Traduction des sens du Noble Coran - الترجمة الكردية الكرمانجية * - Lexique des traductions
IBRÂHÎM
الٓرۚ كِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ إِلَيۡكَ لِتُخۡرِجَ ٱلنَّاسَ مِنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِ بِإِذۡنِ رَبِّهِمۡ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَمِيدِ
1. (الر) ب ڤی ڕەنگی دئێتە خواندن، ئەلف، لام، ڕا، ئەڤ قورئانە كتێبەكە مە بۆ تە ئینایییە خوارێ دا مرۆڤان ژ تاریستانێ [تاریستانا شرك و گاورییێ] ب دەستویرییا خودێ دەربێخییە ڕۆناهییا باوەرییێ، ڕێكا خودایێ سەردەست و هێژایی شوكور و سوپاسییێ.
Les exégèses en arabe:
ٱلَّذِينَ يَسۡتَحِبُّونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا عَلَى ٱلۡأٓخِرَةِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَيَبۡغُونَهَا عِوَجًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ فِي ضَلَٰلِۭ بَعِيدٖ
3. ئەوێت ژیانا دنیایێ ب سەر یا ئاخرەتێ دئێخن، و ڕێكا خودێ ل بەر خەلكی دگرن، و خوار و ڤیچ دخوازن، دا خەلكی ژێ بدەنە پاش، ئەڤە یێت د گومڕایییەكا دویر و ئاشكەرادا.
Les exégèses en arabe:
وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوۡمِهِۦ لِيُبَيِّنَ لَهُمۡۖ فَيُضِلُّ ٱللَّهُ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
4. و مە چو پێغەمبەر نەهنارتینە ئەگەر ب زمانێ وی ملەتی نەبیت یێ مە بۆ هنارتی [دا فەرمان و بەرنامەیێ خودێ] بۆ وان دیار بكەت، [پشتی پێغەمبەر بۆ وان دیار دكەت، ئەو نەشێت كەسێ ڕاستەرێ بكەت]، ڤێجا یێ خودێ بڤێت دێ گومڕا و بەرزەكەت، و یێ بڤێت ژی دێ ڕاستەڕێ كەت، و ئەوە یێ سەردەست و كاربنەجهـ.
Les exégèses en arabe:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا مُوسَىٰ بِـَٔايَٰتِنَآ أَنۡ أَخۡرِجۡ قَوۡمَكَ مِنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِ وَذَكِّرۡهُم بِأَيَّىٰمِ ٱللَّهِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّكُلِّ صَبَّارٖ شَكُورٖ
5. و ب سویند مە مووسا ب موعجیزەیێت خۆ [كو نەهـ موعجیزە بوون] هنارت، [و مە گۆتێ] ملەتێ خۆ ئسرائیلییان [ئەوێت كەڤتینە د بن عەبدینییا فیرعەونیدا] ژ تاریستانا گاورییێ دەربێخە ڕۆناهییا باوەرییێ، و ڕویدان و قەومینێت خودێ [ئەوێت ب سەرێ ملەتان هاتین و پێ د هیلاك چۆیین] بینە بیرا وان، ب ڕاستی د ئینانەبیرا ڤان ڕویداناندا نیشان و بەلگەیێت [مەزن] یێت هەین [ل سەر شیان و دەستهەلاتدارییا خودێ] بۆ هەر ئێكێ گەلەك سەبركێش و زێدە سوپاسدار بیت.
Les exégèses en arabe:
وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ أَنجَىٰكُم مِّنۡ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ يَسُومُونَكُمۡ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ وَيُذَبِّحُونَ أَبۡنَآءَكُمۡ وَيَسۡتَحۡيُونَ نِسَآءَكُمۡۚ وَفِي ذَٰلِكُم بَلَآءٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَظِيمٞ
6. و بیننە بیرا خۆ وەختێ مووسایی گۆتییە ملەتێ خۆ: نیعمەت و كەرەمێت خودێ بیننە بیرا خۆ، وەختێ هوین ژ فیرعەونییان ڕزگار كرین، كو وان ئیزایەكا خراب و دژوار ددا بەر هەوە، كوڕێت هەوە دكوشتن و ژن و كچێت هەوە [بۆ خدامینییا خۆ] دهێلان، ب ڕاستی ئەڤە ئەزموون و جەڕباندنەكا مەزن بوو بۆ هەوە.
