Firo maanaaji Simoore Simoore naasiyat - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Mawsuuwa al-quraan tedduɗo oo

ən-Naziat

Ina jeyaa e payndaale simoore ndee:

التذكير بالله واليوم الآخر.

Allahı və Axirət gününü xatırlatmaq.

---

Aaya: 1

وَٱلنَّٰزِعَٰتِ غَرۡقٗا

Uca Allah kafirlərin canını zorla və amansızcasına alan mələklərə and içir.

Aaya: 2

وَٱلنَّٰشِطَٰتِ نَشۡطٗا

Uca Allah möminlərin canını rahatlıqla və asanlıqla alan mələklərə and içir.

Aaya: 3

وَٱلسَّٰبِحَٰتِ سَبۡحٗا

Uca Allah Öz əmri ilə göydən yerə enən mələklərə and içir.

Aaya: 4

فَٱلسَّٰبِقَٰتِ سَبۡقٗا

Uca Allah Öz buyuruqlarını yerinə yetirməkdə bir-birini ötən mələklərə and içir.

Aaya: 5

فَٱلۡمُدَبِّرَٰتِ أَمۡرٗا

Uca Allah əzəldən yazdığı qəza və qədərə müvafiq olan əmrlərini yerinə yetirən mələklərə - məsələn, qulların əməllərini qeydə almaq üçün müvəkkəl edilmiş mələklərə and içir. Allah, məxluqatı hesaba çəkəcəyinə və əməllərinin əvəzini verəcəyinə dair bu mələklərə and içir.

Aaya: 6

يَوۡمَ تَرۡجُفُ ٱلرَّاجِفَةُ

İlk sur üfürüləcəyi gün yer lərzəyə gələcək.

Aaya: 7

تَتۡبَعُهَا ٱلرَّادِفَةُ

Bu üfürülmənin ardından ikinci kərə sura üfürüləcək.

Aaya: 8

قُلُوبٞ يَوۡمَئِذٖ وَاجِفَةٌ

Qiyamət günü kafirlərin və fasiqlərin qəlbi qorxu içində olacaq.

Aaya: 9

أَبۡصَٰرُهَا خَٰشِعَةٞ

Onların gözlərində zəlillik əlaməti görünəcək.

Aaya: 10

يَقُولُونَ أَءِنَّا لَمَرۡدُودُونَ فِي ٱلۡحَافِرَةِ

Halbuki, onlar deyərdilər: "Yəni biz öldükdən sonra yenidən həyata qaytarılacağıq?!

Aaya: 11

أَءِذَا كُنَّا عِظَٰمٗا نَّخِرَةٗ

Sümüklərimiz çürüyüb yox olduqdan sonra gerimi qaytarılacağıq?!"

Aaya: 12

قَالُواْ تِلۡكَ إِذٗا كَرَّةٌ خَاسِرَةٞ

Onlar dedilər: "Əgər biz qayıtsaq, bu, ziyanlı, həm də sahibini aldadan bir qayıdış olar".

Aaya: 13

فَإِنَّمَا هِيَ زَجۡرَةٞ وَٰحِدَةٞ

Yenidən dirilmə olduqca sadə bir işdir. Belə ki, bu, sura üfürməyə müvəkkəl edilmiş mələyin bircə dəfə sura üfürməsi ilə baş verəcəkdir.

Aaya: 14

فَإِذَا هُم بِٱلسَّاهِرَةِ

O vaxt yerin altındakı ölülərin hamısı dirilib dərhal yerin səthinə çıxacaqlar.

Aaya: 15

هَلۡ أَتَىٰكَ حَدِيثُ مُوسَىٰٓ

Ey Peyğəmbər! Musanın öz Rəbbi ilə, habelə, öz düşməni Fironla olan əhvalatı sənə gəlib çatdımı?!

Aaya: 16

إِذۡ نَادَىٰهُ رَبُّهُۥ بِٱلۡوَادِ ٱلۡمُقَدَّسِ طُوًى

O zaman Rəbbi onu pak Tuva vadisində səsləyib demişdi:

Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:

• التقوى سبب دخول الجنة.

Allahdan qorxmaq Cənnətə daxil olmaq üçün səbəbdir.

• تذكر أهوال القيامة دافع للعمل الصالح.

Qiyamət günü baş verəcək dəhşətli hadisələri xatırlamaq insanı yaxşı işlər görməyə sövq etdirən amildir.

• قبض روح الكافر بشدّة وعنف، وقبض روح المؤمن برفق ولين.

