Firo maanaaji al-quraan tedduɗo oo - Firo jorjiiwo * - Tippudi firooji ɗii
Simoore koreeji imraan
ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَيُّ ٱلۡقَيُّومُ
Faccirooji aarabeeji:
مِن قَبۡلُ هُدٗى لِّلنَّاسِ وَأَنزَلَ ٱلۡفُرۡقَانَۗ إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ لَهُمۡ عَذَابٞ شَدِيدٞۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٞ ذُو ٱنتِقَامٍ
– ადრე, – ჭეშმარიტი გზის მაჩვენებლად ადამიანებისთვის; და ჩამოავლინა ფურყანიც*. ჭეშმარიტად, ვინც უარყვეს ალლაჰის აიათები, მათთვისაა მძიმე სატანჯველი. და ალლაჰი უძლეველია, საზღაურმგები.
*ორიგინალი – „ალ-ფურყან“ (الفرقان) : ჭეშმარიტების მცდარისგან, სიმართლის ტყუილისგან, კეთილის ბოროტისგან, ჰალალის ჰარამისგან – განმასხვავებელი მტკიცებულებები და ნიჭი. აღნიშნული დახასიათებიდან გამომდინარე, ფურყანი არის ყურანის ერთ-ერთი სახელი.
Faccirooji aarabeeji:
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَخۡفَىٰ عَلَيۡهِ شَيۡءٞ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِي ٱلسَّمَآءِ
Faccirooji aarabeeji:
هُوَ ٱلَّذِي يُصَوِّرُكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡحَامِ كَيۡفَ يَشَآءُۚ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
იგია, ვინც ისე გსახავთ საშვილოსნოებში, როგორც ნებავს. არ არსებობს ღვთაება, გარდა მისი – უძლეველის, ბრძენისა*.
*ეს აიათი ნაჯრანელი ქრისტიანების საპასუხოდ ჩამოევლინა, რომლებიც ამტკიცებდნენ, რომ ისა (იესო) იყო ძე ღვთისა. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ مِنۡهُ ءَايَٰتٞ مُّحۡكَمَٰتٌ هُنَّ أُمُّ ٱلۡكِتَٰبِ وَأُخَرُ مُتَشَٰبِهَٰتٞۖ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمۡ زَيۡغٞ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَٰبَهَ مِنۡهُ ٱبۡتِغَآءَ ٱلۡفِتۡنَةِ وَٱبۡتِغَآءَ تَأۡوِيلِهِۦۖ وَمَا يَعۡلَمُ تَأۡوِيلَهُۥٓ إِلَّا ٱللَّهُۗ وَٱلرَّٰسِخُونَ فِي ٱلۡعِلۡمِ يَقُولُونَ ءَامَنَّا بِهِۦ كُلّٞ مِّنۡ عِندِ رَبِّنَاۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّآ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ
იგია, ვინც ჩამოავლინა შენზე წიგნი, მასშია მუჰქემი* აიათები, როგორც წიგნის დედაბოძი, და დანარჩენი – მუთეშაბიჰი**. ისინი კი, ვისაც გულებში უზით სიმრუდე, – ფითნას გამოწვევისთვისა და მათი განმარტების სურვილით მხოლოდ იმ ნაწილს მიჰყვებიან, რაც მუთეშაბიჰია***, რომლის ახსნაც არავინ იცის, გარდა ალლაჰისა. ღრმადმცოდნენი ამბობენ: ჩვენ გვწამს ის (ყურანი), ყველა ჩვენი ღმერთისგანააო (მუჰქემიც და მუთეშაბიჰიც). სხვა ვინ გაიაზრებს ამას, თუ არა გონიერნი.
*ორიგინალი – „მუჰქემ“ (محكم): მყარი, მტკიცე ან ურყევი. წმინდა ყურანში მუჰქემად იწოდება ყველა ის სიტყვა და აიათი, რომელთა მნიშვნელობებიც იმდენად ცხადია, რომ დამატებითი განმარტებების გარეშეც გასაგებია ყველასთვის და ეს თავისივე სიცხადე გამორიცხავს განსხვავებული აღქმა–გამოხატვის შესაძლებლობას.
**ორიგინალი – „მუთაშაბიჰ“ (متشابه): მსგავსი. წმინდა ყურანში მუთეშაბიჰად იწოდება ყველა ის სიტყვა და აიათი, რომლებიც დამატებითი განმარტების გარეშე, პირდაპირი მნიშვნელობით, არ აიხსნება; ან ყველა ის სიტყვა და აიათი, რომელთა ახსნაც ალლაჰის გარდა არავინ იცის. ეს სიტყვები და აიათები ხშირად ერთდროულად რამდენიმე განსხვავებული ახსნა–გამოხატვის საშუალებას იძლევა, რის გამოც მას მუთაშაბიჰი, ანუ მსგავსი ეწოდება. მსგავსება იმაში მდგომარეობს, რომ თავისი მნიშვნელობით რამდენიმე საკითხს ერთდროულად ემსგავსება და მათ შორის არჩევანის გაკეთება რთულდება.
***აიათში ხსენებულთა ვინაობის შესახებ მუფესსირებმა რამდენიმე განსხვავებული აზრი დააფიქსირეს: რაბი’ი ამბობს: ესენი არიან ადამიანთა ჯგუფი ნაჯრანისა, რომლებიც მუჰამმედ შუამავალს ﷺ ‘ისა عليه السلام შუამავლის შესახებ ეკამათებოდნენ. მათ ასეთი კითხვა დასვეს: განა თქვენ არ ამბობთ, რომ ის არის ალლაჰის სიტყვა და სული მისგან? როდესაც შუამავალმა ﷺ უთხრა – დიახო, მათ თქვეს: ჩვენთვის ეს საკმარისია. ეს აიათი სწორედ ამ დიალოგის შემდეგ ჩამოევლინა. ქელბის გადმოცემის თანახმად, ესენი იუდეველები არიან, რომლებიც მუთაშაბიჰ აიათებზე დაყრდნობით ამ უმმეთის სიცოცხლის ხანგრძლივობის გამოცნობას ცდილობდნენ. ყათადე, როდესაც ამ აიათს კითხულობდა, ამბობდა, რომ ესენი არ ვიცი სხვა ვინ უნდა იყვნენ, თუ არა ხარიჯიტებიო. ასევე, ერთ ერთი ვერსიის თანახმად, ამ აიათში ყველა მობიდათე იგულისხმება. იხ. თაფსირულ ბეღავი.
**ორიგინალი – „მუთაშაბიჰ“ (متشابه): მსგავსი. წმინდა ყურანში მუთეშაბიჰად იწოდება ყველა ის სიტყვა და აიათი, რომლებიც დამატებითი განმარტების გარეშე, პირდაპირი მნიშვნელობით, არ აიხსნება; ან ყველა ის სიტყვა და აიათი, რომელთა ახსნაც ალლაჰის გარდა არავინ იცის. ეს სიტყვები და აიათები ხშირად ერთდროულად რამდენიმე განსხვავებული ახსნა–გამოხატვის საშუალებას იძლევა, რის გამოც მას მუთაშაბიჰი, ანუ მსგავსი ეწოდება. მსგავსება იმაში მდგომარეობს, რომ თავისი მნიშვნელობით რამდენიმე საკითხს ერთდროულად ემსგავსება და მათ შორის არჩევანის გაკეთება რთულდება.
***აიათში ხსენებულთა ვინაობის შესახებ მუფესსირებმა რამდენიმე განსხვავებული აზრი დააფიქსირეს: რაბი’ი ამბობს: ესენი არიან ადამიანთა ჯგუფი ნაჯრანისა, რომლებიც მუჰამმედ შუამავალს ﷺ ‘ისა عليه السلام შუამავლის შესახებ ეკამათებოდნენ. მათ ასეთი კითხვა დასვეს: განა თქვენ არ ამბობთ, რომ ის არის ალლაჰის სიტყვა და სული მისგან? როდესაც შუამავალმა ﷺ უთხრა – დიახო, მათ თქვეს: ჩვენთვის ეს საკმარისია. ეს აიათი სწორედ ამ დიალოგის შემდეგ ჩამოევლინა. ქელბის გადმოცემის თანახმად, ესენი იუდეველები არიან, რომლებიც მუთაშაბიჰ აიათებზე დაყრდნობით ამ უმმეთის სიცოცხლის ხანგრძლივობის გამოცნობას ცდილობდნენ. ყათადე, როდესაც ამ აიათს კითხულობდა, ამბობდა, რომ ესენი არ ვიცი სხვა ვინ უნდა იყვნენ, თუ არა ხარიჯიტებიო. ასევე, ერთ ერთი ვერსიის თანახმად, ამ აიათში ყველა მობიდათე იგულისხმება. იხ. თაფსირულ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
رَبَّنَا لَا تُزِغۡ قُلُوبَنَا بَعۡدَ إِذۡ هَدَيۡتَنَا وَهَبۡ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَحۡمَةًۚ إِنَّكَ أَنتَ ٱلۡوَهَّابُ
ღმერთო ჩვენო! არ გაგვიმრუდო გულები, მას შემდეგ, რაც ჭეშმარიტ გზაზე დაგვაყენე*, და წყალობა მოიღე ჩვენზე შენი წიაღიდან, ჭეშმარიტად, შენა ხარ უხვმწყალობი.
*მას შემდეგ, რაც შენი წიგნის მიმართ, მუჰქემისა და მუთეშაბიჰის განუსხვავებლად, მტკიცე რწმენა გვიწყალობე.
Faccirooji aarabeeji:
كَدَأۡبِ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا فَأَخَذَهُمُ ٱللَّهُ بِذُنُوبِهِمۡۗ وَٱللَّهُ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
მსგავსად ფარაონის მოდგმისა და იმათი, ვინც იყვნენ მათზე ადრე. მათ უარყვეს ჩვენი აიათები/სასწაულები, მერე ალლაჰმა სასჯელით შეიპყრო ისინი, თავიანთი ცოდვების გამო. ალლაჰი მკაცრსასჯელიანია.
Faccirooji aarabeeji:
قَدۡ كَانَ لَكُمۡ ءَايَةٞ فِي فِئَتَيۡنِ ٱلۡتَقَتَاۖ فِئَةٞ تُقَٰتِلُ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَأُخۡرَىٰ كَافِرَةٞ يَرَوۡنَهُم مِّثۡلَيۡهِمۡ رَأۡيَ ٱلۡعَيۡنِۚ وَٱللَّهُ يُؤَيِّدُ بِنَصۡرِهِۦ مَن يَشَآءُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبۡرَةٗ لِّأُوْلِي ٱلۡأَبۡصَٰرِ
მართლაც საოცრება იყო თქვენთვის იმ ორ ჯგუფში, რომლებიც ერთმანეთს დაუპირისპირდნენ. მათგან ერთი ჯგუფი ალლაჰის გზაზე იბრძოდა, მეორე კი იყო ურწმუნო. ისინი თავიანთი თვალით ხედავდენენ, რომ ორჯერ მეტნი იყვნენ, მაგრამ ალლაჰი მას გააძლიერებს შემწეობით, ვისაც ინებებს. ჭეშმარიტად, თვალსაჩინო მაგალითია ეს მათთვის, ვისაც განჭვრეტა შეუძლია*.
*საუბარია 624 წლის 13 მარტს (ჰიჯრეთის მეორე წელი 17 რამადანი) დატრიალებულ ბრძოლაზე, სადაც მუსლიმთა რაზმი 313 მებრძოლისგან შედგებოდა, ხოლო მექქელი მუშრიქები 900 კაციანი ჯარით იბრძოდნენ. ეს ორი ჯარი როგორც რიცხობრივად, ასევე სამხედრო აღჭურვითაც იყო არათანაბარი: მუსლიმებს 2 ცხენი და 70 აქლემი ჰყავდათ, ხოლო მუშრიქებს 100 ცხენი და 170 აქლემი. მუსლიმები საბრძოლო იარაღებისა და ჯაჭვის პერანგების ნაკლებობასაც განიცდიდნენ, თუმცა ალლაჰის დახმარებით ამ ბრძოლაში მაინც მუშრიქები დამარცხდნენ.
Faccirooji aarabeeji:
زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ ٱلشَّهَوَٰتِ مِنَ ٱلنِّسَآءِ وَٱلۡبَنِينَ وَٱلۡقَنَٰطِيرِ ٱلۡمُقَنطَرَةِ مِنَ ٱلذَّهَبِ وَٱلۡفِضَّةِ وَٱلۡخَيۡلِ ٱلۡمُسَوَّمَةِ وَٱلۡأَنۡعَٰمِ وَٱلۡحَرۡثِۗ ذَٰلِكَ مَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ وَٱللَّهُ عِندَهُۥ حُسۡنُ ٱلۡمَـَٔابِ
მოკაზმულა და მიმზიდველად ქცეულა ადამიანებისთვის ქალების, შვილების, უთვალავი ოქრო-ვერცხლის, ლამაზი ცხენების, შინაური პირუტყვისა და სახნავ-სათესის მიმართ სიყვარული. ეს ყველაფერი ამქვეყნიური ცხოვრების დროებითი სარგებელია, საუკეთესო მისაქციელი კი ალლაჰთანაა.
Faccirooji aarabeeji:
۞ قُلۡ أَؤُنَبِّئُكُم بِخَيۡرٖ مِّن ذَٰلِكُمۡۖ لِلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ عِندَ رَبِّهِمۡ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا وَأَزۡوَٰجٞ مُّطَهَّرَةٞ وَرِضۡوَٰنٞ مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِٱلۡعِبَادِ
უთხარი: გინდათ გაცნობოთ ამაზე უკეთესის შესახებ? ვინც (ღვთის) მოშიშია, მათთვის სამოთხეები თავიანთ ღმერთთანაა, რომლის ქვეშაც მდინარეები მიედინებიან და იქ იქნებიან მარადჟამს – განწმენდილი მეუღლეებითა და ალლაჰის კმაყოფილებით. ალლაჰი მსახურთა მხედველია.
Faccirooji aarabeeji:
ٱلصَّٰبِرِينَ وَٱلصَّٰدِقِينَ وَٱلۡقَٰنِتِينَ وَٱلۡمُنفِقِينَ وَٱلۡمُسۡتَغۡفِرِينَ بِٱلۡأَسۡحَارِ
Faccirooji aarabeeji:
شَهِدَ ٱللَّهُ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَأُوْلُواْ ٱلۡعِلۡمِ قَآئِمَۢا بِٱلۡقِسۡطِۚ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
დაამოწმა ალლაჰმა, რომ არ არსებობს მის გარდა სხვა ღვთაება, ასევე ამოწმებენ ანგელოზები და ცოდნის მფლობელნი, რომლებიც მტკიცედ იცავენ სამართლიანობას. არ არსებობს ღვთაება, გარდა მისი – ძლევამოსილის, ბრძენისა.
Faccirooji aarabeeji:
إِنَّ ٱلدِّينَ عِندَ ٱللَّهِ ٱلۡإِسۡلَٰمُۗ وَمَا ٱخۡتَلَفَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡيَۢا بَيۡنَهُمۡۗ وَمَن يَكۡفُرۡ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَإِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
ჭეშმარიტად, ალლაჰის წინაშე (მიღებული) სარწმუნოება არის ისლამი. ვისაც წიგნი ებოძათ, მათ მოშურნეობით მხოლოდ მას შემდეგ გამოავლინეს უთანხმოება, რაც ცოდნა მიეცათ*. და ვინც უარყოფს ალლაჰის აიათებს, ჭეშმარიტად, ალლაჰი მსწრაფლანგარიშმგებია.
*ქელბიმ თქვა: ეს აიათი იუდეველებისა და ქრისტიანების შესახებ ჩამოევლინა, რადგანაც მათ ისლამს ზურგი შეაქციეს. წიგნბოძებულთა წინასწარ იყო ნამახარობლები მუჰამმედის ﷺ შუამავლობა და ეს ცოდნა მათ უკვე მიღებული ჰქონდათ. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
فَإِنۡ حَآجُّوكَ فَقُلۡ أَسۡلَمۡتُ وَجۡهِيَ لِلَّهِ وَمَنِ ٱتَّبَعَنِۗ وَقُل لِّلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡأُمِّيِّـۧنَ ءَأَسۡلَمۡتُمۡۚ فَإِنۡ أَسۡلَمُواْ فَقَدِ ٱهۡتَدَواْۖ وَّإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّمَا عَلَيۡكَ ٱلۡبَلَٰغُۗ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِٱلۡعِبَادِ
და თუ შემოგედაონ, მაშინ უპასუხე: პიროვნულობა ჩემი – ალლაჰს დავუმორჩილე, და იმათაც (დაუმორჩილეს), ვინც ჩემი მიმდევარიაო. და უთხარი მათ, ვისაც წიგნი ებოძათ, ასევე, უწიგნურებს (წარმართებს): ,,თქვენც დაემორჩილეთ?" – და თუ დაემორჩილნენ, მაშინ ცხადია, ჭეშმარიტ გზაზე დამდგარან*, ხოლო თუ პირი იბრუნეს, ჭეშმარიტად, შენი მოვალეობა მხოლოდ მიწვდენაა. ალლაჰი მსახურთა მხედველია.
*როდესაც შუამავალმა ﷺ ეს აიათი წაიკითხა, წიგნბოძებულებმა თქვეს, რომ ჩვენც დავემორჩილეთო. ამ დროს შუამავალმა ﷺ იუდეველებს უთხრა: დაამოწმებთ რომ ‘უზეირი ალლაჰის მსახური და შუამავალია? მათ თქვეს: ღმერთმა დაგვიფაროს, რომ ‘უზეირი ალლაჰის მსახურად ვაღიაროთო. ასევე უთხრა ქრისტიანებსაც: დაამოწმებთ, რომ ‘ისა არის ალლაჰის სიტყვა, მისი მსახური და შუამავალი? მათ თქვეს: ღმერთმა დაგვიფაროს, რომ ‘ისა ალლაჰის მსახურად ვაღიაროთო. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَكۡفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَيَقۡتُلُونَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ بِغَيۡرِ حَقّٖ وَيَقۡتُلُونَ ٱلَّذِينَ يَأۡمُرُونَ بِٱلۡقِسۡطِ مِنَ ٱلنَّاسِ فَبَشِّرۡهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
ჭეშმარიტად, ვინც უარყოფენ ალლაჰის აიათებს, უსამართლოდ ხოცავენ მაცნეებს და ხოცავენ იმ ადამიანებსაც, ვინც სამართლიანობისკენ მოუწოდებს, – მიახარე მათ მწარე სატანჯველი.
Faccirooji aarabeeji:
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبٗا مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ يُدۡعَوۡنَ إِلَىٰ كِتَٰبِ ٱللَّهِ لِيَحۡكُمَ بَيۡنَهُمۡ ثُمَّ يَتَوَلَّىٰ فَرِيقٞ مِّنۡهُمۡ وَهُم مُّعۡرِضُونَ
განა ვერ ხედავ იმათ, ვისაც ხვედრი ერგოთ წიგნისა? აკი, მოიხმეს ისინი ალლაჰის წიგნთან, რათა მას განესაჯა მათ შორის*? შემდეგ პირი იბრუნა ერთმა ნაწილმა, და ისინი არიან ზურგშემქცევნი.
*ყათადეს შეხედულებით, ეს წიგნი იყო ყურანი, რომლით მსაჯულობისკენაც მოუწოდა მუჰამმედ შუამავალმა ﷺ იუდეველებს, თუმცა მათ ამაზე უარი განაცხადეს. იბნი აბბასის შეხედულებით, ეს წიგნი იყო თევრათი. მუჰამმედ შუამავალმა ﷺ მათ თევრათით მსაჯულობისკენ მოუწოდა, თუმცა მათ ამას არ მიუახლოვდნენ, რადგანაც ამით მათი ინტერესები ზიანდებოდა. იხ. თაფსირულ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُواْ لَن تَمَسَّنَا ٱلنَّارُ إِلَّآ أَيَّامٗا مَّعۡدُودَٰتٖۖ وَغَرَّهُمۡ فِي دِينِهِم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
ასე იმიტომ იქცევიან, რომ თქვეს: ვერ შეგვეხება ცეცხლი ჩვენ, გარდა რამდენიმე გათვლილი დღისაო*. ამრიგად, მათივე შეთხზულმა ცილისწამებამ შეაცდინა ისინი თავიანთ რწმენაში.
*მათი თქმით, ეს ის ორმოცი დღეა, როდესაც თავიანთმა წინაპრებმა ხბოს კერპს ეთაყვანნენ.
Faccirooji aarabeeji:
فَكَيۡفَ إِذَا جَمَعۡنَٰهُمۡ لِيَوۡمٖ لَّا رَيۡبَ فِيهِ وَوُفِّيَتۡ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا كَسَبَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
და რა იქნება მაშინ, როცა შევკრებთ მათ იმ დღეს, რომელშიც ეჭვი არ არის, ყველა სულს სრულად მიეზღვება იმის შესაბამისად, რაც მას მოუხვეჭავს, – და მათ არ შეეხებათ უსამართლობა (სიკეთეების დაკარგვით ან დაუმსახურებელი სასჯელის მატებით)?
