કુરઆન મજીદના શબ્દોનું ભાષાંતર - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - ભાષાંતરોની અનુક્રમણિકા
سورەتی النمل
સૂરતના હેતુઓ માંથી:
الامتنان على النبي صلى الله عليه وسلم بنعمة القرآن وشكرها والصبر على تبليغه.
طسٓۚ تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡقُرۡءَانِ وَكِتَابٖ مُّبِينٍ
﴿طسٓ﴾ پێشووتر قسە و گفتوگۆ کرا لەسەر تەفسیر و لێکدانەوەی ھاوشێوەی ئەم ئایەتانە لەسەرەتای سورەتی (البقرة) وە، ئەم ئایەتانەی دابەزیووە بۆ سەرت ئایەتەکانی قورئانی پیرۆزن، ڕوون و ئاشکران و ھیچ ناڕوونیەکیان تێدا نییە، ھەرکەس بیر لەمانا و مەبەستەکانی بکاتەوە دەزانێت کە لەلایەن اللەوە نێرراوە.
અરબી તફસીરો:
إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ زَيَّنَّا لَهُمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ فَهُمۡ يَعۡمَهُونَ
بێگومان ئەو بێباوەڕانەی بڕوایان نییە بە ڕۆژی دوایی و پاداشت و سزاکەی، کردەوە خراپەکانیانمان بۆ ڕازاندونەتەوە، ئەوانیش بەردەوام بوون لەسەر ئەنجامدانی، لەبەر ئەوە ئەوان بەسەرگەردانی دەسوڕێنەوە، ڕێنومایی ناکرێن بۆ ڕاستی و ژیری.
અરબી તફસીરો:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَهُمۡ سُوٓءُ ٱلۡعَذَابِ وَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ هُمُ ٱلۡأَخۡسَرُونَ
ئەوانەی بەو شێوەیە باسکران لە ژیانی دونیا سزای خراپیان بۆ ھەیە بە کوشتن و بە دیل گرتن، وە لە ڕۆژی دواییشدا زەرەرمەندترین کەسن، چونکە خۆیان و ماڵ و منداڵیان زایە دەکەن لە ڕۆژی قیامەتدا بەوەی بە ھەتاھەتایی لە ئاگری دۆزەخدا دەمێننەوە.
અરબી તફસીરો:
إِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِأَهۡلِهِۦٓ إِنِّيٓ ءَانَسۡتُ نَارٗا سَـَٔاتِيكُم مِّنۡهَا بِخَبَرٍ أَوۡ ءَاتِيكُم بِشِهَابٖ قَبَسٖ لَّعَلَّكُمۡ تَصۡطَلُونَ
- ئەی پێغەمبەر- باسی ئەوە بکە کاتێک موسا بەخێزانی وت: من ئاگرێکم بەدی کرد، دەڕۆم ھەواڵێکتان بۆ دەھێنم بزانم کێ کردویەتیەوە، تاوەکو ڕێگامان پیشان بدات، یان چڵۆسکێکتان بۆ بھێنم تاوەکو خۆتانی پێ گەرم بکەنەوە.
અરબી તફસીરો:
فَلَمَّا جَآءَهَا نُودِيَ أَنۢ بُورِكَ مَن فِي ٱلنَّارِ وَمَنۡ حَوۡلَهَا وَسُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
کاتێک موسا گەیشتە ئەو شوێنەی ئاگرەکەی لێبوو، اللە تەعالا بانگی لێکرد، پیرۆز کرا ئەو کەسەی لای ئاگرەکەدایە، وە ئەو فریشتانەیش لە دەورەی ئاگرەکەدان، پاکوبێگەردە پەروەردگاری جیھانیان لەھەموو ئەو سیفەتە ناشایستانەی گومڕاکان وەسفی ئەوی پێدەکەن.
અરબી તફસીરો:
وَأَلۡقِ عَصَاكَۚ فَلَمَّا رَءَاهَا تَهۡتَزُّ كَأَنَّهَا جَآنّٞ وَلَّىٰ مُدۡبِرٗا وَلَمۡ يُعَقِّبۡۚ يَٰمُوسَىٰ لَا تَخَفۡ إِنِّي لَا يَخَافُ لَدَيَّ ٱلۡمُرۡسَلُونَ
گۆچانەکەت فڕێدە، موسا دەست بەجێ فەرمانەکەی جێ بەجێ کرد، کاتێک موسا بینی گۆچانەکەی وەک مار دەستی کرد بەجوڵە و ڕۆیشتن، موسا ترسا و ھەڵھات و ئاوڕی نەدایەوە، اللە تەعالا پێی فەرموو: ئەی موسا مەترسە لێی، بێگومان پێغەمبەران لای من لەمار و جگە ماریش ناترسن.
અરબી તફસીરો:
وَأَدۡخِلۡ يَدَكَ فِي جَيۡبِكَ تَخۡرُجۡ بَيۡضَآءَ مِنۡ غَيۡرِ سُوٓءٖۖ فِي تِسۡعِ ءَايَٰتٍ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَقَوۡمِهِۦٓۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمٗا فَٰسِقِينَ
دەستت بخە باخەڵی کراسەکەتەوە، ئەوەی لە پاڵ گەردنتدایە، دوای ئەوەی دەستت لە باخەڵت دەرھێنا بەسپێتی و درەوشاوەیی دێتە دەرەوە، سپی وەک بەفر نەک تووشی بەڵەکی ھاتبێت، ئەم نیشانەیەش لەو نۆ نیشانەیەیە کە نیشانەن لەسەر ڕاستی و ڕاستگۆیی تۆ، لەگەڵ ئەم دەستە سپی و درەوشاوەیە، نیشانەکانی تری: گۆچانەکە، و ساڵانی قات و قڕی، و کەم بوونەوەی بەروبوومی دار و دەرخت، وە تۆفان و لافاوەکە، کوللە، و ئەسپێ، و بۆقەکان، و خوێن، بەم بەڵگانەوە بڕۆ بۆ لای فیرعەون و گەلەکەی، بێگومان ئەوان گەلێکن دەرچوون لە تاعەت و گوێڕایەڵی اللە تەعالا و بێباوەڕ بوون پێی.
અરબી તફસીરો:
وَجَحَدُواْ بِهَا وَٱسۡتَيۡقَنَتۡهَآ أَنفُسُهُمۡ ظُلۡمٗا وَعُلُوّٗاۚ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
بەھۆی ستەم و خۆبەزلزانینیانەوە باوەڕیان بەم نیشانە و ئایەتانە نەکرد، وە دانیان پێیدا نەنا ، لەگەڵ ئەوەیشدا لەناخەوە دڵنیا بوون ئەو نیشانە و ئایەتانە لەلایەن اللە وەیە، - ئەی پێغەمبەر- سەرنج بدە سەرەنجامی خراپەکاران چۆن بوو لەسەر زەویدا بەھۆی بێباوەڕی و گوناھ و تاوانیانەوە ، لەناومان بردن و ھەموویانمان کاول کرد.
અરબી તફસીરો:
وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا دَاوُۥدَ وَسُلَيۡمَٰنَ عِلۡمٗاۖ وَقَالَا ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي فَضَّلَنَا عَلَىٰ كَثِيرٖ مِّنۡ عِبَادِهِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
بێگومان زانست و زانیاریمان بەخشی بە داود و سولەیمانی كوڕی، لەو زانستانەیش پێمان بەخشین زانستی قسەکردن لەگەڵ باڵندەکان بوو، ھەردووکیان سولەیمان و داود (سەلامی اللە تەعالایان لێ بێت) وتیان: ھەموو سوپاس و ستایشێک بۆ اللە تەعالا، ئەو خوایەی کە ڕێز و فەزڵی داوین بەسەر زۆرێک لەبەندە باوەڕدارەکانیدا بەوەی تایبەتمەندی کردووین بە زانست و پێغەمبەرایەتی.
