинг яратилиши ҳақидаги Қуръонда келган хабар заррача шубҳа аралашмаган ҳақиқатдир. Ундан бошқа маълумотлар пайғамбарлар шаънига тўғри келмайдиган тўқималардир.

• في الدنيا يكون الكافر أصم وأعمى عن الحق، ولكنه سيبصر ويسمع في الآخرة إذا رأى العذاب، ولن ينفعه ذلك.
Кофир бу дунёда ҳақни кўрмайди, эшитмайди. Охиратда азобни кўрганда эса роса кўрадиган ва эшитадиган бўлиб қолади. Лекин у пайтда кўришидан ҳам, эшитишидан ҳам фойда бўлмайди.

وَأَنذِرۡهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡحَسۡرَةِ إِذۡ قُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ وَهُمۡ فِي غَفۡلَةٖ وَهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ
Эй Пайғамбар, одамларни гуноҳкор гуноҳи учун, савоб ишларни қилган одам эса кўпроқ қилмагани учун надомат чекадиган кундан огоҳлантиринг. У пайтда амал саҳифалари ёпилиб бўлади. Ҳисоб-китоб битади. Ҳар бир одам экканини ўради. Бугун эса улар мана шу дунё ҳаётида ғафлатда қоляптилар, эътиборсизлик қиляптилар, Қиёмат кунига ишонмаяптилар.
تفسیرهای عربی:
إِنَّا نَحۡنُ نَرِثُ ٱلۡأَرۡضَ وَمَنۡ عَلَيۡهَا وَإِلَيۡنَا يُرۡجَعُونَ
Ҳамма халойиқ нобуд бўлганидан кейин ер ва ундаги кимсалар Бизга қолади. Чунки ҳаммаси ўлади. Фақат Биз қолурмиз. Ҳаммасининг эгаси Биз бўламиз. Уларни Биз тасарруф қиламиз. Қиёмат кунида ҳисоб бериш ҳамда жазо ёки мукофотини олиш учун ҳаммалари ёлғиз Бизнинг ёнимизга қайтурлар.
تفسیرهای عربی:
وَٱذۡكُرۡ فِي ٱلۡكِتَٰبِ إِبۡرَٰهِيمَۚ إِنَّهُۥ كَانَ صِدِّيقٗا نَّبِيًّا
Эй Пайғамбар, ўзингизга нозил қилинган Қуръондаги Иброҳим алайҳиссалом қиссасини эсланг. У Аллоҳнинг оятларини тасдиқлайдиган жуда ростгўй ва Аллоҳ тарафидан юборилган бир пайғамбар эди.
تفسیرهای عربی:
إِذۡ قَالَ لِأَبِيهِ يَٰٓأَبَتِ لِمَ تَعۡبُدُ مَا لَا يَسۡمَعُ وَلَا يُبۡصِرُ وَلَا يُغۡنِي عَنكَ شَيۡـٔٗا
Ўшанда у отасига деди: "Эй ота, нима учун дуойингизни эшитмайдиган, ибодатингизни кўрмайдиган, сиздан бирон зарарни кетказа олмайдиган ва сизга бирон фойда ҳам етказа олмайдиган бутга ибодат қиласиз?"
تفسیرهای عربی:
يَٰٓأَبَتِ إِنِّي قَدۡ جَآءَنِي مِنَ ٱلۡعِلۡمِ مَا لَمۡ يَأۡتِكَ فَٱتَّبِعۡنِيٓ أَهۡدِكَ صِرَٰطٗا سَوِيّٗا
Эй отажон, сизга келмаган илм ваҳий орқали менга келди. Бас, менга эргашинг, мен сизни тўғри йўлга бошлайман.
تفسیرهای عربی:
يَٰٓأَبَتِ لَا تَعۡبُدِ ٱلشَّيۡطَٰنَۖ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ كَانَ لِلرَّحۡمَٰنِ عَصِيّٗا
Эй отажон, зинҳор шайтонга итоат этиб, унга ибодат қилиб қўйманг! Шайтон Раҳмонга осийлик қилганди. Унга Одамга сажда қилишни буюрганида бош тортиб, сажда қилмаганди.
تفسیرهای عربی:
يَٰٓأَبَتِ إِنِّيٓ أَخَافُ أَن يَمَسَّكَ عَذَابٞ مِّنَ ٱلرَّحۡمَٰنِ فَتَكُونَ لِلشَّيۡطَٰنِ وَلِيّٗا