Les exégèses en arabe:
وَإِذۡ تَأَذَّنَ رَبُّكُمۡ لَئِن شَكَرۡتُمۡ لَأَزِيدَنَّكُمۡۖ وَلَئِن كَفَرۡتُمۡ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٞ
7. و بیننە بیرا خۆ وەختێ خودایێ هەوە ڕاگەهاندی [و هوین ئاگەهدار كرین] ئەگەر هوین شوكور و سوپاسییا خودێ بكەن، ئەز دێ نیعمەتێت خۆ ل هەوە زێدەكەم، و ئەگەر هوین چاڤكۆرەیییێ بكەن، و نیعمەتێت من نەئیننە بەر چاڤێت خۆ [ئانكو سوپاسییا نیعمەتێت من نەكەن] هنگی بزانن ئیزایا مە یا گران و دژوارە.
Les exégèses en arabe:
وَقَالَ مُوسَىٰٓ إِن تَكۡفُرُوٓاْ أَنتُمۡ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا فَإِنَّ ٱللَّهَ لَغَنِيٌّ حَمِيدٌ
8. مووسایی گۆت: ئەگەر هوین و هندی ئەوێت د ئەردیدا هەین گاور ببن [یان سوپاسییا نیعمەتێت خودێ نەكەن]، ب ڕاستی خودێ یێ بێ منەتە و چو پاكی ب هەوە نینە [و سوپاسی و شوكورا هەوە چو لێ زێدە ناكەت، و نەسوپاسییا هەوە چو لێ كێم ناكەت]، و هێژایی سوپاسییێیە [چونكی نیعمەتێت وی گەلەكن، و فایدەیێ سوپاسدارییا وی هەر ل هەوە دزڤڕیت].
Les exégèses en arabe:
أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ نَبَؤُاْ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ قَوۡمِ نُوحٖ وَعَادٖ وَثَمُودَ وَٱلَّذِينَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ لَا يَعۡلَمُهُمۡ إِلَّا ٱللَّهُۚ جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَرَدُّوٓاْ أَيۡدِيَهُمۡ فِيٓ أَفۡوَٰهِهِمۡ وَقَالُوٓاْ إِنَّا كَفَرۡنَا بِمَآ أُرۡسِلۡتُم بِهِۦ وَإِنَّا لَفِي شَكّٖ مِّمَّا تَدۡعُونَنَآ إِلَيۡهِ مُرِيبٖ
9. ئەرێ بەحس و خەبەرێت ئەوێت بەری هەوە بۆ هەوە نەهاتییە، ملەتێ نووح و عاد و (ثمود) و یێت پشتی وان هاتین، ژ بلی خودێ كەس نوزانیت كا چەند بوون، پێغەمبەرێت وان ب موعجیزە و نیشانێت ئاشكەراكەر بۆ هاتن، ڤێجا هەردو دەستێت خۆ ژ كەرباندا كێشانە د دەڤێت خۆدا و گەزتن، و گۆتن: ب ڕاستی ئەم باوەرییێ ب وی تشتی نائینین یێ هوین پێ هاتین، و ب ڕاستی ئەم بەرانبەری وی تشتێ هوین داخوازا مە بۆ دكەن ب گۆمانین [ژێ بێ باوەرین].