અરબી તફસીરો:
وَوَرِثَ سُلَيۡمَٰنُ دَاوُۥدَۖ وَقَالَ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ عُلِّمۡنَا مَنطِقَ ٱلطَّيۡرِ وَأُوتِينَا مِن كُلِّ شَيۡءٍۖ إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡفَضۡلُ ٱلۡمُبِينُ
سولەیمان بوو بەمیراتگری داودی باوکی (لە پێغەمبەرایەتی و زانست و پادشایەتیدا) وە ئەو نیعمەتەی اللە بەخشیویەتی بەخۆی و باوکی باسکردو وتی: ئەی خەڵکینە اللە فێری زمانی باڵندەکانی کردین، وە ھەموو ئەو شتانەیشی پێ بەخشیوین کە داویەتی بە پێغەمبەران و پادشاکان، وە بێگومان ئەوەی اللە پێی بەخشیوین فەزڵ و چاکەیەکی ڕوون و ئاشكرایە بە سەرمانەوە.
અરબી તફસીરો:
حَتَّىٰٓ إِذَآ أَتَوۡاْ عَلَىٰ وَادِ ٱلنَّمۡلِ قَالَتۡ نَمۡلَةٞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّمۡلُ ٱدۡخُلُواْ مَسَٰكِنَكُمۡ لَا يَحۡطِمَنَّكُمۡ سُلَيۡمَٰنُ وَجُنُودُهُۥ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
بەردەوام بوون لە ڕۆیشتن ھەتا گەیشتنە سەر شیوی مێروولە (جێگایەکە لە شام) یەکێک لە مێروولەکان وتی: ئەی مێروولەکان بچنە ماڵەکانی خۆتانەوە، نەوەک سولەیمان و سەربازەکانی نەزانن و پێتان پێدا بنێن و بتانشێلن ، چونكە ئەگەر پێتان بزانن پێتان پێدا نانێن .
અરબી તફસીરો:
فَتَبَسَّمَ ضَاحِكٗا مِّن قَوۡلِهَا وَقَالَ رَبِّ أَوۡزِعۡنِيٓ أَنۡ أَشۡكُرَ نِعۡمَتَكَ ٱلَّتِيٓ أَنۡعَمۡتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَٰلِدَيَّ وَأَنۡ أَعۡمَلَ صَٰلِحٗا تَرۡضَىٰهُ وَأَدۡخِلۡنِي بِرَحۡمَتِكَ فِي عِبَادِكَ ٱلصَّٰلِحِينَ
کاتێک سولەیمان گوێی لە وتەی مێروولەکە بوو زەردەخەنەیەکی کرد و پێکەنی، وە لە پەروەردگاری پاڕایەوە و وتی: ئەی پەروەردگارم سەرکەوتووم بکە و ئیلھامم پێ ببەخشە کە شوکر و سوپاسی نیعمەت و بەخششەکانت بکەم ئەو نیعمەت و بەخششانەی ڕشتووتە بەسەر خۆم و باوکمدا، وە سەرکەوتووم بکە کار و کردەوەیەکی چاکەی وابکەم کە تۆ پێی ڕازی بیت ، وە بە بەزەیی و ڕەحمەتی خۆت بمخەرە ڕیزی بەندە چاکەکانتەوە.
અરબી તફસીરો:
لَأُعَذِّبَنَّهُۥ عَذَابٗا شَدِيدًا أَوۡ لَأَاْذۡبَحَنَّهُۥٓ أَوۡ لَيَأۡتِيَنِّي بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٖ
کاتێک بۆی دەرکەوت کە پەپو سولەیمانە ئامادە نییە، وتی: بەدڵنیاییەوە سزایەکەی سەختی دەدەم، یان وەک سزایەک بۆ ئامادە نەبوونی سەری دەبڕم، یان دەبێت بەڵگە و بیانوویەکی ڕوون و ئاشکرام بۆ بھێنێت لەسەر ئامادە نەبوونی.
અરબી તફસીરો:
فَمَكَثَ غَيۡرَ بَعِيدٖ فَقَالَ أَحَطتُ بِمَا لَمۡ تُحِطۡ بِهِۦ وَجِئۡتُكَ مِن سَبَإِۭ بِنَبَإٖ يَقِينٍ
ئەمجا پەپو سولەیمان ماوەیەکی زۆری پێنەچوو ھاتەوە، وتی بە سولەیمان: من ئاگاداری شتێک بووم کە تۆ ئاگاداری نیت، وە لە لە سەبەئەوە (سبأ: شارێکە لە وڵاتی یەمەن) ھەواڵێکی ڕاست و دروستم بۆ ھێناویت کە ھیچ گومانی تێدا نییە.
અરબી તફસીરો:
وَجَدتُّهَا وَقَوۡمَهَا يَسۡجُدُونَ لِلشَّمۡسِ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ فَصَدَّهُمۡ عَنِ ٱلسَّبِيلِ فَهُمۡ لَا يَهۡتَدُونَ
ئەم ژنەم بینی لەگەڵ گەلەکەی لە بری اللە تەعالا سوژدەیان بۆ خۆر دەبرد، وە شەیتان ھاوەڵ بڕیاردان و گوناھ و تاوان و کارە خراپەکانی بۆی ڕازاندبوونەوە، لەسەر ڕێگای ھەق و ڕاستی لایدابوون، لەبەر ئەوە ئەوان ڕێگای ڕاست نادۆزنەوە.
અરબી તફસીરો:
أَلَّاۤ يَسۡجُدُواْۤ لِلَّهِ ٱلَّذِي يُخۡرِجُ ٱلۡخَبۡءَ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَيَعۡلَمُ مَا تُخۡفُونَ وَمَا تُعۡلِنُونَ
شەیتان ھاوەڵ بڕیاردان و گوناھ و تاوان و کارە خراپەکانی بۆی ڕازاندبوونەوە تاوەکو بەتاک و تەنھایی سوژدە نەبەن بۆ ئەو (اللە) یەی کە ھەرچی شتە شاراوە و نھێنییەکانی ئاسمان و زەوی دەردەھێنێت، ئەوەی لە ئاسمانە دەریدەھێنێت باران بۆ خەڵکی دەبارێنێت، و ئەوەیشی لە زەوییە دەریدەھێنێت ڕووەک و گژ و گیا و دار و درەختە، ئەو زاتە پیرۆزە ئاگاداری ھەموو کار و کردەوەكانتانە، ئەوەی دەیشارنەوە و ئەوەیشی ئاشکرای دەکەن، ھیچ شتێکی لا نھێنی و شاراوە نییە.
અરબી તફસીરો:
ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ ٱلۡعَرۡشِ ٱلۡعَظِيمِ۩
અરબી તફસીરો:
أَلَّا تَعۡلُواْ عَلَيَّ وَأۡتُونِي مُسۡلِمِينَ
تێیدا نووسراوە: خۆتان بە گەورە مەزانن و لوت بەرزی مەکەن بەسەرمدا، بەملکەچی وەرن بۆ لام، وە خۆتان تەسلیمی ئەوە بکەن کە من بانگتان دەکەم بۆی کە تەوحید و یەکخواپەرستییە، وە وازیش بھێنن لە شیرک و ھاوەڵ بڕیاردان بۆ اللە، چونکە ئێوە لەگەڵ ئەودا خۆر دەپەرستن.
અરબી તફસીરો:
قَالَتۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمَلَؤُاْ أَفۡتُونِي فِيٓ أَمۡرِي مَا كُنتُ قَاطِعَةً أَمۡرًا حَتَّىٰ تَشۡهَدُونِ
شاژنەکە جارێکی تر پێی وتنەوە: ئەی گەورە و پیاو ماقوڵانی گەلەکەم، بۆم ڕوون بکەنەوە من لەم بارەیەوە چی بکەم باشە، من ھیچ بڕیارێک نادەم ھەتا ئێوە ئامادە نەبن و ڕاوێژتان پێ نەکەم، لەبەر ئەوە ڕای خۆتانم پێ بڵێن.
