Fassarar Ma'anoni Sura Suratu Al'mudathir - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Kundin Alqurani Mai girma

əl-Muddəssir

daga cikin abunda Surar ta kunsa:

الأمر بالاجتهاد في دعوة المكذبين، وإنذارهم بالآخرة والقرآن.

Haqqı yalan sayan kəsləri dəvət etməyə səy göstərməyin və onları həm axirət əzabı, həm də Quranla qorxutmağın vacibliyi.

---

Aya: 1

يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمُدَّثِّرُ

Ey libasına bürünüb örtünmüş (yəni, Peyğəmbər səllallahu aleyhi və səlləm).

Aya: 2

قُمۡ فَأَنذِرۡ

Qalx və insanları Allahın əzabı ilə qorxut!

Aya: 3

وَرَبَّكَ فَكَبِّرۡ

Öz Rəbbini uca tut!

Aya: 4

وَثِيَابَكَ فَطَهِّرۡ

Özünü günhalardan, libasını da murdar şeylərdən təmiz saxla!

Aya: 5

وَٱلرُّجۡزَ فَٱهۡجُرۡ

Bütlərə tapınmaqdan uzaq dur!

Aya: 6

وَلَا تَمۡنُن تَسۡتَكۡثِرُ

Etdiyin yaxşı əməli çox bilib Rəbbinə minnət etmə!

Aya: 7

وَلِرَبِّكَ فَٱصۡبِرۡ

Sənə üz verəcək bütün çətinliklərə Allah üçün səbir et!

Aya: 8

فَإِذَا نُقِرَ فِي ٱلنَّاقُورِ

Elə ki, İkinci kərə sura üfürüləcək,

Aya: 9

فَذَٰلِكَ يَوۡمَئِذٖ يَوۡمٌ عَسِيرٌ

O gün çox şiddətli bir gün olacaqdır.

Aya: 10

عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ غَيۡرُ يَسِيرٖ

Allaha və Onun elçilərinə küfr etmiş kimsələrə həmin gün asan olmayacaqdır.

Aya: 11

ذَرۡنِي وَمَنۡ خَلَقۡتُ وَحِيدٗا

Ey Peyğəmbər! Məni, anasının bətnində heç bir mal-dövləti və övladı olmadığı halda yaratdığım kimsə (Vəlid ibn əl-Muğira) ilə tək burax.

Aya: 12

وَجَعَلۡتُ لَهُۥ مَالٗا مَّمۡدُودٗا

Mən ona çoxlu var-dövlət verdim.

Aya: 13

وَبَنِينَ شُهُودٗا

Həmçinin, ona həmişə yanında olan, onunla birlikdə yığıncaqlarda iştirak edən, mal-dövləti çox oldundan onu çox vaxt səfərlərdə müşahidə edən oğullar verdim.

Aya: 14

وَمَهَّدتُّ لَهُۥ تَمۡهِيدٗا

Habelə, ona gözəl gün-güzaran, çoxlu ruzi və övlad verdim.

Aya: 15

ثُمَّ يَطۡمَعُ أَنۡ أَزِيدَ

O, Mənə küfr etməyinə rəğmən, bu qədər verdiyim nemətlərdən sonra, yenə də əlavə olaraq var-dövlətinin artırmağımı istəyir.

Aya: 16

كَلَّآۖ إِنَّهُۥ كَانَ لِأٓيَٰتِنَا عَنِيدٗا

Bu iş heç də onun təsəvvür etdiyi kimi deyil. Çünki o, rəsulumuza nazil etdiyimiz ayələrimizi inadla inkar edib onları yalançı sayırdı.

Aya: 17

سَأُرۡهِقُهُۥ صَعُودًا

Mən ona dözə bilməyəcəyi məşəqqətli bir əzaba yükləyəcəyəm.

Aya: 18

إِنَّهُۥ فَكَّرَ وَقَدَّرَ

O nemətləri bəxş etdiyim kafir Quranda deyilənlərin batil olduğunu sübut etmək üçün fikirləşdi, sonra da özü-özülüyündə buna qərar verdi.

daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:

• المشقة تجلب التيسير.

Məşəqqət asanlığı tələb edir.

• وجوب الطهارة من الخَبَث الظاهر والباطن.

Zahiri və batini murdarlıqdan təmizlənməyin vacib olması.

• الإنعام على الفاجر استدراج له وليس إكرامًا.