Эй отажон, кофирлигингдан воз кечмасанг, сенга Раҳмон томонидан азоб етиб, шайтонга дўст бўлганинг учун азобланишинг ҳамда унга яқин шерик бўлиб қолишингдан қўрқаман.
تفسیرهای عربی:
قَالَ أَرَاغِبٌ أَنتَ عَنۡ ءَالِهَتِي يَٰٓإِبۡرَٰهِيمُۖ لَئِن لَّمۡ تَنتَهِ لَأَرۡجُمَنَّكَۖ وَٱهۡجُرۡنِي مَلِيّٗا
Озар ўғли Иброҳим алайҳиссаломга деди: "Эй Иброҳим, ҳали сен мен ибодат қилаётган бутлардан юз ўгирадиган бўлиб қолдингми?! Бутларимни ҳақоратлашдан тўхтамасанг, сени тошбўрон қиламан! Кўзимдан йўқол! Менга гапирма! Ёнимга ҳам келма!
تفسیرهای عربی:
قَالَ سَلَٰمٌ عَلَيۡكَۖ سَأَسۡتَغۡفِرُ لَكَ رَبِّيٓۖ إِنَّهُۥ كَانَ بِي حَفِيّٗا
Иброҳим алайҳиссалом отасига деди: "Омон бўлинг. Сизга ёмонлик ҳоҳламайман. Парвардигоримдан сизни мағфират қилишини сўрайман. Шубҳасиз, У Зот менга жуда Меҳрибондир".
تفسیرهای عربی:
وَأَعۡتَزِلُكُمۡ وَمَا تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَأَدۡعُواْ رَبِّي عَسَىٰٓ أَلَّآ أَكُونَ بِدُعَآءِ رَبِّي شَقِيّٗا
Сизлардан ҳам, Аллоҳни қўйиб илтижо қилаётган бутларингиздан ҳам четаланаман ва ёлғиз Парвардигоримга илтижо қилурман. У Зотга ҳеч нарсани шерик қилмасман. Шоядки, Парвардигорим илтижойимни рад этмаса ва мен У Зотга дуо қилишим билан бадбахт бўлиб қолмасам".
تفسیرهای عربی:
فَلَمَّا ٱعۡتَزَلَهُمۡ وَمَا يَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَهَبۡنَا لَهُۥٓ إِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَۖ وَكُلّٗا جَعَلۡنَا نَبِيّٗا
Уларни ва улар Аллоҳни қўйиб ибодат қилаётган бутларни тарк этиб, оиласидан айрилиб қолгач, Биз оиласининг ўрнини тўлдириб қўйиш учун унга ўғли Исҳоқни ва набираси Яъқубни ҳадя этдик ва барчаларини пайғамбар қилдик.
تفسیرهای عربی:
وَوَهَبۡنَا لَهُم مِّن رَّحۡمَتِنَا وَجَعَلۡنَا لَهُمۡ لِسَانَ صِدۡقٍ عَلِيّٗا
Уларга Ўз фазлу марҳматимиздан пайғамбарлик билан бирга кўп яхшиликларни ато этдик. Улар асрлар мобайнида одамларнинг тилларида достон бўлдилар.
تفسیرهای عربی:
وَٱذۡكُرۡ فِي ٱلۡكِتَٰبِ مُوسَىٰٓۚ إِنَّهُۥ كَانَ مُخۡلَصٗا وَكَانَ رَسُولٗا نَّبِيّٗا
Эй Пайғамбар, ўзингизга нозил қилинган Қуръондаги Мусо алайҳиссаломнинг қиссасини эсланг. У саралаб, танлаб олинган элчи-пайғамбар эди.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• لما كان اعتزال إبراهيم لقومه مشتركًا فيه مع سارة، ناسب أن يذكر هبتهما المشتركة وحفيدهما، ثم جاء ذكر إسماعيل مستقلًّا مع أن الله وهبه إياه قبل إسحاق.
Иброҳим алайҳиссалом қавмидан ажралган пайтда аёли Сора ҳам у киши билан бирга эди. Ўғли ва набираси ҳар иккисига ато этилган ҳадя бўлди. Исмоил алайҳиссалом ҳақидаги гаплар эса кейинроқ алоҳида бир ўринда айтиб ўтилди. Ҳолбуки, Аллоҳ Исмоилни Исҳоқдан олдин ато этган эди.