અરબી તફસીરો:
قَالُواْ نَحۡنُ أُوْلُواْ قُوَّةٖ وَأُوْلُواْ بَأۡسٖ شَدِيدٖ وَٱلۡأَمۡرُ إِلَيۡكِ فَٱنظُرِي مَاذَا تَأۡمُرِينَ
گەورە و پیاو ماقوڵانی گەلەکەی وتیان: ئێمە خاوەن چەک و ھێز و سەربازێکی گەورە و زۆرین، وە فەرمان و بڕیاریش لای تۆیە، تەماشا بکە و خۆت بزانە چی فەرمانێک ئەدەی پێمان، ئێمە گوێڕایەڵین و دەتوانین جێ بەجێی بکەین.
અરબી તફસીરો:
قَالَتۡ إِنَّ ٱلۡمُلُوكَ إِذَا دَخَلُواْ قَرۡيَةً أَفۡسَدُوهَا وَجَعَلُوٓاْ أَعِزَّةَ أَهۡلِهَآ أَذِلَّةٗۚ وَكَذَٰلِكَ يَفۡعَلُونَ
شاژنەکە وتی: بێگومان ئەوەی من بزانم پاشاکان بچنە ھەر گوند و شارێکەوە دەست دەکەن بە خراپەکاری لە کوشتن و تاڵانی و ڕاوڕووت کردن، وە گەورە و پیاوماقوڵەکانیشی زەلیل و سووک و ڕیسوا دەکەن دوای ئەوەی کە پێشتر بە دەسەڵات و خاوەن ھێز بوون، وەک پێم وتن پاشاکان ھەمیشە ئا بەو شێوەیە دەکەن ئەگەر دەست بگرن بەسەر ھەر شار و گوندێکدا، بۆ ئەوەی ھێز و دەسەڵاتی خۆیانیان پیشان بدەن و ئەوانیش بترسێنن.
અરબી તફસીરો:
આયતોના ફાયદાઓ માંથી:
• إنكار الهدهد على قوم سبأ ما هم عليه من الشرك والكفر دليل على أن الإيمان فطري عند الخلائق.
ڕێگری کردنی پەپوە سولەیمانە لە گەلی سەبەء لەو کار و کردەوەیەی لەسەری بوون، لە ھاوەڵ بڕیاردان و کوفر و بێباوەڕی، بەڵگەیە لەسەر ئەوەی ئیمان و باوەڕ شتێکی فیترییە اللە تەعالا لە ھەموو مەخلوقات و بەدیھێنراوەکانی خۆیدا دایناوە.
• التحقيق مع المتهم والتثبت من حججه.
• من آداب الرسائل افتتاحها بالبسملة.
فَلَمَّا جَآءَ سُلَيۡمَٰنَ قَالَ أَتُمِدُّونَنِ بِمَالٖ فَمَآ ءَاتَىٰنِۦَ ٱللَّهُ خَيۡرٞ مِّمَّآ ءَاتَىٰكُمۚ بَلۡ أَنتُم بِهَدِيَّتِكُمۡ تَفۡرَحُونَ
کاتێک نێرراوەکەی شاژن و کۆمەڵێک لەدەست و پێوەندەکەی بەو دیارییەی ھەڵیانگرتبوو چوونە لای سولەیمان، ئەوە بوو سولەیمان تووڕە بوو لە ھێنانی دیاریەکە و پێی وتن: ئایا دەتانەوێت بەماڵ و سامانی دونیا ھاوکاریم بکەن و یارمەتیم بدەن، بۆ ئەوەی وازتان لێ بھێنم، ئەوەی اللە تەعالا لە پێغەمبەرایەتی و پاشایەتی و ماڵ و موڵکی دونیا پێی بەخشیووم زۆر لەوە چاکترە بە ئێوەی داوە، بەڵکو ئەوە ھەر ئێوەن بەوەی وەک دیاری لە ماڵی دونیا بۆتان دێت دڵخۆشن پێی.
અરબી તફસીરો:
ٱرۡجِعۡ إِلَيۡهِمۡ فَلَنَأۡتِيَنَّهُم بِجُنُودٖ لَّا قِبَلَ لَهُم بِهَا وَلَنُخۡرِجَنَّهُم مِّنۡهَآ أَذِلَّةٗ وَهُمۡ صَٰغِرُونَ
سولەیمان (سەلامی اللە تەعالای لێ بێت) بە نێرراوەکەی شاژنی وت: بە دیارییەکەوە بگەڕێرەوە بۆ لایان، بە دڵنیاییەوە بە لەشکرێکی زۆرەوە دێینە سەر خۆی و گەلەکەی، کە توانای ڕووبەڕووبونەوەیانی نییە، وە بێگومان لەخاک و سەر زەوی سەبەء بە زەلیلی و ڕیسوایی دەریان دەکەین ئەگەر بە ملکەچیەوە نەیەن بۆ لام، لەسەر زەویەک دەریان دەکەم پێشتر بە عیززەت و بە دەسەڵات بوون تێیدا.
અરબી તફસીરો:
قَالَ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمَلَؤُاْ أَيُّكُمۡ يَأۡتِينِي بِعَرۡشِهَا قَبۡلَ أَن يَأۡتُونِي مُسۡلِمِينَ
سولەیمان (سەلامی اللە تەعالای لێ بێت) ڕووی کردە کەسانی دیاری ناو موڵک و دەسەڵاتەکەی و پێی وتن: کێ لە ئێوە دەتوانێت ئەو عەرش و تەختەی شاژنی سەبەء لەسەری دادەنیشێت بۆم بھێنێت پێش ئەوەی بەملکەچی بێن بۆ لام ؟
અરબી તફસીરો:
قَالَ عِفۡرِيتٞ مِّنَ ٱلۡجِنِّ أَنَا۠ ءَاتِيكَ بِهِۦ قَبۡلَ أَن تَقُومَ مِن مَّقَامِكَۖ وَإِنِّي عَلَيۡهِ لَقَوِيٌّ أَمِينٞ
لەناو جنۆکەکاندا دانەیەکی زۆر بە ھێزیان وتی: من تەخت و عەرشەکەیت بۆ دەھێنم پێش ئەوەی لەم مەجلیسە ھەڵسیت کە تێیدا دانیشتویت، وە بێگومان من زۆر بە ھێزم و دەتوانم عەرشەکەی ھەڵبگرم و دەست پاک و ئەمینیشم دەستکاری ھیچ شتێکی ناکەم، وە ھیچ شتێکیشی لێ کەم ناکەم، وەک خۆی دەیھێنمە بەردەستت.
