Fassarar Ma'anoni Sura Suratu Alkiyama - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Kundin Alqurani Mai girma

əl-Qiyamə

daga cikin abunda Surar ta kunsa:

إظهار قدرة الله على بعث الخلق وجمعهم يوم القيامة.

Allahın məxluqatı diriltməsinə və Qiyamət günü onları bir yerə toplamasına qadir olduğunu göstərmək.

---

Aya: 1

لَآ أُقۡسِمُ بِيَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ

Allah insanların aləmlərin Rəbbi üçün ayağa qalxacaqları günə - qiyamət gününə and içir.

Aya: 2

وَلَآ أُقۡسِمُ بِٱلنَّفۡسِ ٱللَّوَّامَةِ

Uca Allah, özünü yaxşı işlər görmək xüsusunda naqisliyə yol verdiyinə və günah işlər gördüyünə görə sahibini qınayıb, peşmançılıq çəkən təmiz nəfsə and içir. İnsanları haqq-hesaba çəkmək və etdikləri əməllərin əvəzini vermək üçün Uca Allah onların dirildəcəklərinə dair bu iki şeyə and içir.

Aya: 3

أَيَحۡسَبُ ٱلۡإِنسَٰنُ أَلَّن نَّجۡمَعَ عِظَامَهُۥ

Yoxsa insan elə düşünür ki, o öldükdən sonra onu diriltmək üçün Biz onun sümüklərini yığa bilməyəcəyik?!

Aya: 4

بَلَىٰ قَٰدِرِينَ عَلَىٰٓ أَن نُّسَوِّيَ بَنَانَهُۥ

Xeyr, Biz onun sümüklərini yığmaqdan əlavə onun barmaq uclarını əvvəlki kamil xilqətinə qaytarmağa qadirik.

Aya: 5

بَلۡ يُرِيدُ ٱلۡإِنسَٰنُ لِيَفۡجُرَ أَمَامَهُۥ

Lakin insan dirilməni inkar etməklə, gələcəkdə durmadan günah işlər görməkdə davam etmək fikrindədir.

Aya: 6

يَسۡـَٔلُ أَيَّانَ يَوۡمُ ٱلۡقِيَٰمَةِ

O, qiyaməti inkar etmək məqsədilə: "Qiyamət nə vaxt qopacaq?" – deyə soruşur.

Aya: 7

فَإِذَا بَرِقَ ٱلۡبَصَرُ

Gözlər vaxtı ilə yalan saydığını gördüyü zaman bərələ qaldıqda və dəhşətə gəldikdə,

Aya: 8

وَخَسَفَ ٱلۡقَمَرُ

Ayın nuru getdikdə,

Aya: 9

وَجُمِعَ ٱلشَّمۡسُ وَٱلۡقَمَرُ

Günəş və ay cismləri bir-birinə qovuşduğu zaman –

Aya: 10

يَقُولُ ٱلۡإِنسَٰنُ يَوۡمَئِذٍ أَيۡنَ ٱلۡمَفَرُّ

O gün günahkar insan deyəcək: "Hara qaçaq?!"

Aya: 11

كَلَّا لَا وَزَرَ

O gün günahkar insanın nə qaçmağa bir yeri, nə daldalanacaq bir sığınağı, nə də imdadına çatan bir köməkçisi olacaqdır.

Aya: 12

إِلَىٰ رَبِّكَ يَوۡمَئِذٍ ٱلۡمُسۡتَقَرُّ

Ey Peyğəmbər! O gün haqq-hesaba çəkilmək və əməllərin əvəzini almaq üçün qayıdış və dönüş ancaq sənin Rəbbinə olacaqdır.

Aya: 13

يُنَبَّؤُاْ ٱلۡإِنسَٰنُ يَوۡمَئِذِۭ بِمَا قَدَّمَ وَأَخَّرَ

O gün insana etdiyi və etməyib sonraya saxladığı əməlləri barədə xəbər veriləcəkdir.