• التأدب واللطف والرفق في محاورة الوالدين واختيار أفضل الأسماء في مناداتهما.
Оятларда ота-она билан гаплашаётганда одоб билан туриш, мулойим гапириш, уларни энг гўзал номлар билан чақириш кўрсатиб бериляпти.

• المعاصي تمنع العبد من رحمة الله، وتغلق عليه أبوابها، كما أن الطاعة أكبر الأسباب لنيل رحمته.
Гуноҳлар бандани Аллоҳнинг раҳматидан мосуво қилиб қўяди. Унга раҳмат эшиклари ёпилиб қолади. Тоат эса ўша эшикларни очиб юборади.

• وعد الله كل محسن أن ينشر له ثناءً صادقًا بحسب إحسانه، وإبراهيم عليه السلام وذريته من أئمة المحسنين.
Аллоҳ ҳар бир яхшилик қилган одамга яхши ном қолдиришни ваъда қилган. Иброҳим алайҳиссалом ва у кишининг зурриёти яхшилик қилгувчиларнинг пешволаридандир.

وَنَٰدَيۡنَٰهُ مِن جَانِبِ ٱلطُّورِ ٱلۡأَيۡمَنِ وَقَرَّبۡنَٰهُ نَجِيّٗا
Мусога ўнг томонидан, тоғ тарафидан нидо қилдик ва Бизнинг гапимизни эшитиши учун уни муножот қилган ҳолида Ўзимизга яқинлаштирдик.
تفسیرهای عربی:
وَوَهَبۡنَا لَهُۥ مِن رَّحۡمَتِنَآ أَخَاهُ هَٰرُونَ نَبِيّٗا
Ўз фазлу марҳаматимиз ила унинг дуосини ижобат айлаб, унга оғаси Ҳорун алайҳиссаломни ёрдамчи пайғамбар қилиб бердик.
تفسیرهای عربی:
وَٱذۡكُرۡ فِي ٱلۡكِتَٰبِ إِسۡمَٰعِيلَۚ إِنَّهُۥ كَانَ صَادِقَ ٱلۡوَعۡدِ وَكَانَ رَسُولٗا نَّبِيّٗا
Эй Пайғамбар, сизга нозил қилинган Қуръондаги Исмоил алайҳиссаломнинг қиссасини эсланг. У ваъдасига вафодор эди. Кимга қандай ваъда берган бўлса, сўзсиз ваъдасига вафо қиларди. У элчи-пайғамбар эди.
تفسیرهای عربی:
وَكَانَ يَأۡمُرُ أَهۡلَهُۥ بِٱلصَّلَوٰةِ وَٱلزَّكَوٰةِ وَكَانَ عِندَ رَبِّهِۦ مَرۡضِيّٗا
У аҳлини намоз ўқиш ва закот беришга буюрарди. У Парвардигори ҳузурида рози қилинган зот эди.
تفسیرهای عربی:
وَٱذۡكُرۡ فِي ٱلۡكِتَٰبِ إِدۡرِيسَۚ إِنَّهُۥ كَانَ صِدِّيقٗا نَّبِيّٗا
Эй Пайғамбар, сизга нозил қилинган Қуръондаги Идрис алайҳиссаломни эсланг. У жуда ростгўй эди. Парвардигорининг оятлари рост эканига шубҳа қилмас эди ва у Аллоҳнинг пайғамбарларидан бири эди.
تفسیرهای عربی:
وَرَفَعۡنَٰهُ مَكَانًا عَلِيًّا
Биз унга пайғамбарликни ато этиб, уни юксак мартабага кўтардик. Шу билан унинг мақоми олий бўлди.
تفسیرهای عربی:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِم مِّنَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ مِن ذُرِّيَّةِ ءَادَمَ وَمِمَّنۡ حَمَلۡنَا مَعَ نُوحٖ وَمِن ذُرِّيَّةِ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡرَٰٓءِيلَ وَمِمَّنۡ هَدَيۡنَا وَٱجۡتَبَيۡنَآۚ إِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُ ٱلرَّحۡمَٰنِ خَرُّواْۤ سُجَّدٗاۤ وَبُكِيّٗا۩