અરબી તફસીરો:
قَالَ ٱلَّذِي عِندَهُۥ عِلۡمٞ مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ أَنَا۠ ءَاتِيكَ بِهِۦ قَبۡلَ أَن يَرۡتَدَّ إِلَيۡكَ طَرۡفُكَۚ فَلَمَّا رَءَاهُ مُسۡتَقِرًّا عِندَهُۥ قَالَ هَٰذَا مِن فَضۡلِ رَبِّي لِيَبۡلُوَنِيٓ ءَأَشۡكُرُ أَمۡ أَكۡفُرُۖ وَمَن شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشۡكُرُ لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيّٞ كَرِيمٞ
پیاوچاکێکی زانا کە لای سولەیمان بوو، وە شارەزایی لە پەرتووک و کتێبی ئاسمانی ھەبوو، وە یەکیک لەوانەی شارەزایی تێیدا ھەبوو ناوی بەرز و پیرۆزی اللە بوو، ئەگەر بەو ناوەوە داوای بکردایە و بپاڕایەتەوە وەڵامی داواکەی دەدرایەوە، ئەو کەسە بە سولەیمانی وت: من عەرش و تەختەکەی شاژنی سەبەئت بۆ دەھێنم پێش ئەوەی چاوت بتروکێنی، بەوەی داوا لە اللە تەعالا دەکەم ئەویش دەیھێنێت بۆمان، ئەوە بوو داوای کرد و پاڕایەوە، اللە تەعالایش داوا و پاڕانەوەکەی گیرا کرد، جا کاتێک سولەیمان عەرش و تەختی شاژنەکەی سەبەئی لای خۆی بینی، وتی: ئەمە لە فەزڵ و چاکەی پەروەردگارمەوەیە، تاقیم دەکاتەوە ئایا شوکر و سوپاسی نیعمەتەکانی دەکەم، یان سپڵەم و ناشکوری دەکەم؟ ھەرکەسێک شوکر و سوپاسی اللە تەعالا بکات ئەوە سوودی ئەو شوکر و سوپاسە بۆ خۆی دەگەڕێتەوە، اللە زۆر دەوڵەمەندە و بە شوکر و سوپاسی بەندەکانی موڵک و دەسەڵاتی ئەو ھیچ زیاد ناکات، وە ھەر کەسیش نکۆڵی و ناشکوری نیعمەت و چاکەکانی اللە تەعالا بکات و سوپاسی نەکات، ئەوە بێگومان پەروەردگارم زۆر دەوڵەمەندە و پێویستی بە شوکر و سوپاسی ئەوان نییە، وە پەروەردگارم زۆر بەڕێزە، وە بەشێک لەڕێز و کەرەمی ئەوەیە ئەو زاتە پیرۆزە فەزڵ و چاکەی خۆی دەدات بەوانەیش کە ناشکور و نکۆڵی نیعمەت و بەخشش و چاکەکانی دەکەن.
અરબી તફસીરો:
قَالَ نَكِّرُواْ لَهَا عَرۡشَهَا نَنظُرۡ أَتَهۡتَدِيٓ أَمۡ تَكُونُ مِنَ ٱلَّذِينَ لَا يَهۡتَدُونَ
سولەیمان (سەلامی اللە تەعالای لێ بێت) وتی: عەرش و تەختی دانیشتنی شاژنم بۆ بگۆڕن و کەمێک دەستکاری بکەن کە نەیناسێتەوە، تا ببینین ئایا دەزانێت ئەوە تەخت و عەرشەکەی خۆیەتی و دەیناسێتەوە، یان نەخێر ڕێی پێ نابات و نایناسێتەوە ؟
અરબી તફસીરો:
فَلَمَّا جَآءَتۡ قِيلَ أَهَٰكَذَا عَرۡشُكِۖ قَالَتۡ كَأَنَّهُۥ هُوَۚ وَأُوتِينَا ٱلۡعِلۡمَ مِن قَبۡلِهَا وَكُنَّا مُسۡلِمِينَ
جا کاتێک شاژنەکەی سەبەء ھات بۆ لای سولەیمان، وەک تاقیان کردەوە و پێی وترا: ئایا ئەمە لە عەرش و تەختەکەی تۆ دەچێت؟ وەک خۆی وەڵامی پرسیارەکەی دایەوە و وتی: ئەڵێی ئەوە، لەو دەچێت، سولەیمان وتی: پێش ئەم شاژنەیش اللە تەعالا زانست و زانیاری پێ بەخشی بووین، لەبەر ئەوە دەسەڵات و قودرەتی ئەنجامدانی ئەم جۆرە کارانەی ھەیە، وە ئێمەیش ھەموومان ملکەچی فەرمانی اللە تەعالاین و گوێڕایەڵی ئەوین.
અરબી તફસીરો:
وَصَدَّهَا مَا كَانَت تَّعۡبُدُ مِن دُونِ ٱللَّهِۖ إِنَّهَا كَانَتۡ مِن قَوۡمٖ كَٰفِرِينَ
وە ئەوەی ڕێگری لەم شاژنە کرد و لایدا لە یەکخواپەرستی و دەستی کرد بە پەرستنی شتانێک جگە لە اللە، شوێنکەوتنی گەلەکەی و چاولێکەری ئەوان بوو، بێگومان شاژن لەو گەلە بوو کە باوەڕیان بە اللە نەبوو، ئەویش وەک ئەوان بێباوەڕ بوو.
અરબી તફસીરો:
قِيلَ لَهَا ٱدۡخُلِي ٱلصَّرۡحَۖ فَلَمَّا رَأَتۡهُ حَسِبَتۡهُ لُجَّةٗ وَكَشَفَتۡ عَن سَاقَيۡهَاۚ قَالَ إِنَّهُۥ صَرۡحٞ مُّمَرَّدٞ مِّن قَوَارِيرَۗ قَالَتۡ رَبِّ إِنِّي ظَلَمۡتُ نَفۡسِي وَأَسۡلَمۡتُ مَعَ سُلَيۡمَٰنَ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
وترا بە شاژن: بڕۆ ناو ئەو کۆشکەوە، ( ئەو کۆشکە زەوییەکەی لە شوشە بوو لە بنیەوە ئاو دەڕۆیشت) کاتێک زەویەکەی بینی وایزانی ئاوە، بۆیە ھەردوو قاچی ھەڵکرد بۆ ئەوەی تەڕ نەبێت، سولەیمان پێی وت: ئەوە زەوییەکی ساف و لوسە لە شوشە دروستکراوە، ئەمجا بانگی کرد بۆ ئەوەی موسڵمان بێت، شاژنیش لە وەڵامی داواکەی سولەیماندا وتی: ئەی پەروەردگارم من بە پەرستنی جگە لە تۆ زوڵم و ستەمم لە خۆم کرد، بۆیە منیش لەگەڵ سولەیماندا ملکەچی پەروەردگاری ھەموو مەخلوقات و بەدھێنراوەکان بووم.
અરબી તફસીરો:
આયતોના ફાયદાઓ માંથી:
• عزة الإيمان تحصّن المؤمن من التأثر بحطام الدنيا.
عیززەت و سەربەرزی باوەڕ و ئیمان، وا لە کەسی باوەڕدار دەکات کە بەماڵ و سەروەت و سامانی دونیا ھیچ کاریگەر نەبێت.
• الفرح بالماديات والركون إليها صفة من صفات الكفار.
• يقظة شعور المؤمن تجاه نعم الله.
• اختبار ذكاء الخصم بغية التعامل معه بما يناسبه.
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمۡ صَٰلِحًا أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ فَإِذَا هُمۡ فَرِيقَانِ يَخۡتَصِمُونَ
بێگومان صاڵحی برایانمان نارد بۆ لای گەلی سەموود (برای نەسەبیان) (سەلامی اللە تەعالای لێ بێت) پێی وتن: اللە بەتاک و تەنھایی بپەرستن، کەچی ئەوان دوای بانگەوازەکەی صاڵح بوون بە دوو کۆمەڵی دژ بەیەک، کۆمەڵێکی باوەڕدار، وە ئەوی تریان بێباوەڕ، ھەر کۆمەڵێک لەوانیش پێی وابوو کە خۆی لەسەر ھەقە.
અરબી તફસીરો:
قَالَ يَٰقَوۡمِ لِمَ تَسۡتَعۡجِلُونَ بِٱلسَّيِّئَةِ قَبۡلَ ٱلۡحَسَنَةِۖ لَوۡلَا تَسۡتَغۡفِرُونَ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ
صاڵح (سەلامی اللە تەعالای لێ بێت) پێی وتن: ئەی گەلەکەم ئێوە بۆچی پەلە دەکەن لە ھاتنی سزا پێش ھاتنی ڕەحمەت و بەزەیی اللە تەعالا؟ باشە بۆچی داوا لە اللە ناکەن لە گوناھەکانتان خۆش بێت، بە ئومێدی ئەوەی ڕەحمیشتان پێ بکات و بەزەیی پێتاندا بێتەوە.