Les exégèses en arabe:
۞ قَالَتۡ رُسُلُهُمۡ أَفِي ٱللَّهِ شَكّٞ فَاطِرِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ يَدۡعُوكُمۡ لِيَغۡفِرَ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمۡ وَيُؤَخِّرَكُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۚ قَالُوٓاْ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُنَا تُرِيدُونَ أَن تَصُدُّونَا عَمَّا كَانَ يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَا فَأۡتُونَا بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٖ
10. پێغەمبەرێت وان گۆتن: ئەرێ [هەوە] شك و گۆمانەك د خودێدا هەیە، چێكەرێ ئەرد و ئەسمانان داخوازا هەوە دكەت، دا گونەهێت هەوە ژێ ببەت [یێت وی بڤێن]، و هەوە هەتا وەختەكێ دیاركری بهێلیت و گیرۆ بكەت، گۆتن: هوین ژی مرۆڤن وەكی مە، هەوە دڤێت هوین بەرێ مە ژ وان پەرستییان وەرگێڕن، ئەوێت باب و باپیرێت مە دپەرستن، ڤێجا [ئەگەر هوین ڕاست پێغەمبەر بن] كا بەلگە و نیشانەكا ڕۆن و دیار بۆ مە بینن.
Les exégèses en arabe:
قَالَتۡ لَهُمۡ رُسُلُهُمۡ إِن نَّحۡنُ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُكُمۡ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ يَمُنُّ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۖ وَمَا كَانَ لَنَآ أَن نَّأۡتِيَكُم بِسُلۡطَٰنٍ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
11. پێغەمبەرێت وان گۆتنە وان: [راستە] ئەم ژی مرۆڤین، وەكی هەوە، بەلێ خودێ كەرەما خۆ ب پێغەمبەراتییێ د گەل وی بەندەیی دكەت یێ وی بڤێت [و وی وەسا ڤیا ڤێ كەرەمێ د گەل مە بكەت]، و بۆ مە نەدورستە ئەم نیشان و بەلگەیەكی بۆ هەوە بینین ئەگەر ب دەستویرییا خودێ نەبیت، و بلا خودان باوەر پشتا خۆ ب خودێ گەرم بكەن.
Les exégèses en arabe:
وَمَا لَنَآ أَلَّا نَتَوَكَّلَ عَلَى ٱللَّهِ وَقَدۡ هَدَىٰنَا سُبُلَنَاۚ وَلَنَصۡبِرَنَّ عَلَىٰ مَآ ءَاذَيۡتُمُونَاۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُتَوَكِّلُونَ
12. و ما مە چ دەستویردان هەیە ئەم خۆ ب هیڤییا خودێڤە نەهێلین، و پشتا خۆ پێ گەرم نەكەین، ب ڕاستی وی بەرێ مە یێ دایییە وان ڕێكان یێت ئەم وی پێ بنیاسین، و ب سویند ئەم دێ بێنا خۆ فرەهـ كەین ل سەر وێ ئەزیەتا هەوە گەهاندییە مە، و بلا پشتگەرمیخواز پشتا خۆ بەس ب خودێ [ب تنێ] گەرم بكەن.
Les exégèses en arabe:
وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِرُسُلِهِمۡ لَنُخۡرِجَنَّكُم مِّنۡ أَرۡضِنَآ أَوۡ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنَاۖ فَأَوۡحَىٰٓ إِلَيۡهِمۡ رَبُّهُمۡ لَنُهۡلِكَنَّ ٱلظَّٰلِمِينَ
13. و ئەوێت گاوربوویین گۆتنە پێغەمبەرێت خۆ: ب سویند ئەم دێ هەوە ژ ئەردێ خۆ دەرئێخین، یان هوین دێ جارەكا دی زڤڕنەڤە سەر دینێ مە، ڤێجا هنگی خودێ وەحی بۆ وان هنارت، بێ گۆمان دێ ستەمكاران د هیلاك بەین.