Günahkara nemət verilməsi ona ehtiram əlaməti deyil, əksinə bu, onu tədriclə əzaba sürükləmədir.

Aya: 19

فَقُتِلَ كَيۡفَ قَدَّرَ

Onu lənətə və əzaba düçar olsun! Necə qərar verdi.

Aya: 20

ثُمَّ قُتِلَ كَيۡفَ قَدَّرَ

Sonra yenə onu lənətə və əzaba düçar olsun! Gör necə qərar verdi.

Aya: 21

ثُمَّ نَظَرَ

Sonra o öz dediklərinə nəzər saldı və düşündü.

Aya: 22

ثُمَّ عَبَسَ وَبَسَرَ

Sonra o, Qurana dair tənə edəcəyi bir şey tapmadıqda, üz-gözünü turşudub qaşqabağını tökdü.

Aya: 23

ثُمَّ أَدۡبَرَ وَٱسۡتَكۡبَرَ

Sonra o, imandan üz çevirdi və Peyğəmbərə (səllallahu aleyhi və səlləm) tabe olmağa təkəbbür göstərdi.

Aya: 24

فَقَالَ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ يُؤۡثَرُ

Və dedi: "Muhəmmədin dedikləri Allahın kəlamı deyil, əksinə, bu, başqasından eştdiyi bir sehrdir.

Aya: 25

إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا قَوۡلُ ٱلۡبَشَرِ

Bu, Allahın kəlamı deyil, əksinə, insan kəlamıdır.

Aya: 26

سَأُصۡلِيهِ سَقَرَ

Mən bu kafiri Cəhənnəmin təbəqələrindən birinə salacağam. Bu, istisindən əzab çəkəcəyi Səqərdir.

Aya: 27

وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا سَقَرُ

Ey Muhəmməd! Sən nə bilirsən, Səqər nədir?!

Aya: 28

لَا تُبۡقِي وَلَا تَذَرُ

O, içində əzab verilənlərdən heç kəsi salamat buraxmaz, hər kəsi yandırar, sonra o əzaba düçar olan kəs əvvəlki halına qayıdar, sonra da od onu yenə yandırar, beləcə, davam edər.

Aya: 29

لَوَّاحَةٞ لِّلۡبَشَرِ

O od dərini yandırıb-yaxar və onu dəyişdirər.

Aya: 30

عَلَيۡهَا تِسۡعَةَ عَشَرَ

Cəhənnəmin üzərində mühafizəkar olan on doqquz mələk vardır.

Aya: 31

وَمَا جَعَلۡنَآ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ إِلَّا مَلَٰٓئِكَةٗۖ وَمَا جَعَلۡنَا عِدَّتَهُمۡ إِلَّا فِتۡنَةٗ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ لِيَسۡتَيۡقِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَيَزۡدَادَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِيمَٰنٗا وَلَا يَرۡتَابَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَلِيَقُولَ ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ وَٱلۡكَٰفِرُونَ مَاذَآ أَرَادَ ٱللَّهُ بِهَٰذَا مَثَلٗاۚ كَذَٰلِكَ يُضِلُّ ٱللَّهُ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُۚ وَمَا يَعۡلَمُ جُنُودَ رَبِّكَ إِلَّا هُوَۚ وَمَا هِيَ إِلَّا ذِكۡرَىٰ لِلۡبَشَرِ

Biz Cəhənnəm gözətçilərini yalnız mələklərdən etdik. Bəşər övladının onlar gücü çatmaz. Biz o mələklərin sayını on doqquz etdik ki, bu, Allaha küfr edən kəslər üçün bir sınaq olsun, onlar deyəcəklərini desinlər, beləliklə də, əzabları qat-qat artsın, habelə, özlərinə Tövrat verilmiş yəhudilər, eləcə də, özlərinə İncil verilmiş nəsranilər öz kitablarında deyilənləri təsdiqləyən Quran nazil edildikdə, yəqinlik hasil etsinlər, üstəlik, Kitab əhli möminlərin əməlinə uyğun hərəkət etdikdə möminlərin imanı artsın, yəhudilər, nəsranilər və möminlər haqqa şübhə etməsinlər və imanlarında tərəddüd edən kəslər və kafirlər desinlər: "Allah bu məsəllə nə demək istəyir?" Bu sayı inkar edən kimsənin azması və onu təsdiqləyən kimsənin doğru yola gəlməsi kimi, Allah dilədiyi kimsəni azdırır, dilədiyini də doğru yola yönəldir. Sənin Rəbbinin qoşunlarının sayı o qədər çoxdur ki, onu yalnız pak və müqəddəs olan Rəbbin bilir. Cəhənnəm, bəşər övladı üçün bir xatırlama olub, beləliklə də insanlar, onun sayəsində Uca Allahın əzəmətini başa düşürlər.