Kafirin canının zorla və amansızcasına, möminin canının isə mülayim və rahat şəkildə alınması.

Aaya: 17

ٱذۡهَبۡ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ إِنَّهُۥ طَغَىٰ

Allah Musaya belə buyurdu: "Fironun yanına get! Həqiqətən də, o, zülm və təkəbbürlükdə həddi aşmışdır".

Aaya: 18

فَقُلۡ هَل لَّكَ إِلَىٰٓ أَن تَزَكَّىٰ

"Ona de: "Ey Firon! Küfrdən və günahlardan təmizlənmək istəyirsənmi?"

Aaya: 19

وَأَهۡدِيَكَ إِلَىٰ رَبِّكَ فَتَخۡشَىٰ

Səni, səni yaradan və sənin qeydinə qalan Rəbbinə tərəf yönəldimmi ki, Ondan qorxub Onu razı salacaq əməllər edəsən və Onu qəzəbə gətirəcək işlərdən çəkinəsən?

Aaya: 20

فَأَرَىٰهُ ٱلۡأٓيَةَ ٱلۡكُبۡرَىٰ

Musa (aleyhissəlam) Rəbbi tərəfindən göndərilmiş elçi olduğuna dəlalət edən ən əzəmətli əlaməti Firona göstərdi: bu da, əlin ağappaq olması və əsanın ilana çevrilməsidir.

Aaya: 21

فَكَذَّبَ وَعَصَىٰ

Firon isə sadəcə bu əlamətləri yalan saydı və Musanın (aleyhissəlam) ona əmr etdiyinə asi oldu.

Aaya: 22

ثُمَّ أَدۡبَرَ يَسۡعَىٰ

Sonra asilik edərək və haqdan üz döndərərək, Musanın -Aleyhissəlam- təbliğ etdiyinə iman gətirməkdən üz çevirdi.

Aaya: 23

فَحَشَرَ فَنَادَىٰ

Öz qövmünü və tabeçiliyində olanları bir yerə toplayıb, Musaya - Aleyhissəlam- qalib gəlmək üçün onlara belə səsləndi:

Aaya: 24

فَقَالَ أَنَا۠ رَبُّكُمُ ٱلۡأَعۡلَىٰ

"Sizin uca rəbbiniz mənəm. Odur ki, siz məndən başqasına itaət etməməlisiniz".

Aaya: 25

فَأَخَذَهُ ٱللَّهُ نَكَالَ ٱلۡأٓخِرَةِ وَٱلۡأُولَىٰٓ

Elə buna görə də Allah onu bu dünyada dənizdə qərq etməklə, axirətdə də, ən şiddətli əzaba düçar etməklə cəzalandırdı.

Aaya: 26

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبۡرَةٗ لِّمَن يَخۡشَىٰٓ

Həqiqətən də, dünyada və axirətdə Firona verdiyimizi cəzada Allahdan qorxan kimsə üçün ibrət vardır. Məhz beləsi ibrətlərdən fayda götürər.

Aaya: 27

ءَأَنتُمۡ أَشَدُّ خَلۡقًا أَمِ ٱلسَّمَآءُۚ بَنَىٰهَا

Ey yenidən dirilməni yalan sayanlar! Allah üçün sizin yaradılışınız çətindir, yoxsa möhkəm qurduğu göyün?

Aaya: 28

رَفَعَ سَمۡكَهَا فَسَوَّىٰهَا

Allah onun səmtini yüksəyə doğru ucaltmış və onu heç biri çatı, heç bir yarığı və heç bir qüsuru olmadığı şəkildə, dümdüz yaratmışdır.

Aaya: 29

وَأَغۡطَشَ لَيۡلَهَا وَأَخۡرَجَ ضُحَىٰهَا

Günəş batdıqda göyü zülmətə bürüyər, günəş çıxdıqda isə onun nurlandırar.

Aaya: 30

وَٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ ذَٰلِكَ دَحَىٰهَآ

Allah göyü yaratdıqdan sonra yeri döşədi və orada faydalı şeylər yaratdı.

Aaya: 31

أَخۡرَجَ مِنۡهَا مَآءَهَا وَمَرۡعَىٰهَا

Orada axar bulaqlar yaratdı, habelə, heyvanların yemlənməsi üçün bitkilər yetişdirdi.

Aaya: 32

وَٱلۡجِبَالَ أَرۡسَىٰهَا

Dağları da yerə möhkəm yerləşdirdi.