Les exégèses en arabe:
وَلَنُسۡكِنَنَّكُمُ ٱلۡأَرۡضَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡۚ ذَٰلِكَ لِمَنۡ خَافَ مَقَامِي وَخَافَ وَعِيدِ
14. و بێ گۆمان ئەم دێ هەوە پشتی وان ل سەر ئەردێ وان ئاكنجی كەین [ئەو ئەردێ ئەوان گەف ل هەوە دكرن كو هەوە ژێ دەربێخن]، ئەڤ پەیمانە [قڕكرن و نەهێلانا وان، و ئاكنجیكرنا هەوە ل جهێ وان] بۆ وییە ئەوێ ژ ڕاوەستیانا بەرهەمبەری من و ڕۆژا قیامەتێ بترسیت.
Les exégèses en arabe:
مَّثَلُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِمۡۖ أَعۡمَٰلُهُمۡ كَرَمَادٍ ٱشۡتَدَّتۡ بِهِ ٱلرِّيحُ فِي يَوۡمٍ عَاصِفٖۖ لَّا يَقۡدِرُونَ مِمَّا كَسَبُواْ عَلَىٰ شَيۡءٖۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلضَّلَٰلُ ٱلۡبَعِيدُ
18. مەتەلا وان ئەوێت باوەری ب خودایێ خۆ نەئینایین، كار و كریارێت وان وەكی خۆلییەكێنە هوڕەبایەك ل ڕۆژەكا ب هوڕوبا لێ بدەت، ئەو نەشێن خێر و كریارێت خۆ ب دەست خۆڤە بینن [چونكی ب گاورییێ یێت پویچ كرین، وەكی خۆلییا هوڕەبای بری نائێتە زڤڕاندن] ئەها ئەڤەیە گومڕایییا كویر و دویر.
Les exégèses en arabe:
أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۚ إِن يَشَأۡ يُذۡهِبۡكُمۡ وَيَأۡتِ بِخَلۡقٖ جَدِيدٖ
19. ئەرێ ما تە نەزانییە خودێ ئەرد و ئەسمان ب زانایی و حیكمەت چێكرینە [كو ب ڕێكا وان بگەهنە دەستهەلاتدارییا خودێ]، ئەگەر بڤێت دێ هەوە بەت و مرینیت، و هندەك مرۆڤێت نوی دێ ئینیت.
Les exégèses en arabe:
وَمَا ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ بِعَزِيزٖ
Les exégèses en arabe:
وَبَرَزُواْ لِلَّهِ جَمِيعٗا فَقَالَ ٱلضُّعَفَٰٓؤُاْ لِلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُوٓاْ إِنَّا كُنَّا لَكُمۡ تَبَعٗا فَهَلۡ أَنتُم مُّغۡنُونَ عَنَّا مِنۡ عَذَابِ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٖۚ قَالُواْ لَوۡ هَدَىٰنَا ٱللَّهُ لَهَدَيۡنَٰكُمۡۖ سَوَآءٌ عَلَيۡنَآ أَجَزِعۡنَآ أَمۡ صَبَرۡنَا مَا لَنَا مِن مَّحِيصٖ
21. و [ڕۆژا قیامەتێ] ئەو هەمی [ب كار و كریارێت خۆڤە] دێ بەرانبەری خودێ ئاشكەرا بن، ڤێجا [وی وەختی] بندەست و بەلنگاز دێ بێژنە وان یێت ئەو تەپەسەركرین و خۆ مەزنكرین [ئەوێت ئەو سەردابرین و نەهێلایین باوەرییێ بینن] ئەم دویكەڤتییێت هەوە بووین، ئەرێ هوین دشێن تشتەكی ژ ئیزایا خودێ ژ مە بدەنە پاش، دێ بێژن: ئەگەر خودێ ئەم ڕاستەڕێ كرباینە ئەم ژی دا هەوە ڕاستەڕێ كەین، وەكی ئێكە بۆ مە، چ ئەم نالنالێ بكەین، و چ ئەم بێنا خۆ فرەهـ بكەین، ڕزگاربوونا مە نینە.