અરબી તફસીરો:
قَالُواْ ٱطَّيَّرۡنَا بِكَ وَبِمَن مَّعَكَۚ قَالَ طَٰٓئِرُكُمۡ عِندَ ٱللَّهِۖ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٞ تُفۡتَنُونَ
گەلەکەی بەسەر سەختی و نکۆڵی کردنەوە لەھەق پێیان وت: بەھۆی تۆ و ئەوانەی لەگەڵتدان لە باوەڕداران ئێمە دووچاری شوم و نەگبەتی و نەھامەتی بووین، صاڵحيش پێی وتن: ھەرچی نەگبەتی و نەھامەتی و شوومی ھەیە کە تووشتان دەبێت زانینی لای اللە تەعالایە ھیچ شتێکی لا نھێنی و شاراوە نییە، بەڵکو ئێوە گەلێکن تاقی دەکرێنەوە، بەو خێر و خۆشیانەی کە پێتان دراوە، وە بەو ناڕەحەتی و ناھەماتیانەی تووشتان دەبێت.
અરબી તફસીરો:
وَكَانَ فِي ٱلۡمَدِينَةِ تِسۡعَةُ رَهۡطٖ يُفۡسِدُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا يُصۡلِحُونَ
لە شارەکەی صاڵحدا کە پێی دەوترێت (حیجر) نۆ پیاو ھەبوون بە کوفر و بێباوەڕی و گوناھ و تاوان خراپەکاریان لە زەویدا بڵاو دەکردەوە، وە بە ھیچ شێوەیەک چاکەکار و چاکساز (مصلح) نەبوون بەوەی باوەڕبھێنن و کردەوەی چاکە ئەنجام بدەن.
અરબી તફસીરો:
قَالُواْ تَقَاسَمُواْ بِٱللَّهِ لَنُبَيِّتَنَّهُۥ وَأَهۡلَهُۥ ثُمَّ لَنَقُولَنَّ لِوَلِيِّهِۦ مَا شَهِدۡنَا مَهۡلِكَ أَهۡلِهِۦ وَإِنَّا لَصَٰدِقُونَ
ھەندێکیان بە ھەندێکی تریان وت: با ھەر یەک لە ئێمە سوێند بە اللە بخوات کە شەو دەچینە سەر ماڵەکەی صاڵح و ھەموویان پێکەوە دەکوژین، پاشانیش بە کەسوکار و خاوەن خوێنەکەیان دەڵێین: ئێمە ئاگاداری کوشتنی صاڵح و خێزانەکەی نین، بێگومان ڕاستیش دەکەین لەوەی وتمان.
અરબી તફસીરો:
وَمَكَرُواْ مَكۡرٗا وَمَكَرۡنَا مَكۡرٗا وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
بە نھێنی پیلانیان ڕێکخست بۆ کوشتنی صاڵح و شوێنکەوتە باوەڕدارەکانی، اللە دەفەرموێت: ئێمەیش لەبەرامبەر ئەو پیلانەی ئەواندا پیلانێکمان ساز کرد بۆ سەرخستن و رزگار کردنیان لە پیلان و فڕوفێڵی ئەوان، وە بۆ لەناو بردنی بێباوەڕانی گەلەکەی، لە کاتێکدا ئەوان ئاگایان لە وەھا پیلانێک نەبوو دژیان دەکرێت.
અરબી તફસીરો:
فَتِلۡكَ بُيُوتُهُمۡ خَاوِيَةَۢ بِمَا ظَلَمُوٓاْۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ
ئا ئەوە خانووەکانیانە سەقفەکانیان ڕوخاوە بەسەر دیوارەکانیاندا، وە بەھۆی ستەمی خۆیانەوە چۆڵ بوو کەسی تێدا نەما، بێگومان ئەوەی دووچاریان بوو بەھۆی زوڵم و ستەمی خۆیانەوە بوو، بۆ ئەوەی ببن بە پەند و ئامۆژگاری بۆ گەلی باوەڕداران، چونکە ھەر ئەوان پەند و ئامۆژگاری لێوەردەگرن.
અરબી તફસીરો:
وَلُوطًا إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦٓ أَتَأۡتُونَ ٱلۡفَٰحِشَةَ وَأَنتُمۡ تُبۡصِرُونَ
- ئەی پێغەمبەر - باسی ئەوە بکە کاتێک لوط بە گەلەكەی وت بۆ ئەوەی بێدار و ھۆشیار ببنەوە و واز بھێنن لەو کارە خراپەی ئەنجامیان دەدا، پێی وتن: ئایا ئێوە کاری قێزەونی نێربازی بە ئاشکرا لە یانەکانتاندا بە بەرچاوی یەکترەوە ئەنجام دەدەن؟
અરબી તફસીરો:
أَئِنَّكُمۡ لَتَأۡتُونَ ٱلرِّجَالَ شَهۡوَةٗ مِّن دُونِ ٱلنِّسَآءِۚ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٞ تَجۡهَلُونَ
ئایا ئێوە شەھوەت و ئارەزووی خۆتان لە پیاواندا بەتاڵ دەکەنەوە و وازتان لە ئافرەتان ھێناوە، ئێوە داوێن پاکی و مناڵتان ناوێت، بەڵکو وەک ئاژەڵ تەنھا بەتاڵ کردنەوەی شەھوەت و ئارەزووتان مەبەستە، دیارە ئێوە گەلێکی نەفام و نەزانن بەوەی اللە تەعالا چی لەسەر واجب و پێویست کردوون لە باوەڕھێنان و داوێن پاکی و دوور کەوتنەوە لە گوناھ و تاوان.
અરબી તફસીરો:
આયતોના ફાયદાઓ માંથી:
• الاستغفار من المعاصي سبب لرحمة الله.
• التشاؤم بالأشخاص والأشياء ليس من صفات المؤمنين.
• عاقبة التمالؤ على الشر والمكر بأهل الحق سيئة.
سەرەنجامی بەردەوام بوون لەسەر خراپە و خراپەکاری و فڕوفێڵ و پیلاندان دژ بە ئەھلی ھەق و ڕاستی گوناھ و تاوانە.
• إعلان المنكر أقبح من الاستتار به.
۞ فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوۡمِهِۦٓ إِلَّآ أَن قَالُوٓاْ أَخۡرِجُوٓاْ ءَالَ لُوطٖ مِّن قَرۡيَتِكُمۡۖ إِنَّهُمۡ أُنَاسٞ يَتَطَهَّرُونَ
تەنھا وەڵامی گەلەکەی ئەوە بوو، وتیان: لوط و کەسوکار و شوێنکەوتوانی لە شار و گوندەکەتان دەربکەن، چونکە بێگومان ئەوان کەسانێکن خۆیان پاک ڕادەگرن لە کاری پیس و قێزەون، ئەوەیان وەک گاڵتە کردن بە لوط و شوێنکەوتوانی وت، کە بەشداری داوێن پیسی و نێربازی ناکەن لەگەڵ ئەواندا، بەڵکو ڕێگریشیان دەکەن لە ئەنجامدانی.
અરબી તફસીરો:
قُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ وَسَلَٰمٌ عَلَىٰ عِبَادِهِ ٱلَّذِينَ ٱصۡطَفَىٰٓۗ ءَآللَّهُ خَيۡرٌ أَمَّا يُشۡرِكُونَ
- ئەی پێغەمبەر - بڵێ: سوپاس بۆ (اللە) لەسەر نیعمەت و بەخششەکانی، وە سەلام و ھێمنی و ئەمن و ئاسایش و دڵنیایی بۆ ھاوەڵانی پێغەمبەر (صلی اللە علیە وسلم) لە سزای اللە ، ئەو سزایەی کە سزای گەلی لوط و گەلی صاڵحی پێدا، پاشان لە موشریک و بتپەرستەکانی گەلەکەت بپرسە ئایا اللە تەعالا پەرستراوی بە ھەقە کە موڵک و دەسەڵاتی ھەموو شتێکی بەدەستە باشترە یان ئەوانەی ئێوە دەیانپەرستن کە ھیچ سوود و زیانێکیان بەدەست نییە؟
અરબી તફસીરો:
أَمَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَنۢبَتۡنَا بِهِۦ حَدَآئِقَ ذَاتَ بَهۡجَةٖ مَّا كَانَ لَكُمۡ أَن تُنۢبِتُواْ شَجَرَهَآۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ بَلۡ هُمۡ قَوۡمٞ يَعۡدِلُونَ
یان ئەو زاتەی کە ئاسمانەکان و زەوی بەدیھێناوە کە پێشتر نمونەی نەبووە، وە لە ئاسمانەوە بارانی بۆ باراندوون، ئەمجا بەو بارانە باخ و باخاتی جوان و ڕازاوە و دڵڕفێنمان پێ ڕواند، کە ئێوە نەتان دەتوانی دار و درەختی ئەو باخ و باخاتانە بڕوێنن چونکە دەسەوسان بوون لە ئاستیدا، ئایا اللە تەعالا ئەو باخ و باخاتانەی ڕواند، یان پەرستراوێکی تر لەگەڵ اللە دا؟! نەخێر ئەوانە گەلێکی لادەرن لە ھەق، چونکە ئەوانە بە زوڵم و ستەم خالق و بەدیھێنەر یەکسان دەکەن لەگەڵ مەخلوق و بەدیھێنراوەکاندا.