Faccirooji aarabeeji:
قُلِ ٱللَّهُمَّ مَٰلِكَ ٱلۡمُلۡكِ تُؤۡتِي ٱلۡمُلۡكَ مَن تَشَآءُ وَتَنزِعُ ٱلۡمُلۡكَ مِمَّن تَشَآءُ وَتُعِزُّ مَن تَشَآءُ وَتُذِلُّ مَن تَشَآءُۖ بِيَدِكَ ٱلۡخَيۡرُۖ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
თქვი: ღმერთო ჩემო, მფლობელო სამფლობელოთა! მას აძლევ ხელმწიფებას, ვისაც ინებებ და მას ართმევ ხელმწიფებას, ვისაც ინებებ; მას აწინაურებ, ვისაც ინებებ და მას აქვეითებ, ვისაც ინებებ; შენს ხელთაა სიკეთე ყოველმხრივი, ჭეშმარიტად, შენა ხარ ყოვლისშემძლე.
Faccirooji aarabeeji:
تُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ وَتُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِي ٱلَّيۡلِۖ وَتُخۡرِجُ ٱلۡحَيَّ مِنَ ٱلۡمَيِّتِ وَتُخۡرِجُ ٱلۡمَيِّتَ مِنَ ٱلۡحَيِّۖ وَتَرۡزُقُ مَن تَشَآءُ بِغَيۡرِ حِسَابٖ
ღამე შეგყავს დღეში და დღე შეგყავს ღამეში*; და ცოცხალი გამოგყავს მკვდრისგან და მკვდარი გამოგყავს ცოცხლისგან**; და უთვალავ საზრდოს უწყალობებ მას, ვისაც ინებებ.
*ანუ ზაფხულში დღეებს აგრძელებ ღამის ხარჯზე და ზამთარში – ღამეებს აგრძელებ დღის ხარჯზე.
**იბნი მეს’უდი, სა’იდ ბინ ჯუბეირი, მუჯაჰიდი და ყათადე განმარტავენ: სიცოცხლე ჩნდება სპერმის მეშვეობით, რაც არ ფლობს სიცოცხლეს, ხოლო სპერმა გამოდის ცოცხალი არსებიდან; იქრიმე და ქელბიი განმარტავენ: ცოცხალი წიწილა გამოდის უსულო კვერცხისგან, ხოლო უსულო კვერცხი გამოდის ცოცხალი ფრინველისგან; ჰასანმა და ‘ატამ განმარტეს: მორწმუნე გამოდის ქააფირისგან, ასევე ქააფირი გამოდის მორწმუნისგან; ზეჯჯაჯი განმარტავს: მცენარე აღმოცენდება გამხმარი მარცვლიდან, ხოლო გამხმარ მარცვალს იძლევა ნედლი მცენარე. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
**იბნი მეს’უდი, სა’იდ ბინ ჯუბეირი, მუჯაჰიდი და ყათადე განმარტავენ: სიცოცხლე ჩნდება სპერმის მეშვეობით, რაც არ ფლობს სიცოცხლეს, ხოლო სპერმა გამოდის ცოცხალი არსებიდან; იქრიმე და ქელბიი განმარტავენ: ცოცხალი წიწილა გამოდის უსულო კვერცხისგან, ხოლო უსულო კვერცხი გამოდის ცოცხალი ფრინველისგან; ჰასანმა და ‘ატამ განმარტეს: მორწმუნე გამოდის ქააფირისგან, ასევე ქააფირი გამოდის მორწმუნისგან; ზეჯჯაჯი განმარტავს: მცენარე აღმოცენდება გამხმარი მარცვლიდან, ხოლო გამხმარ მარცვალს იძლევა ნედლი მცენარე. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
لَّا يَتَّخِذِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلۡكَٰفِرِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۖ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ فَلَيۡسَ مِنَ ٱللَّهِ فِي شَيۡءٍ إِلَّآ أَن تَتَّقُواْ مِنۡهُمۡ تُقَىٰةٗۗ وَيُحَذِّرُكُمُ ٱللَّهُ نَفۡسَهُۥۗ وَإِلَى ٱللَّهِ ٱلۡمَصِيرُ
არ დაიმეგობრონ მორწმუნეებმა ურწმუნოები, ნაცვლად მორწმუნეებისა, ხოლო მას, ვინც ამას იზამს, – აღარანაირი კავშირი ექნება ალლაჰთან, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა ფრთხილობთ მათმიერ ხიფათზე. და ალლაჰი გახსენებთ სიფრთხილეს მისდამი*, და ალლაჰთანაა საბოლოო მისაქციელი.
*მისი სასჯელის მიმართ
Faccirooji aarabeeji:
قُلۡ إِن تُخۡفُواْ مَا فِي صُدُورِكُمۡ أَوۡ تُبۡدُوهُ يَعۡلَمۡهُ ٱللَّهُۗ وَيَعۡلَمُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
უთხარი: გინდ დამალეთ და გინდ გამოამჟღავნეთ, ალლაჰმა მაინც იცის იმის შესახებ, რაც გაქვთ გულებში; და ისიც იცის, რაცაა ცათა შინა და დედამიწაზე. ალლაჰი ყოვლისშემძლეა.
Faccirooji aarabeeji:
يَوۡمَ تَجِدُ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ مِنۡ خَيۡرٖ مُّحۡضَرٗا وَمَا عَمِلَتۡ مِن سُوٓءٖ تَوَدُّ لَوۡ أَنَّ بَيۡنَهَا وَبَيۡنَهُۥٓ أَمَدَۢا بَعِيدٗاۗ وَيُحَذِّرُكُمُ ٱللَّهُ نَفۡسَهُۥۗ وَٱللَّهُ رَءُوفُۢ بِٱلۡعِبَادِ
ყოველ სულს, იმ დღეს, – წინ დახვდება თავისი ნამოქმედარი, რაც თუ კარგი უკეთებია და ცუდი ჩაუდენია, და ინატრებს, რომ იმასა* და მას შორის იყოს უსასრულო სიშორე. ალლაჰი გახსენებთ სიფრთხილეს მისდამი; ალლაჰი თავის მსახურთა მიმართ უსაზღვროდ მწყალობელი და შემბრალებელია.
*ცუდი ნამოქმედარი
Faccirooji aarabeeji:
قُلۡ إِن كُنتُمۡ تُحِبُّونَ ٱللَّهَ فَٱتَّبِعُونِي يُحۡبِبۡكُمُ ٱللَّهُ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
უთხარი*: ,,თუ გიყვართ თქვენ ალლაჰი, მაშინ მე გამომყევით, რათა უყვარდეთ ალლაჰსაც და მოგიტევოთ ცოდვები. ალლაჰი უსაზღვროდ მპატიებელია, მწყალობელი**".
*უთხარი იუდეველებსა და ქრისტიანებს, რომლებმაც თქვეს: „ჩვენ ღვთის შვილები და მისი მოყვარეები ვართ“; და წარმართებს, რომლებმაც თქვეს: „კერპებს სხვა არაფრისთვის ვეთაყვანებით, თუ არა ალლაჰთან სიახლოვის მოსაპოვებლად“; ასევე მათ, ვინც ცრუ რწმენებზე დაყრდნობით ალლაჰის სიყვარულს იჩემებს.
**როდესაც ეს აიათი ჩამოევლინა, მუნაფიყთა (ფარისეველთა) თავკაცმა აბდულლაჰ ბინ უბეიმ თავის მეგობრებს უთხრა: „მუჰამმედმა მისი სიყვარული ალლაჰის სიყვარულთან გაათანაბრა და გვიბრძანებს, ისე გვიყვარდეს იგი, როგორც ქრისტიანებმა გადააჭარბეს მერიემის ძე 'ისას მიმართ სიყვარულში“. მათ ასეთ საუბარს მოჰყვა მომდევნო აიათის ჩამოვლინება, სადაც ალლაჰმა მორწმუნეებს მისი და მისი შუამავლის მორჩილება უბრძანა. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
**როდესაც ეს აიათი ჩამოევლინა, მუნაფიყთა (ფარისეველთა) თავკაცმა აბდულლაჰ ბინ უბეიმ თავის მეგობრებს უთხრა: „მუჰამმედმა მისი სიყვარული ალლაჰის სიყვარულთან გაათანაბრა და გვიბრძანებს, ისე გვიყვარდეს იგი, როგორც ქრისტიანებმა გადააჭარბეს მერიემის ძე 'ისას მიმართ სიყვარულში“. მათ ასეთ საუბარს მოჰყვა მომდევნო აიათის ჩამოვლინება, სადაც ალლაჰმა მორწმუნეებს მისი და მისი შუამავლის მორჩილება უბრძანა. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
قُلۡ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَۖ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡكَٰفِرِينَ
უთხარი: ,,დაემორჩილეთ ალლაჰსა და შუამავალს", და თუ პირი იბრუნეს, ჭეშმარიტად, ალლაჰს არ უყვარს ურწმუნოები*.
*აბუ ჰურეირა გადმოგვცემს, რომ ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა: „ჩემი უმმეთიდან ყველა სამოთხეში შევა, გარდა იმისა, ვინც ამპარტავანია. იქ მყოფებმა იკითხეს: ო, ალლაჰის შუამავალო! ვინაა ამპარტავანი? მან უთხრა: ვინც ჩემი მორჩილია, ის სამოთხეში შევა, ხოლო ვინც მეურჩება, უეჭველად, ის ამპარტავნობს“ (ბუხარი, ი’თისამ 2/7280.).
Faccirooji aarabeeji:
ذُرِّيَّةَۢ بَعۡضُهَا مِنۢ بَعۡضٖۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
Faccirooji aarabeeji:
إِذۡ قَالَتِ ٱمۡرَأَتُ عِمۡرَٰنَ رَبِّ إِنِّي نَذَرۡتُ لَكَ مَا فِي بَطۡنِي مُحَرَّرٗا فَتَقَبَّلۡ مِنِّيٓۖ إِنَّكَ أَنتَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
აკი, იმრანის ქალმა თქვა: ღმერთო! ჭეშმარიტად, შენთვის შემომიწირავს ის, რაც ჩემს მუცელშია, ვინც, სხვა ყველაფრისაგან გათავისუფლებული, – მხოლოდ შენი მსახურებით დაკავდება. მაშ, მიიღე იგი ჩემგან. ჭეშმარიტად, შენა ხარ ყოვლისმსმენი, ყოვლისმცოდნე.
Faccirooji aarabeeji:
فَلَمَّا وَضَعَتۡهَا قَالَتۡ رَبِّ إِنِّي وَضَعۡتُهَآ أُنثَىٰ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا وَضَعَتۡ وَلَيۡسَ ٱلذَّكَرُ كَٱلۡأُنثَىٰۖ وَإِنِّي سَمَّيۡتُهَا مَرۡيَمَ وَإِنِّيٓ أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ ٱلرَّجِيمِ
და როცა დაბადა, თქვა: ღმერთო! ჭეშმარიტად, მე დავბადე მდედრიო. ალლაჰმა კარგად იცის, რაც დაბადა. ვაჟი არ არის მდედრის მსგავსი და მე მას დავარქვი მარიამი. ჭეშმარიტად, შემოგაფარებ შენ, – მასა და მის შთამომავლობას, – განდევნილი ეშმაკისაგან.
Faccirooji aarabeeji:
فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٖ وَأَنۢبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنٗا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّاۖ كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيۡهَا زَكَرِيَّا ٱلۡمِحۡرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزۡقٗاۖ قَالَ يَٰمَرۡيَمُ أَنَّىٰ لَكِ هَٰذَاۖ قَالَتۡ هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِۖ إِنَّ ٱللَّهَ يَرۡزُقُ مَن يَشَآءُ بِغَيۡرِ حِسَابٍ
იყაბულა თავისმა ღმერთმა კეთილი ყაბულობით, აღზარდა იგი მშვენიერი მცენარესავით და დააკისრა მასზე მზრუნველობა ზექერიას. ყოველთვის, როცა ზექერია მიჰრაბში შედიოდა მასთან, – სარჩოს პოულობდა მის წინ. შეეკითხა: ,,ო, მერიემ, შენ ეს საიდან გაქვს?" უპასუხა: ,,ეს ალლაჰისგანაა". ჭეშმარიტად, ალლაჰი ურიცხვ სარჩოს უწყალობებს იმას, ვისაც ინებებს*.
*ზექერია მერიემის დეიდას ქმარი იყო. როგორც აიათშია მოცემული, წმინდა სამლოცველოს შეწირულ მერიემზე შუამავალი ზექერია მზრუნველობდა. მერიემისთვის სამლოცველოს შიგნით გამოყოფილი იყო პატარა ოთახი, სადაც ძირითად დროს ატარებდა. აიათში ეს ოთახი მოხსენებულია, როგორც მიჰრაბი. ზექერია როდესაც მერიემის სანახავად მიჰრაბში შედიოდა, მას იქ ხვდებოდა ხილი, რომელიც იმ არე–მარეში არ მოდიოდა. კიდევ უფრო გასაოცარი ის იყო, რომ ზამთრის ხილი ზაფხულში და ზაფხულის ხილი ზამთარში ხვდებოდა. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِيَّا رَبَّهُۥۖ قَالَ رَبِّ هَبۡ لِي مِن لَّدُنكَ ذُرِّيَّةٗ طَيِّبَةًۖ إِنَّكَ سَمِيعُ ٱلدُّعَآءِ
მაშინ თავის ღმერთს შეევედრა ზექერია*: ,,ღმერთო, მიწყალობე შენი წიაღიდან სპეტაკი შთამომავლობა. ჭეშმარიტად, შენ ხარ შემსმენი ვედრებისა".
*ზექერია შუამავალს არ ჰყავდა შვილი, თან ამ დროისათვის უკვე საკმაოდ ასაკოვანი იყო. ამიტომ ფიქრობდა, რომ მას შვილი აღარ გაუჩნდებოდა. ამ ამბის შემდეგ დაფიქრდა: ღმერთს, რომელმაც მარიამს სეზონის გასვლის მიუხედავად სხვადასხვა ხილეული უწყალობა, ჩემთვისაც შეუძლია, ასაკის გასვლის შემდეგ შვილი მიბოძოსო.
Faccirooji aarabeeji:
فَنَادَتۡهُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَهُوَ قَآئِمٞ يُصَلِّي فِي ٱلۡمِحۡرَابِ أَنَّ ٱللَّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحۡيَىٰ مُصَدِّقَۢا بِكَلِمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَسَيِّدٗا وَحَصُورٗا وَنَبِيّٗا مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
შემდეგ, როცა მიჰრაბში ლოცულობდა, ანგელოზებმა* შეატყობინეს: ჭეშმარიტად, ალლაჰი გმახარობლობს იაჰიას**, როგორც ალლაჰის მიერ მოვლენილი სიტყვის*** დამამოწმებელს, წინამძღოლს, თავშეკავებულს და მაცნეს სათნოთაგანო.
*მთავარანგელოზი ჯიბრილი.
**ამ სახელის დარქმევის მიზეზთან დაკავშირებით სწავლულებისგან რამდენი განსხვავებული შეხედულებაა გადმოცემული. სახელი იაჰია (يحيى) სიცოცხლეს ნიშნავს, აქედან გამომდინარე, იბნი აბბასის აზრით, ღმერთმა ეს სახელი იმიტომ დაარქვა, რომ დედამისის უნაყოფო და ხანდაზმულ სხეულში ახალი სიცოცხლე ჩაისახაო; ყათადეს აზრით, ამის მიზეზი ის გახლდათ, რომ ალლაჰი მის გულს რწმენით აცოცხლებდაო; ზოგის აზრით, მას ეს სახელი დაერქვა, რადგანაც ის სიცოცხლის ბოლოს შაჰიდად აღესრულა, შაჰიდები კი ცოცხლებად ითვლებიანო. იხ. თაფსირუ ბეღავი. ქრისტიანულ წყაროებში მაცნე იაჰია მოხსენებულია, როგორც იოანე ნათლისმცემელი იხ. ლუკა, 1/5-24.
***უმრავლესობის მიხედვით აქ იგულისხმება ‘ისა ძე მერიემისა. ‘ისას ერთ-ერთი სახელია ალლაჰის სიტყვა, რადგანაც ის უმამოდ გაჩნდა ალლაჰის სიტყვით, როდესაც მას უბრძანა „გაჩნდი“ და ისიც გაჩნდა. აბუ უბეიდას აზრით, ეს არის ალლაჰის წიგნი და მისი აიათები. თუმცა არ არის გამორიცხული ორივეს ერთად გულისხმობდეს. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
**ამ სახელის დარქმევის მიზეზთან დაკავშირებით სწავლულებისგან რამდენი განსხვავებული შეხედულებაა გადმოცემული. სახელი იაჰია (يحيى) სიცოცხლეს ნიშნავს, აქედან გამომდინარე, იბნი აბბასის აზრით, ღმერთმა ეს სახელი იმიტომ დაარქვა, რომ დედამისის უნაყოფო და ხანდაზმულ სხეულში ახალი სიცოცხლე ჩაისახაო; ყათადეს აზრით, ამის მიზეზი ის გახლდათ, რომ ალლაჰი მის გულს რწმენით აცოცხლებდაო; ზოგის აზრით, მას ეს სახელი დაერქვა, რადგანაც ის სიცოცხლის ბოლოს შაჰიდად აღესრულა, შაჰიდები კი ცოცხლებად ითვლებიანო. იხ. თაფსირუ ბეღავი. ქრისტიანულ წყაროებში მაცნე იაჰია მოხსენებულია, როგორც იოანე ნათლისმცემელი იხ. ლუკა, 1/5-24.
***უმრავლესობის მიხედვით აქ იგულისხმება ‘ისა ძე მერიემისა. ‘ისას ერთ-ერთი სახელია ალლაჰის სიტყვა, რადგანაც ის უმამოდ გაჩნდა ალლაჰის სიტყვით, როდესაც მას უბრძანა „გაჩნდი“ და ისიც გაჩნდა. აბუ უბეიდას აზრით, ეს არის ალლაჰის წიგნი და მისი აიათები. თუმცა არ არის გამორიცხული ორივეს ერთად გულისხმობდეს. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
قَالَ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَٰمٞ وَقَدۡ بَلَغَنِيَ ٱلۡكِبَرُ وَٱمۡرَأَتِي عَاقِرٞۖ قَالَ كَذَٰلِكَ ٱللَّهُ يَفۡعَلُ مَا يَشَآءُ
– თქვა*: ,,ღმერთო, ვაჟი როგორ მეყოლება, მე ხომ სიბერე მეწია და ჩემი ცოლი უნაყოფოა?" მიუგო: ,,ასეა, ალლაჰი იქმს იმას, რასაც ინებებს".
*გაოცებულმა და გახარებულმა
Faccirooji aarabeeji:
قَالَ رَبِّ ٱجۡعَل لِّيٓ ءَايَةٗۖ قَالَ ءَايَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ ٱلنَّاسَ ثَلَٰثَةَ أَيَّامٍ إِلَّا رَمۡزٗاۗ وَٱذۡكُر رَّبَّكَ كَثِيرٗا وَسَبِّحۡ بِٱلۡعَشِيِّ وَٱلۡإِبۡكَٰرِ
(ზექერიამ) თქვა: ,,ღმერთო, ნიშანი მომეცი". უთხრა: შენი ნიშანი ის არის, რომ სამ დღეს არ უნდა ესაუბრო ხალხს, გარდა მინიშნებებისა. ხშირად ახსენე შენი ღმერთი და მის უნაკლოებაზე იღაღადე დღის ბოლოსა და დასაწყისში.
Faccirooji aarabeeji:
وَإِذۡ قَالَتِ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَٰمَرۡيَمُ إِنَّ ٱللَّهَ ٱصۡطَفَىٰكِ وَطَهَّرَكِ وَٱصۡطَفَىٰكِ عَلَىٰ نِسَآءِ ٱلۡعَٰلَمِينَ
აკი, ანგელოზებმა* უთხრეს: ეი, მერიემ! უეჭველად, აგირჩია შენ ალლაჰმა, განგწმინდა და სამყაროთა ქალებს შორის გამოგარჩია**.
*მთავარანგელოზმა ჯიბრილმა.
**მერიემის თავისი დროის ქალებისგან გამორჩეულობა იმაში მდგომარეობდა, რომ ის განწმენდილი იყო დედათა წესის, ცუდი ზნეობისა და ცოდვებისაგან. მან უმამოდ, სასწაულებრივად გააჩინა შვილი. ის იყო ერთადერთი ქალი, რომელიც ღვთის სალოცავს მიუძღვნეს, როგორც თავისუფალი ღვთისმსახური.
**მერიემის თავისი დროის ქალებისგან გამორჩეულობა იმაში მდგომარეობდა, რომ ის განწმენდილი იყო დედათა წესის, ცუდი ზნეობისა და ცოდვებისაგან. მან უმამოდ, სასწაულებრივად გააჩინა შვილი. ის იყო ერთადერთი ქალი, რომელიც ღვთის სალოცავს მიუძღვნეს, როგორც თავისუფალი ღვთისმსახური.
Faccirooji aarabeeji:
ذَٰلِكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلۡغَيۡبِ نُوحِيهِ إِلَيۡكَۚ وَمَا كُنتَ لَدَيۡهِمۡ إِذۡ يُلۡقُونَ أَقۡلَٰمَهُمۡ أَيُّهُمۡ يَكۡفُلُ مَرۡيَمَ وَمَا كُنتَ لَدَيۡهِمۡ إِذۡ يَخۡتَصِمُونَ
(ო, მუჰამმედ!) ესაა (შენთვის) უხილავ ამბავთაგან, რომელსაც ვაჰით გაცნობებთ. არ ყოფილხარ შენ მომსწრე, როცა ისინი კალმებს ისვროდნენ იმის წილისყრისთვის, თუ რომელი იკისრებდა მერიემის მზრუნველობას; და არც მაშინ იყავი მათთან ერთად, როდესაც უთანხმოებდნენ.