Aya: 32

كَلَّا وَٱلۡقَمَرِ

Xeyir, bu heç də bəzi müşriklərin iddia etdiyi kimi deyildir. Onların öz havadarları ilə birlikdə Cəhənnəm gözətçilərinə üstün gələcək, hətta onları Cəhənnəmdən sıxışdırıb çıxarma iddiaları batildir. Uca Allah bu ayədə aya and içmişdir.

Aya: 33

وَٱلَّيۡلِ إِذۡ أَدۡبَرَ

Uca Allah, həmçinin, dönüb gedən gecəyə and içir.

Aya: 34

وَٱلصُّبۡحِ إِذَآ أَسۡفَرَ

Uca Allah, həmçinin, ağarmaqda olan sübhə and içir.

Aya: 35

إِنَّهَا لَإِحۡدَى ٱلۡكُبَرِ

Həqiqətən də, Cəhənnəm odu ən əzəmətli fəlakətlərdən biridir.

Aya: 36

نَذِيرٗا لِّلۡبَشَرِ

Cəhənnəm insanları qorxutmaq üçün bir xəbərdarlıqdır.

Aya: 37

لِمَن شَآءَ مِنكُمۡ أَن يَتَقَدَّمَ أَوۡ يَتَأَخَّرَ

Ey insanlar! Sizlərdən, Allaha iman gətirib yaxşı işlər görməklə irəli çıxmaq, yaxud küfr etmək və günah işlər görməklə geriyə düşmək istəyənlər üçün.

Aya: 38

كُلُّ نَفۡسِۭ بِمَا كَسَبَتۡ رَهِينَةٌ

Hər kəs öz əməlinin əvəzini alacaqdır! Beləcə, əməlləri onu ya həlak edər, ya da onu həlak olmadan xilas edər.

Aya: 39

إِلَّآ أَصۡحَٰبَ ٱلۡيَمِينِ

Yalnız möminlərdən başqa. Belə ki, onlar günahlarına görə cəzalandırılmayacaqlar, əksinə, onların yaxşı əməlləri olduğuna görə Allah onları bağışlayacaqdır.

Aya: 40

فِي جَنَّٰتٖ يَتَسَآءَلُونَ

Qiyamət günü onlar Cənnət bağlarında bir-birlərindən soruşacaqlar –

Aya: 41

عَنِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ

Etdikləri günahlar ucbatından özlərini həlak etmiş kafirlər barəsində.

Aya: 42

مَا سَلَكَكُمۡ فِي سَقَرَ

Möminlər onlara deyəcəklər: "Sizi Cəhənnəmə salan nədir?"

Aya: 43

قَالُواْ لَمۡ نَكُ مِنَ ٱلۡمُصَلِّينَ

Kafirlər də cavab verib deyəcəklər: "Biz dünya həyatında fərz buyurulan namazı qılan kimsələrdən deyildik.

Aya: 44

وَلَمۡ نَكُ نُطۡعِمُ ٱلۡمِسۡكِينَ

Allahın bizə verdiyi ruzidən kasıbı yedizdirməzdik.

Aya: 45

وَكُنَّا نَخُوضُ مَعَ ٱلۡخَآئِضِينَ

Biz, batil əhli ilə bir yerdə olar, onların getdiyi yerə gedər və əyri yol tutmuş zəlalət əhli ilə birlikdə batil sözlər danışardıq,

Aya: 46

وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوۡمِ ٱلدِّينِ

Və əməllərin əvəzi veriləcək günü yalan hesab edərdik –

Aya: 47

حَتَّىٰٓ أَتَىٰنَا ٱلۡيَقِينُ

Ölüm bizə yetişənədək haqqı yalan saymaqda davam etdik və beləcə, bizimlə tövbə arasına maneə çəkildi".

daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:

• خطورة الكبر حيث صرف الوليد بن المغيرة عن الإيمان بعدما تبين له الحق.