Les exégèses en arabe:
وَقَالَ ٱلشَّيۡطَٰنُ لَمَّا قُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ إِنَّ ٱللَّهَ وَعَدَكُمۡ وَعۡدَ ٱلۡحَقِّ وَوَعَدتُّكُمۡ فَأَخۡلَفۡتُكُمۡۖ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيۡكُم مِّن سُلۡطَٰنٍ إِلَّآ أَن دَعَوۡتُكُمۡ فَٱسۡتَجَبۡتُمۡ لِيۖ فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوٓاْ أَنفُسَكُمۖ مَّآ أَنَا۠ بِمُصۡرِخِكُمۡ وَمَآ أَنتُم بِمُصۡرِخِيَّ إِنِّي كَفَرۡتُ بِمَآ أَشۡرَكۡتُمُونِ مِن قَبۡلُۗ إِنَّ ٱلظَّٰلِمِينَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
22. [ڤێجا وەختێ حەق و حساب ب دویماهیك دئێت، و بەحەشتی دچنە د بەحەشتێدا، و دۆژەهی دچنە د دۆژەهێدا] شەیتان دێ بێژیت: ب ڕاستی خودێ پەیمان ب دورستی دابوو هەوە، و من ژی پەیمان دابوو هەوە [كو چو حساب و بەحەشت و دۆژەهـ نینن]، ڤێجا من درەو ل هەوە كر، و من چو دەستهەلات ل سەر هەوە نەبوو [ئەز ب خورتی و كۆتەكی پێ بەرێ هەوە بدەمە گاورییێ و گونەهان]، ژ بلی هندێ من گازی هەوە كر، و هوین ژی ل دویڤ گازییا من هاتن [هەوە گوهێ خۆ دا من و بوونە گاور]، ڤێجا گازندەیان ژ من نەكەن، و گازندەیان ژ خۆ بكەن، ئەز نەشێم د هەوارا هەوە بهێم و هەوە ژ ئیزایێ ڕزگار بكەم، و هوین ژی نەشێن د هەوارا من بهێن و من ژ ئیزایێ ڕزگار بكەن. ب ڕاستی ئەز یێ بەریمە ژ كریارا هەوە ئەز د دنیایێدا پێ كریمە هەڤپشك بۆ خودێ، بێ گۆمان بۆ ستەمكاران ئیزایەكا ب ژان و دژوار هەیە.
Les exégèses en arabe:
وَأُدۡخِلَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا بِإِذۡنِ رَبِّهِمۡۖ تَحِيَّتُهُمۡ فِيهَا سَلَٰمٌ
23. و ئەوێت باوەری ئینایین و كار و كریارێت قەنج كرین، ڕەوانەی وان بەحەشتان كرن ئەوێت ڕویبار د بنڕا دچن، و ب دەستویرییا خودایێ خۆ دێ هەروهەر تێدا مینن، و ملیاكەت سلاڤی وان دكەن.
Les exégèses en arabe:
أَلَمۡ تَرَ كَيۡفَ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا كَلِمَةٗ طَيِّبَةٗ كَشَجَرَةٖ طَيِّبَةٍ أَصۡلُهَا ثَابِتٞ وَفَرۡعُهَا فِي ٱلسَّمَآءِ
24. ئەرێ ما تە نەدیت كا چاوا خودێ مەتەلەك ئینا و ڕۆنكر، پەیڤا پاك و پاقژ [كو (لا إله إلا الله)ـە] وەكی دارەكا پاقژە، بنێ وێ و ڕه و ڕویشالێت وێ یێت د ئەردیدا چۆیین، و یا بنەجهە و تایێت وێ یێت ل بەر ئەسمانی.
Les exégèses en arabe:
وَمَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٖ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ ٱجۡتُثَّتۡ مِن فَوۡقِ ٱلۡأَرۡضِ مَا لَهَا مِن قَرَارٖ
26. و مەتەلا پەیڤا پیس [پەیڤا گاوری و بەرزەبوونێ] وەكی دارەكا پیسە ب ڕه و ڕویشالڤە ژ ئەردی هاتبیتە هلكێشان، چو ڕاوەستیان و خۆجهی بۆ نینە [هەروەسا پەیڤا گاورییێ خۆڕاگرتن و بەرەكەت نینە].