Faccirooji aarabeeji:
إِذۡ قَالَتِ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَٰمَرۡيَمُ إِنَّ ٱللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٖ مِّنۡهُ ٱسۡمُهُ ٱلۡمَسِيحُ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَ وَجِيهٗا فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ وَمِنَ ٱلۡمُقَرَّبِينَ
აკი ანგელოზებმა* უთხრეს: ეი, მერიემ! ჭეშმარიტად, ალლაჰი გმახარობლობს თავის სიტყვას, რომლის სახელია მესიჰი ‘ისა ძე მერიემისა. იქნება ის ღირსეული ამქვეყნადაც და იმქვეყნადაც, და ერთ-ერთი – დაახლოებულთაგან (ღმერთთან).
*მთავარანგელოზი ჯიბრილი.
Faccirooji aarabeeji:
وَيُكَلِّمُ ٱلنَّاسَ فِي ٱلۡمَهۡدِ وَكَهۡلٗا وَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
*ახალშობილმა ‘ისამ (عليه السلام) სასწაულებრივად ამოიდგა ენა და მარიამის უმწიკვლოება ღაღად ჰყო, ასევე, მან განაცხადა, რომ ის იყო ალლაჰის მსახური; რომ ალლაჰი მას წიგნს უბოძებდა და მაცნედ აღამაღლებდა.
**ორიგინალი – „ქაჰლ“ (كهل): ეს სიტყვა ზრდისა და განვითარების დასასრულს მიღწეულ, ძალღონით სავსე ასაკობრივ პერიოდს გამოხატავს. არაბები ამ სიტყვით იმ ადამიანის ასაკობრივ მდგომარეობას აღნიშნავენ, ვინც 30-დან 40 წლამდე ასაკში იმყოფება. ზოგიერთი სწავლულის შეფასებით, „ქეჰლ“-ი 40-დან 50 წლამდე ასაკს გულისხმობს. აიათი გვამცნობს, რომ „ის ხალხს დაელაპარაკება როგორც აკვანში, ასევე ზრდასრულ ასაკშიც.“ სწავლულები რამდენიმე სავარაუდო განმარტბას გვთავაზობენ იმასთან დაკავშირებით, თუ რას შეიძლება მიგვანიშნებდეს ეს სიტყვები: 1. ღმერთმა ამით ‘ისას (عليه السلام) დედას, ანუ მარიამს ახარა, რომ მისი შვილი შუახნის ასაკამდე იცოცხლებდა; 2. ესაა მისი სამომავლო შუამავლობის წინასწარმეტყველება; 3. ეს აიათი გვესაუბრება სასწაულზე, მაგალითად, ჩვილის საუბარი ნამდვილად დიდი სასწაულია, ხოლო შუხნის ასაკში მყოფი ადამიანის საუბარი ჩვეულებრივი მოვლენა, რომ არა – მისი ზეციდან დაშვება და ხალხის კვლავ ჭეშმარიტებისკენ მოწოდება. ‘ისა შუამავალი დაახლოებით 30 – 33 წლის ასაკში ამაღლდა, ხოლო ქაჰლის პერიოდი ამის შემდეგ იწყება.
**ორიგინალი – „ქაჰლ“ (كهل): ეს სიტყვა ზრდისა და განვითარების დასასრულს მიღწეულ, ძალღონით სავსე ასაკობრივ პერიოდს გამოხატავს. არაბები ამ სიტყვით იმ ადამიანის ასაკობრივ მდგომარეობას აღნიშნავენ, ვინც 30-დან 40 წლამდე ასაკში იმყოფება. ზოგიერთი სწავლულის შეფასებით, „ქეჰლ“-ი 40-დან 50 წლამდე ასაკს გულისხმობს. აიათი გვამცნობს, რომ „ის ხალხს დაელაპარაკება როგორც აკვანში, ასევე ზრდასრულ ასაკშიც.“ სწავლულები რამდენიმე სავარაუდო განმარტბას გვთავაზობენ იმასთან დაკავშირებით, თუ რას შეიძლება მიგვანიშნებდეს ეს სიტყვები: 1. ღმერთმა ამით ‘ისას (عليه السلام) დედას, ანუ მარიამს ახარა, რომ მისი შვილი შუახნის ასაკამდე იცოცხლებდა; 2. ესაა მისი სამომავლო შუამავლობის წინასწარმეტყველება; 3. ეს აიათი გვესაუბრება სასწაულზე, მაგალითად, ჩვილის საუბარი ნამდვილად დიდი სასწაულია, ხოლო შუხნის ასაკში მყოფი ადამიანის საუბარი ჩვეულებრივი მოვლენა, რომ არა – მისი ზეციდან დაშვება და ხალხის კვლავ ჭეშმარიტებისკენ მოწოდება. ‘ისა შუამავალი დაახლოებით 30 – 33 წლის ასაკში ამაღლდა, ხოლო ქაჰლის პერიოდი ამის შემდეგ იწყება.
Faccirooji aarabeeji:
قَالَتۡ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي وَلَدٞ وَلَمۡ يَمۡسَسۡنِي بَشَرٞۖ قَالَ كَذَٰلِكِ ٱللَّهُ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ إِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ
(გაკვირვებულმა) თქვა: ,,ღმერთო, როგორ მეყოლება ვაჟი, როცა კაცი არ შემხებია?" უთხრა: ასეა, – იმას გააჩენს, რასაც ინებებს; ალლაჰი, რის ქმნასაც გადაწყვეტს , – მხოლოდ ეტყვის მას: „იყავ!“ – და უმალვე შეიქმნება.
Faccirooji aarabeeji:
وَيُعَلِّمُهُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَ
Faccirooji aarabeeji:
وَرَسُولًا إِلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ أَنِّي قَدۡ جِئۡتُكُم بِـَٔايَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ أَنِّيٓ أَخۡلُقُ لَكُم مِّنَ ٱلطِّينِ كَهَيۡـَٔةِ ٱلطَّيۡرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيۡرَۢا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۖ وَأُبۡرِئُ ٱلۡأَكۡمَهَ وَٱلۡأَبۡرَصَ وَأُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۖ وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأۡكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لَّكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
– და შუამავლად წარიგზავნება ისრაელის მოდგმასთან (და ეტყვის მათ): ჭეშმარიტად, თქვენთან მე თქვენივე ღმერთის სასწაულით მოვედი; ჭეშმარიტად, ტალახიდან შევქმნი ჩიტის გამოსახულებას, ჩავბერავ მასში სულს და ჩიტად იქცევა ნებით ალლაჰისა; და ალლაჰის ნებით განვკურნავ ბრმად დაბადებულებს, კეთროვნებს, გავაცოცხლებ მკვდრებს, გაუწყებთ, თუ რას მიირთმევთ და რას ინახავთ სახლებში. ჭეშმარიტად, ესენი თქვენთვის სასწაულებია, თუ ხართ თქვენ მორწმუნენი.
Faccirooji aarabeeji:
وَمُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيَّ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَلِأُحِلَّ لَكُم بَعۡضَ ٱلَّذِي حُرِّمَ عَلَيۡكُمۡۚ وَجِئۡتُكُم بِـَٔايَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
ასევე (მოვედი) იმის დამამოწმებლად, რაც იყო თევრათში ჩემამდე, და მათგან ნაწილის ჰალალად დამწესებლად, – რაც გქონდათ აკრძალული. სასწაულებით მოვედი თქვენივე ღმერთისგან, მაშ, რიდი გქონდეთ ალლაჰისა და მე დამემორჩილეთ.
Faccirooji aarabeeji:
إِنَّ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمۡ فَٱعۡبُدُوهُۚ هَٰذَا صِرَٰطٞ مُّسۡتَقِيمٞ
Faccirooji aarabeeji:
۞ فَلَمَّآ أَحَسَّ عِيسَىٰ مِنۡهُمُ ٱلۡكُفۡرَ قَالَ مَنۡ أَنصَارِيٓ إِلَى ٱللَّهِۖ قَالَ ٱلۡحَوَارِيُّونَ نَحۡنُ أَنصَارُ ٱللَّهِ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَٱشۡهَدۡ بِأَنَّا مُسۡلِمُونَ
როცა შეამჩნია მათში ‘ისამ ურწმუნოება, ჰკითხა: ,,ვინ იქნებიან ჩემი დამხმარენი ალლაჰისკენ მიმავალ გზაზე?" – მოწაფეებმა მიუგეს: ჩვენ ვართ ალლაჰის დამხმარენი*, ვირწმუნეთ ალლაჰი და დაამოწმე შენც, რომ ჩვენ ვართ მუსლიმები/მორჩილებიო.
*მისი ბრძანებებისა და აკრძალვების ერთგული შემსრულებელნი და მისი ჭეშმარიტების მქადაგებელნი.
Faccirooji aarabeeji:
إِذۡ قَالَ ٱللَّهُ يَٰعِيسَىٰٓ إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ إِلَيَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَجَاعِلُ ٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوكَ فَوۡقَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِۖ ثُمَّ إِلَيَّ مَرۡجِعُكُمۡ فَأَحۡكُمُ بَيۡنَكُمۡ فِيمَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ
აკი, ალლაჰმა უთხრა: ეი, ‘ისა! მე ვარ შენი მომკვდინებელიც, ჩემს წინაშე ამამაღლებელიცა და ურწმუნოთაგან მხსნელიც*. ხოლო მათ, ვინც შენი მიმყოლია, უმაღლესვყოფ ურწმუნოებზე – დღემდე განკითხვისა, ბოლოს კი ჩემთან დაბრუნდებით და განვსჯი თქვენ შორის იმას, რაზეც უთანხმოებდით.
*როდესაც იუდეველები ‘ისას عليه السلام სიცოცხლის ხელყოფას მზაკვრულად გეგმავდნენ, ალლაჰმა ამ სიტყვებით ‘ისას ამცნო, რომ მას მხოლოდ ალლაჰი მოაკვდენდა და სხვა ვერას დააკლებდა. სწავლულთა უმრავლესობის განმარტებით, აიათში ხსნებული მოკვდინება, ზეცაში ამაღლება და ურწმუნოებისგან ხსნა–განწმენდა ქრონოლოგიური თანმიმდევრობით არ არის მოთხრობილი. ისლამის სწავლების თანახმად, ‘ისა عليه السلام ზეცაში სულთან და სხეულთან ერთად, ცოცხალი ამაღლდა. ის ბოლო ჟამს დედამიწაზე დაეშვება და შემდეგ მოხდება მისი მოკვდინება ისე, როგორც სხვა ადამიანები კვდებიან. ასევე არის რამდენიმე განსხვავებული განმარტებაც, რომლებიც სიტყვა „მუთევეფფიიქე“-ს (متوفيك) შესაძლო სხვა მნიშვნელობებს ეყრდნობიან. ამ სიტყვის პირდაპირი და ძირითადი მნიშვნელობაა გარდაცვალება. გარდა ამისა, კონტექსტის მიხედვით, შესაძლებელია გამოყენებული იქნას შემდეგი მნიშვნელობებითაც: „სრულად აღება“ ან „დაძინება“. აღნიშნული მნიშვნელობებიდან გამომდინარე მუფესსირთა ნაწილი ფიქრობს, რომ აქ იგულისხმება ‘ისას عليه السلام დედამიწიდან სხეულითა და სულით მთლიანად აღება და ზეცაში ამაღლება, სწავლულთა ნაწილს კი მიაჩნია, რომ ‘ისამ عليه السلام ღვთის ნებით დაიძინა და მძინარე მდგომარეობაში მოხდა მისი ამაღლება. სურა ენ’ამ-ის 60-ე აიათში ალლაჰი ბრძანებს: „იგია, რომელიც გაკვდინებთ ღამით“, რაც იგულისხმობს: ,,იგია, რომელიც ძილს გგვრით ღამით".
Faccirooji aarabeeji:
فَأَمَّا ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَأُعَذِّبُهُمۡ عَذَابٗا شَدِيدٗا فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
Faccirooji aarabeeji:
ذَٰلِكَ نَتۡلُوهُ عَلَيۡكَ مِنَ ٱلۡأٓيَٰتِ وَٱلذِّكۡرِ ٱلۡحَكِيمِ
*ყურანისა
Faccirooji aarabeeji:
إِنَّ مَثَلَ عِيسَىٰ عِندَ ٱللَّهِ كَمَثَلِ ءَادَمَۖ خَلَقَهُۥ مِن تُرَابٖ ثُمَّ قَالَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ
ჭეშმარიტად, ალლაჰისთვის ‘ისას მდგომარეობა მსგავსია ადამის მდგომარეობისა: მიწისგან შექმნა იგი, შემდეგ უთხრა – „იყავ!“ – და იგიც იქმნა*.
*გადმოცემების თანახმად, ეს აიათი ნაჯრანელ ქრისტიანთა საპასუხოდ ჩამოევლინა. მათ გააპროტესტეს ‘ისას عليه السلام შესახებ ისლამის სწავლება, რომ ის ალლაჰის მსახური და შუამავალია. მათ მიაჩნდათ, რომ მისი ამგვარად შეფასება, მისი სტატუსის დაქვეითება და დამცირება იყო. ისინი ‘ისას عليه السلام უმამოდ გაჩენის ფაქტზე დაყრდნობით ამტკიცებდნენ, რომ ის უფრო ღვთაება იყო, ვიდრე ადამიანი, რადგანაც ადამიანები უმამოდ არ ჩნდებიანო. სწორედ ამის საპასუხოდ ჩამოევლინა აღნიშნული აიათი, რომელიც მათ მცდარ შეხედულებას აბათილებს. ღმერთმა ადამი უმამოდ და უდედოდ გააჩინა, ასე რომ, მისთვის შეუძლებელი არაფერია და არც ‘ისას عليه السلام უმამოდ გაჩენა გაუჭირდებოდა.
Faccirooji aarabeeji:
ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡمُمۡتَرِينَ
Faccirooji aarabeeji:
فَمَنۡ حَآجَّكَ فِيهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَكَ مِنَ ٱلۡعِلۡمِ فَقُلۡ تَعَالَوۡاْ نَدۡعُ أَبۡنَآءَنَا وَأَبۡنَآءَكُمۡ وَنِسَآءَنَا وَنِسَآءَكُمۡ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَكُمۡ ثُمَّ نَبۡتَهِلۡ فَنَجۡعَل لَّعۡنَتَ ٱللَّهِ عَلَى ٱلۡكَٰذِبِينَ
ხოლო მას, ვინც იმის (‘ისას) შესახებ შეგედავოს, მას შემდეგ, რაც ცოდნა გებოძა, უთხარი: ,,მოდით, მოვუხმოთ ჩვენს ვაჟებსა და თქვენს ვაჟებს, ჩვენს ქალებსა და თქვენს ქალებს, და ჩვენცა და თქვენც მხურვალე ვედრება აღვავლინოთ, რათა ალლაჰის წყევლა ვაწიოთ მატყუარებს*".
*გადმოცემების თანახმად, ეს აიათი რომ ჩამოევლინა, შუამავალმა გაიყვანა თავისი ქალიშვილი ფატიმა, სიძე – ალი, შვილიშვილები – ჰასანი და ჰუსეინი, და ნაჯრანელ ქრისტიანებს აღნიშნული ვედრებისკენ მოუწოდა, რომლებიც ‘ისას შესახებ შუამავალს ეკამათებოდნენ, თუმცა ნაჯრანელებმა ეს ვერ გაბედეს. მათ ბოლოს ჯიზიას გადახდის პირობით მუსლიმთა მმართველობა აღიარეს.
Faccirooji aarabeeji:
فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِٱلۡمُفۡسِدِينَ
Faccirooji aarabeeji:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ تَعَالَوۡاْ إِلَىٰ كَلِمَةٖ سَوَآءِۭ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَكُمۡ أَلَّا نَعۡبُدَ إِلَّا ٱللَّهَ وَلَا نُشۡرِكَ بِهِۦ شَيۡـٔٗا وَلَا يَتَّخِذَ بَعۡضُنَا بَعۡضًا أَرۡبَابٗا مِّن دُونِ ٱللَّهِۚ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَقُولُواْ ٱشۡهَدُواْ بِأَنَّا مُسۡلِمُونَ
უთხარი: ,,ეი, წიგნბოძებულნო! მოდით შევთანხმდეთ სიტყვაზე, რომელიც საერთოა ჩვენსა და თქვენს შორის, – რომ არავის ვეთაყვანოთ, გარდა ალლაჰისა; არაფერი ვუთანაზიაროთ და არ გავაღმერთოთ – ვინმემ ვინმე, – ნაცვლად ალლაჰისა". ხოლო თუ პირი იბრუნეს, მაშინ უთხარით: დაამოწმეთ, რომ ჩვენ ვართ მუსლიმები/მორჩილებიო*.
*ეს აიათი მაშინ ჩამოევლინა, როდესაც იუდეველებიც ამტკიცებდნენ, რომ იბრაჰიმი عليه السلام იყო იუდეველი და ჩვენ მისი გზის მიმდევრები ვართო, და ქრისტიანებიც ამტკიცებდნენ, რომ იბრაჰიმი عليه السلام იყო ქრისტიანიო.
Faccirooji aarabeeji:
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تُحَآجُّونَ فِيٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَمَآ أُنزِلَتِ ٱلتَّوۡرَىٰةُ وَٱلۡإِنجِيلُ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِهِۦٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
ეი, წიგნბოძებულნო! რატომ კამათობთ იბრაჰიმის შესახებ? თევრათიც და ინჯილიც ხომ მხოლოდ მის შემდეგ ჩამოევლინნენ, ნუთუ გონებას არ მოუხმობთ?
Faccirooji aarabeeji:
هَٰٓأَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ حَٰجَجۡتُمۡ فِيمَا لَكُم بِهِۦ عِلۡمٞ فَلِمَ تُحَآجُّونَ فِيمَا لَيۡسَ لَكُم بِهِۦ عِلۡمٞۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
აი, ისინი ხართ თქვენ, ვინც იმის შესახებ კამათობდით, რაც უკვე იცოდით, და რატომღა კამათობთ იმის შესახებ, რის ცოდნასაც არ ფლობთ?* ალლაჰმა იცის, თქვენ კი არ იცით.
*თქვენ ფლობთ მუსა, ‘ისა და მუჰამმედ შუამავლების عليهم السلام შესახებ ცოდნას, რომელიც თქვენივე წმინდა წიგნებშია მოცემული, მაგრამ მაინც ვერ თანხმდებით და არ გწამთ სათანადოდ; ამის მიუხედავად, იბრაჰიმ შუამავლის عليه السلام (რჯულის) შესახებაც კამათობთ, რომელზე ცოდნაც არ გაგაჩნიათ ან შედარებით ნაკლები იცით.
Faccirooji aarabeeji:
إِنَّ أَوۡلَى ٱلنَّاسِ بِإِبۡرَٰهِيمَ لَلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُ وَهَٰذَا ٱلنَّبِيُّ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْۗ وَٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
ჭეშმარიტად, იბრაჰიმთან ყველაზე ახლოს მყოფნი ის ადამიანები არიან, – ვინც მიმდევარია მისი; და ამ მაცნისა (მუჰამმედისა); და ისინიც, ვინც ირწმუნეს. ალლაჰი მეგობარია მორწმუნეებისა.
Faccirooji aarabeeji:
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَكۡفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَأَنتُمۡ تَشۡهَدُونَ
Faccirooji aarabeeji:
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَلۡبِسُونَ ٱلۡحَقَّ بِٱلۡبَٰطِلِ وَتَكۡتُمُونَ ٱلۡحَقَّ وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
Faccirooji aarabeeji:
وَقَالَت طَّآئِفَةٞ مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ ءَامِنُواْ بِٱلَّذِيٓ أُنزِلَ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَجۡهَ ٱلنَّهَارِ وَٱكۡفُرُوٓاْ ءَاخِرَهُۥ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
და თქვა ნაწილმა წიგნბოძებულთაგან: დღის დასაწყისში ირწმუნეთ ის, რაც მორწმუნეებს ჩამოევლინათ, ხოლო დღის ბოლოს უარყავით იგი, იქნებ უკუმოიქცნენო.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَا تُؤۡمِنُوٓاْ إِلَّا لِمَن تَبِعَ دِينَكُمۡ قُلۡ إِنَّ ٱلۡهُدَىٰ هُدَى ٱللَّهِ أَن يُؤۡتَىٰٓ أَحَدٞ مِّثۡلَ مَآ أُوتِيتُمۡ أَوۡ يُحَآجُّوكُمۡ عِندَ رَبِّكُمۡۗ قُلۡ إِنَّ ٱلۡفَضۡلَ بِيَدِ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٞ
და არავის ერწმუნოთ მათ გარდა, ვინც თქვენი რჯულის მიმდევარია. (ო, მუჰამმედ) უთხარი: უეჭველად, ჭეშმარიტი გზა ალლაჰის მიერ მითითებული გზაა. რადგან სხვასაც (მუჰამმედს) მიეცა იმის მსგავსი, რაც (ერთ დროს) თქვენც მოგეცათ, ან რადგან გედავებიან და თქვენი ღმერთის წინაშე გამხელენ, – ასე იმიტომ იქცევით?* უთხარი: ჭეშმარიტად, მადლი ალლაჰის ხელთაა და უწყალობებს მას, ვისაც ინებებს. ალლაჰი უხვმწყალობია, ყოვლისმცოდნე.