Шу сурада айтиб ўтилган Закариё алайҳиссаломдан тортиб, то Идрис алайҳиссаломгача бўлган пайғамбарларга Аллоҳ пайғамбарликни инъом этди. Улар Одам алайҳиссаломнинг болалари, кемада нажот топган Нуҳ алайҳиссаломнинг болалари, Иброҳим, Яъқуб алайҳимассаломнинг болалари ҳамда Биз Ислом сари ҳидоят бериб қўйган ва пайғамбарлар қилиб сайлаган зотлар эди. Улар қачон Аллоҳнинг оятларини эшитсалар, йиғлаб, сажда қилиб йиқилар эдилар.
تفسیرهای عربی:
۞ فَخَلَفَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ خَلۡفٌ أَضَاعُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَٱتَّبَعُواْ ٱلشَّهَوَٰتِۖ فَسَوۡفَ يَلۡقَوۡنَ غَيًّا
Мазкур танланган, сараланган пайғамбарлар ортидан намозни зое қилиб, талаб қилинган тарзда адо этмайдиган, кўнгил кўчасига юриб, зино каби турли бузуқликларни, гуноҳларни қиладиган ёмон тобелар келди. Энди яқинда улар ёмонликка йўлиқурлар, жаҳаннамга улоқтирилиб, бахтиқаро бўлурлар.
تفسیرهای عربی:
إِلَّا مَن تَابَ وَءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَأُوْلَٰٓئِكَ يَدۡخُلُونَ ٱلۡجَنَّةَ وَلَا يُظۡلَمُونَ شَيۡـٔٗا
Қилган гуноҳидан тавба қилиб, Аллоҳга иймон келтирган ва яхши амалларни қилганлар бундан мустасно. Улар жаннатга кирадилар ва қилган амалларига яраша мукофотни тўла қилиб олурлар. Уларнинг савоблари заррача ҳам камайтирилмас.
تفسیرهای عربی:
جَنَّٰتِ عَدۡنٍ ٱلَّتِي وَعَدَ ٱلرَّحۡمَٰنُ عِبَادَهُۥ بِٱلۡغَيۡبِۚ إِنَّهُۥ كَانَ وَعۡدُهُۥ مَأۡتِيّٗا
Раҳмон Ўзининг солиҳ бандаларига ғайбдан ваъда қилган барқарор жаннатлардир. Солиҳ бандалар у жаннатларни кўрмай туриб иймон келтиргандилар. Аллоҳнинг ғайбдан қилган ваъдаси ҳам шак-шубҳасиз амалга ошгай.
تفسیرهای عربی:
لَّا يَسۡمَعُونَ فِيهَا لَغۡوًا إِلَّا سَلَٰمٗاۖ وَلَهُمۡ رِزۡقُهُمۡ فِيهَا بُكۡرَةٗ وَعَشِيّٗا
Жаннатларда улар ёмон гап ҳам, ортиқча гап ҳам эшитмайдилар. Бир-бирларига салом берадилар, холос. Фаришталар ҳам уларга салом берурлар. Истаган таомлари эрта-ю кеч муҳайё бўлур.
تفسیرهای عربی:
تِلۡكَ ٱلۡجَنَّةُ ٱلَّتِي نُورِثُ مِنۡ عِبَادِنَا مَن كَانَ تَقِيّٗا
Бу сифатларга эга бўлган жаннатни буйруқларимизни бажарган ва тақиқларимиздан тийилган тақводор бандаларимизга қолдирамиз.
تفسیرهای عربی:
وَمَا نَتَنَزَّلُ إِلَّا بِأَمۡرِ رَبِّكَۖ لَهُۥ مَا بَيۡنَ أَيۡدِينَا وَمَا خَلۡفَنَا وَمَا بَيۡنَ ذَٰلِكَۚ وَمَا كَانَ رَبُّكَ نَسِيّٗا
Эй Жаброил, Муҳаммад алайҳиссаломга шундай деб айт: "Фаришталар ўзларидан ўзлари тушмайдилар. Улар Аллоҳнинг фармони билан тушадилар. Келажакдаги охиратда бўладиган ишлар ҳам, ортдаги шу дунёда бўлиб ўтган ишлар ҳам, дунё билан охират ўртасидаги ишлар ҳам ёлғиз У Зотнинг Қўлидадир. Эй Пайғамбар, Парвардигорингиз бирон нарсани унутиб қўймас".
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• حاجة الداعية دومًا إلى أنصار يساعدونه في دعوته.
Даъватчи ўз даъватида ҳар доим ёрдамга, қўлловга муҳтож бўлиб туради.