અરબી તફસીરો:
أَمَّن جَعَلَ ٱلۡأَرۡضَ قَرَارٗا وَجَعَلَ خِلَٰلَهَآ أَنۡهَٰرٗا وَجَعَلَ لَهَا رَوَٰسِيَ وَجَعَلَ بَيۡنَ ٱلۡبَحۡرَيۡنِ حَاجِزًاۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
یان ئەوە کێیە زەوی جێگیر و چەسپاو کردووە، بە شێوەیەک ژیان لە ئەوانەی لەسەرینی تێک نادات، وە ڕووبار گەلێکیشی لە ناویدا بەدیھێناوە دێن و دەڕۆن، وە شاخی گەورەی جێگیری تێدا داناوە، وە لە نێوان دوو ئاوی سوێر و سازگاردا بەربەستی داناوە تاوەکو سوێرەکەیان تێکەڵاو بە سازگارەکە نەبێت و خراپی بکات و بۆ خواردنەوە نەشێت، ئایا ھیچ پەرستراوێکی تر لەگەڵ اللە ئەمانەی کردووە؟! نەخێر ھیچ کەس جگە لە اللە ئەمانەی نەکردووە، بەڵام زۆربەیان نازانن، چونکە ئەگەر بیانزانیایە ھیچ کەسێکیان نەدەکرد بە ھاوەڵ بۆ اللە تەعالا لە بەدھێنراوەکانی خۆیدا.
અરબી તફસીરો:
أَمَّن يُجِيبُ ٱلۡمُضۡطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكۡشِفُ ٱلسُّوٓءَ وَيَجۡعَلُكُمۡ خُلَفَآءَ ٱلۡأَرۡضِۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ قَلِيلٗا مَّا تَذَكَّرُونَ
ئایا کێیە دێت بە ھانا و ھاواری لێقەوماوان و تەنگ پێھەڵچنراوانەوە کاتێک داوای لێ دەکەن، وە کێیە خراپە و نەخۆشی و ھەژاری و شتی تریش لەسەر مرۆڤەکان ھەڵدەگرێت، وە نەوە لە دوای نەوە ھەندێکتان دەکاتە جێنیشینی ھەندێکی ترتان، ئایا ھیچ پەرستراوێکی تر لەگەڵ اللە دا ئەمەی ئەنجامداوە؟! نەخێر کەس لەگەڵ اللە دا ئەمەی نەکردووە، بەڵام کەمێک لەخەڵکی پەند و ئامۆژگاری لێوەردەگرن.
અરબી તફસીરો:
أَمَّن يَهۡدِيكُمۡ فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ وَمَن يُرۡسِلُ ٱلرِّيَٰحَ بُشۡرَۢا بَيۡنَ يَدَيۡ رَحۡمَتِهِۦٓۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ تَعَٰلَى ٱللَّهُ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
ئایا کێیە لە تاریکیەکانی وشکانی و دەریادا بە ھۆی نیشانە دیارەكان و ئەستێرەکانەوە ڕێگاتان پیشان دەدات، وە کێیە شنەبای موژدەدەر دەنێرێت موژدە دەدات بەنزیک بوونەوەی باران بارین کە ڕەحمەت و بەزەییە بۆ بەندەکانی، ئایا ھیچ پەرستراوێکی تر لەگەڵ اللە ئەمە ئەنجام دەدات؟ پاکوبێگەردی و بەرز و بڵندی بۆ اللە لەوەی بتپەرستان دەیکەنە بە ھاوەڵ و شەریکی.
અરબી તફસીરો:
આયતોના ફાયદાઓ માંથી:
• لجوء أهل الباطل للعنف عندما تحاصرهم حجج الحق.
پەنابردنی ئەھلی باتڵ و ناھەق بۆ توند و تیژی کاتێک بەڵگە ڕاست و ھەقەکان لە ھەموو لایەکەوە دەوریان دەدەن و تەنگیان پێھەڵدەچنن.
• رابطة الزوجية دون الإيمان لا تنفع في الآخرة.
أَمَّن يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ وَمَن يَرۡزُقُكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ قُلۡ هَاتُواْ بُرۡهَٰنَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
ئایا کێیە لە سەرەتاوە قۆناغ بە قۆناغ مرۆڤ بە دیدەھێنێت لە مناڵداندا، پاشان دوای ئەوەی کە دەیمرێنێت زیندووی دەکاتەوە و دەیگەڕێنێتەوە بۆ لای خۆی، وە کێیە لە ئاسمانەوە بەو بارانەی لای ئەوەوە دادەبەزێت ڕزق و ڕۆزیتان دەدات، وە بەو ڕووەک و دار و درەختەی دەیڕوێنێت لە زەوییەوە ڕزق و ڕۆزیتان دەدات، ئایا ھیچ پەرستراوێک لەگەڵ اللە دا ئەمە دەکات؟ بڵێ بەڵگەکانتان بھێنن لەسەر ئەو شیرک و بتپەرستیەی لە سەرین ، ئەگەر ئێوە ڕاستگۆن لەوەی بانگەشەی بۆ دەکەن گوایە لەسەر ھەق و ڕاستین.
અરબી તફસીરો:
قُل لَّا يَعۡلَمُ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ ٱلۡغَيۡبَ إِلَّا ٱللَّهُۚ وَمَا يَشۡعُرُونَ أَيَّانَ يُبۡعَثُونَ
- ئەی پێغەمبەر- بڵێ ھیچ کەس لە فریشتەکانی ئاسمان ئاگاداری غەیب و نادیارەکان نین و نایزانن، وە ھیچ کەسیش لە خەڵکی سەر زەوی ئاگاداری غەیب و نادیارەکان نین و نایزانن، بەڵکو ئەوە تەنھا اللە تەعالا دەیزانێت و ئاگاداریەتی، وە ھەموو ئەوانەی لە ئاسمانەکان و زەوی ھەن جگە لە اللە تەعالا نازانن چی کاتێک خەڵکی زیندوو دەکرێنەوە بۆ لێپرسینەوە لە گەڵ کردن.
અરબી તફસીરો:
لَقَدۡ وُعِدۡنَا هَٰذَا نَحۡنُ وَءَابَآؤُنَا مِن قَبۡلُ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّآ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ
بێگومان ئەو جۆرە بەڵێنە بە خۆمان و پێشتریش بە باوباپیرانمان درا کە بێگومان جارێکی تر ھەموومان زیندوو دەکرێینەوە، ئێمە ئەو بەڵێنەمان نەبینی بێتەدی، ئەو بەڵێنەی بە ھەموومان درا تەنھا درۆ و دەلەسە و ئەفسانەی گەلانی پێشووە لە کتێب و پەرتووكەکانیاندا نووسیویانەتەوە.