*რადგან წინადადება პირდაპირ არ გვიჩვენებს, რომ ეს სიტყვები იუდეველებს ეკუთვნის თუ მუჰამმედ შუამავალს ﷺ, –შესაძლებელია აიათის ამ წინადადების ორი განსხვავებული მნიშვნელობით გაგება და შესაბამისად თარგმნა. ჩვენ მივიჩნიეთ, რომ ეს იყო მუჰამმედ შუამავლის ﷺ სიტყვების გაგრძელება და ვთარგმნეთ შესაბამისად. მეორე ვერსიის თანახმად, ამ წინადადების თარგმანი იქნებოდა ასეთი: „არც ის ირწმუნოთ, რომ ვინმეს მიეცა იმის მსგავსი, რაც თქვენ მოგეცათ და არც ის, რომ გედავებიან და გამხელენ თქვენი ღმერთის წინაშე“.
Faccirooji aarabeeji:
يَخۡتَصُّ بِرَحۡمَتِهِۦ مَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِيمِ
Faccirooji aarabeeji:
۞ وَمِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ مَنۡ إِن تَأۡمَنۡهُ بِقِنطَارٖ يُؤَدِّهِۦٓ إِلَيۡكَ وَمِنۡهُم مَّنۡ إِن تَأۡمَنۡهُ بِدِينَارٖ لَّا يُؤَدِّهِۦٓ إِلَيۡكَ إِلَّا مَا دُمۡتَ عَلَيۡهِ قَآئِمٗاۗ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُواْ لَيۡسَ عَلَيۡنَا فِي ٱلۡأُمِّيِّـۧنَ سَبِيلٞ وَيَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ
წიგნბოძებულთა შორის არის ისეთი, ვისაც უთვალავი სიმდიდრე რომ მიანდო, – უკლებლივ დაგიბრუნებს; და მათგანაა ისეთიც, ვისაც ერთი დინარიც* რომ მიანდო, არ დაგიბრუნებს მას, თუ თავზე არ დაადექი. ასე იმიტომ იქცევიან, რომ მათ თქვეს: ცოდვად არ დაგვედება, თუკი უწიგნურებს წავართმევთო. და შეგნებულად ტყუიან ალლაჰის შესახებ.
*ოქროს მონეტა.
Faccirooji aarabeeji:
بَلَىٰۚ مَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ وَٱتَّقَىٰ فَإِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَّقِينَ
Faccirooji aarabeeji:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَشۡتَرُونَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ وَأَيۡمَٰنِهِمۡ ثَمَنٗا قَلِيلًا أُوْلَٰٓئِكَ لَا خَلَٰقَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ ٱللَّهُ وَلَا يَنظُرُ إِلَيۡهِمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمۡ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
ჭეშმარიტად, ვინც მცირე საფასურზე ყიდიან ალლაჰის წინაშე დადებულ აღთქმასა და ფიცს, – ისინი ვერანაირ ხვედრს ეწევიან იმქვეყნად; განკითხვის დღეს არ დაელაპარაკება მათ ალლაჰი, არც შეხედავს და არც განწმენდს, და მწარე სასჯელი – მათთვის!
Faccirooji aarabeeji:
وَإِنَّ مِنۡهُمۡ لَفَرِيقٗا يَلۡوُۥنَ أَلۡسِنَتَهُم بِٱلۡكِتَٰبِ لِتَحۡسَبُوهُ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَمَا هُوَ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَيَقُولُونَ هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ وَمَا هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِۖ وَيَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ
ჭეშმარიტად, მათშია (წიგნბოძებულთა შორისაა) ჯგუფი, – თავიანთი ენით რომ ცვლიან (ღვთიურ) წიგნს, რათა წიგნიერად გეგონოთ (მათი სიტყვები), მაგრამ არ არის იგი (ღვთიური) წიგნისეული; და ამბობენ, რომ იგი ალლაჰისმიერიაო, თუმცა არ არის ალლაჰისმიერი, და შეგნებულად ტყუიან ალლაჰის შესახებ.
Faccirooji aarabeeji:
مَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُؤۡتِيَهُ ٱللَّهُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحُكۡمَ وَٱلنُّبُوَّةَ ثُمَّ يَقُولَ لِلنَّاسِ كُونُواْ عِبَادٗا لِّي مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَٰكِن كُونُواْ رَبَّٰنِيِّـۧنَ بِمَا كُنتُمۡ تُعَلِّمُونَ ٱلۡكِتَٰبَ وَبِمَا كُنتُمۡ تَدۡرُسُونَ
კაცმა, ვისაც ალლაჰმა წიგნი, სიბრძნე და შუამავლობა უბოძა, – გამორიცხულია, უთხრას ხალხს, რომ ალლაჰის ნაცვლად ჩემი მსახურნი იყავითო; არამედ (იტყვის): რასაც წიგნზე დაყრდნობით ასწავლით და მეცადინეობთ, მისი პირნათლად შემსრულებელი სწავლულნი იყავითო*.
*ეს აიათი ნაჯრანელი ქრისტიანების პასუხად ჩამოევლინა, რომლებიც ამტკიცებდნენ, რომ ‘ისამ عليه السلام მათ მისდამი თაყვანისცემისკენ მოუწოდა და თითქოს ამიტომ გააღმერთეს იგი. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَا يَأۡمُرَكُمۡ أَن تَتَّخِذُواْ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ وَٱلنَّبِيِّـۧنَ أَرۡبَابًاۚ أَيَأۡمُرُكُم بِٱلۡكُفۡرِ بَعۡدَ إِذۡ أَنتُم مُّسۡلِمُونَ
არც იმას გიბრძანებთ, რომ მაცნენი და ანგელოზნი დაიდგინოთ ღმერთებად. განა ურწმუნოებას გიბრძანებთ მას შემდგომ, რაც უკვე მუსლიმები/მორჩილები ხართ?
Faccirooji aarabeeji:
وَإِذۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِيثَٰقَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ لَمَآ ءَاتَيۡتُكُم مِّن كِتَٰبٖ وَحِكۡمَةٖ ثُمَّ جَآءَكُمۡ رَسُولٞ مُّصَدِّقٞ لِّمَا مَعَكُمۡ لَتُؤۡمِنُنَّ بِهِۦ وَلَتَنصُرُنَّهُۥۚ قَالَ ءَأَقۡرَرۡتُمۡ وَأَخَذۡتُمۡ عَلَىٰ ذَٰلِكُمۡ إِصۡرِيۖ قَالُوٓاْ أَقۡرَرۡنَاۚ قَالَ فَٱشۡهَدُواْ وَأَنَا۠ مَعَكُم مِّنَ ٱلشَّٰهِدِينَ
აკი, მაცნეებისგან აიღო აღთქმა ალლაჰმა, რომ თქვენთვის ბოძებული (ყოველი) წიგნისა და სიბრძნის შემდეგ თქვენთან მოვიდოდა (ახალი) შუამავალი, - დამმოწმებელი იმისა, რაცაა თქვენთან, – რომელზეც უთუოდ უნდა დაგეჯერათ და დახმარებოდით. (შემდეგ) უთხრა: ეთანხმებით და ღებულობთ ამ აღთქმას ჩემგან – თქვენზე პირობად წამოყენებულს? თქვეს: ვეთანხმებითო. თქვა: მაშ დაამოწმეთ და მეც ვიქნები თქვენთან ერთად დამმოწმებელიო.
Faccirooji aarabeeji:
فَمَن تَوَلَّىٰ بَعۡدَ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ
Faccirooji aarabeeji:
أَفَغَيۡرَ دِينِ ٱللَّهِ يَبۡغُونَ وَلَهُۥٓ أَسۡلَمَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ طَوۡعٗا وَكَرۡهٗا وَإِلَيۡهِ يُرۡجَعُونَ
ნუთუ ალლაჰის რჯულის გარდა სხვა რჯულსაც ეძებენ, როცა ნებით თუ უნებურად მას ჰმორჩილებს, რაც არის ცათა შინა და დედამიწაზე, და მასთან იქნებიან მიბრუნებულნი?
Faccirooji aarabeeji:
قُلۡ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ عَلَيۡنَا وَمَآ أُنزِلَ عَلَىٰٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ وَٱلۡأَسۡبَاطِ وَمَآ أُوتِيَ مُوسَىٰ وَعِيسَىٰ وَٱلنَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمۡ لَا نُفَرِّقُ بَيۡنَ أَحَدٖ مِّنۡهُمۡ وَنَحۡنُ لَهُۥ مُسۡلِمُونَ
უთხარით: ვირწმუნეთ ალლაჰი და ის, რაც ჩვენზე ჩამოევლინა, და ისიც, რაც იბრაჰიმს, ისმა’ილს, ისჰაყს, ია’ყუბს და (მის) შთამომავლებს ჩამოევლინათ, რაც მიეცა მუსას და ‘ისას, და რაც მიეცათ მაცნეებს, თავიანთი ღმერთისგან. მათგან არცერთს არ განვასხვავებთ, და ჩვენ მორჩილნი/მუსლიმნი ვართ მისი.
Faccirooji aarabeeji:
كَيۡفَ يَهۡدِي ٱللَّهُ قَوۡمٗا كَفَرُواْ بَعۡدَ إِيمَٰنِهِمۡ وَشَهِدُوٓاْ أَنَّ ٱلرَّسُولَ حَقّٞ وَجَآءَهُمُ ٱلۡبَيِّنَٰتُۚ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
როგორ უჩვენებს ალლაჰი სწორ გზას – ხალხს, რომლებმაც რწმენა უარყვეს მას შემდეგ, რაც ირწმუნეს, დაამოწმეს შუამავლის ჭეშმარიტება და მიიღეს ცხადი მტკიცებულებები. ალლაჰი უსამართლო ხალხს არ დააკვალიანებს ჭეშმარიტ გზაზე.
Faccirooji aarabeeji:
أُوْلَٰٓئِكَ جَزَآؤُهُمۡ أَنَّ عَلَيۡهِمۡ لَعۡنَةَ ٱللَّهِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ وَٱلنَّاسِ أَجۡمَعِينَ
Faccirooji aarabeeji:
خَٰلِدِينَ فِيهَا لَا يُخَفَّفُ عَنۡهُمُ ٱلۡعَذَابُ وَلَا هُمۡ يُنظَرُونَ
*წყევლაში.
Faccirooji aarabeeji:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بَعۡدَ إِيمَٰنِهِمۡ ثُمَّ ٱزۡدَادُواْ كُفۡرٗا لَّن تُقۡبَلَ تَوۡبَتُهُمۡ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلضَّآلُّونَ
ჭეშმარიტად, არ მიიღება მათი მონანიება*, ვინც ჯერ ირწმუნეს, შემდეგ უარყვეს რწმენა და შემდეგ უმატეს ურწმუნოებასაც. სწორედ ისინი არიან გზააცდენილნი.
*სიკვდილის პირას
Faccirooji aarabeeji:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَمَاتُواْ وَهُمۡ كُفَّارٞ فَلَن يُقۡبَلَ مِنۡ أَحَدِهِم مِّلۡءُ ٱلۡأَرۡضِ ذَهَبٗا وَلَوِ ٱفۡتَدَىٰ بِهِۦٓۗ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
ჭეშმარიტად, მათ, ვინც უარყვეს რწმენა და დაიხოცნენ ურწმუნოდ, – დედამიწის ავსებამდე ოქროს გაღებაც რომ შეეძლოთ გამოსასყიდად, – არ მიიღება იგი არცერთი მათგანისაგან. სწორედ მათთვისაა მწარე სასჯელი და არავინაა მათი დამხმარე.
Faccirooji aarabeeji:
لَن تَنَالُواْ ٱلۡبِرَّ حَتَّىٰ تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَۚ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيۡءٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ بِهِۦ عَلِيمٞ
სიკეთეს* მანამდე ვერ ეწევით, სანამ არ გაიღებთ იმისგან, რაც ძალიან გიყვართ, ხოლო რა მოწყალებაც გაიღოთ, ჭეშმარიტად, იცის ალლაჰმა იმის შესახებ.
*იბნი აბბასი, იბნი მესუ’უდი და მუჯაჰიდი გადმოგვცემენ, რომ აღნიშნული სიკეთე არის სამოთხე, ხოლო მუყათილ ბინ ჰაიანის მიხედვით, აქ სიკეთეში იგულისხმება ღვთისმოშიშობა. იხ. თაფსირულ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
۞ كُلُّ ٱلطَّعَامِ كَانَ حِلّٗا لِّبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ إِلَّا مَا حَرَّمَ إِسۡرَٰٓءِيلُ عَلَىٰ نَفۡسِهِۦ مِن قَبۡلِ أَن تُنَزَّلَ ٱلتَّوۡرَىٰةُۚ قُلۡ فَأۡتُواْ بِٱلتَّوۡرَىٰةِ فَٱتۡلُوهَآ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
ისრაელის ძეთათვის თევრათის ჩამოვლინებამდე ყოველგვარი საჭმელი იყო ჰალალი, გარდა იმისა, რაც თავად აიკრძალა ისრაელმა (ი’აყუბმა). უთხრა: ,,მაშ, მოიტანეთ თევრათი და წაიკითხეთ, თუკი ნამდვილად გულწრფელნი ხართ*".
*გადმოცემების თანახმად, იუდეველებმა მუჰამმედ შუამავალს ﷺ უთხრეს: „შენ ამტკიცებ, რომ იბრაჰიმის عليه السلام გზას ადგახარ, თუმცა იბრაჰიმი عليه السلام არც აქლემის ხორცს მიირთმევდა და არც მის ნაწველს, ხოლო შენ მიირთმევ მათ. აქედან გამომდინარე, შენ არ ადგახარ იბრაჰიმის გზას; დღეს ჩვენ რასაც ჰარამად მივიჩნევთ, ის მაშინ იბრაჰიმისთვისაც عليه السلام ჰარამი იყო, ვიდრე ჩვენამდე არ მოაღწევდა.“ ამის საპასუხოდ ჩამოევლინა აღნიშნული აიათი, რომ აკრძალვა ია’ყუბმა عليه السلام თვითონ დაიწესა, მანამდე, ვიდრე ალლაჰი მუსას عليه السلام თევრათს ჩამოუვლენდა, ხოლო ეს აკრძალვა თევრათში ნახსენები არ არის. იხ. თაფსირულ ბაღავი.
Faccirooji aarabeeji:
فَمَنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
Faccirooji aarabeeji:
قُلۡ صَدَقَ ٱللَّهُۗ فَٱتَّبِعُواْ مِلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗاۖ وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
უთხარი: სიმართლე თქვა ალლაჰმა, მაშ, მიჰყევით რჯულს ჰანიფი* იბრაჰიმისა, – არ ყოფილა ის წარმართთაგანი.
*ორიგინალი – „ჰანიფი“ (حنيف): ყოველგვარი ცრუ რწმენისგან და წარმართული საქმისგან განდეგილი და ურყევი მონოთეიზმით ჭეშმარიტებისკენ მლტოლვარე.
Faccirooji aarabeeji:
إِنَّ أَوَّلَ بَيۡتٖ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكٗا وَهُدٗى لِّلۡعَٰلَمِينَ
ჭეშმარიტად, პირველი (სამლოცველო) სახლი, რომელიც ხალხისთვის იქნა აგებული, – ბექქაში (მექქაში) არსებული ბარაქიანი და სამყაროთათვის ჭეშმარიტი გზის მაჩვენებელი სამლოცველოა (მექქა)*.
*გადმოცემების თანახმად, ეს აიათი მაშინ ჩამოევლინა, როდესაც იუდეველები და მუსლიმები კამათობდნენ თავიანთი მთავარი სამლოცველოებისა და ლოცვის მიმართულების სიძვირფასეზე. იუდეველები ამბობდნენ, რომ იერუსალიმის სამლოცველო არის ჩვენი ყიბლა (ლოცვის მიმაერთულება) და ის უფრო ძვირფასი და უძველესია, ვიდრე ქააბა, რადგანაც ეს არის შუამავალთა დედაქალაქიო. მუსლიმები კი საპირისპიროს ამტკიცებდნენ. ამ აიათის ჩამოვლინებამ ცხადყო, რომ დედამიწის ზურგზე ერთადერთი ღმერთის თაყვანისცემისათვის აგებული პირველი სამლოცველო – ქააბა იყო.
Faccirooji aarabeeji:
فِيهِ ءَايَٰتُۢ بَيِّنَٰتٞ مَّقَامُ إِبۡرَٰهِيمَۖ وَمَن دَخَلَهُۥ كَانَ ءَامِنٗاۗ وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَيۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلٗاۚ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ
მასშია ცხადი სასწაულები, ნადგომი* იბრაჰიმისა, და ვინც მასში შევა, ის იქნება უსაფრთხოდ. ადამიანებს, ვისაც იქ მისასვლელი გზის დაფარვა შეუძლიათ, ალლაჰისგან დაეკისრათ ამ სახლში ჰაჯობის შესრულება, ხოლო ვინც უარყოფს, ჭეშმარიტად, ალლაჰი იმდენად მდიდარია, რომ ის არაფერს საჭიროებს სამყაროთაგან.
*ორიგინალი – „მაყაამუ იბრაჰიიმ“ (مقام ابراهيم): მუფესსირთა უმრავლესობის აზრით, ეს არის ლოდი, რომელსაც იბრაჰიმ შუამავალი عليه السلام ქააბას კედლების მშენებლობის დროს შემოსადგომად იყენებდა. ეს ადგილი დღეს ქააბას გვერდით სპეციალური ნიშნითაა აღნიშნული და მომლოცველები იქ დადგომასა და ლოცვას ცდილობენ. სხვა ვერსიის თანახმად, აქ იგულისხმება მთელი მესჯიდი ჰარამის ადგილი და ჰაჯობის ღვთისმსახურების შესასრულებელი სხვა მნიშვნელოვანი ადგილები, როგორიცაა არაფატი, მუზდელიფა, ჯამარათი, საფა-მერვე და სხვა.
Faccirooji aarabeeji:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ مَنۡ ءَامَنَ تَبۡغُونَهَا عِوَجٗا وَأَنتُمۡ شُهَدَآءُۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ
უთხარი: ეი, წიგნბოძებულნო! რატომ გინდათ, რომ სწორი გზა ალლაჰისა მრუდედ წარმოაჩინოთ და ააცდინოთ მისგან ისინი, ვინც ირწმუნეს, ამავე დროს, თქვენ მოწმენი ხართ ამისა; და ალლაჰი უგულისყურო არაა იმის მიმართ, რასაც თქვენ აკეთებთ.
Faccirooji aarabeeji:
وَكَيۡفَ تَكۡفُرُونَ وَأَنتُمۡ تُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتُ ٱللَّهِ وَفِيكُمۡ رَسُولُهُۥۗ وَمَن يَعۡتَصِم بِٱللَّهِ فَقَدۡ هُدِيَ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
როგორ არ უნდა ირწმუნოთ, როდესაც გეკითხებათ ალლაჰის აიათები და თქვენს შორისაა მისი შუამავალი? ვინც ალლაჰს (მის სარწმუნოებას) ჩაეჭიდება, მას ეჩვენება სწორი გზა, უსათუოდ.
Faccirooji aarabeeji:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِۦ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! რიდი გქონდეთ ალლაჰისა, როგორც მას შეეფერება*, და ნუ აღესრულებით სხვანაირად, გარდა – მუსლიმებად/მორჩილებად.
*ჩაეჭიდეთ მის სარწმუნოებას, აღიარეთ მისი ერთობა და არაფერი უთანაზიაროთ; იყავით მისი მორჩილნი და არ იყოთ ურჩები; იყავით მისი მადლიერნი და არ იყოთ უმადურნი; გახსოვდეთ იგი და არ დაივიწყოთ.
Faccirooji aarabeeji:
وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِيعٗا وَلَا تَفَرَّقُواْۚ وَٱذۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ كُنتُمۡ أَعۡدَآءٗ فَأَلَّفَ بَيۡنَ قُلُوبِكُمۡ فَأَصۡبَحۡتُم بِنِعۡمَتِهِۦٓ إِخۡوَٰنٗا وَكُنتُمۡ عَلَىٰ شَفَا حُفۡرَةٖ مِّنَ ٱلنَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنۡهَاۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ
ყველამ ერთად ჩაეჭიდეთ თოკს ალლაჰისა (ყურანსა და სუნნეთს) და ნუ დაიყოფით. გაიხსენეთ ალლაჰის წყალობა თქვენზე, როცა მტრები იყავით, მერე მან გულები მოგილბოთ ერთმანეთის მიმართ და მისივე წყალობით იქეცით ძმებად, მანამდე კი ცეცხლის უფსკრულის პირას იყავით და (ალლაჰმა) იქიდან გიხსნათ*. თქვენთვის ალლაჰი ასე ცხადყოფს თავის აიათებს, რომ იქნებ ჭეშმარიტ გზას დადგომოდეთ თქვენ.