• إثبات صفة الكلام لله تعالى.
Оятларда Аллоҳ таолонинг гапириш сифати борлиги ўз исботини топиб турибди.

• صدق الوعد محمود، وهو من خلق النبيين والمرسلين، وضده وهو الخُلْف مذموم.
Ваъдага вафо қилиш мақтовга лойиқ иш. У набийлар, пайғамбарларнинг хулқи. Аксинча, ваъдани бажармаслик эса ёқимсиз ва манфур ишдир.

• إن الملائكة رسل الله بالوحي لا تنزل على أحد من الأنبياء والرسل من البشر إلا بأمر الله.
Фаришталар Аллоҳнинг хабар етказадиган элчиларидир. Бирон фаришта бирон пайғамбар олдига Аллоҳнинг фармонисиз келмайди.

رَّبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَا فَٱعۡبُدۡهُ وَٱصۡطَبِرۡ لِعِبَٰدَتِهِۦۚ هَلۡ تَعۡلَمُ لَهُۥ سَمِيّٗا
Осмонларнинг яратувчиси, ернинг яратувчиси, улар орасидаги нарсаларнинг яратувчиси, ҳамма-ҳаммасининг эгаси, ҳамма-ҳаммасини бошқариб турган Зот Аллоҳдир. Бас, ёлғиз Унгагина ибодат қилинг. Зеро, маъбудликка ҳақли зот ёлғиз Удир. Унга ибодат қилишда барқарор туринг. Маъбудликда унинг ўхшаши, тенги йўқдир.
تفسیرهای عربی:
وَيَقُولُ ٱلۡإِنسَٰنُ أَءِذَا مَا مِتُّ لَسَوۡفَ أُخۡرَجُ حَيًّا
Қайта тирилишни инкор қиладиган кофир масхара қилиб дейди: "Ўлиб, тупроққа айланиб кетганимдан кейин яна қабримдан тирик ҳолимда чиқиб келаманми?! Бўлиши мумкин эмас!"
تفسیرهای عربی:
أَوَلَا يَذۡكُرُ ٱلۡإِنسَٰنُ أَنَّا خَلَقۡنَٰهُ مِن قَبۡلُ وَلَمۡ يَكُ شَيۡـٔٗا
Қайта тирилишни инкор қилаётган бу кимса ўзини дастлаб йўқдан бор қилганимизни эсламайдими? Биринчи яратилиши кейинги қайта тирилишига далил бўлмайдими? Ҳолбуки, қайта тирилтириш йўқдан бор қилишдан енгилроқ-ку.
تفسیرهای عربی:
فَوَرَبِّكَ لَنَحۡشُرَنَّهُمۡ وَٱلشَّيَٰطِينَ ثُمَّ لَنُحۡضِرَنَّهُمۡ حَوۡلَ جَهَنَّمَ جِثِيّٗا
Эй Пайғамбар, Парвардигорингизга қасамки, Биз уларни қабрларидан чиқариб, шайтонлари билан бирга маҳшаргоҳга тўплармиз. Кейин эса ҳаммасини тиз чўктириб, хор қилиб жаҳаннам атрофига ҳайдаб келурмиз.
تفسیرهای عربی:
ثُمَّ لَنَنزِعَنَّ مِن كُلِّ شِيعَةٍ أَيُّهُمۡ أَشَدُّ عَلَى ٱلرَّحۡمَٰنِ عِتِيّٗا
Кейин ўша адашган тоифалардан энг кўп осийлик қилган пешволарини шиддат билан суғуриб оламиз.
تفسیرهای عربی:
ثُمَّ لَنَحۡنُ أَعۡلَمُ بِٱلَّذِينَ هُمۡ أَوۡلَىٰ بِهَا صِلِيّٗا
Кейин дўзахга киришга ва унда азобланишга ким лойиқроқ эканини Ўзимиз жуда яхши биламиз.
تفسیرهای عربی:
وَإِن مِّنكُمۡ إِلَّا وَارِدُهَاۚ كَانَ عَلَىٰ رَبِّكَ حَتۡمٗا مَّقۡضِيّٗا
Эй одамлар, сизлардан бирон кимса йўқки, жаҳаннам устидаги кўприкдан ўтмаса. Ҳамма-ҳамма унинг устидан ўтади. Бу иш Аллоҳнинг қатъий ҳукмидир. Унинг ҳукмини ҳеч кимса бекор қила олмас.
تفسیرهای عربی:
ثُمَّ نُنَجِّي ٱلَّذِينَ ٱتَّقَواْ وَّنَذَرُ ٱلظَّٰلِمِينَ فِيهَا جِثِيّٗا
Шу кўприкдан ўтаётганларида буйруқларимизни бажариш ва тақиқларимиздан тийилиш ила Биздан тақво қилган кишиларга нажот берурмиз. Золимларни эса тиз чўккан ҳолларида унда қолдирурмизки, ҳаргиз ундан қоча олмаслар.
تفسیرهای عربی:
وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُنَا بَيِّنَٰتٖ قَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَيُّ ٱلۡفَرِيقَيۡنِ خَيۡرٞ مَّقَامٗا وَأَحۡسَنُ نَدِيّٗا
Одамларга пайғамбаримизга нозил қилинган очиқ-равшан оятларимиз тиловат қилинса, кофирлар мўминларга дедилар: "Икки гуруҳдан қайси бирининг мартабаси яхшироқ, қайси бирининг мажлиси, жамоаси гўзалроқ? Сизларнинг гуруҳингизникими ёки бизнинг гуруҳимизникими?"
تفسیرهای عربی:
وَكَمۡ أَهۡلَكۡنَا قَبۡلَهُم مِّن قَرۡنٍ هُمۡ أَحۡسَنُ أَثَٰثٗا وَرِءۡيٗا
Биз илгари ўзларининг моддий устунлиги билан фахрланаётган бу кофирлардан кўра бойлик жиҳатидан ҳам, кўриниши ва фаровонлиги жиҳатидан ҳам зўрроқ бўлган қанчадан-қанча авлодларни ҳалок қилганмиз.
تفسیرهای عربی:
قُلۡ مَن كَانَ فِي ٱلضَّلَٰلَةِ فَلۡيَمۡدُدۡ لَهُ ٱلرَّحۡمَٰنُ مَدًّاۚ حَتَّىٰٓ إِذَا رَأَوۡاْ مَا يُوعَدُونَ إِمَّا ٱلۡعَذَابَ وَإِمَّا ٱلسَّاعَةَ فَسَيَعۡلَمُونَ مَنۡ هُوَ شَرّٞ مَّكَانٗا وَأَضۡعَفُ جُندٗا
Эй Пайғамбар, айтинг: "Ким адашиб юраверса, Аллоҳ унга муҳлат беради-да, баттар адашаверади. Бу иш то уларга ваъда қилинган нарса ё шу дунёнинг ўзидаги азоб ва ё Қиёматга олиб қўйилган жазо эканини кўриб қолгунларига қадар давом этаверади. Ана ўшанда кўзлари мошдек очилиб, кимнинг мартабаси пастроқ, кимнинг мададкорлари ожизроқ эканини билиб оладилар. Ўзлариникими ёки мўминларникими?
تفسیرهای عربی:
وَيَزِيدُ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ٱهۡتَدَوۡاْ هُدٗىۗ وَٱلۡبَٰقِيَٰتُ ٱلصَّٰلِحَٰتُ خَيۡرٌ عِندَ رَبِّكَ ثَوَابٗا وَخَيۡرٞ مَّرَدًّا
Залолатдагиларнинг залолати ортиб боравергани муқобилида иймон ва тоат сари йўл топганларнинг ҳидояти ҳам ортиб бораверади. Эй Пайғамбар, Парвардигорингизнинг наздида абадий саодатга элтадиган яхши амаллар савоб жиҳатидан ҳам, оқибат жиҳатидан ҳам яхшироқдир.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• على المؤمنين الاشتغال بما أمروا به والاستمرار عليه في حدود المستطاع.
Мўминлар ўзларига буюрилган ишни қилишлари ва баҳоли қудрат бардавом бўлишлари лозим.