Les exégèses en arabe:
يُثَبِّتُ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱلۡقَوۡلِ ٱلثَّابِتِ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِۖ وَيُضِلُّ ٱللَّهُ ٱلظَّٰلِمِينَۚ وَيَفۡعَلُ ٱللَّهُ مَا يَشَآءُ
27. خودێ ئەوێت باوەری ئینایین ب ئاخڤتنا بنەجهـ ڕادگریت [كو پەیڤا (لا إله إلا الله)] د ژیانا دنیایێدا [ئانكو وەختێ د گۆڕیدا پسیار ژێ دئێتەكرن] و د قیامەتێ ژیدا و ل بەر ستەمكاران بەرزە دكەت [نەشێن بەرسڤا خۆ د گۆڕیدا بدەن، و بێ بەرسڤن ژی ڕۆژا حسێب د گەل دئێتەكرن]، و خودێ چ بڤێت وێ دكەت.
Les exégèses en arabe:
جَهَنَّمَ يَصۡلَوۡنَهَاۖ وَبِئۡسَ ٱلۡقَرَارُ
Les exégèses en arabe:
قُل لِّعِبَادِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يُقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُنفِقُواْ مِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ سِرّٗا وَعَلَانِيَةٗ مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ يَوۡمٞ لَّا بَيۡعٞ فِيهِ وَلَا خِلَٰلٌ
31. [هەی موحەممەد] بێژە بەندەیێت من ئەوێت باوەری ئینایین: [كا چاوا مە فەرمانا وان كرییە] بلا نڤێژان بكەن و ژ ڕزقێ مە دایییە وان، بلا ژ نەپەنی و ئاشكەرا، خێران ژێ بدەن، بەری هاتنا وێ ڕۆژێ، ئەوا نە كڕین و نە فرۆتن و نە دۆستینی و نە هەڤالینی، تێدا هەی.
Les exégèses en arabe:
ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجَ بِهِۦ مِنَ ٱلثَّمَرَٰتِ رِزۡقٗا لَّكُمۡۖ وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلۡفُلۡكَ لِتَجۡرِيَ فِي ٱلۡبَحۡرِ بِأَمۡرِهِۦۖ وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلۡأَنۡهَٰرَ
32. خودێ ئەوە یێ ئەرد و ئەسمان چێكرین و باران ژ ئەسمانی ئینایییە خوارێ، ڤێجا [ب وێ بارانێ] فێقییێت ڕەنگ ڕەنگ یێت بۆ هەوە دەرئێخستین و كرینە ڕزقێ هەوە، و گەمی بۆ هەوە یێت سەرنەرم كرین و ب ساناهی ئێخستین، دا ب ئەمرێ خودێ د دەریایێدا بچن، [و هەوە و تشتێت هەوە ژ جهەكی ببەنە جهەكێ دی]. و ڕویبار بۆ هەوە ساناهی و بەردەست كرن [دا هوین ژێ ڤەخۆن و تۆڤچینییا خۆ پێ بكەن].
Les exégèses en arabe:
وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ دَآئِبَيۡنِۖ وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ
33. و ڕۆژ و هەیڤ ژی یێت ب بەر خزمەتا هەوە ئێخستین، و بەردەوامن د ڕاستكرنێدا (اصلاح) یان بەردەوامن د چۆنێدا بێ ڕاوەستیان، و شەڤ و ڕۆژ ژی یێت بۆ هەوە ساناهی كرین [دا هوین د شەڤێدا ڤەهەسن و د ڕۆژێدا بۆ خۆ شۆل بكەن].
Les exégèses en arabe:
وَءَاتَىٰكُم مِّن كُلِّ مَا سَأَلۡتُمُوهُۚ وَإِن تَعُدُّواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ لَا تُحۡصُوهَآۗ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَظَلُومٞ كَفَّارٞ
34. و هەر تشتێ هەوە ژێ خواستی یێ دایییە هەوە، و ئەگەر هوین نیعمەت و كەرەمێت خودێ بهەژمێرن هوین نەشێن بهەژمێرن [چونكی هندی گەلەكن ب دویماهیك نائێن]، ب ڕاستی مرۆڤ زێدە ستەمكار و زێدە چاڤنقە.