*ისლამამდელ პერიოდში მედინაში არაბთა ორი წარმართი გვარი ცხოვრობდა – ევსი და ხაზრაჯი. ისინი ერთმანეთის მოსისხლე მტრები იყვნენ, ისლამის მიღების შემდეგ ამ გვარებს შორის ისეთი ძმობა ჩამოყალიბდა, რომ ერთმანეთს სიკეთეში ეჯიბრებოდნენ. ამ აიათებით ალლაჰმა მათ ის წყალობა შეახსენა, რომელიც ისლამის მეშვეობით დაიმსახურეს და გააფრთხილა, რომ წიგნბოძებულთა ცდუნებას არ აჰყოლოდნენ და ისევ ძველ ურჯულოებაში არ დაბრუნებულიყვნენ.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ تَفَرَّقُواْ وَٱخۡتَلَفُواْ مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡبَيِّنَٰتُۚ وَأُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
და ნუ იქნებით მსგავსი მათი, რომლებიც დანაწევრდნენ და უთანხმოებდნენ, მას შემდეგ, რაც მიუვიდათ ცხადი მტკიცებულებები; სწორედ მათთვისაა სასჯელი* უდიდესი.
*მუფესსირთა უმრავლესობა განმარტავს, რომ აქ იგულისხმებიან იუდეველები და ქრისტიანები, ხოლო ზოგიერთების აზრით, ესენი არიან ისლამის მიმდევარი მობიდათეები. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
يَوۡمَ تَبۡيَضُّ وُجُوهٞ وَتَسۡوَدُّ وُجُوهٞۚ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ٱسۡوَدَّتۡ وُجُوهُهُمۡ أَكَفَرۡتُم بَعۡدَ إِيمَٰنِكُمۡ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ
იმ დღეს, როდესაც გაბრწყინდებიან სახეები და გაშავდებიან* სახეები, – ვისი სახეებიც გაშავდება, მათ ეტყვიან: ნუთუ მას შემდეგ უარყავით, რაც უკვე ირწმუნეთ? მაშინ იგემეთ იმის სასჯელი, რასაც უარყოფდით**.
*განკითხვის დღეს მორწმუნეების სახეები გაბრწყინდება, ხოლო ურწმუნოებისა და ფარისევლების სახეები გაშავდება. იბნი აბბასმა თქვა: იმ დღეს სუნნეთის მიმდევართა სახეები გაბრწყინდება, ხოლო მობიდათეების სახეები გაშავდება. იხ. თაფსირულ ბეღავი.
**თუ გაჩნდა კითხვა, რომ ურწმუნოებს, რომლებიც არასდროს ყოფილან მორწმუნეები, რატომ ჰკითხავენ ასე? ამის პასუხად ნათქვამია, რომ აქ იგულისხმება წინასწარ დადებული აღთქმა, რომელიც ადამიანის გაჩენამდე მათმა სულებმა დადეს თავიანთი გამჩენის წინაშე. ჰასან ალ-ბასრიმ თქვა: ესენი არიან მუნაფიყები, რომლებიც ენით მორწმუნეობას ამტკიცებდნენ, ხოლო გულით უარყოფდნენ. ‘იქრიმემ თქვა: ესენი არიან წიგნბოძებულნი, რომლებმაც ირწმუნეს თავიანთი მაცნეები და თავიანთ წიგნებში ნამახარობლევი მუჰამმედ შუამავალი ﷺ, ხოლო მისი შუამავლად წარმოგზავნის შემდეგ – უარყვეს იგი. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
**თუ გაჩნდა კითხვა, რომ ურწმუნოებს, რომლებიც არასდროს ყოფილან მორწმუნეები, რატომ ჰკითხავენ ასე? ამის პასუხად ნათქვამია, რომ აქ იგულისხმება წინასწარ დადებული აღთქმა, რომელიც ადამიანის გაჩენამდე მათმა სულებმა დადეს თავიანთი გამჩენის წინაშე. ჰასან ალ-ბასრიმ თქვა: ესენი არიან მუნაფიყები, რომლებიც ენით მორწმუნეობას ამტკიცებდნენ, ხოლო გულით უარყოფდნენ. ‘იქრიმემ თქვა: ესენი არიან წიგნბოძებულნი, რომლებმაც ირწმუნეს თავიანთი მაცნეები და თავიანთ წიგნებში ნამახარობლევი მუჰამმედ შუამავალი ﷺ, ხოლო მისი შუამავლად წარმოგზავნის შემდეგ – უარყვეს იგი. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ وَإِلَى ٱللَّهِ تُرۡجَعُ ٱلۡأُمُورُ
Faccirooji aarabeeji:
كُنتُمۡ خَيۡرَ أُمَّةٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ تَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَتَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِۗ وَلَوۡ ءَامَنَ أَهۡلُ ٱلۡكِتَٰبِ لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۚ مِّنۡهُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَأَكۡثَرُهُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ
საუკეთესო თემად ხართ თქვენ მოვლენილი კაცობრიობისთვის: მოუწოდებთ სიკეთისკენ, გმობთ ბოროტებას და გწამთ ალლაჰი. თუკი წიგნბოძებულნიც ირწმუნებენ, ეს სწორედ მათთვის იქნება კარგი. არიან მათში მორწმუნეებიც, თუმცა მათი უმრავლესობა უღირსია.
Faccirooji aarabeeji:
ضُرِبَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلذِّلَّةُ أَيۡنَ مَا ثُقِفُوٓاْ إِلَّا بِحَبۡلٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَحَبۡلٖ مِّنَ ٱلنَّاسِ وَبَآءُو بِغَضَبٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَضُرِبَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلۡمَسۡكَنَةُۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَانُواْ يَكۡفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَيَقۡتُلُونَ ٱلۡأَنۢبِيَآءَ بِغَيۡرِ حَقّٖۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَواْ وَّكَانُواْ يَعۡتَدُونَ
– სადაც არ უნდა იყვნენ, თავს დამცირება დაატყდებათ, გარდა – თუ ალლაჰის თოკს (სარწმუნოებას) ან ხალხის თოკს (მფარველობას) შეეკედლებიან. ალლაჰის რისხვა დაიმსახურეს და სიღარიბე დაატყდათ თავს. ეს იმიტომ, რომ უარყოფდნენ ალლაჰის აიათებს/სასწაულებს და ხოცავდნენ მაცნეებს უსამართლოდ. ეს იმისთვის, რასაც ურჩობდნენ და ზღვარგადასულობდნენ.
Faccirooji aarabeeji:
۞ لَيۡسُواْ سَوَآءٗۗ مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ أُمَّةٞ قَآئِمَةٞ يَتۡلُونَ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ ءَانَآءَ ٱلَّيۡلِ وَهُمۡ يَسۡجُدُونَ
ყველა ერთი არაა წიგნბოძებულთაგანაც. მათ შორის არის მტკიცე ჯგუფი, ვინც ღამის საათებში ალლაჰის აიათებს კითხულობს და სეჯდეს აღასრულებს*.
*იბნი აბბასი და მუყათილი გადმოგვცემენ: როდესაც აბდულლაჰ ბინ სელამმა და მისმა მეგობრებმა ისლამი მიიღეს, იუდეველთა ხახამებმა თქვეს: მუჰამმედის ﷺ შუამავლობა მხოლოდ იმათ ირწმუნეს, ვინც ჩვენს შორის ყველაზე ცუდები იყვნენ. ასე რომ არ ყოფილიყო, ისინი თავიანთ წინაპართა რელიგიას არ მიატოვებდნენო. უზენაესმა ალლაჰმა ამის საპასუხოდ ეს აიათი ჩამოავლინა. იხ. თაფსირულ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَيَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡخَيۡرَٰتِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
მათ სწამთ ალლაჰი და დღე უკანასკნელი; სიკეთისკენ მოუწოდებენ, ბოროტებას გმობენ და ხეირიან საქმეებში ერთმანეთს ეჯიბრებიან. სწორედ ეგენი არიან სათნოთაგანნი.
Faccirooji aarabeeji:
وَمَا يَفۡعَلُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَلَن يُكۡفَرُوهُۗ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِٱلۡمُتَّقِينَ
Faccirooji aarabeeji:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغۡنِيَ عَنۡهُمۡ أَمۡوَٰلُهُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُهُم مِّنَ ٱللَّهِ شَيۡـٔٗاۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
ჭეშმარიტად, მათ, ვინც არ ირწმუნეს, თავიანთი ქონება და შვილები ვერაფერს არგებენ ალლაჰის წინაშე; ისინი არიან ცეცხლის მკვიდრნი და იქ დარჩებიან მარადჟამს.
Faccirooji aarabeeji:
مَثَلُ مَا يُنفِقُونَ فِي هَٰذِهِ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَثَلِ رِيحٖ فِيهَا صِرٌّ أَصَابَتۡ حَرۡثَ قَوۡمٖ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فَأَهۡلَكَتۡهُۚ وَمَا ظَلَمَهُمُ ٱللَّهُ وَلَٰكِنۡ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
მაგალითი, რასაც ისინი ამქვეყნიურ ცხოვრებაში სამოწყალოდ ხარჯავენ, – ჰგავს მაგალითს ყინულოვანი ქარიშხლისა, რომელმაც ეკვეთა და გაანადგურა – თავიანთი სულების მიმართ უსამართლო ხალხის ნათესები. ალლაჰი კი არ მოექცა მათ უსამართლოდ, არამედ საკუთარ სულებს თვითონ ექცევიან უსამართლოდ.
Faccirooji aarabeeji:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ بِطَانَةٗ مِّن دُونِكُمۡ لَا يَأۡلُونَكُمۡ خَبَالٗا وَدُّواْ مَا عَنِتُّمۡ قَدۡ بَدَتِ ٱلۡبَغۡضَآءُ مِنۡ أَفۡوَٰهِهِمۡ وَمَا تُخۡفِي صُدُورُهُمۡ أَكۡبَرُۚ قَدۡ بَيَّنَّا لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِۖ إِن كُنتُمۡ تَعۡقِلُونَ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! სხვას ნუ გაიხდით მესაიდუმლედ, გარდა თქვენიანისა, რადგანაც ისინი არაფერს დაიშურებენ თქვენს საზიანოდ, და ნატრობენ იმას, რაც ურთულესია თქვენთვის, და სიძულვილი გადმოდის მათი ბაგეებიდან, და ის უფრო დიდია, რასაც მათი გულები მალავენ. საკმარისად ნათელვყეთ თქვენთვის აიათები, თუკი გონს მოეგებით.
Faccirooji aarabeeji:
هَٰٓأَنتُمۡ أُوْلَآءِ تُحِبُّونَهُمۡ وَلَا يُحِبُّونَكُمۡ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱلۡكِتَٰبِ كُلِّهِۦ وَإِذَا لَقُوكُمۡ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَإِذَا خَلَوۡاْ عَضُّواْ عَلَيۡكُمُ ٱلۡأَنَامِلَ مِنَ ٱلۡغَيۡظِۚ قُلۡ مُوتُواْ بِغَيۡظِكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
აი, გიყვართ თქვენ ისინი, მაგრამ მათ არ უყვარხართ, მიუხედავად იმისა, რომ თქვენ სრულად გწამთ (ყველა ღვთიური) წიგნი; თქვენთან შეხვედრისას ამბობენ, ვირწმუნეთო, მაგრამ როდესაც განმარტოვდებიან, თითის წვერებს იკვნეტენ თქვენ მიმართ სიძულვილისგან. უთხარი: ,,დაიხოცეთ თქვენივე სიძულვილით". ჭეშმარიტად, უნაკლოდ იცის ალლაჰმა გულებში არსებულის შესახებ.
Faccirooji aarabeeji:
إِن تَمۡسَسۡكُمۡ حَسَنَةٞ تَسُؤۡهُمۡ وَإِن تُصِبۡكُمۡ سَيِّئَةٞ يَفۡرَحُواْ بِهَاۖ وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ لَا يَضُرُّكُمۡ كَيۡدُهُمۡ شَيۡـًٔاۗ إِنَّ ٱللَّهَ بِمَا يَعۡمَلُونَ مُحِيطٞ
თუკი სიკეთეს გადაეყრებით , სამწუხაროა მათთვის, ხოლო თუკი უბედურება დაგატყდებათ, მაშინ – უხარიათ. და თუ მოითმენთ და ღვთისმოშიშობას გამოიჩენთ, ვერას გავნებთ მათი ვერაგობა. ჭეშმარიტად, ალლაჰი გარემოიცავს ყველაფერს, რასაც ისინი აკეთებენ.
Faccirooji aarabeeji:
إِذۡ هَمَّت طَّآئِفَتَانِ مِنكُمۡ أَن تَفۡشَلَا وَٱللَّهُ وَلِيُّهُمَاۗ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
აკი, შიშმა შეიპყრო* ორი ჯგუფი თქვენგან, არადა ალლაჰი იყო მათი შემწე. მორწმუნეები მხოლოდ ალლაჰს მიენდონ!
*უჰუდის ბრძოლაში შუამავალმა ﷺ მარჯვენა და მარცხენა ფრთებზე ხაზრეჯის ტომიდან სელემეს გვარის, ხოლო ევსის ტომიდან ჰაარისეს გვარის ხალხი განალაგა, რომლებიც მტერთან პირისპირ შეხვედრის და ბრძოლის შიშმა შეიპყრო. ბოლოს აბდულლაჰ ბინ უბეიმ, რომელიც 300 კაციან ჯარს ხელმძღვანელობდა, თქვა – საკუთარი თავი და შვილები რის გულისთვის ჩავაგდო საფრთხეშიო და ჯართან ერთად უკან დაბრუნდა.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَقَدۡ نَصَرَكُمُ ٱللَّهُ بِبَدۡرٖ وَأَنتُمۡ أَذِلَّةٞۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
დიახაც შეგეწიათ ალლაჰი ბედირში*, – როცა უძლურნი იყავით. მაშ, რიდი გქონდეთ ალლაჰისა, იქნებ მადლიერნი ყოფილიყავით თქვენ.
*ბედირი – მექქასა და მედინას შორის მდებარე ადგილის სახელია, სადაც ჰიჯრეთის მეორე წელს მექქელ წარმართებსა და მედინელ მუსლიმებს შორის პირველი ბრძოლა გაიმართა. ამ ბრძოლაში წარმართთა ჯარი 950 მებრძოლს შეადგენდა, რომლებსაც თან ჰქონდათ სრული საბრძოლო აღჭურვილობა, ხოლო მუსლიმთა ჯარი 305 მებრძოლს ითვლიდა, რომელიც განიცდიდა იარაღისა და სხვა სამხედრო აღჭურვილობის ნაკლებობას. მიუხედავად წარმართთა რიცხობრივი და აღჭურვითი უპირატესობისა, ბრძოლა მაინც მუსლიმთა სასარგებლოდ დასრულდა.
Faccirooji aarabeeji:
إِذۡ تَقُولُ لِلۡمُؤۡمِنِينَ أَلَن يَكۡفِيَكُمۡ أَن يُمِدَّكُمۡ رَبُّكُم بِثَلَٰثَةِ ءَالَٰفٖ مِّنَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ مُنزَلِينَ
აკი, მორწმუნეებს ეუბნებოდი: ,,ნუთუ თქვენი ღმერთის მიერ (ციდან) ჩამოვლენილი სამი ათასი ანგელოზით შეწევნა თქვენთვის არ არის საკმარისი*?"
*ღვთის წყალობით, ბედირის ომში ზეციდან სამი ათასი ანგელოზი ჩამოევლინა და მორწმუნეებთან ერთად წარმართების წინააღმდეგ იბრძოდნენ.
Faccirooji aarabeeji:
بَلَىٰٓۚ إِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ وَيَأۡتُوكُم مِّن فَوۡرِهِمۡ هَٰذَا يُمۡدِدۡكُمۡ رَبُّكُم بِخَمۡسَةِ ءَالَٰفٖ مِّنَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ مُسَوِّمِينَ
– რა თქმა უნდა (საკმარისია)! თუ მოითმენთ და რიდი გექნებათ, უეცრადაც რომ დაგესხნენ თავს, თქვენი ღმერთი (შემწედ) დანიშნული ხუთი ათასი ანგელოზითაც შეგეწევათ.
Faccirooji aarabeeji:
وَمَا جَعَلَهُ ٱللَّهُ إِلَّا بُشۡرَىٰ لَكُمۡ وَلِتَطۡمَئِنَّ قُلُوبُكُم بِهِۦۗ وَمَا ٱلنَّصۡرُ إِلَّا مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَكِيمِ
– სხვა არაფრისთვის უქმნია ეს ალლაჰს, გარდა სამახარობლოდ და დასამშვიდებლად თქვენი გულებისა. არანაირი შეწევნა არ არსებობს, გარდა ბრძენი და ძლევამოსილი ალლაჰისმიერობისა.
Faccirooji aarabeeji:
لَيۡسَ لَكَ مِنَ ٱلۡأَمۡرِ شَيۡءٌ أَوۡ يَتُوبَ عَلَيۡهِمۡ أَوۡ يُعَذِّبَهُمۡ فَإِنَّهُمۡ ظَٰلِمُونَ
– (შუამავალო!) შენ არ გეკუთვნის ამ საქმის გადაწყვეტილება: ან მიიღებს მონანიებას, ან კიდევ, დასჯის მათ ალლაჰი. უთუოდ, – ისინი არიან უსამართლონი*.
*ენეს ბინ მაალიქი გადმოგვცემს, რომ უჰუდის ბრძოლაში ალლაჰის შუამავალს კბილი მოსტეხეს და თავი გაუტეხეს; ის ამ მდგომარეობაში სისხლს იწმენდდა და თან ამბობდა: „როგორ უნდა გადარჩეს ხალხი, რომელმაც შუამავალი დაჭრა და კბილი მოსტეხა; შუამავალი, რომელიც მათ ალლაჰთან ეპატიჟება.“ სწორედ ამ სიტყვების გამო ჩამოავლინა უზენაესმა ალლაჰმა ეს აიათი. იხ. მუსლიმ, ჯიჰად 37/1791.
Faccirooji aarabeeji:
وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ يَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
ალლაჰისაა ყველაფერი, რაცაა ცათა შინა და რაცაა ქვეყანაზე. ის აპატიებს მას, ვისაც ინებებს და დასჯის მას, ვისაც ინებებს*. ალლაჰი უსაზღვროდ მპატიებელია, მწყალობელი.
*პატიება იქნება მისი წყალობის გამოვლინება, ხოლო სასჯელი –სამართლიანობის შედეგი.
Faccirooji aarabeeji:
وَٱتَّقُواْ ٱلنَّارَ ٱلَّتِيٓ أُعِدَّتۡ لِلۡكَٰفِرِينَ
Faccirooji aarabeeji:
وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ
Faccirooji aarabeeji:
۞ وَسَارِعُوٓاْ إِلَىٰ مَغۡفِرَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ وَجَنَّةٍ عَرۡضُهَا ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ أُعِدَّتۡ لِلۡمُتَّقِينَ
და ისწრაფეთ თქვენი ღმერთის პატიებისა* და სამოთხისაკენ, რომლის უკიდეგანობაც ჰგავს ცებისა და დედამიწისას და გამზადებულია ღვთისმოშიშთათვის.
*ისწრაფეთ ისეთი მოქმედებების შესრულებისკენ, რომლებიც პატიების საწინდარია. იბნი აბბასმა თქვა, რომ ეს არის ისლამი. მისგანვეა გადმოცემული, რომ ესაა მონანიება; იგივე თქვა იქრიმემაც; ალი ბინ აბუ ტალიბმა თქვა: ესაა ფარძების შესრულება; დაჰჰაქმა თქვა, რომ ესაა ჯიჰადი; მუყათილის აზრით, ეს არის ყოველი კეთილი საქმე. იხ. თაფსირულ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي ٱلسَّرَّآءِ وَٱلضَّرَّآءِ وَٱلۡكَٰظِمِينَ ٱلۡغَيۡظَ وَٱلۡعَافِينَ عَنِ ٱلنَّاسِۗ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
– მათთვის, ვინც ღვთივსათნოდ ხარჯავენ სიმდიდრესა თუ სიდუხჭირეში, ბრაზს სძლევენ და მპატიებელნი არიან ხალხის მიმართ. ალლაჰს უყვარს კეთილმორწმუნენი.
Faccirooji aarabeeji:
وَٱلَّذِينَ إِذَا فَعَلُواْ فَٰحِشَةً أَوۡ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ ذَكَرُواْ ٱللَّهَ فَٱسۡتَغۡفَرُواْ لِذُنُوبِهِمۡ وَمَن يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ إِلَّا ٱللَّهُ وَلَمۡ يُصِرُّواْ عَلَىٰ مَا فَعَلُواْ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ
და მათ, ვინც ავზნეობა* ჩაიდინეს ან თავიანთ სულებს უსამართლოდ მოეპყრნენ და, (მაშინვე) ალლაჰი გაიხსენეს და პატიება შესთხოვეს თავიანთი ცოდვებისთვის, - ვინ აპატიებს ცოდვებს, თუ არა ალლაჰი? - თუ კვლავ არ დაიჟინებენ იგივეს შეგნებულად, რაც მათ ჩაუდენიათ.