• وُرُود جميع الخلائق على النار - أي: المرور على الصراط، لا الدخول في النار - أمر واقع لا محالة.
Дўзах устидан ҳамма одамлар ўтадилар. Шундай бўлиши муқаррар. Бу ерда гап дўзахга кириш эмас, унинг устидаги кўприкдан ўтиш ҳақида бормоқда.

• أن معايير الدين ومفاهيمه الصحيحة تختلف عن تصورات الجهلة والعوام.
Дининг энг тўғри меъёрлари ва тушунчалари жоҳилларнинг, авомнинг тасаввурларидан фарқ қилади.

• من كان غارقًا في الضلالة متأصلًا في الكفر يتركه الله في طغيان جهله وكفره، حتى يطول اغتراره، فيكون ذلك أشد لعقابه.
Ким залолатга ғарқ бўлиб, куфрга маҳкам ёпишиб олган бўлса, Аллоҳ уни куфру жаҳолатига тек ташлаб қўяди ва у баттар ботади. Кейин унинг жазоси ҳам ўшанга яраша бўлади.

• يثبّت الله المؤمنين على الهدى، ويزيدهم توفيقًا ونصرة، وينزل من الآيات ما يكون سببًا لزيادة اليقين مجازاةً لهم.
Аллоҳ мўминларни ҳидоят устида барқарор айлайди. Уларга тавфиқ ва нусратини зиёда қилиб, мукофот тарзида уларнинг иймонларини кучайтирадиган оятларини туширади.