Aya: 14

بَلِ ٱلۡإِنسَٰنُ عَلَىٰ نَفۡسِهِۦ بَصِيرَةٞ

Doğrusu, insanın əzaları onun qazandığı günalara şahidlik etməklə, öz əleyhinə şahidlik edəcəkdir.

Aya: 15

وَلَوۡ أَلۡقَىٰ مَعَاذِيرَهُۥ

İnsan günahsız olduğunu isbat etmək üçün üzürlər gətirsə belə, bu ona fayda veməyəcəkdir.

Aya: 16

لَا تُحَرِّكۡ بِهِۦ لِسَانَكَ لِتَعۡجَلَ بِهِۦٓ

Ey Peyğəmbər! Quranı unutmayasan deyə tələm-tələsik əzbərləmək üçün dilini tərpətmə!

Aya: 17

إِنَّ عَلَيۡنَا جَمۡعَهُۥ وَقُرۡءَانَهُۥ

Şübhəsiz ki, onun sənin qəlbində cəm etmək və sənin dilində oxunmasını rahatlaşdırmaq Bizə aiddir.

Aya: 18

فَإِذَا قَرَأۡنَٰهُ فَٱتَّبِعۡ قُرۡءَانَهُۥ

Elçimiz Cəbrail sənə Quran oxuduqda sus və onun qiraətini dinlə.

Aya: 19

ثُمَّ إِنَّ عَلَيۡنَا بَيَانَهُۥ

Sonra onu sənə izah etmək də, sözsüz ki, Bizə aiddir.

daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:

• مشيئة العبد مُقَيَّدة بمشيئة الله.

Bəndənin istəyi Allahın istəyinə bağlıdır.

• حرص رسول الله صلى الله عليه وسلم على حفظ ما يوحى إليه من القرآن، وتكفّل الله له بجمعه في صدره وحفظه كاملًا فلا ينسى منه شيئًا.

Rəsulullahın (səllallahu aleyhi və səlləm) Qurandan özünə vəhy ediləni əzbərləməyə həris olması və Uca Allahın onu Rəsulullahın (səllallahu aleyhi və səlləm) qəlbində və hafizəsində, ondan heç bir şey untmayacağı kamil bir şəkildə cəm edəcəyini öhdəsinə götürməsi.

Aya: 20

كَلَّا بَلۡ تُحِبُّونَ ٱلۡعَاجِلَةَ

Bu iş heç də sizin dirilməyəcəyinizi iddia etdiyiniz kimi deyil. Hərçənd siz bilirsiniz ki, sizi heç nədən yaratmağa qadir olan Allah, siz öldükdən sonra sizi diriltməyə aciz deyil, lakin sizin dirilməni təkzib etnizin səbəbi sizin tez ötüb keçən dünya həyatını sevməyinizdir.

Aya: 21

وَتَذَرُونَ ٱلۡأٓخِرَةَ

Eləcə də, axirət həyatını tərk etməyinizdir. O axirət həyatı ki, ona tərəf aparan yolu tutub getmək üçün, Allahın sizə buyurduqlarına itaət etməli və qadağan etdiyi haramları tərk etməlisiniz.

Aya: 22

وُجُوهٞ يَوۡمَئِذٖ نَّاضِرَةٌ

O gün iman və səadət əhlinin üzləri nur saçaraq parlayacaq.

Aya: 23

إِلَىٰ رَبِّهَا نَاظِرَةٞ

Rəbbinə baxıb ondan zövq alacaqdır.

Aya: 24

وَوُجُوهٞ يَوۡمَئِذِۭ بَاسِرَةٞ

O gün küfr əhlinin və bədbəxtlərin üzləri tutulub qaralacaq.

Aya: 25

تَظُنُّ أَن يُفۡعَلَ بِهَا فَاقِرَةٞ

Onlara böyük bir müsibətin və ağrılı-acılı əzabın üz verdiyini yəqinliklə edəcəklər.

Aya: 26

كَلَّآ إِذَا بَلَغَتِ ٱلتَّرَاقِيَ

Bu iş heç də müşriklərin təsəvvür etdiyi kimi deyil ki, onlar öldükdən sonra artıq əzaba düçar olmayacaqlar. Elə ki ruh körpücük sümüklərinə yetişəcək,

Aya: 27

وَقِيلَ مَنۡۜ رَاقٖ

İnsanların bəzisi digərlərinə deyəcək: "Kim onu dua ilə müalicə edə bilər, bəlkə şəfa tapdı?!"