Təkəbbürlüyün təhlükəli olması. Belə ki, bu pis xislət Vəlid ibn əl-Muğiranı - haqq ona bəlli olduqdan sonra - imandan döndərdi.

• مسؤولية الإنسان عن أعماله في الدنيا والآخرة.

İnsan əməllərinə görə dünyada və axirətdə məsuliyyət daşıması.

• عدم إطعام المحتاج سبب من أسباب دخول النار.

Ehtiyacı olan kimsəyə yemək verməmək, insanı Cəhənnəm oduna salan səbəblərdən biridir.

Aya: 48

فَمَا تَنفَعُهُمۡ شَفَٰعَةُ ٱلشَّٰفِعِينَ

Qiyamət günü mələklərdən, peyğəmbərlərdən və əməlisaleh insanlardan şəfaət edənlərin vasitəçiliyi kafirlərə fayda verməz. Çünki şəfaətçiliyin qəbul edilməsinin şərtlərindən biridə, Allahın şəfəat ediləcək kimsədən razı qalmasıdır.

Aya: 49

فَمَا لَهُمۡ عَنِ ٱلتَّذۡكِرَةِ مُعۡرِضِينَ

O müşriklərə nə olub ki, Qurandan üz çevirirlər?

Aya: 50

كَأَنَّهُمۡ حُمُرٞ مُّسۡتَنفِرَةٞ

Onlar Qurandan üz çevirməkdə və ondan qaçmaqda sanki bərk qaçan vəhşi uzunqulaqlardır.

Aya: 51

فَرَّتۡ مِن قَسۡوَرَةِۭ

Aslandan qorxub qaçırlar.

Aya: 52

بَلۡ يُرِيدُ كُلُّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُمۡ أَن يُؤۡتَىٰ صُحُفٗا مُّنَشَّرَةٗ

Əksinə, o müşriklərdən hər biri istəyir ki, səhər oyandıqda başının üstə qoyulmuş bir kitab olsun və o kitab Muhəmmədin (səllallahu aleyhi və səlləm) Allah tərəfin göndərilmiş bir rəsul olduğunu xəbər versin. Bunun səbəbi sübutların az olması və ya dəlillərin zəif olması deyil, sadəcə bu, inadkarlıq və təkəbbürlükdür.

Aya: 53

كَلَّاۖ بَل لَّا يَخَافُونَ ٱلۡأٓخِرَةَ

Bu iş heç də belə deyil, əksinə, onların öz azğınlıqlarında davam etməsinin səbəbi budur ki, onlar axirətdə veriləcək əzaba inanmırlar və buna görə də küfür əməllərində davam edirlər .

Aya: 54

كَلَّآ إِنَّهُۥ تَذۡكِرَةٞ

Heç şübhəsiz ki, bu Quran bir öyüd-nəsihət və bir xatırlatmadır.

Aya: 55

فَمَن شَآءَ ذَكَرَهُۥ

Kim Quranı oxuyub ondan öyüd-nəsihət götürmək istəsə, onu oxuyub öyüd-nəsihət götürər.

Aya: 56

وَمَا يَذۡكُرُونَ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُۚ هُوَ أَهۡلُ ٱلتَّقۡوَىٰ وَأَهۡلُ ٱلۡمَغۡفِرَةِ

Allah istəmədikcə onlar öyüd-nəsihət alıb xatırlaya bilməzlər. Əmrlərinə tabe olmaqla, qadağan etdiklərindən uzaq durmaqla qorxub çəkinməyə layiq olan da, tövbə edən qullarının günahlarını bağışlamağa qadir olan da Odur.

daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:

• مشيئة العبد مُقَيَّدة بمشيئة الله.

Bəndənin istəyi Allahın istəyinə bağlıdır.

• حرص رسول الله صلى الله عليه وسلم على حفظ ما يوحى إليه من القرآن، وتكفّل الله له بجمعه في صدره وحفظه كاملًا فلا ينسى منه شيئًا.

Rəsulullahın (səllallahu aleyhi və səlləm) Qurandan özünə vəhy ediləni əzbərləməyə həris olması və Uca Allahın onu Rəsulullahın (səllallahu aleyhi və səlləm) qəlbində və hafizəsində, ondan heç bir şey untmayacağı kamil bir şəkildə cəm edəcəyini öhdəsinə götürməsi.