અરબી તફસીરો:
قُلۡ سِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
- ئەی پێغەمبەر- بەوانە بڵێ كە نکۆڵی لە زیندووبونەوە دەکەن: لەھەر لایەکەوە دەتانەوێت بڕۆن و بگەڕێن بەسەر زەویدا، ئەمجا سەرنج بدەن و تێڕامێنن بزانن سەرەنجامی ئەو تاوانبارانە چی بوو کە نکۆڵیان لە زیندووبونەوە دەکرد، بە دڵنیاییەوە لەبەر باوەڕ نەبوونیان بە زیندووبونەوە ھەموویانمان لەناوبرد.
અરબી તફસીરો:
وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا ٱلۡوَعۡدُ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
بێباوەڕانی گەلەکەت کە نکۆڵی لە زیندووبونەوە دەکەن بە گاڵتە پێکردنەوە دەڵێن: بەڵێنی ئەو سزایەی تۆ و باوەڕدارانی شوێنکەوتوت بە ئێمەی دەدەن کە ڕۆژێک دێت اللە تەعالا سزامان ئەدات لەسەر گوناھ و تاونمان، ئەو ڕۆژە کەی دێت ئەگەر ئێوە ڕاستگۆن لەوەی بانگەشەی بۆ دەکەن.
અરબી તફસીરો:
قُلۡ عَسَىٰٓ أَن يَكُونَ رَدِفَ لَكُم بَعۡضُ ٱلَّذِي تَسۡتَعۡجِلُونَ
અરબી તફસીરો:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَشۡكُرُونَ
- ئەی پێغەمبەر - پەروەردگارت خاوەن فەزڵ و چاکەی زۆرە بەسەر خەڵکییەوە، بەوەی زۆر جار وازیان لێ دەھێنێت و سزایان دوادەخات بۆ ڕۆژی دوایی، وە پەلە ناکات لە سزادانیان لەگەڵ ئەوەی لەسەر کوفر و بێباوەری و گوناھ و تاوانن، بەڵام زۆربەی خەڵکی شوکر و سوپاسی اللە ناکەن لەسەر ئەو نیعمەت و بەخششانەی بەسەریانەوەیە.
અરબી તફસીરો:
આયતોના ફાયદાઓ માંથી:
• علم الغيب مما اختص به الله، فادعاؤه كفر.
• الاعتبار بالأمم السابقة من حيث مصيرها وأحوالها طريق النجاة.
پەند و ئامۆژگاری وەرگرتن لە چیرۆک و بەسەرھاتی گەلانی پێشوو لەوە ڕووەوە کە سەرەنجامیان چی بوو، وە چییان بەسەرھات مرۆڤ وا لێدەکات ڕێگای ڕزگاری بگرێتە بەر.
إِنَّ رَبَّكَ يَقۡضِي بَيۡنَهُم بِحُكۡمِهِۦۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡعَلِيمُ
- ئەی پێغەمبەر - پەروەردگارت لە ڕۆژی قیامەتدا بە شێوەیەکی دادپەروەرانە بڕیار دەدات لە نێوان خەڵکیدا بە باوەڕدار و بێباوەڕیەوە، ڕەحم و بەزەیی دەکات لە باوەڕداران، وە سزای بێباوەڕانیش دەدات، ئەو زاڵ و بە دەسەڵاتە تۆڵە دەسێنێت لە دوژمنەکانی، وە ھیچ کەسیش زاڵ نابێت بەسەر ئەودا، زانا و ئاگادارە ھەق و ناھەقی لێ تێک ناچێت.
અરબી તફસીરો:
إِنَّكَ لَا تُسۡمِعُ ٱلۡمَوۡتَىٰ وَلَا تُسۡمِعُ ٱلصُّمَّ ٱلدُّعَآءَ إِذَا وَلَّوۡاْ مُدۡبِرِينَ
- ئەی پێغەمبەر - تۆ ناتوانیت وابکەیت مردووەکان بانگەوازەکەت ببیستن و ناتوانیت بیخەیتە ناو دڵیانەوە، ئەوانە بەھۆی بێباوەڕیەوە دڵەکانیان مردووە، وە ناتوانیت وابکەیت کەڕەکان بانگەوازەکەت ببیستن، چونکە ئەوانە خواى گەورە گوێیانی کەڕ کردووە لەئاست بیستنی هەق و ڕاستی، بەتایبەت کاتێک گەڕانەوە و ڕوویان لێ وەرگێڕایت (بەدەستی خۆیان بڕیاری داخستنی دڵ و گوێیان دەدەن).
અરબી તફસીરો:
وَمَآ أَنتَ بِهَٰدِي ٱلۡعُمۡيِ عَن ضَلَٰلَتِهِمۡۖ إِن تُسۡمِعُ إِلَّا مَن يُؤۡمِنُ بِـَٔايَٰتِنَا فَهُم مُّسۡلِمُونَ
وە تۆ ناتوانیت ھیدایەتی ئەوانە بدەیت کە چاوەکانیان لە ئاست بینینی ھەق کوێرن و دەریان بھێنێت لەگومڕاییەکەیان، جا لەبەر ئەوە دڵتەنگ مەبە لێیان و خۆت ماندوو مەکە، بانگەوازەکەت تەنھا ئەوانە دەیبیستن کە باوەڕیان ھێناوە بە ئایەت و نیشانەکانمان، وە ملکەچی فەرمانەکانی ئێمەن.
અરબી તફસીરો:
۞ وَإِذَا وَقَعَ ٱلۡقَوۡلُ عَلَيۡهِمۡ أَخۡرَجۡنَا لَهُمۡ دَآبَّةٗ مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ تُكَلِّمُهُمۡ أَنَّ ٱلنَّاسَ كَانُواْ بِـَٔايَٰتِنَا لَا يُوقِنُونَ
وە کاتێک ئەو بەڵێنەی پێیان دراوە بەسزادانیان، لەبەر سووربونیان لەسەر کوفر و بێباوەڕی و گوناھ و تاوان، پێویست و جێگیر بوو وە چەسپا بەسەریاندا، وە تەنھا خەڵکە خراپەکە مایەوە لەسەر زەوی، ھاتنی قیامەت نزیک بوویەوە یەکێک لە نیشانە گەورەکانی دەردەخەین ئەویش دەرکەوتنی گیانلەبەرێکە لەسەر زەوی قسە لەگەڵ خەڵکیدا دەکات بە شێوەیەک لە قسەکانی تێدەگەن، بێگومان خەڵکی باوەڕیان نەبوو بەو ئایەت و نیشانانەی دابەزییە سەر پێغەمبەرەکەمان.
અરબી તફસીરો:
وَيَوۡمَ نَحۡشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٖ فَوۡجٗا مِّمَّن يُكَذِّبُ بِـَٔايَٰتِنَا فَهُمۡ يُوزَعُونَ
- ئەی پێغەمبەر- باسی ئەو ڕۆژە بکە لە ھەموو ئوممەتێک کۆمەڵێک لە گەورەکانیان کۆ دەکەینەوە و حەشریان دەکەین، ئەوانەیان باوەڕیان نەبوو بە ئایەتەکانی ئێمە و بە درۆیان دادەنا، ئەوان ھەموویان پێکەوە سەرەتایان تا کۆتاییان دەدرێنە بەر بەرەو لێپرسینەوەو حساب لەگەڵ کردن.