Aya: 28

وَظَنَّ أَنَّهُ ٱلۡفِرَاقُ

Can verən adam dünya həyatından ayrıldığını yəqin edəcək.

Aya: 29

وَٱلۡتَفَّتِ ٱلسَّاقُ بِٱلسَّاقِ

Dünya həyatının sonunda və axirət həyatının da başlanğıcında müsibətlər bir araya gələcək.

Aya: 30

إِلَىٰ رَبِّكَ يَوۡمَئِذٍ ٱلۡمَسَاقُ

Bütün bunlar baş verdiyi zaman hər bir ölmüş kimsə Rəbbinin hüzuruna gətiriləcəkdir.

Aya: 31

فَلَا صَدَّقَ وَلَا صَلَّىٰ

Kafir kimsə nə öz peyğəmbərinin gətirdiyi risaləti təsdiq etdi, nə də pak və müqəddəs Allah üçün namaz qıldı.

Aya: 32

وَلَٰكِن كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ

Lakin o, peyğəmbərinin gətirdiyini yalan saydı və ondan üz çevirdi.

Aya: 33

ثُمَّ ذَهَبَ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦ يَتَمَطَّىٰٓ

Sonra bu kafir təkəbbürlüyündən özünü darta-darta əhli-əyalının yanına getdi.

Aya: 34

أَوۡلَىٰ لَكَ فَأَوۡلَىٰ

Uca Allah, kafir kimsəyə ona veriləcək əzabın artıq ona layiq görülməsi və ona yaxınlaşması barədə vəd etmişdir.

Aya: 35

ثُمَّ أَوۡلَىٰ لَكَ فَأَوۡلَىٰٓ

Sonra təkid edərək o cümləni təkrar edib buyurur: ﴾Yenə də vay sənin halına, vay!﴿.

Aya: 36

أَيَحۡسَبُ ٱلۡإِنسَٰنُ أَن يُتۡرَكَ سُدًى

Yoxsa insan Allahın onu başlı-başına buraxacağını və onun öhdəsinə şəriət qanunu qoymayacağını güman edir?

Aya: 37

أَلَمۡ يَكُ نُطۡفَةٗ مِّن مَّنِيّٖ يُمۡنَىٰ

Məgər o insan vaxtı ilə ana bətninə axıdılan bir damla nütfə deyildimi?

Aya: 38

ثُمَّ كَانَ عَلَقَةٗ فَخَلَقَ فَسَوَّىٰ

Sonra o, laxtalanmış qan oldu. Sonra Allah onu yaradıb kamil bir görkəmə saldı.

Aya: 39

فَجَعَلَ مِنۡهُ ٱلزَّوۡجَيۡنِ ٱلذَّكَرَ وَٱلۡأُنثَىٰٓ

Sonra ondan da bir cüt: kişi və qadın yaratdı.

Aya: 40

أَلَيۡسَ ذَٰلِكَ بِقَٰدِرٍ عَلَىٰٓ أَن يُحۡـِۧيَ ٱلۡمَوۡتَىٰ

Məgər insanı nütfədən, sonra da qan laxtasından yaradan Allah, ölüləri haqq-hesaba çəkilmək və etdikləri əmllərin əvəzini vermək üçün yenidən diriltməyə qadir deyilmi?! Əlbəttə ki, O, qadirdir.

daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:

• خطر حب الدنيا والإعراض عن الآخرة.

Dünyanı sevməyin və axirətdən üz çevirməyin təhlükəsi.

• ثبوت الاختيار للإنسان، وهذا من تكريم الله له.

İnsanın ixtiyar sahibi olmasının isbatı. Bu da, Allahın ona göstərdiyi ehtiramdır.

• النظر لوجه الله الكريم من أعظم النعيم.

Allahın möhtərəm üzünə baxmağın ən böyük nemətlərdən olması.