*ორიგინალი–„ალ-ფაჰიშეთუ“ (الفاحشة): ძირითადად უზნეო საქციელს ნიშნავს, რომელიც მიუღებელია როგორც რელიგიური, ისე არარელიგიური საზოგადოებისთვის. ყურანსა და ზოგადად, ისლამის ლიტერატურაში, ეს ტერმინი მრუშობასთან ასოცირდება, თუმცა შესაძლებელია იგულისხმებოდეს მრუშობის გარდა სხვა უზნეო საქციელიც, ამიტომ ვთარგმნეთ, როგორც ავზნეობა. მუფესსირები ამ აიათში სიტყვა „ალ-ფაჰიშეთუ“-ს შემდეგნაირად განმარტავენ: ჯაბირის განმარტებით, აქ მრუშობა იგულისხმება, ხოლო საკუთარი სულების მიმართ უსამართლოდ მოპყრობა არის სხვა დანარჩენი, როგორიცაა ხვევნა-კოცნა, შეხება, შეხედვა და ა.შ.; მუყათილისა და ქელბის შეფასებით, აქ იგულისხმება მრუშობის გარდა სხვა ყველა ურთიერთობა, რაც არაა ჰალალი, როგორებიცაა – ხვევნა-კოცნა, შეხება, შეხედვა და ა.შ. ხოლო საკუთარი სულების მიმართ უსამართლოდ მოპყრობა არის სხვა დანარჩენი ცოდვები. ასევე ნათქვამია, რომ „ალ-ფაჰიშეთუ“ არის დიდი ცოდვები, ხოლო საკუთარი სულის მიმართ უსამართლოდ მოპყრობა – პატარა ცოდვები. იხ. თაფსირულ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
أُوْلَٰٓئِكَ جَزَآؤُهُم مَّغۡفِرَةٞ مِّن رَّبِّهِمۡ وَجَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ وَنِعۡمَ أَجۡرُ ٱلۡعَٰمِلِينَ
პატიებაა მათი საზღაური თავიანთი ღმერთისგან და სამოთხეები, რომლის ქვეშაც მდინარეები მიედინებიან, და იქ იქნებიან მარადჟამს... და რა მშვენიერია მშრომელთა საზღაური.
Faccirooji aarabeeji:
قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِكُمۡ سُنَنٞ فَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ
თქვენამდე მართლაც მრავალი წეს-ჩვეულება* გარდასულა. მაშ, ჩამოიარეთ დედამიწაზე და დაინახეთ, თუ რა ბედი ეწიათ ცრუდ შემრაცხველებს.
*ორიგინალი – „სუნენ“ (سنن): სიტყვა „სუნნეთ“-ის (سنة) მრავლობითი ფორმაა, რომელიც შემდეგი მნიშვნელობების მატარებელია: გზა, ბილიკი, ადათი, წეს-ჩვეულება, კანონი, სამაგალითო ნიმუში. მუფესსირები ამ აიათში სიტყვა „სუნენ“-ს რამდენიმე განსხვავებულ მნიშვნელობას ანიჭებენ: ატას აზრით, აქ იგულისხმება შარიათები; ქელბი: აქ იგულსიხმება ყველა თემისთვის განკუთვნილი გზა და მეთოდი, რომლის მიმდევართაგან ალლაჰი კმაყოფილი იქნებოდა; მუჯაჰიდი: თქვენამდე მართლაც ბევრმა წეს-ჩვეულებამ განვლო იმათი განადგურებით, ვინც იყვნენ ცრუდ შემრაცხველნი; ასევე, ერთ-ერთი შეხედულების თანახმად, აქ იგულიხმება სხვადასხვა თემი, რომლებიც აწ გარდასული შუამავლების მიმდევრები იყვნენ. იხ. თაფსირულ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
إِن يَمۡسَسۡكُمۡ قَرۡحٞ فَقَدۡ مَسَّ ٱلۡقَوۡمَ قَرۡحٞ مِّثۡلُهُۥۚ وَتِلۡكَ ٱلۡأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيۡنَ ٱلنَّاسِ وَلِيَعۡلَمَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَيَتَّخِذَ مِنكُمۡ شُهَدَآءَۗ وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلظَّٰلِمِينَ
(უჰუდის ბრძოლაში) თუ ჭრილობები იგემეთ (ამით გული არ გაიტეხოთ), – ასეთი ჭრილობები სხვა ხალხსაც (მექელ ყურეიშელებს) უგემიათ (ბედირის ბრძოლაში).ადამიანებში ასეთ (მარცხიან) დღეებს მონაცვლეობით ვადგენთ ხოლმე, რათა ალლაჰმა გამოამჟღავნოს ისინი, რომლებმაც ირწმუნეს, და მოწმეები/შაჰიდები აიყვანოს თქვენ შორის. ალლაჰს არ უყვარს უსამართლონი (თუნდაც გძლიონ).
Faccirooji aarabeeji:
وَلِيُمَحِّصَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَيَمۡحَقَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
ასევე იმისთვისაა (ასეთი მარცხიანი დღეები), რომ ალლაჰმა განწმინდოს ისინი, ვინც ირწმუნეს, და გაანადგუროს ურწმუნოები*.
*თავს დამტყდარი უბედურებები მორწმუნეთათვის გამოცდაა. ვინც ამ გამოცდას მოთმინებით შეხვდება ან ვინც ალლაჰის გზაზე შაჰიდად დაეცემა, მათ ცოდვები ეპატიებათ. ნამდვილი და ცრუ მორწმუნენი (მუნააფიყნი) სწორედ განსაცდელის დროს გამომჟღავნდებიან. ამიტომ ასეთი დღეები მორწმუნეებს, როგორც ცოდვებისგან, ასევე ფარისევლებისგანაც განწმენდს; ხოლო ურწმუნოები თუ დაიხოცებიან, მათთვის ეს განადგურებაა, რადგანაც მათ ცოდვები არ მიეტევებათ.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَقَدۡ كُنتُمۡ تَمَنَّوۡنَ ٱلۡمَوۡتَ مِن قَبۡلِ أَن تَلۡقَوۡهُ فَقَدۡ رَأَيۡتُمُوهُ وَأَنتُمۡ تَنظُرُونَ
თქვენ მართლაც ნატრობდით სიკვდილს (შაჰიდობას) მანამდე, ვიდრე (უჰუდის ბრძოლაში) მის წინაშე აღმოჩნდებოდით. უეჭველად, ხედავდით მას და შესცქეროდით*.
*გადმოცემების თანახმად, ვინც ბედირის ბრძოლაში მონაწილეობა ვერ მიიღეს, ისინი იმ დიდებული მადლის მოპოვების სურვილმა შეიპყრო, რაც შაჰიდებმა მოიპოვეს, ამიტომ ნატრობდნენ მსგავსი დღის გამეორებას, რომელშიც ალლაჰის გზაზე შაჰიდობის საშუალება მიეცემოდათ. მათ ნანატრი საშუალება უჰუდის ბრძოლაში გაუჩნდათ, თუმცა მათგან ნაწილი შედრკა და აქეთ-იქით მიმოიფანტა, ხოლო ნაწილმა მოთმინება გამოიჩინა და შეუპოვრად იბრძოდა. სწორედ ამ მოვლენის შესახებ ჩამოევლინა აღნიშნული აიათი, რომელიც გაქცეულებს კიცხავდა და მომთმენებს აქებდა. იხ. თაფსირუ ტაბერი.
Faccirooji aarabeeji:
وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٞ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِهِ ٱلرُّسُلُۚ أَفَإِيْن مَّاتَ أَوۡ قُتِلَ ٱنقَلَبۡتُمۡ عَلَىٰٓ أَعۡقَٰبِكُمۡۚ وَمَن يَنقَلِبۡ عَلَىٰ عَقِبَيۡهِ فَلَن يَضُرَّ ٱللَّهَ شَيۡـٔٗاۚ وَسَيَجۡزِي ٱللَّهُ ٱلشَّٰكِرِينَ
მუჰამმედი სხვა არავინაა, თუ არა შუამავალი, უეჭველად, მასზე წინაც განვლეს შუამავლებმა; და თუ მოკვდა ან მოკლეს, მაშინ უკან მიბრუნდებით – თქვენივე ქუსლების მიმართულებით (ურწმუნოებაში)? და ვინც უკან მიბრუნდება თავისი ქუსლების მიმართულებით (ურწმუნოებაში), – ვერაფერს ავნებს იგი ალლაჰს. ალლაჰი – მადლიერებს დააჯილდოვებს.
Faccirooji aarabeeji:
وَمَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تَمُوتَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِ كِتَٰبٗا مُّؤَجَّلٗاۗ وَمَن يُرِدۡ ثَوَابَ ٱلدُّنۡيَا نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَا وَمَن يُرِدۡ ثَوَابَ ٱلۡأٓخِرَةِ نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَاۚ وَسَنَجۡزِي ٱلشَّٰكِرِينَ
შეუძლებელია, რომელიმე სული მოკვდეს ალლაჰის ნების გარეშე – განსაზღვრული დროისთვის დაწერილისა. ვისაც ამქვეყნიური სარგებელი სწადდეს, ჩვენ მას მივაგებთ მისგან, ხოლო ვისაც იმქვეყნიური ჯილდო სწადდეს, ჩვენ მასაც მივაგებთ მისგან და მადლიერებს დავაჯილდოვებთ.
Faccirooji aarabeeji:
وَكَأَيِّن مِّن نَّبِيّٖ قَٰتَلَ مَعَهُۥ رِبِّيُّونَ كَثِيرٞ فَمَا وَهَنُواْ لِمَآ أَصَابَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَمَا ضَعُفُواْ وَمَا ٱسۡتَكَانُواْۗ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلصَّٰبِرِينَ
რამდენ მაცნესთან ერთად იბრძოდა მრავალი ღვთისნიერი და არ შემდრკალან იმის გამო, რაც თავს დაატყდათ ალლაჰის გზაზე, არც სისუსტე გამოუვლენიათ და არც დანებებულან. ალლაჰს უყვარს მომთმენნი.
Faccirooji aarabeeji:
وَمَا كَانَ قَوۡلَهُمۡ إِلَّآ أَن قَالُواْ رَبَّنَا ٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسۡرَافَنَا فِيٓ أَمۡرِنَا وَثَبِّتۡ أَقۡدَامَنَا وَٱنصُرۡنَا عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
მათი სიტყვა სხვა არაფერი ყოფილა, თუ არა ეს ღაღადისი: ,,ღმერთო ჩვენო! გვაპატიე ჩვენი ცოდვები და გადაცდომები ჩვენს საქმეებში; ფეხები გაგვიმდგრადე და შეგვეწიე ურჯულო ხალხის წინააღმდეგ".
Faccirooji aarabeeji:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تُطِيعُواْ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يَرُدُّوكُمۡ عَلَىٰٓ أَعۡقَٰبِكُمۡ فَتَنقَلِبُواْ خَٰسِرِينَ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! თუკი ურწმუნოებს დაემორჩილებით, მაშინ ისინი უკან მიგაბრუნებენ – თქვენი ქუსლების მიმართულებით (ურწმუნოებაში) და წაგებულებად გადაიქცევით.
Faccirooji aarabeeji:
بَلِ ٱللَّهُ مَوۡلَىٰكُمۡۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلنَّٰصِرِينَ
Faccirooji aarabeeji:
سَنُلۡقِي فِي قُلُوبِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلرُّعۡبَ بِمَآ أَشۡرَكُواْ بِٱللَّهِ مَا لَمۡ يُنَزِّلۡ بِهِۦ سُلۡطَٰنٗاۖ وَمَأۡوَىٰهُمُ ٱلنَّارُۖ وَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلظَّٰلِمِينَ
შიშს ჩავაგდებთ ურწმუნოთა გულებში, რადგანაც ალლაჰს იმათ უთანაზიარებენ, რომელთა შესახებაც არანაირი მტკიცებულება არ ჩავლენილა მათთან. ცეცხლია მათი თავშესაფარი, და რაოდენ ცუდია უსამართლოთა სამყოფელი.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَقَدۡ صَدَقَكُمُ ٱللَّهُ وَعۡدَهُۥٓ إِذۡ تَحُسُّونَهُم بِإِذۡنِهِۦۖ حَتَّىٰٓ إِذَا فَشِلۡتُمۡ وَتَنَٰزَعۡتُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِ وَعَصَيۡتُم مِّنۢ بَعۡدِ مَآ أَرَىٰكُم مَّا تُحِبُّونَۚ مِنكُم مَّن يُرِيدُ ٱلدُّنۡيَا وَمِنكُم مَّن يُرِيدُ ٱلۡأٓخِرَةَۚ ثُمَّ صَرَفَكُمۡ عَنۡهُمۡ لِيَبۡتَلِيَكُمۡۖ وَلَقَدۡ عَفَا عَنكُمۡۗ وَٱللَّهُ ذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
ჭეშმარიტად, ალლაჰმა ერთგულად აღგისრულათ თავისი აღქმა, როცა მისი ნებით ხოცავდით მათ, ვიდრე დაუდევრად მოიქცეოდით: კამათს დაიწყებდით მისი (შუამავლის) ბრძანების თაობაზე და სიურჩეს გამოავლენდით, მას შემდეგ, როცა გიჩვენათ ის (გამარჯვება), რაც ძალიან გინდოდათ. თქვენში არიან ისეთები, ვისაც სურს ეს ქვეყანა და თქვენში არიან ისეთებიც, ვისაც სურს ის ქვეყანა. გამოცდის მიზნით, ამ ყველაფრის შემდეგ (ალლაჰმა) მათგან უკუგაქციათ, მაგრამ ბოლოს მაინც შეგიწყალათ. ალლაჰი დიდი წყალობის მქონეა მორწმუნეთა მიმართ*.
*როცა მუსლიმებმა უჰუდის ბრძოლაში მარცხი განიცადეს, მედინაში დაბრუნებულმა დაიწყეს ბჭობა თუ რატომ დაემართათ ეს, მათ ხომ ალლაჰმა დახმარება აღუთქვა? ამ მდგომარეობის საპასუხოდ ეს აიათი ჩამოევლინა, რომელმაც მარცხის მიზეზები განმარტა. ალლაჰის შუამავალმა ﷺ უჰუდის ბრძოლის სტრატეგია შემდეგნაირად შეიმუშავა: უჰუდის მთა ზურგს უკან მოიქცია, პირით მედინასკენ დადგა. ამ პოზიციაში ‘აინეინის მაღლობი (შემდგომში მეისრეების მაღლობი) მათ მარჯვნივ რჩებოდა. შუამავალმა ﷺ აღნიშნულ მაღლობზე აბდულლაჰ ბინ ჯუბეირის სარდლობით 50 მეისრე განალაგა და უბრძანა, ზურგი გაგვიმაგრეთ; თუ დაინახავთ, რომ გავიმარჯვეთ და ნადავლის შეგროვებას შევუდექით, არ შემოგვიერთდეთ და არც ჩვენს დასახმარებლად ჩამოხვიდეთ, თუნდაც ხედავდეთ, თუ როგორ ვიხოცებითო. ბრძოლის პირველ ნაწილში მორწმუნეებმა წარმართებს სტრატეგიულად სძლიეს და ისეთი მარცხი აწვნიეს, რომ იძულებულნი შეიქმნენ, გაქცეულიყვნენ. წარმართთა ჯარის უკან გაქცევამ მეისრეების ნაწილს აფიქრებინა, რომ უკვე ბრძოლა დასრულდა და მათი მოვალეობაც დასრულებული იყო, რამაც მათ შორის კამათი გამოიწვია, უნდა დარჩენილიყვნენ თავიანთ პოზიციებზე თუ სულიერ ძმებს შეერთებოდნენ? მეისრეთა დიდმა ნაწილმა თავიანთი პოზიცია მიატოვა და დაბლა დაეშვა, ხოლო მაღლობზე აბდულლაჰ ბინ ჯუბეირი 10 მეისრესთან ერთად დარჩა. ამ დროს მტრის ჯარი უკან დაბრუნდა, მაღლობზე მყოფი 10 მეისრე დახოცა და მუსლიმთა ჯარი ალყაში მოაქცია. ამგვარად, მორწმუნეებმა უჰუდის ბრძოლაში მარცხი თავიანთი დაუდევრობის შედეგად განიცადეს, ხოლო ცოცხალი ვინც გადარჩა, ეს ალლაჰის წყალობა იყო მათთვის.
Faccirooji aarabeeji:
۞ إِذۡ تُصۡعِدُونَ وَلَا تَلۡوُۥنَ عَلَىٰٓ أَحَدٖ وَٱلرَّسُولُ يَدۡعُوكُمۡ فِيٓ أُخۡرَىٰكُمۡ فَأَثَٰبَكُمۡ غَمَّۢا بِغَمّٖ لِّكَيۡلَا تَحۡزَنُواْ عَلَىٰ مَا فَاتَكُمۡ وَلَا مَآ أَصَٰبَكُمۡۗ وَٱللَّهُ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ
აკი (უჰუდის კალთებზე) აღმა გარბოდით და არავისკენ იხედებოდით, ხოლო შუამავალი უკნიდან გიხმობდათ, და მწუხარებაზე მწუხარება დაგემატათ, რომ არ დაღონებულიყავით იმისთვის, რაც დაკარგეთ ან თავს დაგატყდათ. ალლაჰი მცოდნეა ყოველივესი, რასაც თქვენ აკეთებთ*.
*ეს აიათი ბრძოლის მეორე ეტაპზე დამარცხებული მუსლიმების მდგომარეობას აღწერს, როდესაც ზოგი მათგანი უჰუდის კალთებისკენ გარბოდნენ, ზოგმა კი მედინისკენ აიღეს გეზი. ამ დროს ალლაჰის შუამავალი ﷺ ტალჰა ბინ უბეიდულლაჰთან და სხვა 11 საჰაბესთან ერთად მტრის წინააღმდეგ თავდაუზოგავად იბრძოდა და გაქცეულებს: „ალლაჰის მსახურნო ჩემსკენ გამოიქეცით, ჩემსკენ“-ო, უხმობდა. ამ ბრძოლაში 70-მდე მუსლიმი დაიღუპა და ბევრი დაიჭრა. გავრცელდა ხმები, რომ დაღუპულთა შორის მუჰამმედ შუამავალიც ﷺ იყო. ალლაჰის შუამავალმა ﷺ იქ წინა კბილი დაკარგა, ტუჩზე და ლოყაზეც ჭრილობები მიიღო. ამ ყველაფერმა მუსლიმთა ფიზიკურ მარცხს ფსიქოლოგიური მარცხიც დაუმატა, რამაც ჯარში პანიკა ჩამოაგდო.
Faccirooji aarabeeji:
ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيۡكُم مِّنۢ بَعۡدِ ٱلۡغَمِّ أَمَنَةٗ نُّعَاسٗا يَغۡشَىٰ طَآئِفَةٗ مِّنكُمۡۖ وَطَآئِفَةٞ قَدۡ أَهَمَّتۡهُمۡ أَنفُسُهُمۡ يَظُنُّونَ بِٱللَّهِ غَيۡرَ ٱلۡحَقِّ ظَنَّ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِۖ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ ٱلۡأَمۡرِ مِن شَيۡءٖۗ قُلۡ إِنَّ ٱلۡأَمۡرَ كُلَّهُۥ لِلَّهِۗ يُخۡفُونَ فِيٓ أَنفُسِهِم مَّا لَا يُبۡدُونَ لَكَۖ يَقُولُونَ لَوۡ كَانَ لَنَا مِنَ ٱلۡأَمۡرِ شَيۡءٞ مَّا قُتِلۡنَا هَٰهُنَاۗ قُل لَّوۡ كُنتُمۡ فِي بُيُوتِكُمۡ لَبَرَزَ ٱلَّذِينَ كُتِبَ عَلَيۡهِمُ ٱلۡقَتۡلُ إِلَىٰ مَضَاجِعِهِمۡۖ وَلِيَبۡتَلِيَ ٱللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمۡ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمۡۚ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
მწუხარების შემდეგ (ალლაჰმა) თქვენში ძილის მომგვრელი სიმშვიდე ჩამოავლინა, რომელმაც ერთი ჯგუფი მოიცვა თქვენგან, ხოლო მეორე ჯგუფს მხოლოდ თავიანთი სულები ადარდებდათ. ისინი ალლაჰის შესახებ უსამართლოდ ფიქრობდნენ – უმეცრულ ფიქრებს აუყვნენ და ამბობდნენ: ,,განა ვფლობთ ჩვენ რამეს ამ საქმეში?" უთხარი: ჭეშმარიტად, ეს საქმე მთლიანად ალლაჰს ეკუთვნისო. (ისინი) თავიანთ სულებში მალავენ იმას, რასაც შენ არ გიმხელენ. (გულში) ამბობენ: ჩვენი ნებით რომ ყოფილიყო რაიმე ამ საქმეში, მაშინ აქ არ დავიღუპებოდითო. უთხარი: ,,საკუთარ სახლებშიც რომ ყოფილიყავით, ვისთვისაც სიკვდილი იყო დაწერილი, ისინი მაინც გავიდოდნენ იქ, სადაც უნდა დაღუპულიყვნენ". თქვენს მკერდებში არსებულის გამოსაცდელად და თქვენს გულებში არსებულის განსაწმენდად ჰქმნა ალლაჰმა ეს ყოველივე. ალლაჰი მცოდნეა თქვენი გულისხმისა*.
*უჰუდის ბრძოლაში, იმ საშინელი გარემოს, ჭრილობებისა და ტკივილების მიუხედავად, უზენაესმა ალლაჰმა გულწრფელ მორწმუნეებს მსუბუქი ძილი მოუვლინა, რითაც მათი გულები დაამშვიდა, შიში გაუქრო და უფრო გაამხნევა. როგორც აბუ ტალჰა გადმოგვცემს, ბრძოლის ველზე ძილმორეულობის გამო რამდენჯერმე ხმალი ხელიდან დაუვარდა (ბუხარი, თაფსიირ, ჰ.ნ. 4562.). ბუნებრივ მდგომარეობაში, ადამიანს ძლიერი შიშის გამო ძილი არც მიეკარება, თუმცა მორწმუნეები უზენაესმა ალლაჰმა ასეთი წყალობით დააჯილდოვა. ასეთ სიტუაციაში ძილის მორევა მათი გულების სიმშვიდეზე მეტყველებს. მაგალითად, უზენაესი ალლაჰი ენფაალ სურას 11-ე აიათში, ბადრის ბრძოლის შესახებაც იგივეს ბრძანებს: „მან თვლემა მოგგვარათ სიმშვიდედ“ იხ. თაფსიირუ იბნ ქესიირ. მუნააფიყები მორწმუნეებისგან განსხვავებით შიშით დაძრწოდნენ. ისინი მხოლოდ საკუთარ სულებზე და ნადავლის მოპოვებაზე ფიქრობდნენ.