અરબી તફસીરો:
حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُو قَالَ أَكَذَّبۡتُم بِـَٔايَٰتِي وَلَمۡ تُحِيطُواْ بِهَا عِلۡمًا أَمَّاذَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
دەدرێنە بەر تا دەگەنە شوێن و جێگای لێپرسینەوەیان، لەوێدا اللە تەعالا بە سەرزەنشتەوە پێیان دەڵێت: ئایا ئایەت و نیشانەکانی ئێمەتان بە درۆ دەزانی و باوەڕتان پێی نەکرد، ئەو ئایەت و نیشانانەی بەڵگە بوون لەسەر تەوحید و یەکخواپەرستی من و ھەموو شەریعەت و یاسا و ڕێساکانی منیان تێدا بوو، یاخود ئێوە زانیاری تەواوتان نەبوو کە ئەو ئایەتانە ناھەق و ناڕاستن ئەوەیش وای لێکردن باوەڕ نەکردن و بەدرۆزانینی بۆ کردنە بیانوویەک، یان ئایا ئێوە لە دونیا چی کردەوەیەکتان دەکرد ئەگەر باوەڕتان پێی ھەبوو، یان بە درۆتان دادەنا و باوەڕتان پێی نەبوو؟
અરબી તફસીરો:
أَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّا جَعَلۡنَا ٱلَّيۡلَ لِيَسۡكُنُواْ فِيهِ وَٱلنَّهَارَ مُبۡصِرًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
ئایا ئەوانەی باوەڕیان بە زیندووبونەوە نییە تەماشا ناکەن ئێمە شەومان داناوە بۆ ئەوەی ئەوان بەخەوتن تێیدا ئارام ببنەوە و پشووی تێدا بدەن، وە ڕۆژیشمان ڕووناک کردووەتەوە بۆ ئەوەی چاویان تێیدا ببینێت و بە دوای بژێوی ژیانیاندا بگەڕێن، بێگومان لەم مردنەی ڕۆژانە دووبارە دەبێتەوە، وە لە دوای ئەویش زیندوو دەکرێنەوە بەڵگە و نیشانەی ڕوون و ئاشکرا ھەن بۆ کۆمەڵی باوەڕداران.
અરબી તફસીરો:
وَيَوۡمَ يُنفَخُ فِي ٱلصُّورِ فَفَزِعَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا مَن شَآءَ ٱللَّهُۚ وَكُلٌّ أَتَوۡهُ دَٰخِرِينَ
- ئەی پێغەمبەر- باسی ئەو کاتە بکە ئەو فریشتەیەی ڕاسپێرراوە فوو بکات بە کەڕەنادا فووی دووەمی کرد پێیدا، ھەرچی لە ئاسمانەکان و زەویدایە ھەر ھەمووی ئەترسێت، تەنھا ئەو کەسانە نەبێت اللە تەعالا ویستی لەسەرە بە فەزڵی خۆی نەترسێن، وە ھەرچی مەخلوقات و بەدیھێنراوە لەو ڕۆژەدا بە ملکەچی و بە زەلیلی دەھێنرێن.
અરબી તફસીરો:
وَتَرَى ٱلۡجِبَالَ تَحۡسَبُهَا جَامِدَةٗ وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ ٱلسَّحَابِۚ صُنۡعَ ٱللَّهِ ٱلَّذِيٓ أَتۡقَنَ كُلَّ شَيۡءٍۚ إِنَّهُۥ خَبِيرُۢ بِمَا تَفۡعَلُونَ
لەو ڕۆژەدا چیاکان دەبینیت وا دەزانیت لە جێگای خۆیان ڕاوەستاون و ناجوڵێن، بەڵام لەڕاستیدا وەک ھەور بە خێرایی دەڕۆن ، ئەمە دروستکراوی اللە یە، ھەموو شتێکی بە رێکوپێکی دروست کردوون ھەر ئەویشە دەیانجوڵێنێت، بێگومان زۆر زانایە بە کردەوەی ئێوە، وە ھیچ شتێکی لانھێنی و شاراوە نییە لە کاروکردەوەتان، وە پاداشتی ھەموویشتان دەداتەوە لەسەری.
અરબી તફસીરો:
આયતોના ફાયદાઓ માંથી:
• تزكية النبي صلى الله عليه وسلم بأنه على الحق الواضح.
• هداية التوفيق بيد الله، وليست بيد الرسول صلى الله عليه وسلم.
وَمَن جَآءَ بِٱلسَّيِّئَةِ فَكُبَّتۡ وُجُوهُهُمۡ فِي ٱلنَّارِ هَلۡ تُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
وە ھەر کەسێکیش لەو ڕۆژەدا بە کوفر و بێباوەڕی و گوناھ و تاوانەوە بگەڕێتەوە، ئەوا بەڕوومەتدا دەخرێنە ناو ئاگری دۆزەخەوە، وە بەسەرزەنشت و سوکایەتی پێکردنەوە پێیان دەوترێت: ئایا ئێوە ھیچ سزایەک دەدرێن تەنھا بەھۆی کار و کردەوە خراپەکانی خۆتانەوە نەبێت لە کوفر و بێباوەڕی و گوناھ و تاوان لە دونیادا دەتانکرد ؟
અરબી તફસીરો:
إِنَّمَآ أُمِرۡتُ أَنۡ أَعۡبُدَ رَبَّ هَٰذِهِ ٱلۡبَلۡدَةِ ٱلَّذِي حَرَّمَهَا وَلَهُۥ كُلُّ شَيۡءٖۖ وَأُمِرۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ
- ئەی پێغەمبەر - پێیان بڵێ: بە دڵنیاییەوە من فەرمانم پێکراوە تەنھا پەروەردگاری شاری مەککە بپەرستم کە حەرامی کردووە لەم شارەدا خوێنی ھیچ کەسێک بڕێژرێت، وە ستەم لە ھیچ کەسێک بکرێت، وە ڕاوی تێدا بکرێت، وە داری ببڕرێتەوە، وە ھەموو شتێکیش تەنھا موڵکی ئەو زاتە پیرۆزەیە، وە فەرمانم پێکراوە لە موسڵمانان بم، وە ملکەچ و گوێڕایەڵی اللە تەعالا بم.
અરબી તફસીરો:
وَأَنۡ أَتۡلُوَاْ ٱلۡقُرۡءَانَۖ فَمَنِ ٱهۡتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهۡتَدِي لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن ضَلَّ فَقُلۡ إِنَّمَآ أَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُنذِرِينَ
وە فەرمانم پێکراوە قورئان بخوێنمەوە بەسەر خەڵکیدا، جا ھەر کەسێک ھیدایەتی پێ وەرگرت، وە کار و کردەوەی پێکرد، ئەوا سوود و قازانجی ھیدایەتەکەی بۆ خۆیەتی، وە ھەرکەسێکیش گومڕا بوو، وە لە ڕێنوماییەکانی لایدا و نکۆڵی لێی کرد، وە بە گوێرەی ئەو کاری نەکرد، پێی بڵێ: بێگومان من یەکێکم لە ترسێنەران، دەتانترسێنم بە سزای اللە تەعالا، وە ھیدایەتی ئێوە بەدەستی من نییە.
અરબી તફસીરો:
وَقُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ سَيُرِيكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ فَتَعۡرِفُونَهَاۚ وَمَا رَبُّكَ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ
وە - ئەی پێغەمبەر- بڵێ: سوپاس و ستایش بۆ اللە تەعالا لەسەر تەواوی نیعمەت و بەخششەکانی کە لە ژمارە نایەن، وە بە زوویی اللە تەعالی نیشانە و ئایەتەکانی خۆی لە ئاسمانەکان و زەوی و ڕزق و ڕۆزی نیشان دەدات، ئێوەیش دەیناسنەوە بە شێوەیەکی وا ڕینوماییتان دەکات بۆ گوێڕایەڵی کردنی ھەق و ڕاستی، وە پەروەردگاری تۆ بێ ئاگا نییە لەوەی ئەنجامی دەدەن، بەڵکو ئاگاداری ھەموویەتی، ھیچ شتێکی لانھێنی و شاراوە نییە، وە پاداشتی ھەموویشتان دەداتەوە.
અરબી તફસીરો:
આયતોના ફાયદાઓ માંથી:
• الإيمان والعمل الصالح سببا النجاة من الفزع يوم القيامة.
• الكفر والعصيان سبب في دخول النار.
• تحريم القتل والظلم والصيد في الحرم.
શબ્દોનું ભાષાંતર સૂરહ: અન્ નમલ
કુરઆન મજીદના શબ્દોનું ભાષાંતર - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - ભાષાંતરોની અનુક્રમણિકા
الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.