Les exégèses en arabe:
رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضۡلَلۡنَ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلنَّاسِۖ فَمَن تَبِعَنِي فَإِنَّهُۥ مِنِّيۖ وَمَنۡ عَصَانِي فَإِنَّكَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
36. خودێوۆ ب ڕاستی وان بوتان گەلەك مرۆڤ یێت د سەردابرین، ڤێجا هەچیێ ل دویڤ من هات و ڕێكا من گرت ئەو ژ منە، و یێ گوهێ خۆ نەدا من، ب ڕاستی تو یێ گونەهـ ژێبەر و دلۆڤانی.
Les exégèses en arabe:
رَّبَّنَآ إِنِّيٓ أَسۡكَنتُ مِن ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيۡرِ ذِي زَرۡعٍ عِندَ بَيۡتِكَ ٱلۡمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِيُقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ فَٱجۡعَلۡ أَفۡـِٔدَةٗ مِّنَ ٱلنَّاسِ تَهۡوِيٓ إِلَيۡهِمۡ وَٱرۡزُقۡهُم مِّنَ ٱلثَّمَرَٰتِ لَعَلَّهُمۡ يَشۡكُرُونَ
37. خودایێ مە ب ڕاستی من هندەك ژ دویندەها خۆ [ئیسماعیل و بچویكێت وی]، یێت ل نهالەكا بێ شینكاتی ل دەڤ مالا تە یا موحەڕەم [كەعبەیێ] ئاكنجی كرین، خودایێ مە، دا نڤێژان [تێدا] بكەن، ڤێجا دلێ هندەك مرۆڤان ب نك وانڤە ببە [بچنە دەڤ وان، و ئەو ب تنێ نەمینن]، و فێقییێت ڕەنگ ڕەنگ ب ڕزقێ وان بكە، دا سوپاسییا تە بكەن.
Les exégèses en arabe:
مُهۡطِعِينَ مُقۡنِعِي رُءُوسِهِمۡ لَا يَرۡتَدُّ إِلَيۡهِمۡ طَرۡفُهُمۡۖ وَأَفۡـِٔدَتُهُمۡ هَوَآءٞ
43. وێ ڕۆژێ ئەو ب لەزن [و ل كەسێ نازڤڕن]، و سەرێت وان سەرئەڤرازن [ژ ترساندا كەس بەرێ خۆ نادەتە كەسێ، و چاڤێت هەمییان سەرئەڤرازن كا دێ حسێبا وی چاوا بیت]، و چاڤێت وان زیق دمینن و ناكەڤنە سەرێك، و دلێت وان ڤالا دبن ژ تێگەهشتنێ [ژ ترس و گوهشینێ].
Les exégèses en arabe:
وَأَنذِرِ ٱلنَّاسَ يَوۡمَ يَأۡتِيهِمُ ٱلۡعَذَابُ فَيَقُولُ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ رَبَّنَآ أَخِّرۡنَآ إِلَىٰٓ أَجَلٖ قَرِيبٖ نُّجِبۡ دَعۡوَتَكَ وَنَتَّبِعِ ٱلرُّسُلَۗ أَوَلَمۡ تَكُونُوٓاْ أَقۡسَمۡتُم مِّن قَبۡلُ مَا لَكُم مِّن زَوَالٖ
44. [هەی موحەممەد] مرۆڤان ژ وێ ڕۆژا ئیزا بۆ وان دئێت [كو ڕۆژا قیامەتێیە] بترسینە، ڤێجا ئەوێت ستەمكاری كرین دێ بێژن: خودایێ مە، هەتا وەختەكێ نێزیك مە بهێلە، دا ئەم بەرسڤا بانگ و گازییا تە بدەین، و ڕێكا پێغەمبەران بگرین و ل دویڤ وان بچین [و ملیاكەت دێ بێژنێ]، ما هەوە بەری نوكە سویند نەخواربوو هوین دێ د ئەردیدا مینن و چو قیامەت نینن.