Faccirooji aarabeeji:
إِنَّ ٱلَّذِينَ تَوَلَّوۡاْ مِنكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِ إِنَّمَا ٱسۡتَزَلَّهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ بِبَعۡضِ مَا كَسَبُواْۖ وَلَقَدۡ عَفَا ٱللَّهُ عَنۡهُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٞ
ჭეშმარიტად, ორი ჯგუფის შეხვედრის დღეს, ვინც თქვენგან გაიქცნენ, ეშმაკმა აცდუნა ისინი ზოგი საქციელის გამო, რაც მათ ჩაედინათ. მართლაც აპატია მათ ალლაჰმა. ჭეშმარიტად, ალლაჰი უსაზღვროდ მპატიებელია, ლმობიერი*
*ომარ ბინ ხატტაბი უჰუდის დღეს ასე იხსენებდა: „უჰუდის დღეს მარცხი ვიგემეთ. მეც გაქცეულებს შორის ვიყავი. თავი უჰუდის კალთებს შევაფარეთ, ჯიხვებივით ავდიოდით მთის კლდოვან კალთებზე. მუჰამმედი დაიღუპაო, ხმები გავრცელდა. მე გავიძახოდი: „ვინც იტყვის,მუჰამმედი მოკვდაო, მას არ ვაცოცხლებ“. შემდეგ გაქცეულებმა მთის ფერდობზე შევიკრიბეთ. ეს აიათი სწორედ ამის შესახებ ჩამოევლინა“. იხ. თაფსირუ ტაბერი; ასევე, გაქცეულებს შორის იყო ოსმან ბინ აფფანიც. მან ერთხელ ასე უპასუხა იმ პიროვნებას, ვინც ამის გამო მას კიცხავდა: დიახ, ეგ ჩვენი შეცდომა იყო, თუმცა ალლაჰმა ეს გვაპატიაო. იხ. თაფსირუ რაზი.
Faccirooji aarabeeji:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَقَالُواْ لِإِخۡوَٰنِهِمۡ إِذَا ضَرَبُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ أَوۡ كَانُواْ غُزّٗى لَّوۡ كَانُواْ عِندَنَا مَا مَاتُواْ وَمَا قُتِلُواْ لِيَجۡعَلَ ٱللَّهُ ذَٰلِكَ حَسۡرَةٗ فِي قُلُوبِهِمۡۗ وَٱللَّهُ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! ნუ იქნებით მსგავსნი მათი, რომლებმაც არ ირწმუნეს და სამოგზაუროდ ან საბრძოლველად წასული თავიანთი ძმების შესახებ თქვეს: ჩვენთან ერთად რომ დარჩენილიყვნენ, არც მოკვდებოდნენ და არც დაიხოცებოდნენო. (ასე ამბობენ) რათა ალლაჰმა ეს სინანულად უქციოს თავიანთ გულებში. ალლაჰია მაცოცხლებელიც და მაკვდინებელიც, და ყველაფერს ხედავს ალლაჰი, რასაც თქვენ აკეთებთ.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَئِن مُّتُّمۡ أَوۡ قُتِلۡتُمۡ لَإِلَى ٱللَّهِ تُحۡشَرُونَ
Faccirooji aarabeeji:
فَبِمَا رَحۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ لِنتَ لَهُمۡۖ وَلَوۡ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ ٱلۡقَلۡبِ لَٱنفَضُّواْ مِنۡ حَوۡلِكَۖ فَٱعۡفُ عَنۡهُمۡ وَٱسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ وَشَاوِرۡهُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِۖ فَإِذَا عَزَمۡتَ فَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَوَكِّلِينَ
ლმობიერი იყავი მათ მიმართ – წყალობით ალლაჰისმიერი. შენ რომ უხეში და გულქვა ყოფილიყავი, მაშინ ირგვლივ მყოფნი უთუოდ გაგეცლებოდნენ. მაშ, აპატიე, პატიება ითხოვე მათთვის და მათი აზრიც მოისმინე (ამქვეყნიური) საკითხების შესახებ. როცა რამეს გადაწყვეტ, მხოლოდ ალლაჰს მიენდე. ჭეშმარიტად, ალლაჰს უყვარს მისდამი მინდობილნი.
Faccirooji aarabeeji:
إِن يَنصُرۡكُمُ ٱللَّهُ فَلَا غَالِبَ لَكُمۡۖ وَإِن يَخۡذُلۡكُمۡ فَمَن ذَا ٱلَّذِي يَنصُرُكُم مِّنۢ بَعۡدِهِۦۗ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
ალლაჰი თუ დაგეხამრებათ, მაშინ ვერავინ დაგამარცხებთ; ხოლო თუკი დახმარებას შეგიწყვეტთ, მაშინ ვინაა ისეთი, ვინც ამის შემდეგ დაგეხმარებათ? მაშ, მხოლოდ ალლაჰს მიენდონ მორწმუნეები*.
*ალლაჰის მიმართ მინდობილობაა, როდესაც ალლაჰის გარდა არავის უხმობ მშველელად ან დამხმარედ, არვისგან ელი სარჩოს და არავის დასანახად არ მოქმედებ.
Faccirooji aarabeeji:
وَمَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَغُلَّۚ وَمَن يَغۡلُلۡ يَأۡتِ بِمَا غَلَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ ثُمَّ تُوَفَّىٰ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا كَسَبَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
შეუძლებელია, მაცნე რამეს მალულად ღებულობდეს ნადავლიდან, ხოლო ვინც რამეს მალულად აიღებს ნადავლიდან, განკითხვის დღეს თან მოიტანს იმას, რაც აიღო*; შემდეგ ყველა სულს სრულად მიეზღვება იმის შესაბამისად, რაც მას მოუხვეჭია და ისინი არ გადაეყრებიან უსამართლობას (სიკეთეების დაკარგვით ან დაუმსახურებელი სასჯელის მატებით).
*ალლაჰის შუამავალი ﷺ ბრძოლის ველზე მონაპოვარ საბრძოლო იარაღებს, პირუტყვს და სხვა ნივთებს, რომელიც მტრის ჯარმა დაკარგა, სამართლიანად ყოფდა მუსლიმ მებრძოლებს შორის. ასეთ დროს ზოგიერთები ცდილობდნენ, მორწმუნეებს შორის ეჭვი ჩამოეგდოთ იმის შესახებ, რომ თითქოს შუამავალი ﷺ უსამართლოდ ყოფდა ნადავლს ან ზოგიერთი ნივთი წინასწარ თავისთვის აიღო, ვიდრე გაყოფდა. სწორედ ამ ცრუ ბრალდების საპასუხოდ ჩამოევლინა ეს აიათი. იხ. აბუ დავუდ, ჰ.ნ. 3971; თირმიზი, ჰ.ნ. 3009.
Faccirooji aarabeeji:
هُمۡ دَرَجَٰتٌ عِندَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِمَا يَعۡمَلُونَ
*იბნი აბბასმა თქვა: ვინც ალლაჰის კმაყოფილებას დაემორჩილება, ის უაღრესად დიდ მადლს და წყალობას მიიღებს; ხოლო ვინც ალლაჰის რისხვას დაიმსახურებს, ისიც მწარე სასჯელს მიიღებს. იხ. თაფსირულ ბაღავი.
Faccirooji aarabeeji:
لَقَدۡ مَنَّ ٱللَّهُ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ إِذۡ بَعَثَ فِيهِمۡ رَسُولٗا مِّنۡ أَنفُسِهِمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتِهِۦ وَيُزَكِّيهِمۡ وَيُعَلِّمُهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَإِن كَانُواْ مِن قَبۡلُ لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ
ჭეშმარიტად, წყალობა მოიღო ალლაჰმა მორწმუნეებზე, როდესაც თავიანთი წრიდან წარგზავნა მათთან შუამავალი, რომელიც უკითხავდა მის (ალლაჰის) აიათებს, განწმენდდა (ცრუ რწმენებისგან) და წიგნსა (ყურანს) და სიბრძნეს (სუნნეთს) ასწავლიდა, მიუხედავად იმისა, რომ ისინი მანამდე იყვნენ ცხად გზააცდენილობაში.
Faccirooji aarabeeji:
أَوَلَمَّآ أَصَٰبَتۡكُم مُّصِيبَةٞ قَدۡ أَصَبۡتُم مِّثۡلَيۡهَا قُلۡتُمۡ أَنَّىٰ هَٰذَاۖ قُلۡ هُوَ مِنۡ عِندِ أَنفُسِكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
ნუთუ (უჰუდში) თავს დამტყდარ უბედურებას კითხულობთ, ეს საიდან გვეწვიაო? თქვენ ხომ (ბედირში) მათ ორჯერ მეტი უბედურება დაატეხეთ*. უთხარი: ეს (უბედურება) თქვენი მხრიდანაა**. ჭეშმარიტად, ალლაჰი ყოვლისშემძლეა.
*ბედირის ბრძოლაში მუსლიმებმა 70 წარმართი დახოცეს და 70 ტყვედ აიყვანეს, ხოლო უჰუდში წარმართებთან ბრძოლაში 70 მუსლიმი დაეცა შაჰიდად.
**მათ არ გაითვალისწინეს შუამავლის ﷺ ბრძანება და არ იმოქმედეს წინასწარ განსაზღვრული სამხედრო გეგმის შესაბამისად, რაც, საბოლოოდ, მარცხის მიზეზი აღმოჩნდა.
**მათ არ გაითვალისწინეს შუამავლის ﷺ ბრძანება და არ იმოქმედეს წინასწარ განსაზღვრული სამხედრო გეგმის შესაბამისად, რაც, საბოლოოდ, მარცხის მიზეზი აღმოჩნდა.
Faccirooji aarabeeji:
وَلِيَعۡلَمَ ٱلَّذِينَ نَافَقُواْۚ وَقِيلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ قَٰتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَوِ ٱدۡفَعُواْۖ قَالُواْ لَوۡ نَعۡلَمُ قِتَالٗا لَّٱتَّبَعۡنَٰكُمۡۗ هُمۡ لِلۡكُفۡرِ يَوۡمَئِذٍ أَقۡرَبُ مِنۡهُمۡ لِلۡإِيمَٰنِۚ يَقُولُونَ بِأَفۡوَٰهِهِم مَّا لَيۡسَ فِي قُلُوبِهِمۡۚ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا يَكۡتُمُونَ
– და რომ გამოემჟღავნებინა ისინიც, ვინც ფარისევლობდნენ. უთხრეს: ,,წამოდით, ალლაჰის გზაზე იბრძოლეთ ან თავი დაიცავით". მათ მიუგეს: ჩვენ რომ ვიცოდეთ, ბრძოლა გაიმართება, აუცილებლად შემოგიერთდებოდითო. ისინი იმ დღეს, ურწმუნოებასთან უფრო ახლოს იყვნენ, ვიდრე რწმენასთან. პირით იმას ამბობდნენ, რაც გულებში არ ჰქონდათ. უკეთ იცის ალლაჰმა, რასაც ისინი მალავენ.
Faccirooji aarabeeji:
ٱلَّذِينَ قَالُواْ لِإِخۡوَٰنِهِمۡ وَقَعَدُواْ لَوۡ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُواْۗ قُلۡ فَٱدۡرَءُواْ عَنۡ أَنفُسِكُمُ ٱلۡمَوۡتَ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
მათ, ვინც (სახლებში) ისხდნენ და თავიანთ ძმებზე ამბობდნენ – ჩვენთვის რომ დაეჯერებინათ, არ დაიხოცებოდნენო, – უთხარი: ,,მაშ, სიკვდილი აიცილეთ თავიდან, თუკი მართლა ხართ გულწრფელნი".
Faccirooji aarabeeji:
فَرِحِينَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ وَيَسۡتَبۡشِرُونَ بِٱلَّذِينَ لَمۡ يَلۡحَقُواْ بِهِم مِّنۡ خَلۡفِهِمۡ أَلَّا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
– იმ სიხარულით აღსავსენი, რაც ალლაჰმა უბოძა თავისი წყალობის ნიშნად. და ახარებენ იმათ, რომლებიც მათ უკან იმყოფებიან (ცოცხლები) და ჯერ არ შეერთებიან, – რომ მათ არც შიში ელით, არცა მწუხარება.
Faccirooji aarabeeji:
۞ يَسۡتَبۡشِرُونَ بِنِعۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَفَضۡلٖ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Faccirooji aarabeeji:
ٱلَّذِينَ ٱسۡتَجَابُواْ لِلَّهِ وَٱلرَّسُولِ مِنۢ بَعۡدِ مَآ أَصَابَهُمُ ٱلۡقَرۡحُۚ لِلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ مِنۡهُمۡ وَٱتَّقَوۡاْ أَجۡرٌ عَظِيمٌ
– ალლაჰისა და მისი შუამავლის მოწოდებას მათ მაშინაც დადებითად უპასუხეს, როცა ჭრილობა და ტკივილი განიცადეს*. თითოეული მათგანისთვის, ვინც სიკეთეს აკეთებს და ვისაც ღვთის შიში აქვს, – საზღაურია უდიდესი.
*გადმოცემების თანახმად, მუსლიმებმა მარცხის შემდეგ ძალები ისევ შემოიკრიბეს და მექქასკენ მიმავალ წარმართთა ჯარს უკან დაედევნენ. მათ „ჰამრაუ’ლ-ასად“-მდე მისდიეს, ბოლოს უბრძოლველად უკან დაბრუნდნენ.
Faccirooji aarabeeji:
ٱلَّذِينَ قَالَ لَهُمُ ٱلنَّاسُ إِنَّ ٱلنَّاسَ قَدۡ جَمَعُواْ لَكُمۡ فَٱخۡشَوۡهُمۡ فَزَادَهُمۡ إِيمَٰنٗا وَقَالُواْ حَسۡبُنَا ٱللَّهُ وَنِعۡمَ ٱلۡوَكِيلُ
მათ, რომელთაც ხალხმა უთხრეს: უეჭველად, ხალხი თქვენს წინააღმდეგ შეიკრიბა და გეშინოდეთ მათიო,* – რწმენა შეემატათ და თქვეს: ,,ჩვენთვის ალლაჰი საკმარისია; რა კარგი ვექილია იგი".
*მექქასკენ მიმავალ წარმართთა ჯარს გზად ბედუინები შემოხვდათ, რომლებიც სხვადასხვა საჩუქრებით დაასაჩუქრეს და დააბარეს: „გზად მუჰამმედი თუ შემოგხვდა, უთხარი, რომ მის წინააღმდეგ ახალი ძალები უნდა შევაგროვოთ და აუცილებლად დავბრუნდებითო“. იხ. თაფსირუ ტაბერი.
Faccirooji aarabeeji:
فَٱنقَلَبُواْ بِنِعۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَفَضۡلٖ لَّمۡ يَمۡسَسۡهُمۡ سُوٓءٞ وَٱتَّبَعُواْ رِضۡوَٰنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ ذُو فَضۡلٍ عَظِيمٍ
ალლაჰის წყალობისა და მადლის მეშვეობით, ისინი უკან ისე დაბრუნდნენ, რომ ცუდი არაფერი მოსვლიათ და გაჰყვნენ – ალლაჰის კმაყოფილებას. ალლაჰი უდიდესი წყალობის მქონეა.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَا يَحۡزُنكَ ٱلَّذِينَ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡكُفۡرِۚ إِنَّهُمۡ لَن يَضُرُّواْ ٱللَّهَ شَيۡـٔٗاۚ يُرِيدُ ٱللَّهُ أَلَّا يَجۡعَلَ لَهُمۡ حَظّٗا فِي ٱلۡأٓخِرَةِۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٌ
და ნუ დაგამწუხრებენ ისინი, ვინც მიისწრაფვიან ურწმუნოებისკენ. ჭეშმარიტად, ვერაფერს დააკლებენ ალლაჰს ისინი. ალლაჰს ნებავს, რომ არაფერი ერგოთ მათ იმქვეყნად; მათთვის მხოლოდ ტანჯვაა უდიდესი.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَنَّمَا نُمۡلِي لَهُمۡ خَيۡرٞ لِّأَنفُسِهِمۡۚ إِنَّمَا نُمۡلِي لَهُمۡ لِيَزۡدَادُوٓاْ إِثۡمٗاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِينٞ
არანაირად არ იფიქრონ ურწმუნოებმა, რომ თუკი დავაცადეთ, კარგია ეს მათთვის*. უეჭველად, ჩვენ მათ დავაცადეთ, რათა უმატონ ცოდვებს, და მათთვისაა სასჯელი დამამცირებელი.
*ურწმუნოდ და უსამართლოდ ცხოვრება დავაცადეთ ამქვეყნად და მაშინვე არ დავსაჯეთ.
Faccirooji aarabeeji:
مَّا كَانَ ٱللَّهُ لِيَذَرَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ عَلَىٰ مَآ أَنتُمۡ عَلَيۡهِ حَتَّىٰ يَمِيزَ ٱلۡخَبِيثَ مِنَ ٱلطَّيِّبِۗ وَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيُطۡلِعَكُمۡ عَلَى ٱلۡغَيۡبِ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ يَجۡتَبِي مِن رُّسُلِهِۦ مَن يَشَآءُۖ فَـَٔامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦۚ وَإِن تُؤۡمِنُواْ وَتَتَّقُواْ فَلَكُمۡ أَجۡرٌ عَظِيمٞ
არარსებულია, ისე დატოვოს ალლაჰმა მორწმუნეები, რა მდგომარეობაშიც თქვენ იმყოფებით და არ განასხვავოს უსუფთური სუფთისგან*. და არარსებულია, ალლაჰმა უხილავი გაცოდინოთ, მაგრამ ალლაჰი იმას ირჩევს შუამავლად, ვისაც ინებებს. მაშ ირწმუნეთ ალლაჰი და მისი შუამავალნი. თუკი (ნამდვილად) გწამთ და (მისი) რიდი გაქვთ, თქვენთვისაა საზღაური უდიდესი.
*სწავლულები ამ აიათს ორნაირად მარტავენ: იბნი აბბასის, დაჰჰაქის, მუყათილის, ქელბისა და მუფესსირთა უმრავლესობის აზრით, აიათი მიმართავს ურწმუნოებს/ფარისევლებს, რომ ალლაჰი მორწმუნეებს არ დატოვებს იმ გზაზე, რომელზეც თქვენ ხართ და მათ აუცილებლად გამოარჩევს თქვენგანო. სწავლულთა ნაწილის აზრით კი ეს აიათი მიმართავს მორწმუნეებს, რომ ალლაჰი მორწმუნეებს ურწმუნოებთან/ფარისევლებთან შერეულს/განუსხვავებელს არ დატოვებს. ის სხვადასხვა სირთულეებით გამოსცდის მათ და აუცილებლად გამოარჩევს მორწმუნეებს ფარისევლებისგან, როგორც მოხდა უჰუდის ბრძოლაში. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ هُوَ خَيۡرٗا لَّهُمۖ بَلۡ هُوَ شَرّٞ لَّهُمۡۖ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُواْ بِهِۦ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ وَلِلَّهِ مِيرَٰثُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ
და ნუ ეგონებათ იმათ, რომელნიც ძუნწობენ იმაში, რაც ალლაჰმა თავისი წყალობით უბოძა, – რომ ეს კარგია მათთვის; პირიქით, ეს მათთვის უბედურებაა. განკითხვის დღეს კისერზე შემოეხვევათ ის ყოველივე, რისთვისაც ძუნწობდნენ*. ალლაჰისაა ცათა და დედამიწის მემკვიდრეობა და მცოდნეა ალლაჰი იმ ყველაფრისა, რასაც თქვენ აკეთებთ.
*რაც დაიშურა ზაქათის ან მოწყალების სახით ალლაჰის გზაზე დასახარჯად, ის ყველაფერი განკითხვის დღეს გველის სახით კისერზე შემოეხვევა და დაკბენს ზევიდან ფეხების მიმართულებით, ან კისერზე ცეცხლის რგოლების სახით ჩამოეკდებათ. მუჯაჰიდი: ,,განკითხვის დღეს მას იმ ქონების მოტანა დაევალება, რაც დაიშურა"; იბნი აბბასი: ,,ეს აიათი იუდეველთა სწავლულების შესახებ ჩამოევლინა, რომლებმაც თავიანთ წიგნებში არსებული მუჰამმედ შუამავლის ﷺ დახასიათება დამალეს და ხალხისთვის ჭეშმარიტების განდობა დაიშურეს". იხ. თაფსირუ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
لَّقَدۡ سَمِعَ ٱللَّهُ قَوۡلَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ فَقِيرٞ وَنَحۡنُ أَغۡنِيَآءُۘ سَنَكۡتُبُ مَا قَالُواْ وَقَتۡلَهُمُ ٱلۡأَنۢبِيَآءَ بِغَيۡرِ حَقّٖ وَنَقُولُ ذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡحَرِيقِ
ვფიცავ, ესმა ალლაჰს მათი სიტყვები, რომლებმაც თქვეს: უეჭველად, ღარიბია ალლაჰი, ჩვენ კი მდიდრები ვართო*. ჩვენ ჩავიწერთ: იმას, რაც თქვეს; ამბავს მათ მიერ უსამართლოდ დახოცილი მაცნეებისას, და ვეტყვით: ,,იგემეთ მწველი სასჯელი".