Aaya: 33

مَتَٰعٗا لَّكُمۡ وَلِأَنۡعَٰمِكُمۡ

Ey insanlar! Bütün bunlar sizin və sizin heyvanlarınızın faydalanması üçündür. Bunların hamısını (heçdən) yaradan Allah, onları yenidən yaratmağa aciz deyildir.

Aaya: 34

فَإِذَا جَآءَتِ ٱلطَّآمَّةُ ٱلۡكُبۡرَىٰ

Dəhşəti hər şeyi bürüyəcək ikinci sur üfürüləcəyi və qiyamət qopacağı zaman -

Aaya: 35

يَوۡمَ يَتَذَكَّرُ ٱلۡإِنسَٰنُ مَا سَعَىٰ

O gün insan dünyada etdiyi xeyir və ya şər əməlləri xatırlayacaq.

Aaya: 36

وَبُرِّزَتِ ٱلۡجَحِيمُ لِمَن يَرَىٰ

Cəhənnəm də gətirilib onu görə bilən hər kəsə göstəriləcəkdir.

Aaya: 37

فَأَمَّا مَن طَغَىٰ

Azğınlıqda həddini aşmış kimsəyə gəlincə,

Aaya: 38

وَءَاثَرَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا

Fani dünya həyatını əbədi axirət həyatından üstün tutmuşsa,

Aaya: 39

فَإِنَّ ٱلۡجَحِيمَ هِيَ ٱلۡمَأۡوَىٰ

Şübhəsiz ki, onun qərar tutacağı yer atəş olacaqdır.

Aaya: 40

وَأَمَّا مَنۡ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ وَنَهَى ٱلنَّفۡسَ عَنِ ٱلۡهَوَىٰ

Rəbbinin hüzurunda duracağından qorxan və Allahın haram buyurduqlarını nəfsinə yasaq edən kimsəyə gəldikdə isə, həqiqətən də, onun qərar tutacağı yer Cənnət olacaqdır.

Aaya: 41

فَإِنَّ ٱلۡجَنَّةَ هِيَ ٱلۡمَأۡوَىٰ

Rəbbinin hüzurunda duracağından qorxan və Allahın haram buyurduqlarını nəfsinə yasaq edən kimsəyə gəldikdə isə, həqiqətən də, onun qərar tutacağı yer Cənnət olacaqdır.

Aaya: 42

يَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلسَّاعَةِ أَيَّانَ مُرۡسَىٰهَا

Ey Peyğəmbər! Öldükdən sonra yenidə dirilməni yalan hesab edənlər səndən: "Qiyamət nə zaman qopacaq?" – deyə soruşurlar.

Aaya: 43

فِيمَ أَنتَ مِن ذِكۡرَىٰهَآ

Bu haqda sənin bildiyin bir şey yoxdur ki, onlara nə isə bildirəsən. Bunun sənə aid olan bir şey deyil. Sənə aid olan, yalnız o gün üçün hazırlıq görməyindir.

Aaya: 44

إِلَىٰ رَبِّكَ مُنتَهَىٰهَآ

Qiyamətin qopacağı vaxtı dəqiqliyi ilə bilmək təkcə sənin Rəbbinə aiddir.

Aaya: 45

إِنَّمَآ أَنتَ مُنذِرُ مَن يَخۡشَىٰهَا

Sən sadəcə qiyamət qopacağından qorxan kimsəni xəbərdar edənsən. Çünki yalnız beləsi sənin xəbərdarlığından faydalana bilər.

Aaya: 46

كَأَنَّهُمۡ يَوۡمَ يَرَوۡنَهَا لَمۡ يَلۡبَثُوٓاْ إِلَّا عَشِيَّةً أَوۡ ضُحَىٰهَا

Onlar qiyamətin qopacağını öz gözləri ilə gördükləri zaman, dünya həyatlarında sadəcə bir günün axşamını və ya onun səhərini yaşadıqlarını güman edəcəklər.

Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:

• وجوب الرفق عند خطاب المدعوّ.

Allahın dininə dəvət olunan kimsəyə xitab etdikdə mülayim davranmağın vacib olması.

• الخوف من الله وكفّ النفس عن الهوى من أسباب دخول الجنة.

Allahdan qorxmaq və nəfsi istəklərdən saxlamaq, Cənnətə aparan səbəblərdəndir.

• علم الساعة من الغيب الذي لا يعلمه إلا الله.

Qiyamətin nə zaman qopacağı, yalnız Allahın bildiyi qeyb elminə aiddir.

• بيان الله لتفاصيل خلق السماء والأرض.

Allahın göyü və yeri necə yaratdığını təfsilatlı şəkildə izah etməsi.