Les exégèses en arabe:
وَسَكَنتُمۡ فِي مَسَٰكِنِ ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ وَتَبَيَّنَ لَكُمۡ كَيۡفَ فَعَلۡنَا بِهِمۡ وَضَرَبۡنَا لَكُمُ ٱلۡأَمۡثَالَ
45. و ما هوین نە ئەو بوون، ئەوێت هوین ل جهێ وان ئاكنجی بوویین ئەوێت ستەم ل خۆ كرین؟ و بۆ هەوە دیاربوو كا مە چ ل وان كر، و مە بۆ هەوە مەتەل دیاركرن و ئینان [بەلێ هەوە بۆ خۆ چو ژێ نەگرت].
Les exégèses en arabe:
وَقَدۡ مَكَرُواْ مَكۡرَهُمۡ وَعِندَ ٱللَّهِ مَكۡرُهُمۡ وَإِن كَانَ مَكۡرُهُمۡ لِتَزُولَ مِنۡهُ ٱلۡجِبَالُ
46. ب ڕاستی وان [موشركێت مەكەهێ] پیلان و ئۆیین [بۆ پویچكرنا ئیسلامێ و بەرسینگگرتنا هەقییێ و كوشتنا پێغەمبەری] گێڕان، و جزایێ پیلانگێڕان یێ ل دەڤ خودێ، و خودێ پێ ئاگەهە، و هەرچەندە ئەو پیلانێت ئەوان گێڕایین، دا چیایان ژ جهـ بەن [و پیلانێت وان ئەو نەبوون یێت بشێن چیایان (كو ئیسلام و بانگ و گازییا ئیسلامێیە) ژ بن بكەن و ژ جهـ ببەن].
Les exégèses en arabe:
سَرَابِيلُهُم مِّن قَطِرَانٖ وَتَغۡشَىٰ وُجُوهَهُمُ ٱلنَّارُ
50. جلكێت وان ژ قەترانێنە [قەتران دۆنەكە ژ دارەكێ دئێتە وەرگرتن دبێژنێ (ئەبهەل) و دئێتە كەلاندن، حێشترا گوڕی پێ دئێتە دۆنكرن، و ئەو ب خۆ یا نویسەك و بێهن پیس و تیژ و ئاگرگڕە، جەهنەمی ڕۆژا قیامەتێ دێ پێ ئێنە هنوین، هەتا وەكی جلكان لێ دئێت ل بەر وان، دا تیژی و گەنیاتی و گەزتن و زوی ئاگر گرتن ل سەر وان كۆم ببن]. و ئاگر ل سەر سەروچاڤێت وان بلند دبیت و هەمییێ ڤەدگریت.
Les exégèses en arabe:
هَٰذَا بَلَٰغٞ لِّلنَّاسِ وَلِيُنذَرُواْ بِهِۦ وَلِيَعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا هُوَ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞ وَلِيَذَّكَّرَ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ
52. ئەڤ قورئانە ڕاگەهاندنەكە بۆ هەمی مرۆڤان، و دا پێ بێنە شیرەتكرن و ترساندن و ئاگەهداركرن، و دا بزانن [ب وان بەلگە و نیشانێت ڕۆن و ئاشكەرا تێدا] ب ڕاستی ئەو [یێ هێژایی پەرستنێ] خودایەكێ تاك و تەنیایە، و دا خودان ئاقل و ئاقلدار بۆ خۆ چام و عیبرەتان ژێ وەرگرن.
Les exégèses en arabe:
Traduction des sens du Noble Coran - الترجمة الكردية الكرمانجية - Lexique des traductions
ترجمة معاني القرآن الكريم إلى اللغة الكردية الكرمنجية، ترجمها د. اسماعيل سگێری.