*როცა ჩამოევლინა აიათი: „ვინაა ის, ვინც ალლაჰს საუკეთესო სესხს ასესხებს“ (ბაყარა, 2/245.), – იუდეველებმა თქვეს, რომ ალლაჰი ღარიბია ჩვენ კი მდიდრები ვართ და ამიტომ ითხოვს ჩვენგან სესხსო. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ عَهِدَ إِلَيۡنَآ أَلَّا نُؤۡمِنَ لِرَسُولٍ حَتَّىٰ يَأۡتِيَنَا بِقُرۡبَانٖ تَأۡكُلُهُ ٱلنَّارُۗ قُلۡ قَدۡ جَآءَكُمۡ رُسُلٞ مِّن قَبۡلِي بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَبِٱلَّذِي قُلۡتُمۡ فَلِمَ قَتَلۡتُمُوهُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
ვინც თქვეს:ჭეშმარიტად, ალლაჰმა გვიბრძანა, რომ არ გვერწმუნა (არც ერთი) შუამავალი, ვიდრე ჩვენთან არ მოვიდოდა შესაწირავით, რომელსაც (ყაბულობის ნიშნად ციდან ჩამოსული) ცეცხლი მიირთმევსო* , – უთხარი: ,,თქვენთან ჩემზე ადრე მართლაც მოვიდნენ შუამავალნი ცხადი მტკიცებულებებითა და იმით, რაც თქვით. მაშ, რატომ დახოცეთ ისინი**, თუკი ნამდვილად გულწრფელნი ხართ?"
*აიათი მაშინ ჩამოევლინა, როდესაც რამდენიმე იუდეველი მუჰამმედ შუამავალთან ﷺ მივიდა და უთხრა: ო, მუჰამმედ! შენ ამტკიცებ, რომ ალლაჰმა შუამავლად წარმოგგზავნა და წიგნი ჩამოგივლინა? – არადა ალლაჰმა თევრათში გვიბრძანა, რომ ისე არავის ვერწმუნოთ, ვინც ამტკიცებს, რომ ალლაჰის შუამავალია, –ვიდრე არ მოვა შესაწირავით, რომელსაც ცეცხლი შთანთქავს მისი შუამავლობის დასტურადო. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
**ზაქარია, იაჰია და სხვა შუამავლები.
**ზაქარია, იაჰია და სხვა შუამავლები.
Faccirooji aarabeeji:
كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۗ وَإِنَّمَا تُوَفَّوۡنَ أُجُورَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۖ فَمَن زُحۡزِحَ عَنِ ٱلنَّارِ وَأُدۡخِلَ ٱلۡجَنَّةَ فَقَدۡ فَازَۗ وَمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا مَتَٰعُ ٱلۡغُرُورِ
ყოველი სული სიკვდილს იგემებს. ჭეშმარიტად, განკითხვის დღეს სრულად მოგეგებათ თქვენი საზღაური. და ვინც იქნება (ჯოჯოხეთის) ცეცხლისგან განრიდებული და სამოთხეში შეყვანილი, ის მართლაც მოგებულია. ამქვეყნიური ცხოვრება სხვა არაფერია, თუ არა სარგებელი – წარმავალი და მაცდური.
Faccirooji aarabeeji:
۞ لَتُبۡلَوُنَّ فِيٓ أَمۡوَٰلِكُمۡ وَأَنفُسِكُمۡ وَلَتَسۡمَعُنَّ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَمِنَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُوٓاْ أَذٗى كَثِيرٗاۚ وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَٰلِكَ مِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ
ვფიცავ, თქვენი ქონებითა და სულებით გამოიცდებით აუცილებლად. ვისაც თქვენზე ადრე წიგნი ებოძათ და ვინც არიან წარმართები, – უთუოდ ბევრი შეურაცხყოფა მოგესმებათ მათგან, ხოლო თუ მოითმენთ და (ალლაჰის) რიდი გექნებათ, ჭეშმარიტად, ეს მთელი მონდომებით შესასრულებელი საკითხებიდანაა.
Faccirooji aarabeeji:
وَإِذۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِيثَٰقَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ لَتُبَيِّنُنَّهُۥ لِلنَّاسِ وَلَا تَكۡتُمُونَهُۥ فَنَبَذُوهُ وَرَآءَ ظُهُورِهِمۡ وَٱشۡتَرَوۡاْ بِهِۦ ثَمَنٗا قَلِيلٗاۖ فَبِئۡسَ مَا يَشۡتَرُونَ
აკი, ალლაჰმა აღთქმა დაადებინა იმათ, ვისაც წიგნი ებოძათ, რომ ხალხს აუცილებლად უნდა განუცხადოთ იგი (წმინდა წიგნი) და არ დამალოთო. თუმცა იმათ ზურგს უკან მოისროლეს იგი და მცირე ფასად გაყიდეს. რა ცუდია, რასაც ყიდულობენ.
Faccirooji aarabeeji:
لَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡرَحُونَ بِمَآ أَتَواْ وَّيُحِبُّونَ أَن يُحۡمَدُواْ بِمَا لَمۡ يَفۡعَلُواْ فَلَا تَحۡسَبَنَّهُم بِمَفَازَةٖ مِّنَ ٱلۡعَذَابِۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
არ გეგონოს, რომ სასჯელს გადაურჩებიან ისინი, ვინც ხარობენ თავიანთი ნამოქმედარით (ავი საქმეებით) და უნდათ, იმისთვის აქებდნენ, რაც არ გაუკეთებიათ. დიახ, არ იფიქრო მათზე ასე; – მწარე სასჯელია მათთვის.
Faccirooji aarabeeji:
وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ
Faccirooji aarabeeji:
ٱلَّذِينَ يَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ قِيَٰمٗا وَقُعُودٗا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمۡ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ رَبَّنَا مَا خَلَقۡتَ هَٰذَا بَٰطِلٗا سُبۡحَٰنَكَ فَقِنَا عَذَابَ ٱلنَّارِ
– რომელნიც ალლაჰს მოიხსენიებენ – მდგომარენი, მჯდომარენი თუ მხარზე მწოლარენი*, და ცათა და დედამიწის გაჩენაზე ფიქრობენ. ღმერთო ჩვენო! ტყუილ-უბრალოდ არ გაგიჩენია შენ ეს ყოველივე! შენ ყოვლად უნაკლო ხარ! დაგვიფარე ცეცხლის სატანჯველისგან!
*ალი ბინ აბუ ტალიბის, იბნი აბბასის, ნახაა’ისა და ყათაადეს აზრებით, ამ აიათში იგულისხმება ნამაზი. ადამიანმა სავალდებულო ნამაზი თავისი ფიზიკური შესაძლებლობის შესაბამისად – მდგომარე, მჯდომარე ან მხარზე წამოწოლილ მდგომარეობაში, აუცილებლად უნდა შეასრულოს; ხოლო დანარჩენი მუფესსირების აზრით, ამ აიათში „ზიქრი“, ანუ ალლაჰის ქება-დიდებით მოხსენება იგულისხმება. მათ თავიანთი შეხედულების არგუმენტად სურა ნისას 103-ე აიათი მოჰყავთ. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
رَّبَّنَآ إِنَّنَا سَمِعۡنَا مُنَادِيٗا يُنَادِي لِلۡإِيمَٰنِ أَنۡ ءَامِنُواْ بِرَبِّكُمۡ فَـَٔامَنَّاۚ رَبَّنَا فَٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرۡ عَنَّا سَيِّـَٔاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ ٱلۡأَبۡرَارِ
ღმერთო ჩვენო! ჭეშმარიტად, მოგვესმა ჩვენ ხმა მქადაგებლისა, რომელიც რწმენისკენ მოგვიწოდებდა, რომ თქვენი ღმერთი ირწმუნეთო, და ჩვენც ვირწმუნეთ. ღმერთო ჩვენო! გვაპატიე ჩვენი ცოდვები, დაგვიფარე ჩვენ მიერ ჩადენილი უკეთურებანი და კეთილ ხალხთან ერთად მოგვაკვდინე!
Faccirooji aarabeeji:
رَبَّنَا وَءَاتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَىٰ رُسُلِكَ وَلَا تُخۡزِنَا يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۖ إِنَّكَ لَا تُخۡلِفُ ٱلۡمِيعَادَ
ღმერთო ჩვენო! მოგვეცი ის, რაც შენი შუამავლების მეშვეობით აღგვითქვი და არ ჩაგვაგდო განკითხვის დღეს სამარცხვინო მდგომარეობაში. ჭეშმარიტად, არ დაარღვევ შენ აღთქმას.
Faccirooji aarabeeji:
فَٱسۡتَجَابَ لَهُمۡ رَبُّهُمۡ أَنِّي لَآ أُضِيعُ عَمَلَ عَٰمِلٖ مِّنكُم مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰۖ بَعۡضُكُم مِّنۢ بَعۡضٖۖ فَٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ وَأُخۡرِجُواْ مِن دِيَٰرِهِمۡ وَأُوذُواْ فِي سَبِيلِي وَقَٰتَلُواْ وَقُتِلُواْ لَأُكَفِّرَنَّ عَنۡهُمۡ سَيِّـَٔاتِهِمۡ وَلَأُدۡخِلَنَّهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ ثَوَابٗا مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِۚ وَٱللَّهُ عِندَهُۥ حُسۡنُ ٱلثَّوَابِ
თავიანთმა ღმერთმა დადებითად უპასუხათ: ჭეშმარიტად, არ დავკარგავ ღვაწლს მე თქვენსას, – არცერთი მშრომელისას – კაცი იქნება თუ ქალი, – თქვენ (სრულმქმნელი) ნაწილნი ხართ* ერთმანეთისა. ხოლო მათ, ვინც ჰიჯრა გააკეთეს (სარწმუნოების გამო), თავიანთი სამშობლოდან განიდევნენ, ჩემს გზაზე გასაჭირში აღმოჩდნენ, იბრძოლეს და დაიღუპნენ, – აუცილებლად დავუფარავ თავიანთ უკეთურობებს (წარსულში ჩადენილს). აუცილებლად შევიყვან მათ სამოთხეებში, რომელთა ქვეშაც მდინარეები მიედინებიან, – ალლაჰისმიერი ჯილდოს სახით. ჭეშმარიტად, ალლაჰთანაა ჯილდო – საუკეთესო.
*არაბულ ენაში ზმნები და სახელები მდედრობითი და მამრობითი სქესის მიხედვით ერთმანეთისგან განსხვავებული ფორმებით გამოიხატება. წმინდა ყურანის ზოგიერთ აიათში მოცემული ბრძანებები შეიძლება მამრობითი სქესის ფორმაში იყოს მოცემული, თუმცა ბრძანება ორივე სქესის წარმომადგენელზე ვრცელდებოდეს. ზოგიერთმა საჰაბემ ალლაჰის შუამავალს ﷺ უთხრა: ჩვენ ყურანის აიათებში ვხედავთ, რომ ალლაჰი ჰიჯრასთან დაკავშირებით მხოლოდ მამაკაცებს ახსენებს და ქალები არსად არ არიან ნახსენებიო. ამ ამბის შემდეგ ჩამოევლინა აიათის ის ნაწილი, სადაც ხაზგასმითაა ნათქვამი, რომ არც კაცს და არც ქალს არ დაეკარგება თავისი ღვაწლი, თქვენ ერთმანეთის სრულმქმნელი ნაწილები ხართ და ცოდვა-მადლის ან სასჯელისა და ჯილდოს საკითხში ყველანი თანაბარნი ხართო.
Faccirooji aarabeeji:
لَا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فِي ٱلۡبِلَٰدِ
*ეს აიათი იმ მუშრიქების შესახებ ჩამოევლინა, რომლებიც მუსლიმებისგან განსხვავებით ფუფუნებაში ცხოვრობდნენ, მშვიდად დადიოდნენ სხვადასხვა ქვეყანაში და ვაჭრობდნენ. ზოგიერთმა საჰაბემ თქვა, რომ ალლაჰის მტრები სრული სიმშვიდითა და ფუფუნებით ცხოვრობენ, ჩვენ კი გადარჩენისთვის ვიბრძვითო. იხ. თაფსირულ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
لَٰكِنِ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ رَبَّهُمۡ لَهُمۡ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا نُزُلٗا مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِۗ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ خَيۡرٞ لِّلۡأَبۡرَارِ
ხოლო მათთვის, ვისაც რიდი ჰქონდათ თავიანთი ღმერთის, – ალლაჰისგან, ნიშნად პატივისცემისა, – სამოთხეებია მომზადებული, რომელთა ქვეშაც მდინარეები მიედინებიან. იქ იქნებიან მარადჟამს. და რაც ალლაჰის წინაშეა, უკეთესია ის კეთილშობილთათვის.
Faccirooji aarabeeji:
وَإِنَّ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ لَمَن يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُمۡ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِمۡ خَٰشِعِينَ لِلَّهِ لَا يَشۡتَرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ ثَمَنٗا قَلِيلًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
ჭეშმარიტად, წიგნბოძებულთა შორის არიან ისეთნიც, ვისაც სწამთ ალლაჰი; რაც შენ ჩამოგევლინა და რაც მათ ჩამოევლინათ; შიში აქვთ ალლაჰისა და მცირე საფასურად არ ყიდიან* ალლაჰის აიათებს. სწორედ ისინი არიან, ჯილდოს რომ ფლობენ თავიანთი ღმერთის წინაშე. ჭეშმარიტად, ალლაჰი მსწრაფლანგარიშმგებია**.
*ამქვეყნიური ინტერესებისთვის არ ცვლიან ღვთიურ წიგნში მოცემულ ბრძანებებს და არ მალავენ მუჰამმედ შუამავლის ﷺ დახასიათებას, რომელიც მათთან არსებულ წერილებში იყო ნამახარობლები.
**იბნი აბბასი, ჯაბირი, ენესი და ყათადე გადმოგვცემენ, რომ ეს აიათი ეთიოპიის მეფის, ნაჯაშის შესახებ ჩამოევლინა; ატას შეხედულებით, ეს აიათი 40 ნაჯრანელის, 32 ეთიოპელის და 8 რომეალის შესახებ ჩამოევლინა, რომლებიც ‘ისა შუამავლის რჯულზე იყვნენ და მუჰამმედის შუამავლობა ﷺ ირწმუნეს. იხ. თაფსირულ ბეღავი.
**იბნი აბბასი, ჯაბირი, ენესი და ყათადე გადმოგვცემენ, რომ ეს აიათი ეთიოპიის მეფის, ნაჯაშის შესახებ ჩამოევლინა; ატას შეხედულებით, ეს აიათი 40 ნაჯრანელის, 32 ეთიოპელის და 8 რომეალის შესახებ ჩამოევლინა, რომლებიც ‘ისა შუამავლის რჯულზე იყვნენ და მუჰამმედის შუამავლობა ﷺ ირწმუნეს. იხ. თაფსირულ ბეღავი.
Faccirooji aarabeeji:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱصۡبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! მოითმინეთ, გამძლეობა გამოიჩინეთ, სრულ მზადყოფნაში იყავით* და ალლაჰის რიდი გქონდეთ, – იქნებ გადარჩეთ.
*ორიგინალი – „რააბიტუუ“ (رابطو): ეს სიტყვა წარმოებულია „რიბატ“ (رباط) ფუძიდან, რომლის ლექსიკონური მნიშვნელობაა დაბმა, მიბმა. ისლამის სწავლულები განმარტებისას აღნიშნულ აიათში არსებულ ბრძანებას, რომელიც „ვე რააბიტუუ“ ფორმითაა მოცემული, ორი მნიშვნელობით განმარტავენ:
1. მუსლიმთა უსაფრთხოების სადარაჯოზე საგუშაგო მორიგეობის ფხიზლად დაცვა. ამ მოქმედებას „რიბატი“ ეწოდება, რადგანაც გუშაგი ისე ერთგულად და ფეხისმოუცვლელად დგას სადარაჯოზე, რომ თითქოს იქ დაბმულია. ამ მნიშვნელობას ამყარებს სურა ენფაალის 8/60-ე აიათიც, სადაც მტრის ,,გულის გასახეთქად" მუდმივად ცხენებისა და სხვა საბრძოლო აღჭურვილობის გამზადებაა მოწოდებული. ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა:„ალლაჰის გზაზე ერთი დღე რიბატი, ანუ საგუშაგო მორიგეობის დაცვა უკეთესია, ვიდრე მთელი დედამიწა და მასზე მყოფი არსებები“ (ბუხარი, ჯიჰად 73/22892.); „ერთი დღე-ღამის რიბატში, ანუ საგუშაგო მორიგეობის დაცვაში გატარება უკეთესია, ვიდრე ერთი თვე მარხვა და ღამეების ღვთისმსახურებაში გატარება“ (მუსლიმ, იმან 50/1913.)
2. მთელი სულითა და გულით ღვთისმსახურებებზე, განსაკუთრებით კი ნამაზზე მიჯაჭვულობა, ყოველი შესრულებული ნამაზის შემდეგ მომდევნო ნამაზის მზადმყოფად მოლოდინი. ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა: „ხომარ გასწავლოთ ისეთი რამ, რითაც ალლაჰი შეცდომებს წაშლის და ხარისხებს აამაღლებს?“ იქ მყოფებმა უთხრეს: რა თქმა უნდა, ალლაჰის შუამავალო. მან თქვა: „სირთულის მიუხედავად აბდესის აღება, მეჩეთისკენ მეტი ნაბიჯის გადადგმა და ერთი ნამაზის შემდეგ მომდევნო ნამაზის მოლოდინი. აი ესაა რიბატი“(მუსლიმ, ტაჰარეთ 14/251.). აიათში მოცემული „რაბიტუუ“ ბრძანება ვთარგმნე, როგორც სრული მზადყოფნა, რადგანაც ამით მუსლიმთა უსაფრთხოების სადარაჯოზე მზადყოფნაც შეგვიძლია ვიგულისხმოთ, ნამაზისთვის მზადყოფნაც და ზოგადად, ნებისმიერი ბრძანების შესრულების ან აკრძალულისგან მორიდებითვის მზადყოფნაც, რითაც მორწმუნე ალლაჰის კმაყოფილებას დაიმსახურებს.
1. მუსლიმთა უსაფრთხოების სადარაჯოზე საგუშაგო მორიგეობის ფხიზლად დაცვა. ამ მოქმედებას „რიბატი“ ეწოდება, რადგანაც გუშაგი ისე ერთგულად და ფეხისმოუცვლელად დგას სადარაჯოზე, რომ თითქოს იქ დაბმულია. ამ მნიშვნელობას ამყარებს სურა ენფაალის 8/60-ე აიათიც, სადაც მტრის ,,გულის გასახეთქად" მუდმივად ცხენებისა და სხვა საბრძოლო აღჭურვილობის გამზადებაა მოწოდებული. ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა:„ალლაჰის გზაზე ერთი დღე რიბატი, ანუ საგუშაგო მორიგეობის დაცვა უკეთესია, ვიდრე მთელი დედამიწა და მასზე მყოფი არსებები“ (ბუხარი, ჯიჰად 73/22892.); „ერთი დღე-ღამის რიბატში, ანუ საგუშაგო მორიგეობის დაცვაში გატარება უკეთესია, ვიდრე ერთი თვე მარხვა და ღამეების ღვთისმსახურებაში გატარება“ (მუსლიმ, იმან 50/1913.)
2. მთელი სულითა და გულით ღვთისმსახურებებზე, განსაკუთრებით კი ნამაზზე მიჯაჭვულობა, ყოველი შესრულებული ნამაზის შემდეგ მომდევნო ნამაზის მზადმყოფად მოლოდინი. ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა: „ხომარ გასწავლოთ ისეთი რამ, რითაც ალლაჰი შეცდომებს წაშლის და ხარისხებს აამაღლებს?“ იქ მყოფებმა უთხრეს: რა თქმა უნდა, ალლაჰის შუამავალო. მან თქვა: „სირთულის მიუხედავად აბდესის აღება, მეჩეთისკენ მეტი ნაბიჯის გადადგმა და ერთი ნამაზის შემდეგ მომდევნო ნამაზის მოლოდინი. აი ესაა რიბატი“(მუსლიმ, ტაჰარეთ 14/251.). აიათში მოცემული „რაბიტუუ“ ბრძანება ვთარგმნე, როგორც სრული მზადყოფნა, რადგანაც ამით მუსლიმთა უსაფრთხოების სადარაჯოზე მზადყოფნაც შეგვიძლია ვიგულისხმოთ, ნამაზისთვის მზადყოფნაც და ზოგადად, ნებისმიერი ბრძანების შესრულების ან აკრძალულისგან მორიდებითვის მზადყოფნაც, რითაც მორწმუნე ალლაჰის კმაყოფილებას დაიმსახურებს.
Faccirooji aarabeeji:
Firo maanaaji al-quraan tedduɗo oo - Firo jorjiiwo - Tippudi firooji ɗii
Firo maanaaji al-quraan tedduɗo oo e ɗemngal jorji, ko heen wonaa e golleede e njiimaandi hentorde kanngemeeji firo - ina newnaa ƴellitaade e majji ko ɗi doge joyi