أَفَرَءَيۡتَ ٱلَّذِي كَفَرَ بِـَٔايَٰتِنَا وَقَالَ لَأُوتَيَنَّ مَالٗا وَوَلَدًا
Эй Пайғамбар, Бизнинг ҳужжатларимизга куфр келтириб, ваъдамизни инкор қилиб, яна ортидан: "Ўлиб, қайта тирилсам, менга кўп мол-мулк ва фарзандлар берилади", дейдиган кимсани кўрдингизми?
تفسیرهای عربی:
أَطَّلَعَ ٱلۡغَيۡبَ أَمِ ٱتَّخَذَ عِندَ ٱلرَّحۡمَٰنِ عَهۡدٗا
У ғойибдан хабар топиб, ҳужжат билан гапиряптими? Ёки жаннатга киритиш, кўп мол-дунё ва фарзандлар бериш ҳақида Парвардигори билан аҳдлашиб олибдими?
تفسیرهای عربی:
كَلَّاۚ سَنَكۡتُبُ مَا يَقُولُ وَنَمُدُّ لَهُۥ مِنَ ٱلۡعَذَابِ مَدّٗا
Иш у ўйлагандек бўлмайди. Унинг айтган гапини ва қилган ишини ёзиб қўямиз. Кейин мана шу ноҳақ гапни айтгани учун унга бериладиган азобни янада кучайтирамиз.
تفسیرهای عربی:
وَنَرِثُهُۥ مَا يَقُولُ وَيَأۡتِينَا فَرۡدٗا
У ҳалок бўлганидан кейин ортидан қолган мол-дунё ва фарзандлар Бизники бўлиб қолади. Қиёмат кунида у мол-дунёси ва обрў-эътиборидан мосуво бўлгани ҳолда ёлғиз ўзи келади.
تفسیرهای عربی:
وَٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ ءَالِهَةٗ لِّيَكُونُواْ لَهُمۡ عِزّٗا
Мушриклар Аллоҳни қўйиб, бошқаларни ўзларига худо қилиб олдилар. Улар бизга ёрдам беради, бизни қўллаб-қувватлайди, деган мақсадда шундай қилдилар.
تفسیرهای عربی:
كَلَّاۚ سَيَكۡفُرُونَ بِعِبَادَتِهِمۡ وَيَكُونُونَ عَلَيۡهِمۡ ضِدًّا
Иш улар ўйлагандек эмас. Улар ибодат қилаётган "худо"лари Қиёмат кунида улардан юз ўгирадилар, қилган ибодатларини тан олмайдилар, уларга душманлик қиладилар.
تفسیرهای عربی:
أَلَمۡ تَرَ أَنَّآ أَرۡسَلۡنَا ٱلشَّيَٰطِينَ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ تَؤُزُّهُمۡ أَزّٗا
Эй Пайғамбар, Биз кофирларга уларни гуноҳларга, Аллоҳнинг динидан тўсишга қўзғайдиган шайтонларни юборганимизни кўрмадингизми?
تفسیرهای عربی:
فَلَا تَعۡجَلۡ عَلَيۡهِمۡۖ إِنَّمَا نَعُدُّ لَهُمۡ عَدّٗا
Эй Пайғамбар, шошқалоқлик қилиб Аллоҳдан уларни тезроқ ҳалок қилишини сўраманг. Биз уларнинг муддатларини ҳисоблаб турамиз. Вақти-соати келганда уларни ҳақли жазога тортамиз.
تفسیرهای عربی:
يَوۡمَ نَحۡشُرُ ٱلۡمُتَّقِينَ إِلَى ٱلرَّحۡمَٰنِ وَفۡدٗا
Эй Пайғамбар, Аллоҳнинг буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила тақво қилган зотларни Парвардигорлари қошига азиз меҳмон сифатида тўплаган кунимиз -Қиёмат кунини эсланг!.
تفسیرهای عربی:
وَنَسُوقُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ إِلَىٰ جَهَنَّمَ وِرۡدٗا
Кофирларни жаҳаннамга ташна ҳолларида ҳайдаган (кунимизда).
تفسیرهای عربی:
لَّا يَمۡلِكُونَ ٱلشَّفَٰعَةَ إِلَّا مَنِ ٱتَّخَذَ عِندَ ٱلرَّحۡمَٰنِ عَهۡدٗا
Кофирлар бир-бирларини шафоат қилиш ҳуқуқига эга бўлмайдилар. Шу дунёда Аллоҳга ва пайғамбарларига иймон келтириб, аҳду паймон олганлар бундан мустасно.
تفسیرهای عربی:
وَقَالُواْ ٱتَّخَذَ ٱلرَّحۡمَٰنُ وَلَدٗا
Яҳудийлар, насронийлар ва айрим мушриклар: "Раҳмоннинг боласи бор", дедилар.
تفسیرهای عربی:
لَّقَدۡ جِئۡتُمۡ شَيۡـًٔا إِدّٗا
Эй шу гапни айтганлар, шу қадар оғир гап айтдингизки,
تفسیرهای عربی:
تَكَادُ ٱلسَّمَٰوَٰتُ يَتَفَطَّرۡنَ مِنۡهُ وَتَنشَقُّ ٱلۡأَرۡضُ وَتَخِرُّ ٱلۡجِبَالُ هَدًّا
ундан осмонлар парчаланиб, ер ёрилиб, тоғлар қулаб тушай дейди.
تفسیرهای عربی:
أَن دَعَوۡاْ لِلرَّحۡمَٰنِ وَلَدٗا
Шуларнинг ҳаммаси, Раҳмоннинг боласи бор, деганлари туфайли содир бўлади. Аллоҳ бундай нуқсондан Олийдир, Буюкдир.
تفسیرهای عربی:
وَمَا يَنۢبَغِي لِلرَّحۡمَٰنِ أَن يَتَّخِذَ وَلَدًا
Бола тутиш Раҳмонга тўғри келмайди. Чунки У Зот бундай нуқсондан Покдир.
تفسیرهای عربی:
إِن كُلُّ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ إِلَّآ ءَاتِي ٱلرَّحۡمَٰنِ عَبۡدٗا
Осмонлардаги фаришталар ҳам, инсонлар ҳам, жинлар ҳам, ҳамма-ҳаммаси қиёмат кунида Парвардигори қошига бўйнини эгиб келадилар.
تفسیرهای عربی:
لَّقَدۡ أَحۡصَىٰهُمۡ وَعَدَّهُمۡ عَدّٗا
Аллоҳ ҳаммасини билиб, санаб-аниқлаб қўйган. Бирон нарса У Зотдан яширин қола олмас.
تفسیرهای عربی:
وَكُلُّهُمۡ ءَاتِيهِ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فَرۡدًا
Қиёмат куни уларнинг ҳар бири Аллоҳнинг ҳузурига якка-ёлғиз ҳолида келади. Мол-давлати ҳам, мададкори ҳам унга ҳамроҳ бўлмайди.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• تدل الآيات على سخف الكافر وسَذَاجة تفكيره، وتَمَنِّيه الأماني المعسولة، وهو سيجد نقيضها تمامًا في عالم الآخرة.
Оятлар кофирнинг нақадар қисқаназар, калтафаҳм эканини кўрсатиб беряпти. Ширин-ширин орзулар оғушида яшайверади. Охиратда эса ғирт аксига йўлиқади.

• سلَّط الله الشياطين على الكافرين بالإغواء والإغراء بالشر، والإخراج من الطاعة إلى المعصية.
Аллоҳ таоло шайтонларнинг кофирларга таъсир ўтказишига йўл бериб қўйган. Уларни васваса қилиб, йўлдан оздиришлари, ёмон ишларга ундашлари, тоатдан қайтариб, гуноҳ сари етаклашлари мумкин.

• أهل الفضل والعلم والصلاح يشفعون بإذن الله يوم القيامة.
Фозиллар, олимлар ва солиҳлар Қиёмат кунида Аллоҳнинг изни ила шафоатга ноил бўладилар.

إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ سَيَجۡعَلُ لَهُمُ ٱلرَّحۡمَٰنُ وُدّٗا
Аллоҳга иймон келтирган ва Аллоҳ рози бўладиган солиҳ амалларни қилган зотлар учун Аллоҳ бир муҳаббат пайдо қилади. Яъни, уларни Ўзи ҳам яхши кўради ва бандаларининг қалбларига ҳам уларга нисбатан бир муҳаббат солиб қўяди.
تفسیرهای عربی:
فَإِنَّمَا يَسَّرۡنَٰهُ بِلِسَانِكَ لِتُبَشِّرَ بِهِ ٱلۡمُتَّقِينَ وَتُنذِرَ بِهِۦ قَوۡمٗا لُّدّٗا
Эй Пайғамбар, бу Қуръонни нозил қилиб, уни сизнинг тилингизга енгил қилиб қўйдик. Буйруқларимизни бажариш ва тақиқларимиздан тийилиш ила тақво қилган зотларга хушхабар беришингиз ҳамда ҳаққа бўйсунишдан қайсарлик билан бўйин товлаган мутакаббирларни огоҳлантиришингиз учун шундай қилдик.
تفسیرهای عربی:
وَكَمۡ أَهۡلَكۡنَا قَبۡلَهُم مِّن قَرۡنٍ هَلۡ تُحِسُّ مِنۡهُم مِّنۡ أَحَدٍ أَوۡ تَسۡمَعُ لَهُمۡ رِكۡزَۢا
Қавмингиздан олдин ҳам қанчадан-қанча умматларни ҳалок қилганмиз. Бугун улардан биронтасини кўряпсизми? Биронтасининг шарпасини сезяпсизми? Аллоҳнинг изни келиб қолса, уларга етган мусибат бошқаларга ҳам етаверади.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• ليس إنزال القرآن العظيم لإتعاب النفس في العبادة، وإذاقتها المشقة الفادحة، وإنما هو كتاب تذكرة ينتفع به الذين يخشون ربهم.
Улуғ Қуръон нафснинг ибодат йўлида қийналиши, қаттиқ машаққат чекиши учун нозил қилинмаган. У Парвардигоридан тақво қиладиган банда учунгина фойдали бўлган бир эслатмадир.

• قَرَن الله بين الخلق والأمر، فكما أن الخلق لا يخرج عن الحكمة؛ فكذلك لا يأمر ولا ينهى إلا بما هو عدل وحكمة.
Аллоҳ таоло яратиш билан буюришни бир сафга тизди. Зеро, ҳар бир яратишда бир ҳикмат бўлганидек, ҳар бир буйруқ ва тақиқда ҳам алодат ва ҳикмат бордир.

• على الزوج واجب الإنفاق على الأهل (المرأة) من غذاء وكساء ومسكن ووسائل تدفئة وقت البرد.
Оилани боқиш, озиқ-овқат, кийим-кечак билан таъминлаш ва иссиқ-совуғидан хабардаор бўлиш эрнинг зиммасидаги вазифадир.

 
ترجمهٔ معانی سوره: سوره مريم
فهرست سوره ها شماره صفحه
 
ترجمهٔ معانی قرآن کریم - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - لیست ترجمه ها

الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

بستن